Przepisy Dotyczące Homologacji Opon

23.11.
2011
PL
Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej
L 307/3
Jedynie oryginalne teksty EKG ONZ maj skutek prawny w wietle midzynarodowego prawa publicznego. Status i dat wejcia w ycie niniejszego regulaminu naley sprawdza w ostatniej wersji dokumentu EKG ONZ dotyczcego statusu TRANS/WP.29/343, dostpnej pod adresem: http://www.unece.org/trans/main/wp29/wp29wgs/wp29gen/wp29fdocstts.html
Regulamin nr 117 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodw Zjednoczonych (EKG ONZ) Jednolite przepisy dotyczce homologacji opon w odniesieniu do emisji haasu toczenia i przyczepnoci na mokrych nawierzchniach lub oporu toczenia Obejmujce wszystkie obowizujce teksty, w tym: seri 02 poprawek data wejcia w ycie: 30 stycznia 2011 r. Sprostowanie 1 do serii 02 poprawek data wejcia w ycie: 30 stycznia 2011 r. Sprostowanie 2 do serii 02 poprawek data wejcia w ycie: 22 czerwca 2011 r. Sprostowanie 3 do serii 02 poprawek data wejcia w ycie: 22 czerwca 2011 r.
SPIS TRECI REGULAMIN
1. Zakres 2. Definicje 3. Wystpienie o homologacj 4. Oznaczenia 5. Homologacja 6. Specyfikacje 7. Zmiana typu opony pneumatycznej i rozszerzenie homologacji 8. Zgodno produkcji 9. Sankcje z tytuu niezgodnoci produkcji 10. Ostateczne zaniechanie produkcji 11. Nazwy i adresy placwek technicznych upowanionych do przeprowadzania bada homologacyjnych oraz nazwy i adresy organu udzielajcego homologacji typu 12. Przepisy przejciowe
ZACZNIKI
Zacznik 1 Zawiadomienie Zacznik 2 Przykady znakw homologacji Dodatek 1 Rozmieszczenie znakw homologacji Dodatek 2 Homologacja zgodnie z regulaminem nr 117 zbiena z homologacj zgodnie z regulaminami nr 30 lub 54 Dodatek 3 Rozszerzenie homologacji w celu poczenia homologacji udzielonych zgodnie z regulaminami nr 117, 30 lub 54 Dodatek 4 Rozszerzenie homologacji w celu poczenia homologacji udzielonych zgodnie z regulaminem nr 117
L 307/4
PL
23.11.2011
Zacznik 3 Metoda pomiaru poziomu haasu toczenia opony w warunkach ruchu bezwadnego Dodatek 1 Sprawozdanie z badania Zacznik 4 Specyfikacje dotyczce stanowiska badawczego Zacznik 5 Procedura badania dla pomiarw przyczepnoci na mokro Dodatek 1 Sprawozdanie z badania (przyczepno na mokrej nawierzchni) Zacznik 6 Procedura badania dla pomiarw oporu toczenia Dodatek 1 Tolerancje dotyczce wyposaenia badawczego Dodatek 2 Szeroko obrczy pomiarowej Dodatek 3 Sprawozdanie z badania i dane dotyczce badania (opr toczenia) Zacznik 7 Procedury bada przyczepnoci na niegu Dodatek 1 Definicja piktograficzna symbolu alpejskiego Dodatek 2 Sprawozdania z bada i dane dotyczce bada 1. 1.1.
ZAKRES
Niniejszy regulamin stosuje si do nowych opon pneumatycznych klasy C1, C2 i C3 w odniesieniu do emisji haasu i oporu toczenia oraz do nowych opon klasy C1 w odniesieniu do przyczepnoci na mokrych nawierzchniach (przyczepno na mokro). Niniejszego regulaminu nie stosuje si jednak do: opon zaprojektowanych jako opony zapasowe do zastosowania tymczasowego i oznakowanych Temporary use only (tylko do zastosowania tymczasowego); opon posiadajcych kod nominalnej rednicy obrczy 10 (lub 254 mm) lub 25 (lub 635 mm); opon przeznaczonych na zawody sportowe; opon przeznaczonych do montau w pojazdach drogowych nalecych do kategorii innych ni M, N i O (1); opon wyposaonych w dodatkowe urzdzenia suce do poprawy waciwoci trakcyjnych (np. opon kolcowych); opon o indeksie prdkoci niszym ni 80 km/h (symbol prdkoci F); opon przeznaczonych wycznie do montau w pojazdach zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 padziernika 1990 r.; opon terenowych do zastosowa profesjonalnych w odniesieniu do wymogw w zakresie oporu toczenia i haasu toczenia. Umawiajce si Strony udzielaj homologacji lub uznaj homologacj w odniesieniu do haasu toczenia lub przyczepnoci na mokro lub oporu toczenia.
DEFINICJE
1.1.1. 1.1.2. 1.1.3. 1.1.4. 1.1.5. 1.1.6. 1.1.7. 1.1.8. 1.2. 2.
Do celw niniejszego regulaminu, w uzupenieniu do definicji zawartych w regulaminach nr 30 i 54, stosuje si nastpujce definicje:
(1) Zgodnie z definicj zawart w ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdw (R.E.3), dokument TRANS/WP.29/ 78/Rev.2, par. 2.
23.11.2011
PL
L 307/5
2.1.
Typ opony oznacza, w odniesieniu do niniejszego regulaminu, szereg opon, zawierajcy wykaz oznacze rozmiaru opony, nazw firmowych i opisw handlowych, ktre nie rni si midzy sob pod wzgldem nastpujcych podstawowych waciwoci: a) nazwa producenta; b) klasa opony (zob. pkt 2.4); c) konstrukcja opony; d) kategoria zastosowania: opona zwyka, opona niegowa i opona do zastosowa specjalnych; e) dla opon klasy C1: (i) w przypadku opon zgoszonych do homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia: czy opona jest zwyka czy wzmocniona (lub o zwikszonej nonoci); (ii) w przypadku opon zgoszonych do homologacji w odniesieniu do przyczepnoci na mokrych nawierzchniach: czy opona jest zwyka czy niegowa z indeksem prdkoci Q lub niszym z wyczeniem H ( 160 km/h) lub z indeksem prdkoci R i wyszym, wcznie z H (> 160 km/h); f) dla opon klasy C2 i C3: (i) w przypadku opon zgoszonych do homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia na etapie 1: czy opona jest oznaczona M+S czy nie; (ii) w przypadku opon zgoszonych do homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia na etapie 2: czy opona jest trakcyjna czy nie; g) rzeba bienika (zob. pkt 3.2.1).
2.2.
Nazwa firmowa lub Opis handlowy oznacza identyfikacj opony przez producenta opony. Nazwa firmowa moe by taka sama jak nazwa producenta, a opis handlowy moe by zbieny ze znakiem towarowym. Emisja haasu toczenia oznacza dwiki emitowane wskutek kontaktu poruszajcych si opon z nawierzchni drogi. Klasa opony oznacza jedn z nastpujcych kategorii: opony klasy C1: opony zgodne z regulaminem nr 30; opony klasy C2: opony zgodne z regulaminem nr 54 i posiadajce w ukadzie pojedynczym indeks nonoci mniejszy lub rwny 121 oraz symbol indeksu prdkoci wikszy lub rwny N; opony klasy C3: opony zgodne z regulaminem nr 54 i posiadajce: a) indeks nonoci w ukadzie pojedynczym wikszy lub rwny 122; lub b) indeks nonoci w ukadzie pojedynczym mniejszy lub rwny 121 oraz symbol indeksu prd koci mniejszy lub rwny M.
2.3.
2.4. 2.4.1. 2.4.2.
2.4.3.
L 307/6
PL
23.11.2011
2.5.
Reprezentatywny rozmiar opony oznacza rozmiar opony, ktry poddaje si badaniu okrelonemu w zaczniku 3 do niniejszego regulaminu w odniesieniu do emisji haasu toczenia lub badaniu okrelonemu w zaczniku 5 w odniesieniu do przyczepnoci na mokrych nawierzchniach, lub badaniu okrelonemu w zaczniku 6 w odniesieniu do oporu toczenia, w celu oceny zgodnoci do celw homologacji typu opony, lub badaniu okrelonemu w zaczniku 7 w odniesieniu do przy czepnoci na niegu, w celu oceny kategorii zastosowania opona niegowa. Opona zapasowa do zastosowania tymczasowego oznacza opon rnic si od opon przezna czonych do montowania we wszelkich pojazdach do celw normalnych warunkw drogowych; a przeznaczon jedynie do zastosowania tymczasowego w ograniczonych warunkach drogowych. Opony przeznaczone na zawody sportowe oznaczaj opony przeznaczone do montau w pojazdach biorcych udzia w sportach samochodowych i nieprzeznaczone do uytkowania drogowego poza zawodami sportowymi. Opona zwyka oznacza opon przeznaczon do normalnego uytkowania drogowego. Opona wzmocniona lub opona o zwikszonej nonoci klasy C1 oznacza opon pneumatyczn przeznaczon do przenoszenia wikszego obcienia przy wikszym cinieniu napompowania ni obcienie przenoszone przez odpowiadajc jej opon w wersji standardowej przy standardowym cinieniu napompowania okrelonym w ISO 4000-1:2010 (1). Opona trakcyjna oznacza opon klasy C2 lub C3 noszc oznaczenie TRACTION (trakcyjna) przeznaczon przede wszystkim do montau na osiach napdowych pojazdw, aby zwikszy przenoszenie siy w rnych warunkach. Opona niegowa oznacza opon, ktrej rzeba bienika, mieszanka bienika lub konstrukcja s zasadniczo zaprojektowane w taki sposb, aby w warunkach wystpowania niegu zapewni lepsze waciwoci ni w przypadku opony zwykej, pod wzgldem zdolnoci opony do zapocztkowania, utrzymania lub zatrzymania ruchu pojazdu. Opona do zastosowa specjalnych oznacza opon przeznaczon do mieszanego zastosowania drogowego i terenowego lub do innych zastosowa specjalnych. Opony te zostay zaprojektowane przede wszystkim w celu uzyskania podczas jazdy po niegu osigw lepszych ni osigi zwykej opony w odniesieniu do jej zdolnoci wprawiania pojazdu w ruch lub utrzymywania jego ruchu. Opona terenowa do zastosowa profesjonalnych oznacza opon do zastosowa specjalnych, uywan gwnie w trudnych warunkach terenowych. Gboko bienika oznacza gboko gwnych rowkw.
2.6.
2.7.
2.8. 2.9.
2.10.
2.11.
2.12.
2.13.
2.14.
2.14.1. Gwne rowki oznaczaj szerokie rowki obwodowe znajdujce si w rodkowej czci bienika, ktre w przypadku opon pojazdw osobowych i dostawczych (uytkowych), maj wskaniki zuycia bienika umieszczone w jego dolnej warstwie. 2.15. Wskanik wypenienia oznacza stosunek pomidzy obszarem wyobie w powierzchni odnie sienia i powierzchni odniesienia obliczony na postawie rysunku odcisku bienika. Standardowa opona wzorcowa (SRTT) oznacza opon wyprodukowan, kontrolowan i przechowywan zgodnie z norm E1136-93 (2003) wydan przez Amerykaskie Towarzystwo ds. Bada i Materiaw (ASTM) (rozmiar P195/75R14). Pomiar przyczepnoci na mokro definicje szczegowe
2.16.
2.17.
2.17.1. Przyczepno na mokrych nawierzchniach oznacza wzgldn skuteczno hamowania, na mokrej nawierzchni, pojazdu badawczego wyposaonego w opon zgoszon do homologacji w stosunku do skutecznoci hamowania tego samego pojazdu badawczego wyposaonego w opon wzorcow (SRTT).
(1) W ISO 4000-1:2010 opony klasy C1 odpowiadaj oponom samochodw osobowych.
23.11.2011
PL
L 307/7
2.17.2. Opona zgoszona do homologacji oznacza reprezentatywn dla danego typu opon zgoszon do homologacji zgodnie z niniejszym regulaminem. 2.17.3. Opona kontrolna oznacza zwyk opon produkcyjn suc do okrelenia przyczepnoci na mokro opon o rozmiarach uniemoliwiajcych monta w tym samym pojedzie, w ktrym montuje si standardow opon wzorcow zob. pkt 2.2.2.16 zacznika 5 do niniejszego regulaminu. 2.17.4. Wspczynnik przyczepnoci na mokro (G) oznacza stosunek przyczepnoci opony zgoszonej do homologacji do przyczepnoci standardowej opony wzorcowej. 2.17.5. Wspczynnik szczytowej siy hamowania (wssh) oznacza najwiksz warto stosunku siy hamowania do obcienia pionowego opony przed zablokowaniem koa. 2.17.6. rednie w peni rozwinite opnienie (pro) oznacza rednie opnienie obliczone na podstawie drogi zmierzonej przy opnianiu pojazdu w okrelonym przedziale prdkoci. 2.17.7. Wysoko zaczepu sprzgu (haka) oznacza wysoko mierzon prostopadle wzdu osi obrotu rodka punktu poczenia przegubowego sprzgu lub haka przyczepy do poziomu podoa, kiedy pojazd cigncy jest sprzony z przyczep. Pojazd i przyczepa musz by umieszczone na poziomej nawierzchni drogowej w trybie badawczym oraz wyposaone w odpowiedni opon lub opony do celw danego badania. 2.18. Pomiar oporu toczenia definicje szczegowe Strata energii (lub energia zuyta) na jednostk przebytej drogi (1). 2.18.2. Wspczynnik oporu toczenia Cr Stosunek oporu toczenia do obcienia opony (2). 2.18.3. Nowa opona badawcza Opona, ktra nie bya wczeniej uywana w badaniu toczenia pod obcieniem, ktre podnosi jej temperatur powyej temperatury wytwarzanej w badaniu oporu toczenia i ktra nie bya wcze niej wystawiona na temperatur powyej 40 C (3) (4). 2.18.4. Opona kontrolna laboratoryjna Opona stosowana w indywidualnym laboratorium, aby kontrolowa zachowanie maszyny w funkcji czasu (5). 2.18.5. Pompowanie kontrolowane Proces pompowania opony umoliwiajcy wzrost cinienia napompowania w miar wzrostu temperatury podczas pracy opony. 2.18.6. Strata uboczna Strata energii (lub energia zuyta) na jednostk przebytej drogi, wyczajc straty wewntrzne opony, ktr mona przypisa stratom aerodynamicznym poszczeglnych wirujcych elementw wyposaenia badawczego, tarciu oysk oraz innym rdom systemowych strat, ktre mog by zwizane z pomiarem.
(1) Jednostk Midzynarodowego Ukad Jednostek Miar (SI) zwyczajowo stosowan do okrelenia oporu toczenia jest niutonometr na metr, co odpowiada sile cigncej w niutonach. (2) Opr toczenia wyraa si w niutonach, a obcienie w kiloniutonach. Wspczynnik oporu toczenia jest bezwymia rowy. (3) Potrzebna jest nowa definicja opony badawczej, aby zmniejszy potencjaln zmienno danych wynikajc ze starzenia si opon. (4) Dozwolone jest powtrzenie zaakceptowanej procedury badania. (5) Przykadem zachowania maszyny jest dryft.
2.18.1. Opr toczenia Fr
L 307/8
PL
23.11.2011
2.18.7. Pomiaru przy minimalnym obcieniu Rodzaj pomiaru straty ubocznej, w ktrym opona toczy si bez polizgu przy obnianiu obcienia opony do poziomu, przy ktrym strata energii w oponie jest praktycznie rwna zeru. 2.18.8. Bezwadno lub moment bezwadnoci Stosunek momentu obrotowego przyoonego do wirujcego ciaa do jego przyspieszenia obroto wego (1). 2.18.9. Odtwarzalno pomiaru m Zdolno maszyny do pomiaru oporu toczenia (2). 3. 3.1.
WYSTPIENIE O HOMOLOGACJ
O udzielenie homologacji typu opony w odniesieniu do niniejszego regulaminu wystpuje produ cent pojazdu lub jego naleycie upowaniony przedstawiciel. We wniosku naley okreli: waciwoci uytkowe danego typu opony, ktre maj by poddane ocenie: poziom emisji haasu toczenia lub przyczepno na mokrych nawierzchniach lub poziom oporu toczenia. Przyczep no opony na niegu w przypadku kategorii zastosowania opona niegowa; nazw producenta; nazw i adres wystpujcego o homologacj; adres zakadu produkcyjnego lub zakadw produkcyjnych; nazwy firmowe, opisy handlowe, znaki towarowe; klas opony (klasa C1, C2 lub C3) (zob. pkt 2.4 niniejszego regulaminu).
3.1.1.
3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6.
3.1.6.1. zakres szerokoci przekroju dla opon klasy C1 (zob. pkt 6.1.1 niniejszego regulaminu). Uwaga: Powysza informacja jest wymagana tylko w przypadku homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia; 3.1.7. 3.1.8. konstrukcj opony; dla opon klasy C1 naley okreli: a) czy opona jest wzmocniona (lub o zwikszonej nonoci), w przypadku homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia; b) symbol indeksu prdkoci Q i niszy (z wyczeniem H) lub R i wyszy (w tym H), w przypadku homologacji opon niegowych w odniesieniu do przyczepnoci na mokrych nawierzchniach;
(1) Wirujcym ciaem moe by np. koo wyposaone w opon lub bben maszyny. (2) Odtwarzalno pomiaru m szacuje si, przeprowadzajc n razy (gdzie n 3) na jednej oponie ca procedur opisan w pkt 4 zacznika 6, w nastpujcy sposb: v 8 92 u n n u 1 X> X > >Cr 1 t > j > Crj > m : ; n 1 j1 n j1 Gdzie: j = jest licznikiem od 1 do n dla liczby powtrze kadego pomiaru dla danej opony n = liczba powtrze pomiarw opony (n 3)
23.11.2011
PL
L 307/9
dla opon klasy C2 i C3 naley okreli: a) czy opona jest oznaczona M+S w przypadku homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia na etapie 1; b) trakcj w przypadku homologacji w odniesieniu do poziomu emisji haasu toczenia na etapie 2; 3.1.9. kategori zastosowania (opona zwyka, niegowa lub do zastosowa specjalnych);
3.1.10. wykaz oznacze rozmiaru opony objtych wnioskiem. 3.2. 3.2.1. Do wniosku naley doczy trzy egzemplarze kadego z niej wymienionych dokumentw: Dane szczegowe dotyczce gwnych cech, w odniesieniu do wpywu na waciwoci uytkowe opon (tj. na poziom emisji haasu toczenia, przyczepno na mokrych nawierzchniach, opory toczenia i przyczepno na niegu), w tym wzr rzeby bienika stosowany w danym szeregu rozmiarw opon. Dane te mog mie posta opisu uzupenionego danymi technicznymi, rysun kami, zdjciami i wynikami tomografii komputerowej, przy czym musz by na tyle wyczerpujce, aby umoliwi organowi udzielajcemu homologacji typu lub placwce technicznej ustalenie, czy ewentualne dalsze zmiany dotyczce gwnych cech bd miay negatywny wpyw na waciwoci uytkowe opony. Wpyw zmian dotyczcych mniej istotnych szczegw konstrukcji opony na jej waciwoci uytkowe zostanie uwidoczniony i okrelony w czasie kontroli zgodnoci produkcji. Rysunki lub zdjcia ciany bocznej opony, przedstawiajce informacje podane w pkt 3.1.8 powyej oraz znak homologacji, o ktrym mowa w pkt 4, naley zoy po rozpoczciu produkcji, nie pniej jednak ni w terminie jednego roku od daty udzielenia homologacji typu. W przypadku wystpienia o homologacj w odniesieniu do opon do zastosowa specjalnych dostarcza si kopi rysunku formy rzeby bienika, aby umoliwi weryfikacj wskanika wype nienia. Na yczenie organu udzielajcego homologacji typu wnioskodawca musi dostarczy prbki opon do bada lub kopie sprawozda z bada przeprowadzonych przez placwk techniczn okrelone zgodnie z pkt 11 niniejszego regulaminu. W odniesieniu do wniosku badania mog by ograniczone do wyboru najgorszego wariantu, wedug uznania organu udzielajcego homologacji typu lub wyznaczonej placwki technicznej. Na akredytowane laboratoria badawcze mog zosta wyznaczone laboratoria i obiekty badawcze producenta opon. Organ udzielajcy homologacji typu moe by reprezentowany w czasie kadego badania.
OZNACZENIA
3.2.2.
3.2.3.
3.3.
3.4.
3.5.
4. 4.1.
Wszystkie opony stanowice dany typ opony musz posiada oznaczenia zgodnie odpowiednio z regulaminem nr 30 lub 54. W szczeglnoci na oponach musz si znajdowa nastpujce oznaczenia (1): Nazwa handlowa lub znak towarowy producenta. Opis handlowy (zob. pkt 2.2). Jednake opis handlowy nie jest wymagany, jeeli jest tosamy ze znakiem towarowym. Oznaczenie rozmiaru opony.
4.2. 4.2.1. 4.2.2.
4.2.3.
(1) Niektre z tych wymogw mog by okrelone oddzielnie w regulaminie nr 30 lub 54.
L 307/10
PL
23.11.2011
4.2.4. 4.2.5. 4.2.6. 4.2.7. 4.2.8.
Napis REINFORCED (wzmocniona) lub napis EXTRA LOAD (o zwikszonej nonoci) w przypadku opony klasyfikowanej jako wzmocniona. Napis TRACTION (trakcyjna) w przypadku opony klasyfikowanej jako trakcyjna (1). Napis M+S lub M.S lub M&S w przypadku opony zaprojektowanej tak, aby zapewniaa lepsz przyczepno na bocie i wieym lub topniejcym niegu ni opona zwyka. Symbol alpejski (gra o trzech szczytach z patkiem niegu zob. zacznik 7 dodatek 1) dla wszystkich kategorii w przypadku opon nalecych do kategorii zastosowania opona niegowa. Napis MPT (lub ML lub ET) lub POR w przypadku opon nalecych do kategorii zastoso wania opona do zastosowa specjalnych. ET oznacza wzmocniony bienik (Extra Tread), ML oznacza grnictwo i pozyskiwanie drewna (Mining and Logging), MPT oznacza samochd ciarowy wielozadaniowy (Multi-Purpose Truck), a POR oznacza opon terenow do zastosowa profesjonalnych (Professional Off-Road).
4.3. 4.4.
Na oponie musi by wystarczajco duo wolnego miejsca na umieszczenie znaku homologacji przedstawionego w zaczniku 2 do niniejszego regulaminu. Znak homologacji musi by wytoczony na cianie bocznej opony w sposb wklsy lub wypuky. Znak homologacji musi by czytelny i umieszczony w dolnej czci opony na co najmniej jednej cianie bocznej. Jednake w przypadku opon oznaczonych symbolem A w odniesieniu do konfiguracji opony do obrczy oznaczenia mog by umieszczone w dowolnym miejscu na zewntrznej cianie bocznej opony.
HOMOLOGACJA
4.4.1.
5. 5.1.
Jeeli reprezentatywny rozmiar opony nalecy do typu opony przedstawionego do homologacji na mocy niniejszego regulaminu spenia wymogi okrelone w pkt 6 i 7 poniej, to naley udzieli homologacji tego typu. Homologowanemu typowi opony naley nada numer homologacji. adna Umawiajca si Strona Porozumienia nie moe nada tego samego numeru innemu typowi opony. Zawiadomienie o udzieleniu, przedueniu lub odmowie udzielenia homologacji danego typu opony na mocy niniejszego regulaminu zostaje przekazane Stronom Porozumienia stosujcym niniejszy regulamin w postaci formularza zgodnego ze wzorem przedstawionym w zaczniku 1 do niniejszego regulaminu. Producenci opon s uprawnieni do zoenia wniosku o rozszerzenie homologacji typu zgodnie z wymogami innych regulaminw majcych znaczenie dla danego typu opony. W takim przy padku do wniosku o rozszerzenie homologacji naley doczy kopi odpowiedniego zawiado mienia lub zawiadomienia dotyczcych udzielenia homologacji typu, wydanych przez odpowiedni organ, ktry udzieli homologacji typu. Wszystkie wnioski o rozszerzenie jednej lub wikszej liczby homologacji bd rozpatrywane wycznie przez ten organ, ktry udzieli oryginalnej homologacji opony.
5.2. 5.3.
5.3.1.
5.3.1.1. W przypadku rozszerzenia homologacji i umieszczenia w formularzu zawiadomienia (zob. zacznik 1 do niniejszego regulaminu) potwierdzenia zgodnoci z innymi regulaminami numer homologacji zawarty w formularzu zawiadomienia naley uzupeni o przyrostek lub przyrostki oznaczajce dany regulamin lub regulaminy oraz wymogi techniczne, ktre zostay uwzgldnione poprzez rozszerzenie homologacji. W odniesieniu do kadego przyrostka do pkt 9 formularza zawiadomienia naley doczy waciwy numer lub numery homologacji typu oraz tre samego regulaminu. 5.3.1.2. Przyrostek musi zawiera identyfikacj serii poprawek do wymogw dotyczcych waciwoci uytkowych opony zgodnie z odpowiednim regulaminem, np. 02S2 oznacza drug seri poprawek do wymogw dotyczcych emisji haasu toczenia opony na etapie 2, a 02S1WR1 drug seri poprawek do wymogw dotyczcych emisji haasu toczenia opony na etapie 1, przyczepnoci na mokrych nawierzchniach i oporu toczenia na etapie 1 (zob. pkt 6.1 definicje etapu 1 i 2). Identyfikacja serii poprawek nie jest wymagana, jeeli odpowiedni regulamin stosuje si w jego oryginalnej wersji.
(1) Minimalna wysoko oznakowa: naley si odnie do wymiaru C w zaczniku 3 do regulaminu nr 54.
23.11.2011
PL
L 307/11
5.3.2.
Nastpujce przyrostki s zarezerwowane do celw identyfikacji okrelonych przepisw dotyczcych waciwoci uytkowych opony: S W R oznacza dodatkow zgodno z wymogami dotyczcymi emisji haasu toczenia opony; oznacza dodatkow zgodno z wymogami dotyczcymi przyczepnoci opony na mokrych nawierzchniach; oznacza dodatkow zgodno z wymogami dotyczcymi oporw toczenia opony.
Uwzgldniajc, e w pkt 6.1 i 6.3 zdefiniowano dwa etapy dla wymogw dotyczcych haasu toczenia i oporu toczenia, po S i R nastpuje przyrostek 1 oznaczajcy zgodno z etapem 1 lub przyrostek 2 oznaczajcy zgodno z etapem 2. 5.4. Na kadym rozmiarze opony zgodnym z typem opony homologowanym zgodnie z niniejszym regulaminem w miejscu, o ktrym mowa w pkt 4.3 i zgodnie z wymogami pkt 4.4, umieszcza si midzynarodowy znak homologacji zawierajcy: okrg otaczajcy liter E, po ktrej nastpuje numer wyrniajcy kraj udzielajcy homologacji (1); oraz numer homologacji, ktry musi znajdowa si blisko okrgu okrelonego w pkt 5.4.1 poniej lub powyej litery E lub te na prawo albo na lewo od niej. przyrostek lub przyrostki oraz identyfikacj odpowiedniej serii poprawek, jeeli dotyczy, zgodnie z okreleniem w formularzu zawiadomienia. Mona uy jednego z przyrostkw wymienionych poniej lub dowolnego ich poczenia.
5.4.1. 5.4.2. 5.4.3.
S1 S2 W R1 R2
Poziom dwiku na etapie 1 Poziom dwiku na etapie 2 Poziom przyczepnoci na mokro Poziom oporu toczenia na etapie 1 Poziom oporu toczenia na etapie 2
Przyrostki te naley umieci po prawej stronie lub poniej numeru homologacji typu, jeeli stanowi cz oryginalnej homologacji. W przypadku rozszerzenia homologacji po udzieleniu homologacji zgodnie z regulaminem nr 30 lub 54, przed przyrostkiem lub poczeniem przyrostkw musi si znajdowa znak dodawania + oraz seria poprawek do regulaminu nr 117 dla oznaczenia rozszerzenia homologacji. W przypadku rozszerzenia homologacji po udzieleniu oryginalnej homologacji zgodnie z regulaminem nr 117, naley umieci znak dodawania + pomidzy przyrostkiem lub poczeniem przyrostkw oryginalnej homologacji a przyrostkiem lub poczeniem przyrostkw dodanych dla oznaczenia rozszerzenia homologacji. 5.4.4. Jeeli numer homologacji umieszczony na cianach bocznych opony zawiera przyrostek lub przy rostki, to nie wymaga si umieszczania na oponie adnego dodatkowego oznaczenia zawierajcego waciwy numer homologacji typu w odniesieniu do zgodnoci z regulaminem lub regulaminami, do ktrych odnosi si przyrostek, zgodnie z pkt 5.3.2 powyej. Jeeli opona jest zgodna z typem opony homologowanym zgodnie z jednym lub wiksz liczb regulaminw stanowicych zaczniki do Porozumienia w kraju, ktry udzieli homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, symbol podany w pkt 5.4.1 nie musi by powtarzany.
5.5.
(1) Numery wyrniajce Umawiajcych si Stron Porozumienia z 1958 r. podano w zaczniku 3 do ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdw (R.E.3), dokument TRANS/WP.29/78/Rev.2.
L 307/12
PL
23.11.2011
W takim przypadku dodatkowe numery i symbole wszystkich regulaminw, zgodnie z ktrymi udzielono homologacji w kraju, ktry udzieli homologacji na podstawie niniejszego regulaminu, naley umieci obok symbolu opisanego w pkt 5.4.1. 5.6. 6. 6.1. 6.1.1. Przykadowe rozmieszczenie znakw homologacji przedstawiono w zaczniku 2 do niniejszego regulaminu.
SPECYFIKACJE
Dopuszczalne poziomy emisji haasu toczenia, zmierzonego zgodnie z metod opisan w zaczniku 3 do niniejszego regulaminu. W przypadku opon klasy C1 poziom emisji haasu toczenia nie moe przekracza wartoci odpowiadajcych podanym poniej obowizujcym etapom. Wartoci te odnosz si do nomi nalnej szerokoci przekroju okrelonej w pkt 2.17.1.1 regulaminu nr 30:
Etap 1 Nominalna szeroko przekroju Dopuszczalny poziom dB(A)
145 i mniej Powyej 145 do 165 wcznie Powyej 165 do 185 wcznie Powyej 185 do 215 wcznie Powyej 215
72 73 74 75 76
Powysze wartoci graniczne s wysze o 1 dB(A) dla opon o zwikszonej nonoci lub wzmocnionych oraz o 2 dB(A) dla opon do zastosowa specjalnych.
Etap 2 Nominalna szeroko przekroju Dopuszczalny poziom dB(A)
185 i mniej Powyej 185 do 245 wcznie Powyej 245 do 275 wcznie Powyej 275
70 71 72 74
Powysze wartoci graniczne s wysze o 1 dB(A) dla opon niegowych, opon o zwikszonej nonoci lub wzmocnionych lub dowolnego poczenia tych klasyfikacji.
6.1.2.
W przypadku opon klasy C2 poziom emisji haasu toczenia w odniesieniu do kategorii zastoso wania (zob. pkt 2.1 powyej) nie moe przekracza wartoci odpowiadajcych podanym poniej obowizujcym etapom.
Etap 1 Kategoria zastosowania Dopuszczalny poziom dB(A)
Zwyka niegowa (*) Do zastosowa specjalnych

(*) Warto graniczna stosowana rwnie do opon oznaczonych tylko M+S.
75 77 78
23.11.2011
PL
L 307/13
Zwyka niegowa Do zastosowa specjalnych
72 73 74
W przypadku opon trakcyjnych powysze wartoci graniczne s wysze o 1 dB(A) dla kategorii zastosowania zwyka i do zastosowa specjalnych i o 2 dB(A) dla kategorii zastosowania niegowa.
6.1.3.
W przypadku opon klasy C3 poziom emisji haasu toczenia w odniesieniu do kategorii zastoso wania (zob. pkt 2.1 powyej) nie moe przekracza wartoci odpowiadajcych podanym poniej obowizujcym etapom.
Zwyka niegowa (*) Do zastosowa specjalnych

(*) Warto graniczna stosowana rwnie do opon oznaczonych tylko M+S.
76 78 79
Zwyka niegowa Do zastosowa specjalnych
73 74 75
W przypadku opon trakcyjnych powysze wartoci graniczne s wysze o 2 dB(A).
6.2.
Przyczepno na mokro okrela si na podstawie procedury, w ktrej porwnuje si wspczynnik szczytowej siy hamowania (wssh) lub rednie w peni rozwinite opnienie (pro) z wartociami osignitymi dla standardowej opony wzorcowej (SRTT). Przyczepno wzgldn wyraa wspczynnik przyczepnoci na mokro (G). W przypadku opon klasy C1, badanych zgodnie z jedn z dwch procedur okrelonych w zaczniku 5 do niniejszego regulaminu, opona musi spenia nastpujce wymogi:
Kategoria zastosowania Wspczynnik przyczepnoci na mokro (G)
6.2.1.
Opona niegowa o wskaniku prdkoci wskazujcym maksymaln dopusz czaln prdko nie wiksz ni 160 km/godz. (Q lub niszym, z wyczeniem H) Opona niegowa o wskaniku prdkoci wskazujcym maksymaln dopusz czaln prdko wiksz ni 160 km/godz. (R i wyszym, wczajc H) Opona zwyka (drogowa)
0,9
1,0
1,1
L 307/14
PL
23.11.2011
6.3. 6.3.1.
Dopuszczalne poziomy wspczynnika oporu toczenia, zmierzonego zgodnie z metod opisan w zaczniku 6 do niniejszego regulaminu. Wartoci maksymalne dla etapu 1 w odniesieniu do oporu toczenia nie mog przekracza nastpujcych wartoci (wartoci w N/kN odpowiadaj wartociom w kg/tona):
Klasa opony
Warto maksymalna (N/kN)
C1 C2 C3
12,0 10,5 8,0
W przypadku opon niegowych wartoci graniczne s wysze o 1 N/kN.
6.3.2.
Wartoci maksymalne dla etapu 2 w odniesieniu do oporu toczenia nie mog przekracza nastpujcych wartoci (wartoci w N/kN odpowiadaj wartociom w kg/tona):
Klasa opony
Warto maksymalna (N/kN)
C1 C2 C3
10,5 9,0 6,5
W przypadku opon niegowych wartoci graniczne s wysze o 1 N/kN.
6.4.
Aby zaklasyfikowa opon do kategorii opona niegowa, musi ona spenia wymogi eksploata cyjne oparte na metodzie bada, w ktrej: a) rednie w peni rozwinite opnienie (pro) w badaniu hamowania; b) lub maksymalna lub rednia siy cignicia w badaniu trakcji; c) lub rednie w peni rozwinite przyspieszenie w badaniu przyspieszenia (1) opony zgoszonej do homologacji porwnuje si do standardowej opony wzorcowej. Przyczepno wzgldn wyraa indeks niegowy.
6.4.1
Wymogi zwizane z przyczepnoci na niegu. Minimalna warto indeksu niegowego obliczona w procedurze opisanej w zaczniku 7 i porwnana z SRTT musi wynosi:
Klasa opony Indeks przyczepnoci na niegu (metoda hamowania na niegu) (1) Indeks przyczepnoci na niegu (metoda trakcji obrotowej) (2)
6.4.1.1. Opony klasy C1 i C2
C1 C2
1,07 n.d.
1,10 1,10
(1) Zob. pkt 3 zacznika 7 do niniejszego regulaminu. (2) Zob. pkt 2 zacznika 7 do niniejszego regulaminu.
(1) Procedura tego badania jest obecnie opracowywana.
23.11.2011
PL
L 307/15
6.5.
Aby zaklasyfikowa opon do kategorii opona trakcyjna, musi ona spenia przynajmniej jeden z warunkw w pkt 6.5.1 poniej. Rzeba bienika opony musi mie przynajmniej dwa obwodowe ebra, z ktrych kade musi zawiera przynajmniej 30 elementw w ksztacie bloku oddzielonych rowkami lub lamelami, ktrych gboko nie moe by mniejsza ni poowa gbokoci bienika. Wykorzystanie alter natywnego sposobu fizycznego badania bdzie miao zastosowanie dopiero na dalszym etapie, po wprowadzeniu dalszych zmian w regulaminie, w tym odniesienia do waciwych metod badania i wartoci progowych. Aby zaklasyfikowa opon do kategorii opona do zastosowa specjalnych, jej bienik musi mie profil blokowy, w ktrym bloki s szersze, usytuowane w wikszych odstpach od siebie anieli w przypadku opon zwykych i maj nastpujce waciwoci: Dla opon klasy C1: gboko bienika 11 mm i wskanik wypenienia 35 % Dla opon klasy C2: gboko bienika 11 mm i wskanik wypenienia 35 % Dla opon klasy C3: gboko bienika 16 mm i wskanik wypenienia 35 %
6.5.1.
6.6.
6.7.
Aby zaklasyfikowa opon do kategorii opona terenowa do zastosowa profesjonalnych, musi mie ona wszystkie z nastpujcych waciwoci: a) dla opon klasy C1 i C2: (i) gboko bienika 11 mm; (ii) wskanik wypenienia 35 %; (iii) Maksymalny indeks prdkoci Q; b) dla opon klasy C3: (i) gboko bienika 16 mm; (ii) wskanik wypenienia 35 %; (iii) maksymalny indeks prdkoci K.
7. 7.1.
ZMIANA TYPU OPONY PNEUMATYCZNEJ I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI
O kadej zmianie typu opony, ktra moe mie wpyw na waciwoci uytkowe homologowane zgodnie z niniejszym regulaminem, naley powiadomi organ administracji, ktry udzieli homo logacji typu opony. W takim przypadku organ moe: uzna za mao prawdopodobne, aby dokonane zmiany miay istotne negatywne skutki w odniesieniu do homologowanych waciwoci uytkowych, i uzna, e dana opona spenia dalej wymogi niniejszego regulaminu; lub zada dodatkowych prbek do bada lub zada kolejnego sprawozdania z bada od placwki technicznej upowanionej do ich przeprowadzenia. Strony Porozumienia stosujce niniejszy regulamin zostaj powiadomione o potwierdzeniu lub odmowie udzielenia homologacji, z wyszczeglnieniem zmian, zgodnie z procedur okrelon w pkt 5.3 niniejszego regulaminu. Organ, ktry udzieli rozszerzenia homologacji, przyznaje numer seryjny takiemu rozszerzeniu; ww. numer musi by podany w formularzu zawiadomienia.
7.1.1.
7.1.2.
7.1.3.
7.1.4.
L 307/16
PL
23.11.2011
8.
ZGODNO PRODUKCJI
Procedury zgodnoci produkcji musz by zgodne z procedurami okrelonymi w dodatku 2 do Porozumienia (E/ECE/324-E/ECE/TRANS/505/Rev.2) i nastpujcymi wymogami: 8.1. kada opona homologowana zgodnie z niniejszym regulaminem produkowana jest w sposb zapewniajcy jej zgodno z wymogami dotyczcymi waciwoci uytkowych homologowanego typu opony oraz wymogami okrelonymi w pkt 6 powyej; w celu sprawdzenia, czy spenione s wymogi okrelone w pkt 8.1 powyej, z produkcji seryjnej pobiera si losowo prbk opon oznaczonych znakiem homologacji wymaganym na podstawie niniejszego regulaminu. Kontroli zgodnoci produkcji dokonuje si zazwyczaj co dwa lata; w przypadku homologacji zgodnie z pkt 6.2 kontrol zgodnoci naley przeprowadza przy uyciu tej samej procedury (zob. zacznik 5 do niniejszego regulaminu) co w przypadku oryginalnej homologacji. Organ udzielajcy homologacji musi oceni, czy wszystkie opony nalece do homo logowanego typu speniaj wymagania homologacyjne. Ocen wykonuje si na podstawie rozmiaru produkcji danego typu opony w kadym zakadzie produkcyjnym, z uwzgldnieniem systemu lub systemw zarzdzania jakoci stosowanych przez producenta. Jeeli procedura badania przewiduje jednoczesne badanie kilku opon, np. zestawu czterech opon do celw badania przyczepnoci na mokro zgodnie ze standardow procedur dla pojazdw przedstawion w zaczniku 5 do niniej szego regulaminu, to taki zestaw uznaje si za jedn jednostk do celw oblicze liczby opon przeznaczonych do bada. Produkcj uznaje si za zgodn z wymogami niniejszego regulaminu, jeeli zmierzone wartoci s zgodne z wartociami dopuszczalnymi okrelonymi w pkt 6.1 powyej, przy czym naley uwzgldni dodatkow poprawk wynoszc + 1 dB(A), z tytuu odchyle wynikajcych z produkcji masowej. Produkcj uznaje si za zgodn z wymogami niniejszego regulaminu, jeeli zmierzone wartoci s zgodne z wartociami dopuszczalnymi okrelonymi w pkt 6.3 powyej, przy czym naley uwzgldni dodatkow poprawk wynoszc + 0,3 N/kN, z tytuu odchyle wynikajcych z produkcji masowej.
SANKCJE Z TYTUU NIEZGODNOCI PRODUKCJI
8.2.
8.2.1.
8.3.
8.4.
9. 9.1.
Homologacja udzielona w odniesieniu do typu opony zgodnie z niniejszym regulaminem moe zosta cofnita w razie niespenienia wymogw okrelonych w pkt 8 powyej lub jeeli dowolna opona naleca do danego typu opony przekracza dopuszczalne wartoci okrelone w pkt 8.3 lub 8.4 powyej. Jeeli Strona Porozumienia stosujca niniejszy regulamin postanowi o cofniciu uprzednio przez siebie udzielonej homologacji, niezwocznie powiadamia o tym fakcie, za pomoc formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w zaczniku 1 do niniejszego regulaminu, pozostae Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin.
OSTATECZNE ZANIECHANIE PRODUKCJI
9.2.
10.
Jeeli posiadacz homologacji ostatecznie zaniecha produkcji typu opony pneumatycznej homolo gowanej zgodnie z niniejszym regulaminem, informuje o tym organ, ktry udzieli homologacji. Po otrzymaniu stosownego zawiadomienia wyej wymieniony organ powiadamia o tym pozostae Strony Porozumienia z 1958 r. stosujce niniejszy regulamin za pomoc formularza zawiadomienia zgodnego ze wzorem przedstawionym w zaczniku 1 do niniejszego regulaminu. 11.
NAZWY I ADRESY PLACWEK TECHNICZNYCH UPOWANIONYCH DO PRZEPROWADZANIA BADA HOMOLOGACYJNYCH ORAZ NAZWY I ADRESY ORGANW UDZIELAJCYCH HOMOLOGACJI TYPU
Strony Porozumienia stosujce niniejszy regulamin przekazuj sekretariatowi Organizacji Narodw Zjednoczonych nazwy i adresy placwek technicznych upowanionych do przeprowadzania bada homologacyjnych oraz nazwy i adresy organw administracji udzielajcych homologacji, ktrym naley przesya wydane w innych krajach zawiadomienia powiadczajce udzielenie, rozszerzenie, odmow udzielenia lub cofnicie homologacji. 12. 12.1.
PRZEPISY PRZEJCIOWE
Poczwszy od daty wejcia w ycie serii poprawek 02 do niniejszego regulaminu, Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin nie mog odmwi udzielenia homologacji EKG zgodnie z niniejszym regulaminem w odniesieniu do typu opony, jeeli dana opona spenia wymogi serii poprawek 02 niniejszego regulaminu, cznie z wymogami etapu 1 lub 2 w zakresie haasu
23.11.2011
PL
L 307/17
toczenia okrelonymi w pkt 6.1.16.1.3, wymogi w zakresie przyczepnoci na mokro okrelone w pkt 6.2.1 oraz wymogi etapu 1 lub 2 w zakresie oporw toczenia okrelone w pkt 6.3.1 lub 6.3.2. 12.2. Poczwszy od dnia 1 listopada 2012 r., Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin odmawiaj udzielenia homologacji EKG homologacji typu opony, jeeli typ opony zgoszony do homologacji nie spenia wymogw niniejszego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 i odmawiaj udzielenia homologacji EKG w przypadku niespenienia wymogw etapu 2 w zakresie haasu toczenia okrelonych w pkt 6.1.16.1.3, wymogw w zakresie przyczepnoci na mokro okrelonych w pkt 6.2.1 oraz wymogw etapu 1 w zakresie oporw toczenia okrelonych w pkt 6.3.1. Poczwszy od dnia 1 listopada 2014 r., Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin mog zabroni sprzeday lub wprowadzenia do uytkowania opony, ktra nie spenia wymogw niniej szego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 i ktra nie spenia wymogw w zakresie przy czepnoci na mokro okrelonych w pkt 6.2. Poczwszy od dnia 1 listopada 2016 r., Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin odmawiaj udzielenia homologacji EKG homologacji, jeeli typ opony zgoszony do homologacji nie spenia wymogw niniejszego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 cznie z wymogami etapu 2 w zakresie oporw toczenia okrelonymi w pkt 6.3.2. Poczwszy od dnia 1 listopada 2016 r., Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin mog zabroni sprzeday lub wprowadzenia do uytkowania opony, ktra nie spenia wymogw niniej szego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 i ktra nie spenia wymogw etapu 2 w zakresie haasu toczenia okrelonych w pkt 6.1.16.1.3. Poczwszy od dat podanych poniej, Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin mog zabroni sprzeday lub wprowadzenia do uytkowania opony, ktra nie spenia wymogw niniej szego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 i ktra nie spenia wymogw etapu 1 w zakresie oporw toczenia okrelonych w pkt 6.3.1:
Klasa opony Data
12.3.
12.4.
12.5.
12.6.
C1, C2 C3
1 listopada 2014 r. 1 listopada 2016 r.
12.7.
Poczwszy od dat podanych poniej, Umawiajce si Strony stosujce niniejszy regulamin mog zabroni sprzeday lub wprowadzenia do uytkowania opony, ktra nie spenia wymogw niniej szego regulaminu zmienionego seri poprawek 02 i ktra nie spenia wymogw etapu 2 w zakresie oporw toczenia okrelonych w pkt 6.3.2:
Klasa opony Data
C1, C2 C3
1 listopada 2018 r. 1 listopada 2020 r.
L 307/18
PL
23.11.2011
ZACZNIK 1 ZAWIADOMIENIE (Maksymalny format: A4 (210 297 mm))
23.11.2011
PL
L 307/19
L 307/20
PL
23.11.2011
ZACZNIK 2 PRZYKADY ZNAKW HOMOLOGACJI Dodatek 1 ROZMIESZCZENIE ZNAKW HOMOLOGACJI (Zob. pkt 5.4 niniejszego regulaminu) Homologacja zgodnie z regulaminem nr 117 Przykad 1
a 12 mm Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie pneumatycznej oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) zgodnie z regulaminem nr 117 (tylko z symbolem S2 (haas toczenia na etapie 2)), pod numerem homologacji 0212345. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami serii 02 poprawek do niniejszego regulaminu. Przykad 2
a 12 mm Powyszy znak homologacji oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) zgodnie z regulaminem nr 117 (oznaczona S1 (haas toczenia na etapie 1) W (przyczepno na mokro) i R1 (opr toczenia na etapie 1), pod numerem homologacji 0212345. Oznaczenie to wskazuje, e homologacja dotyczy S1WR1. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami serii 02 poprawek do niniejszego regulaminu.
23.11.2011
PL
L 307/21
Dodatek 2 HOMOLOGACJA ZGODNIE Z REGULAMINEM NR 117 ZBIENA Z HOMOLOGACJ ZGODNIE Z REGULAMINAMI NR 30 LUB 54 (1) Przykad 1
a 12 mm Powyszy znak homologacji oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regu laminu nr 117 (oznaczona S2 (haas toczenia na etapie 2)), pod numerem homologacji 0212345, oraz na podstawie regulaminu nr 30 pod numerem homologacji 0236378. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami serii poprawek 02, a regulamin nr 30 by zmieniony seri poprawek 02. Przykad 2
a 12 mm Powyszy znak homologacji oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regu laminu nr 117 (oznaczona S2WR2 (haas toczenia na etapie 2, przyczepno na mokro i opr toczenia na etapie 2)), pod numerem homologacji 0212345, oraz na podstawie regulaminu nr 30 pod numerem homologacji 0236378. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami serii poprawek 02, a regulamin nr 30 by zmieniony seri poprawek 02.
(1) Homologacja zgodnie z regulaminem nr 117 w odniesieniu do opon objtych zakresem regulaminu nr 54 nie zawiera obecnie wymogw dotyczcych przyczepnoci na mokro.
L 307/22
PL
23.11.2011
Przykad 3
a 12 mm Powyszy znak homologacji oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) na mocy regulaminu nr 117 i serii poprawek 02 pod numerem homologacji 0212345 (oznaczona S2) oraz na mocy regulaminu nr 54. Oznaczenie to wskazuje, e homologacja dotyczy haasu toczenia na etapie 2 (S2). Pierwsze dwie cyfry (02) numeru homologacji na podstawie regulaminu nr 117 poczone z S2 oznaczaj, e pierwszej homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu nr 117 zmienionego seri poprawek 02. Pierwsze dwie cyfry (00) numeru homologacji na podstawie regulaminu nr 54 oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego oryginalnej wersji. Przykad 4
a 12 mm Powyszy znak homologacji oznacza, e dana opona otrzymaa homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regu laminu nr 117 i serii poprawek 02 pod numerem homologacji 0212345 (oznaczona S2 R2) oraz na podstawie regulaminu nr 54. Oznaczenie to wskazuje, e homologacja dotyczy haasu toczenia na etapie 2 (S2) i oporu toczenia na etapie 2. Pierwsze dwie cyfry (02) numeru homologacji na podstawie regulaminu nr 117 poczone z S2R2 oznaczaj, e pierwszej homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu nr 117 zmienionego seri poprawek 02. Pierwsze dwie cyfry (00) numeru homologacji na podstawie regulaminu nr 54 oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z wymogami regulaminu w jego oryginalnej wersji.
23.11.2011
PL
L 307/23
Dodatek 3 ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI W CELU POCZENIA HOMOLOGACJI UDZIELONYCH ZGODNIE Z REGULAMINAMI NR 117, 30 LUB 54 (1) Przykad 1
a 12 mm Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie oznacza, e dana opona otrzymaa pocztkowo homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regulaminu nr 30 i serii poprawek 02, pod numerem homologacji 0236378. Oznaczenie zawiera rwnie symbol + 02S1 (haas toczenia na etapie 1), co wskazuje, e homologacja zostaa rozsze rzona zgodnie z regulaminem nr 117 (02 seria poprawek). Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) oznaczaj, e homologacji udzielono zgodnie z regulaminem nr 30 (02 seria poprawek). Znak dodawania (+) wskazuje, e pierwsza homologacja zostaa udzielona zgodnie z regulaminem nr 30, a nastpnie rozszerzona, obejmujc homologacje udzielone zgodnie z regulaminem nr 117 (02 seria poprawek) w odniesieniu do haasu toczenia na etapie 1. Przykad 2
a 12 mm Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie wskazuje, e dana opona otrzymaa pocztkowo homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regulaminu nr 30 i serii poprawek 02, pod numerem homologacji 0236378. Oznaczenie to wskazuje, e homologacja dotyczy S1 (haasu toczenia na etapie 1) W (przyczepnoci na mokro) i R2 (oporu toczenia na etapie 2). Symbol S1WR2, poprzedzony cyframi (02) wskazuje, e homologacja zostaa rozszerzona zgodnie z regulaminem nr 117 zmienionym seri poprawek 02. Pierwsze dwie cyfry numeru homologacji (02) wskazuj, e homologacji udzielono zgodnie z regulaminem nr 30 (seria poprawek 02). Znak dodawania (+) oznacza, e pierwsza homologacja zostaa udzielona zgodnie z wymogami regulaminu nr 30, a nastpnie rozszerzona, obejmujc homologacje udzielone zgodnie z regulaminem nr 117 (seria poprawek 02).
L 307/24
PL
23.11.2011
Dodatek 4 ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI W CELU POCZENIA HOMOLOGACJI UDZIELONYCH ZGODNIE Z REGULAMINEM NR 117 (1) Przykad 1
a 12 mm Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie oznacza, e dana opona otrzymaa pocztkowo homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regulaminu nr 117 i serii poprawek 02, pod numerem homologacji 0212345. Oznaczenie to wskazuje, e homologacja dotyczy W (przyczepno na mokro). Symbol S2R2, poprzedzony + wskazuje, e homologacja zostaa rozszerzona zgodnie z regulaminem nr 117 na haas toczenia na etapie 2 i opr toczenia na etapie 2 na podstawie odrbnych wiadectw. Przykad 2
a 12 mm Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie oznacza, e dana opona otrzymaa pocztkowo homologacj w Niderlandach (E4) na podstawie regulaminu nr 117 i serii poprawek 02, pod numerem homologacji 0212345. Znak homologacji wskazuje, e homologacja dotyczy S1 (haasu toczenia na etapie 1) i W (przyczepnoci na mokro). Symbol R1 poprzedzony + wskazuje, e homologacja zostaa rozszerzona zgodnie z regulaminem nr 117 na haas toczenia na etapie 1 na podstawie odrbnych wiadectw. Przykad 3
a 12 mm
23.11.2011
PL
L 307/25
Powyszy znak homologacji umieszczony na oponie oznacza, e dana opona otrzymaa pocztkowo homologacj w Niderlandach (E4) na mocy regulaminu nr 117 i serii poprawek 01, pod numerem homologacji 0167890. Znak homologacji wskazuje, e homologacja dotyczy S (haasu toczenia na etapie 1) i W (przyczepnoci na mokro). Symbol 02R1 poprzedzony + wskazuje, e homologacja zostaa rozszerzona zgodnie z regulaminem nr 117 i seri poprawek 02 na opr toczenia na etapie 1 na podstawie odrbnych wiadectw.
L 307/26
PL
23.11.2011
ZACZNIK 3 METODA POMIARU POZIOMU HAASU TOCZENIA OPONY W WARUNKACH RUCHU BEZWADNEGO 0. WSTP Przedstawiona metoda zawiera specyfikacje dotyczce przyrzdw pomiarowych, warunkw pomiaru oraz metody pomiaru poziomu haasu zestawu opon zamontowanych w pojedzie badawczym toczcym si na okrelonej nawierzchni drogowej. Za pomoc mikrofonw w polu dalekim mierzy si najwiksze cinienie akustyczne wytwarzane, kiedy pojazd porusza si ruchem bezwadnym. Wynik kocowy dla danej prdkoci odniesienia oblicza si za pomoc analizy metod regresji liniowej. Nie istnieje aden zwizek pomidzy wyni kami uzyskanymi w takim badaniu a wynikami pomiaru haasu toczenia opony w czasie przypieszania pod dziaaniem siy napdowej lub opniania pod dziaaniem siy hamowania. 1. 1.1. PRZYRZDY POMIAROWE Pomiary akustyczne Miernik poziomu gonoci lub rwnowany ukad pomiarowy, wcznie z oson przeciwwietrzn zalecan przez producenta, musz spenia lub przekracza wymagania dotyczce przyrzdw typu 1 zgodnie z norm IEC 60651:1979/A1:1993, wydanie drugie. Pomiary naley wykonywa z korygowaniem czstotliwoci na poziomie obcienia A i korygowaniem czasowym na poziomie F. Podczas stosowania ukadu, ktry zawiera okresowe monitorowanie A-waonych poziomw dwiku, naley dokonywa odczytw w odstpach nie wikszych ni 30 ms. 1.1.1. Wzorcowanie Na pocztku i na kocu kadej sesji pomiarowej naley sprawdzi cay ukad pomiarowy za pomoc kalibratora akustycznego speniajcego wymogi dla kalibratorw akustycznych o klasie dokadnoci co najmniej 1 zgodnie z norm IEC 60942:1988. Rnica midzy dwoma nastpujcymi po sobie odczytami nie moe przekracza 0,5 dB bez adnej dodatkowej regulacji. W przypadku przekroczenia tej wartoci wyniki pomiarw uzyskanych po wykonaniu wczeniejszej zadowalajcej kontroli pomija si. 1.1.2. Zgodno z wymogami Kontrol zgodnoci urzdzenia do wzorcowania miernika gonoci z wymogami normy IEC 60942:1988 naley wykonywa raz na rok, natomiast kontrola zgodnoci ukadu oprzyrzdowania z wymaganiami normy IEC 60651:1979/A1:1993, wydanie drugie, musi by wykonywana co najmniej raz na dwa lata, przez laboratorium akredytowane w zakresie wzorcowania zgodnie z odpowiednimi normami. 1.1.3. Pooenie mikrofonu Mikrofon (lub mikrofony) musi by umieszczony w odlegoci 7,5 0,05 m od linii odniesienia toru CC (zob. rys. 1) i na wysokoci 1,2 0,02 m nad podoem. O najwikszej czuoci mikrofonu musi by pozioma i prostopada do toru ruchu pojazdu (linia CC). 1.2. Pomiary prdkoci Pomiar prdkoci pojazdu wykonuje si za pomoc przyrzdw o dokadnoci 1 km/h lub wyszej, w chwili, kiedy przd pojazdu osignie lini PP (zob. rys. 1). 1.3. Pomiary temperatury Pomiary temperatury powietrza i temperatury nawierzchni badawczej s obowizkowe. Urzdzenia do pomiaru temperatury musz mierzy z dokadnoci do 1 C. 1.3.1. Temperatura powietrza Czujnik temperatury naley umieci w pobliu mikrofonu w miejscu wolnym od przeszkd, w taki sposb, aby czujnik by wystawiony na dziaanie przepywu powietrza i chroniony przed bezporednim dziaaniem promie niowania sonecznego. Do ochrony przed promieniowaniem mona zastosowa dowolny ekran przeciwso neczny lub inne podobne urzdzenie. Czujnik powinien by umieszczony na wysokoci 1,2 0,1 m powyej poziomu nawierzchni badawczej, w celu zminimalizowania wpywu promieniowania cieplnego nawierzchni badawczej przy niskim przepywie powietrza. 1.3.2. Temperatura nawierzchni badawczej Czujnik temperatury naley umieci w takim miejscu, gdzie zmierzona warto temperatury jest reprezenta tywna dla temperatury w miejscu ladw k, bez zakcania pomiaru gonoci. W przypadku zastosowania przyrzdu z dotykowym czujnikiem temperatury, na miejsce styku nawierzchni z czujnikiem naley naoy past przewodzc ciepo w celu zapewnienia odpowiedniego styku cieplnego.
23.11.2011
PL
L 307/27
W przypadku zastosowania termometru bezdotykowego (pirometru), naley go umieci na takiej wysokoci, aby obejmowa pole pomiarowe o rednicy 0,1 m. 1.4. Pomiar wiatru Urzdzenie musi by w stanie dokonywa pomiaru prdkoci wiatru z dokadnoci 1 m/s. Pomiar wykonuje si na wysokoci mikrofonu. Naley zarejestrowa kierunek wiatru w stosunku do kierunku jazdy. 2. 2.1. WARUNKI POMIARU Stanowisko badawcze Miejsce badania musi skada si z sekcji centralnej otoczonej przez wystarczajco paski obszar badania. Sekcja pomiarowa musi by pozioma; badana powierzchnia musi by sucha i czysta dla wszystkich pomiarw. Nawierzchnia badawcza nie moe by sztucznie schadzana przed ani w czasie trwania badania. Tor, na ktrym przeprowadzane jest badanie, musi by taki, aby by osignity warunek zachowania wolnego od dwikw pola midzy rdem dwiku i mikrofonem, w granicach 1 dB (A). Powysze warunki uwaa si za spenione, jeeli w promieniu 50 m od rodka czci pomiarowej nie wystpuj adne due obiekty odbijajce fale dwikowe, takie jak ogrodzenia, skay, mosty czy budynki. Powierzchnia toru, na ktrym przeprowadzane jest badanie oraz rozmiary miejsca badania s zgodne z zacznikiem 4 do niniejszego regulaminu. Cz centralna, o promieniu co najmniej 10 m, musi by pozbawiona sypkiego niegu, wysokich traw, sypkiej ziemi, ulu i tym podobnych. Na miejscu nie moe wystpowa adna przeszkoda, ktra mogaby zakca pole akustyczne w pobliu mikrofonu, a pomidzy mikrofonem a rdem dwiku nie mog si znajdowa adne osoby. Operator prowadzcy pomiary oraz kady obserwator uczestniczcy w badaniu musz zaj tak pozycj, aby nie wpywa na odczyty instrumentw pomiarowych. 2.2. Warunki meteorologiczne Pomiarw nie naley wykonywa w zych warunkach atmosferycznych. Naley wykluczy wpyw podmuchw wiatru na wyniki. Badania nie wykonuje si, jeeli prdko wiatru na wysokoci mikrofonu przekracza 5 m/s. Pomiarw nie wykonuje si, jeeli temperatura powietrza wynosi poniej 5 C lub powyej 40 C bd tempe ratura nawierzchni badawczej wynosi poniej 5 C lub powyej 50 C. 2.3. 2.3.1. Haas otoczenia Szum ta (w tym haas wiatru) musi by co najmniej 10 dB(A) niszy od zmierzonego poziomu emisji haasu toczenia opony. Mikrofon mona wyposay w odpowiedni oson przeciwwietrzn, pod warunkiem uwzgld nienia jej wpywu na czuo i charakterystyk kierunkow mikrofonu. Naley pomin kady pomiar, na ktry mia wpyw pik dwiku niezwizany z charakterystyk oglnego poziomu gonoci opon. Wymogi dotyczce pojazdu badawczego Przepisy oglne Pojazd badawczy musi by pojazdem silnikowym wyposaonym w dwie osie i cztery pojedyncze opony zamontowane na tych osiach. 2.4.2. Obcienie pojazdu Obcienie pojazdu musi by zgodne z nonoci opon badawczych, okrelon w pkt 2.5.2 poniej. 2.4.3. Rozstaw osi Rozstaw pomidzy dwoma osiami wyposaonymi w opony badane musi wynosi mniej ni 3,50 m w przypadku opon klasy C1 i mniej ni 5 m w przypadku opon klasy C2 i klasy C3. 2.4.4. rodki suce do zminimalizowania wpywu pojazdu na pomiary poziomu gonoci Aby zapewni, e konstrukcja pojazdu badawczego nie wywiera znaczcego wpywu na haas toczenia opon, naley przestrzega nastpujcych wymogw i zalece. 2.4.4.1. Wymogi: a) nie naley montowa w pojedzie fartuchw przeciwrozbryzgowych ani innych dodatkowych urzdze chronicych przez rozbryzgami spod k; b) zabrania si dodawania lub pozostawiania takich elementw w bezporednim ssiedztwie obrczy k i opon, ktre mogyby tumi emitowany dwik;
2.3.2.
2.4. 2.4.1.
L 307/28
PL
23.11.2011
c) ustawienie k (zbieno k, kt pochylenia k i wyprzedzenie sworznia zwrotnicy) musi by w peni zgodne z zaleceniami producenta pojazdu; d) zabrania si montowania w nadkolach ani pod podwoziem dodatkowych materiaw pochaniajcych dwik; e) zawieszenie musi by w takim stanie, aby nie powodowa nienormalnego zmniejszenia wysokoci przewitu poprzecznego, kiedy pojazd jest obciony zgodnie z wymogami badania. Jeeli wystpuje ukad regulacji wysokoci zawieszenia, to do bada naley ustawi przewit normalny dla nieobcionego pojazdu. 2.4.4.2. Zalecenia w celu uniknicia haasu ubocznego: a) zaleca si zdemontowanie lub modyfikacj niektrych elementw pojazdu, jeeli taka zmiana moe przy czyni si do zmniejszenia szumu ta pojazdu. Kady taki demonta lub modyfikacj naley uwzgldni w sprawozdaniu z bada; b) naley si upewni, czy w czasie trwania badania hamulce s prawidowo zwolnione, w celu uniknicia haasu emitowanego przez hamulce; c) naley zapewni, eby elektryczne wentylatory chodzce byy wyczone; d) w czasie trwania badania, szyby i dach przesuwny w pojedzie musz by zamknite. 2.5. 2.5.1. Opony Przepisy oglne W pojedzie badawczym naley zamontowa cztery takie same opony. W przypadku opon o indeksie nonoci powyej 121 i bez adnego wskazania podwjnego instalowania dwie z tych opon tego samego typu i zakresu musz by zainstalowane do tylnej osi badanego pojazdu; przednia o musi by wyposaona w opony o rozmiarze odpowiednim do obcienia osi, starte do minimalnej gbokoci bienika, aby zminimalizowa wpyw haasu pochodzcego z kontaktu opona/droga, z zachowaniem wystarczajcego poziomu bezpieczestwa. Opony zimowe, ktre w przypadku niektrych Umawiajcych si Stron mog by wyposaone w kolce zwik szajce przyczepno, musz by badane bez takiego wyposaenia. Opony ze specjalnymi wymaganiami dotyczcymi montau musz by badane zgodnie z takimi wymaganiami (np. kierunek obrotu). Te opony musz posiada pen gboko bienika przed docieraniem. Opony naley bada na obrczach dozwolonych przez producenta opon. 2.5.2. Obcienie opon Obcienie badawcze Qt dla kadej opony w pojedzie badawczym musi wynosi od 50 do 90 % obcienia odniesienia Qr, a rednie obcienie badawcze Qt,avr dla wszystkich opon musi wynosi 75 5 % obcienia odniesienia Qr. Dla wszystkich opon, obcienie odniesienia Qr jest rwne najwikszej masie odpowiadajcej indeksowi nonoci opony. Jeeli indeks nonoci opony skada si z dwch liczb oddzielonych ukonikiem (/), to pod uwag bierze si pierwsz liczb. 2.5.3. Cinienie napompowania opony Kada opona zamontowana w pojedzie badawczym musi by napeniona powietrzem do cinienia badawczego Pt o wartoci nie wikszej ni cinienie odniesienia Pr i zawierajcej si w nastpujcym przedziale: 1;25 1;25 Qt Qt Pr Pt 1;1 Pr Qr Qr Dla opon klasy C2 i klasy C3 cinienie odniesienia Pr odpowiada wskanikowi cinienia zaznaczonemu na cianie bocznej opony. Dla opon klasy C1, cinienie odniesienia wynosi Pr = 250 kPa dla opon standardowych i 290 kPa dla opon wzmocnionych lub o zwikszonej nonoci; najmniejsze dopuszczalne cinienie badawcze musi wynosi Pt = 150 kPa. 2.5.4. Przygotowanie do bada Przed wykonaniem badania opony musz by dotarte, w celu usunicia bryek mieszanki lub innych charak terystycznych cech rzeby bienika wynikajcych z procesu formowania. W celu dotarcia opon naley je podda obrbce odpowiadajcej normalnemu uytkowaniu drogowemu na dystansie okoo 100 km. Opony zamontowane w pojedzie badawczym musz si obraca w tym samym kierunku co w czasie procesu docierania. Przed badaniem opony naley rozgrza poprzez uytkowanie w warunkach badawczych.
23.11.2011
PL
L 307/29
3. 3.1.
METODA BADAWCZA Warunki oglne Dla wszystkich pomiarw pojazd musi by prowadzony w prostej linii w obrbie sekcji pomiarowej (AA, do BB) w taki sposb, aby rodkowa wzduna paszczyzna pojazdu bya tak blisko jak to tylko moliwe linii CC. Kiedy przedni koniec badanego pojazdu osign ju lini AA', kierowca pojazdu musi ustawi dwigni zmiany biegw w pozycji neutralnej i wyczy silnik. Jeeli w czasie trwania pomiaru pojazd badawczy zacznie emitowa jakikolwiek nienormalny haas (np. haas wentylatorw, samozapon), to dany pomiar pomija si.
3.2.
Rodzaj i liczba pomiarw Naley zmierzy, z dokadnoci do pierwszego miejsca po przecinku, najwikszy poziom gonoci wyraony w decybelach z poziomem obcienia A (dB(A)), kiedy pojazd porusza si ruchem bezwadnym od linii AA do linii BB (rys. 1 przd pojazdu na linii AA, ty pojazdu na linii BB). Warto ta stanowi wynik pomiaru. Naley wykona co najmniej cztery pomiary z kadej strony pojazdu badawczego przy prdkociach badaw czych niszych ni prdko odniesienia okrelona w pkt 4.1 oraz co najmniej cztery pomiary przy prdkociach badawczych wyszych ni prdko odniesienia. Wybrane wartoci prdkoci musz by w miar rwnomiernie rozoone w przedziale prdkoci okrelonym w pkt 3.3.
3.3.
Zakres prdkoci badawczych Prdko pojazdu badawczego musi si zawiera w nastpujcych przedziaach: a) od 70 do 90 km/h dla opon klasy C1 i klasy C2; b) od 60 do 80 km/h dla opon klasy C3.
4.
INTERPRETACJA WYNIKW W przypadku wystpienia nienormalnych rozbienoci pomidzy zmierzonymi wartociami pomiar uwaa si za niewany (zob. pkt 2.3.2 niniejszego zacznika).
4.1.
Wyznaczanie wyniku badania Prdko odniesienia Vref do celw obliczania wyniku kocowego wynosi: a) 80 km/h dla opon klasy C1 i klasy C2; b) 70 km/h dla opon klasy C3.
4.2.
Analiza metod regresji pomiarw haasu toczenia Poziom haasu toczenia opony po drodze LR w dB(A) oblicza si za pomoc analizy metod regresji zgodnie z: LR L a v gdzie: L oznacza warto redni z wartoci poziomu haasu toczenia Li w dB(A): L
n 1 X Li n i1
n oznacza liczb pomiarw (n 16), v oznacza warto redni z wartoci logarytmu prdkoci Vi:
n 1 X i gdzie i = lg(Vi / Vref) n i1
a oznacza nachylenie prostej regresji w dB(A):

n X
i1
i Li L i 2
i1
n X
4.3.
Korekta temperatury Dla opon klasy C1 i klasy C2, wynik kocowy normalizuje si do temperatury odniesienia dla nawierzchni badawczej ref poprzez zastosowanie korekty temperatury zgodnie z nastpujcym wzorem: LR(ref) = LR() + K(ref )
L 307/30
PL
23.11.2011
gdzie: = zmierzona temperatura nawierzchni badawczej, ref = 20 C, Dla opon klasy C1 wspczynnik K wynosi 0,03 db(A)/C, gdy < ref oraz: 0,06 dB(A)/C gdy < ref. Dla opon klasy C2, wspczynnik K wynosi 0,02 dB(A)/C Jeeli zmierzone wartoci temperatury nawierzchni badawczej nie rni si od siebie o wicej ni 5 C we wszystkich pomiarach niezbdnych do okrelenia poziomu gonoci jednego zestawu opon, to korekt tempe ratury mona zastosowa tylko do ostatniego zarejestrowanego poziomu haasu toczenia opony, jak wskazano powyej, stosujc redni arytmetyczn zmierzonych wartoci temperatury. W przeciwnym razie korekt naley zastosowa do kadego zmierzonego poziomu gonoci Li, z wykorzystaniem wartoci temperatury dla danego pomiaru gonoci. Korekty temperatury nie stosuje si w przypadku opon klasy C3. 4.4. 4.5. W celu uwzgldnienia niedokadnoci przyrzdw pomiarowych, naley od kadego wyniku z pkt 4.3 odj 1 dB(A). Wynik kocowy, tj. poziom haasu toczenia opony z korekt temperatury LR(ref) w dB(A), naley zaokrgli w d do najbliszej liczby cakowitej. Rysunek 1 Pooenie mikrofonw do pomiarw
23.11.2011
PL
L 307/31
Dodatek 1 SPRAWOZDANIE Z BADANIA Cz 1 Sprawozdanie 1. Organ udzielajcy homologacji typu lub upowaniona placwka techniczna: ................................................................ ....... 2. Nazwa i adres wystpujcego o homologacj: ................................................................................................ ................................... 3. Numer sprawozdania z badania: ................................................................................................ ............................................................ 4. Producent i nazwa firmowa lub opis handlowy: ............................................................................... ............................................... 5. Klasa opony (C1, C2 lub C3): ......................................................................... ....................................................................................... 6. Kategoria zastosowania: ................................................................ ................................................................................................ ............. 7. Poziom dwiku zgodnie z pkt 4.4 i 4.5 zacznika 3 ................................................................................................ dB(A) ..... przy prdkoci odniesienia 70/80 km/h (1) ................................................................................................ ......................................... 8. Uwagi (o ile istniej): ................................................................................................ ................................................................................. 9. Data: ................................................................................................ ................................................................................................ ................ 10. Podpis: ................................................................................................ ................................................................................................ ............. Cz 2 Dane dotyczce badania 1. 2. Data wykonania badania: ................................................................ ................................................................................................ .......... Pojazd badawczy (marka, model, rok produkcji, modyfikacje, itp.): ................................................................ ..........................
2.1. Rozstaw osi pojazdu badawczego: mm ................................................................................................ ............................................... 3. Pooenie toru badawczego: ................................................................................................ .....................................................................
3.1. Data certyfikacji toru zgodnie z norm ISO 10844:1994: ................................................................................................ ........... 3.2. Certyfikat wydany przez: ................................................................ ................................................................................................ .......... 3.3. Metoda certyfikacji: .............................................................................................. ....................................................................................... 4. Dane dotyczce badanej opony: ...................................................................... .......................................................................................
4.1. Oznaczenie rozmiaru opony: ................................................................................................ .................................................................. 4.2. Opis eksploatacyjny opony: ................................................................................................ ..................................................................... 4.3. Znamionowe cinienie napompowania kPa ................................................................ ........................................................................ 4.4. Wyniki pomiarw: ................................................................ ................................................................................................ ......................
Lewy przd Prawy przd Lewy ty Prawy ty
Masa badawcza (kg) Indeks nonoci opony (%) Cinienie napompo wania (opony zimnej) (kPa) 4.5. Kod szerokoci obrczy badawczej: ................................................................ ....................................................................................... 4.6. Typ czujnika pomiaru temperatury: ................................................................................................ ......................................................
(1) Niepotrzebne skreli.
L 307/32
PL
23.11.2011
5.
Wane wyniki badania: ................................................................ ................................................................................................ .............

Zmierzony poziom dwiku z lewej (*) strony dB(A) Zmierzony poziom dwiku z prawej (*) strony dB(A) Poziom Poziom dwiku dwiku z lewej (*) z prawej (*) Temp. toru strony strony C z korekt z korekt temperatury temperatury dB(A) dB(A)
Prdko Nr badawcza przejazdu km/h
Kierunek jazdy
Temp. powietrza C
Uwagi
1 2 3 4 5 6 7 8
(*) W stosunku do pojazdu.
5.1. Nachylenie prostej regresji: ................................................................................................ ................................................................ ....... 5.2. Poziom dwiku z uwzgldnieniem korekty temperatury zgodnie z pkt 4.3 zacznika 3: ............................................. ................................................................................................ ................................................................................................ ................ dB(A)
23.11.2011
PL
L 307/33
ZACZNIK 4 SPECYFIKACJE DOTYCZCE STANOWISKA BADAWCZEGO 1. WSTP Niniejszy zacznik okrela specyfikacje dotyczce waciwoci fizycznych i przebiegu toru badawczego. Specy fikacje te s oparte na specjalnej normie (1) i okrelaj wymagane waciwoci fizyczne oraz metody ich badania. 2. WYMAGANE WACIWOCI NAWIERZCHNI Dan nawierzchni uznaje si za zgodn z przedmiotow norm, pod warunkiem e wyniki pomiarw dotyczcych tekstury i porowatoci lub wspczynnika pochaniania dwiku odpowiadaj wymogom z pkt od 2.1 do 2.4 poniej i pod warunkiem e zostay spenione wymagania dotyczce konstrukcji (pkt 3.2). 2.1. Porowato bezwzgldna Porowato bezwzgldna VC mieszaniny pokrywajcej nawierzchni toru badawczego nie moe przekracza 8 %. Odnonie do procedury pomiarowej zob. pkt 4.1. 2.2. Wspczynnik pochaniania dwiku Jeli nawierzchnia nie spenia wymaga dotyczcych porowatoci bezwzgldnej, moe zosta zaakceptowana tylko wtedy, gdy wspczynnik pochaniania dwiku 0,10. Odnonie do procedury pomiarowej zob. pkt 4.2. Wymogi pkt 2.1 i 2.2 uznaje si za spenione take w przypadku, kiedy wykonano tylko pomiar pocha niania dwiku, a uzyskany wynik 0,10. Uwaga: Najbardziej odpowiedni waciwoci jest pochanianie dwiku, chocia porowato wzgldna jest czciej stosowana przez konstruktorw drg. Jednake pomiar pochaniania dwiku jest wymagany tylko wwczas, kiedy nawierzchnia nie spenia wymaga dotyczcych porowatoci bezwzgldnej. Jest to uzasadnione tym, e porowato jest zwizana z do duymi niedokadnociami w zakresie zarwno pomiarw jak i przydatnoci. Z tego powodu, na podstawie jedynie pomiarw porowatoci, niektre nawierzchnie mogyby zosta omykowo odrzucone. 2.3. Gboko tekstury Gboko tekstury (TD) mierzona metod objtociow (zob. pkt 4.3 poniej) musi spenia warunek: TD 0,4 mm 2.4. Jednorodno nawierzchni Naley podj wszelkie odpowiednie starania, aby zapewni, eby nawierzchnia w obrbie obszaru badawczego bya moliwie jednorodna. Dotyczy to tekstury i porowatoci; naley jednak zaznaczy, e w wyniku rnej skutecznoci walcowania, tekstura moe by zrnicowana w zalenoci od miejsca, a w nawierzchni mog si pojawi nierwnoci powodujce wstrzsy. 2.5. Badania okresowe W celu sprawdzenia, czy nawierzchnia nadal spenia wymagania dotyczce tekstury i porowatoci lub pocha niania dwiku ustanowione w niniejszej normie, wykonywane s okresowe badania nawierzchni z nastpujc czstotliwoci: a) dla porowatoci bezwzgldnej (VC) lub pochaniania dwiku (): gdy nawierzchnia jest nowa: jeli nowa nawierzchnia spenia wymagania, nie jest konieczne przeprowadzanie dalszych bada okresowych. Jeeli nie spenia wymaga, kiedy jest nowa, moe je speni w terminie pniejszym, poniewa powierzchnie maj tendencj do zatykania si oraz zagszczenia z upywem czasu; b) dla gbokoci tekstury (TD): gdy nawierzchnia jest nowa: kiedy rozpoczyna si badanie haasu (Uwaga: nie wczeniej ni cztery tygodnie po pooeniu); nastpnie co dwanacie miesicy.
(1) ISO 10844:1994.
L 307/34
PL
23.11.2011
3. 3.1.
PROJEKT NAWIERZCHNI BADAWCZEJ Obszar Podczas projektowania przebiegu toru badawczego wane jest zapewnienie, jako wymagania minimalnego, aby obszar pokonywany przez pojazdy poruszajce si pasem toru badawczego by pokryty specjalnym materiaem odpowiednim do prowadzenia bada, a wzdu powierzchni naley przewidzie odpowiednie pobocza gwarantujce bezpieczn i wykonaln jazd. Oznacza to, e szeroko toru wynosi co najmniej 3 m, a dugo toru rozciga si poza linie AA i BB o przynajmniej 10 m. Rysunek 1 pokazuje plan odpowiedniego stanowiska badawczego i wskazuje minimalny obszar, jaki pokrywa si mechanicznie specjalnym materiaem, odpowiednim do prowadzenia bada, oraz mechanicznie zagszcza si. Zgodnie z przepisami zacznika 3, pkt 3.2 pomiary wykonuje si po obu stronach pojazdu. Pomiar obustronny mona wykona poprzez umieszczenie mikrofonw w dwch miejscach (jeden mikrofon po kadej stronie toru) i jazd w jednym kierunku bd poprzez pomiar z jednym mikrofonem po jednej stronie toru, ale przy jedzie w obu kierunkach. W przypadku zastosowania tej ostatniej metody nie stosuje si adnych wymaga dotyczcych nawierzchni po tej stronie toru, gdzie nie ma mikrofonu.
Rysunek 1 Wymagania minimalne dla powierzchni badawczej. Cz zacienion okrela si jako obszar badawczy
Legenda
Minimalny obszar pokryty nawierzchni badawcz, tj. obszar badawczy Mikrofon (wysoko 1,2 m)
UWAGA Na obszarze o tym promieniu nie mog wystpowa adne due obiekty odbijajce dwik 3.2. 3.2.1. Konstrukcja i przygotowanie nawierzchni Podstawowe wymagania konstrukcyjne Nawierzchnia w miejscu bada musi spenia nastpujce cztery wymagania konstrukcyjne: 3.2.1.1. Musi by wykonana z gstego asfaltobetonu. 3.2.1.2. Maksymalny rozmiar ziarna musi wynosi 8 mm (granice tolerancji: od 6,3 do 10 mm). 3.2.1.3. Warstwa cieralna nawierzchni musi mie grubo 30 mm. 3.2.1.4. Spoiwem musi by bezporednio wnikajcy klasyfikowany bitum niemodyfikowany.
23.11.2011
PL
L 307/35
3.2.2.
Wytyczne do projektu Na rys. 2 przedstawiono krzyw przesiewu kruszywa, zapewniajc podane waciwoci, jako wskazwk dla konstruktora nawierzchni. Ponadto w tabeli 1 zawarto niektre wytyczne dotyczce otrzymania wymaganej tekstury i trwaoci. Krzywa przesiewu opisana jest nastpujcym wzorem: P (% przechodzenia przez sito) = 100 (d/dmax) 1/2 gdzie: d = rozmiar oczka sita kwadratowego, w mm
dmax = 8 mm dla redniej krzywej = 10 mm dla dolnej krzywej tolerancji = 6,3 mm dla grnej krzywej tolerancji Rysunek 2 Krzywa przesiewu kruszywa w mieszaninie asfaltowej z tolerancjami
Ponadto podane s nastpujce zalecenia: (a) frakcja piaszczysta (0,063 mm < rozmiar oczka sita kwadratowego < 2 mm) musi zawiera do 55 % piasku naturalnego i co najmniej 45 % mczki kamiennej; (b) podbudowa drogi i warstwa nona dolna musz zapewnia dobr stabilno i rwn paszczyzn zgodnie z najlepsz praktyk budowy drg;
L 307/36
PL
23.11.2011
(c) kruszywo musi by amane (100 % amanych paszczyzn), z materiau o wysokim stopniu odpornoci na amanie; (d) kruszywo uywane w mieszaninie musi by pukane; (e) na nawierzchni nie dodaje si adnego dodatkowego kruszywa; (f) twardo spoiwa wyraona jako warto PEN wynosi 4060, 6080 lub nawet 80100, zalenie od warunkw klimatycznych kraju. Zasad jest uycie jak najtwardszego spoiwa pod warunkiem, e jest to zgodne z powszechnie stosowan praktyk; (g) temperatura mieszaniny przed walcowaniem musi by tak dobrana, aby w wyniku dalszego walcowania uzyska wymagan porowato. W celu zwikszenia prawdopodobiestwa uzyskania warunkw spe niajcych wymagania pkt 2.12.4 powyej naley bada stopie ubicia nie tylko przez odpowiedni dobr temperatury mieszaniny, ale take wykonujc stosown liczb przejazdw ubijarki i waciwy dobr takiej maszyny. Tabela 1 Wytyczne do projektu
Wartoci docelowe cakowitej masy mieszaniny masy ocenianej Tolerancja
Masa kamienia, rozmiar sita (RS) kwadratowego > 2 mm Masa piasku 0,063 < SM < 2 mm Masa wypeniacza SM < 0,063 mm Masa spoiwa (bitum) Maksymalny rozmiar ziarna Twardo spoiwa Wspczynnik wygadzenia kamie nia Zwizo, zgodnie ze stopniem zwizoci Marshalla
47,6 % 38,0 % 8,8 % 5,8 % 8 mm
50,5 % 40,2 % 9,3 % nie dotyczy
5% 5% 5% 0,5 % 6,3 - 10 mm
(zob. pkt 3.2.2 lit. f)) > 50 98 %
4. 4.1.
METODY BADANIA Pomiar porowatoci bezwzgldnej Na potrzeby pomiaru, z co najmniej czterech miejsc rwnomiernie rozmieszczonych na obszarze badawczym pomidzy liniami AA i BB (zob. rys. 1), naley pobra rdzenie wiertnicze. Aby unikn niejednorodnych i nierwnomiernych miejsc w ladach k, rdzenie naley pobiera nie w tych miejscach, lecz w ich pobliu. Naley pobra co najmniej dwa rdzenie w pobliu rozstawu k i co najmniej jeden w przyblieniu w poowie odcinka midzy rozstawem k a kadym mikrofonem. Jeeli istnieje podejrzenie, e nie jest speniony warunek jednorodnoci (zob. pkt 2.4), naley pobra wicej rdzeni w innych miejscach na obszarze badawczym. Dla kadego rdzenia wiertniczego naley okreli porowato bezwzgldn. Nastpnie oblicza si redni warto dla wszystkich rdzeni i porwnuje z wymaganiami pkt 2.1. Ponadto aden rdze nie moe charakteryzowa si wyszym wspczynnikiem porowatoci ni 10 %. Konstruktor nawierzchni badawczej powinien uwzgldni problemy, jakie mog wynikn, gdy obszar badawczy jest podgrzewany za pomoc rur lub przewodw elektrycznych, a rdzenie wiertnicze musz by pobrane z tego obszaru. Takie instalacje musz by ostronie planowane, z uwzgldnieniem przyszych miejsc wiercenia rdzeni. Zaleca si pozostawienie kilku miejsc o przyblionych wymiarach 200 300 mm, gdzie nie ma rur lub przewodw bd gdzie s one umieszczone wystarczajco gboko, aby nie zostay uszkodzone przy pobieraniu rdzeni wiertniczych z nawierzchni.
23.11.2011
PL
L 307/37
4.2.
Wspczynnik pochaniania dwiku Wspczynnik pochaniania dwiku (normalny zakres) mierzy si przy uyciu tunelu impedancyjnego z wykorzystaniem procedury okrelonej w normie ISO 10534-1:1996 lub ISO 10534-2:1998. W odniesieniu do badanych prbek maj zastosowanie takie same wymagania, jakie dotycz porowatoci bezwzgldnej (zob. pkt 4.1). Absorpcja dwiku jest mierzona w przedziale 400800 Hz oraz 8001 600 Hz (co najmniej w rodkowych czstotliwociach pasm trzeciej oktawy), a w obu tych zakresach naley okreli maksymalne wartoci. Nastpnie, w celu uzyskania kocowego wyniku, wartoci te, z uwzgldnieniem wszyst kich badanych rdzeni, s uredniane.
4.3.
Objtociowy pomiar makrotekstury Do celw niniejszej normy przeprowadzane s pomiary gbokoci tekstury, w co najmniej 10 miejscach rwnomiernie rozoonych wzdu rozstawu k na pasie badawczym, a wyprowadzona rednia warto porw nywana jest z okrelon minimaln gbokoci tekstury. W odniesieniu do opisu procedury, zob. norma ISO 10844:1994.
5. 5.1.
ODPORNO NA STARZENIE I KONSERWACJA Wpyw starzenia si na nawierzchni Podobnie jak w przypadku wielu innych nawierzchni, mona si spodziewa, e mierzony poziom haasu toczenia opony po nawierzchni badawczej moe nieco wzrosn podczas pierwszych 612 miesicy od zako czenia budowy. Nawierzchnia osignie swoje wymagane waciwoci nie wczeniej ni po czterech tygodniach od zakoczenia jej budowy. Wpyw starzenia si na poziom haasu wytwarzanego przez samochody ciarowe jest na og mniejszy ni w przypadku samochodw osobowych. Odporno na starzenie si jest w istocie zdeterminowana przez wygadzanie i ubijanie przez przejedajce pojazdy. Naley j sprawdza okresowo, jak to okrelono w pkt 2.5.
5.2.
Konserwacja nawierzchni Z nawierzchni naley usun lune kamyki lub py, ktre mogyby znaczco wpyn na zmniejszenie rzeczy wistej gbokoci tekstury. W krajach, w ktrych wystpuje klimat z por zimow, do odladzania nawierzchni czasami stosuje si sl. Moe ona przejciowo lub na stae zmieni nawierzchni w sposb powodujcy wzrost poziomu haasu, std stosowanie soli nie jest zalecane.
5.3.
Naprawa obszaru badawczego Jeeli istnieje potrzeba naprawy toru badawczego, to z reguy wystarcza pooenie nowej nawierzchni tylko na pasie badawczym (o szerokoci 3 m rys. 1), po ktrym poruszaj si pojazdy, pod warunkiem, e podczas pomiarw obszar badawczy poza tym pasem spenia wymagania dotyczce porowatoci bezwzgldnej lub absorpcji dwiku.
6. 6.1.
DOKUMENTACJA NAWIERZCHNI BADAWCZEJ I PRZEPROWADZANYCH NA NIEJ BADA Dokumentacja dotyczca nawierzchni badawczej W dokumencie opisujcym nawierzchni badawcz naley uwzgldni nastpujce dane:
6.1.1. 6.1.2.
Umiejscowienie toru badawczego; Rodzaj spoiwa, jego twardo, rodzaj kruszywa, maksymalna gsto teoretyczna betonu, grubo warstwy cieralnej oraz krzywa przesiewu okrelona na podstawie rdzeni wiertniczych pobranych z toru badawczego. Metoda zagszczania (np. typ walca, masa walca, liczba przejazdw). Temperatura mieszaniny, temperatura otoczenia oraz prdko wiatru podczas kadzenia nawierzchni. Data pooenia nawierzchni i wykonawca. Wszystkie lub co najmniej ostatnie wyniki badania obejmujce:
6.1.3. 6.1.4. 6.1.5. 6.1.6.
L 307/38
PL
23.11.2011
6.1.6.1. porowato bezwzgldn kadego rdzenia wiertniczego; 6.1.6.2. miejsca pobra rdzeni wiertniczych na obszarze badawczym do pomiarw porowatoci; 6.1.6.3. wspczynnik pochaniania dwiku dla kadego rdzenia wiertniczego (jeli zosta zmierzony). Naley poda wyniki zarwno dla kadego rdzenia wiertniczego, jak i zakresu czstotliwoci, a take redni ze wszystkich pomiarw; 6.1.6.4. miejsce pobra rdzeni wiertniczych na obszarze badawczym do pomiarw pochaniania; 6.1.6.5. gboko tekstury, cznie z liczb bada i odchyleniem standardowym; 6.1.6.6. instytucj odpowiedzialn za badania zgodnie z pkt 6.1.6.1 i 6.1.6.2 oraz typ uytego sprztu; 6.1.6.7. dat badania oraz dat pobrania rdzeni wiertniczych z toru badawczego. 6.2. Dokumentacja dotyczca bada poziomu haasu wytwarzanego przez pojazd, przeprowadzonych na nawierzchni W dokumencie opisujcym badanie(-a) poziomu haasu wytwarzanego przez pojazd naley poda, czy zostay spenione wszystkie wymagania niniejszej normy. Naley wskaza odwoanie do dokumentu zgodnie z pkt 6.1 okrelajcego wyniki, ktre umoliwiaj zweryfikowanie tego faktu.
23.11.2011
PL
L 307/39
ZACZNIK 5 PROCEDURA BADANIA DLA POMIARW PRZYCZEPNOCI NA MOKRO 1. 1.1. OGLNE WARUNKI BADA Charakterystyka toru Nachylenie toru w dowolnym kierunku nie moe by wiksze ni 2 %. Tor musi by jednorodny pod wzgldem wieku, budowy i zuycia. Na torze nie mog si znajdowa adne materiay niespjne ani obce wtrcenia. Maksymalny rozmiar ziarna musi wynosi 10 mm (granice tolerancji: od 8 do 13 mm). Grubo piasku zmierzona zgodnie z norm ASTM E 965-96 (2006) musi wynosi 0,7 0,3 mm. Tarcie powierzchniowe mokrego toru wyznacza si za pomoc jednej z nastpujcych metod: 1.1.1. Metoda standardowej opony wzorcowej (SRTT) W wyniku pomiaru z uyciem SRTT i metody okrelonej w pkt 2.1 redni wspczynnik szczytowej siy hamowania (wssh) musi wynosi od 0,6 do 0,8. Do zmierzonych wartoci stosuje si korekt na wpyw temperatury: wssh = wssh (zmierzony) + 0,0035 (t 20) gdzie t oznacza temperatur powierzchniow mokrego toru w stopniach Celsjusza. Badanie wykonuje si na tym pasie i odcinku toru, ktry jest przeznaczony do badania przyczepnoci na mokro. 1.1.2. Metoda brytyjskiego wahada (British pendulum number BPN) Uredniona liczba brytyjskiego wahada (BPN) dla mokrego toru, zmierzona zgodnie z procedur okrelon w normie ASTM E 303-93 (2008), z zastosowaniem lizgacza okrelonego w normie ASTM E 501-08, musi wynosi od 40 do 60 po zastosowaniu korekty temperatury. Jeeli producent wahada nie okreli wasnych wymaga dotyczcych korekty temperatury, to mona zastosowa nastpujcy wzr: BPN = BPN (warto zmierzona) + 0,34 t 0,0018 t2 6,1 gdzie t oznacza temperatur powierzchniow mokrego toru w stopniach Celsjusza. Na pasach toru, ktre przeznaczone s do bada przyczepnoci na mokro, pomiar liczby BPN naley wykona co 10 m wzdu caej dugoci pasa. W kadym punkcie liczb BPN naley zmierzy 5 razy. Wspczynnik zmiennoci rednich wartoci BPN nie moe by wikszy ni 10 %. 1.1.3. 1.2. Organ udzielajcy homologacji typu uzyskuje informacj o odpowiedniej charakterystyce toru na podstawie dowodw przedstawionych w sprawozdaniach z bada. Warunki polewania Nawierzchnia moe by polewana z pobocza toru lub za pomoc instalacji polewania wbudowanej w pojazd badawczy lub przyczep. W przypadku instalacji polewania z pobocza toru nawierzchnia badawcza musi by polewana przez co najmniej p godziny przed rozpoczciem badania w celu zrwnania temperatury nawierzchni i temperatury wody. Zaleca si cige polewanie z pobocza toru w czasie trwania badania. Gboko warstwy wody musi wynosi od 0,5 do 1,5 mm. 1.3. Wystpowanie wiatru nie moe mie wpywu na polewanie nawierzchni (dopuszcza si stosowanie oson przeciwwietrznych). Temperatura mokrej nawierzchni musi wynosi od 5 C do 35 C i nie moe w czasie badania ulega zmianom o wicej ni 10 C. 2. PROCEDURA BADANIA Porwnawcz przyczepno na mokro wyznacza si za pomoc: a) przyczepy lub specjalnego pojazdu do badania opon; lub b) standardowego seryjnego samochodu osobowego (nalecego do kategorii M1 zgodnie z definicj zawart w ujednoliconej rezolucji w sprawie budowy pojazdw (R.E.3), zawartej w dokumencie ECE/TRANS/ WP.29/78/Rev.2.
L 307/40
PL
23.11.2011
2.1. 2.1.1.
Procedura z wykorzystaniem przyczepy lub specjalnego pojazdu do badania opon Przyczepa wraz z pojazdem cigncym lub specjalny pojazd do badania opon musz spenia nastpujce wymagania: musz by zdolne do przekroczenia grnej granicznej prdkoci badawczej wynoszcej 67 km/h i utrzymania wymaganej prdkoci badawczej wynoszcej 65 2 km/h przy maksymalnym dziaaniu si hamowania; musz by wyposaone w o zapewniajc jedno pooenie badawcze i posiadajc hamulec hydrauliczny i ukad uruchamiajcy, ktry moe by obsugiwany z pojazdu cigncego, jeeli wystpuje. Ukad hamul cowy musi wytwarza wystarczajcy moment hamujcy, aby osign wspczynnik szczytowej siy hamo wania w zakresie badanych rozmiarw i obcie opon; musz by zdolne do utrzymania wzdunego ustawienia (zbienoci) i kta pochylenia koa wyposaonego w badan opon w czasie trwania badania z dokadnoci do 0,5 w stosunku do danych statycznych uzyskanych dla badanej opony pod obcieniem; w przypadku przyczepy sprzg mechaniczny pomidzy pojazdem cigncym a przyczep musi by zbudo wany w taki sposb, e kiedy pojazd cigncy jest sprzony z przyczep, to dyszel przyczepy lub ten jego element, ktry zawiera czujnik pomiaru siy hamowania, musi by pooony poziomo lub nachylony ku doowi w kierunku od tyu do przodu pod ktem nie wikszym ni 5. Odlego wzduna od osi obrotu rodka punktu poczenia przegubowego zaczepu sprzgu (haka) przyczepy do prostopadej linii rodkowej osi przyczepy musi stanowi co najmniej dziesiciokrotno wysokoci zaczepu sprzgu (haka); w przypadku pojazdw z wbudowan instalacj polewania toru, dysza lub dysze podajce wod musz dziaa w taki sposb, aby wytwarzana warstwa wody miaa jednorodny przekrj na obszarze co najmniej 25 mm poza szerokoci powierzchni styku opony z nawierzchni. Dysza lub dysze musz by skierowane w d pod ktem od 20 do 30 i musz dotyka nawierzchni toru przed opon w odlegoci od 250 mm do 450 mm od rodka powierzchni styku opony z nawierzchni. Dysza lub dysze musz znajdowa si na wysokoci 25 mm lub innej minimalnej wysokoci pozwalajcej na bezprzeszkodow jazd po torze, jednake nie wyej ni na wysokoci 100 mm. Prdko podawania wody musi zapewni gboko warstwy wody od 0,5 mm do 1,5 mm i musi by staa w czasie trwania badania z dokadnoci do 10 %. Naley zauway, e zwyka prdko podawania wody przy badaniu z prdkoci 65 km/h wynosi 18 ls1 na jeden metr szerokoci mokrej nawierzchni toru. System musi podawa wod w taki sposb, aby opona i nawierzchnia toru przed opon byy polewane przed rozpoczciem hamowania i w czasie trwania caego badania.
2.1.1.1.
2.1.1.2.
2.1.1.3.
2.1.1.4.
2.1.1.5.
2.1.2. 2.1.2.1.
Procedura badania Opon badan poddaje si okrawaniu w celu usunicia wszelkich wystajcych wypywek, ktre mog mie wpyw na wynik badania. Opon badan naley zaoy na obrcz badawcz okrelon przez producenta opony we wniosku o udzielenie homologacji i napeni powietrzem do cinienia 180 kPa w przypadku SRTT i opony normalnej lub 220 kPa w przypadku opony wzmocnionej lub o zwikszonej nonoci. Opon naley podda kondycjonowaniu przez co najmniej dwie godziny w bezporednim ssiedztwie toru badawczego, tak aby opona ustabilizowaa si w temperaturze otoczenia toru badawczego. Podczas kondy cjonowania opona lub opony nie mog by wystawione na bezporednie dziaanie promieni sonecznych. Obcienie opony musi wynosi: a) od 445 kg do 508 kg w przypadku SRTT; oraz b) w kadym innym przypadku: od 70 % do 80 % wartoci obcienia odpowiadajcej indeksowi nonoci opony.
2.1.2.2.
2.1.2.3.
2.1.2.4.
2.1.2.5.
Na krtko przed rozpoczciem badania tor naley podda kondycjonowaniu poprzez wykonanie co najmniej dziesiciu testw hamowania na czci toru przeznaczonej do programu bada przyczepnoci, ale z uyciem opony innej ni przeznaczona do ww. programu. Bezporednio przed wykonaniem badania naley sprawdzi i ewentualnie wyregulowa cinienie napompo wania opony, do wartoci podanych w pkt 2.1.2.2. Prdko badawcza musi wynosi od 63 km/h do 67 km/h i nie moe wykracza poza te wartoci w czasie trwania badania. Kierunek badania musi by jednakowy dla kadego zestawu bada i jednakowy dla opony badanej oraz SRTT, z ktr maj by porwnane wyniki danej opony.
2.1.2.6.
2.1.2.7.
2.1.2.8.
23.11.2011
PL
L 307/41
2.1.2.9. 2.1.2.10.
Hamulce na kole badawczym naley zastosowa w taki sposb, aby osign szczytow si hamowania w cigu od 0,2 s do 0,5 s od rozpoczcia hamowania. W przypadku nowej opony naley wykona dwa przejazdy badawcze w celu kondycjonowania opony. Przejazdy te mona wykorzysta do sprawdzenia prawidowego dziaania urzdze zapisujcych, ale uzyska nych wynikw nie bierze si pod uwag przy ocenie przyczepnoci. Do celw oceny wynikw danej opony w porwnaniu do SRTT badanie hamowania naley wykona od tego samego punktu i na tym samym pasie toru badawczego. Kolejno badania jest nastpujca: R1 T R2 gdzie: R1 oznacza pocztkowe badanie z uyciem SRTT, R2 oznacza powtrne badanie z uyciem SRTT, a T oznacza badanie z uyciem opony zgoszonej do homologacji. Przed wykonaniem powtrnego badania z uyciem SRTT mona zbada najwyej trzy opony zgoszone do homologacji, na przykad: R1 T1 T2 T3 R2
2.1.2.11. 2.1.2.12.
2.1.2.13.
Warto redni wspczynnika szczytowej siy hamowania (wssh) oblicza si z co najmniej szeciu wanych wynikw. Wyniki uznaje si za wane, jeeli wspczynnik zmiennoci, obliczony jako odchylenie standardowe podzie lone przez redni wynik, wyraony w procentach, jest mniejszy lub rwny 5 %. Jeeli nie mona uzyska takiego wyniku przy powtrnym badaniu z uyciem SRTT, to ocen danej opony lub opon zgoszonych do homologacji naley pomin i powtrzy ca kolejno badania.
2.1.2.14.
Zastosowanie wartoci redniego wssh do poszczeglnych serii przejazdw badawczych: W przypadku kolejnoci badania R1 T R2 przyjmuje si, e wssh dla SRTT przeznaczonej do porwnania wynikw uzyskanych przez opon zgoszon do homologacji jest rwny: (R1 + R2)/2 gdzie: R1 oznacza warto redni wssh dla pierwszej serii przejazdw badawczych z uyciem SRTT, a R2 oznacza warto redni wssh dla drugiej serii przejazdw badawczych z uyciem SRTT. W przypadku kolejnoci badania R1 T1 T2 R2 przyjmuje si, e wssh dla SRTT jest rwny: 2/3 R1 + 1/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T1 oraz 1/3 R1 + 2/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T2 W przypadku kolejnoci badania R1 T1 T2 T3 R2 przyjmuje si, e wssh dla SRTT jest rwny: 3/4 R1 + 1/4 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T1 (R1 + R2)/2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T2 oraz 1/4 R1 + 3/4 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T3
2.1.2.15.
Wspczynnik przyczepnoci na mokro (G) oblicza si z nastpujcego wzoru:
G 2.2. 2.2.1. 2.2.1.1.
wssh opony zgoszonej do homologacji wssh SRTT
Procedura z wykorzystaniem pojazdu standardowego Pojazd musi by standardowym pojazdem nalecym do kategorii M1, zdolnym do minimalnej prdkoci 90 km/h i wyposaonym w ukad zapobiegajcy zablokowaniu k przy hamowaniu (ABS). Pojazdu nie mona poddawa modyfikacjom, za wyjtkiem zmian pozwalajcych na: a) zamontowanie rozszerzonego zakresu rozmiarw k i opon; b) mechaniczn (w tym hydrauliczn, elektryczn lub pneumatyczn) obsug urzdzenia uruchamiajcego hamulec gwny. Ukad moe by rwnie sterowany automatycznie za pomoc sygnaw z urzdze wbudowanych w tor lub znajdujcych si w jego bezporednim ssiedztwie.
L 307/42
PL
23.11.2011
2.2.2. 2.2.2.1. 2.2.2.2. 2.2.2.3.
Procedura badania Opony badane poddaje si okrawaniu w celu usunicia wszelkich wystajcych wypywek, ktre mog mie wpyw na wynik badania. Opon badan naley zaoy na obrcz badawcz okrelon przez producenta opony we wniosku o udzielenie homologacji i napompowa do cinienia 220 kPa we wszystkich przypadkach. Opon naley podda kondycjonowaniu przez co najmniej dwie godziny w bezporednim ssiedztwie toru badawczego, tak aby opona ustabilizowaa si w temperaturze otoczenia toru badawczego. Podczas kondy cjonowania opona lub opony nie mog by wystawione na bezporednie dziaanie promieni sonecznych. Obcienie statyczne opony musi wynosi: a) od 381 kg do 572 kg w przypadku SRTT; oraz b) w kadym innym przypadku: od 60 % do 90 % wartoci obcienia odpowiadajcej indeksowi nonoci opony. Zmienno obcienia opon na tej samej osi musi spenia warunek, e obcienie mniej obcionej opony nie moe by mniejsze ni 90 % wartoci obcienia bardziej obcionej opony.
2.2.2.4.
2.2.2.5.
Na krtko przed rozpoczciem badania tor naley podda kondycjonowaniu poprzez wykonanie co najmniej dziesiciu testw hamowania od 90 km/h do 20 km/h na czci toru przeznaczonej do programu bada przyczepnoci, ale z uyciem opon innych ni przeznaczone do ww. programu. Bezporednio przed wykonaniem badania naley sprawdzi i ewentualnie wyregulowa cinienie napompo wania opony, do wartoci podanych w pkt 2.2.2.2. Poczwszy od prdkoci pocztkowej wynoszcej od 87 km/h do 83 km/h, do urzdzenia uruchamiajcego hamulec gwny naley przyoy sta si o wartoci wystarczajcej do uruchomienia ukadu ABS na wszystkich koach pojazdu i uzyskania statecznego opnienia pojazdu przed zmniejszeniem prdkoci do 80 km/h. Sia musi oddziaywa na hamulec do chwili zatrzymania pojazdu. Badanie hamowania naley wykonywa przy rozczonym sprzgle w przypadku rcznej skrzyni biegw lub przy dwigni wyboru biegu ustawionej w pozycji neutralnej w przypadku automatycznej skrzyni biegw.
2.2.2.6. 2.2.2.7.
2.2.2.8. 2.2.2.9.
Kierunek badania musi by jednakowy dla kadego zestawu bada i jednakowy dla opony badanej zgoszonej do homologacji oraz SRTT, z ktr maj by porwnane wyniki danej opony. W przypadku nowych opon naley wykona dwa przejazdy badawcze w celu kondycjonowania opon. Przejazdy te mona wykorzysta do sprawdzenia prawidowego dziaania urzdze zapisujcych, ale uzyska nych wynikw nie bierze si pod uwag przy ocenie przyczepnoci. Do celw oceny wynikw danej opony w porwnaniu do SRTT badanie hamowania naley wykona od tego samego punktu i na tym samym pasie toru badawczego. Kolejno badania jest nastpujca: R1 T R2 gdzie: R1 oznacza pocztkowe badanie z uyciem SRTT, R2 oznacza powtrne badanie z uyciem SRTT, a T oznacza badanie z uyciem opony zgoszonej do homologacji. Przed wykonaniem powtrnego badania z uyciem SRTT mona zbada najwyej trzy opony zgoszone do homologacji, na przykad: R1 T1 T2 T3 R2
2.2.2.10. 2.2.2.11.
2.2.2.12.
rednie w peni rozwinite opnienie (pro) w zakresie od 80 km/h do 20 km/h oblicza si z co najmniej trzech wanych wynikw w przypadku SRTT i szeciu wanych wynikw w przypadku opon zgoszonych do homologacji. rednie w peni rozwinite opnienie (pro) jest opisane nastpujcym wzorem: pro = 231,48/S gdzie: S oznacza zmierzon drog hamowania w metrach od prdkoci 80 km/h do 20 km/h. Wyniki uznaje si za wane, jeeli wspczynnik zmiennoci, obliczony jako odchylenie standardowe podzie lone przez redni wynik, wyraony w procentach, jest mniejszy lub rwny 3 %. Jeeli nie mona uzyska takiego wyniku przy powtrnym badaniu z uyciem SRTT, to ocen danej opony lub opon zgoszonych do homologacji naley pomin i powtrzy ca kolejno badania.
23.11.2011
PL
L 307/43
Warto redni z obliczonych wartoci pro wyznacza si dla kadej serii przejazdw badawczych. 2.2.2.13. Zastosowanie wartoci redniego pro do poszczeglnych serii przejazdw badawczych: W przypadku kolejnoci badania R1 T R2 przyjmuje si, e pro dla SRTT przeznaczonej do porwnania wynikw uzyskanych przez opon zgoszon do homologacji jest rwne: (R1 + R2)/2 gdzie: R1 oznacza warto redni pro dla pierwszej serii przejazdw badawczych z uyciem SRTT, a R2 oznacza warto redni pro dla drugiej serii przejazdw badawczych z uyciem SRTT W przypadku kolejnoci badania R1 T1 T2 R2 przyjmuje si, e pro dla SRTT jest rwne: 2/3 R1 + 1/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T1 oraz 1/3 R1 + 2/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T2 W przypadku kolejnoci badania R1 T1 T2 T3 R2 przyjmuje si, e pro dla SRTT jest rwne: 3/4 R1 + 1/4 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T1 (R1 + R2)/2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T2 oraz 1/4 R1 + 3/4 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T3 2.2.2.14. Wspczynnik przyczepnoci na mokro (G) oblicza si z nastpujcego wzoru:
G 2.2.2.15.
rednie pro opony zgoszonej do homologacji pro SRTT
W przypadku kiedy opony zgoszone do homologacji nie mog by zamontowane w tym samym pojedzie co SRTT, na przykad z powodu rozmiaru opony, niemonoci uzyskania wymaganego obcienia itp., to do celw porwnawczych stosuje si opony porednie, zwane oponami kontrolnymi, oraz dwa rne pojazdy. Jeden pojazd musi umoliwia zamontowanie SRTT i opony kontrolnej, natomiast drugi pojazd musi umo liwia zamontowanie opony kontrolnej i opony zgoszonej do homologacji.
2.2.2.15.1. Wspczynnik przyczepnoci na mokro opony kontrolnej w stosunku do SRTT (G1) oraz opony zgoszonej do homologacji w stosunku do opony kontrolnej (G2) wyznacza si zgodnie z procedur okrelon w pkt 2.2.2.12.2.2.15. Wspczynnik przyczepnoci na mokro opony zgoszonej do homologacji w stosunku do SRTT stanowi iloczyn dwch obliczonych wspczynnikw przyczepnoci na mokro, tj. G1 G2. 2.2.2.15.2. Tor oraz cz toru musz by jednakowe dla wszystkich bada, a warunki otoczenia musz by porwny walne, na przykad temperatura nawierzchni mokrego toru nie moe si rni o wicej ni 5 C. Wszystkie badania naley wykona tego samego dnia. 2.2.2.15.3. Do celw porwnania ze SRTT i z opon zgoszon do homologacji naley zastosowa ten sam zestaw opon kontrolnych, zamontowanych na tych samych koach. 2.2.2.15.4. Opony kontrolne wykorzystane podczas bada naley nastpnie przechowywa w tych samych warunkach, co wymagane dla SRTT. 2.2.2.15.5. SRTT i opony kontrolne naley odrzuci, jeeli wykazuj nienormalne zuycie lub uszkodzenia lub jeeli uzyskiwane przez nie wyniki ulegy pogorszeniu.
L 307/44
PL
23.11.2011
Dodatek 1 SPRAWOZDANIE Z BADANIA (PRZYCZEPNO NA MOKREJ NAWIERZCHNI) Cz 1 Sprawozdanie 1. Organ udzielajcy homologacji typu lub upowaniona placwka techniczna: ................................................................ ....... 2. Nazwa i adres wystpujcego o homologacj: ................................................................................................ ................................... 3. Numer sprawozdania z badania: ................................................................................................ ............................................................ 4. Producent i nazwa firmowa lub opis handlowy: ............................................................................... ............................................... 5. Klasa opony (C1, C2 lub C3): ......................................................................... ....................................................................................... 6. Kategoria zastosowania: ................................................................ ................................................................................................ ............. 7. Wspczynnik przyczepnoci na mokrych nawierzchniach w stosunku do SRTT zgodnie z pkt 2.1.2.15 lub 2.2.2.15: 8. Uwagi (o ile istniej): ................................................................................................ ................................................................................. 9. Data: 10. Podpis: Cz 2 Dane dotyczce badania 1. 2. 3. Data wykonania badania: ................................................................ ................................................................................................ .......... Pojazd badawczy (marka, model, rok produkcji, modyfikacje, itp. lub okrelenie przyczepy): ......................................... Pooenie toru badawczego: ................................................................................................ .....................................................................
3.1. Charakterystyka toru badawczego: ................................................................................................ ......................................................... 3.2. Certyfikat wydany przez: 3.3. Metoda certyfikacji: .............................................................................................. ....................................................................................... 4. Dane dotyczce opony badanej: ...................................................................... .......................................................................................
4.1. Oznaczenie rozmiaru opony i opis eksploatacyjny: ......................................................................... ............................................... 4.2. Marka opony i opis handlowy: ................................................................................................ ............................................................... 4.3. Znamionowe cinienie napompowania: kPa ........................................................................................ ............................................... 4.4. Parametry badania:
Opona SRTT Opona zgoszona do homologacji Opona kontrolna
Obcienie badawcze opony (kg) Gboko wody (mm) (od 0,5 do 1,5 mm) rednia temperatura mokrego toru (C) (od 5 do 35 C) 4.5. Kod szerokoci obrczy badawczej: ................................................................ ....................................................................................... 4.6. Typ czujnika pomiaru temperatury: ................................................................................................ ...................................................... 4.7. Identyfikacja SRTT: ................................................................ ................................................................................................ ......................
23.11.2011
PL
L 307/45
5.
Wane wyniki badania: ................................................................ ................................................................................................ .............

Opona zgoszona Opona do kontrolna homologacji Wspczynnik szczytowej siy hamowania (wssh) rednie w peni rozwinite opnienie (pro) Wspczynnik przyczepnoci na mokro (G)
Nr Prdko prze badawcza jazdu (km/h)
Kierunek jazdy
SRTT
Uwagi
1 2 3 4 5 6 7 8
L 307/46
PL
23.11.2011
ZACZNIK 6 PROCEDURA BADANIA DLA POMIARW OPORU TOCZENIA 1. METODY BADANIA Poniszy wykaz zawiera alternatywne metody pomiaru przedstawione w niniejszym regulaminie. Badajcy doko nuje wyboru metody. Dla kadej metody wyniki pomiarw przelicza si na si dziaajc na styku opony z bbnem. Mierzone parametry to: a) w metodzie siy: sia reakcji dziaajca na trzpie koa zmierzona lub przeliczona (1); b) w metodzie momentu obrotowego: wejciowy moment obrotowy zmierzony na bbnie prbnym (2); c) w metodzie opnienia: pomiar opnienia zespou obejmujcego bben prbny i opon (2); d) w metodzie mocy: pomiar mocy dostarczonej do bbna prbnego (2). 2. 2.1. WYPOSAENIE BADAWCZE Specyfikacje bbna
2.1.1. rednica Dynamometr musi mie cylindryczne koo zamachowe (bben) o rednicy przynajmniej 1,7 m. Wartoci Fr i Cr wyraa si w stosunku do bbna o rednicy 2,0 m. Jeli stosuje si bben o innej rednicy, naley dostosowa wynik zgodnie z metod przedstawion w pkt 6.3. 2.1.2. Powierzchnia Bben ma powierzchni z gadkiej stali. Alternatywnie, w celu zwikszenia dokadnoci pomiaru przy minimalnym obcieniu, mona rwnie zastosowa powierzchni teksturowan, ktra musi by utrzymywana w czystoci. Wartoci Fr i Cr wyraa si w stosunku do gadkiej powierzchni bbna. Jeli zastosowano teksturowan powierzchni bbna, zob. dodatek 1 pkt 7. 2.1.3. Szeroko Szeroko nawierzchni badawczej bbna musi by wiksza od powierzchni styku opony badanej. 2.2. Obrcz pomiarowa Opon naley zaoy na obrcz pomiarow ze stali lub lekkiego stopu w nastpujcy sposb: a) dla opon klasy C1 i C2 szeroko obrczy pomiarowej musi by zgodna z szerokoci okrelon w ISO 40001:2010; b) dla opon klasy C3 szeroko obrczy musi by zgodna z szerokoci okrelon w ISO 42091:2001. Nie mona stosowa adnej innej szerokoci obrczy. Zob. zacznik 2. 2.3. Obcienie, ustawienie, kontrola i dokadno urzdze Pomiar tych parametrw musi by wystarczajco dokadny, aby zapewni wymagane wyniki bada. Odpowiednie szczegowe wartoci przedstawiono w dodatku 1. 2.4. rodowisko termiczne
2.4.1. Warunki odniesienia Temperatura otoczenia odniesienia, mierzona w odlegoci nie mniejszej ni 0,15 m i nie wikszej ni 1 m od bocznej ciany opony wynosi 25 C. 2.4.2. Warunki alternatywne Jeeli temperatura otoczenia w trakcie badania rni si od temperatury otoczenia odniesienia, pomiar oporu toczenia koryguje si do temperatury otoczenia odniesienia zgodnie z pkt 6.2 niniejszego zacznika.
(1) Ta zmierzona warto obejmuje rwnie straty spowodowane tarciem oysk i straty aerodynamiczne zwizane z koem i opon, ktre naley uwzgldni w interpretacji wynikw. (2) Warto zmierzona w metodach momentu obrotowego, opnienia i mocy obejmuje rwnie straty spowodowane tarciem oysk i straty aerodynamiczne zwizane z koem, opon i bbnem, ktre naley uwzgldni w interpretacji wynikw.
23.11.2011
PL
L 307/47
2.4.3. Temperatura powierzchni bbna. Naley dopilnowa, by na pocztku badania temperatura powierzchni bbna prbnego bya taka sama jak tempe ratura otoczenia. 3. 3.1. WARUNKI TESTU Przepisy oglne Badanie to polega na pomiarze oporu toczenia. Podczas badania opona jest pompowana i umoliwia si wzrost cinienia napompowania (tzw. capped air). 3.2. Badane prdkoci Warto naley uzyska przy odpowiedniej prdkoci bbna okrelonej w tabeli 1. Tabela 1 Prdko w badaniu
(w km/h) Klasa opony C1 C2 i C3 C3
Indeks nonoci Symbol prdkoci
Wszystkie Wszystkie
LI 121 Wszystkie
LI > 121 J 100 km/h i mniej lub nieoznaczone symbolem prdkoci 60 K 110 km/h lub wicej
Prdko 3.3. Obcienie badawcze
80
80
80
Standardowe obcienie badawcze oblicza si na podstawie wartoci przedstawionych w tabeli 2 i utrzymuje si w obrbie tolerancji okrelonej w dodatku 1. 3.4. Cinienie prbne napompowania opony Cinienie napompowania musi odpowiada cinieniu przedstawionemu w tabeli 2 i musi si mieci w granicach dokadnoci okrelonych w pkt 4 dodatku 1 do niniejszego zacznika. Tabela 2 Obcienie badawcze i cinienie napompowania
Klasa opony C1 (a) C2, C3
Normalna
Wzmocniona lub o dodatkowym obcieniu 80 250 85 (b) (% pojedynczego obcienia) Odpowiada maksymalnej nonoci dla pojedynczego zastosowania (c)
Obcienie % dopuszczal nego obcienia Cinienie kPa napompowania
80 210
Uwaga: Cinienie napompowania musi by kontrolowane z dokadnoci okrelon w pkt 4 dodatku 1 do niniejszego zacznika.
(a) Dla opon pojazdw osobowych, ktre nale do kategorii nieujtych w ISO 4000-1:2010, cinienie napompowania musi by cinieniem zalecanym przez producenta opony, odpowiadajcym maksymalnej nonoci opony, zmniejszonej o 30 kPa. (b) Jako % pojedynczego obcienia lub 85 % maksymalnej nonoci dla pojedynczego zastosowania okrelonego w odpowiednich podrcznikach norm dotyczcych opon, o ile nie oznaczono na oponie. (c) Cinienie napompowania oznaczone na cianie bocznej, a jeli nie jest oznaczone, cinienie okrelone w odpowiednich podrcznikach norm dotyczcych opon, odpowiadajce maksymalnej nonoci dla pojedynczego zastosowania.
3.5.
Czas trwania i prdko W przypadku wyboru metody opnienia obowizuj nastpujce wymogi: a) dla okresu czasu t odstpy czasu nie mog przekracza 0,5 s; b) zmienno prdkoci bbna prbnego nie moe przekracza 1 km/h w odstpie czasu.
L 307/48
PL
23.11.2011
4. 4.1.
PROCEDURA BADANIA Przepisy oglne Opisane poniej etapy procedury badania musz si odby w podanej kolejnoci.
4.2.
Kondycjonowanie termiczne Napompowan opon umieszcza si w rodowisku termicznym miejsca badania przez co najmniej: a) 3 godziny dla opon klasy C1; b) 6 godzin dla opon klasy C2 i C3.
4.3.
Dostosowanie cinienia Po kondycjonowaniu termicznym cinienie napompowania naley skorygowa do cinienia badawczego i sprawdzi 10 minut po dostosowaniu.
4.4.
Rozgrzewanie Czas rozgrzewania okrelono w tabeli 3 Tabela 3 Czas rozgrzewania

Klasa opony C1 C2 i C3 LI 121 C3 LI > 121
Nominalna rednica obrczy Czas rozgrzewania 4.5. Pomiar i zapis
Wszystkie 30 min
Wszystkie 50 min
< 22,5 150 min
22,5 180 min
Nastpujce wielkoci naley zmierzy i zapisa (zob. rysunek 1): a) prdko badawcza Un; b) obcienie opony normalne do powierzchni bbna Lm; c) pocztkowe cinienie prbne napompowania okrelone w pkt 3.3; d) zmierzony wspczynnik oporu Cr i jego warto skorygowana Crc, w temperaturze 25 C i dla bbna o rednicy 2,0 m; e) odlego osi opony od zewntrznej powierzchni bbna w warunkach staych rL; f) temperatura otoczenia tamb; g) promie bbna prbnego R; h) wybrana metoda badania; i) obrcz badawcza (rozmiar i materia); j) rozmiar opony, producent, typ, numer identyfikacyjny (jeli istnieje), symbol prdkoci, indeks nonoci, numer DOT (Department of Transportation).
23.11.2011
PL
L 307/49
Rysunek 1
Wszystkie wielkoci mechaniczne (siy, momenty) s zorientowane zgodnie z systemami osi, jak okrelono w ISO 8855:1991. Opony kierunkowe naley bada w okrelonym kierunku obrotw. 4.6. Pomiar strat ubocznych Straty uboczne okrela si wedug jednej z procedur opisanych w pkt 4.6.1 lub 4.6.2. 4.6.1. Pomiar przy minimalnym obcieniu Pomiar przy minimalnym obcieniu przeprowadza si wedug nastpujcej procedury: a) naley zmniejszy obcienie, aby utrzyma opon przy prdkoci badawczej bez polizgu (1). Wartoci obcienia powinny by nastpujce: (i) opony klasy C1: warto zalecana 100 N; nie moe przekroczy 200 N; (ii) opony klasy C2: warto zalecana 150 N; nie moe przekroczy 200 N dla maszyn przeznaczonych do wykonywania pomiarw dla opon klasy C1 lub 500 N dla maszyn przeznaczonych do wykonywania pomiarw dla opon klasy C2 i C3; (iii) opony klasy C3: warto zalecana 400 N; nie moe przekroczy 500 N; b) naley zapisa si dziaajc na trzpie Ft, wejciowy moment obrotowy Tt, lub moc, w zalenoci od przypadku (1); c) naley zapisa obcienie opony normalne do powierzchni bbna Lm (1). 4.6.2. Metoda opnienia W przypadku metody opnienia procedura jest nastpujca: a) naley zdj opon z nawierzchni badawczej; b) naley zapisa opnienie bbna prbnego Do/t oraz nieobcionej opony T0/t (1). 4.7. Poprawka dla maszyn przekraczajcych kryterium m Etapy opisane w pkt 4.3 do 4.5 przeprowadza si tylko raz, jeeli odchylenie standardowe pomiaru okrelone zgodnie z pkt 6.5 jest:
(1) Z wyjtkiem metody siy, warto zmierzona obejmuje straty spowodowane tarciem oysk i straty aerodynamiczne zwizane z koem, opon i bbnem, ktre naley uwzgldni. Wiadomo, e tarcie trzpienia i oysk bbna jest uzalenione od zastosowanego obcienia. W zwizku z tym jest rne w przypadku pomiarw obcionego ukadu i pomiarw przy minimalnym obcieniu; Jednak ze wzgldw praktycznych rnic t mona pomin.
L 307/50
PL
23.11.2011
a) nie wiksze ni 0,075 N/kN dla opon klasy C1 i C2; b) nie wiksze ni 0,06 N/kN dla opon klasy C3. Jeli odchylenie standardowe pomiaru przekracza to kryterium, proces pomiaru powtarza si n razy jak opisano w pkt 6.5. Zgoszona warto oporu toczenia jest redni n pomiarw. 5. 5.1. INTERPRETACJA WYNIKW Okrelenie strat ubocznych
5.1.1. Przepisy oglne Laboratorium przeprowadza pomiary opisane w pkt 4.6.1 dla metod siy, momentu obrotowego i mocy lub pomiary opisane w pkt 4.6.2 dla metody opnienia, aby dokadnie okreli w warunkach badania (obcienie, prdko, temperatura) tarcie trzpienia koa, straty aerodynamiczne zwizane z koem i opon, tarcie oysk bbna (oraz, w stosownych przypadkach, silnika lub sprzga) oraz straty aerodynamiczne zwizane z bbnem. Straty uboczne na styku opony z bbnem Fpl wyraone w niutonach oblicza si z siy Ft, momentu obrotowego, mocy lub opnienia, jak wskazano w pkt 5.1.25.1.5 poniej. 5.1.2. Metoda siy dziaajcej na trzpie koa Naley obliczy: Fpl = Ft (1 + rL/R) gdzie: Ft jest si dziaajc na trzpie koa, w niutonach (zob. pkt 4.6.1);
rL jest odlegoci osi opony od zewntrznej powierzchni bbna w warunkach staych, w metrach; R jest promieniem bbna prbnego w metrach.
5.1.3. Metoda momentu obrotowego w osi bbna Naley obliczy: Fpl = Tt/R gdzie: Tt jest wejciowym momentem obrotowym w niutonometrach, jak okrelono w pkt 4.6.1; R jest promieniem bbna prbnego w metrach.
5.1.4. Metoda mocy w osi bbna Naley obliczy: Fpl gdzie: V A jest napiciem elektrycznym przyoonym do napdu maszyny, w woltach; jest prdem elektrycznym pobieranym przez napd maszyny, w amperach; 3; 6V A Un
Un jest prdkoci bbna prbnego w kilometrach na godzin. 5.1.5. Metoda opnienia Naley obliczy straty uboczne Fpl, w niutonach 8 9 8 9 ID > D0 > > > IT > T0 > > > > > > > Fpl : ; : ; R t0 Rr t0 gdzie: ID R jest momentem bezwadnoci obrotowej bbna prbnego w kilogramometrach do kwadratu; jest promieniem powierzchni bbna prbnego w metrach;
23.11.2011
PL
L 307/51
D0 jest prdkoci ktow bbna prbnego bez opony w radianach na sekund; t0 IT Rr jest przyrostem czasu wybranym do pomiaru strat ubocznych bez opony w sekundach; jest momentem bezwadnoci obrotowej trzpienia, opony i koa w kilogramometrach do kwadratu; jest promieniem tocznym opony w metrach;
T0 jest prdkoci ktow nieobcionej opony w radianach na sekund. 5.2. Obliczanie oporu toczenia
5.2.1. Przepisy oglne Opr toczenia Fr, wyraony w niutonach, oblicza si, uywajc wartoci uzyskane poprzez badanie opony zgodnie z warunkami okrelonymi w niniejszym regulaminie oraz odjcie odpowiednich strat ubocznych Fpl, uzyskanych zgodnie z pkt 5.1. 5.2.2. Metoda siy dziaajcej na trzpie koa Opr toczenia Fr, wyraony w niutonach, oblicza si ze wzoru Fr = Ft[1 + (rL/R)] Fpl gdzie: Ft jest si dziaajc na trzpie koa, w niutonach;
Fpl przedstawia straty uboczne obliczone w pkt 5.1.2; rL jest odlegoci osi opony od zewntrznej powierzchni bbna w warunkach staych, w metrach; R jest promieniem bbna prbnego, w metrach.
5.2.3. Metoda momentu obrotowego w osi bbna Opr toczenia Fr, wyraony w niutonach, oblicza si ze wzoru Fr gdzie: Tt jest wejciowym momentem obrotowym w niutonometrach; Fpl przedstawia straty uboczne obliczone w pkt 5.1.3; R jest promieniem bbna prbnego w metrach. Tt Fpl R
5.2.4. Metoda mocy w osi bbna Opr toczenia Fr, wyraony w niutonach, oblicza si ze wzoru: Fr gdzie: V A jest napiciem elektrycznym przyoonym do napdu maszyny, w woltach; jest prdem elektrycznym pobieranym przez napd maszyny, w amperach; 3; 6V A Fpl Un
Un jest prdkoci bbna prbnego w kilometrach na godzin; Fpl przedstawia straty uboczne obliczone w pkt 5.1.4. 5.2.5. Metoda opnienia Opr toczenia Fr, wyraony w niutonach, oblicza si ze wzoru: 9 9 8 8 ID > v > > RIT > v > F > > > > > > > Fr pl ; ; : : R tv R2 tv r
L 307/52
PL
23.11.2011
gdzie: ID R Fpl tv jest momentem bezwadnoci obrotowej bbna prbnego w kilogramometrach do kwadratu; jest promieniem powierzchni bbna prbnego w metrach; przedstawia straty uboczne obliczone w pkt 5.1.5; jest przyrostem czasu wybranym do pomiaru, w sekundach;
v jest przyrostem prdkoci ktowej bbna prbnego bez opony, w radianach na sekund; IT Rr Fr 6. 6.1. jest momentem bezwadnoci obrotowej trzpienia, opony i koa w kilogramometrach do kwadratu; jest promieniem tocznym opony w metrach; jest oporem toczenia, w niutonach.
ANALIZA DANYCH Wspczynnik oporu toczenia Wspczynnik oporu toczenia Cr oblicza si, dzielc opr toczenia przez obcienie opony: Cr gdzie: Fr jest oporem toczenia, w niutonach; Lm jest obcieniem badawczym, w kN. Fr Lm
6.2.
Korekta temperatury Jeli pomiary w temperaturach innych ni 25 C s nieuniknione (dopuszczalne s jedynie temperatury nie nisze ni 20 C i nie wysze ni 30 C), naley zastosowa korekt temperatury przy uyciu nastpujcego wzoru, przy czym: Fr25 jest oporem toczenia w temp. 25 C, w niutonach: Fr25 = Fr [1 + K (tamb 25)] gdzie: Fr jest oporem toczenia, w niutonach;
tamb jest temperatur otoczenia, w stopniach Celsjusza; K wynosi: 0,008 dla opon klasy C1 0,01 dla opon klasy C2 0,006 dla opon klasy C3 6.3. Korekta rednicy bbna Wyniki bada uzyskane przy zastosowaniu bbnw o rnych rednicach porwnuje si stosujc nastpujcy wzr teoretyczny: Fr02 przy czym: s R1 = R2 R2 rT K R1 rT gdzie: R1 R2 rT jest promieniem bbna 1 w metrach; jest promieniem bbna 2 w metrach; jest poow znamionowej rednicy opony, w metrach; KFr01
Fr01 jest wartoci oporu toczenia zmierzon na bbnie 1, w niutonach; Fr02 jest wartoci oporu toczenia zmierzon na bbnie 2, w niutonach.
23.11.2011
PL
L 307/53
6.4.
Wyniki pomiarw Jeeli liczba pomiarw n jest wiksza ni 1 i jeeli wymg taki jest zawarty w pkt 4.6, wynik pomiarw musi by redni wartoci Cr uzyskanych w n pomiarach, po dokonaniu korekt opisanych w pkt 6.2 i 6.3.
6.5.
Laboratorium gwarantuje, w oparciu o co najmniej trzy pomiary, utrzymanie przez maszyn nastpujcych wartoci m, zmierzonych dla jednej opony: m 0,075 N/kN dla opon klasy C1 i C2 m 0,06 N/kN dla opon klasy C3 Jeeli powyszy wymg dla m nie jest speniony, stosuje si nastpujcy wzr, aby okreli minimaln liczb pomiarw n na maszynie (zaokrglon do najbliszej wyszej liczby cakowitej) wymagan, by uzna zgodno z regulaminem: n = (m / x)2 gdzie: x = 0,075 N/kN dla opon klasy C1 i C2 x = 0,06 N/kN dla opon klasy C3 Jeeli w przypadku danej opony konieczny jest wielokrotny pomiar, zesp opona/koo demontuje si z maszyny midzy nastpujcymi po sobie pomiarami. Jeli operacja demontau/ponownego montau trwa mniej ni 10 minut, czas rozgrzewania podany w pkt 4.3 mona zmniejszy do: a) 10 minut dla opon klasy C1; b) 20 minut dla opon klasy C2; c) 30 minut dla opon klasy C3.
6.6.
Monitorowanie opony kontrolnej laboratoryjnej przeprowadza si w odstpach czasu nie przekraczajcych jednego miesica. Monitorowanie obejmuje przynajmniej trzy osobne pomiary dokonane w tym jednomiesicznym okresie. rednia trzech pomiarw dokonanych w danym jednomiesicznym okresie podlega ocenie dryftu od jednej miesicznej oceny do kolejnej.
L 307/54
PL
23.11.2011
Dodatek 1 TOLERANCJE DOTYCZCE WYPOSAENIA BADAWCZEGO 1. CEL Wartoci graniczne okrelone w niniejszym zaczniku s niezbdne dla zapewnienia odpowiedniego poziomu powtarzalnoci wynikw, ktre mona rwnie skorelowa midzy rnymi laboratoriami badawczymi. Tolerancje te nie maj stanowi penego zestawu specyfikacji technicznych wyposaenia badawczego; powinny one raczej suy jako wytyczne umoliwiajce osignicie wiarygodnych wynikw bada. 2. 2.1. OBRCZE BADAWCZE Szeroko Dla obrczy opon samochodw osobowych (opony C1) szeroko obrczy badawczej jest taka sama jak w przypadku obrczy pomiarowej okrelonej w ISO 4000-1:2010 pkt 6.2.2. Dla opon samochodw ciarowych i autobusw (C2 i C3) szeroko obrczy jest taka sama jak w przypadku obrczy pomiarowej okrelonej w ISO 4209-1:2001 pkt 5.1.3. 2.2. Bicie Bicie musi spenia nastpujce kryteria: a) maksymalne bicie promieniowe: 0,5 mm; b) maksymalne bicie boczne: 0,5 mm. 3. USTAWIENIE OPONY WZGLDEM BBNA Przepisy oglne: Odchylenie ktowe ma zasadnicze znaczenie dla wynikw bada. 3.1. Przyoenie obcienia Kierunek przyoenia obcienia musi by normalny do nawierzchni badawczej i musi przechodzi przez rodek koa z dokadnoci do: a) 1 mrad w przypadku metod siy i opnienia; b) 5 mrad w przypadku metod momentu obrotowego i mocy. 3.2. Ustawienie opony
3.2.1. Kt pochylenia koa Paszczyzna koa musi by prostopada do nawierzchni badawczej z dokadnoci do 2 mrad dla wszystkich metod. 3.2.2. Kt polizgu Paszczyzna opony musi by rwnolega do kierunku ruchu nawierzchni badawczej z dokadnoci do 1 mrad dla wszystkich metod. 4. DOKADNO KONTROLI Warunki badania utrzymuje si zgodne z okrelonymi wartociami niezalenie od zakce spowodowanych niejednorodnoci opony i obrczy, w celu zminimalizowania oglnej zmiennoci pomiarw oporu toczenia. Aby speni ten wymg, rednia warto pomiarw dokonanych podczas zbierania danych dotyczcych oporu toczenia musi si mieci w nastpujcych granicach dokadnoci: a) obcienie opon: (i) dla LI 121) +/ 20 N lub +/ 0,5 %, w zalenoci od tego, ktra warto jest wiksza; (ii) dla LI > 121) +/ 45 N lub +/ 0,5 %, w zalenoci od tego, ktra warto jest wiksza; b) cinienie napompowania opony zimnej: +/ 3 kPa; c) prdko powierzchniowa: (i) +/ 0,2 km/h w metodach mocy, momentu obrotowego i opnienia; (ii) +/ 0,5 km/h w metodzie siy; d) czas: +/ 0,02 s.
23.11.2011
PL
L 307/55
5.
DOKADNO URZDZE Urzdzenia stosowane do odczytu i zapisu danych dotyczcych badania musz zapewnia dokadno mieszczc si w przedziaach tolerancji okrelonych poniej:
Parametr Indeks nonoci 121 Indeks nonoci > 121
Obcienie opony Cinienie napompowania Sia dziaajca na trzpie Wejciowy moment obrotowy Odlego Moc elektryczna Temperatura Prdko powierzchniowa: Czas Prdko ktowa
+/ 10 N lub +/ 0,5 % (a) +/ 1 kPa +/ 0,5 N lub + 0,5 % (a) +/ 0,5 Nm lub + 0,5 % (a) +/ 1 mm +/ 10 W +/ 0,2 C +/ 0,1 km/h +/ 0,01 s +/ 0,1 %
+/ 30 N lub +/ 0,5 % (a) +/ 1,5 kPa +/ 1,0 N lub + 0,5 % (a) +/ 1,0 Nm lub + 0,5 % (a) +/ 1 mm +/ 20 W
(a) W zalenoci od tego, ktra warto jest wiksza.
6.
KOMPENSACJA INTERAKCJI MIDZY OBCIENIEM A SI NIEWSPOSIOWOCI OBCIENIA TYLKO W METODZIE SIY
DZIAAJC
NA
TRZPIE
Kompensacj interakcji midzy obcieniem a si dziaajc na trzpie (wzajemny wpyw) oraz niewsposio woci obcienia mona osign, zapisujc si dziaajc na trzpie dla obrotw opony przy jedzie do przodu i do tyu lub stosujc wzorcowanie dynamiczne maszyny. Jeli sia dziaajca na trzpie jest rejestrowana dla jazdy do przodu i do tyu (w kadych warunkach badania), dokonuje si kompensacji, odejmujc warto dla jazdy do tyu od wartoci dla jazdy do przodu i dzielc rezultat przez dwa. Jeeli zamierza si wzorcowa maszyn dynamicznie, warunki kompensaty mona atwo wczy do redukcji danych. W przypadku gdy badanie opony dla jazdy do tyu nastpuje bezporednio po zakoczeniu badania opony dla jazdy do przodu, czas rozgrzewania przed badaniem opony dla jazdy do tyu wynosi przynajmniej 10 minut dla opon klasy C1 i 30 minut dla wszystkich pozostaych typw opon. 7. CHROPOWATO NAWIERZCHNI BADAWCZEJ Chropowato gadkiej stalowej powierzchni bbna, mierzona w kierunku poprzecznym, ma w osi rodkowej maksymaln redni warto 6,3 m. Uwaga: Zastosowanie w bbnie powierzchni teksturowanej zamiast powierzchni z gadkiej stali naley odnotowa w sprawozdaniu z badania. W takim przypadku tekstura powierzchni musu mie gboko 180 m (wielko ziarna 80) a laboratorium jest odpowiedzialne za utrzymanie charakterystyki chropowatoci powierzchni. Nie zaleca si adnego konkretnego wspczynnika korekcji w przypadku uycia teksturowanej powierzchni bbna.
L 307/56
PL
23.11.2011
Dodatek 2 SZEROKO OBRCZY POMIAROWEJ 1. OPONY KLASY C1 Szeroko obrczy pomiarowej Rm jest rwna iloczynowi nominalnej szerokoci przekroju SN i wspczynnika K2: Rm = K2 SN zaokrglonemu do najbliszego znormalizowanego rozmiaru obrczy, gdzie K2 jest wspczynnikiem okrelajcym wskanik szeroko obrczy/szeroko przekroju. Dla opon osadzonych na obrczach wgbionych 5 o nominalnej rednicy wyraonej kodem dwucyfrowym: K2 = 0,7 dla nominalnych wskanikw ksztatu 95 do 75 K2 = 0,75 dla nominalnych wskanikw ksztatu 70 do 60 K2 = 0,8 dla nominalnych wskanikw ksztatu 55 i 50 K2 = 0,85 dla nominalnego wskanika ksztatu 45 K2 = 0,9 dla nominalnych wskanikw ksztatu 40 do 30 K2 = 0,92 dla nominalnych wskanikw ksztatu 20 i 25 2. OPONY KLASY C2 I C3 Szeroko obrczy pomiarowej Rm jest rwna iloczynowi nominalnej szerokoci przekroju SN i wspczynnika K4: Rm = K4 SN zaokrglonemu do najbliszego znormalizowanego rozmiaru obrczy. Tabela 1 Wspczynniki do okrelania szerokoci obrczy pomiarowej
Kod budowy opony Typ obrczy Nominalny wskanik ksztatu H/S Wskanik obrcz pomiarowa/ przekrj K4
100 do 75 70 i 65 60 stokowe 5 55 50 45 B, D, R 40 90 do 65 60 55 stokowe 15 (wgbione) 50 45 40

Uwaga: Dla nowych rodzajw (struktur) opon mona ustali inne wspczynniki.
0,70 0,75 0,75 0,80 0,80 0,85 0,90 0,75 0,80 0,80 0,80 0,85 0,85
23.11.2011
PL
L 307/57
Dodatek 3 SPRAWOZDANIE Z BADANIA I DANE DOTYCZCE BADANIA (OPR TOCZENIA) Cz 1 Sprawozdanie 1. Organ udzielajcy homologacji typu lub upowaniona placwka techniczna: ................................................................ ....... 2. Nazwa i adres wystpujcego o homologacj: ................................................................................................ ................................... 3. Numer sprawozdania z badania: ................................................................................................ ............................................................ 4. Producent i nazwa firmowa lub opis handlowy: ............................................................................... ............................................... 5. Klasa opony (C1, C2 lub C3): ......................................................................... ....................................................................................... 6. Kategoria zastosowania: ................................................................ ................................................................................................ ............. 7. Wspczynnik oporu toczenia (z korekt temperatury i rednicy bbna): ............................................................................... 8. Uwagi (o ile istniej): ................................................................................................ ................................................................................. 9. Data: 10. Podpis: Cz 2 Dane dotyczce badania 1. 2. 3. Data wykonania badania: ................................................................ ................................................................................................ .......... Identyfikacja maszyny badawczej i rednica / powierzchnia bbna: ..................................................................................... ....... Dane dotyczce opony badanej: ...................................................................... .......................................................................................
3.1. Oznaczenie rozmiaru opony i opis eksploatacyjny: ......................................................................... ............................................... 3.2. Marka opony i opis handlowy: ................................................................................................ ............................................................... 3.3. Znamionowe cinienie napompowania kPa: ........................................................................................ ............................................... 4. Parametry badania:
4.1. Metoda dokonywania pomiarw: ................................................................................................ ........................................................... 4.2. Prdko podczas badania (km/h): ................................................................................................ ......................................................... 4.3. Obcienie N: 4.4. Cinienie prbne napompowania opony, pocztkowe: ................................................................................................ ................... 4.5. Odlego osi opony od zewntrznej powierzchni bbna w warunkach staych, rL: ........................................................... 4.6. Obrcz badawcza (rozmiar i materia): ................................................................................................ ................................................ 4.7. Temperatura otoczenia C: ................................................................................................ ................................................................ ....... 4.8. Obcienie przy badaniu przy minimalnym obcieniu (z wyjtkiem metody opnienia): ............................................. 5. Wspczynnik oporu toczenia: ................................................................................................ ...............................................................
5.1. Warto pocztkowa (lub rednia, jeeli wicej ni 1) N/kN: ................................................................ ...................................... 5.2. Z korekt temperatury N/kN: ................................................................................................ .................................................................. 5.3. Z korekt temperatury i rednicy bbna N/kN: ................................................................................................ ................................
L 307/58
PL
23.11.2011
ZACZNIK 7 PROCEDURY BADA PRZYCZEPNOCI NA NIEGU 1. 1.1. 1.2. DEFINICJE SZCZEGOWE DOTYCZCE BADANIA PRZYCZEPNOCI NA NIEGU, JELI RNI SI OD ISTNIEJCYCH Przejazd badawczy oznacza jeden przejazd obcionej opony po nawierzchni badawczej. Badanie hamowania oznacza seri okrelonej liczby przejazdw badawczych tej samej opony, z hamowaniem przy uyciu ABS, powtrzonych w krtkim okresie czasu. Badanie trakcji oznacza seri okrelonej liczby przejazdw badawczych tej samej opony, w celu badania trakcji obrotowej zgodnie z norm ASTM F1805-06, powtrzonych w krtkim okresie czasu. METODA TRAKCJI OBROTOWEJ DLA OPON KLASY C1 I C2 Procedur badania zawart w normie ASTM F1805-06 stosuje si, eby oceni przyczepno na niegu w oparciu o warto trakcji obrotowej na rednio ubitym niegu (indeks ubicia niegu mierzony penetrometrem CTI (1) musi wynosi midzy 70 a 80). 2.1. Powierzchnia trasy badawczej musi skada si z powierzchni ze rednio ubitego niegu, opisanej w tabeli A2.1 normy ASTM F1805-06. Obcienie opony podczas badania musi by zgodne z wartoci podan w opcji 2 w pkt 11.9.2. normy ASTM F1805-06. METODA HAMOWANIA NA NIEGU DLA OPON KLASY C1 Przepisy oglne Trasa badawcza Badanie hamowania przeprowadza si na paskiej nawierzchni badawczej o odpowiedniej dugoci i szerokoci, o nachyleniu maksymalnie 2 % pokrytej ubitym niegiem. Warstwa niegu skada si z podoa z mocno ubitego niegu o gruboci co najmniej 3cm oraz warstwy powierzchniowej ze rednio ubitego niegu i przygotowanego niegu o gruboci okoo 2 cm. Zarwno temperatura powietrza mierzona okoo metr nad poziomem nawierzchni, jak i temperatura niegu mierzona na gbokoci okoo jednego centymetra wynosi midzy 2 C i 15 C. Naley unika bezporedniego owietlenia sonecznego, duych waha owietlenia sonecznego lub wilgotnoci, a take wiatru. Indeks ubicia niegu mierzony penetrometrem CTI musi wynosi midzy 75 a 85. 3.1.2. Pojazd Badanie przeprowadza si uywajc pochodzcego z seryjnej produkcji samochodu osobowego w dobrym stanie i wyposaonego w ukad ABS. Obcienie kadego koa musi by odpowiednie dla badanych opon. Na tym samym pojedzie mona bada wiele rnych rozmiarw opon. 3.1.3. Opony Przed badaniem opony poddaje si okrawaniu w celu usunicia wypywek i docieraniu, przejedajc przynaj mniej 100 km na suchej nawierzchni. Powierzchnia opony stykajca si ze niegiem musi by oczyszczona przed przeprowadzeniem badania. Opony naley podda kondycjonowaniu w zewntrznej temperaturze otoczenia przez co najmniej dwie godziny przed ich zamontowaniem w celu przeprowadzenia bada. Nastpnie koryguje si cinienie do wartoci okre lonych dla badania.
(1) Szczegowe informacje znajduj si w normie ASTM F1805-06.
1.3.
2.
2.2.
3. 3.1. 3.1.1.
23.11.2011
PL
L 307/59
Jeeli do pojazdu nie mona zamontowa zarwno opon wzorcowych, jak i opon zgoszonych do homologacji, mona uy trzeciej opony (opona kontrolna) jako opony poredniej. Najpierw naley bada opon kontroln w porwnaniu z opon wzorcow na innym pojedzie, a nastpnie opon zgoszon do homologacji w porwnaniu z opon kontroln w pojedzie badawczym. 3.1.4. Obcienie i cinienie Obcienie pojazdu musi by takie, by obcienie opon wynosio 6090 % obcienia odpowiadajcego inde ksowi nonoci opony. Cinienie napompowania opony zimnej musi wynosi 240 kPa. 3.1.5. Oprzyrzdowanie Pojazd jest wyposaony w skalibrowane czujniki odpowiednie do pomiarw w zimie. Istnieje system groma dzenia danych umoliwiajcy gromadzenie pomiarw. Dokadno czujnikw i ukadw pomiarowych musi zapewnia wzgldn niepewno zmierzonego lub obli czonego redniego w peni osignitego ujemnego przyspieszenia na poziomie niszym ni 1%. 3.2. 3.2.1. Kolejno bada Dla kadej opony zgoszonej do homologacji i standardowej opony wzorcowej przejazdy badawcze z hamowaniem przy uyciu ABS powtarza si co najmniej 6 razy. Strefy, w ktrych w peni zastosowano hamowanie przy uyciu ABS, nie mog na siebie zachodzi. Podczas badania nowego zestawu opon przejazdy odbywaj si po przesuniciu toru pojazdu w bok, aby unikn hamowania na ladach poprzedniej opony. Kiedy nie jest ju moliwe niezachodzenie na lady hamowania z penym zastosowaniem ABS, tras badawcz naley ponownie przygotowa. Wymagana kolejno: 6 powtrze dla SRTT, nastpnie przesunicie w bok w celu badania nowych opon na wieej nawierzchni 6 powtrze dla pierwszej opony zgoszonej do homologacji, nastpnie przesunicie w bok 6 powtrze drugiej opony zgoszonej do homologacji, nastpnie przesunicie w bok 6 powtrze SRTT, nastpnie przesunicie w bok 3.2.2. Kolejno badania: Jeeli ma by oceniona tylko jedna opona zgoszona do homologacji, kolejno badania jest nastpujca: R1 T R2 gdzie: R1 oznacza pocztkowe badanie z uyciem SRTT, R2 oznacza powtrne badanie z uyciem SRTT, a T oznacza badanie z uyciem opony zgoszonej do homologacji. Przed wykonaniem powtrnego badania z uyciem SRTT mona zbada najwyej dwie opony zgoszone do homologacji, na przykad: R1 T1 T2 R2 3.2.3. 3.3. 3.3.1. 3.3.2. Badania porwnawcze SRTT i opon zgoszonych do homologacji powtarza si w dwa rne dni. Procedura badania Przejecha pojazdem z prdkoci nie mniejsz ni 28 km/h. Po dotarciu do strefy pomiarowej ustawi dwigni zmiany biegw w pooeniu neutralnym, mocno wcisn peda hamulca, przykadajc sta si o wartoci wystarczajcej do uruchomienia ukadu ABS na wszystkich koach pojazdu i utrzymujc j, a do zmniejszenia prdkoci do wartoci niszej ni 8 km/h. rednie w peni osignite ujemne przyspieszenie midzy 25 km/h i 10 km/h oblicza si na podstawie czasu, odlegoci, prdkoci lub pomiarw przyspieszenia.
3.3.3.
L 307/60
PL
23.11.2011
3.4. 3.4.1.
Ocena danych i przedstawienie wynikw Parametry, ktre naley uj w sprawozdaniu
3.4.1.1. Dla kadej opony i dla kadego badania hamowania oblicza si i ujmuje w sprawozdaniu redni i odchylenie standardowe pro. Wspczynnik zmiennoci CV rednich wartoci badania hamowania opony oblicza si jako:
CVtyre
Std:devtyre Meantyre
3.4.1.2. rednie waone dwch kolejnych bada SRTT oblicza si, uwzgldniajc liczb opon zgoszonych do homolo gacji zbadanych pomidzy nimi: W przypadku kolejnoci badania R1 T R2 przyjmuje si, e rednia waona SRTT przeznaczonej do porwnania wynikw uzyskanych przez opon zgoszon do homologacji jest rwna: wa(SRTT) = (R1 + R2)/2 gdzie: R1 oznacza warto redni pro dla pierwszego badania z uyciem SRTT, a R2 oznacza warto redni pro dla drugiego badania z uyciem SRTT W przypadku kolejnoci badania R1 T1 T2 R2, przyjmuje si, e rednia waona (wa) SRTT przeznaczonej do porwnania wynikw uzyskanych przez opon zgoszon do homologacji jest rwna: wa (SRTT) = 2/3 R1 + 1/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T1 oraz: wa (SRTT) = 1/3 R1 + 2/3 R2 dla porwnania z opon zgoszon do homologacji T2 3.4.1.3. Indeks przyczepnoci na niegu opony zgoszonej do homologacji (w %) oblicza si jako:
Snow Index candidate 3.4.2. Walidacja statystyczna
Mean candidate wa SRTT
Zbiory powtrze zmierzonych lub obliczonych pro dla kadej opony naley sprawdzi pod wzgldem normalnoci, dryftu i ewentualnych wartoci izolowanych. Naley sprawdzi spjno redniej i odchylenia standardowego kolejnych bada hamowania SRTT. rednie dwch kolejnych bada hamowania SRTT nie mog si rni o wicej ni 5 %. Wspczynnik zmiennoci badania dowolnego hamowania musi by mniejszy ni 6 %. Jeeli warunki te nie s spenione, badania przeprowadza si ponownie po ponownym przygotowaniu trasy badawczej.
23.11.2011
PL
L 307/61
Dodatek 1 DEFINICJA PIKTOGRAFICZNA SYMBOLU ALPEJSKIEGO
Piktogram o podstawie co najmniej 15 mm i wysokoci 15 mm, umieszczony obok napisu M+S, jeli oznaczono. Powyszy rysunek nie przedstawia wielkoci rzeczywistej.
L 307/62
PL
23.11.2011
Dodatek 2 SPRAWOZDANIA Z BADA I DANE DOTYCZCE BADA Cz 1 Cz 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Organ udzielajcy homologacji typu lub upowaniona placwka techniczna: ...................................................................... Nazwa i adres wystpujcego o homologacj: ................................................................ .................................................................. Numer sprawozdania z badania: ................................................................................................ ........................................................... Producent i nazwa firmowa lub opis handlowy: ................................................................................................ ............................. Klasa opony: Kategoria zastosowania: ..................................................................................... ....................................................................................... Indeks niegowy w odniesieniu do SRTT zgodnie z pkt 6.4.1.1.
7.1. Procedura badania i zastosowana SRTT ................................................................ .............................................................................. 8. 9. Uwagi (o ile istniej): ................................................................ ................................................................................................ ................ Data:
10. Podpis: Cz 2 Dane dotyczce badania 1. 2. Data wykonania badania: .................................................................................. ....................................................................................... Pooenie toru badawczego: ................................................................................................ ................................................................ ....
2.1. Charakterystyka toru badawczego:

Na pocztku bada Na kocu bada specyfikacje
Warunki pogodowe Temperatura otoczenia Temperatura niegu Indeks CTI Inne 3. 4. Pojazd badawczy (marka, model i typ, rok): ................................................................ ..................................................................... Dane dotyczce opony badanej: ................................................................................................ ............................................................ 2 C do 15 C 2 C do 15 C 70 do 90
4.1. Oznaczenie rozmiaru opony i opis eksploatacyjny: ......................................................................... ............................................... 4.2. Marka opony i opis handlowy: ................................................................................................ .............................................................. 4.3. Wyniki pomiarw: .............................................................................................. .......................................................................................
SRTT
(pierwsze badanie)
Opona zgoszona do homologacji
SRTT
(drugie badanie)
Wymiary opony Kod szerokoci badawczej obrczy
Obcienie opony F/R (kg) Indeks nonoci F/R (%) Cinienie w oponie (kPa)
23.11.2011
PL
L 307/63
5.
Wyniki bada: rednie w peni osignite ujemne przyspieszenie (m/s2) / wspczynnik trakcji (1).
Numer przejazdu Specyfikacja SRTT
(pierwsze
badanie)
SRTT
(drugie badanie)
1 2 3 4 5 6 rednia Odchylenie standardowe Wspczynnik noci (%) Walidacja SRTT rednio dla SRTT Indeks niegowy 100 zmien < 6% (SRTT) < 5 %
(1) Niepotrzebne skreli.

Przepisy Dotyczące Homologacji Opon

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Przepisy Dotyczące Homologacji Opon

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

23.11.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

1.1.1. 1.1.2. 1.1.3. 1.1.4. 1.1.5. 1.1.6. 1.1.7. 1.1.8. 1.2. 2.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

2.4. 2.4.1. 2.4.2.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

2.18.1. Opr toczenia Fr

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

3.1.2. 3.1.3. 3.1.4. 3.1.5. 3.1.6.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

4.2. 4.2.1. 4.2.2.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

4.2.4. 4.2.5. 4.2.6. 4.2.7. 4.2.8.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

5.4.1. 5.4.2. 5.4.3.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Etap 2 Nominalna szeroko przekroju Dopuszczalny poziom dB(A)

Zwyka niegowa (*) Do zastosowa specjalnych

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Etap 2 Kategoria zastosowania Dopuszczalny poziom dB(A)

Zwyka niegowa Do zastosowa specjalnych

Zwyka niegowa (*) Do zastosowa specjalnych

Etap 2 Kategoria zastosowania Dopuszczalny poziom dB(A)

Zwyka niegowa Do zastosowa specjalnych

W przypadku opon trakcyjnych powysze wartoci graniczne s wysze o 2 dB(A).

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Warto maksymalna (N/kN)

12,0 10,5 8,0

W przypadku opon niegowych wartoci graniczne s wysze o 1 N/kN.

Warto maksymalna (N/kN)

10,5 9,0 6,5

W przypadku opon niegowych wartoci graniczne s wysze o 1 N/kN.

6.4.1.1. Opony klasy C1 i C2

(1) Procedura tego badania jest obecnie opracowywana.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

ZMIANA TYPU OPONY PNEUMATYCZNEJ I ROZSZERZENIE HOMOLOGACJI

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

1 listopada 2014 r. 1 listopada 2016 r.

1 listopada 2018 r. 1 listopada 2020 r.

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

ZACZNIK 1 ZAWIADOMIENIE (Maksymalny format: A4 (210 297 mm))

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

a oznacza nachylenie prostej regresji w dB(A):

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Wane wyniki badania: ................................................................ ................................................................................................ .............

Prdko Nr badawcza przejazdu km/h

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzdowy Unii Europejskiej