ALEGACIONS EsIA Pedras Negras Web Feb 2013

Alegacins ao EIA do parque elico Pedras Negras
(Moaa, Marn e Vilaboa).
Febreiro 2013
Antonio Fernndez Cordeiro, Alberto Pastoriza Barreiro, Manuel Alonso Alonso e David lvarez Graa
Documento: 1/2013: Alegacins ao EIA do parque elico Pedras Negras (Moaa, Marn e Vilaboa). Grupo de Anelamento ANDURIA. Febreiro 2013.
Autores do documento e fotografas: Antonio Fernndez Cordeiro (doutor en Bioloxa), Alberto Pastoriza Barreiro (tcnico superior na xestin e organizacin dos recursos naturais e paisaxsticos), Manuel Alonso Alonso (licenciado en Bioloxa) e David lvarez Graa (tcnico superior na xestin e organizacin dos recursos naturais e paisaxsticos).
Correo electrnico de contacto: anelamento.andurinha@gmail.com
Cita bibliogrfica recomendada: Fernndez Cordeiro, A., Pastoriza Barreiro, A., Alonso Alonso, M. & lvarez Graa, D. (2013). Alegacins ao EIA do parque elico Pedras Negras (Moaa, Marn e Vilaboa). grupodeanelamentoandurinha.blogspot.com.es. Grupo de anelamento Anduria. Cangas.
ndice do documento: Avaliacin ambiental incompleta....6 Inexistencia dunha Avaliacin Ambiental Estratxica (AAE) para o plan sectorial elico de Galicia.............................................................................6 Non concrecin da superficie afectada polo parque elico Pedras Negras.........................................................................................................9 Segregacin irregular do proxecto para a avaliacin de impacto
ambiental....................................................................................................10 Fraccionamento dos proxectos a desenvolver na ADE.................................11 Lugar non axeitado para a instalacin dun parque elico..........................13 Solo de Proteccin de Espazos Naturais.......................................................13 Potencial equiparable aos espazos que integran a Rede Natura 2000.........13 Impacto paisaxstico e afeccin ao Parque Nacional das Illas Atlnticas de Galicia.........................................................................................................15 Afeccin ao turismo........................................................................................16 Rexeitamento social ao proxecto...................................................................16 A zona proposta presenta unha alta fraxilidade ao movemento de terras, con perigo de escorrentas con materiais alctonos cara os sistemas fluviais mis importantes da pennsula do Morrazo................................................16 A zona proposta para a construcin do parque elico Pedras Negras a cabeceira dos regatos mis importantes da pennsula do Morrazo...........17 Sinerxas con infraestruturas existentes na zona proposta para a instalacin do parque elico de Pedras Negras.........................................................18 Impactos SEVEROS sobre a flora..................................................................19 Impacto irreversible sobre Rhynchospora modesti-lucennoi
Castroviejo...................................................................................................19 Alteracin da braa de Chan da Lagoa.........................................................21 Omisin no EIA da presenza doutros hbitats prioritarios.............................23 Presenza de flora de montaa escasa a nivel provincial e galego................25 Carballeiras do Morrazo includas na ADE....................................................26
EIA con descoecemento total da importancia botnica da ADE do Morrazo.......................................................................................................28 Impactos SEVEROS sobre a fauna................................................................30 Introducin.....................................................................................................30 Impacto negativo sobre a poboacin de anfibios..........................................32 Impacto sobre os rptiles...............................................................................37 Impacto sobre a mastofauna.........................................................................41 Representatividade da herpetofauna e mastofauna na zona de estudo.......47 Aniquilacin da fauna vertebrada illada nos ros do Morrazo........................48 Presenza na zona de estudo de especies de morcegos de enorme interese........................................................................................................49 Impacto sobre as aves...................................................................................51 Impacto sobre a poboacin de aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot, 1822) e efectos transfronteirizos do parque elico Pedras Negras........................................................................................................52 Conectividade do Lugar de Importancia Comunitaria de San Simn coa zona RAMSAR, ZEPA e IBA do Complexo intermareal Umia O Grove, A Lanzada, punta Carreirn e lagoa Bodeira..................................................56 Migracin a nivel de cumios das serras litorais de Galicia............................59 Impacto nos invertebrados.............................................................................61 Inadecuacin das medidas protectoras, correctoras e
compensatorias...............................................................................................62 Medidas protectoras......................................................................................62 Medidas correctoras......................................................................................63 Medidas compensatorias...............................................................................63 Ausencia de alternativas ao proxecto de parque elico..............................65 Conclusins e outras consideracins...........................................................66 Solicitamos......................................................................................................68 Bibliografa.......................................................................................................70
XEFATURA TERRITORIAL DE PONTEVEDRA CONSELLERA DE ECONOMA E INDUSTRIA Avda. Fernndez Ladreda, 43 36003 - Pontevedra
Antonio Fernndez Cordeiro (doutor en Bioloxa) con DNI XX.XXX.XXX, Alberto Pastoriza Barreiro (tcnico superior na xestin e organizacin dos recursos naturais e paisaxsticos) con DNI XX.XXX.XXX, Manuel Alonso Alonso (licenciado en Bioloxa) con DNI XX.XXX.XXX e David lvarez Graa (tcnico superior na xestin e organizacin dos recursos naturais e paisaxsticos) con DNI XX.XXX.XXX, no seu propio nome e como membros da asociacin GRUPO DE ANELAMENTO ANDURIA, inscrita no Rexistro de Entidades de Carcter Ambiental da Comunidade Autnoma de Galicia, co n 2008/0083, e con domicilio en ra O Tobal 35, de Cangas, comparecen e como mellor proceda
EXPOEN: Que como cidadns especialmente interesados na tramitacin do Es.I.A. PARQUE ELICO PEDRAS NEGRAS (MOAA, MARN E VILABOA), actualmente en perodo de informacin pblica, desexamos formular en forma e prazo as seguintes
Grupo de anelamento ANDURIA. Entidade Cientfica sen nimo de lucro fundada en 1985. Inscrita no Rexistro de Entidades de Carcter Ambiental da Comunidade Autnoma de Galicia co n 2008/0083. 5 de 72
O Tobal 35, Cangas (36940-Pontevedra) E-mail anelamento.andurinha@gmail.com Tel. 645 934 980
ALEGACINS: 1. Avaliacin ambiental incompleta. a. Inexistencia dunha Avaliacin Ambiental Estratxica (AAE) para o plan sectorial elico de Galicia. A Lei 9/2006, de 28 de abril, sobre avaliacin dos efectos de determinados plans e programas no medio ambiente, as como as sas modificacins, di (no artigo 3) que sern obxecto de avaliacin ambiental (... mediante a preparacin do informe de sostibilidade ambiental, a celebracin de consultas, a consideracin do informe de sostibilidade ambiental, dos resultados das consultas e da memoria ambiental, e do subministro de informacin sobre a aprobacin dos mesmos). Na bibliografa consultada s aparece un Documento de Inicio da AVALIACIN AMBIENTAL ESTRATXICA para o PLAN SECTORIAL ELICO DE GALICIA, de Novembro 2007. De acordo coa lexislacin de impacto ambiental, NON se poden fraccionar os proxectos. Coas pretensins do proxecto elico galego, non vai quedar ningn cumio da nosa comunidade sen muos, polo que avaliar cada un dos parques elicos por separado carece de sentido. A afeccin ambiental e o efecto barreira da totalidade dos proxectos brutal como pode observarse na figura 1, na que a totalidade das serras de Galicia aparece ocupada por parques elicos sen que se avaliasen as sinerxas e efectos negativos engadidos pola proximidade duns parques elicos aos outros. A actual entidade dos parques elicos, no seu conxunto, tal, que debera someterse a instalacin do conxunto figura establecida pola Unin Europea de avaliacin ambiental estratxica. Non cabe afirmar que un parque elico de catro muos inocuo se ten outros vinte parques que o rodean (centos de muos na totalidade dos cumios das serras galegas).
A Directiva 2001/42 que regula a avaliacin ambiental estratxica, menciona toda unha serie de elementos ambientais que deben ser obxecto de avaliacin no proceso de elaboracin de plans e programas con incidencia no medio ambiente. Non consta que a Xunta de Galicia emitira un Informe de Sostibilidade Ambiental (ISA) do Plan Sectorial Elico de Galicia, polo que non se pode desenvolver o PLAN SECTORIAL ELICO DE GALICIA. Pola contra si ditou a Resolucin do 20 de decembro de 2010, pola que se aproba a relacin de anteproxectos de parques elicos seleccionados ao abeiro da Orde do 29 de marzo de 2010 para a asignacin de 2.325 MW de potencia na modalidade de novos parques elicos en Galicia.
Figura n 1. Localizacin das reas de Reserva Elica (ADE) en Galicia. Fonte: Las implicaciones
ambientales elicas en Galicia, REGUEIRO FERREIRA, R.M. en Revista Electrnica de Medioambiente. UCM. ISSN 1886-3329.
b. Non concrecin da superficie afectada polo parque elico Pedras Negras. Na pxina 19, pargrafo 1, o equipo redactor do documento de EIA establece o seguinte la superficie abarcada en el presente estudio ser la definida por el rea de afeccin directa de las instalaciones (aerogeneradores, subestacin, lneas de evacuacin a la red y viales de acceso). A delimitacin da rea xeogrfica afectada polo proxecto un aspecto previo realizacin do inventario propiamente dito. A dimensin xeogrfica afectada polo proxecto non se debe limitar superficie directamente afectada, ou que soporta o cambio de uso do solo, dbese considerar a extensin que pode soportar efectos do posible impacto Pxina 19, pargrafo 2: Las zapatas se instalarn en superficies de explanacin que tendrn unas dimensiones mnimas de 40x70 m Para unha avaliacin adecuada do impacto sobre o ambiente sera adecuado establecer unhas dimensins mximas para a ocupacin das superficies de explanacin, pois segundo est redactado no documento, non existen limitacins para as intervencins de movementos de terras, incluso poderase intervir en toda a rea do proxecto, producndose un impacto ambiental considerablemente maior ao avaliado. A isto habera que engadir a ocupacin do solo nos 6 metros de anchura dos camios de servizo e sumarlle a afeccin das beiravas que ocuparan uns 0,6 metros a cada lado da pista, e por ltimo a gabia elctrica que de 0,8 metros (un total 8 metros en toda a lonxitude das pistas). Pxina 19, pargrafo 3: No EIA especifcase que a superficie de afeccin bsica sobre o factor vexetacin estmase calculando a rea de explanacin mnima de cada aeroxerador (que no estudio tcnico especifcase que de 40x70 metros), obviando a explanacin mxima (ou real) de cada aeroxerador, a da subestacin elctrica, a afeccin das pistas, Pxina 20, pargrafo 1: A lexislacin sobre EIA especifica que os impactos deben ser descritos mediante enunciados sintticos, e deben ser o
suficientemente precisos para evitar ambigidades na sa interpretacin. Neste pargrafo atopmonos cunha ambigidade manifesta pois indicase que a ocupacin sera de 6.440 m2 pero que variara en funcin de la complejidad del terreno o que non serve para avaliar o grao de afeccin das alteracins ambientais con rigorosidade. Segundo o promotor El presente Estudio de Impacto Ambiental se centra en describir y analizar la incidencia que la instalacin de un parque elico de 42 MW de potencia pueda tener sobre el medio natural del entorno de Monte Xaxn Serra Basil, situado en la pennsula do Morrazo en el oeste de la provincia de Pontevedra. Por tanto, la superficie abarcada en el presente estudio ser la definida por el rea de afeccin directa de las instalaciones (aerogeneradores, subestacin, lneas de evacuacin a la red y viales de acceso) as como por el entorno de la misma sobre el que pueda incidir la afeccin paisajstica de aquellas. La superficie de afeccin bsica, podr ser ampliada o reducida en funcin de la variable ambiental afectada. As, la superficie de afeccin directa sobre la vegetacin se podra estimar efectuando un sencillo clculo sumando el rea de afeccin de cada aerogenerador (explanadas de 6.440 m2, en funcin de la complejidad del terreno), y el rea de afeccin de pistas, tendidos y otras instalaciones .... c. Segregacin irregular do proxecto para a avaliacin de impacto ambiental. Na pxina 14 do documento de EIA observamos atnitos a seguinte afirmacin La energa elctrica producida por el parque elico () y evacuada mediante una lnea de alta tensin subterrnea de 66 Kv que ser objeto de un proyecto tcnico y una evaluacin de impactos especficos Neste punto debemos alegar unha dobre vulneracin da normativa sobre impacto ambiental, por unha banda a nula avaliacin conxunta das futuras instalacins elicas nas serras lindantes do Morrazo, e a sinerxa destas mis a proposta do promotor do Parque
Elico de Pedras Negras, como indicamos no apartado 1.a. deste documento de alegacins. Por outra banda, segrgase unha parte importante deste proxecto, como a lnea de alta tensin subterrnea de 66 Kv, infraestrutura imprescindible para o funcionamento do proposto Parque Elico de Pedras Negras, que afectar ao espazo, incrementando o seu impacto sobre o medio e que se nos informa que ser objeto de un proyecto tcnico y una evaluacin de impactos especficos contravindo as previsins introducidas polas Directivas 85/337/CEE e 1997/11/CE das que deriva a vixente normativa estatal e autonmica na materia, prohibe o fraccionamento dos proxectos a efectos avaliatorios, pois, tal e como expn a Sentenza do Tribunal de Xustiza das Comunidades Europeas contra Irlanda incumpre esta normativa cando non se adoptan medidas para evitar que mediante o fraccionamento dos proxectos se sortee o deber de avalialos con carcter previo e conxuntamente. As, nos Anexos do Real Decreto 1302/1986, de 28 de xuo, de Avaliacin de Impacto Ambiental, lexislacin bsica da materia, establcese que o fraccionamento de proxectos de igual natureza e realizados no mesmo espazo fsico non impedir a aplicacin dos umbrais establecidos neste anexo. d. Fraccionamento dos proxectos a desenvolver na ADE. A rea de desenvolvemento elico (ADE) o espazo territorial, delimitado en coordenadas UTM, susceptible de acoller un ou varios parques elicos dedicados actividade de producin de enerxa elctrica en rxime especial nos termos que se formulan no artigo 27.1 da Lei 54/1997, de 27 de novembro, do sector elctrico. Por isto debe avaliarse a afeccin ambiental da totalidade dos muos susceptibles de instalarse nunha ADE. No caso da do Morrazo, caese no despropsito de partir o proxecto e realizar por separado a avaliacin ambiental de catorce muos (tipo Vestas V112 de 3.000 kW de potencia nominal, o tecnologa similar) sen avaliar a afeccin que causarn os que quedan en reserva nin as estacins elctricas e lias de tendido, que precisarn. Segundo o EIA:
Se tendrn que acondicionar 12.597,22 metros de pistas y caminos. Estos caminos tendrn una anchura de 6 metros, con cunetas de 0,6 metros a cada lado, La longitud prevista de zanjas es de 16.040 metros, siendo la anchura de 0,8 m. y la profundidad de 1,0 m. Sobre un recinto de dimensiones mximas en planta 110 x 75 m, para la construccin de la subestacin transformadora, se explanar una superficie de 6.500 m2. La energa elctrica producida por el parque elico a una tensin de 20 kV es elevada a 66kV mediante un transformador instalado en la subestacin transformadora del parque y evacuada mediante una lnea de alta tensin subterrnea de 66 KV que ser objeto de un proyecto tcnico y una evaluacin de impacto especficos. La conexin del parque elico Pedras Negras est prevista en la LAT 66 kV Lourizn Cangas, mediante la apertura de uno de sus dos circuitos con entrada/salida en la subestacin de parque. La lnea mencionada se trata de una lnea existente en nivel de tensin 66 kV y de aproximadamente 20 Km de longitud en areo y de unos 2 Km en subterrneo RHE 630 Al a la entrada de la SET Cangas. La cimentacin especfica de cada aerogenerador depender de la capacidad portante y dems condiciones del terreno donde se ubique, que se determinarn en el correspondiente estudio geotcnico a realizar antes de la construccin del parque. La cimentacin ...tendr unas dimensiones mnimas de 46 x 60 con unas afecciones de 70 x 92m. Se instalarn dos torres para el control y seguimiento meteorolgicos..
2. Lugar non axeitado para a instalacin dun parque elico. a. Solo de Proteccin de Espazos Naturais A totalidade da rea de implantacin atpase sobre montes de utilidade pblica (Ley 43/2003, de 21 de noviembre, de Montes ). O parque elico pretende instalarse no territorio catalogado como Montes do Morrazo (Monte Formigoso, Serra Domego, Chan de Gagn, Chan de Xestoso, Seixos Brancos, Coto do Home, Chan de Carqueixa, Pedras Negras, Os Candns, Os Pedrouzos, Chan de Goa, Outeiro da Charamiza e Serra Basil), inscrito no Rexistro Xeral de Espazos Naturais de Galicia ao ser un Solo Rstico de Especial Proteccin de Espazos Naturais polas Normas Complementarias e Subsidiarias de Planeamento da provincia de Pontevedra. Segundo a normativa non estn permitidos os usos industriais nas reas as catalogadas. b. Potencial equiparable aos espazos que integran a Rede Natura Os Montes do Morrazo teen valores sobrados para formar parte da Rede Natura. Non se entende que a Unin Europea demande de Galicia a declaracin de novos espazos ZEPA e ampliacin (por insuficiente) da Rede Natura 2000 (declaracin paralizada pola Xunta de Galicia), permitindo que se estean a degradar conscientemente as zonas que deberan estar xa catalogadas nesa ampliacin. Isto s pode deberse propia declaracin da Xunta de Galicia para que As reas excludas da implantacin de novos parques elicos sern aquelas zonas de especial proteccin dos valores naturais propostas como Lugares de Importancia Comunitaria (LIC) e Zonas de Especial Proteccin das Aves (ZEPA) para formar parte da Rede Natura 2000 consonte o Decreto 72/2004, do 2 de abril, ou normativa vixente en cada momento. O que debe entenderse como unha aplicacin torticeira da lexislacin (s se desenvolven as normas que afectan negativamente ao medio ambiente mentres as de proteccin estn paralizadas). A Ley 42/2007 del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad outrgalle unha grande importancia aos corredores ecolxicos, espazos que debido sa
disposicin e ao seu estado de conservacin, conectan funcionalmente espazos naturais de singular relevancia para a flora ou a fauna silvestres, separados entre si, permitindo, entre outros procesos ecolxicos, o intercambio xentico entre poboacins de especies silvestres ou a migracin de especmenes desas especies (artigo 3 da Lei 42/2007). Nomeadamente, incorpranse planificacin ambiental ou aos Plans de Ordenacin dos Recursos Naturais, os corredores ecolxicos, outorgando un papel prioritario s vas pecuarias e as reas de montaa. A mesma lei define estas reas de montaa como territorios continuos e extensos, con altimetra elevada e sostida respecto aos territorios circundantes, cuxas caractersticas fsicas causan a aparicin de gradientes ecolxicos que condicionan a organizacin dos ecosistemas e afectan aos seres vivos e s sociedades humanas que nelas se desenrolan. Esta definicin completamente acada aos montes do Morrazo. Temos que engadir ademais que este espazo montaoso serve de corredor natural a un grande nmero de especies vexetais e de vertebrados, particularmente aves e mamferos. Destacar especialmente a importante funcin da serra do Gagn e Basil como corredor da ornitofauna. Un grande nmero de aves terrestres utilizan a serra nos seus desprazamentos migratorios prenupcial e postnupcial: Oenanthe oenanthe, Motacilla flava, Ficedula hypoleuca, Muscicapa striata, Saxicola rubetra, Upupa epops, Jynx torquilla, Anthus trivialis, Cuculus canorus, etc. (mis informacin sobre este tema nos apartados 4. h, i, j e k. deste documento de alegacins). A estas especies temos que sumarlles diversas rapaces, que utilizan da mesma maneira os montes do Morrazo como corredor nos seus desprazamentos migratorios, especies estas que estn includas no Anexo I da Directiva 2009/147/CE do Parlamento Europeo e do Consello. (mis informacin sobre as aves rapaces nos apartados 4. h. e 4. i. deste documento de alegacins).
Volvendo Ley 42/2007 del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad, a mesma lei sinala que estes corredores deben participar no establecemento da rede europea e comunitaria de corredores biolxicos definidos pola Estratexia Paneuropea de Diversidade Ecolxica e Paisaxstica e pola propia Estratexia Territorial Europea. En particular, as Comunidades Autnomas podern utilizar estes corredores ecolxicos, ou a definicin de reas de montaa, co fin de mellorar a coherencia ecolxica, e a conectividade da Rede Natura 2000. A pesares da ampliacin da superficie da nova Rede Natura en Galicia apenas acadar o 15% do noso territorio, co cal continuaremos na posicin de cola de todo o Estado Espaol (onde a media do 25,5%), superando tan s Cidade Autnoma de Melilla. O caso particular da provincia de Pontevedra especialmente grave, pois neste caso a porcentaxe de territorio protexido baixa at pouco mis do 9%. Cmpre sinalar que os montes do Morrazo encdranse no grupo das denominadas Serras Litorais. Este grupo de sistemas montaosos est a sufrir de maneira particular o abandono da Administracin, pois a excepcin do monte Pindo e de certas reas moi reducidas da serra da Groba, estas serras continuarn fra da rede ecolxica Natura 2000. c. Impacto paisaxstico e afeccin ao Parque Nacional das Illas Atlnticas de Galicia. Sera o parque elico de maior impacto visual de toda Galicia (por n de habitantes afectados e pola visibilidade dende numerosos espazos da rede natura e mesmo dende o Parque Nacional). No documento de inicio da avaliacin ambiental estratxica para o plan sectorial elico de Galicia, a propia Xunta recoece que o grao do impacto depende directamente do tamao da conca visual, e do nmero de posibles espectadores; as, a maior poboacin maior impacto.
A instalacin do parque elico provocara unha inmensa perda (ou mesmo destrucin) da calidade paisaxstica dunha rea como as Ras Baixas, que se pretenden como de excelencia paisaxstica. d. Afeccin ao turismo. De instalarse, ser a paisaxe dos 500.000 habitantes da rea metropolitana e dos turistas que nos visiten (includos os milleiros de visitantes que arriban en cruceiros ao porto de Vigo semana tras semana), mermando e menosprezando o desenvolvemento turstico da zona, afectando negativamente ao desenvolvemento econmico do Morrazo, zona deprimida polo alto nivel de desemprego. e. Rexeitamento social ao proxecto. altamente significativo o rexeitamento de tdolos colectivos veciais, Comunidades de Montes e Concellos aparecidos na prensa durante o perodo de exposicin pblica. Non de recibo que no anexo relativo ao estudio de medidas compensatorias (Punto 3.4.4.; px. 8), mesmo se chegue a propoer a prohibicin (privatizacin) do acceso ao monte: limitaranse no posible os accesos a toda persoa allea s instalacins e aproveitamento do monte. f. A zona proposta presenta unha alta fraxilidade ao movemento de terras, con perigo de escorrentas con materiais alctonos cara os sistemas fluviais mis importantes da pennsula do Morrazo. Pxina 23, pargrafos 1 e 2: La precipitacin anual en el rea de estudio se sita entre los 1.900 2.000 mm, aunque ocasionalmente se puede superar este valor. Na zona de estudo existe unha alta precipitacin, o que facilitara a escorrenta superficial de materiais si se produciran as obras de movemento de
terras propostas Materiais que colmataran as zonas de braa, o hbitat prioritario, e afectaran ao ecosistema do rato de almizcre En referencia ao apartado 5.4. Suelos: A precipitacin elevada (segundo se indica na pxina 23) sumado nula permeabilidade do chan produce un efecto sinrxico con resultado de escorrentas superficiais elevadas. As actividades de movemento de terras propostas polo promotor privado causaran o arrastre de materiais alctonos aos ecosistemas vulnerables da zona de estudo, onde se localizan as especies de alto interese, e previsiblemente acadaran tdolos cursos fluviais indicados na memoria do EIA, producndose a colmatacin dos mesmos como xa se evidenciou coa construcin da estrada autonmica CG4.1 (Corredor do Morrazo). No proxecto estiman que de las 20,7 ha de ocupacin total, la superficie de vegetacin que se ver afectada durante la fase de obras ser de 14,6 ha, a lo que habra que sumar la cantidad correspondiente los tramos de caminos de nuevo trazado; ... la superficie de vegetacin afectada de forma permanente en la fase de uso ser de aproximadamente 15,4 ha e as tierras y ptreos procedentes de la excavacin estimados directamente desde los datos de proyecto sern de 33.403,73 Toneladas (22269,15 m). g. A zona proposta para a construcin do parque elico Pedras Negras a cabeceira dos regatos mis importantes da pennsula do Morrazo. Pxina 31, pargrafos 3 a 6: en el rea del presente estudio, los cursos fluviales son de pequea entidad, no pertenecen a cuencas significativas, ni son tributarios de grandes cauces fluviales. As obras proxectadas afectaran gravemente as nacentes de augas que se atopan na zona. O abastecemento dunha gran parte da poboacin que vive nas abas da serra do Gagn e serra Basil depende directamente destes mananciais. A alteracin dos mesmos afectara gravemente ao abastecemento das comunidades de augas existentes.
h. Sinerxas con infraestruturas existentes na zona proposta para a instalacin do parque elico de Pedras Negras. Na zona da serra do Gagn xa existen infraestruturas, unha acometida area de media tensin que abastece as instalacins de radiocomunicacin situadas no cumio de Coto do Home, que teran unha sinerxa negativa coa proposta de parque elico, e que por suposto non foi avaliado, polo equipo redactor do documento de EIA. Tamn existe unha mis que considerable rede de viais (camios forestais non asfaltados) que teen un impacto negativo sobre os valores naturais da zona de estudo.
Fotografa n 1. Tendido elctrico areo de media tensin e instalacins de radiocomunicacin no cumio de

coto do Home. Fonte: Foto dos autores.
3. Impactos SEVEROS sobre a flora. a. Impacto irreversible Castroviejo sobre Rhynchospora modesti-lucennoi
A especie atpase no ANEXO I (TAXNS E POBOACINS CATALOGADAS EN PERIGO DE EXTINCIN) do Decreto 88/2007 do 19 de abril, polo que se regula o Catlogo galego de especies ameazadas (44. Rhynchospora modesti-lucennoi Castrov.). unha especie de turbeiras e hbitats braentos (por definicin normalmente vencellados a zonas montaosas), pero neste caso a especie require de matices climticos mis termfilos e mediterrneos (curiosamente case opostos os que requiren as braas para existir), e por iso que a sa rea de distribucin potencial xa non grande de por si, xa que existen moi poucas zonas naturais coa combinacin destas condicins case antagnicas. Como mostra sensibilidade e alteracin do hbitat por parte desta especie, temos o caso da poboacin porriesa do LIC das Gndaras de Budio, tristemente desaparecida por mor de actuacins semellantes (por non dicir idnticas), s que se plantexan aqu, e que consistiron nunha variacin do nivel fretico e colmatacin parcial do hbitat con sedimentos procedentes de aterrados e movementos de terra prximos (e non directamente na zona), que foron desgraciadamente suficientes para fulminar especie. O descubrimento nesta zona de Domaio supuxo e supn o maior valor botnico da comarca e da que os morracenses somos responsables de conservala para o resto de Galicia e mesmo de Espaa xa que posumos a poboacin mis viable e importante, que ademais a localidade mis setentrional coecida na distribucin mundial da especie (o que seguramente a fai mis vulnerable por entenderse que constite o lmite nas condicins ptimas para que exista). Como xa dixemos, esta especie extinta nas Gndaras de Budio, tera na actualidade aos Montes do Morrazo como nica poboacin Galega. S constan outras tres poboacins en Espaa (todas elas en Andaluca), e que contabilizan entre as tres un nmero de individuos inferior poboacin galega situada na parroquia de Domaio (Fotografa n 2.).
Fotografa n 2. Rhynchospora modesti-lucennoi Castroviejo nos montes de Domaio. Fonte: Foto dos
autores.
A cualificacin de En perigo de extincin est reservada para aquelas especies cuxa supervivencia pouco probable se os factores causantes da sa actual situacin seguen actuando. Neste caso os factores pretenden agravarse coa instalacin do parque elico nas inmediacins da nica rea de presenza que alberga totalidade da poboacin en Galicia e a mis importante de Espaa. A catalogacin dunha especie en perigo de extincin implicar a elaboracin dun Plan de recuperacin (Artigo 15), co fin de garantir a conservacin en estado silvestre, dos seus hbitats e establecer as medidas adecuadas que
permitan preservar, manter e restablecer as poboacins naturais facndoas viables. A consellera competente en materia de conservacin da natureza promover de oficio, en funcin do grao de ameaza (unha nica poboacin en Galicia das catro nicas coecidas en toda Espaa), os traballos de planificacin. O plan de xestin (Artigo 16) debera conter, polo menos, unha parte relativa ao inventario e outra relativa planificacin (medidas de xestin, rea de distribucin natural da especie, parmetros sobre o estado de conservacin do seu hbitat, etc.). Na parte relativa planificacin farase constar, entre outros, os lugares considerados como imprescindibles para a conservacin e recuperacin da especie, estruturndose tres tipos de zonas: rea de distribucin potencial (includas as reas identificadas e verificadas como zonas de conexin entre os actuais ncleos de poboacin, como o caso de Chan da Lagoa), rea de presenza e reas prioritarias de conservacin, inclundo medidas de conservacin da especie ou especies e de conservacin e mellora do seu hbitat, investigacin, informacin, educacin ambiental e participacin social. s infraccins cometidas contra as especies, subespecies e poboacins includas no Catlogo galego de especies ameazadas (Artigo 19) seralle de aplicacin o rxime das infraccins e sancins previsto no Ttulo III da Lei 9/2001, do 21 de agosto, de conservacin da natureza. b. Alteracin da braa de Chan da Lagoa Forma parte da rea prioritaria de conservacin da Rhynchospora modestilucennoi Castrov., xa que na lexislacin se catalogan as as reas vitais para a supervivencia e recuperacin dun taxn ou poboacin ameazada e como rea de distribucin potencial. Esta importante braa vaise rodear con varios muos de vento e a subestacin elctrica, aumentando o seu grado de deterioro.
Ademais, conta con outros valores intrnsecos ao ser unha das poucas braas existentes nunha zona climtica con compoentes Mediterrneos prxima ao mar. O promotor, recoece no EIA que esta braa, que recoece como hbitat prioritario 7110, se vera afectada na sa alternativa construtiva. Outras especies de grandsimo interese e escasas no contexto provincial e mesmo galego seran (e que por suposto a sa presencia nas braas de Domaio constiten a nica cita para O Morrazo): Rhynchospora alba, Linkagrostis juressi (endemismo galego-potugus moi escaso debido ao seu hbitat vencellado a braas termfilas), Carex durieui (endemismo galegoportugus e tamn de turbeiras), Arnica montana subsp. atlantica, Genista berberidea (endemismo de braas), Drosera intermedia, Pinguicula lusitanica (tamn endmica), Serratula tinctoria subsp. seoanei e mis. De todas as especies nomeadas ata o de agora, polo menos 4 (Drosera intermedia, Rhynchospora modesti-lucennoi, Carex durieui e Anemone trifolia subsp. alba desta ultima falamos mis adiante), son consideradas "ESPECIES ENDMICAS DE REA REDUCIDA E ESPECIES DE INTERESE EN PERIGO DE EXTINCIN" e outras 5 (Davallia canariensis, Genista berberidea, Arnica montana subsp. atlantica, Linkagrostis juressi e Pinguicula lusitanica) son consideradas "OUTRAS ESPECIES DE INTERESE QUE DEBEN SER PROTEXIDAS EN MAIOR OU MENOR MEDIDA", segundo o "CATLOGO DE ESPECIES VEXETAIS RARAS OU AMEAZADAS DE GALICIA" elaborado polos botnicos de referencia en Galicia e que traballan nas universidades galegas, nomeadamente na de Santiago (Ortiz Rodrguez Oubia & Pulgar) e se ben non vinculante para a Administracin, sirve para ilustrar ata que punto unha tomadura de pelo o estudo botnico da zona. Citar tamn a presenza do mallo (Narcissus cyclamineus), especie includa no Atlas de Flora Vascular Amenazada de Espaa, nas pequenas braas diseminadas na ADE do Morrazo pero non grafadas no EIA.
c. Omisin no EIA da presenza doutros hbitats prioritarios Pero se cadra, onde resulta mis desastroso VEGETACIN, e no que queda mis de probabilidade non debeu existir ningn traballo de anlise dos valores presentes, no estudo dos COMUNITARIO (punto 5.6.4). e nefasto o captulo de manifesto que con toda campo para a avaliacin e HBITATS DE INTERS
No EIA relacionan nove hbitats de interese comunitario pertencentes Directiva Hbitats dos que tres hbitats (eles din varios), recoecen que nin sequera se atopan na zona de estudio senn no LIC Enseada de San Simn, o que non deixa de ser sorprendente (polo feito de que o mbito de estudo que se plantexaron, por desgracia, non incle ese espazo as que parece un sen sentido que se relacionen aqu). Dos restantes seis, dous deles (cdigos 4090 e 91E0), son desbotados como non presentes ou suficientemente achegados como para seren afectados, o cal non certo xa que o hbitat 4090 est representado directamente na rea de implantacin e o hbitat 91E0 atpase representado preto, regatos abaixo, nun bo estado de conservacin e se ver afectado polo arrastre dos sedimentos procedentes dos movementos de terra durante a construcin. O mis grave que, o ltimo, se trata dun hbitat PRIORITARIO, concepto bsico e importantsimo da Directiva Hbitats que non tido en conta en ningn momento no estudo e nin tan sequera explicado. Neste caso esquecuselles copiar o asterisco para o hbitat 91E0, a pesar de que outro hbitat dos que figuran na TBOA 6 do EIA si aparece con el (facendo referencia a hbitat prioritario). Para os catros hbitats restantes aos que eles mesmos recoecen afeccin directa NON EXISTE ANLISE NIN AVALIACIN dos danos, que se debera desprender en consecuencia e que se supn O OBXECTO E FINALIDADE DO DOCUMENTO QUE PRESENTAN. E como xa dixemos nin sequera se menciona que un deses hbitas afectados de conservacin PRIORITARIA de entre todos os hbitats de Interese Comunitario para a Unin Europea.
Tendo en conta o exposto ata o de agora, o que mis sangrante nos resultou a omisin no EIA doutros hbitats da directiva que si se atopan de forma abundante e ben representados na zona, resultando difcil que pasaran desapercibidos para os tcnicos que asinan o EIA se realmente estiveron na zona de estudo. Falamos de hbitats como Uceiras hmidas atlnticas de zonas templadas de Erica ciliaris e Erica tetralix (*) (4020), representado na zona e ademais moi conspicuo e fcil de detectar, e que tamn ten a consideracin de PRIORITARIO na citada directiva. Xunto a este hbitat e mais ao 7110, aparecen nas zonas de maior hidromorfa: Depresins sobre substratos turbosos do Rhyncosporion (7150), ver fotografa n 3.
Fotografa n 3. Hbitat 7150, Depresins sobre sustratos turbosos de Rhynchosporion" na zona de

implantacin do Parque. Fonte: Foto dos autores.
d. Presenza de flora de montaa escasa a nivel provincial e galego Pese proximidade costa, estes cumios e ladeiras contan cunha serie de especies tpicas de montaa. Sen pretender facer un listado pormenorizado, debemos citar algunha como a rarsima Veratrum album, que ten na zona a nica localidade da provincia de Pontevedra, que sa vez a de menor altitude e maior termfilia de Galicia e case que a nica nun chan de natureza cida, polo que ten un valor bioxeogrfico especialmente relevante xa que debe ser un elemento relctico refuxiado na zona que sa vez completamente distinta do resto de localidades de distribucin para a especie no resto de
Galicia e mesmo de Espaa (as outras localidades galegas son Ancares, Pena Trevinca, Serra da Capelada, etc.), co que queda mis que demostrada a importancia desta zona montaosa costeira mediterraneizada. Ademais a actuacin sobre elementos relcticos pose un risco especial xa que en caso de alteracin e destrucin, ser imposible a colonizacin natural por parte da especie (que normalmente sobrevive nesa localidade debido nunhas condicins subptimas, moi especficas e polo tanto nun equilibrio moi frxil), co que ademais se perdera unha poboacin xeneticamente singular debido a tan alto grao de illamento, hbitat e caractersticas clmaticas a respecto do resto de poboacins galegas. Debido a estas circunstancias subptimas que a especie atura, comprobamos durante estes anos que non consigue que sexan viables as sementes polo que en caso de destrucin total ou parcial sera nula ou en todo caso limtadsima, a capacidade de recuperacin da poboacin morracense. Citar s a modo de ancdota para ilustrar o valor da especie que tarda en florecer por primeira vez aproximadamente uns corenta anos e despois cada bstago s o fai aproximadamente cara dez anos. Tamn outras como Oxalis acetosella, Doronicum plantagineum, Ajuga pyramidalis, Anemone trifolia subsp. albida (endemismo galaico-portugus), Narcissus triandrus (especie endmica e de interese comunitario), Hyacinthoides paivae (endemismo galaico-portugus), etc. Tamn aqu aparece ben representada Genthiana pneumonanthe, que serve de planta nutricia s eirugas da bolboreta Maculinea alcon, tamn escasa a nivel galego. e. Carballeiras do Morrazo includas na ADE Ben representadas en Pastoriza, Chans de Cela, San Lourenzo, A Fraga e Ermelo-Coiro, son bosquetes naturais que anda quedan nas zonas mis refuxiadas da serra. Son formacins de alto valor biolxico, ecolxico, social, cultural e en definitiva patrimonial, xa que conteen unha elevada biodiversidade e que poden desenvolver un papel moi importante na rexeneracin dos ecosistemas e hbitats da comarca do Morrazo.
Son carballeiras moi especiais debido a sa situacin bioxeogrfica, dicir, na zona mis termfila e maria do pas ( estar no sur de Galicia e nunha pennsula maria). por iso que se mesturan, nestes bosques de carcter europeo por excelencia, especies mediterrneas e as propias europeas contendo unha diversidade moito maior da que xa por si teen normalmente as carballeiras. Podemos dicir, polo tanto, que son uns bosques nicos resultado dunhas caractersticas climticas singulares e case exclusivas do Morrazo. Anda que dominados por carballos (Quercus robur), no Morrazo aparecen un elevado nmero de especies mediterrneas formando parte destas carballeiras, e de feito as carballeiras mis diversas do Morrazo son precisamente as de Domaio, por estaren nunha orientacin sur e polo tanto cunha termofilia mis acentuada anda. Proba delo atopamos en Domaio as nicas carballeiras do Morrazo nas que conviven codominando (e non segregadas) Quercus robur, Quercus suber e Quercus pyrenaica sendo mis abraiante se cabe a presencia de bidueiros (nico punto de exposicin sur no Morrazo), xa que unha especie amante das zonas mis fras que supoemos aqu atopa recompensados cos invernos duros debido altitude. Esta diversidade no dosel arboro reflxase obviamente anda mis multiplicada no estracto arbustivo e arboro, que sempre mais diverso. S por citar algns exemplos, poderiamos atopar Arbutus unedo, Ruscus aculeatus, Erica arborea, Polygonatum odoratum, ... o que non quita a presenza de flora europea como acibro (Ilex aquifolium), Stachys sylvatica que a segunda nica localidade da provincia de Pontevedra para esta escasa labiada de bosques ben conservados. A humidade ambiental e as temperaturas suaves destas carballeiras atlnticas favorecen que a flora de fentos sexa das mis importantes de Europa, con especies comns como Isoetes hystrix, Polystichum setiferum, Dryopteris dilatata, Dryopteris affinis, Athyrium filix-femina, Phyllitis scolopendrium, Asplenium onopteris, Cystoteris sp., Blechnum spicant, Polypodium spp., etc. (ata vinte especies distintas). Participa nesta riqueza de fentos, algunha especie paleotropical, restos da flora que ocupaba estas zonas no Terciario. Este o caso do fento subtropical Davallia canariensis, que ten o seu hbitat
ptimo nas illas como Canarias, Madeira e Azores, sendo unha especie escasa. Aparecen nestas carballeiras unha morea mis de especies moi interesantes, algunhas delas protexidas e endmicas cuxas descricins polo mido faran excesivamente longo este resumo dos valores botnicos pero que cumprira facelo para amosar a riqueza patrimonial e singularidade no contexto europeo, galego e mesmo morracense que teen os restos destes bosques. Estes bosques estn includos tamn na Directiva 92/43/CEE, e polo tanto protexidos atendendo a sa escaseza, singularidade e grao de ameaza. Figuran nesta directiva coa denominacin de Bosques galaico-portugueses con carballo (Quercus robur) e cerquio (Quercus pyrenaica), e a sa situacin de conservacin dramtica. Tamn se atopa aqu o cogomelo Cystodermella freirei, do que s existen das nicas localidades (a nivel mundial) nas que se rexistrou a presenza desta especie. f. EIA con descoecemento total da importancia botnica da ADE do Morrazo O apartado de vexetacin do EIA ten enormes carencias e non elaboran ningunha lista de especies para avaliar os efectos prexudiciais da obra. O mato domina en moitos dos montes que forman a serra, sobre todo naqueles nas que as abas teen unha forte pendente. Est constitudo fundamentalmente por toxeiras e uceiras, formacins vexetais de importancia capital tanto biolxica como social e cultural. En contra do que se pensa debido sa omnipresencia no noso pas e sobre todo nas reas costeiras, estas formacins son moi escasas e restrinxidas a nivel europeo. De feito, estn protexidas na Directiva 92/43/CEE da Unin Europea figurando como hbitats de interese comunitario. Isto quere dicir que a U.E. considraos, despois de valorar todos os hbitats presentes no territorio comunitario, como un hbitat ameazado e que debe estar protexido mediante a creacin de espazos naturais
que contean estas comunidades. De feito un dos valores principais que motivou a declaracin da Costa da Vela como integrante da Rede Natura 2000 foron as sas toxeiras-uceiras e non a sa espectacular paisaxe (como adoita pensarse). seu importantsimo valor biolxico e como patrimonio natural engdeselle a funcin ecolxica, xa que estas matogueiras son as responsables de substituir o bosque natural cando este degradado (como neste caso), e de facilitar a sa recuperacin enriquecendo o chan, creando solo e substrato e favorecendo paseniamente a colonizacin do bosque. Temos que engadirlle ademais a importancia social xa que o toxo foi utilizado dende antigo como estrume e abono de calidade moi alta e mesmo chegou a ser sementado, constitundo polo tanto un elemento de moito valor na vida dos nosos antergos. Pero tamn ten unha importantsima funcin cultural. De feito son moitos os cantares, refrns, coplas, nomes, etc., presentes na cultura popular mesmo chegando a constitur o toxo como unha especie de planta (smbolo) senlleira do pas (xunto co carballo, a gaita, etc.). Ata a sa flor ten varios nomes (Xorima, Alecrn, etc.). Pero a maiores destas consideracins tamen hai no mato valores mis tanxibles (refermonos a ollos dun avaliador), xa que por exemplo existen na zona de afecin directa polos muos, a nica poboacin de xesta branca (Cytisus multiflorus) da comarca, as como a mis costeira e nica neste mbito de Erica australis subsp. aragonensis (que mesmo escasa en serras do interior como no Suido e en xeral na provincia de Pontevedra). Tamn Tuberaria lignosa conta nos matos desa zona coa nica pobacin da comarca e que xa est practicamente extinta debido realizacin dunha pista. Pero unha das especies mis interesante presente nos matos da zona a Centaurea melitensis, que ten nas zonas de cumio a sa nica poboacin da provincia de Pontevedra (e o resto das galegas estn acantonadas no oriente ourensn: Encia da Lastra, Viana do Bolo e Vern, xa que se trata dunha especie moi termfila). Despois de todo o exposto por ns, nos apartados relativos flora, parece pouco menos que unha tomadura de pelo as afirmacins do promotor na pxina 73 do EIA tales como Teniendo en cuenta los aspectos antes
comentados, se puede afirmar que la zona de estudio tiene un valor natural poco relevante, en particular por lo que a la vegetacin () se refiere, con escasos hbitats de la directiva y pocas especies importantes desde el punto de vista de la conservacin ou En conjunto la valoracin ambiental del rea de estudio se considera como media-baja, consecuencia, sobre todo, del deficiente estado de conservacin de las comunidades vegetales (). Nin que dicir ten que o estudio sobre a flora igual de pobre e adoece dos mesmos defectos co estudio da fauna. Ver, a este respecto o que se di no apartado seguinte (4. Impactos SEVEROS sobre a fauna; a. Introducin) xa que son totalmente vlidos para o estudio botnico que presentan. 4. Impactos SEVEROS sobre a fauna. a. Introducin. No apartado de definicin da rea de estudo da pxina 20, pargrafo 3, leemos a seguinte explicacin En el presente estudio optamos por considerar una superficie de afeccin a la fauna que viene determinada por una banda de 3 Km. No documento non se explica en base a que documentos ou criterios cientficos se apoian para establecer a faixa de 3 quilmetros de superficie de afeccin fauna, simplemente se enumera unha distancia ao chou, totalmente arbitraria, que podera ser inferior ou superior segundo conveniencia do promotor do proxecto e non ao interese xeral. Isto non unha interpretacin banal, pois na zona de estudo existen poboacins de especies de fauna ameazada, como o rato de almizcre, que segundo a consideracin da superficie de afeccin proposta polo promotor pode inclurse ou exclurse. Como comprobaremos mis adiante na pxina 42 do documento onde se especifica a pesar de incluir algunas especies relevantes como el Desmn ibrico o la Nutria palertica (tabla 10). Ninguna de estas dos especies en concreto parecen estar presentes en la zona de ubicacin del parque elico. O mis intrigante desta frase a utilizacin do verbo parecer, o que demostra unha crenza ou opinin por parte do equipo redactor do EIA, pero os estudos deben sustentarse en datos cientficos e NON en opinins ou crenzas. Existe
un traballo de campo que demostre cientificamente que non existe unha poboacin de rato de almizcre na zona? Existe algn traballo de campo sobre a fauna presente na zona? Dende a nosa organizacin conservacionista e cientfica pensamos que tdolos indicios indican que o traballo de campo NON existiu, e que simplemente se realizou unha revisin bibliogrfica, mis unha inspeccin rutinaria da zona de estudo por persoas nefitas, sen coecementos na materia, algo de enorme gravidade e que invalidara a EIA. A lexislacin sobre avaliacin do impacto ambiental clara cando indica que a dimensin xeogrfica afectada polo proxecto non se debe limitar superficie directamente afectada, ou que soporta o cambio de uso do solo, dbese considerar a extensin que pode soportar efectos do posible impacto, polo que a superficie de afeccin a la fauna que viene determinada por una banda de 3 Km segundo se indica no EIA mis que irregular. Mxime cando na pxina 7 do apartado de estudio de alternativas se indica que Dentro de esta rea (referndose ADE do Morrazo), para elaborar el proyecto de parque elico de Pedras Negras se partieron de 35 posiciones donde era viable desde el punto de vista tcnico la instalacin de aerogenaradores de 3 Mw polo que dende a nosa organizacin entendemos que a rea de estudio incle toda a poligonal que se corresponde coa ADE do Morrazo (inclundo os concellos de Vilaboa, Marn, Moaa, Bueu e Pontevedra) e que abarca unha superficie aproximada de 4.300 hectreas de superficie. O documento de Inicio del Procedimiento de Evaluacin de Impacto Ambiental del Parque Elico de Pedras Negras de xuo de 2011 corrobora a nosa aseveracin. Na pxina 13 deste documento, no apartado 2.4.1. Inventario Ambiental podemos leer o seguinte Realizacin de un Inventario ambiental en la ADE Morrazo donde se ubicar el futuro parque elico Pedras Negras para conocer todos los elementos presentes en la misma. A pobre conclusin do EIA que La fauna de la zona de estudio refleja, en general, las condiciones ecolgicas que se han puesto de manifiesto en el anlisis de la vegetacin ... En consecuencia, el entorno estudiado muestra una escasa estructuracin y diversidad ambiental, que se traduce en la
presencia de una fauna bastante reducida, compuesta mayoritariamente por especies generalistas. b. Impacto negativo sobre a poboacin de anfibios. No espazo que abrangue a poligonal do ADE do Morrazo atopamos 12 especies de anfibios, todas elas de carcter autctono, 5 urodelos e 7 anuros, anda que cabe a posibilidade de confirmar unha mis: Rana temporaria, que vira a ser a cita a menor altitude e mis costeira da provincia de Pontevedra e practicamente o lmite meridional da especie; vira a confirmar outra vez a importancia das zonas montanas costeiras cunha mestura de condicins moi atractivas para acadar altos niveis de biodiversidade. Observronse uns individuos atribubles a esta especie que non foron capturados para comprobar a determinacin especfica. De comprobarse sera unha poboacin relicta. Das especies mencionadas na tboa 1 en relacin singularidade e rareza, indicar a presenza dun endemismo noroccidental ibrico, case que exclusivo do territorio galego, a saramaganta (Chioglossa lusitanica Barbosa du Bocage, 1864) e nico representante do seu xnero na pennsula e da que na zona atopouse unha posta de mis de douscentos ovos (posta comunitaria), que segundo comprobamos na bibliografa non son habituais e probablemente indica a existencia dun importante nmeros de exemplares da especie na zona. Ademais existen poboacins de 3 endemismos ibricos, o pintafontes comn (Triturus boscai), o sapio pintoxo (Discoglossus galganoi) e a ra patilonga (Rana iberica). Observamos que o equipo redactor do documento indcanos na pxina 38 que La variedad de especies presentes y el estado de conservacin desfavorable de varias de ellas (ver tabla 7), hacen de la comunidad de anfibios el grupo de vertebrados tal vez ms interesante de los presentes en el rea de implantacin. Pero non existe unha correlativa valoracin ambiental obxectiva que interprete el estado de conservacin desfavorable das especies presentes, as atopamos que no apartado 6. Valoracin ambiental, na pxina
73, podemos ollar a seguinte afirmacin El nmero de especies presentes no resulta demasiado alto, excepcin hecha del grupo de los anfibios y reptiles, que cuentan con una buena representacin de especies, entre las que se incluyen varios endemismos ibricos (salamandra rabilarga, lagarto verdinegro) que ademais de ser TOTALMENTE incompleto non se traduce nunha toma en consideracin na valoracin, simplemente se indica que existe una buena representacin de especies, que por certo, contradice o argumento esgrimido na pxina 38 polo equipo redactor, onde afirma categoricamente que Las reas deforestadas, cubiertas por matorrales y pastizales, o aquellas que han sufrido incendios recientes, son ms pobres en anfibios. Continuando coa argumentacin, constatable que non se estuda a afeccin s especies de anfibios, indcanse as especies presentes, pero non se establece a representatividade nin as ameazas conservacin das mesmas. E como resultado atrvense a afirmar no apartado 7.2.16. Resumen de impactos que a afeccin a la fauna: accesos y viales na fase de obras y funcionamiento obtn unha calificacin de compatible. Existen errores graves na catalogacin de especies, o equipo redactor incle na categora de ameaza como vulnerable as poboacins de Salamandra salamandra (Linnaeus, 1758), cando S as poboacins insulares gozan desta categora de proteccin. En canto o sapio comadrn Alytes obstetricans (Laurenti, 1768), entendemos a preocupacin transmitida polos autores do documento de EIA, pois como se manifesta no actual Atlas dos anfibios e rptiles de Galicia (SGHN, 2011) a poboacin desta especie de anfibio sufre unha drstica reducin en Galicia, polo que debera estar catalogada, pero a realidade que o sapio comadrn non est catalogado como vulnerable no CGEA. precisamente nas chans que ocuparan os aeroxeneradores atpanse as mellores e maiores poboacins desta especie para a comarca, acadando unhas densidades anda aceptables, ao igual que acontece para Bufo calamita (especie mis abundante pero que hoxe en da xa escasea no resto do territorio) e que atopa nestas chans e braas o hbitat idneo producndose concentracins de varios centos de exemplares en cada braa durante a reproducin.
O mesmo acontece coa ra das veigas Discoglossus galganoi (Capula, Nascetti, Lanza, Crespo & Bullini, 1985), os redactores do documento indican que est includa no Catlogo Galego de Especies Ameazadas (CGEA) como vulnerable, o que certo, pero S as poboacins insulares gozan desta categora de proteccin. Sera interesante informar ao promotor do parque elico que o Morrazo unha pennsula, non unha illa, anda que ecoloxicamente falando podera compararse como un sistema insular.
ESPECIE
CATEGORA BIOXEOGRFICA
DIRECTIVA 92/43/CEE (DIRECTIVA HBITAT)
CATEGORA DE AMEAZA
CATLOGO GALEGO (C.G.E.A.) CATLOGO ESPAOL (C.N.E.A.) LIBRO VERMELLO
ORDE: URODELA FAMILIA: SALAMANDRIDAE Chioglossa lusitanica Salamandra salamandra Triturus boscai Triturus helveticus Triturus marmoratus Endemismo noroccidental ibrico Eurosiberiana Endemismo ibrico Europea occidental Europea occidental Includa Non includa Non includa Non includa Non includa ORDE: ANURA FAMILIA: DISCOGLOSSIDAE VU IE IE IE IE IE IE IE IE VU NT LC LC LC
Alytes obstetricans Discoglossus galganoi
Europea occidental Endemismo ibrico
Non includa Non includa FAMILIA: BUFONIDAE
IE IE
IE IE
NT LC
Bufo bufo Bufo calamita
Eurosiberiana Europea occidental
Non includa Non includa FAMILIA: HYLIDAE
IE
IE
LC LC
Hyla arborea
Europea occidental
Non includa FAMILIA: RANIDAE
VU
IE
LC
Rana iberica Rana perezi
Endemismo ibrico Iberomediterrnea
Non includa Non includa
VU -
IE -
VU LC
Tboa n 1. Especies de anfibios presentes na zona de estudo, ADE do Morrazo. Elaboracin propia.
Existen mis documentos de catalogacin que non se teen en conta no EIA, na tboa 1 indicamos os mis importantes, pero tamn sera pertinente ter en conta os anexos da Ley 42/2007, do 13 de decembro, del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad. Por exemplo, a ra das veigas Discoglossus galganoi est includa no Anexo II (especies animais e vexetais de interese comunitario para cuxa conservacin necesario desear zonas especiais de conservacin) e no Anexo V (especies animais e vexetais de interese comunitario que requiren unha proteccin estrita). O sapio comadrn Alytes obstetricans est includo no Anexo V. A saramaganta Chioglossa lusitanica est catalogada nos Anexos II e V. O limpafontes verde Triturus marmoratus, o sapo corriqueiro Bufo calamita, a estroza Hyla arborea e a ra patilonga Rana iberica estn no Anexo V. c. Impacto sobre os rptiles. Nos montes do Morrazo atopamos 16 especies de rptiles, todas a excepcin dunha son autctonas, dos cales 8 son saurios, 7 ofidios un quelnido. Todas elas son especies eminentemente terrestres, exceptuando as das cobras do xnero Natrix e Trachemys scripta que mostran costumes acuticas. Os rptiles na zona de estudo, cun clima de tendencia mediterrnea, presntanse activos o longo do ano, con aumento de actividade durante a primavera e o vern. Na tboa 2 indcase a relacin de especies de rptiles presentes na poligonal de 4.300 ha. na ADE Morrazo, obtida da observacin directa e dos datos bibliogrficos. Para cada taxon indicase o nome cientfico, a sa categora bioxeogrfica, a sa inclusin ou non no Anexo II da Directiva 92/43/CEE (Directiva Hbitat) e a categora de ameaza segundo o Catlogo Galego de Especies Ameazadas (C.G.E.A.), o Catlogo Nacional de Especies Ameazadas (C.N.E.A.) e o Libro Vermello dos anfibios e rptiles de Espaa.
ESPECIE
DIRECTIVA 92/43/CEE
CATEGORA DE AMEAZA C.G.E.A. C.N.E.A. LIBRO VERMELLO
ORDE: SQUAMATA SUBORDE: SAURIA FAMILIA: SCINCIDAE Chalcides bedriagai Chalcides striatus Endemismo ibrico Iberomediterrnea Non includa Non includa VU IE IE IE NT LC
FAMILIA: ANGUIDAE Anguis fragilis Eurosiberiana Non includa FAMILIA: LACERTIDAE Timon lepidus Lacerta schreiberi Podarcis bocagei Suroeste europea Endemismo noroccidental ibrico Endemismo ibrico Non includa Includa Non includa IE IE LC NT LC IE IE LC
Podarcis hispanica Psammodromus algirus
Iberomediterrnea Iberomediterrnea
Non includa Non includa
IE IE
IE IE
LC LC
SUBORDE: OPHIDIA FAMILIA: COLUBRIDAE Coronella austriaca Coronella girondica Rhinechis scalaris Malpolon monspessulanus Natrix maura Natrix natrix Palertica Iberomediterrnea Iberomediterrnea Circumediterranea Europea occidental Eurosiberiana Non includa Non includa Non includa Non includa Non includa Non includa FAMILIA: VIPERIDAE Vipera seoanei Endemismo ibrico Non includa LC IE IE IE IE IE IE IE IE IE IE LC LC LC LC LC LC
ORDE: QUELONIA Grupo de anelamento ANDURIA. Entidade Cientfica sen nimo de lucro fundada en 1985. Inscrita no Rexistro de Entidades de Carcter Ambiental da Comunidade Autnoma de Galicia co n 2008/0083. 39 de 72
Trachemys scripta
Alctona
Tboa n 2. Especies de rptiles presentes na zona de estudo, ADE do Morrazo. Elaboracin propia.
No tocante singularidade destacar a presenza dun endemismo noroccidental ibrico como o lagarto das silveiras (Lacerta schreiberi), e nada menos que tres endemismos ibricos o esgonzo ibrico (Chalcides bedriagai), a lagartixa galega (Podarcis bocagei) e vbora de seoane (Vipera seoanei). importante mencionar por cuestins de conservacin as poboacins localizadas dentro do ADE do Morrazo das especies como o esgonzo ibrico (Chalcides bedriagai) que ademais de ser un endemismo, est sufrindo unha regresin importante en toda Galicia pola destrucin do seu ecosistema (lembramos ao equipo redactor do documento de EIA que a faixa costeira de Pontevedra concentra a meirande poboacin de toda Galicia) (SGHN), 2011. As cobras, e especialmente a cobra viperina (Natrix maura), cunha reducin de presenza do 50% das grellas estudadas en Galicia respecto a estudos anteriores dos anos noventa, e a vbora de seoane (Vipera seoanei) ameazada pola destrucin do seu hbitat de matogueira. Toda esta informacin omtese no apartado 6. Valoracin ambiental (pxina 72) do EIA, polo que o resultado da mesma tradcese nunha valoracin incorrecta do impacto poboacin de rptiles na zona de estudio. d. Impacto sobre a mastofauna. Na tboa nmero 3 indcase a relacin de taxons de mamferos presentes na rea de estudo, obtida da observacin directa e dos datos bibliogrficos. Para cada especie indicase o nome cientfico, o seu carcter (autctono ou alctono) a sa categora bioxeogrfica, a sa inclusin ou non no Anexo II da Directiva 92/43/CEE (Directiva Hbitat) e a categora de ameaza segundo o Catlogo Galego de Especies Ameazadas (C.G.E.A.), o Catlogo Nacional de Especies Ameazadas (C.N.E.A.) e o Libro Vermello dos mamferos terrestres de Espaa.
ESPECIE
CARCTER
DIRECTIVA 92/43/CEE
CATEGORA DE AMEAZA
C.G.E.A. C.N.E.A LIBRO VERMELLO
ORDE: INSECTIVORA FAMILIA: ERINACEIDAE Erinaceus europaeus Autctono Europea occidental FAMILIA: SORICIDAE Sorex minutus Sorex granarius Crocidura russula Crocidura suaveolens Talpa occidentalis Galemys pyrenaicus Autctono Autctono Autctona Autctona Autctono Autctono Palertica Endemismo ibrico Europea occidental e norte de frica Palertica FAMILIA: TALPIDAE Endemismo ibrico Endemismo ibrico ORDE: CHIROPTERA FAMILIA: RHINOLOPHIDAE Non includa Includa VU IE DD EN Non includa Non includa Non includa Non includa LC NT LC DD Non includa DD
Rhinolophus ferrumequinum Rhinolophus hipposideros Rhinolophus euryale
Autctono Autctono Autctono
Palertica meridional Palertica Palertica meridional FAMILIA: VESPERTILIONIDAE
Includa Includa Includa
VU VU VU
IE IE IE
Myotis bechstenii Myotis emarginatus Myotis nattereri Myotis myotis Myotis daubentoni Pipistrellus pipistrellus Nyctalus leisleri Eptesicus serotinus
Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono
Palertica Palertica Palertica Europea meridional Palertica Europea e norte de frica Palertica Palertica
Includa Includa Non includa Includa Non includa Non includa Non includa Non includa
VU VU IE VU IE IE IE IE
IE IE IE IE IE IE IE IE
EN -
Barbastella barbastellus Plecotus auritus Plecotus austriacus
Autctono Autctono Autctono CARCTER
Palertica Eurasia Eurasia e norte de frica CATEGORA BIOXEOGRFICA
Includa Non includa Non includa DIRECTIVA 92/43/CEE
IE IE IE
IE IE IE
ESPECIE
CATEGORA DE AMEAZA C.G.E.A. C.N.E.A LIBRO VERMELLO
ORDE: CARNIVORA FAMILIA: CANIDAE Vulpes vulpes Mustela nivalis Mustela erminea Mustela putorius Mustela vison Martes foina Autctono Autctono Autctono Autctono Alctono Autctona Holrtica FAMILIA: MUSTELIDAE Palertica circumboreal Palertica Norteamrica Palertica meridional Non includa Non includa Non includa Non includa Non includa IE IE DD VU NT NE LC Non includa LC
Meles meles Lutra lutra Genetta genetta
Palertica Palertica FAMILIA: VIVERRIDAE ORDE: ARTIODACTYLA FAMILIA: SUIDAE
Non includa Includa Non includa
IE -
IE -
LC NT LC
Sus scrofa
Autctono
Palertica ORDE: RODENTIA FAMILIA: SCIURIDAE
Non includa
LC
Sciurus vulgaris Apodemus sylvaticus Rattus rattus Rattus norvegicus Mus domesticus Arvicola sapidus
Autctono Autctono Autctono Alctono Autctono Autctono
Palertica FAMILIA: MURIDAE Palertica Palertica Endemismo galo-ibrico
Non includa Non includa Non includa Non includa Non includa Non includa
LC LC DD NE LC VU
Microtus agrestis Microtus lusitanicus Eliomys quercinus
Eurasia Endemismo ibrico FAMILIA: GLIRIDAE Palertica ORDE: LAGOMORPHA FAMILIA: LEPORIDAE
Non includa Non includa Non includa
LC LC LC
Oryctolagus cuniculus
Autctono
Endemismo ibrico
Non includa
LC
Tboa n 3. Especies de mamferos presentes na zona de estudo, ADE do Morrazo. Elaboracin propia.
Atopamos 41 especies, que inclen insectvoros, quirpteros, carnvoros, artiodctilos e roedores. Con respecto singularidade na zona atopamos dous endemismos ibricos o rato de almizcre (Galemys pyrenaicus) e a corta dos prados (Microtus lusitanicus). e. Representatividade da herpetofauna e mastofauna na zona de estudo. O listado de vertebrados presentes na rea de estudio (excludos peixes e aves) est constitudo por 69 especies. Neste catlogo inclense 12 especies de anfibios, 16 rptiles e 41 mamferos. Na tboa nmero 4 detallase o nmero de especies presentes na rea de estudio e a proporcin que supn respecto fauna presente en Galicia.
N ESPECIES
ZONA DE ESTUDO
GALICIA
PORCENTAXE
Anfibios Rptiles Mamferos TOTAL
12 16 41 69
14 26 59 99
85,71% 61,54% 69,49% 69,69%
Tboa n 4. Nmero de especies inventariadas na zona de estudo e

proporcin respecto herpetofauna e mastofauna presentes en Galicia. Elaboracin propia.
O exposto contrad frontalmente o indicado polo promotor na pxina 73 Teniendo en cuenta los aspectos antes comentados, se puede afirmar que la zona de estudio tiene un valor natural poco relevate, en particular por lo que a la vegetacin () se refiere, con escasos hbitats de la directiva y pocas especies importantes desde el punto de vista de la conservacin. E tamn onde se afirma na pxina 73 que En conjunto la valoracin ambiental () se
considera como media-baja, consecuencia () de la relativa escasa comunidad zoolgica. Claramente observamos que o equipo redactor do documento de EIA contratado polo promotor do proxecto ten enormes carencias no campo das ciencias matemticas, nica explicacin posible para que interpreten que o 69,69% das especies de vertebrados (sen analizar as aves, o que aumentara ese porcentaxe) con representacin en Galicia se atopen na zona de estudo sexa relativa escasa comunidad zoolgica ou comunidad de mamferos relativamente pobre. Outra explicacin para as carencias mostradas polo equipo redactor a explica o novelista estadounidense Upton Sinclair nunha das sas frases clebres Es difcil hacer que un hombre entienda algo cuando su salario depende de que no lo entienda. f. Aniquilacin da fauna vertebrada illada nos ros do Morrazo A existencia no Morrazo de pequenos cursos de auga, sen conexin coas grandes cuncas fluviais, implica que estes ecosistemas deben considerarse (polo seu funcionamento) como illas nas que as poboacins de vertebrados presentes son xenticamente diferentes s do resto do pas. A afeccin das obras da va de alta capacidade do Morrazo provocaron a extincin de poboacins do peixe Chondrostoma arcasii en multitude de regatos sen posibilidade de recolonizacin actual polo seu illamento. Agora pretendese actuar de forma similar nos escasos regatos que non se viron afectados pola citada va, cun resultado similar. O que no EIA se considera como un demrito (ou escaso valor) debe considerarse como un ecosistema moi frxil polo seu illamento, mis anda, de conservacin prioritario, xa que afectara ao ecosistema do rato de almizcre (Galemys pyrenaicus).
g. Presenza na zona de estudo de especies de morcegos de enorme interese. Mencin especial precisan os morcegos presentes nesta rea. No Morrazo atopronse 20 das 23 especies presentes en Galicia. Dentro da orde dos morcegos, son os de ferradura os que maior retroceso estn a sufrir a nivel europeo, debido a sa vulnerabilidade. por iso que moi importante a proteccin das reas de alimentacin refuxio al onde anda se conservan poboacins, como o caso da zona que tratamos. Esta regresin est a acontecer na maior parte dos morcegos, por iso, estn estritamente protexidos na lexislacin galega, espaola e europea. Anda que todos os morcegos son importantes dende o punto de vista da conservacin, no espazo da ADE do Morrazo podemos destacar algunhas especies que contan con moi poucas localidades a nivel galego. Este o caso do morcego da fraga (Barbastella barbastellus), especie que voa por enriba do dosel arbreo debido ao seu patrn de caza, o que o converte nunha especie vulnerable perante os aeroxeneradores. Ademais na zona foi comprobada a sa reproducin polo que se trata dun rea especialmente interesante para a especie xa que hai moi poucos datos de reproducin para a especie en Galicia. O nctulo pequeno (Nyctalus leisleri) outra das especies de importancia presentes na zona, xa que constite a nica localidade reprodutora da provincia de Pontevedra e das escassimas de Galicia (s se atoparon femias reprodutoras en Ancares e Courel a maiores destas). Pero mis importante , se cabe, que se trata dunha das especies mis afectada pola instalacin de aeroxeneradores (como amosa a bibliografa), xa que voa moi por riba do dosel arboro, con voos retilneos e veloces e, polo tanto, pouco maniobrables. unha das especies que xa foi atopada morta en varios parques elicos de Galicia e que conta con moi boas poboacins na zona. O morcego de ferradura mediterrneo (Rhinolophus euryale), o morcego orelludo cincento (Plecotus austriacus) ou o morcego rateiro forestal (Myotis bechsteinii) son outras das especies interesantes presentes na rea.
No caso do morcego rateiro forestal (Myotis bechsteinii) trtase da nica poboacin reprodutora coecida en Galicia e das mis grandes do Estado. A especie est catalogada como Vulnerable no Catlogo Galego de Especies Ameazadas e includa nos Anexos II e IV da Directiva Hbitats, as como considerado EN PELIGRO DE EXTINCIN no Libro Vermello dos Vertebrados de Espaa (1992) e VULNERABLE na Lista Vermella da UICN (2000). Ademais a SECEMU (Sociedad Espaola para la Conservacin y el Estudio de los Murcilagos), proponna como EN PELIGRO DE EXTINCIN. Por ltimo, tamn est includo no Anexo II do Convenio de Berna e no Anexo II do Convenio de Bonn. Queda sobradamente probado a sa importancia con tal cantidade de proteccins en tratados internacionais, estatais e nacionais pero hai que dicir que est considerado como un morcego extramadamente raro e escaso a nivel europeo do que tan s hai unhas poucas citas dispersas por toda Espaa. En realidade, dez dos catorce quirpteros presentes na ADE estn includos no Anexo IV da Directiva 92/43/CEE (Directiva Hbitat), que as cataloga como de interese comunitario, o cal procura unha proteccin e conservacin estrita dos exemplares destas especies. Nembargante os morcegos de ferradura (Rhinolophus spp.) e mis o morcego da fraga (Barbastella barbastellus) atpanse includos no Anexo II da Directiva 92/43/CEE, tdalas especies adheridas a este anexo precisan a creacin de espazos que faciliten a sa conservacin. A nivel estatal e nacional os morcegos presentes nos montes do Morrazo estn catalogados como de interese especial no Catlogo Nacional de Especies Ameazadas (C.N.E.A.) e no Catlogo Galego de Especies Ameazadas (C.G.E.A.), o que as fai merecedoras dunha atencin particular en funcin seu valor cientfico, ecolxico, cultural, ou pola sa singularidade. Ao seren especies de hbitos nocturnos precisan de refuxios onde pasar a meirande parte do da sen ser molestados e onde protexerse das condicins meteorolxicas adversas dependendo da existencia de buratos nas rbores, casas abandonadas, minas de auga e covas artificiais. Os morcegos son animais que estn a sufrir unha perda importantsima de espazo vital.
A maior ameaza dos morcegos e o descoecemento da sa bioloxa, o que fai que anda os miremos con desconfianza, sendo o progreso e a industrializacin os seus principais inimigos. No Morrazo estn pasando por un duro momento no que a desaparicin dos bosques autctonos e o urbanismo incontrolado provoca a perda de hbitats e refuxios naturais, as novas construcins son totalmente hermticas sendo o urbanismo unha forte perda de refuxios.
Na pxina 110 no apartado Colisin de quirpteros indcase Tan slo podemos afirmar que algunas especies de quirpteros pueden colisionar con aerogeneradores del tipo de los que se pretende instalar en el parque objeto de estudio... La posible afeccin del parque sobre los quirpteros vendra dada por la destruccin directa de refugios, as como por el riesgo de colisin. ... Debido a la morfologa del rea de implantacin no parece muy probable la existencia de cuevas () tampoco se han detectado construcciones, simas o minas susceptibles de ser ocupadas por este tipo de vertebrados,() ...En cuanto al riesgo de colisin, sealar la presencia de arbolado desarrollado en la zona, lo que podra incrementar el riesgo de colisin al acercar la altura de vuelo de los quirpteros a las palas. h. Impacto sobre as aves. As aves son o grupo de vertebrados que mostra unha maior riqueza especfica nos montes do Morrazo. Non nos vamos a extender neste asunto porque nos levara moito tempo (que non temos) falar do centenar de especies de aves que ocupan a rea delimitada polo ADE. Son precisamente eses cumios con escasa vexetacin, de matogueira baixa entre as pedras os que serven de atraccin e hbitat nico para moitas especies, con eses requirimentos ecolxicos, nunha comarca totalmente revexetada (nunha alta porcentaxe con eucalipto) e antropizada. Aqu cran especies como a pica das rbores (Anthus trivialis) ou o picanzo vermello (Lanius collurio), entre outras moitas.
Este tamn o hbitat onde cran a papuxa do mato (Sylvia undata), e a cotova (Lullula arborea) especies includas no Anexo 1 da Directiva AVES (Directiva 79/409/CEE). Nos hbitats hmidos da serra posible observar diversas especies acuticas como invernantes ou durante os pasos migratorios, como Gallinago gallinago, Scolopax rusticola, Vanellus vanellus e Pluvialis apricaria. Algunha destas especies de particular interese pola sa rareza, como o caso de Charadrius morinellus (concretamos mis no apartado 4. j.). O EIA recoece na pxina 110, no apartado Espacio vaco que Diversos estudios de parques elicos realizados en paises europeos () atribuyen a stos la creacin de un espacio vaco alrededor de los mismos, en los que algunas especies de aves escasean. Se supone que dicho vaco es creado por las aves como reaccin al ruido producido por los aerogeneradores, con objeto de mantener una distancia de seguridad que evite las colisiones o perturbaciones. E na pxina 111 que Un estudio realizado por Pedersen y Poulsen (1991) en el Mar de Wadden (Dinamarca), (), antes, durante y tras la construccin y puesta en marcha de un aerogenerador de 60 metros de altura, demostr que el aerogenerador cre un efecto vaco alrededor suyo, impidiendo el aprovechamiento de las superficies cercanas por las aves. i. Impacto sobre a poboacin de aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot, 1822) e efectos transfronteirizos do parque elico Pedras Negras. De entre tdalas grandes rapaces planeadoras que vagan polo noso territorio das que hai constancia utilizando o espazo dos cumios dos Montes do Morrazo (Gyps fulvus, Neophron percnopterus, Aquila pennata, Circaetus gallicus, Milvus migrans) destaca a presenza da aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot, 1822). Esta ltima est considerada como unha especie prioritaria a nivel Europeo, includa no Anexo 1 da Directiva AVES (Directiva 79/409/CEE), debido perda dos seus efectivos poboacionais nas ltimas dcadas en toda Europa. Catalogada como en Perigo de Extincin, cando menos, nas
comunidades de Navarra, Pas Vasco, La Rioja, Aragn, Castilla-La Mancha, Madrid e Murcia. A aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot, 1822) unha especie ameazada e clasificada en Portugal coa categora de conservacin de En Perigo para o que se chegou a desenvolver un Programa LIFE-Natureza da Unin Europea (http://lifebonelli.ceai.pt/ e www.icn.pt/aguiasatelite/). O resultado do seguimento de catro aguias de Bonelli portuguesas, catalogadas En Perigo e radiomarcadas nos anos 2004 e 2005 (2 nacidas no Val do Teixo e 2 no Val do Douro), foi que todas elas se adentraron no territorio galego despois de abandonar a zona de cra onde naceron. As das nacidas na poboacin do Alto Douro pasaron sobre os Montes do Morrazo onde se pretende implantar o parque elico de Pedras Negras (ver infografas 1 e 2). Ferreiro et al. (2009) rexistraron que para dous individuos de aguia de Bonelli radiomarcadas existiu un risco eminente de colisin en 3.5% das localizacins rexistradas (a menos de 250 m de aeroxeradores e a menos de 100 m de altitude), especie que por outra banda conta entre as sas principais ameazas as mortes por electrocucin e impacto contra tendidos elctricos (ver http://www.magrama.gob.es/es/biodiversidad/temas/conservacion-de-especiesamenazadas/ver136_tcm7-19968.pdf). O parque elico do Morrazo ser un perigo para a especie con efectos transfronteirizos pola construcin deste parque elico. Toda esta informacin mencionada neste apartado pblica, libre para ser analizada, pero o equipo redactor do documento de EIA non considerou adecuado inclula no apartado 7.2.10. Afeccin a la fauna, na pxina 95 en diante, onde tratan a colisin das aves cos futuros aeroxeradores. Dende a nosa organizacin cientfica pensamos que esta e outras omisins desvirtan a totalidade dos apartados 6. Valoracin ambiental (ver pxina 72) e o 7. Anlisis de impactos (ver pxina 74) pois non verosmil chegar a unha conclusin obxectiva sobre a valoracin ambiental dun proxecto se o equipo tcnico contratado pola empresa promotora omite a informacin mis relevante.
Infografa n 1. Localizacin do recorrido do exemplar Neutro de aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot,
1822), sinlase cunha http://lifebonelli.ceai.pt/. frecha vermella a proposta de parque elico Pedras Negras. Fonte:
Infografa n 2. Localizacin do recorrido do exemplar Luz de aguia de Bonelli (Aquila fasciata Vieillot,
1822), sinlase cunha http://lifebonelli.ceai.pt/. frecha vermella a proposta de parque elico Pedras Negras. Fonte:
j. Conectividade do Lugar de Importancia Comunitaria de San Simn coa zona RAMSAR, ZEPA e IBA do Complexo intermareal Umia O Grove, A Lanzada, punta Carreirn e lagoa Bodeira. O parque elico pretende instalarse a menos de 3 quilmetros do LIC Enseada de San Simn. A Enseada do Grove acolle ao 20% das aves invernantes na comunidade Autnoma (unhas 20.000 aves acuticas), sendo a principal zona galega para antidas (2.901 aves) e limcolas (7.874 aves). A Enseada de San Simn acolle un total de 6.028 aves acuticas invernantes (2.855 antidas e 586 limcolas), mostrando importancia nacional os efectivos de asubin Anas penelope (1.500-2.000 aves) e bilurico claro Tringa nebularia (como reflicten os censos de aves acuticas invernantes da propia Consellera de Medio Ambiente). As das localidades en conxunto albergan cuarta parte das antidas invernantes en Galicia (media de 5.800 individuos). A distancia entre estas das zonas de importancia comunitaria de tan s 20 quilmetros, e a ADE do Morrazo e maila proposta de parque elico Pedras Negras intercepta a ruta en lia recta entre ambas (ver a infografa n 3). Os movementos das aves acontecen tanto de da como de noite, cunha alta probabilidade de impacto contra as aspas dos muos. Como exemplo da conectividade entre os dous LICs xuntamos o historial dun bilurico Tringa totanus anelado para o seu seguimento cientfico (ver figura n 2, pxina 53). Tamn hai constancia do movemento de gaivotas entre as das zonas.
Infografa n 3. Localizacin do recorrido lineal que separan os espazos naturais indicados no apartado 4.j.
e que atravesa a ADE do Morrazo (polgono vermello). Fonte: Elaboracin propia.
Figura n 2. Historial vital dun exemplar de bilurico onde se sinala a conexin entre os espazos naturais indicados no apartado 4.j. deste
documento de alegacins. Fonte: Grupo de Anelamento ANDURIA.
Un maior grado de marcaxe de aves (en especial patos) e posterior seguimento pora de manifesto a gran conectividade entre estas das zonas. Cabe, polo tanto, dicir que a instalacin deste parque elico afecta tamn directamente fauna da ZEPA e zona RAMSAR do mia-Grove, nos desprazamentos entre os dous LICs, xa que non estn illados. Nin que dicir ten que o nmero de aves que empregan ambos espazos ao longo do ano moitsimo maior caos nmeros que reflexa os censos de invernada. k. Migracin a nivel de cumios das serras litorais de Galicia. Para o resto das aves, nos cumios dos montes do Morrazo, acontece un fluxo migratorio de certas especies que se canaliza polos cumios das nosas serras costeiras sen que esas aves cheguen descender aos vales (s uns centos de metros por debaixo deses cumios). As, atpase fluxo de especies escasas a nivel galego e das que sabemos existen avistamentos noutras serras costeiras, como A Grova e probablemente tdalas demais (sen mostrear) como Galieiro, Curota, etc. o caso de Turdus torquatus (o maior rexistro de exemplares para a especie da historia de Galicia e con paso prenupcial anual pola serra, o que d conta da importanca que poden ter esta e as demais serras litorais neste tipo de fluxos migratorios), Monticola solitarius, Monticola saxatilis, Emberiza hortulana, Anthus campestris, Charadrius morinellus, Neophron percnopterus, Lanius spp. (localidade de invernada para Lanius meridionalis, especie escasamente representada na provincia de Pontevedra e nica para o Morrazo, ao ser mis tpica do interior do pas.); Oenanthe oenanthe (poboacin de Groenlandia segundo as medidas das aves capturadas para anelamento). Anda que algns exemplares illados sedimenten ao longo da costa, o fluxo migratorio principal canalzase a travs dos cumios, onde son frecuentes outras especies en migracin como Cuculus canorus, Upupa epops, Caprimulgus europaeus e mesmo Merops apiaster. Estas observacins estn rexistradas
no blog http://avesdesansimon.blogspot.com.es/ e nos anuarios das aves de Galicia que edita a Sociedade Galega de Ornitoloxa (SGO). Cabe destacar que para Caprimulgus europaeus (Especie aniante includa no anexo I da Directiva Aves) localizamos na zona unha abraiante densidade de poboacin reprodutora (ao que hai que engadirlle o fluxo de exemplares en migracin posnupcial cara a finas do vern), xa que capturamos mis de trescentos exemplares diferentes para anelamento, s no cumio de Coto do Home (chan de Xestoso, Pedras Negras, Chan da Carqueixa e Chan da lagoa) xusto onde ira toda a instalacin de aeroxeneradores. De feito, estamos levando a cabo un estudo da especie na zona xa que non atopamos na bibliografa referencias de tan espectacular concentracin de exemplares para alimentarse e criar nunha zona. As consecuencias da instalacin dos aeroxeneradores seran nefastas para esta especie migradora de envergadura mediana que parece ter nos montes abertos das Ras Baixas, as mellores densidades de toda Galicia e de Espaa. Das das aves marcadas nestes cumios do Morrazo atopronse na IBA e Parque Nacional das Illas Atlnticas trala (como pode consultarse na base de datos de anelamento do Ministerio de Agricultura, Alimentacin y Medio Ambiente). A densidade de aves insectvoras migratorias nestes cumios do Morrazo, especialmente no paso postnupcial, quizs e deba presenza de gando cabalar, que cos seus excrementos favorece altsimas densidades de insectos coprfagos que, nesas pocas do ano, constiten unha altsima porcentaxe do alimento destas aves. O EIA recoece que: la situacin de aerogeneradores junto a zonas hmedas, lneas de costa, lugares vitales para el ciclo biolgico de las especies, muladares u otros puntos concretos de concentracin de aves o pasos migratorios, aumenta considerablemente el riesgo de colisin especialmente en el caso de migrantes nocturnos. Anda que o propio EIA oculta o feito, demostrado, de que os montes do Morrazo atpanse nesa categora (os aeroxeradores irn xunto a zonas hmidas e lias de costa (LIC
de San Simn), lugares vitais para o ciclo biolxico das especies, zonas de alimentacin e de concentracin de aves o pasos migratorios. Respecto da migracin nocturna, en pleno paso migratorio escoitase, a diario, a migracin nocturna das aves limcolas (Numenius phaeopus e outras) voando sobre esta serra, xa que voan a baixa altura ao vir costeando e voando a ras de auga sobre o mar, dende frica e o sur da pennsula. O EIA recoece na px. 110 que En el caso de las aves migratorias, algunos estudios han comprobado (Winkelman 1992c) que la instalacin de un parque elico causa una alteracin en su lnea y altura de vuelo, produciendo incluso reacciones de pnico mientras los cruzan. 5. Impacto nos invertebrados. Como xa comentamos no apartado de botnica, nas chans mis hmidas e braentas do lugar, atopamos anda ben representada unha planta moi interesante Gentiana pneumonanthe. Esta serve de planta nutricia s eirugas da bolboreta Maculinea alcon, especie escasa a nivel galego, coecida pola sa sensibilidade xa que (ademais da planta) tamn depende da presenza dunha especie de formiga para completar o seu ciclo de vida. Outro dos invertebrados ameazados presente nas zonas abertas nas que se situaran os aeroxeneradores (na propia rea de implantacin), a restrinxidsima e en forte regresin Zerynthia rumina, especie includa no Catlogo Galego de Especies Ameazadas como en perigo de extincin co nmero de rexistro 57. Zerynthia rumina L.. O atlas e libro vermello dos invertebrados de Espaa indica que existen poboacins dos seguintes invertebrados catalogados como vulnerables (en dito atlas) en cuadrculas que invade a ADE. o caso de Artrimelia latreillei (NG18), Coenagrion mercuriale (NG29) e Coenagrion scitulum (NG29). Ese mesmo atlas e libro vermello considera as cuadrculas invadidas pola ADE como rea de distribucin potencial para outras tres especies de invertebrados:
Dendroceras hispaniensis, Geomalacus (geomalacus) maculosus e Margaritifera margaritifera. 6. Inadecuacin das medidas protectoras, correctoras e compensatorias. a. Medidas protectoras No apartado 8.1.9. Sobre la fauna y sus hbitats observamos as boas intencins do equipo redactor onde indican que () la disposicin de los aerogeneradores se abordar tratando de evitar al mximo la afeccin de las reas de inters faunstico () los aerogeneradores se situarn a una distancia ms que prudencial de las zonas potenciales de cra de las especies de vertebrados de mayor inters presentes en el parque. Isto semella unha burla mis lexislacin sobre EIA, onde se especifica que os impactos deben ser descritos, e deben ser o suficientemente precisos para evitar ambigidades na sa interpretacin. Neste pargrafo atopmonos cunha ambigidade manifesta pois indcase que a situacin dos aeroxeradores pode variarse segundo a interpretacin que realice o promotor do proxecto en base a evitar al mximo la afeccin de las reas de inters faunstico. Xorden, neste punto algunhas cuestins que precisaran contestacin: Qun vai decidir a zona para evitar al mximo la afeccin de las reas de inters faunstico, o mesmo equipo de incompetentes que redactou o documento de EIA Parque Elico Pedras Negras? Despois de modificar o proxecto para evitar al mximo la afeccin de las reas de inters faunstico, vaise a realizar un novo procedemento PBLICO de avaliacin de impacto ambiental? Por unha vez, e sen que serva de precedente, vaise a respectar a lexislacin ambiental, ou teremos que apelar xustiza? Na pxina 122, no apartado 8.1.8. Sobre la flora y la vegetacin atopmonos con mis do mesmo: el replanteo de las obras podr conllevar la modificacin puntual de la localiazacin de algunos de los elementos del parque elico.
b. Medidas correctoras O mesmo equipo redactor invalida tdalas propostas do apartado 8.2. Medidas correctoras (pxina 123) onde aseveran que Las medidas correctoras se dirigirn hacia la recuperacin de las condiciones existentes en el rea antes de la realizacin de las obras. Por este motivo, se incidir especialmente en la restauracin de la cubierta vegetal original, (). Para coecer las condiciones existentes en el rea antes de la realizacin de las obras e a cubierta vegetal original. NON serve o exposto neste pseudo-documento de EIA pois est cheo de omisins, confusins e enganos premeditados. Para tal propsito preciso un traballo cientfico exhaustivo e obxectivo para coecer las condiciones existentes en el rea e a cubierta vegetal original. Polo tanto, as medidas correctoras son totalmente invlidas. c. Medidas compensatorias Neste apartado chmanos poderosamente a atencin a medida compensatoria modificacin de pasos canadienses en zona recreativa monte Domaio - Chan de Arquia para a que se presuposta un total de 1.000 euros includos no apartado de medidas compensatorias a desarrollar en un plan especfico plurianual. O equipo redactor indica que En el mbito de implantacin existen varios pasos canadienses que protegen el rea recreativa de Chan de Arquia. Este tipo de estructuras de gran eficacia para controlar los movimientos del ganado, suponen sin embargo y con frecuencia, una trampa mortal para multitud de pequeos y medianos vertebrados, que caen en ellos y son incapaces de escapar, indicar que durante o noso traballo de campo na zona de Chan de Arquia constatamos a existencia de 5 pasos canadenses, que son de recente construcin e que todos teen unha canalizacin para a evacuacin de augas pluviais de suficiente dimetro para que calquera dos vertebrados que caen neles poidan sar sen problemas. A cuestin principal deste tema que o equipo redactor ou non realizou un estudo o suficientemente minucioso como para decatarse de que non existe necesidade de realizar remodelacins nos pasos canadenses, ou simplemente non se molestaron en realizar unha
inspeccin de campo na zona de estudo para comprobar se estes pasos estaban adaptados cada de vertebrados no seu interior. Dende a nosa organizacin cientfica pensamos que tdolos indicios indican que o traballo de campo NON existiu, e que simplemente se realizou unha revisin bibliogrfica, mis unha inspeccin rutinaria da zona de estudo por persoas nefitas, sen coecementos na materia, algo de enorme gravidade. Medo temos ao proposto no apartado de Actuaciones en la turbera del rego da Miouva, onde se expn unha serie de actuaciones necesarias para intentar regenerar la primitiva turbera, e a se quedan as boas intencins do promotor do proxecto, pois non se indica ABSOLUTAMENTE ningunha actuacin necesaria en todo o documento para rexenerar a turbeira. Mis enigmtico a utilizacin do verbo intentar nesa frase, o que pode indicar que comezarn a facer a rexeneracin da turbeira sen ter a seguridade de podela terminar, por descoecementos tcnicos ou por falta de presuposto (50.000 euros), algo moi comprensible, pois como non se indican as actuacins necesarias non saben o que van custar nin como as realizaran. A proposta de Sealizacin e interpretacin del dolmen de Chan da Arquia pdese realizar perfectamente con presuposto pblico, incluso coa colaboracin das Comunidades de Montes Veciais en Man Comn (CMVMC), entre ambos podern sufragar os 3.500 euros presupostados para esta intervencin. No Anexo de Estudio de Medidas Compensatorias cabe resear que as nicas que propn son as seguintes: 1) Mantenimiento peridico de viales interiores del parque para que se conserven en un buen uso e Instalacin de instrumental que posibilite el registro y gestin de datos meteorolgicos, para favorecer la LUCHA CONTRAINCENDIOS 2) Para a PROTECCIN DA AVIFAUNA, Con objeto de minimizar las afecciones durante el funcionamiento del parque se limitarn los accesos a los visitantes a la zona que pudieran en cierta medida ocasionar molestias,
limitando en lo posible los accesos a toda aquella persona ajena a las instalaciones y al aprovechamiento del monte e retirar cadveres. Agora resulta que non o parque elico o que provoca afeccins fauna senn a presenza de persoas. 7. Ausencia de alternativas ao proxecto de parque elico. Na pxina 7 do apartado de estudio de alternativas se indica que Dentro de esta rea, para elaborar el proyecto de parque elico de Pedras Negras se partieron de 35 posiciones donde era viable desde el punto de vista tcnico la instalacin de aerogenaradores de 3 Mw a continuacin indcase o proceso para concretar a alternativa de construcin que definitivamente elaborou o promotor da obra. En ningn lugar do apartado estudio de alternativas se pode observar ningunha outra alternativa que non sexa a localizacin do parque elico na serra do Gagn (non serra do Xaxn) e Serra Basil. Toda avaliacin de impacto ambiental debe contemplar, obrigatoriamente, o estudo de alternativas proposta realizada, de maneira que xustifiquen que a decisin adoptada a de menor impacto. Neste caso, non s non se analizan alternativas senn que se indica que o que se sinala neste documento pode modificarse na fase de inicio das obras, e que existir un margen de maniobra para poder ajustar la ubicacin de las mquinas e por exemplo, () se precisa una modificacin del proyecto en esta zona () para salvagardar o hbitat prioritario das turberas activas (cdigo 7110*). Cun proceso de anlise de alternativas completo non existiran estes problemas de ambigidades e irregularidades. Para non transformar o procedemento de avaliacin ambiental nun mero trmite administrativo debera considerarse polo promotor do proxecto privado a posibilidade de non intervir, e en tal caso a non construcin da infraestrutura de aproveitamento enerxtico na zona de estudo (ADE Morrazo). Os motivos residen en poder elixir (como se indica na lexislacin sobre a materia) entre diferentes alternativas posibles, aquela que mellor salvagarde os intereses xerais dende unha perspectiva global e integrada e tendo en conta tdolos
efectos derivados da actividade planeada ou proxectada. Pero esta eleccin, s pode alcanzar tal finalidade si entre as alternativas propostas inclese como alternativa posible, o estudo da alternativa de non realizarse, e polo tanto esa alternativa ten que ter algn lugar no proceso de avaliacin. 8. Conclusins e outras consideracins. Os montes do Morrazo posen unha grande riqueza natural, como as se pon de manifesto coa informacin presentada neste documento de alegacins. Entre estas zonas de alta riqueza existen hbitats de conservacin prioritaria, de enorme importancia, como son a braa de Chan da Lagoa e a Chan de Armada. As comunidades vexetais da serra son extraordinariamente ricas e diversas. Na ADE do Morrazo habitan un elevado nmero de especies de carcter endmico (ver tboas includas neste documento), varias delas includas no Catlogo Galego de Especies Ameazadas como se enumerou neste documento de alegacins. destrucin directa que provocaran as obras de construcin do parque elico teramos que sumarlle o grave risco de colisin da avifauna cos aeroxeradores, ameazando directamente comunidades de especial interese, como son os morcegos, as aves de ambientes rochosos, ou as aves rapaces. Os aeroxeradores seran instalados precisamente nas zonas mis frecuentadas por estas aves. Os montes do Morrazo estn situados nunha zona densamente poboada: entre as reas metropolitanas de Pontevedra e Vigo. Isto sumado s caractersticas e aos valores da serra fan que sexa un lugar utilizado para numerosas actividades de lecer: sendeirismo, colleita de cogomelos, fotografa amateur, carreiras de orientacin, trails, equitacin, paseos naturalsticos, mountain bike, observacin de aves, etc. As mesmo son destacables os seus valores didcticos, cientficos e artsticos. A funcin social da serra pode traducirse en
fonte de ingresos e xeracin de postos de traballo que quedaran destrudos coa instalacin do parque elico. A serra do Gagn e Basil ademais constite unha fonte de ingresos para as Comunidades de Montes Veciais en Man Comn (CMVMC) propietarias da gran parte do monte afectado e que desenvolven diversas actividades relacionadas coa explotacin sustentable dos recursos naturais. Ningunha parte do proxecto recolle nin a mis mnima valoracin dos rendementos econmicos destas actividades, nin do impacto negativo que supora a colocacin do parque. absolutamente inadmisible que na extensa documentacin que se expn ao pblico non se faga nin unha mnima avaliacin das actividades econmicas existentes e das que se veran afectadas negativamente polo parque elico. Un exemplo do aproveitamento econmico sustentable a presenza de greas do denominado cabalo de pura raza galega includo no Grupo de Razas Autctonas en Perigo de Extincin do RD 2129/2008, de 26 de diciembre, por el que se establece el Programa nacional de conservacin, mejora y fomento de las razas ganaderas. O parque destruira emprego e supora un empobrecemento para as persoas que viven na contorna. No documento de EIA o equipo redactor indica que Segn la Asociacin Elica de Galicia (EGA), Galicia, por su situacin geogrfica, es una zona ptima para la instalacin de parques elicos. Mis non a vamos a cubrir toda con parques elicos. Ou si? Onde est a avaliacin ambiental estratxica do conxunto dos parques elicos galegos? Observando a figura n 1 a totalidade das serras de Galicia aparecen ocupadas por parques elicos sen que se avaliasen as sinerxas e efectos negativos engadidos pola proximidade duns parques elicos cos outros. Polo comentado con anterioridade, dende a nosa organizacin cientfica estamos de acordo en que unha economa baseada na devastacin do medio natural que a sustenta insostible. Que os procesos de toma de decisins enfocados a garantir os interese duns poucos privilexiados dilapidan recursos pblicos e non se traducen en melloras sensibles no benestar do conxunto da
sociedade. Por iso, pedimos se valore a alternativa cero, contemplada na lexislacin como unha forma de asegurala conservacin do patrimonio comn fronte aos intereses especulativos e as actuacins inxustificadas. Agora mis que nunca, o momento de buscar solucins imaxinativas ao desenrolo de solucins para a satisfaccin das necesidades humanas sen comprometer a posibilidade de que as xeracins futuras satisfagan as sas propias necesidades.
Polo exposto, SOLICITAMOS:
1) Que tea por formuladas as presentes alegacins ao E.I.A. Parque Elico Pedras Negras (Moaa, Marn e Vilaboa), que se atopa en fase de exposicin pblica. 2) Que se acorde a inviabilidade do proxecto de parque elico, e que se declare a incompatibilidade do proxecto do Parque Elico Pedras Negras coa preservacin dos valores naturais, paisaxsticos, xeolxicos, arqueolxicos, etnogrficos, sociais e econmicos dos montes do Morrazo. 3) A eliminacin da rea de Reserva Elica do Morrazo (ADE do Morrazo). 4) A consideracin da non instalacin de ningn parque elico no Morrazo como o resultado mis ambientalmente favorable (posibilidade non contemplada no EIA en exposicin pblica pero recoecida na lexislacin). 5) A catalogacin dos Montes do Morrazo como parte da nova proposta e ampliacin da Rede Natura 2000, en curso, de cara sa consideracin como futuro LIC.
6) Que se elabore o plan de recuperacin da especie en perigo de extincin Rhynchospora modesti-lucennoi Castroviejo. 7) Que, polas razns expostas anteriormente, o rgano correspondente da Consellera de Medio Ambiente Territorio e Infraestruturas determine a non viabilidade ambiental do proxecto Parque Elico Pedras Negras (Moaa, Marn e Vilaboa).
Pontevedra, 7 de febreiro de 2013
Asdo. : Antonio Fernndez Cordeiro
Asdo. :Alberto Pastoriza Barreiro
Asdo. :Manuel Alonso Alonso
Asdo.: David lvarez Graa
Bibliografa
BRCENA, F., TEIXEIRA, A. M. & BERMEJO, A. 1984. Breeding seabirds populations in the Atlantic sector of the Iberian peninsula. Croxall, J. P., Evans, P. G. H. & Schreiber, R. W. (eds): Status and conservation of the words seabirds. Cambridge: ICBP. (Technical Publication n2). BLANCO, J. C. 1998. Mamferos de Espaa. Tomos I e II Ed. Planeta. Barcelona. CAMPRODON I SUBIRACHS, J. & PLANA BACH, E. (Editores). 2001. Conservacin de la biodiversidad y gestin forestal. Ed. Universitat de Barcelona. Barcelona. CONDE TEIRA, M. A. 1999. Nomes galegos para as aves ibricas. Chioglossa, 1: 121-138. A Corua. CRAMP, S. & SIMMONS, K. E. L., 1983. Handbook of the Birds of Europe, The Middle East and North Africa: The Birds of the Western Palearctic. Vol. III. Oxford University Press. Oxford. DE SOUZA, J.A. & LORENZO, M. (2003). Aves Acuticas Invernantes en Galicia. Anlisis de los censos de enero 1987-1999. Direccion Xeral de Conservacin da Natureza, CMADS, Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. DAZ, M., ASENSIO, B. & TELLERA, J. L. 1996. Aves Ibricas I. No Paseriformes. Ed. J. M. Reyero. Madrid. DAZ, M., ASENSIO, B. & TELLERA, J. L. 1999. Aves Ibricas II. Paseriformes. Ed. J. M. Reyero. Madrid. DOMNGUEZ, J., TAPIA DEL RO, L., MARTN, G., ARENAS, M., QUINTERO, I., REGO, L.E. & VIDAL, M. J. 2003. Atlas de las aves nidificantes de los Archipilagos de Ces y Ons. Ed. Organismo Autnomo Parques Nacionales, Ministerio de Medio Ambiente. Madrid.
FERREIRO, J., GARDIAZBAL, A., FERNNDEZ, A. & ALCNTARA, M. (2009). Uso de emisores satlite para la determinacin del tamao terrotorial del guila perdicera (Hieraaetus fasciatus) en Aragn: aplicaciones para la conservacin. Seminrio Telemetria convencional e de satlite na avaliao do impacte de infraestruturas sobre a avifauna. 3 e 4 de Julho 2009. LIFE Naturaza 06NAT/P/000194, Tree Nesting Bonellis Eagle. vora. GALN REGALADO, P. & FERNNDEZ ARIAS, G. 1993. Anfibios e Rptiles de Galicia. Ed. Xerais. Vigo. GMEZ GONZLEZ, J. R. 2012. Aves de San Simn y la Pennsula de O Morrazo. Plataforma Blogger da empresa Google Inc., direccin web http://avesdesansimon.blogspot.com.es/. HERVELLA, F. & CABALLERO, P. 1999. Inventario pisccola dos ros galegos. Consellera de Medio Ambiente, Xunta de Galicia. Santiago de Compostela. JAVIER PALOMO, L. & GISBERT, J (Editores). 2002. Atlas de los Mamferos Terrestres de Espaa. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza, Sociedad Espaola para la Conservacin y Estudio de los Mamferos e Sociedad Espaola para la Conservacin y Estudio de los Murcilagos. Madrid. MADROO, A., GONZLEZ, C. & ATIENZA, J. C. (Editores). 2004. Libro Rojo de las Aves de Espaa. Direccin General para la Biodiversidad-Sociedad Espaola de Ornitologa. Madrid. MART, R. & DEL MORAL, J. C. (Eds.) 2003. Atlas de las Aves Reproductoras de Espaa. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza-Sociedad Espaola de Ornitologa. Madrid. MART, R. & DEL MORAL, J. C. (Eds.) 2003. La invernada de aves acuticas en Espaa. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza-SEO/Birdlife. Ed. Organismo Autnomo Parques Nacionales, Ministerio de medio Ambiente. Madrid.
PLEGUEZUELOS, M. J., MRQUEZ, R. & LIZANA, M. (Editores cientficos). 2004. Atlas y Libro Rojo de los Anfibios y Reptiles de Espaa. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza-Asociacin Herpetolgica Espaola (3 impresin). Madrid. S.G.H.N. 1995. Atlas de vertebrados de Galicia. Tomos 1 e 2. Consello da Cultura Galega. Santiago de Compostela. SOCIEDADE GALEGA DE HISTORIA NATURAL (SGHN), 2011. Atlas de Anfibios e Rptiles de Galicia. Sociedade Galega de Historia Natural. Santiago de Compostela, 112 pp. SVENSSON, L., MULLARNEY, K. & ZETTERSTRM, D. 2009. Gua de aves, Espaa, Europa y regin mediterrnea. Ed. Omega. Barcelona. ZAMORA, J. (Coordinador). 2005. Los tipos de hbitat de inters comunitario de Espaa. Direccin General para la Biodiversidad, Ministerio de Medio Ambiente. Madrid.

ALEGACIONS EsIA Pedras Negras Web Feb 2013

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

ALEGACIONS EsIA Pedras Negras Web Feb 2013

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Alegacins ao EIA do parque elico Pedras Negras

(Moaa, Marn e Vilaboa).

Correo electrnico de contacto: anelamento.andurinha@gmail.com

Fotografa n 1. Tendido elctrico areo de media tensin e instalacins de radiocomunicacin no cumio de

Fotografa n 3. Hbitat 7150, Depresins sobre sustratos turbosos de Rhynchosporion" na zona de

DIRECTIVA 92/43/CEE (DIRECTIVA HBITAT)

Alytes obstetricans Discoglossus galganoi

Europea occidental Endemismo ibrico

Non includa Non includa FAMILIA: BUFONIDAE

Bufo bufo Bufo calamita

Eurosiberiana Europea occidental

Non includa Non includa FAMILIA: HYLIDAE

Non includa FAMILIA: RANIDAE

Rana iberica Rana perezi

Endemismo ibrico Iberomediterrnea

Non includa Non includa

CATEGORA DE AMEAZA C.G.E.A. C.N.E.A. LIBRO VERMELLO

Podarcis hispanica Psammodromus algirus

Non includa Non includa

Rhinolophus ferrumequinum Rhinolophus hipposideros Rhinolophus euryale

Autctono Autctono Autctono

Palertica meridional Palertica Palertica meridional FAMILIA: VESPERTILIONIDAE

Includa Includa Includa

Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono Autctono

Barbastella barbastellus Plecotus auritus Plecotus austriacus

Autctono Autctono Autctono CARCTER

Palertica Eurasia Eurasia e norte de frica CATEGORA BIOXEOGRFICA

Includa Non includa Non includa DIRECTIVA 92/43/CEE

CATEGORA DE AMEAZA C.G.E.A. C.N.E.A LIBRO VERMELLO

Meles meles Lutra lutra Genetta genetta

Autctono Autctono Autctono

Palertica Palertica FAMILIA: VIVERRIDAE ORDE: ARTIODACTYLA FAMILIA: SUIDAE

Non includa Includa Non includa

Palertica ORDE: RODENTIA FAMILIA: SCIURIDAE

Autctono Autctono Autctono Alctono Autctono Autctono

Palertica FAMILIA: MURIDAE Palertica Palertica Endemismo galo-ibrico

Microtus agrestis Microtus lusitanicus Eliomys quercinus

Autctono Autctono Autctono

Non includa Non includa Non includa

Anfibios Rptiles Mamferos TOTAL

85,71% 61,54% 69,49% 69,69%

Tboa n 4. Nmero de especies inventariadas na zona de estudo e

Polo exposto, SOLICITAMOS:

Pontevedra, 7 de febreiro de 2013

Asdo. : Antonio Fernndez Cordeiro

Asdo. :Alberto Pastoriza Barreiro

Asdo. :Manuel Alonso Alonso

Asdo.: David lvarez Graa

Você também pode gostar