Obavezne_uplateRezimePrihodi

aminokiseline aminokiseline su gradivni blokovi proteina. proteini, prema grkoj rijei od primarnog znaaja, tvore itav niz tjelesnih struktura. primjeri ovih struktura ukljuuju hormone, enzime i miidno tkivo. primarna funkcija proteina je rast i obnavljanje tjelesnih tkiva (anabolizam). proteini se takoer mogu koristiti i kao energija putem katabolikih (raspadanje tkiva) reakcija poput glukoneogeneze , procesa koji stvara glukozu iz aminokiselina, laktata, glicerola ili piruvata u jetri ili bubrezima. nae TRENUTNO ISPITIVANJE PROTEINA I AMINOKISELINA E POKRITI METABOLIZAM PROTEINA KOJE UNOSIMO PREHRANOM, ALI I KATABOLIKE SITUACIJE U TIJELU. DA BI PRIJE SVEGA MOGLI RAZUMJETI NJIHOV METABOLIZAM I TJELESNI PUT, NEOPHODNO JE UPOZNATI NJIHOVU MOLEKULARNU STRUKTURU. ZATO KRENIMO.

Struktura proteina i aminokiselina Proteini su sastavljeni od ugljika, vodika, kisika i najvanije, od duika. Proteini takoer mogu sadravati i sumpor, kobalt, eljezo i fosfor. Ovi elementi tvore gradivne blokove proteina koje nazivamo aminokiselinama. Proteinsku molekulu tvore dugi lanci aminokiselina vezanih jedni za druge preko amino veza ili peptida. Hrana (proteini) koju jedemo sadri razliite aminokiseline ovisno o vrstama prisutnih aminokiselina. Kombinacije aminokiselina i njihovih veza su praktiki bezbrojne, ali upravo ta kombinacija otkriva pravu vrijednost proteina. bA KAO TO KOMBINACIJA AMINOKISELINA DEFINIRA PROTEINSKU VRIJEDNOST, TAKO I STRUKTURA INDIVIDUALNIH AMINOKISELINA ODREUJE NJIHOVU FUNKCIJU U TIJELU. aMINOKISELINA JE SASTAVLJENA od centralnog atoma ugljika, pozitivno nabijene amino grupe (NH2) na jednom kraju i negativno nabijene karboksilne grupe na drugom (COOH). Postoji jo jedna grupa, takozvana R grupa ili boni lanac, koja odreuje funkciju pojedine aminokiseline. Boni lanac varira meu razliitim aminokiselinama. Naem je tijelu potrebno 20 razliitih aminokiselina. Ove aminokiseline se mogu podijeliti na jo mnogo skupina ovisno o njihovim fizikim karakteristikama. Za svrhu naeg lanka, podijelit demo ih u dvije osnovne skupine:

Kemal 2012
EA moramo unijeti prehranom zato to ih tijelo ne moe sintetizirati u dovoljnoj mjeri koja mu je potrebna. NEA nisu neesencijalne, ili nebitne kako bi moda netko pomislio, nego su to aminokiseline koje tijelo moe samo sintetizirati iz drugih proteina ili neproteinskih nutrijenata, tako da nikako nisu manje vane od EA.

Esencijalne aminokiseline Histidin Izoleucin Leucin Lizin Metionin Fenilalanin Triptofan Valin

Neesencijalne aminokiseline Alanin Arginin Aspartina kiselina Cistein Cistin Glutamina aminokiselina Glutamin Glicin Prolin Serin Treonin tirozin

Hrana, odnosno proteini koji sadre sve potrebne esencijalne aminokiseline, smatramo kompletnim proteinima. Hranu koja ne sadri sve EA drimo kao nepotpunu, nekompletnu. Kombinacija dva ili vie nepotpunih proteina moe dati i potpuni protein, naravno, samo onda kada se poklopi da im ne nedostaje niti jedna EA.

Ca2 +H2O

y3+x2

Kemal 2012

Unos i probava Proteini iz hrane najprije moraju biti razloeni na fragmente peptida. Ovo se razlaganje obavlja u elucu, enzimom pepsinom, i u tankom crijevu, enzimima kimotripsinom i tripsinom (pankreatski enzimi). Ovi se fragmenti peptida sada moraju razloiti na slobodne aminokiseline (nisu povezane s drugim aminokiselinama). Ovaj proces obavljaju aminopeptidi, smjeteni u epitelnim stanicama tankog crijeva, i karboksipeptidi iz pankreasa, odnosno guterae.

Protein -> Peptidni fragmenti -> Slobodne aminokiseline

1. Ovo su razliiti transporteri za specifine aminokiseline. Jednom kada se nau u epitelnim stanicama, ovi se mali peptidi hidroliziraju (razlau) na aminokiseline. Oba tipa apsor 2. pcije zahtjevaju ATP. Nakon toga olakanom difuzijom ulaze u krvotok, a iz krvotoka preko stanine membrane u stanicu. 3. Ove aminokiseline u krvi i izvan stanine tekudine ine veliku grupu zvanu bazenom aminokiselina. Ovaj bazen takoer sadri aminokiseline katabolizirane iz drugih tkiva i onih proizvedenih u jetri. Aminokiseline konstantno ulaze i izlaze iz ovoga bazena. 4. Apsorbirane aminokiseline ulaze na jedno od dva mjesta, jetru ili stanicu. One koje ulaze u jetru , bit de upotrebljene za sintezu proteina ili pretvaranje u ketokiseline, posrdnike nalik ugljikohidratima, procesom deaminacije.aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa aaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaa

Kemal 2012

to je ATP? Nukleotid, C10H16N5O13P3, koji sadri visoko energetske fosfatne veze kojima se energija prenosi do stanica za obavljanja biomehanikih procesa, ukljuujudi miidnu kontrakciju i enzimatski metabolizam. Adenozin-trifosfat zovemo "univerzalni energetski novac". ATP slui za pohranu i transport energije unutar stanice. Koristi se npr. za aktivni prijenos kroz staninu membranu, za sintezu spojeva u stanici, mehaniki rad i sl. Energija ATPa oslobaa se razgradnjom ATP u ADP(adenozin-difosfat) tako to se zadnja fosfatna molekula oslobodi i time oslobodi energiju pohranjenu u energetski bogatoj fosfatnoj vezi, koja na jedan mol ATPa pohranjuje oko 50kJ(12kcal). Deaminacija Bududi da tijelo ne moe primiti iskoristivu energiju iz duika u aminokiselinama, duik mora biti uklonjen prije ugljikovog kostura. Tu se mogu iskoristiti ketokiseline. Deaminacija ukljuuje uklanjanje amino grupe iz aminokiselina. Duik iz ovih amino grupa je prijenosnik glutamatu, koji se sada moe otpustiti kao amonijak u reakciji dehidrogeneze glutamata. Ovaj se uklonjeni duik koristi za tvorbu uree u jetri, koja se alje bubrezima na ekstrakciju.

Kemal 2012
Krebsov ciklus Preostale -ketoaminokiseline mogu osigurati energiju jetri tako da se kataboliziraju u Krebsovom ciklusu, gdje se koriste za stvaranje glukoze putem glukoneogeneze, ili za sintezu masti pruajudi acetil-CoA (substrat za sintezu masnih kiselina). Oni se takoer mogu pretvoriti u novu aminokiselinu transaminazom. to je Krebsov ciklus? Kod svih biljaka i ivotinja, u stanicama mitohondrija se odvija serija enzimatskih reakcija, kojima se proizvode visoko energetske fosfatne komponente koje su izvor stanine energije.

Transaminaza Transaminaza 1podrazumjeva prijenos amino grupe drugim -ketokiselinama. Vedina reakcija transaminaze ukljuuje prijenos jedne amino grupe ka-ketoglutaratu, formirajudi na taj nain novu ketokiselinu i glutamat. Vana reakcija transaminaze ukljuuje razgranati lanac aminokiselina (BCAA), koje se primarno nalaze u miidima. U ovoj reakciji, amino grupa iz BCAA se uklanja i prenosi-ketoglutaratu, koji tvori razgranati lanac keto kiselina (BCKA) i glutaminsku kiselinu (glutamat). Amino grupa na glutaminskoj kiselini se tada prenosi piruvatu, koji stvara ketoglutarat i alanin. Alanin se alje iz miida u jetru, gdje se amino grupa uklanja i transferira oksaloacetatu, gdje ponovno nastaje -ketoglutarat i piruvat. Ovaj piruvat, koji se sada nalazi u jetri, moe se iskoristiti za stvaranje glukoze. Ovo se naziva ciklus glukoza-alanin. Za vrijeme vjebanja, ovaj se proces ubrzava. Da bi udovoljili zahtjevima vjebanja, miidni protein se mora razloiti kako bi dostavio potrebne BCAA za ciklus glukoza-alanin. Ovo je primjer prometa proteina. Proteinski promet i duina ravnotea Aminokiseline koje uu u stanice koriste se za sintezu proteina. Sve stanice zahtijevaju konstantnu opskrbu proteinima jer proteini neprestano krue, odnosno prometuju. Proteinski promet je sastavljen od dva dijela: proteinska sinteza i proteinski raspad. Proteinski promet ->Proteinska sinteza (anabolizam) Proteinski raspad (katabolizam)

swasasas

Kemal 2012
2

Najveda koliina tjelesnih proteina se nalazi u obliku miida. Kada se ne zadovolje proteinske

potrebe, miidi se poinju razlagati na aminokiseline, koje se tada alju u bazen aminokiselina iz kojeg se iskoritavaju prema potrebama.3 Ukoliko se razloi vie proteina nego ih je sintetizirano, tijelo gubi proteine. U obrnutom sluaju, kada ih je vie sintetizirano nego uniteno, tijelo ne gubi proteine nego ih koristi u odreene svrhe. Bez dovoljnog unosa proteina (slaba ishrana), ovjek ukoliko ne zadovolji potrebe proteinskog prometa, moe vrlo lako i umrijeti. Meutim, raspad tkiva u ljudskom organizmu je neizbjean i zato su tijelu potrebne nove aminokiseline. Proteini iz hrane su na primarni izvor aminokiselina. Zbog svoje iznimne vanosti kao jedni od tri glavna makronutrijenta (ugljikohidrati, masti i proteini), proteini su jedini koji imaju preporueni dnevni unos (RDA). Trenutni RDA za odrasle je 0.83 grama proteina po kilogramu tjelesne teine.
4

Usprkos raspravi oko RDA i tono odreenoj koliini koju bi netko trebao unijeti, trebalo bi biti oito

da svatko tko vjeba povedava koliinu proteina koju razlae tako da mora povedati i sam unos proteina kako bi kompenzirao cijelu stvar. Sjetite se, proteinski promet = proteinska sinteza proteinski raspad. Ako bilo tko eli dobiti na miidnoj masi, tada proteinski promet mora biti pozitivan, odnosno mora biti u pozitivnoj duinoj ravnotei. Termin duine ravnotee se koristi kao mjera duikovog (proteinskog) unosa i ekstrakcije. Slovo N se koristi kao oznaka za duik.

Duina ravnotea = Nt (ukupni unos) Nu (u urinu) Nf (U izmetu) Ns (u znoju) Kada je ova jednadba jednaka nuli, kae se da je netko u duinoj ravnotei. Kada je jednadba veda od nule, tijelo je u pozitivnoj duinoj ravnotei, tako da se koriste dodatni proteini za sintezu novih tkiva. Kada jednadba biva manja od nule, tijelo je u negativnoj duinoj ravnotei i mora iskoristiti proteine za energiju. To moe dovesti do koritenja aminokiselina iz skeletnih miida. Tijelo ne moe pohraniti proteine kao masti (adipozno tkivo) ili glukozu (glikogen), koji su vrlo lako dostupni. Bilo koji probavljeni protein iznad razine koja je potrebna za odravanje proteinskog prometa, pretvara se u glukozu ili masne kiseline. Nadalje, tijelo mora razgraditi funkcionalno tkivo, skeletne miide, kada energetske potrebe to zahtijevaju, odnosno u negativnoj duinoj ravnotei. U vedini sluajeva, ovo ne predstavlja neku veliku prijetnju jer je proteinski sadraj u tijelu odraslog ovjeka relativno konstantan tako da se praktiki oksidira jednaka koliina aminokiselina koja se dobije iz prehrambenih izvora.

2 3

dwadwadwa rfefsefresfse 4 sefesfsefefesfs

Kemal 2012
Meutim, sadraj proteina kod sportaa nije konstantan jer trening uzrokuje razlaganje proteina. Zbog napornih treninga koje sportai vrlo esto moraju prodi, mnogi lijenici i znanstvenici preporuuju dnevni unos proteina od 1.2 do 1.8 grama po kilogramu tjelesne teine. Jo uvijek nije razjanjeno je li koliina optimalna ili ne tako da ovo pitanje i dalje ostaje otvoreno za raspravu. Neiji proteinski unos bi trebalo odrediti nakon temeljite analize mnogih imbenika koji ukljuuju: nain trening, njegov intenzitet, trajanje i uestalost, ukupni kalorijski unos, ciljeve i tjelesnu kompoziciju. 1 Kratki pregled i zakljuak

Aminokiseline = C + NH2 + COOH + R grupa Probava Protein >> Peptidni fragmenti >> Slobodne aminokiseline Aminokiseline se mogu upotrijebiti za: proteinsku sintezu, proizvodnju energije, glukoneogenezu, transaminaciju, formiranje masti, ili proizvodnju uree. Proteinski promet = proteinska sinteza (anabolizam) proteinski raspad (katabolizamKemal) Duina ravnotea = Nt (ukupni unos) Nu (u urinu) Nf (U izmetu) Ns (u znoju)