Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
12-02-13 14:46
Aristoteles
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Aristoteles (Grieks: , Aristotls) (Stageira, 384 v.Chr. - Chalkis, 322 v.Chr.) was een Grieks filosoof en wordt met Socrates en Plato beschouwd als een van de invloedrijkste klassieke filosofen in de westerse traditie. Hij was lid van Plato's filosofische Akademeia en diens invloed is dan ook permanent aanwezig in Aristoteles' werk. Aristoteles
Inhoud
1 Biografie 2 Zijn werken 2.1 Werken van Aristoteles (buiten de in de tekst genoemde) 3 Zijn belangrijkste wijsgerige stellingen 3.1 Moraal 3.2 Kosmologie / ontologie 3.3 Psychologie / epistemologie (of kennisleer) 3.4 Socio-politieke opvattingen 4 Aristoteles als wetenschapper 5 Aristoteles' invloed 6 Aristoteles en Fyllis (Phyllis) 7 Literatuur 8 Externe links
Aristoteles peinzend bij een borstbeeld van Homerus (1653) door Rembrandt van Rijn
Biografie
Aristoteles werd geboren in 384 v.Chr. te Stageira (Chalcidice), als zoon van de befaamde arts Nicomachus, lijfarts van koning Amyntas III van Macedoni (= grootvader van Alexander de Grote). Aristoteles is vroeg wees geworden. Hij werd opgevoed door zijn oom Proxenus. Op zeventienjarige leeftijd vertrok hij naar Athene en werd als leerling opgenomen in Plato's academie, die hij pas twintig jaar later, na Plato's dood in 347 v.Chr., weer verliet.
Filosoof Orinterende gegevens Stroming Antieke filosofie Benvloed Socrates, Plato door Benvloedde De hele westerse filosofie; Alexander de Grote, Bothius, Averroes, Thomas van Aquino, Jacques Maritain, Martin Heidegger, Alasdair MacIntyre Portaal Filosofie
Aristoteles mag gezien worden als de eerste homo universalis, omdat hij bekwaam was in de totaliteit van de toenmaals bekende wetenschappen (filosofie, psychologie, politieke en sociale wetenschappen, wiskunde en natuurwetenschappen, taal- en letterkunde, theater...), die hij systematisch en methodisch tot een in zichzelf gesloten systeem uitwerkte. Aristoteles kan zo worden beschouwd als systeemfilosoof. Hij voerde bovendien
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles Pagina 1 van 7
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
de logica en de methodologie in als manier om wetenschap en filosofie te bedrijven. Na op enkele plaatsen als docent werkzaam geweest te zijn, werd hij in ca. 342 v.Chr. door koning Philippus II naar Macedoni ontboden om als privleraar de opvoeding van diens veertienjarige zoon Alexander, later 'Alexander de Grote' genaamd, te verzorgen (tot ca. 340 v.Chr.). Hij keerde in 335 v.Chr. naar Athene terug, waar hij dertien jaar lang in de Peripatos (wandelgang) van het Lyceum (Grieks Lykeion) heeft gedoceerd. Daarom wordt hij de stichter van de "Peripatetische School" genoemd. Als gevolg van een anti-Macedonische reactie na het plotse overlijden van Alexander de Grote (in 323 v.Chr.) werd hij als collaborateur beschouwd en aangeklaagd wegens goddeloosheid. Anders dan Socrates verliet hij de stad, met als motivering "dat hij de Atheners een tweede vergrijp tegen de filosofie wilde besparen", verwijzend naar Socrates. Hij week uit naar Chalkis, naar het landgoed van z'n moeder. Daar stierf hij een jaar later (op 7 maart) aan de gevolgen van een maagkwaal op eenenzestigjarige leeftijd. Uit zijn testament blijkt dat Aristoteles een zorgzaam huisvader en een humaan meester voor zijn slaven was. Enkele van zijn vrienden hebben hem zijn leven lang trouw gevolgd.
Aristoteles
Zijn werken
Veel van het oorspronkelijke werk van Aristoteles is reeds in de eerste eeuwen na zijn dood verloren gegaan. Onder de verloren werken behoren ook zijn dialogen, de enige teksten die door Aristoteles zelf uitgegeven waren. Vermoedelijk is slechts ongeveer 1/5 van het totale werk bewaard gebleven en bij ons bekend. De - nog steeds erg talrijke - bewaarde werken van Aristoteles zijn meestal cursusnotities en lesvoorbereidingen voor eigen gebruik, en waren oorspronkelijk niet voor publicatie bestemd. Dit is meteen ook de verklaring voor de onsystematische en soms zelfs schetsmatige structuur van de ons bekende teksten. Aristoteles' werken worden traditiegetrouw in het Latijn getiteld: gedurende de Middeleeuwen waren ze in het Westen enkel bekend in een Latijnse vertaling van een Arabische vertaling uit het Grieks. Veel van zijn werken zijn door de Arabische geleerde Averroes vertaald.
Plato (links) en Aristoteles (rechts), een detail uit de De Atheense school een fresco van Rafal
Ethiek: de Ethica Nicomachea Logica: de Categoriae, Analytica priora, Interpretatione, Analytica posteriora, Sofistische weerleggingen en Topica
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles Pagina 2 van 7
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
Natuurfilosofie: de Physica, De Caelo, De Generatione et Corruptione, Meteorologica, Historia animalium, Partibus animalium, Generatione animalium, De Anima en de Parva naturalia Praktische filosofie: Politica, Rhetorica en Poetica Het verzamelde werk van de bewaarde teksten van Aristoteles zijn gebundeld in het Corpus aristotelicum. (Hierbij is evenwel niet de tekst met de beschrijving van het Atheense politieke bestel opgenomen, die bekend is onder de naam Athenaion Politeia ).
Kosmologie / ontologie
Het "hylemorfisme": Elk individueel ervaarbaar ding is een combinatie van: een stof, materie (hyl) een vorm (morph); deze heeft gn afzonderlijk bestaan, als buitenwereldse werkelijkheid (zoals Plato dat zag in zijn Ideenleer), maar is enkel reel voor zover hij gerealiseerd is in het concrete ding. In Aristoteles' visie zijn alle dingen met het verstand te begrijpen. Hiermee sluit hij aan bij Socrates gedachte over het kennen van algemeen geldende waarheid aangaande goedheid en deugd. Het meest algemene kenmerk van alle dingen is het zijn, maar dat kan zeer uiteenlopende betekenissen aannemen: zijn volgens n van deze tien categorien: 1. substantie: vb. Pieter Janssen is een mens 2. kwantiteit: vb. P.J. is 76 kg zwaar 3. kwaliteit: vb. P.J. is leraar wiskunde 4. relatie: vb. P.J. is jonger dan zijn broer Wim 5. plaats: vb. P.J. is in Brussel 6. tijd: vb. P.J. leeft in de 21e eeuw (hij is levend) 7. positie: vb. P.J. staat recht (hij is staand) 8. conditie: vb. P.J. is ziek 9. handeling: vb. P.J. schrijft 10. ervaring: vb. P.J. wordt / is genspireerd zijn als actueel of potentieel (vb.: een jongen van twaalf is actueel een scholier, en potentieel een profvoetballer, of een advocaat, of een gangster ; een eik is actueel een boom, en potentieel een tafel of een stoel ) zijn als waar of onwaar (vb.: het is mooi = niet lelijk)
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles Pagina 3 van 7
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
zijn als substantieel / wezenlijk (vb.: mensen zijn sterfelijk ) of incidenteel (vb.: ik ben doodmoe ) Verandering en beweging (het worden) is een overgaan van potentie (Grieks dynamis, d.i. het vermogen om te veranderen) naar act (Grieks entelecheia, d.i. een bepaalde graad van volmaaktheid), door een (inwendige of uitwendige) oorzaak bij elke verandering / beweging kan men zich vier vragen stellen: 1. Wat is er veranderd? 2. Hoe is de vorm tot stand gekomen? 3. Wie/wat heeft de verandering teweeggebracht? 4. Met welk doel? om deze vier vragen te beantwoorden geeft Aristoteles resp. vier "oorzaken": 1. een materile oorzaak (causa materialis) 2. een formele oorzaak (causa formalis) 3. een bewegende oorzaak (causa efficiens) 4. een finale oorzaak (causa finalis) aan de hand van een praktisch voorbeeld: een beeldhouwer maakt een bronzen beeld van koningin Juliana: 1. materile oorzaak = het brons 2. formele oorzaak = het idee in de geest van de beeldhouwer over het afgewerkte beeld, ook in het beeld zelf teruggevonden 3. bewegende oorzaak = de beeldhouwer 4. finale oorzaak = het beeld, als blijvende herinnering aan de overleden vorstin Van de vier oorzaken beschouwde Aristoteles de causa finalis of 'doel-oorzaak' als de voornaamste oorzaak, die dan ook later in de middeleeuwen de 'causa causarum' of oorzaak der oorzaken werd genoemd . "God" = zuivere act, zonder stof of potentie, "de eerste onbewogen beweger", uiteindelijke oorzaak van alle zijn en van alle worden. De mens maakt deel uit van de kosmos, die steeds naar grotere volmaaktheid evolueert (d.i. "op God gericht" / teleologie).
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
moet geestelijk zijn omdat de wij kennis in ons opnemen als relaties tussen vormen. En we nemen geen concrete tafel in ons op, maar de essentie van het begrip tafel. Hier introduceert Aristoteles het begrip "tabula rasa" (effen/ lege plank). In de was van de effen plank worden de vormen afgedrukt. Omdat de cognitieve ziel van de mens geestelijk is blijft de ziel voortbestaan na de dood. Dood wordt dan ook gedefinieerd als de scheiding van lichaam en ziel. Eigenschappen van de zielen zijn; enkelvoudig - zonder delen, onstoffelijk - een levend wezen is helemaal levend, de ziel heeft geen specifieke plek in het wezen, en identificeert zich niet met de materie. een ziel is n en houdt ook het lichaam bijeen. Evenals Plato heeft ook Aristoteles de sofisten bestreden, maar hij deed dat door een systematisch overzicht te geven van de oorzaken van hun valse redeneringen. Zodoende ontwierp hij de formele logica (wetmatigheid van het denkproces: syllogisme / oorzaak en gevolg...). Een voorbeeld van een syllogisme: Major: Alle mensen zijn sterfelijk minor: Grieken zijn mensen. Conclusie: Grieken zijn sterfelijk. Het bekende 'Socrates is een mens' syllogisme is volgens Aristoteles geen syllogisme, omdat een term volgens hem nooit betrekking kan hebben op een individu. Je kan zeggen dat alle X Y zijn, of dat sommigen X Y zijn, maar nooit n bepaalde X is Y.
Socio-politieke opvattingen
De mens is van nature een sociaal wezen (Grieks zon politikon), en kan alleen in een polisgemeenschap zijn volmaaktheid vinden Er is gn "ideale" staat: de "beste staatsvorm" verschilt naargelang de concrete, lokale omstandigheden, als hij maar het welzijn van l zijn onderdanen nastreeft. De slimste mens is degene met de knnis van onderscheid, maar die niettemin bewst "normaal" doet, aangezien dat meer geaccepteerd wordt.
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
Veertien van zijn werken zijn gebundeld in zijn Metafysica, gericht op onderzoekingen van het 'zijn', ofwel de ontologie. Volgens hem bestaat de Platonische 'idee' slechts in de afzonderlijke dingen, en niet als transcendente werkelijkheid, zoals Plato dat zag. Hij verschilde met Plato dus van mening over het bestaan van universalia waarvoor in de wereld geen particulier voorbeeld te vinden was. In Aristoteles' visie zijn alle dingen met het verstand te begrijpen. Hiermee sluit hij aan bij Socrates gedachte over het kennen van algemeen geldende waarheid aangaande goedheid en deugd. Met zijn studie van de erfelijkheid, waarin hij al onderscheid maakte tussen dominante en recessieve factoren, liep Aristoteles vooruit op het werk van Gregor Mendel.
Aristoteles' invloed
Aristoteles richtte een filosofische school, de Peripatetische School op, gebaseerd op zijn eigen methode van filosofie bedrijven, ook wel aristotelisme genoemd. In latere generaties richtte de school zich voornamelijk op de natuurwetenschappen en liet men de filosofie voor wat het was. De Griekse filosoof Alexander van Aphrodisias echter schreef rond 200 n.Chr. een belangwekkend commentaar op de Organon en Metafysica. De laatste lichting klassieke Griekse filosofen, de neoplatonisten, kenden en bestudeerden Aristoteles' werk goed. Via hen werd zijn werk in het Syrisch en Arabisch vertaald, waardoor het de Arabische wereld benvloedde lang voordat het de denkers van het westen benvloedde dit gebeurde pas vanaf de 12e eeuw in Spanje dankzij de Moorse cultuur en de vertalingen door joodse intellectuelen aldaar. Daarvoor was enkel zijn werk Logica omstreeks 500 door de Romein Bothius vertaald in het Latijn. Al zijn andere geschriften werden pas zo'n 800 jaar later verplichte leerstof in de westerse academische wereld en kenden vanzelfsprekend pas vanaf de uitvinding van de boekdrukkunst een grotere verspreiding. Na de Gouden Eeuw in Nederland raakte zijn gedachtegoed wat uit de gratie, maar vanaf ca. 1800 leefde Aristoteles' populariteit weer op. De Poolse filosoof Jan ukasiewicz (1878-1956) verrichtte onderzoek naar zijn formele logica.
Literatuur
A companion to Aristotle (2009) / ed. by Georgios Anagnostopoulos. Wiley-Blackwell, Malden (MA). XVIII, 648 p. Blackwell companions to philosophy ; 42. ISBN 978-1-405-12223-8. Ook uitgeg. als ebook Barnes, Jonathan (2000). Aristoteles / vert. uit het Engels door Willemien de Leeuw ... et al. Lemniscaat, Rotterdam. 160 p. ISBN 90-5637-277-7. Engelse uitg: Oxford University Press, 1982 Strathern, Paul (2000) Aristoteles in 90 minuten / vert. uit het Engels door Ths Goverde. Holland, Haarlem. 64 p. ISBN 90-251-0842-3. Engelse uitg: Constable and Company, London. 1996 Bos, Abraham P. (1999). De ziel en haar voertuig : Aristoteles' psychologie geherinterpreteerd en de eenheid van zijn oeuvre gedemonstreerd'. Damon, Leende. 144 p. ISBN 90-5573-060-2
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles
Pagina 6 van 7
Aristoteles - Wikipedia
12-02-13 14:46
Externe links
Aristoteles, Retorica, introd. trad. comm. M. H UYS , kuleuven.be, 2001-2004. (http://perswww.kuleuven.be/~u0013314/retorica/inhoud.htm) Ley, H. de, Antieke Wijsbegeerte: van Thales tot Augustinus, ugent.be, 2005. Hoofdstuk 7: Aristoteles' natuurfilosofie. (http://www.flwi.ugent.be/cie/1ba/aristoteles.html) http://www.pothos.org/content/index.php?page=aristotle (en) Artikel over Aristoteles in de Stanford encyclopedia of Philosophy (http://plato.stanford.edu/entries/aristotle/)
Antieke filosofie Pre-socratici: Alcmaeon van Croton Aminias Amyclas Anaxagoras Anaximander Anaximenes Archytas Bias van Prine Cleobulina van Rhodos Cratylus Critias Democritus Diogenes van Apollonia Empedocles Gorgias Heraclitus Hippias van Elis Leucippus Melissus van Samos Metrodorus van Chios Mnesarchos Parmenides Perictione Perictione II Pherecydes van Syros Philolaus Phintys van Sparta Prodicus Protagoras Pythagoras Thales van Milete Theano II Thrasymachos Xenophanes Zeno van Elea Post-socratici: Aedesia Aenesidemus Aeschines Socraticus Agathocles Ammonius Hermiae Anaxarchos Andronicus van Rhodos Anniceris Antiochus van Ascalon Antipater van Cyrene Antipater van Tarsus Antisthenes Aratus Archelas Archippos Arete van Cyrene Aristaeus Aristippos de Jongere Aristippos van Cyrene Aristobulus van Paneas Ariston van Chios Aristoteles Aristoxenos Arkesilaos Aspasius Bion Callicles Chilon van Sparta Chrysippos Cleobulus Diodoros Cronos Diodoros van Tyros Diogenes van Babylon Diogenes van Sinope Epictetus Epicurus Epimenides Eubulides van Milete Euclides van Megara Eudemus van Rhodos Hierius Hypatia Klearchos van Soloi Krates van Athene Krates van Mallos Krates van Thebe Menander Meton Monimos Mesarchos Nicomachus Orpheus Panaetius van Rodos Periander Philo van Larissa Pisistratus Pittakos van Mytilene Plato Plotinus Plutarchus van Athene Porphyrius Posidonius Proclus Pyrrho van Elis Socrates Solon Strabo Synesius van Cyrene Theano Theophrastus Zeno van Citium Romeinse filosofen: Agrippa Alcinos Ambrosius Theodosius Macrobius Anaxilaus Apollonius van Tyana Celsus Iulia Domna Lucius Annaeus Seneca Lucius Apuleius Madaurensis Marcus Aurelius Marcus Tullius Cicero Persius Sextus Empiricus Titus Lucretius Carus Tyrranion
Zie de categorie Aristoteles (//commons.wikimedia.org/wiki/Category:Aristotle?uselang=nl#mwsubcategories) van Wikimedia Commons voor meer mediabestanden. Overgenomen van "http://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aristoteles&oldid=34785471" Categorien: Aristoteles Logicus Rechtsfilosoof Oud-Grieks filosoof Deze pagina is het laatst bewerkt op 7 feb 2013 om 17:56. De tekst is beschikbaar onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de gebruiksvoorwaarden voor meer informatie. Wikipedia is een geregistreerd handelsmerk van de Wikimedia Foundation, Inc., een organisatie zonder winstoogmerk.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Aristoteles
Pagina 7 van 7