Você está na página 1de 82

TAGDUDA TAZZAYRIT TAMAGDAYT TAERFANT

Alif n Usedwel Aelnaw


S
w
4M
Aseggas wis 4 n Ulmud Amenzu
Imeskaren :
* ERRUC Muhub
* LEWNIS Ali
* ACUR Reman
* KEBIR Bused
A
d
l
i
s

n tm
a
z
i
$
t
ISBN : 9947-20-423-05

Dpt lgal : 2005-673

MS : 407/05
2010-2011
AGBUR
Asenfar Agatu n ulmad Tagzemt Irisen
01
Sb.07
1
- Furulu sb.10
- Memri sb.14
- Asefru : A lxir-iw
sb.15
2
- Aheggi n tualin s
aerbaz sb. 21
- Asmi kecme er
uerbaz sb. 18
- Asefru : Muggre
Bubri sb.23
3
- Amastan sb.25
- Tasedda sb.28
- Asefru : A tiwiziwin
sb.30
02
Sb.33
4
- Tigi n lewuc sb. 34
-Tirzi er unanar sb. 37
Asefru : Ers-d ay ies sb. 39
5
- Izem sb.41
- Ifis sb.44
- Asefru : ayul sb.46
6
- Tudert n yizmawen sb. 48
- Tudert n yifisen sb.51
- Asefru : Aeqqa n
yired
03
Sb.56
7
- Ibki d uslem sb.57
- Tayuga temme ...
sb.60
- Asefru : Tayazit d...
sb.62
8
- Abare d wail sb.64
- Ameyyez qbel
aneggez sb.67
- Asefru : Ssendu sb.69
9
- Ayazi d wuccen
sb.71
- Neyya tugar tixidas
sb. 74
- Asefru : A mmi zizen
sb.77
AGBUR
Iferdisen n tutlayt Afares s tira Aktazal
Tirawalt : tira : a, i, u, e.
sb.11
Tajerrumt : awal. sb.12
Taseftit : amqim ilelli sb.13
Asewsen n umdan
Sb.16
Sb.32
Tirawalt : tirgalin : f, j, l, m, n.
sb.19
Tajerrumt : isem amagnu d
umalay sb.20
Taseftit : amyag sb.22
Ameslay ef unekcum
er uerbaz
Sb.24
Tirawalt : tirgalin : r, s, w, z,
y. sb.26
Tajerrumt : isem : tawsit
sb.27
Taseftit : ana sb.29
Ameslay ef yiramen
n ugrud
sb.31
Tirawalt : tirgalin : c, q, , x.
sb.35
Tajerrumt : isem : aman
sb.36
Taseftit : amatar udmawan
sb.38
Asewsen n yiersiwen
Sb.40
Tirawalt : tirgalin : h, , .
sb.42
Tajerrumt : arbib sb.43
Taseftit : afeggag sb.45
Aglam n yiersiwen
Sb.47
Sb.55
Tirawalt : tirgalin : , , .
sb.49
Tajerrumt : addad sb. 50
Taseftit : izri sb. 52
Ameslay ef tudert
n yiersiwen
sb.54
Tirawalt : tirgalin : , , tt.
sb.58
Tajerrumt : amernu sb.59
Taseftit : amyag n tara sb. 61
Aseqeed n tenfusin
Sb.6
Sb.79
Tirawalt : tirgalin : b, d, g, k,
t. sb.65
Tajerrumt : amqim awsil n
yisem sb.66
Taseftit : urmir ussid sb.68
Tuqqna ger tefyar d tugniwin
Sb.70
Tirawalt : tussda sb.65
Tajerrumt : tinza sb.66
Taseftit : urmir s "ad" sb.68
Tira n tenfusin
Sb.78

Tazwart
I ke ay anelmad
Aql-ik deg Useggas wis 4 n Ulmud Amenzu maca d aseggas-ik amezwaru deg
ulmad n tmazit.
D wagi i d adlis ara tesxedme aseggas-agi di tmazit. Yis-s ara tlemde ad d-
tmeslaye ef yiman-ik, ef yimeddukkal-ik, ef takat-ik, ef uerbaz-ik akked
temnat ideg tettidire. Yis-s ara tlemde ad tere, ad taru. Yis-s ara ara tissine
aas n tawsiwin timaynutin.
Adlis-agi inek llan deg-s 3 n yisenfaren: asenfar amezwaru d takalast n tesmilt s
yismawen d tewlifin nwen. Asenfar wis sin d takalast n kra n yiersiwen yettidiren deg
umenaw n tefriqt.
Asenfar wis 3 d amud n tmucuha ideg ara d-tgemre aas n tmussniwin d termiyin.
Yal asenfar llant deg-s 3 n tgezmin.
Yal tagzemt teddes akka :
Ameslay ef tugna
Tauri d tegzi n tira
Almad n umawal s usemres n waas n tugniwin.
Tirawalt
Tajerrumt
Tauri d tegzi n tira
Taseftit
Ccna d uzuzen
Tira n uris amecu
Nefren-d igburen itlayanen ara k-yilin d isulal i ulmad n tira d turi s yirisen
imeyanen. Nessaram s yirisen-agi ad temmle tauri. Nsedda-d deg-sen aas n
tugniwin igerrzen ara k-yeswesnen idles-inek, tamurt-inek d umaal.
Imeskaren
Taliwin n ugemmay
Asekkil ameqqran n tira s tmacint
A B C D E F G H I J K L M N
Q R S T U W X Y Z
Asekkil ameyan n tira s tmacint
a b c d e f g h i j k l m n
q r s t u w x y z
Asekkil ameqqran n tira s ufus
A B C D E F G H I J K L M N
Q R R S T T U W X Y Z
Asekkil ameyan n tira s ufus
a b c d e f g h i j k l m n
q r s t u w x y z
Tagzemt Aris Tajerrumt Taseftit Tirawalt
Tasmuli
- Furulu
- Memri
Awal : asekkil,
tasawalt
Amqim
ilelli
Tira : a, i, u, e
a/e
Ad d-
mmeslay
ef wasmi
kecme
er uerbaz
- Aheggi n tualin
er
uerbaz
- Asmi kecme er
uerbaz
Isem : amagnu
Amalay
Amyag
Tirgalin : f, j, i,
m, n,
Ad d-ini
d acu
i emmle
- Amastan
- Tasedda
Isem : tawsit ana
Tirgalin : r, s,
w, z, y.


A
s
e
n
far 1

u
1. Ad d-snekde$ iman-iw ne$ amdan niven
2. Ad d-mmeslaye$ $ef wasmi kecme$ $er
u$erbaz (amuken, ass amezwaru, allalen .)
3. Ad d-mmeslaye$ $ef yiramen-iw
8
A
s
e
n
f
ar

1

u
Takalast n tesmilt nne
Ad wali, sakkin ad d-mmeslaye
argaz, tameut, taqcict, anelmad,
aselmad aerbaz, tasmilt, taddart,

irem,

azadu,
azeglal,
tasukt, alad , uun
Tagzemt 1
ut
9
Ad sle, sakkin ad mmeslaye
Ad nemyussan gar-ane

Ad swesne ameddakkel-iw
.
Azul a Mayas ! Nekk d
Tilelli, zede di ....
ad re di tesmilt...........
Azul !
Nekk isem-iw Mayas.
Zede di ... i kemm ?
Ma d wagi d Mayas,
ameddakkel nne di
tesmilt
Tagi d tameddakkelt-iw
Tinhinan.
Akken kan i netturar.
Azul a Tinhinan !
Azul a Mayas !
Fere aas imi k-ssne
10
A
s
e
n
f
ar

1

u
NEKK D FURULU
Nekk isem-iw Furulu. Lule deg useggas 1912, sin wussan uqbel ameril. Zede
di Tizi-Hibel, di tiwant n At Memud deg wasun n At Dwala, di tmurt n Leqbayel.
Tsemma-iyi setti Furulu i wakken ur iyi-ttaen medden s ti.
Imi d nekk kan i d aqcic deg uxxam nne, emmlen-iyi akken ma llan. Baba, yemma
d yessetma teddun-iyi di lebi. Setti, tessewa-iyi tiidanin. emmi, iemmel-iyi amzun
d mmi-s.
Mulud FERUN
D tasuqilt
Asegzi n wawalen
Ameril : d ass aneggaru n yennayer i d-yerel s-ur furar akken
ad ine tamart i as-yeddan di nneqma.
Asun: tagrumma n tiwanin yellan deg yiwet n temnat.
Isestanen
1. Isem-is uqcic-agi?
2. Melmi i ilul?
3. Anda ilul?
4. Ayen i as-tsemma setti-s Furulu?
5. Acuer i t-emmlen akk deg uxxam?

A
v
ris
Nekk isem-iw ...
Tagzemt 1
ut
13
Amqim ilelli
er imedyaten:
Nekk isem-iw Furulu.
I Kemm a taqcict, isem-im?
Di tefyirt : nekk isem-iw Furulu .
1. I wumi yettmeslay furulu mi d-yenna "nekk isem-iw..."?
2. Acu i d-sskanen wawalen-agi : nekk, kemm?
3. Anwi awalen i nessenfel yis-sen?
Awalen-agi qqaren-asen : imqimen udmawanen.
Ad cfu$
Amqim udmawan ilelli yemmal-d:
- Win yettmeslayen : Nekk, nekkni, ...................
- Win iwimi ttmeslayen : ke, kunwi, ...............
-Win ief ttmeslayen : Netta, nutni .....................
Ilu$ma
C Derrer imqimen udmawanen ilelliyen.
Ameddakkel-iw netta d gma-s, ruen er tanut, uen-d arum d yigumma.
Nekk akked ke werin nemsefham.
Nekkni s warrac n Lezzayer ur a-yezgil yiwen.
Kunemti s tlawin tena-kent tasa.
Uguren, d nutni i ten-id-ixellqen, i ten-ittqabalen d nekkni.
C Err amqim udmawan ilelli iwatan.
.......... nru er yilel ma d ............ truem er udrar.
...........tusi-d zik, daymi i ten-id-temlale.
...........walant asaru-nni Amacahu.
Temmlemt ies ..........., ma d .............nezga d ccel.
C Aru tifyar-agi tbeddle amqim " nekk " s "nekkni ", " ke " s " kunwi".
Keini ru, nekk ad qqime. Anef-iyi d yied asemma
Nekk d amdan ur yefhim yiwen.
T
a
s
e
ftit
14
A
s
e
n
f
ar

1

u
Mulud MEMRI
Mulud MEMRI d amaru. Ilul di Tewrirt n Mimun deg Wat-Yani deg useggas 1917.
Yemmut ass n 26 di furar 1989 di in-Ddefla. Yemel di taddart-is. Mulud MEMRI
yefka azal i tutlayt d yidles n tmazit. Yura aas n yidlisen ama s tefransist ama s tmazit.
Gar-asen : Isefra n si Muend u Mend, Isefra iqdimen n Leqbayel , Tajerrumt n tmazit,
Amawal n tmazit tatrart, Ahellil n Tgurarin, Tawrirt yettwattun, Tazegrawt, Yenna-as
ccix Muend ....atg.
Asegzi n wawalen
Amaru : d win yettarun idlisen( tiktabin)
Isestanen
1- Anwa i d Mulud MEMRI ?
2- Anida ilul?
3- Melmi ilul?
4- Melmi yemmut?
5- Anda yemel?
6- Acu yura?
A
v
r
is
Tagzemt 1
ut
15
A lxir-iw
A lxir-iw a lxir inu
Mmi deg
yi
rebbi inu
rez-iyi-t a baba inu
Ad iueg irennu
A lxir-iw...
A lxir-iw tagut tufrar
Iij yu-d isummar
S lfer ad

k-ge ay urar
Si wukud ad nurar
A lxir-iw
A lxir-iw lhemm iya
Mmi iwwe d ameksa
rez-iyi-t a bab n lqedra
Yis-s teueg lara
A lxir-iw...
Seg yisefra n at zik
n Reman AT MENSUR
A
s
e
f
ru
18
A
s
e
n
f
ar

1

u
Asmi kecme er uerbaz

Cfi amzun d ielli, ef wass amezwaru mi kecme er uerbaz.
D tanezzayt, baba yual-d si tejmaet. Qqime d tama n lkanun. ef yinyen ittewwa
uyefki. Allen-iw tteqqnent si naddam ma d taebbut-iw tuki. Maca akken kan i d-yeneq
baba yekkes-iyi la-nni akked naddam-nni.
Yenna-as baba i yemma : "iwel, iwel. Ha-t-an yexmumi akk, tile ad t-yeqbel
uselmad akkagi !
- Ula d iselsa-s umsen. Ahat ad neru kan ar azekka. Ad as-ssirde iselsa-s akked
tbernust-is.
- Azekka, ad yaf imekwan ttwafen.
- Tessared-iyi yemma, syin yewwi-iyi baba er uerbaz.
Mulud FERUN,
D tasuqilt
Asegzi nwawalen
Tanezzayt : tasebit
Isestanen
1. Ayen i as-yecfa uqcic i wass amezwaru mi iru er uerbaz?
2. Ayer ur tebi ara yemma-s ad iru mmi-s er uerbaz ass-nni?
3. I baba-s melmi i yeba ad yekcem mmi-s er uerbaz?
4. Acuer?
A
v
r
i
s
Tagzemt tis 2
19
Isekkilen: f, j, l, m, n

Tafelwit adlis azmam (alug) anelmad
Ad akze isekkilen
Tafelwit F, f, fa
Ajerri J, j, ja
Adlis L, l, la
Azmam M,m,ma
Anelmad N , n, na
Taliwin n yisekkiler
F J L M N
f j l m n
Ilu$ma
C Err deg yilmawen yiwet si tergalin-a : f, j, l, m, n.
a....a... ta....rut a...rad i....es a.....ger
asi.... i...di ta...u...ast u..... i.....i
C Af-d 10 n wawalen s yisekkilen-a : a, i, u, e, f, j, l, m, n.
C Semyezwer akken iwata isekkilen tsuffe-d awalen
[m,a,l,i], [i,i,n ] [ e, m, l, i] [f, l, e, i]
T
i
r
a
w
alt
20
A
s
e
n
f
ar

1

u
Isem : amagnu d umalay
agadez iselsa tafist
Azekka-nni , d ass n ugadez . Yewwi-iyi jeddi med er ugadez n Tizi-Uzzu i wakken
ad d-ae iselsa ara lse s aerbaz.
Isestanen
1. Acu d-mmalen wawalen : agadez, iselsa , tafist ?
2. Awal " tafist " yemmal yiwet n tefist kan ne kra n wayen yesan uzzal d
ufus yerna tteddzen yis-s ?
3. Acu d-mmalen wawalen-agi : aqcic , tazemmurt, izem , axxam ?
4. Acu d-mmalen wawalen : med , Tizi-Uzzu ?
5. Deg wacu i mgaraden d yismawen : agadez , iselsa , tafist ?
Ad cfu$
1- Isem d awal yemmalen amdan ne aersiw ne taawsa. Taawsa tezmer ad tili :
a- d ayen i nettwali : amdan , imi, aersiw...
b- d ayen ur nettwali ara: tilelli, talwit, asemmi, aal ...
2- Yella yisem amagnu : yemmal taawsa
3- Yella yisem amelay : yemmal : - isem n umdan ... . - isem n umkan .
Ilu$ma
C kkes-d isem seg tefyar-agi.
- Win yeban ad iellet deg useggas, yezre irden, win yeban ad iellet yal
aseggas, yeu isekla, win yeban ad iellet lebda, yesselmed tarwa-s.
C Err yal isem deg umkan-is di tfelwit i d-iteddun :
argaz, tameut, uccen, awtul, tazdayt, arum, abrid, la, asirem, targit, tadukli
Taawsa i nettwali Taawsa ur nettwali
................................. .................................
C Err yal isem deg umekan-is di tfelwit i d-iteddun :
jeddi, adfel, adrar, Fransa, Tin-hinan, ultma, gma, Mazi, med, aqrab, tanerit,
adlis, aman, Lezzayer .
Isem amagnu Isem amalay
......................... .............................
T
a
j
e
r
rum
t
Tagzemt tis 2
23
Mmuggre Bubri
Mmugre Bubri
Ibubb tacullit
Aniwer a Bubrit
er tmurt Ugawa
Acu ara d-tawi
D irden d nnema
Irden d izellafen
Mmi d ssmid yufafen
A lxir-iw...
Seg yisefra n at zik
n Reman AT MENSUR
Isestanen
1- Ayen ibubb Bubri tacullit?
2- Acu yewwin Bubri er tmurt Ugawa?
3- Anwa yettmeslayen deg uris-a?
4- Acuer tcuba tmeut mmi-s er ssmid yufafen?
A
s
e
f
ru
24
A
s
e
n
f
ar

1

u
D nekk ara yarun
Ilu$ma
C Smed ilmawen s wawalen a : imru, azmam, tasdart, taynust.
Ass-nni amezwaru di tesmilt , ddme-d ........ azegzaw ,uri isem-iw er .......
Uri daen azemz n wass-nni . Isuter-a-d uselmed ad d-nessken allalen akk
i d-nu. Mli-asen-id ......,
C Yal tafyirt, err-as tugna i as-iwatan:
Masin ha-t-an di tnedlist netta d baba-s.
Masin yesskan-d i yemma-s ayen i d-yu : iselsa , agra , izmamen...
Masin iteddu er uerbaz



26
A
s
e
n
f
ar

1

u
Isekkilen : s, r, z, y, w.
Sikked tugniwin tere-d isem nsent.
Tisura izi aruy uraw
er-d awalen-a : argaz, awal, izem, ayla.
Qqen ger wawalen iedlen :
- Agraw azal
- Azal ayefki
- Tamurt agraw
- Ayefki tamurt
Ad aru
R S W Y Z
r s w y z
Ilu$ma
C Err di twinest isekkilen r, s, z, w, y, yellan deg wawalen-a :
ayen, azekka, awren, tasa, ayla, yemma, crew, azrem, ussan.
C Smed awalen s tergalin-a : r, z, s, w, y.
a..al, i..i, aw..en, a..ger, afu.., a..efki.
T
i
r
a
w
alt
Tagzemt tis 3
27
Tasedda
Nekk qqaren-iyi Tasedda. D tanelmadt deg uerbaz amenzu n
taddart-iw. emmle ad re idlisen n tmucuha. Ttwali unuen yettembiwilen
i d-yetteddin di tiliri. Deg wussan n usgunfu tturare tixxamin ne alqafen.
emmle daen ad wali deg uselkim iwnes-ussid i d-yesskanen iersiwen.
Asegzi n wawalen
Asgunfu : astefu
Isestanen
1- Tasedda d taqcict ne d tameut?
2- Suffe-d seg uris tafyirt i d-yemmalen ma d taqcict ne d tameut.
3- Acu i temmel Tsedda?
4- Anwi uraren i temmel?
28
A
s
e
n
f
ar

1

u
Isem : tawsit
er imedyaten
Amastan d aqcic.
Tasedda d taqcict.
Tasedda tessawal-as-id setti-s tamacahut n Briruc.
Mi yeli yiij issefqad Umastan i tqerracin-is.
1- Isem amezwaru " aqcic " qqaren-as : isem amalay
2- Isem wis sin " taqcict " qqaren-as : isem unti.
3- Isem tamacahut, d unti ne d amalay ? Nezmer ad as-nbeddel tawsit ne ala?
4- Isem iij, d unti ne d amalay ? Nezmer ad as-nbeddel tawsit ?
Ad cfu$
Isem di tmazit isa snat n tewsatin : amalay (aqcic ) akked wunti (taqcict).
Llan kra n yismawen san yiwet n tewsit kan : zemren ad ilin d untiyen kan
(tamemt) ne d imalayen kan (arum).
Ilu$ma
C Smel di tfelwit yellan s-wadda ismawen-agi: argaz, tala, arum, ageffur,
tamurt, tara.
Amalay Unti
C Ger yismawen i d-nefka, wali ma san akk unti d umalay ne llan wid yesan
kan unti ne amalay kan :
- Tanelmadt
- Ass
- Taddart
- Uccen
C Af-d s-ur-k / s-ur-m, sin yismawen yesan unti d umalay.
T
a
j
e
r
rum
t

Tagzemt tis 3
29
Ana
Tarda
Deg uxxam, awal sin ad iyi-d-inin " Ru sired ifassen-ik ! Ru sired iarren-ik !
Ru sired tumas-ik ! "
Rachid ELLIC
- D acu i as-qqaren wat-uxxam i mmi-tsen ?
- Anwi awalen i ssexdamen ?
- Melmi i nessexdam awalen-ina ?
At-uxxam ssexdamen imyagen ru sired i wakken ad snedhen mmi-tsen.
- Ger yimqimen ilelliyen, af-d anwa udem i nezmer ad nessendeh. Err ticret (+)
sdat-s.
Imqimen ilelliyen Ticret
Nekk
Ke
Kemm
Netta
Nettat
Nekkni
Nekkenti
Kunwi
Kunemti
Nutni
Nutenti
Ad cfu$
Amyag mi yefti er wana, d asendeh i nessendah yis-s. Ana ifetti d
wudem wis2 kan (amalay d wunti), ur-s : ke, kemm, kunwi, kunemti,
acku d wigi kan i nezmer ad nessendeh.
Ilu$ma
C Akez anwi i d imyagen swayes i nezmer ad nessendeh :
- Ifer mmi-s er lexla, yenna-as : " Ual s axxam, ini-as i yemma-k ad ak-id-
tefk imekli ".
- Yea lmal, yefre bab-is.
- Tenna-as tyazit : " Anfet-asen i warraw-iw ! "
- Tenna-as yemma-s i Briruc : " E imensi ne ad as-ini i uekkaz ad
k-iwwet ".
C Ha-ten-a yimyagen, sefti-ten akken ara tesnedhe yis-sen :
Twala, teamt, turam, ad tesle.
T
a
s
e
ftit
30
A
s
e
n
f
ar

1

u
A tiwiziwin
A tiwiziwin
Huzzemt afriwen
Tura d tameddit
Lewal d ilmawen
Anfemt i wanu
A sut ubalu
Iij ili iru
Idda d umalu
A sut ubalu
Huzzemt ifassen
Iij ili iru
Idda d
y
isaffen
Aeqqa aeqqa
Ad immed meqqa
A Sidi Rebbi
el lbaraka
Seg yisefra n at zik
n Reman AT MENUR
Isestanen
1. Iwumi yettmeslay umedyaz ?
2. Acu xeddment ?
3. Acu i asent-yessuter ?
A
s
e
f
ru
Tagzemt tis 3
31
D nekk ara yarun
C Smed tifyar s wawalen-a : asafag, ayis, idlisen, ttummu.
emmle ad rekbe ef ...........
Mi ara rue er yilel, ..................
Asmi ara inige, ssarame ad ddu deg ............
Taqcict-a, temmel ad ter ...............
C Smed tifyar s wawalen-a : tigi, isura, Mazi.
Nekk, isem-iw .............., kkre-d di taddart, emmle ad rzu er ................ n
Yiekkuren. Mi rezzfe er temdint ttwali-d .............. di ssinima.
32
A
s
e
n
f
ar

1

u
Ad ktazle$ iman-iw
Wali ma tzemre...
1. Ad teswesne iman-ik?
2. Ad d-tmeslaye ef yimdanen nien?
3. Ad d-tefke isem nsen?
4. Ad d-tefke aara nsen?
5. Ad d-tefke azemz n tlalit nsen?
6. Ad d-tefke tansa nsen?
7. Ad d-tesmerse awalen swayes i nzewwir deg usewsen?
8. Ad d-tmeslaye ef yiwen s utram?

Melmi i tettafe iman-ik? mi ara...
1. ...txeddme wed-k ?
2. ...txeddmem di sin ?
3. ...txeddmem d agraw ?
4. ...txeddme d yinelmaden n tesmilt akken ma llan ?
Muqel ma tzemre...
1. Ad takze amyag?
2. Ad d-takze isem amagnu?
3. Ad d-takze isem amalay?
4. Ad d-takze ana?
5. Ad d-takze tawsit n yisem?
6. Ad taru isekkilen teri akken iwata di yal tagnit n tira?
Ih Ala

Tagzemt Aris Tajerrumt Taseftit Tirawalt
Asemmi n
yiersiwen
- Lewuc n tegi
- Tirza er unanar
Isem :
aman
Amatar
udmawan
Tirgalin: c, q, ,
x.
Aglam
nsen
- Izem
- Ifis
Arbib
Afeggag
n umyag
Tirgalin :
b,d,g,k,t
Tudert
nsen
- Tudert n
yizmawen
-Tudert n yifisen
Isem : addad Izri Tufayin : , , .

A
s
e
n
far w
i
s

2
1. ad issine$ ismawen n yi$ersiwen
2. ad issine$ ad d-gelme$ i$ersiwen.
3. ad d-awi$ awal $ef tudert n yi$ersiwen
Tagzemt 1
ut
35













A
M
AWA
L
Izem
Ikerri
Tafunast
Uccen
Tawtult
Abare
Ayazi
Taat
Anzi
Ilu
Amde
Amayas
Ifis
Amcic
Azrem
Inisi
Ayul
Aydi
Agi
Amejud
36
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Lewuc n tegi
Di zzman amezwaru, nnejmaen lewuc; mesgallen ur ualen ad myeen. Rran izem
d agellid fell-asen. Rran tilas d yinigan: wa ur yettawe wa.
Izem yezde tigi tameqqrant netta d wuccen, d yilef, d tewtult, d tyazit akked tfunast;
llan akk d ixeddamen-is: ilef, yeggan fell-as; uccen, yeddal yis-s; tawtult, isummut-itt;
abare, yettagem-as-id aman; ayul, izeddem-as-id isaren; tayazit, tettarew-as-id
timellalin; ma d tafunast, tettakk-as-id ayefki.... Ala uccen ur nefri ara.
Brahim ZELLAL Seg : le Roman du chacal
FDB,1964
Isestanen
C Ayen d izem i rran d agellid ?
C Anwi iersiwen i izeden yid-s?
C Acu i ixeddem yal yiwen deg-sen?
Tagzemt 1
ut
37
Isekkilen: c, , q, x,

Ad muqle tugniwin, ad d-ini d acu d-mmalent.

uccen aerda aqjun tixsi
Ad d-re
Arum amcic aqerruy axxam
Icuba, acruf, ii, aenja, abuqal, aqrur.
Ad aru
C Q X
c q x
Ilu$ma
O Qqen ger wawalen iedlen
Arum Axenfuc
Aqerdac Iciwi
Axenfuc Aqerdac
Iciwi Arum
O Sdukkel awalen yesan isekkilen iedlen :c, , q, x, deg umku-agi.
Ii, ayul, acruf, aqahwi, ixmir, axrib, iclem,
Aqfal, acbayli, aqendur, taxabit, taxerrubt, tacelit
O Smed awalen-a s tergalin : c, , q, x.
a..ebbub, a..rab, yen..ef, a...urar, am..ar, a..enfuc
a...enfir, a..acfal, af..al, a..rab, awina... a...edmir.
O Derrer isekkilen i teri ass-a
Taquccit, taqacuct, aenja, axlen, ixef, ef, adrar, uffur,
Tamendit tamasit, agdaz, acengu, takatut, ise, alemsir
Ifecka, azwel, amuin, akafu, tamettant, afniq
T
i
r
a
wa
lt
38
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Isem : aman
Imedyaten
Nnejmaen lewuc.
Rran izem d agellid fell-asen.
Tayazit tettarew-as-id timellalin..
1- er imedyaten tekkse-d ismawen.
2- Deg wacu mgaraden yismawen-agi : izem, izmawen ?
3- Acu n umgired yellan ger yismawen : tamellalt, timellalin?
Mi ara yili yiwen i yellan neqqar-as : asuf ; ma llan si sin d asawen neqqar-as : asget
Md : izem : d asuf - timellalin, lewuc d isegten.
Ad cfu$
Isem d awal yemmalen : amdan, taawsa, aersiw... ur-s sin yimanen:
- Asuf: argaz (yiwen)
- Asget : irgazen (si sin d asawen)
Ilu$ma
O Efk-d asget n yismawen-a .
- amar ...
- tamart ...
- abrid...
- afud...
- aar...
O Smed tafelwit-agi .
Asuf Asget
Amar
...
Iij
...
...
iberdan
...
ulli
O Efk-d asget n yismawen-a ternu-d tamawt
- tixsi
- seksu
- tafunast
- aman
- tameut
- tizizwit
T
a
j
e
rrum
t

Tagzemt 1
ut
39
Tirza er unanar
Ifawas yerza er unanar n yiersiwen n Ben eknun. Mi d-yual, isteqsa-t umeddakkel-is
Meqqran d acu i d-yera dinna.
Meqqran: Anier true ielli?
Ifawas: Ielli, rue er unanar n yiersiwen n Ben eknun.
Meqqran: Acu i d-twala dinna?
Ifawas : ri-d aas n yiersiwen. Widak akk ttwali di tiliri, ufi-ten dinna. Win i iyi-
iswehmen d ibki. Yea-a akk tagella-nni newwi yid-ne.
Meqqran : Isem nsen akk yiersiwen-agi?
Ifawas: Mai d kra: izem, abare, uccen, taat, ikerri, amayas, ilu, amde, anzi,
anhil, awtul, ibki, ifis...
Isestanen
1. Anier iru Ifawas?
2. Anda i d-yezga unanar-agi?
3. Acu i d-iwala dinna?
4. Ayen ala i yibki kan iwumi yefka ad ye?
5. Anwi iersiwen ger wid n unanar i yettidiren d umdan?
6. I wiya nien anda ttidiren ihi?
7. Ayer i ten-id-wwin er unanar ihi?
40
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Amatar udmawan
Ad kemle$ tifyar
Yezde di tegi
Yezde wuccen di tegi
.......... wuccanen.
.......... tuccent.
1- Derrer imyagen yellan di tefyar-agi.
2- Sefti amyag "zde" d wudmawen nien.
3- "yezde, zeden " " tezde " d imyagen. D acu i d-yemmalen aya ?
4- D acu i yettbeddilen deg umyag? Ayer?
5- Sefti amyag "ali" d wudmawen akk.
Uli ...
6- Acu yemmal wayen akka yettbeddilen deg umyag?
7- Amek i as-sawalen ?
Ad cfu$
Amyag d awal yemmalen tigawt ne taara.
Amyag mi yefti, yettili deg-s wayen i d-yemmalen win ixedmen tigawt :
d ayen iwumi neqqar amatar udmawan. Md : uli ... " " d amatar
udmawan
Tuli " t..." d imataren udmawanen
Yuli "y " ... d amatar udmawan
Ilu$ma
O Suffe-d imyagen yellan di tefyar-agi.
Izem yual d agellid fell-asen.
Tafunast tetteeg.
Tawtult yessummut-itt.
O Muqel amedya amezwaru n tfelwit tkemmle akken.
Amyag Amatar udmawan Amqim ilelli
Tedda
Yea
Nerwel
Ffen
Tsawle
Yugi
t... nettat
O Sefti amyag "ffe" d yimqimen-agi.
Nekk Ke Netta Nettat Nekkni Kunwi
T
a
s
eft
i
t
Tagzemt 1
ut
41
Ers-d ay ies
Ers-d ers-d ay ies,
Mmi-tne yeba ad yees,
Awer yaen, awer yehlek,
Ers-d ers-d a naddam,
Mmi d amgud n rremman,
Awer yaen, awer yehlek,
Ala sea d tezmert yeqwan,
Ttuha ay imeksawen,
Ma ur twalam ara uccen,
Yewwi izimer d aksas,
Itbe-it mmi yekkes-as-t,
Mmi yewwi-d ikesman,
Uccen yewwi ieswan.
Ccna n uzuzen
A
s
efru
42
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
D nekk ara yarun
O - Seqed tifyar-agi terre-tent i tugniwin iwatan.
- tzerzert umayas deffir yettazzal
- teydit arraw-is tessuttu.
- aksum yuker wuccen.
- tmeut akraren teksa.
O Mmeslay-d s kra n tefyar ef uersiw i temmle.
O Seqed awalen tsuffe-d tifyar.
- izem - di tegi - d aersiw - d agellid n lewuc - yettidir - d netta - i.
Tagzemt tis 2
43
Izem
Izem d aersiw n tegi. ur-s tafekka d tuntimt, d taezzfant. Aqerruy-is
d ameqqran, d amubrin, ma d tiqejjirin-is d tiwezzlanin. Di tezi, ad yesu ger 1,5m ar
2,5m. Ma di tiddi, yesa azal n 1,20 m. Taeyt-is, ad tili ger 150 ar 250 kg. Aqerruy-is,
amger-is d tuyat-is dlen akk s wanaden.
Timi ines d awina d uwras. Tifednin-is sant accaren d umsiden, d iezzfanen. Izem
yezmer ad yidir alamma d 12 n yiseggasen.
Asegzi n wawalen
- Tuntimt : tehed
- Timi : amellal, aberkan, azegga, awra...
Isestanen
- Acu i d-yeglem umeskar n uris-agi ?
- Mi d-yemmeslay ef yizem, ibder-d aas n yiferdisen n tfekka-s. Acu-ten ?
- Amek i d-yeglem yal aferdis ?
Ala$mu
Mi ara tere aris-agi, smed takara i d-iteddun:
Aersiw : Tanzagt n tudert : Tafekka : Tezi :
Lqedd : Taeyt : Timi : Aqerruy :
Tiqejjirin : Accaren :
A
v
ris
44
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Isekkilen: , h,

aarus ahicur iiqel
Aarus -
Ahicur H - h
Iiqel -
Tal$iwin n usekkil
H h
H h
Ilu$ma
1- Semyezwer isekkilen tsuffe-d awalen :
i - d - l - u - h - l a - i - h - l l - - a - u - i a - i - j - m - - e
2- Qqen tisawalin tsuffe-d awalen :
Tasawalt 1
ut
Tasawalt tis 2
- A
- U
- Yel
- I
- A
- A
- Ta
- Tah
- ha
- der
- bar
- bac
- bult
- rawt
- diq
- rur
T
i
r
awa
l
t
Tagzemt tis 2
45
Arbib
er imedyaten
Izem yesa aqerru d ameqqran, iarren d iwezzlanen maca d izuranen.
1. I wacu-ten wawalen-ina yettuderren ?
2. D acu i a-id-mlan ?
3. Anwi imyagen iseg d-kkan?
4. Acu i as-nerna i umyag akken ad d-ffen wawalen-ina?
Ad cfu$
Arbib d awal yemmalen amek iga kra. Ittekk-d urbib seg yimyagen n tara
( wid yemmalen amek iga kra).
Imedyaten : - izwi azegga,
- ibrik aberkan,
- ihriw ahrawan,
- imlul amellal,
- irig aragan / ameragu
Ilu$ma
O Akez irbiben yellan di tefyar i d-iteddun
Yea arum d aquran.
Yea arum yeqqur.
Acebbub-is aberkan, tebra-as ef tuyat-is; tecbe, temle.
Teur tezuyt d lecic azegzaw.
Wwi-d aberhuc d aqahwi.
O Suffe-d irbiben seg yimyagen i d-iteddun.
Iwri, bren, icbi, er
O a- Ger yimyagen i d-iteddun, af-d anwi iseg nezmer ad d-nessuffe arbib.
E, aay, wali, ini, ihriw, azzel, ifsus, ru, imsus, imri, anef, rwel.
b-Err di tefyar irbiben i d-tufi seg yimyagen-a.
T
a
j
e
rrum
t
Tagzemt tis 2
47
Afeggag n umyag
er-d amedya-agi
Izem yea.
- Kemmel i tefyar-agi:
Tawtult ..................
Izem d wuccen ..................
Tawtult d tsekkurt.............
1. Suffe-d imyagen
2. Kkes-d amatar udmawan.
3. Acu i d-yeggran deg umyag?
C Ayagi i d-yeggran deg umyag qqaren-as : afeggag.
Ad cfu$
Amyag mi ara yefti, ttilin deg-s sin yimuren: amatar udmawan akked
ufeggag n umyag. Mi nekkes amatar ittimi-d ufeggag. Amedya:
Yea
* Y= amatar udmawan
* a = afeggag n umyag
Ilu$ma
1- Smed ilem:
-Izem yezde tigi tameqqrant
-Tawtult ... tigi tameqqrant
-Izem d wuccen ... tigi tameqqrant
-Tawtult d tsekkurt ... Tigi tameqqrant
2- Kkes-d imyagen seg tefyar i d-iteddun tsemde tafelwit-agi:
Azger yeqel gma-s.
Yea lmal, yefre bab-is.
Nnuen yierdayen di lbext n umcic.
Yekcem wuccen taqeit.
Ma yesa uqjun timin, ban-t akk medden i nnesba
Amyag Amatar udmawan Afeggag
T
a
s
eft
i
t
48
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Ayul
A lmerkub acal telhi
Asmi tettebbi
Bab-ik letab inqes-as
****
Tettebbi am uzal am yi
Yal letab telli
Yerna uekkaz d aessas
***
Tura ikfa lal-ik teyi
Ad k-en i usemmi
Yekfa lxir deg yiwen wass
Raba SIDANI
Seg tesfift
A
s
efru
Tagzemt tis 2
49
D nekk ara yarun
O Aru acu i twala ddaw yal tugna am umedya amezwaru
Aqjun aberkan .................. ..................
.................. .................. ..................
O Smed s urbib iwatan : ameqqran, amubrin, aayan, amecu, aezzfan
Aqerru n yizem aqamum n yibellire ilu d .....................
d .......................... d .............................
Amcic d................... Ayazi....................
1- Smed ilmawen s wawalen ara d-tafe
Ikerri d aersiw yettidiren deg .................. Tafekka-s tdel s ..................
.................. Aqerruy-is d .................., yesa acciwen .................. . Iqejjiren-is
d..................
50
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2



Tagzemt tis 3
51
Tudert n yizmawen
Izmawen ttidiren deg yizuar ideg llan yisekla akked temnain icuban cwi er tneruft.
Ui nsen d iersiwen at-tfenza, icban : tizalin, imejuden, izgaren n tegi, imeden...di
tuget, d tisedwin kan i yetteggiden. Mi d-fent kra, ad zwiren yiwlayen ad en d wamek
ara ent nutenti d warraw nsent. Yezmer yiwen yizem ad ye alamma d seba kilu n
uksum deg wass.
Ttidiren yizmawen d tirebba ideg ttilin xemsa ar tlatin n yieggalen. Tarbat, ttilint
deg-s tsedwin d warraw nsent akked yiwen ne sin yizmawen imeqqranen. D wigad-agi
i d iqerra n terbat.
Tasedda tezmer ad tarew si yiwen ar reba n yizmawen. Ur sint ara tsedwin yiwet
kan n tallit ideg ttarwent deg useggas. Tisedwin timeca ttidirent di terbat si tlalit ar
tamettant, ma d izmawen, mi wwen sin yiseggasen, ttutraren-ten yizmawen-nni iekmen
tarbat.
Isestanen
C Anida i ttidiren yizmawen ?
C D acu i tetten ?
C Deg wacal yid-sen i ttidiren yizmawen di terbat ?
C Anwa i yettebbiren di terbat n yizmawen ?
C Acal n warraw-is i tezmer ad tarew tsedda ?
52
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Isekkilen : , ,
er awalen yellan ddaw n tugniwin :
aar iudan tiurin ti iij
Asekkil ameqqran
Asekkil ameyan
Ilu$ma
C Derrer imesla ufayen yellan deg wawalen i d-iteddun
Yees, aar, au, yesfe, ti, aref, aref.
C Muqel tugna tsemde awalen.
isebba...en a...rem a...ar tame......ut awe......uf
C Tazabut
Au, aan, taallit, uan, ii, ageum.
T
i
r
awa
l
t
Tagzemt tis 3
53

Isem : addad
Muqel tkemmlev
- Tafekka-s d tuntimt D tuntimt tfekka-s.
- Aqerruy-is d amubrin ..............................
- Accaren-is d umsiden ..............................
- Tiqejjirin-is d tiwezzlanin ..............................
- Tumas-is d tumsidin ..............................
Ad cfu$
Isem ur-s sin waddaden:
1- Addad ilelli : tafekka - aqerru - accaren - tiqejjirin
2- Addad amaruz : tfekka - uqerru - waccaren- tqejjirin
3- kra n yismawen ur ttbeddilen ara addad. Imedyaten: seksu,
lewuc, tala, tumas......
Ilu$ma
C Af-d addad amaruz n yismawen-agi:
-Azger - inisi - aruy - uccen - abare - tasedda - taat - tixsi - tasekkurt -
tizizwit - tumest.
C er aris-agi tsemde tafelwit :
Izem yezde tigi tameqqrant netta d wuccen, d yilef, d tewtult, d uyul, d
tyait, d tfunast. Llan akk d ixeddamen-is: ilef, yeggan fell-as; uccen, yeddal
yis-s; tawtult, yessumut-itt; abare, yettagem-as-id aman; ayul, izeddem-as-id
isaren; tayait, tettarew-as-id timellalin; ma d tafunast tettak-as-id ayefki...
Isem deg waddad ilelli Isem deg waddad amaruz
C Serwes ger snat n taliwin n yal isem yellan di tfelwit yezrin:
- Acu ibeddlen deg-sen?
- Kifkif amek i beddlen ne ala?
- Beddlen akk ne ala?
T
a
j
e
rrum
t
54
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Tudert n yifisen
Ifisen ttidiren di temnain ideg tella tuga d yisekla ne deg unul n tneruft. Ui nsen
d aksum. Tetten imurusen maca tikwal d nutni i d-yettaafen ayen i tetten. Tteggiden
deg yi kra yellan d amsua. eddmen akkenni d tarbat, ttemjajin. Mi ara mlilen
d tarbat weren mai d kra. Ula d izem yella melmi i as-ttekksen lqut-is. Tetten aas
n uksum yernu s temawla. Yiwen yifis yezmer ad ye alamma d 14 n kilu n uksum ef
yiwet n tiremt. Iesmaren nsen ugaren tiemdin, ttruun ula d isan.
Ttidiren yifisen d igerwan, deg waas yid-sen. D tiwlayin i yettebbiren, d acu kan deg
ugraw n yifisen, yal wa ixeddem rray-is.
Tifist tezmer ad tarew si yiwen ar tlata yimeca. Mi ara d-lalen wezznen tamudi n kilu
d urel. Tifisin ttarwent kan, ur sint ara tallit deg useggas ideg smenyafent ad arwent.
Asegzi n wawalen
Amsua : win isuuen, d win yesan iffan.
Isestanen
1. Anida ttidiren yifisen ?
2. D acu i tetten ?
3. Amek i tteggiden ?
4. Deg wacal yid-sen i ttidiren akken ?
5. Acal n yimeca i tezmer ad tarew tifist ?
6. Anwi i yettebbiren deg ugraw n yifisen ?
A
v
r
is
Tagzemt tis 3
55
Izri
er avris
Zik-nni, di tegi, yella yizem d wuccen. Ur ttnaen ur ddukkulen.
Yiwen wass, yenna-as wuccen : Acu tenni, limer ad ak-xedme tisebbain s uglim
n uzger ? Yeqbel yizem. Yexdem-as-tent wuccen. Asmi yekkaw uglim-nni, qqurent
tsebbain-nni, izem qeren-t yiarren-is. Ur yezmir ara ad yelu. Uccen yettrau kan
melmi ara t-ye. Tusa-d tsekkurt tettawi-as-id aman di tqamumt-is armi yelxes uglim-
nni.
1- Tigawt n yimyagen yettuderren deg uris tera ne mazal ?
2- Tigawt n yimyagen yettuderren deg uris tfukk ne ala ?
Ad cfu$
Izri yemmal tigawt yeran, tigawt ikfan
Ilu$ma
C Sefti amyag "ddu" er yizri d wudmawen akkit.
Nekk
Ke
Kemm
Netta
Nettat
Nekkni
Nekkenti
Kunwi
Kunemti
Nutni
Nutenti
C Akez (qel) anwi i d imyagen yeftin er yizri.
Yunag er Fransa, yewwe er din, ixeddem di lluzin.
Walan yizgaren izem yettazzal-d ur-sen.
Nni-as ad iru azekka er ssuq.
C Sefti akken iwata imyagen yellan ger tacciwin. Ini-d anwi yeftin er yizri.
Ielli, (as-d) xali ur-ne. Tameddit (ual).
Yal lexmis (rzef-d), mi yeya ad (ual)
T
a
s
eftit
56
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Aeqqa n yired
Aeqqa n yired
Yeffe-d si tcullit
Yebda acrured
Yea tayazit
Xas kan amnet-t
Nni-awen d tidet
Nni-awen akka
edre mi tt-yea
Aha lala lalala d acu tennam ?
Aha lala lalala teskiddibe
La tettkellixe
Anwa ara k-yamnen
Aeqqa n yired mai d awazen
Aarus awra
Yettazzal yettferfir
Awtul n umada
Yea-t er deffir
Xas kan amnet-t
Nni-awen d tidet
Nni-awen akka
edre mi t-yea
Aha lala lalala d acu tennam ?
Aha lala lalala teskiddibe
La tettkellixe
Yak lekdeb diri-t
Aarus nmugger-it
Win iggran yezwar-it
Izimer yekcem
Deg yi deg
yi
nijel
Mi t-yera wuccen
Yual kan yerwel
Xas kan amnet-t
Nni-awen d tidet
Nni-awen akka
edre mi yerwel
Aha lala lalala d acu tennam ?
Aha lala lalala teskiddibe
Anw
a
ara k-yamnen
Ne ad yamen uccen
Mi yerwel dayen d izimer i yemmeen
Wala iiwec
Yeddukkel-d d umcic
Wala mi ireyyec
Yefka-as rric
Xas kan amnet-t
Nni-awen d tidet
Nni-awen akka
edre mi as-t-ifka
Aha lala lalala d acu tennam ?
Aha lala lalala teskiddibe
Amcic d lxayen
Yettkellix am ke
Ur yessin yiwen
Ayen yufa a
d
t-ye.
Yidir d warrac n TIDDUKKLA
Si tesfift
A
s
e
fru
Tagzemt tis 3
57
D nekk ara yarun
Inisi
Inisi d ameyan di tfekka, tarurt-is dlent-tt tsennanin, taebbut-is tdel s wanaden .
Yezmer ad yesu azal n 27 iuntimen di tezi, 15 di tiddi; ma di taeyt ad ieddi cwi i
kilu. Yettidir si 3 ar 5 n yiseggasen.
Taqerruyt-is d tameyant, idel-itt ucebbub. Tanzarin-is d timeyanin, d tilebanin.
ur-s 36 n tumas, d tiwezzlanin, d tumsidin. Tiqejjirin-is wezzilit, yal ta llant deg-s 5 n
tfednin, tuccar nsent d tumsidin.Tasea-s d tawezzlant, tezga ffrent-tt tsennanin.
Deg uzal yeggan. Mi d-yeli yi, ad yeffe ad d-isis tagella ara ye . Itett ibeac,
ierdayen, igra; itett ula d izerman imeqqranen ... Mi ara tekmer fell-as tegnit, ur irewwel
ara, ad yerr taqerruyt-is ger tqejjirrin n sdat, ad d- qqicwent tsennanin-is. Tikwal ad
isekcem taqerruyt-is di tebbut-is, ad yual amzun d takurt.
Llan yimdanen i ten-id-yettaafen, ttawin-ten-id s axxam; ttarran-ten di tsenduqin,
tessun-asen alim , ttakken-asen arum d uyefki.
C er aris-agi tsemde takara i d-iteddun:
- Aersiw :
- Tanzagt n tudert :
- Tafekka-s :
- Tezi :
- Tiddi :
- Taeyt :
- Anida yettidir :
- Acu itett :
C Fren yiwen uersiw tge-as takara n tnettit.
58
A
s
e
n
f
ar

w
i
s
2
Ad ktazle iman-iw
Ini-d ma tzemrev
1. Ad takze iersiwen yerna ad d-tefke ismawen nsen?
2. Ad d-tini amek tga tfekka nsen?
3. Ad d-tefke tezi, tiddi d taayt n uersiw?
4. Ad d-tini anda yettidir?
5. Ad d-tini s wacu yettidir?
6. Ad d-tini acal yettidir?
7. Ad d-tini amek tga temi-s?
8. Ad d-tini amek yettarew uersiw?
Muqel ma tzemrev
1. Ad takze afeggag n umyag ?
2. Ad tesmerse amaruz akken iwata ?
3. Ad d-takze amatar deg umyag ?
4. Ad d-tekkse afeggag d umatar deg umyag ?
5. Ad takze izri ilaw ?
6. Ad tesmerse addad n yisem anda ilaq?
7. Ad taru isekkilen teri di yal tagnit n tira?

Tagzemt Aris Tajerrumt Taseftit Tirawalt
01
- Ibki d uslem
- Tayuga temme i d-
yeqqimen a nekkni
- Asefru : tayazit d
warraw-is
Amernu
Amyag n
tara
Isekkilen:, , tt.
02
- Abare d wail
- Ameyyez qbel
aneggez
- Asefru : Ssendu
Amqim
awsil n
yisem
Urmir
ussid
Isekkilen : b, d, g,
k, t.
03
- Ayazi d wuccen
- Nneyya tugar tixidas
- Asefru :A mmi zizen
Tinza
Urmir s
"ad"
Tussda

A
s
e
n
far w
i
s

3
1. ad issine$ amek i d-ttalsen timucuha.
2. ad d-gemre$ timussniwin si tmucuha.
3. ad d-jeme$ amud n tmucuha.
Tagzemt 1
ut
61
Ibki d uslem
Zik-nni, yella yiwen yibki yettidir di tegi d tama n wasif. Yiwen wass, imel-d
wasif-nni, yu akk tamurt. Rewlen medden, uggaden amar ad ten-ye. Siwa ibki d uslem
i d-yeqqimen. Ibki, yejgugel deg ufurk n useklu, ma d aslem-nni, iebbek daxel n waman
i wakken ad yali d asawen. Ur yebi ara ad t-awin waman d akessar. Ibki, ia-it uslem-
nni. Imekken afus-is, yessuffe-it-id seg waman, da yesselqef uslem-nni. Yenna-as
yibki-nni : "Ulac ula d tanemmirt ! " Ur yeri ara yif-it limer i t-yea ad t-awin waman.
Isestanen
1. Ayer ur as-id-yenni ara uslem tanemmirt i yibki ?
2. Anida yettidir yibki ?
3. Ayer rewlen medden ?
4. Mi i d-yekkes yibki-nni aslem-nni seg waman iil d ayen yelhan i yexdem ne
ala ?
5. Ayer yesselqef uslem ?
6. Af-d aknaw i wawal "aslem".
7. Af-d seg uris anemgal i wawal "akessar".
62
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Isekkilen : , , tt
Suffe-d seg uris yezrin awalen ideg llan yisekkilen : ,,tt.
er awalen yellan ddaw tugniwin i d-iteddun :
Tainat tajeigt taqettunt
Asekkil ameqqran Tt
Asekkil ameyan tt
Ad cfu$
Imesli (ut) [tt] nettaru-t s sin yisekkilen "tt". D acu kan di taggara n
yisem unti, xas nenna-d [tt] ad nettaru yiwen kan n "t ".
Ilu$ma
O Smed awalen s yiwen deg yisekkilen-a : , , tt.
Ye...a, ta..alt, ta..alt, ke.., tame..ult, take..a, l..efna
O er-d awalen-a :
Yeur, yettafeg, liha, lerra, yettaf, tasarut, netta, tamacahut.
O Tazabut. (Aselmad ad d-izubet awalen-a yezrin).
O Aru "tt" ne "t ".
Ye..wali, tafawe.., ye..argu, tirge.., ye..el.
O af-d asuf n yismawen-agi :
Tignatin, tibratin, tizizwa, tineqlin, turin, tifednin, tiqratin.
T
i
r
a
w
alt
64
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Tayuga temme, i d-yeqqimen a nekkni
Zik-nni, yiwen n ufella, ibes-it udfel deg uxxam. Iberdan akk reglen.Ur yelli ssuq,
ur yelli lexla, ur yelli...
Yewwet s akraren, yezla-ten. Yea, an wat-uxxam-is. Adfel yeggumma ad yekkes.
Yual er teen, ifukk-itent. Adfel yeggumma ad yekkes. D timerna i d-irennu. Amek
ara yexdem ? Yual er tyuga ; yezla izgaren, an-ten.
Iqjan yu lal ttmuqulen. Nnan-as : " Awwah... yyaw ad nerret sya. Wigi yean
ula d tayuga, ur a-ttqilin ara ula d nekkni. Da nnejlan yiqjan-nni ; seg wass-nni ur d-
ualen
Muend u Yeya
Tasunt "Tisuraf "
Isestanen
C D acu yeran d ufella ?
C Amek yexdem ?
C Acu yessawen afella armi yezla tayuga ?
C Ayer rewlen yian ?
C Senfel awalen yettuderren s yiknawen iwatan :
Iqjan yu lal ttmuqulen.
T
a
$
uri
66
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Tayazit d warraw-is
Uccen akked tyazit
Tayazit d wuccen
Tenna-as tyazit :
" Anef-asen i warraw-iw "
A-t-aya umcic
Yusa-d er tyazit
Yenna-as : " Ma malic
A
d i
yi-d-
te
fke taqeit ? "
Tenna-as tyazit :
" Anef-asen i warraw-iw "
I Mend-uccen ?
Yewwe-d er lara
Yusa-d er tyazit
D acu i d as-yenna ?
" A
d i
yi-d-
te
fke taqeit "
Tenna-as tyazit :
" Anef-asen i warraw-iw "
A-t-aya
y
izirdi
Yusa-d er tyazit
D acu yettmenni
Siwa taqeit
Tenna-as tyazit :
" Anef-asen i warraw-iw "
Uccen akked tyazit
Tayazit d wuccen
Amcic akked tyazit
Tayazit d umcic
Izirdi akked tyazit
Tayazit d yizirdi
Tenna-asen tyazit :
"Anfet-asen i warraw-iw ".
Ideflawen, si tesfift "Tamurt inu "
T
u
r
a
, ad c
n
u
$
Tagzemt 1
ut
67
D nekk ara yarun
O Ha-t-a uris yexreb, semyezwer akken iwata tiseddarin-is i wakken ad yeqed.
Yuzzel-d umeksa, yemme fell-as. Yeqrem-as tiferrawin-is. Tameddit,
yefka-t i warraw-is, ad tturaren yis-s.
Iwala ikerri annect-ila-t. Yewwet fell-as, da yeqqim din. Ad yerfed ikerri,
ur yezmir ara ; ad yafeg wed-s, accaren-is kecmen di tadu, ggumman
ad d-kksen.
Igider yebra-d i yiman-is seg yigenni n tegnaw, yerfed izimer. Amergu
yettmuqul, yenna-as : " Ula d nekkini ad xedme am netta ".
Nnan-as : " A baba, amek i as-qqaren i ufrux-agi ?" Yenna-asen :
" Nekkni la as-neqqar d amergu ; netta, la ak-yeqqar d igider. "
Amergu yerran iman-is d igider.
O er aris i d-iteddun :
Argaz yualen d ....
Zik-nni, yella yiwen urgaz d amakar. Yiwet n tikkelt, yekcem er yiwen uxxam.
Yufa aqerdac. Yuker-it-id, da seg wass-nni imsex-it Rebbi : yual d aersiw amecu,
tafekka-s akk teur d isennanen.
C Kemmel azwel n uris.
C D acu yual urgaz ? Ayer ?
68
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Abare d wail
Yiwen wass, uccen yellu. Ittnadi ittnadi, armi yufa ajgagal n wail s-ufella n teslent.
Mi yessikid deg yiguza n wail, imi-s ittarew-d aman. Ijgugel, ijgugel, awwah, ulamek!
Yual ibeddel abrid, yenna-as: "zegzaw ! Mazal ur yewwi ara. D nekk ara yeen
aberbur i sagren wucmiten! "
Asegzi n wawalen
Ail : tiurin
Aberbur : d tiurin timeyanin ur newwi ara.
Isestanen
C Acuer abara ur d-yekkis ara ail?
C Acu yenna deg wul-is?
C Acu i tegzi deg uris-agi?
C Kkes-d seg uris-agi isem d umyag kkan-d seg yiwen uar.
C Kkes-d seg uris-agi awal d uknaw-is.

A
v
ris
Tagzemt tis 2
69
Isekkilen: b, d, g, k, t
Imedyaten :
Yiwen wass, abara yellu.
Yual ibeddel abrid.
Yufa ajgagal n wail s ufella n teslent.
Mi yessikkid deg yiguza n wail, ittarew-d yimi-s aman.
- Amek i d-teri isekkilen yuran s uzegga di yal amedya?
- Acu twala deg ususru nsen? I di tira nsen
Isekkilen b, d, g, k, t. ur-sen amgired deg ususru maca ulac-it di tira: md:
targa, agu . Asekkil "g" deg yimedyaten-agi, ur-s yiwet n tira maca sin
yisusruyen.
Ad lemde tira
B b D d G g K k T t
B b D d G g K k T t
Muqel tugniwin terre isekkilen ixuen.
A...ara, abri..., uggu... yessi...id, ...azal...
Ilu$ma
C Muqel tsemde ilem
Ay...i a...ri.. a...rud taban...a
C Semyezwer isekkilen tsufe-d awalen:
[g,r,a,z,a] - [f,r,a,g,a] - [k,a,s,u,m] - [a,l,k,a] - [n,d,i,a,a] - [,a,a,i,n,b] -
[t,s,k,t,a,u]
[,l,a,a,d] - [k,f,i,a,u] - [n,b,e,a,u,d] - [s,d,l,t,a,a,t] - [t,b,d,a,a,a,r] .
C Af-d awalen ixuen:
Ulamma berriket tzizwit, ................-is idet.
Ikrez-itt .............di ccetwa, yea-tt uyul deg ...........
............. d llsas, tameut d .............. alemmas.
Wi yeban aman, yerr er ................
T
i
r
awa
l
t
70
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Amqim awsil n yisem
Amedya
Mi yessakked deg yiguza n wail, imi-s ittarew-d aman
1- er tafyirt tsemde ilem
Ismawen Imyagen
............... ..............
2-er tafyirt tsemde ilem:
Isem d uwsil Amyag d tzela
.................. .................
3-Muqel tsemde ilem:
Imi-s -------------- netta(t)
imi-.......... Nekk im-.......... Ke
imi-.......... kemm imi-.......... Netta
imi-.......... Nekkni imi-.......... Nekkenti
imi-.......... Kunwi imi-.......... Kunemti
imi-.......... Nutni
Ad cfu$
Isem, iteqqen ur-s umqim awsil n yisem.Amqim awsil n yisem immal wi
tt-ilan tawsa.
Amedya: Imi-w (-k,-m,-s, nne, nnte, nwen, nkent, nsen, nsent).
Axxam-iw (...ik, im, is, nne, nnte, nwen, nkent, nsen, nsent).
Deg usuf, tettekk tezdit ger yisem d umqim awsil n yisem. Amedya :
Adlis-iw ( ik ,im, is). Ayla-w ( k, m, s ).
Ilu$ma
C Smed ilem s umqim awsil n yisem:
Win yean amur-..... yessider ti-.....
Ma yella ishel-ak walluy, ader iman-.... di trusi.
Amcum ad t-id-yas wass-.....
C Semres tizdit ger yisem d uwsil-is:
Lebi nne meqqer, ul nne mei.
Yir ccel yettgalla di bab is.
Ala udi d tament i d-iteffen seg yimi s.
Lezzayer d tamurt nne, tamazit d tameslayt nne.
T
a
j
e
rrum
t
Tagzemt tis 2
71
Ameyyez uqbel aneggez
Zik, sin yigra zeden tamduct. Yusa-d unebdu, teqqur temduct-nni. Ruen ad d-nadin
taye. Ufan anu d alqayan.
Yenna-as yiwen deg-sen : "ad nneggez ?"
Yerra-as winna nien : "I lemmer ad yeqqar ula d wagi, amek ara d-nali ? Sya d asawen
ttmeyyiz uqbel ad tneggze ! "
Muend u Yeya
Asegzi n wawalen
Igra (agru) : d imqerqar
Isestanen
C Ayer an yigra tamduct nsen ?
C D acu ttnadin ?
C D acu i d-ufan ?
C Zeden deg wayen i d-ufan ne ala ? Ayer ?
C Iwata uzwel "ameyyez uqbel aneggez " i uris-a ne ala ?
A
v
r
is
72
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Urmir ussid
Imedyaten
Yiwen wass, abare yellu. Ittnadi, ittnadi, armi yufa ajgagal n wail.
Mi yessakked deg yiguza n wail, ittarew-d yimi-s aman.
1- Qqen yal amyag d wazal-is
- Inuda - tigawt ad teru
- Ad inadi - tigawt terru
- Ur inuda - tigawt tera
- Ittnadi - tigawt ur teri
2- Smed ilem
- Ad yarew - ...................
- ............... - tigawt terru
- Ur yuriw - .....................
- .............. - tigawt tera
Ad cfu$
Urmir ussid immal tigawt ezzifen, tigawt i d-yettualen, tannumi.
Amedya : - Ittnadi ittnadi, armi yufa ajgagal n wail.
- Ittarew-d yimi-s aman.
Ilu$ma
C Kkes-d urmir ussid di tefyar i d-teddun:
Layub ttraun temer.
Ttnaen yierdayen di lbext n umcic.
Ur ni ur ukire, qqaren-as wagi d alem.
Ayen txedme ad t-tafe.
C Sefti amyag yellan ger tacciwin er wurmir ussid:
Temi (xdem) ef temer.
(er) yizmawen, (e) wuccanen.
Rebbi (fu) (fer), wi yeccen iwexxer.
Akken semmit i (kkes) fad.
T
a
s
e
ftit
Tagzemt tis 2
73
Tura, ad cnu$
Ssendu
Ssendu, ssendu
Tefke-d udi d amellal
Ssendu, ssendu,
Akken a
d
near abuqal
Taxsayt i azen
y
ifassen
D kemm ay si d lbana
Ulamma la yettwassen
Lif yezzuzzen-it ccna
Nua-d ur-m ad nessendu
Taxsayt-iw tera i llhu
Ii inu ad yendu yefru
S lefel-ik a baba inu
Ssendu, ssendu
Tefke-d udi d amellal
Ssendu, ssendu,
Akken a
d
near abuqal
A taxsayt berka tura
La ttwali qrib d azal
ur-m i d-rri tuttra
Bi-kem ad d-terre azal
Ssendu s ufus s lqis
Udi yufrar yetterqis
Kkse-d abar d nnef-is
I temart d warraw-is.
Ssendu, ssendu
Tefke-d udi d amellal
Ssendu, ssendu,
Akken a
d
near abuqal
Yidir
74
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
D nekk ara yarun
Muqel tugniwin tesqede aris

Akken xedmen e3len
Yers-d uqcic, yemcawar d baba-s, ualen rekben di sin. Wehmen medden, nnan-as:
"Ur uggaden ara Rebbi di zzayla tamebunt!"
Dayen fran-tt:d amar d mmi-s i d-ibubben ayul!
D amar i d-irekben ayul, ma d mmi-s yeafar-it-id s deffir. Medden nnan-as:
"D amar amcum, ur yuggad ara Rebbi di mmi-s aleqqaq!"
Rsen di sin, ualen teddun ef uar. Rwan medden tasa: "Iwwet-iten Rebbi! Ayul
sdat-sen, nutni teddun ef uar!"
Amar yers-d, d mmi-s i irekben,. Medden nnan-as: "Ddunit tuzligt! Amar am wahin
ad ilu ef uar, ilemi i d-ikkren ielli ad irkeb!
Yiwen wass, yiwen umar d mmi-s unagen. Abrid ezzif, da rekkben s nnuba ef
uyul-nni nsen. Kra n tikkelt ideg ara eddin ef ugraw n yimdanen, ad ten-id-ttmuqulen,
yerna ad d-awin tazwayt fell-asen.
Tagzemt tis3
75
Uccen d uyazi
Yiwwas, yunag wuccay d uyazi inig ameqqran. allen i
yidurar d yiallen, zegren isaffen, qegglen di tezza d tluta.
Ass-nni yeli-d fell-asen yi di tegi. Ayazi yuli ef tasaft d
talayant ; uccay yekcem s uruz ad yeddari, yeqqim d aessas.
Akken i d-yenqer lefjer, ihuzz uyazi afriwen, yebda
yesuggu. Mazal urad yekfi, yewwe-it-id wuccen er ddaw
useklu, yenna-as :
- Akka i d taect i ak-yefka Rebbi, win ara as-d-yeslen
ad d-yinin wul-is, ad yejjem taallit : akken i d-yers ut-ik
deg umeu-iw, ndekwale-d seg yies, uzzle-d. Tura, ihi mi
tfukke tuddna, ader-d ad nall.
- Imuqel-it-id uyazi, yegza belli mai d taallit i t-id-yewwin. D aqerruy-is kan i
yeba ad t-ie.
- Yerra-as-d : Ha-t-an ddebb-ik deg wuruz. Saki-t-id si leil ad n-rse !
- Imuqel akka Si Memmed s uruz yellan di ledra, iban-as wuccay yees : iawez, kra
yekka yi netta d aessas, yewwi-t naddam s udem n ssbe.
Yebda wuccen la yettergigi, yeqqar-as i uyazi :
- ru, ru ! ad d-awi luu, ad d-uale !
Yenser am uzrem deg usaur, yeef abrid-is, yekunser.
Asegzi n wawalen
Yesuggu : ittedden
Isestanen
C Acu yexdem wuccen d uyazi ?
C Ansi akk i d-eddan.
C Anda i nsan mi i ten-yeef yi?
C Anwa i d-yusan er-sen s wudem n ssbe?
C Ayen i d-yusa ?
Amek i as-imeslay i uyazi?
C Ayen i as-yenna wuccen : d tidet ne ala?
Ayen ur yessawe ara ad t-ikellex ?
Ayen i yerwel wuccen ?
A
v
r
is
76
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Tussda
er imedyaten
Mi iwala iman-is qrib ad yemmet yessawel i yimeddukkal-is.
Ussan n tegrest qessiit.
Yenna umedyaz : ass-agi lli, azekka wissen.
1- Amek i d-nera isekkilen yettuderren?
2- Acuer i ten-id-nera akken ?
Imesli yuran s sin yisekkilen nessawal-as : imesli ussid.
Ad Cfu$
Imesli ussid nettaru-t s sin n yisekkilen. Md : deg wawalen-agi :
imeddukkal, ussan, azekka. Isekkilen-agi yuran s yini, nessawal-asen isekkilen
(ne imesla) ussiden acku nura-ten s sin n yisekkilen. Ihi, tussda tewwi-d
ad tt-naru s sin yisekkilen.
Ilu$ma
C Derrer awalen yesan imesla ussiden.
Keini ru nekk ad qqime
Anef-iyi d yied asemma
Ay ied rwi-k ad k-qelbe
Tugi ur-i ad d-tecece
S wayen ifazen i ace
Ma d ul-iw er daxel ica
C Err "f ne "ff :
A..ella, as...el, ye...er, u...al, a...ar, i..is, i...assen.
C Err asekkil ixussen.
Ifi..es, a..li, i..ki, a...rud, al...a, a...al, ara...ul, a...ul.
Ab...id, ta..unast, ta...sut, an..ar, ura..., ta...uga, ta..lent.
C Muqel amedya tkemle.
Gen ----------------- yeggan
Awi ----------------
Wwet --------------
Ini --------------- --
Er -----------------
C Aru-d 5 yismawen ideg yella usekkil ussid.
T
i
r
a
w
alt
Tagzemt tis3
77
Tinza
er imedyaten-a
Ur d-usin ara yimeddukkal n warraw-is.
Yusa-d deg yi.
Yejba-d er uxxam nsen s tazzla.
an-ken yimeddukkal nwen ger yiberdan.
1. Wali ma nezmer ad nekkes awalen yettuderren, ad sunt tefyar anamek ne ala ?
2. Acu n waddad ideg llan yismawen i ten-id-iefren ?
3. Acu d-mmalen wawalen yettuderren deg yimedyaten ?
Ad Cfu$
Tanzet d awal ur nettbeddil ara tala. Tetteqqen-d isem er umyag ne
isem er yisem nien.
(yusa-d er uxxam.) ne ger sin yismawen (axxam n mmi-s).
Tanzet yezga yeaffar-itt-id yisem amaruz. Siwa "ar" akked "s " i yeafar
yisem ilelli.
Ha-tent-a tenza : di/deg, si/seg, er, ef, n, fell, ddaw, ar, s...
Ilu$ma
C Af-d tinza yellan di tefyar-a.
Yekcem s axxam .
Yunag er temdint.
Nnig ubrid, i d-tezga tala-nni.
Yettkel ef warraw-is.
Inebgi iulen, ef aekkaz ddu-tt fell-as.
Ddaw ubrid, nnig ubrid, leqrar-is d abrid.
Temi txeddem i temer.
Tamurt tekem s leqq, tefka-d yiwen d mmi-tne
Fell-as akk i nwufeq, ad yettsewwiq fell-ane.
C Err tanzet iwatan deg yilem: i, ef, si, fell, di, n, di, s.
Yexdem tamera ... tzeqqa ... Alas.
Ay afrux ifirelles, elli ... tegnaw ewwes.
Fki-as rray ... Mu, yebna-iyi axxam ... llu.
Yettebbir ... tarwa-s, ur yeggan ara uan ......-asen.
Yeli-d ufrux ....... lecc, ibe-d ..... terurt n umcic.
T
a
j
e
r
rum
t

78
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
Neyya tugar tixidas
Yiwet n tikkelt, inisi yexdem tafellat netta
d wuccen. Kerzen, an aalim. Mi i d-yeder ad
bun lella, yenna-as wuccen : "d nekk ara yawin
ayen yellan nnig wakal. " Inisi yewwi tibelin ma d
uccen imger-d iferrawen .
Yual an irden. Tikkelt-a daen, yenna-as
wuccen : " d nekk ara yawin ayen yellan ddaw tmurt. Tile
ad iyi-tkellxe am tikkelt yezrin ." Inisi yewwi tiyedrin, ma
d uccen issekfel-d iuran. Akken iwala wuccen ixdem-itt i
ay-is, yenna-as : " beu-agi dir-it. Ad tawi kan ne ad awi
kan.Win meqqren di lemer gar-ane ad yawi akk ayen yellan. "
Yenna-as yinisi : - melmi i tlule ay uccen ?
Uccen :- lule asmi yera yilel.
Inisi yeereq d tasa : - ass-nni d nekk i as-issaen times.
Uccen yerfa, yenna-as : - ala ! Mai n win meqqren. Tura, ad tt-nerr win meiyen ad
yawi kra yellan.
- Melmi tlule a Mend uccen ?
- Lule-d ass-a
Uccen ur ifukk ara awal, inisi yekcem deg yiman-is, yebda isuan am ugrud. Uccen yewhem.
- Acu i k-yuen ?
Yerra-as-id yinisi : - ef-iyi-n, ef-iyi-n, tura ad n-lale
Asegzi n wawalen
Ilel : d leber. Aalim : lebel
Isestanen
C Acu yexdem wuccen d yinisi ?
C Acu an tikkelt tamezwarut ?
C Anwa i yewwin ayen yelhan ?
C Amek yeseb iman-is wuccen ?
C Ma nmuqel aris, anwa i d bu-txidas, anwa i d bu-terci ?
Efk-d aknaw iwatan i wawal yersen ef ujerri : uccen issekfel-d iuran.
C Efk-d anemgal iwatan i wawal yersen ef ujerri : inisi yessa times.
A
v
r
i
s

80
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
A mmi zizen
Ad k-wei a mmi zizen,
D lib ma tettu lasel-ik.
Ulac win ara k-iesben,
M
a
ur tessine imawlan-ik.
ader a
d
k-iur wi
n
ijaen !
Ad true ur d-
te
i later-ik.
Ur bi ara ad

terfu,
Ma hede-ak ef lejdud-ik.
Smekta-k-id ma tettu,
Ahat ad k-yeder yies-ik !
Ttwei deg-k ad tecfu,
Ad teku i umeddakkel-ik.
Rfed leqlam ad taru,
Ad tere d acu i ieddan.
Mai d ayen ara temu,
Mai d ayen yettfakkan.
Win d-ilulen ad as-teku,
Akken ad yissin wi t-ilan.
ader

a
d
k-yawi wau,
Lehur i
a
k-nni ad ruen.
D agerruj ur nettfukku,
Wqem-asen amiq zeddigen.
ef llsas iean

bnu,
Ma ulac dderya ad a-zzmen !
Crif XEDDAM
Ccna :NEWWARA.
A
s
e
f
ru
Tagzemt tis3
81
D nekk ara yarun
O a)- er aris-a, suffe-d seg-s ayen d-yemmalen akud.
b)- semres-iten deg tefyirt.
Cfi amzun d ielli ef wass amezwaru mi kecme er uerbaz. Zik
i kkre. Mi d-yual baba si tejmat, yufa-iyi-d deg ufrag. Lli tama n
lkanun, gguni tiremt-nni n lqahwa d uyefki.
Ass-nni, ultma terzef ; qqime-d iman-iw er tkasrunt-nni. Ulamma
rent ciu wallen-iw seg naddam , aebbu yuki akken ilaq.
O Aru imyagen yellan ger tacciwin akken iwata :
Zik (ili) (zde) di taddart. Mi (awe) setta n yiseggasen (awi)-iyi dadda er
Fransa, din (kemmel) leqraya-w armi i d-(awi) agerdas n turagt. Syin (ual) d
er tmurt.
O Ini-d d acu ay d-mmalen wawalen-agi : zik, kra n wussan, yiwen wass...,
smed yis-sen ilmawen n uris.
Izem d ubare
... , yella yiwen yizem d ameqqran, annect-ila-t, maca ur yesi
ara leqder er yiersiwen.Ixemmem amek ara yexdem akken a ten-ye. Iru er yiwen
yifri d ameqqran, yudef deg-s, yerra iman-is yuen, ur yezmir ara ad yekker. ..........
allen-d fell-as kra n lewuc ad ren amek yella. Win ara d-ikecmen er-s ad t-ye.
............, yerza-d er-s ubare, yenna-as : " amek telli ay agellid n tegi ? "
-Yessawel-as-d yizem, yenna-as : adef-d er dagi, er wacu akka tettmuqule ?
-Yerra-as-d ubare : ttmuqule er yidraz i n-yudfen er-k aas, maca wid i d-yettualen
ulac.
82
A
s
e
n
f
a
r

w
i
s

3
C
Ad ktazle$ iman-iw
Acu i twala di tmacahut i d-tewwi ?
Wali ma tzemre ...
O Ad tegzu tamacahut
O Ad d-tere tamacahut s utram ?
O Ad d-talse i tmacahut iwumi tesli ?
O Ad d-taru tmacahut war igulen
O Ad d-taru wed-k tamacahut iwumi tesli ?
Melmi i tettafe iman-ik ? Mi...
O txeddme wed-k ?
O txeddmem di sin?
O txeddmem d agraw?
O txeddme d yinelmaden n tesmilt akken ma llan?
Muqel ma tzemre ...
O Ad takze amyag n tara?
O Ad tesmerse amaruz anda iwata?
O Ad d-takze amatar deg umyag?
O Ad d-tekkse afeggag d umatar deg umyag?
O Ad takze izri?
O Ad takze addad n yisem?
O Ad takze arbib di tefyirt?
O Ad takze aman n yisem?
O Ad taru isekkilen teri yakan ?

Você também pode gostar