3.

Biogas-Training

Biyogaz leme Prensipleri

Birgit Pfeifer, International Biogas and Bioenergy Centre of Competence (IBBK) Ankara, 12.Nesta Boutique Hotel Ankara, 12.-13.09.2011

ilemi Dntrme ilemi

1. biyokimyasal biyokimyasal
biyogaz
rtc Kojenerasyon Sistemi

2. fiziksel
Elektrik ISI

Organik madde

dayanmaktadr! verim faktrlerine dayanmaktadr!

- Girdiler iin verim faktr Randman [m CH4/t oTS] - Elektrik verim faktr [%] - Termal verim faktr [%]

- rtc verim faktr retkenlik

[m CH4/(mRV d)]

Biyogaz ileme prensipleri

1 Biyogaz ileme 2 evresel koullar 3 Mhendislik ileme parametresi

Biyogaz oluumu
BH
CH2OH

CH2OH

H
CH2OH

C
O C C OH H

C OH C H

O C C OH H

C
O C C OH H

C OH C H

H
CH2OH

C OH C H

H C O

C OH C H

O C C OH H

E
H H C H H

Biyoktle: Biyoktle: karbohidrat, karbohidrat, yalar, proteinler

CH 2OH

H C O

C OH C H

O C C OH H

Metan

biyogaz biyogaz
Karbondioksit Yal asit retimi: btirik asit propionik asit asetik asit

rnler: Ara rnler: eker, yal asitler, amino asitler

Fermantasyon gaz oluumunun 4 aamas

Asitlenme
Hidroliz

Biyogaz oluumu
Aama
Asetat oluumu

1.

Aama

Asidojenez

2.

3.

Aama

Metan oluumu

4.

Aama

Hidrojen H2 droj Karbondioksit CO2 Metan CH4

H2/CO2 Biyoktle Polisakkarid Proteinler, Yalar eker, Amino asitler, yal asitler Yal asitler (propionil asit) alkoller Biyogaz CH4/CO2 Asetik asit acetic acid H2 H2

Hidrolitik bakteri bakteri

Asidojenik bakteri bakteri

Asetojenik bakteri bakteri

Metanojenik bakteri bakteri

Farkl bakterilerin oluum zaman

Anaerob Mikroorganizmalar
Bakteri reten asit
Bakterimsiler < 24 s. Klostridien 24 - 36 s. Asetojenik bakteri 80 - 90 s. Metanakokus ca. 10 gn Metanasarkina barkeri 5 - 15 gn

Metanojenik bakteri

Aerob mikroorganizmalar

Koli basili 20 dak.

Aktif amurdaki bakteriler 2 s.

En nemli reaksiyonlar

1. Propionik Asit Ayrm

CH3CH2COOH + 2 H2O CH3COOH + CO2 + 3 H2

Propionik asit
Propionsure

3. Aama

Asetik asit

Essigsure

Hidrojen

Wasserstoff

2. Asetik asit ayrm und Methanbildung: 2. Essigsureabbauve metan oluumu

CO2 + 4 H2 CH4 + 2 H2O CH3COOH CH4 + CO2

(30% des gebildeten Methan) 4. Aama (% 30 metan)

(% 70 metan)

ilemleri Farkl ayrtrma ilemleri

e zamanl olarak ortaya kmaktadr
Tarmsal biyogaz tesislerinde ayrtrma ilemlerinin aamalar daha az rol oynamaktadr

Bir aamal ileme

biogas

digestate

ilemleri Farkl ayrtrma ilemleri

e zamanl olarak ortaya kmaktadr
Tarmsal biyogaz tesislerinde ayrtrma aamalar daha az rol oynamaktadr

birbirine gl ekilde baldr

Ara rnler mteakip ilemler iin gereklidir

Bir aamal ileme

karlkl kstlamaya sebep olabilirler

Ara rnler biriktirilemeyebilir rn kstlamas

Gelimi aamalarda yava geliim gsterirler

biogas

digestate

Hidroliz en hzlsdr, metan oluumu en yavadr

Anaerobik ayrtrma evresel koullar

llen deiken Temperature Scaklk pH value pH deeri C:N-Relation C:N-likisi Solidierik Kat content Redox - potansiyel nyk potential
Besin maddesi Nutrient demand ihtiyac C:N:P:S

Hidroliz/asitleme 25 35 C 5,2 6,3 10 - 45 < 40 % DM +400 300 mV 500 : 15 : 5 : 3 No specific requirements zel gereksinim yok

Metan oluumu Mesophilic: 32 42 C Mezofilik: Termofilik: Thermophilic: 50 58 C 6,7 7,5 20 - 30 < 30 % DM < -250 mV 600 : 15 : 5 : 3 Essential: Ni, Co, Mo, Se Gerekli: Ni, Co, Mo, Se

Trace elements zleme elemanlar

FAL TB

Ham ve kalan substratlarn fermantasyonuna ynelik evresel gereksinimler

W0104124CDR

10

Anaerobik ayrtrma koullar

Koullar Balang Milieubedingungen - Inbetriebnahme pH-Wert pH-deeri
6,5 6 pH-Wert 5,5 5 4,5 4

Milieubedingungen - Inbetriebnahme Temperatur

Koullar Balang scakl

40 C C

pH 6,5
Temperatur in pH-Wert C

42 40 38 36 34 32 30

pH 5
07 07 07 07 07 07

34 C C
Kaynak: Novatech GmbH Support program

19 .0 5. 20

21 .0 5. 20

23 .0 5. 20

25 .0 5. 20

27 .0 5. 20

29 .0 5. 20

Zeitraum

Zeitraum

Parametre
Scaklk pH

Hidroliz
25 35 C 5,2 6,3

Metanojeniz
Metanojenik: 32-42 C Termofilik: 50-58 C 6,7 7,5

29 .0 5. 20 07

23 .0 5. 20 07

27 .0 5. 20 07

21 .0 5. 20 07

25 .0 5. 20 07

19 .0 5. 20 07

11

Biyogaz ileme iin en nemli gereksinimler

Scaklk pH-deeri pH Tuz ierii zleme elemanlar

12

Scaklk aralklar
Termofil (50 - 60 C) C)
Ksa tutma sresinden sonra yksek gaz verimi Hassas biyosenz Ani ayrtrlabilir substratlara dikkat etme, (hidroliz ok hzl ekilde oluur)

Mezofil (32 - 45 C) C)
Sabit biyosenz kabul edilebilir tutma sresine sahip gaz verimini karlama zellikle ya fermantasyon ilemlerinde yaygn,

Psikrofil (< 25 C) C)
Dk byme oran uzun tutma sresi artk kullanmda deil biyogaz retimi iin verimsiz

13

Scaklk aral
Bakteri aktivitesi zerinde scakln etkisi
% bal aktivite
160 140 120 100 80 60 40 20 0 20 30 40 50 60
Uygulamada sk scaklk aral

Termofil

Mezofil

Scaklk C

bp Prozessbetreuung, Pfeifer based on Kaynak: Biogas-Praxis, Eder-Schulz, 3. Auflage 2006

14

Scaklk aral - mezofil

Range of temperature Scaklk aral -mezofilmezofil- mesophilic 48 47 46

rtc scakl temperature of digester C

45 44 43 42 41 40 39 38 20.05.2008 BGA 1 BGA 2 BGA3 BGA4 BGA5 BGA6 BGA7

03.06.2008

17.06.2008

01.07.2008

15.07.2008

29.07.2008

12.08.2008

Date Tarih

15

Alman biyogaz tesislerindeki scaklk deiimi! doru scaklk mantkl bir soru mu?

Kaynak: bioreact, Dr. Udo Hlker, 2010

16

Doru scaklk mantkl bir soru mu? Hayr!

Mezofil biyogaz tesisleri, daha iyi substrat kullanmna sahiptir (ortalama)

Kaynak: bioreact, Dr. Udo Hlker, 2010

Bal substrat kullanm

17

pHCO2pH-Deeri ve CO2-znrl

d
% 0,03 hacim CO2

Yaklak % 40 CO2

Numune alma

Numune almndan hemen sonra rtcnn dna CO2 kmaya balar.

pH-deeri artar

rtcdeki pHdeeri, rtcnn dnda llenden daha dktr!

18

pHpH-Deeri
(H+)Hidrojen iyon (H+)- konsantrasyonu (Dikkat: H+ H2) Metabolitler, pH deerini drr, ancak:
Gbre tesisleri, normal olarak iyi tamponlama sistemlerine sahiptir: Karbonat tampon, Amonyum tampon, ...

pH-deeri tek parametre olarak, ilemenin deerlendirilmesi iin uygun deildir

Bu bir tampon sorunudur!

19

Tamponsuz: Tamponsuz:
water

H+-yonlar tarafndan asitletirme

Asetik Asit

Suda zlen iyonlar

20

Tamponlu: Tamponlu:

Serbest H+- iyonlarnn ar dozu balanacaktr

Kalsiyum karbonat Propionik Propionik asit

Kalsiyum karbonat

Asetik asit

pHpH-deeri sabit kalr

21

Tampon sistemlerindeki pH istikrar

Sureanalyse Asidite analizleri

10 9 8

pH 7,7

pH 7,6

pH 7,6

pH 7,8
n-Valeriansure n-Buttersure Propionsure Essigsure

Asdte [g/l FM]

Sure in [g / l FMI]

7 6 5 4 3 2 1 0
51 /0 5 /0 6 /0 6 01 KW 06 KW KW

Asitleme

KW

07

/0 6

Kaynak: Novatech GmbH Support program

22

Tuz ierii veya elektrik iletkenlii

Basit lme

Daima anlalmaz deiiklik vakalarna dahil tutulmaldr

Yksek tuz ierii bakteriyi tketmektedir

Osmotik basn

Birim: mS/cm Birim: mS/cm

Enerji gruplarnn fermantasyonu yoktur, sresince genel olarak problem yoktur,

60 mS/cmden byk deerler 25C scaklk zerindeki dzeltme

ANCAK Yemek atklarnn (rnek olarak kantinler, ya ayrc, tuzlu madde) fermantasyonu sresince analiz yapmalsnz

Eer deer kritik ise su ekleyin

23

Biyogaz ileme prensipleri

1 Biyogaz ileme 2 evresel koullar 3 Mhendislik ileme parametresi

24

3. Temel ileme mhendislik parametreleri

Kuru madde; DM (oDM) Hidrolik tutma sresi; T (HTR) Organik yk; BR Ayrtrma Oran; rel., abs. zel gaz retimi; Abiyogaz, ACH4
Girdi kt

25

Kat madde ierii

Kat madde = Kat madde [DM] Nemli/ Ya ktle (FM) Nemli/ = organik Kuru Madde oDM] veya Uucu katlar [oDM]
(FM = ya madde)

Su ierii

Katlar

mineraller ler) Mineral katlar = toz (mineraller)

26

Kat madde ierii

Kat ierik [DM] = Kuru madde [DM] = organik Kuru Madde oDM] veya Uucu katlar [oDM] Su ierii
(FM = ya madde)

Nemli/Ya ktle (FM) Nemli/

Katlar

Organik katlar = Uucu katlar [% FM veya % DM den] mineraller ler) Mineral katlar = toz (mineraller)
27

(Hidrolik (Hidrolik) Tutma sresi T, HRT

alma hacmi [m3] T, HTR = ------------------------------------- = x [d] gnlk substrat girdisi

rtc hacmi = alma hacmi (gaz depolama boluu olmayan brt hacim)

28

(Hidrolik (Hidrolik) Tutma sresi T, HRT

alma hacmi [m3] T, HTR = ------------------------------------- = x [d] gnlk substrat girdisi

rtc hacmi = alma hacmi (gaz depolama boluu olmayan brt hacim)
besleme [ton] Girdi = ------------------------------------- = x [m3] materyal younluu

Sv gbre tesisleri sz konusu olduunda merkezi parametre Enerji rnleri ile iletilen tesisler sz konusu olduunda daha az gerekli
29

Organik ykleme oran BR

gn bana katlar B (R) = ------------------------------------- = x alma hacmi [m3]

m3 alma hacmi ve gn bana katlar (DM, oDM oDM) yk Daha yksek yk iin ynelim

30

Hesaplama iin rnek: Organik yk oran BR

alma hacmi = 800 m
Substrat Sr gbresi Yemek art Tavuk kuru gbresi Ya at Toplam Substrat [t/a] 2200 700 500 800 4200 oDM [%FM] 9,0% 17,0% 34,0% 27,0% oDM [t/a] 198 119 170 216 703 oDM [kg/d] 542 326 466 592 1926

Gnlk organik besleme DM = 1926 kg

leme hassasiyeti, daha geni organik ykleme oran ile artmaktadr

31

Kritik organik ykleme oran ve tutma sresi

Gaz retkenlii [m Gaz/(mFer.* gn)] Hidrolik tutma sresi [gn]

2
Kritik hidrolik tutma sresi ve organik ykleme oran

Organik yk [kg oDM/(m*gn)]

Gaz verimi [m Gaz /kg oDM]

32

Substrattan bal kullanm oran (1.000 biyogaz tesisinin) Burada: hidrolik tutma sresi (HTS) fonksiyonu olarak (kk kareler: tek tesisler; byk kareler: ortalama saylar)

Substratn bal kullanm oran [%]

Hidrolik tutma zaman [gn]

Kaynak: bioreact, Dr. Udo Hlker, 2010

33

Substrattan bal kullanm oran (1.000 biyogaz tesisinin) Burada: organik ykleme oran fonksiyonu olarak (BR) (kk kareler: tek tesis; byk kareler: ortalama saylar)

Relative utilization rate of substrate [%]

Organik ykleme oran (kg oDM / m3 * gn]

Kaynak: bioreact, Dr. Udo Hlker, 2010

34

Organik ykleme oran [kg oTR/m d] Raumbelastung

28 .0 4.

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

05 .0 5. 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 06 8. 18 25 01 08 15 22 .0 .0 .0 .0 .0 .0 8. 8. 9. 9. 9. 9. 06 06 06 06 06 06 06 5. 5. 5. 6. 6. 6. 6. 6. 7. 7. 7. 7. 8. .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 .0 12 19 26 02 09 16 23 30 07 14 21 28 04 11

Kaynak: Novatech GmbH Support program

06

Organik ykleme oran ve Hidrolik tutma sresi

Betreuungszeitraum 0 50

Destek sresi plan

Verweilzeit Hidrolik tutma sresi [d]

100

150
VZ F1 RB F1

200

250

300

35

Bal ve kesin ayrtrma derecesi

oDM girdi ayrtrlm oDM

Girdi

kt

- Girdiye (bal) veya alma hacmine (kesin) bal materyal ieriklerinin azaltlmas

- Ayrtrma orann bozucu batan ve yzen katmanlar

36

Form Ayrtrma - Formller

alma hacmi

Sedimantasyon katmanlar ve yzey partikller, rme aamasn etkiler Ar derecede kullanlan substrata baldr

37

3. Temel ileme mhendislik parametreleri

Kuru madde Hidrolik tutma sresi Organik yk Ayrtrma oran

zel gaz retimi

kt Girdi

38

verimi: zel biyogaz veya metan verimi:

m3 (biyogaz, standart) A (biyogaz) = ---------------------------kg oDM (girdi) m3 (CH4, standart) A (metan) = ---------------------------kg oDM (girdi)
koullar: Standart koullar: 0 C = 273 K 1013 mbar % 0 nem

Beslenen ODM, DM, FMden hareketle Daha iyisi...

girdi): Kg ya madde bana biyogaz (girdi):

m3 (biyogaz, standart) A (biyogaz) = ---------------------------ton FM (girdi)

(FM = ya madde)
39

Gaz verimini belirleyen yntemler

Hesaplama

COD, TOC zerinden Hayvan yemi analizleri zerinden Problem: Ayrtrma oran tahmini Analizler gereklidir

Fermantasyon testi

Genel yntem Problem: Uzun ve hataya hassas

40

Fermantasyon testi

Farkl boyutlarda grup testleri

Daimi deney
41

Substratlarn biyogaz kapasitesi

unlar tarafndan belirlenmektedir:
Substratn ierii Organik ierik, organik kuru madde ierii, oDM Ya, protein ve karbonhidrat oran rtcdeki tutma sresi Hazrlk oluumu leme scakl
Metan retimi Msr silaj

Organik bileenler

Gaz verimi [m3/kg]

Metan ierii [%]

Metan retimi

Ham protein Ham ya Ham fiber Serbest N ekstrakt materyaller

Kaynak: Roediger

0,7 1,25 0,79 0,79

71 66 50 50

leme sresi [gn]

Kaynak: C. Tidjen, FAL

42

lginiz iin teekkr ederiz!

Trk-Alman Biyogaz Projesi Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH And Sokak No: 8/11 06680 Cankaya/Ankara, TURKEY T T E I I +90 312 466 7056 +49 6196 79830 007 biogas-tr@giz.de www.giz.de www.biyogaz.web.tr

Yazar: Birgit Pfeifer, International Biogas and Bioenergy Centre of Competence (IBBK)

43