Ksiega

Cytaty dotyczce: rozwoju czowieka

...

cytatw

zalenoci w psychice i wpyww rodowiska

o o

u modziey u wszystkich o cechach charakteru i osobowoci o moralnoci o religijnoci o mioci o seksualnoci o wolnoci o pracy

oglnie
o o o o o o o

kierowanie grupa

Inne Rozwj czowieka Takie cechy jak umiejtno samokontroli, dostosowywania si do wymaga grupy rwieniczej, do obowizujcych j norm moralnych odgrywaj wan rol w ksztatowaniu si charakteru, woli i wraliwoci moralnej D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Zasady osigania nieprzecitnoci: -Wyrniaj si szlachetnie miej wasne zdanie, indywidualista ale dziaajcy w zespole -Podejmuj zadania ambitne -Bd panem siebie Hartuj wol, nie ce pienidzy, nie daj si ponie zachciankom -Pamitaj, e szczcie to dawanie a nie branie -Dbaj o sw pokor i skromno, nie uwaaj si za najmdrzejszego -Poznaj sw psychik, swe urazy, ich korzenie, swe potrzeby, denia. Pokieruj nimi -Nie daj si zwie wspczesnym bokom, postpowo, seks, pienidze, wadza, wolno -Jeli chcesz
1

poprawi wiat zacznij od siebie-prawdziwa mdro to nie wiedza, lecz umiejtno pogodnego ycia. Najwiksza sztuka to zaakceptowa siebie i otoczenie. Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Najwaniejsze cechy dla rozwoju postawy twrczej -Sposb postrzegania wiata. Umiejtno dziwienia si, postrzeganie zjawisk ze wszystkimi istotnymi i maoznaczcymi szczegami, umiejtno mylenia abstrakcyjnego tzn. klasyfikowania i kategoryzowania zjawisk i rzeczy, popadaj w zdumienie cho czsto posiadaj gbok i wszechstronn wiedz -Niejednoznaczno sytuacji pobudza do dziaania, tolerancja dla dwuznaczno, umiejtno poruszania si wrd informacji sprzecznych, umiejtno czerpania informacji z wielu rde, nawet przeciwnych danej idei. -Nie uleganie otoczeniu, odwaga w prezentowaniu pogldw, umiejtno nie zaamywania si pod krytyk, odporno na brak nagrd - pochwa itp. -Spontaniczno, ekspresyjno, mniej zahamowa ni u innych, czasem brak umiejtnoci obserwacji z pozycji widza, zachowywania "dziecice, dzikie, niedojrzae" -Brak obawy przed nieznanym, pocig do zagadek, tajemnic, niejasnoci, umiejtno podejmowania zupenie nowych aktywnoci -zdolno koncentracji i fascynacji zadaniem, graniczca z chwilow nieobecnoci, lub obdem -yczliwe poczucie humoru, filozoficzne poczucie humoru. mianie si wraz z innymi a nie z innych -Umiejtno integrowania przeciwnoci, obowizek czy si z przyjemnoci a przyjemno z obowizkiem, zaciera si rnica midzy prac a zabaw, bdc osobami dojrzaymi spoecznie osoby twrcze zachowuj si czsto dziecinnie lub niedojrzale Krzysztof Szmidt - lekcje twrczoci Nie mona nazwa wychowanym nikogo, kto nie jest gotw i nie pragnie zrobi swej czstki pracy dla wiata i nie ma po temu wyksztaconej zdolnoci. R. Baden -Powell Zalenoci psychiki u modziey Rozwj uczu u modziey:
o

13 lat: Przewanie skryte, spokojne. Tendencje do izolacji, tajemniczoci. Bardzo wraliwe. atwo je zrani. Stao uczuciowa. rozgniewane chce by samo

14 lat: Wicej spontanicznoci. Chtnie przebywa w grupie, podejmuje wspzawodnictwo, z energi podejmuje si zada. 15 lat. Raz zainteresowane ywo, raz apatyczne. Robi wraenie jakby nic do niego nie docierao. Myli do krytycznie, o wielu problemach. Czsto niespokojne, usiuje nie uzewntrznia uczu, ukrywa je przed otoczeniem.

16 lat: Chtnie analizuje swe przeycia, kontroluje uczucia, wartociuje ocenia. Wierzy w ustalony porzdek rzeczy, nie zraa si trudnociami. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Konieczno zwikszonego wysiku umysowego, rezygnacji z rozrywek i przystosowania si do nowych warunkw [w okresie 1 klasy liceum], rezygnacja z rozrywek wzbudzaj niepokj, niepewno, niech a czasem trudno w nauce, ktrych modzi nie s w stanie pokona sami. Najczciej niesusznie nazywane jest to lenistwem. lekcewaeniem obowizkw, zwaszcza, e mimo wysikw prby przystosowania si s nieudane D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Modzie jest na og "przewraliwiona" na tle przystosowania do sytuacji nowych. Reaguje zoci, strachem unikaniem. Std tak wielu samotnikw w tym okresie. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Uwaa si, e modzie zachowuje si inaczej ni w poprzednim okresie ycia, a wic staje si niezrwnowaona, ulega zmiennym nastrojom, brakuje jej poczucia bezpieczestwa, cechuje j niemiao, niepewno i bierno bd upr i buntowniczo w stosunku do wymaga dorosego spoeczestwa D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Wzrasta wraliwo na przyjazne sowa, na akceptacj (np. umoliwienie sformuowania alw) Jake atwo wtedy zaprzepaci szans porozumienia. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Wiksz potrzeb agresji wykazuj ci dorastajcy, ktrzy w dziecistwie dowiadczali kar cielesnych mieli brutalnego ojca, bd rozhisteryzowan i nieopanowan matk. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania

Lki modziey wywouje poczucie zagroenia, obawa przed kompromitacj i omieszeniem wobec osb na ktrych im zaley. Poczucie zagroenia moe sprzyja przekonaniu o swojej niszoci, nieudolnoci, brak wiary w siebie, niepewno w dziaaniu. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Pomoc w pracy z modzie, w zwalczaniu uczu powierzchownych, niestaych, chwiejnych nastrojw na rzecz pogbiania przey poznawczych, estetycznych, moralnych , byoby przemylenie oddziaywania domu i szkoy. Trwao i wzmacnianie uczu. ksztatowanie przywizania, yczliwoci, sympatii i ofiarnoci dokonuje si za pomoc takich rodkw jak literatura i sztuka - rda przey uczuciowych. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Jednym z gwnych rde problemw wikszoci modych ludzi jest zbyt maa dojrzao Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia W wieku 13-17 lat mody czowiek poszukuje ludzi i idei, ktrym mgby by wierny i z ktrymi mgby si identyfikowa, podkrelajc przesadnie swoj wasn wyjtkowo modzie podkrela tym samym swoj odmienno ktra niejednokrotnie przybiera rne formy nietolerancji. Rozwj poznawczy. Modzie stara si docieka prawdy oglnej, ktra kryje si za faktami, stara si wykry oglne prawo rzdzce danym zjawiskiem. Stara si wykry zalenoci midzy pojciami. Modzi atwo spostrzegaj sprzeczno midzy postpowaniem ludzi a goszonymi przez nich pogldami, midzy teori i praktyk, midzy nauk a religi. Narastajca wiedza o wiecie dostarcza im okazji do wyszukiwania sprzecznoci i niekonsekwencji. Cechy te mona wykorzysta do ksztatowania wraliwoci na problemy, rozwijania mylenia, formowania treci intelektualnych. Prowadzi to do krystalizacji zainteresowa, specjalizacji. Du rol odgrywa wyobrania, marzenia i wytwory twrcze. Oderwane s one od ycia realnego, snute s przewidywania na temat swych dalszych losw osigni i kariery. Wiele marze to yczenie bd prba zrekompensowania sobie brakw. Tre marze zaley w duej mierze od warunkw w jakich yje modzie, od niezaspokojonych ambicji i aspiracji, od filmw i ksiek. Marzenia znajduj czsto wyraz w wierszach i piosenkach. Wiek

13-15 to kolejny kryzys w rozwoju zdolnoci twrczych. Przeciwdziaanie: minimalizowanie barier poznawczych i emocjonalnych zwizanych z niskim poczuciem wasnej wartoci, nietolerancj, niemiaoci i niewiar we wasne siy. Modzie musi wybra w tym czasie konkretn dziedzin aktywnoci. Nierwnomierny rozwj sfery intelektualnej, uczuciowej i spoecznej prowadzi do wielu trudnoci wychowawczych tj. lekcewaenie wszelkich polece, nakazw i zakazw, przekora, lepy upr w manifestowaniu wasnych racji, przecenianie lub niedocenianie wasnych moliwoci, zahamowania, niemiao, brak pewnoci siebie, unikanie kontaktw spoecznych lub przeciwnie nadmierna pewno siebie, lekcewaenie innych, agresja, denie do bycia popularnym i akceptowanym (czsto poprzez dowcipy, kaway, ironi, szyderstwo, zncanie si nad sabszymi) Krzysztof Szmidt - lekcje twrczoci Gdy w modej gowie rysuj si kontury wspaniaego, nawet szalonego pomysu. dobrze jest gdy mona pogada z kim bardziej dowiadczonym a przyjaznym Krzysztof Szmidt - lekcje twrczoci Pierwszym etapem uczenia si w wieku dojrzewania jest bezporedni kontakt i dowiadczenie. Stanowi one podstaw do obserwacji i refleksji. To staje si podstaw do abstrakcyjnego uoglniania i tworzenia poj a std ju niedaleko do wykorzystania poznanych poj i teorii w procesach rozwizywania problemw i podejmowania decyzji. Krzysztof Szmidt - lekcje twrczoci zalenoci psychiki w ogle Czynniki wpywajce na pogbienie si zaburze: niezgodne wspycie rodzicw, konflikty i brak wzajemnego szacunku, sprzeczne i niewaciwe metody wychowawcze rodzicw. Ich wybuchowo, brak opanowania i kontroli zachowania, uczu, zmienno i niestao przenosz si na dzieci i przyczyniaj si do zego poycia maeskiego. Tacy rodzice nie s w stanie kocha swego potomstwa. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania 4 sytuacje wywoujce uczucie radoci
o

1. Sukcesy, dobre przygotowanie, wiadomo swoich moliwoci i dobre wyniki.

2. Sytuacje z elementami komizmu - sytuacyjnego, konkretnego. 3. Rozadowanie gromadzcej si energii emocjonalnej. Np. zdany egzamin po dugim okresie nauki.

4. Zaspokojenie poczucia wyszoci i ambicji. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Aby nie czu si manipulowanym i mie zaufanie do osoby prowadzcej, chce si wiedzie jaki cel ma aktywno, w ktrej bierze si udzia. Otwarto informacyjna osoby prowadzcej zmniejsza prawdopodobiestwo wystpienia nieporozumie w grupie, znosi napicia lkowe, zapobiega przedwczesnemu rozpadowi grupy. Grupa bawi si i pracuje - ksika Gdy pojawi si problemy pamitaj, e nie s to tylko twoje problemy, lecz GRUPY, nie prbuj rozwizywa ich lec wieczorem w ku. Pamitaj, e jeste takim samym czonkiem grupy jak inni, masz prawo do komunikowania wasnych odczu. Grupa bawi si i pracuje - ksika Tylko to do czego samodzielnie dojdzie si w swych mylach opierajc si na swych dowiadczeniach i spostrzeeniach uznasz za niepodwaaln prawd Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Cechy charakteru i osobowoci Wyobrania bez wiedzy moe stworzy rzeczy pikne. Wiedza bez wyobrani najwyej doskonae A. Einsztein wiat zasypuje nas przeraliw lawin najrnorodniejszych informacji. By w tym szumie informacyjnym nie zgupie, trzeba umie wybiera, to co przydatne i najwaniejsze. Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Szczcie to jedyna rzecz, ktr si mnoy, gdy si j dzieli A. Schweitzer Sprawiedliwo jest tylko w piekle, w niebie jest miosierdzie a na ziemi krzy G. von le Fort
o

Penego czowieka tworzy: zimna gowa, gorce serce, trzewy sd i zdrowe ciao wg. R. Emersona Wyobrania jest waniejsza od wiedzy A. Einstein Nie staram si przekona mego przeciwnika, e jest w bdzie, ale zjednoczy si z nim w poszukiwaniu wyszej prawdy Lacordaire Kto nie nauczy si na serio traktowa zabawy, nie bdzie szanowa prawa Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Nic bardziej nie wzmacnia czowieka jak okazane mu zaufanie Hardnach Jeli uwierzysz w czyj dobro stanie si on lepszy Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Wielkie czyny powstaj z wielkich marze Demostenes Czowiek powinien robi co najwikszego na co go sta Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Nieszczcia spadaj tylko na tego, kto si ich boi, za tego, ktry wychodzi im na przeciw - omijaj M. Gogol Prbujmy podway w dociekaniach wszystko, gdy w ten sposb mona wykry to czego podway si nie da T. Kotarbiski Nie mw e umierasz, pki yjesz Baden - Powell Tylko to do czego samodzielnie dojdzie si w swych mylach opierajc si na swych dowiadczeniach i spostrzeeniach uznasz za niepodwaaln prawd Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Specjalizacja jest podstaw wiary we wasne siy Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Rb przede wszystkim to co potrafisz zrobi najlepiej i czynisz to z radoci Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia
7

Scout jest czynny robic dobrze a nie bierny bdc dobrym R. Baden - Powell Kady osio potrafi by dobrym czowiekiem podczas pogody. R. Baden - Powell Ukochanie i odczucie idei bardziej j wcieli w ycie ni najokrutniejsze regulaminy. Andrzej Makowski Nie mona nazwa wychowanym nikogo, kto nie jest gotw i nie pragnie zrobi swej czstki pracy dla wiata i nie ma po temu wyksztaconej zdolnoci. R. Baden -Powell Wszelkie dziaanie. ktre nie jest ofiar staje si niewol. Bhagavadgita Starajcie si zostawi ten wiat lepszym ni go zastalicie R. Baden - Powell Trzeba si mia nie czekajc na szczcie. bo gotowimy umrze nie umiechnwszy si ani razu. De La Bruyere Wszyscy wiedz e co si nie da zrobi, i wtedy pojawia si ten jeden ktry nie wie, e si nie da i on wanie to co robi. A. Einsztein Jeli ludzie pozostaj zgorzkniali i samotni to dlatego i nigdy w peni nie yli, bo skpili siebie. Vera Henriksen Chcesz aby ci lubiano, nie staraj si o to. Micha Hofman Demokracja to przede wszystkim prawo do sprawiedliwej nierwnoci. Kisi el Przygotuj si na triumf i na nieszczcie i obu tych oszustw traktuj jednakowo A. Kipling Mody jest ten kto wieczorem jest taki sam jak rano Stary jest ten co rano jest taki sam jak wieczorem T. Kotarbiski

Nauk i pienidzmi drudzy Ci wzbogac Mdro musisz sam z siebie wasn doby prac A. Mickiewicz Mdrzec zwyczajnych ludzi z rozmowy ocenia A niezwyczajnych mw poznaje z milczenia A. Mickiewicz Kto nie by buntownikiem za modu ten bdzie wini na staro J.Pisudski Zabobonem jest ka swe nadzieje w formalnociach ale pych jest nie chcie im si podda. B.Pascal Kto yje bez szalestwa mniej jest rozsdny ni mniema La Rochefoucauld Dobrze widzi si tylko sercem. Najwaniejsze jest niewidoczne dla oczu A. de Sait Exupery Nie zaoszczdzisz czasu gdy przy spaniu bdziesz u a przy jedzeniu spa Voltaire (?) Co si marzeniem nie stao nie bdzie czynem E. Zygadowicz Czowiek mdry zmienia zdanie, gupiec nigdy (angielskie) Moralno Kady najchtniej byby rwnoczenie w. Franciszkiem i Gregory Peckiem, czy Ma w. Teres i Sofi Loren Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Brudne rodki uwiniaj cel T. Kotarbiski Tak im kto wyej wstpi w wikszy trud si wprzga I tym si jeszcze znia e wyej nie siga A, Mickiewicz Kiedy pierwszy raz wnid w jakie zgromadzenie By pozna ludzi zwaam pierwsze ich spojrzenie Rozsdni spojrz najprzd na m nog praw Gupi naprzd na lew ktr mam kulaw

A. Mickiewicz Muzyk zmiesza orkiestr najlepiej dobran Jeli grajc stara si aby go syszano A. Mickiewicz Jest wiele szlakw w tym yciu, ale tym ktry najbardziej si liczy niewielu ludzi jest w stanie pody - to szlak prawdziwego czowieczestwa Taczcy z wilkami Bd uczciwy zanim bdziesz hojny (angielskie) Religia, religijno Bardzo mao modli si ten, co przywyk modli si tylko wtedy, gdy klczy w. Jan Kasjan Ludzie czsto bior swoj wyobranie za uczucia. Myl e si nawrcili kiedy myl o tym eby si nawrci B.Pascal Kropla wody , choby najmniejsza gdy si zjednoczy z oceanem nigdy nie wysycha (hinduskie) Po co komu droga ktra nie prowadzi do wityni ? Mio Nie moemy robi rzeczy wielkich ale moemy robi rzeczy mae z wielk mioci m. Teresa z Kalkuty Bez mioci kade ycie jest jedynie udawanie i mijaniem K.Myszkowski Dobrze widzi si tylko sercem. Najwaniejsze jest niewidoczne dla oczu A. de Sait Exupery Mio jest tym wszystkim co czynic dla siebie czynimy dla innych Biznes jest tym co czynic dla innych czynimy dla siebie. M.Niewalda Jeli chcesz wiedzie czym jest mio to kochaj ta sama osob przez 10 lat

10

Seksualno (za Post Scriptum 1997 nr 2) Seksualno sama w sobie jest obojtna moralnie. Moe by uyta dobrze lub le. Kiedy zostanie wczona w sfer emocjonalna i duchowa moe by miejscem dawania i przyjmowania mioci, miejscem przekazywania ycia.. Jeeli jedna zostanie oddzielona od sfery emocjonalnej i duchowej moe sta si miejscem zniszczenia, krzywdzenia siebie i innych. o Jzef Augustyn SJ Panowanie nad naszymi emocjami w ogle daje nam moliwo kierowania swoimi uczuciami seksualnymi. Czowiek ktry nie jest w stanie opanowa leku, gniewu, poczucia zagroenia, irytacji nie bdzie w stanie take opanowa uczu seksualnych o Jzef Augustyn SJ W wiadomoci wielu wiernych samo pojecie grzechu wie si wycznie z dziaaniem seksualnym o Jzef Augustyn SJ Chodzi bowiem o to aby powiza ludzk pciowosc z uczuciami "wyszymi": z wraliwoci na drugiego, z delikatnoci, oddaniem, poczuciem odpowiedzialnoci, z uczciwoci sumienia o Jzef Augustyn SJ Jeeli seksualno nie wie si z uczuciami mioci, powicenia, zaufania, wtedy aczy si z uczuciami lku, agresji i zagroenia. o Jzef Augustyn SJ Darem ludzkiej mioci moe by nie tylko aktywno seksualna, ale take zdolno do powstrzymania sie od niej o Jzef Augustyn SJ Bertrand Russel, laureat nagrody Nobla uwaa e niezdrowa ciekawo seksualna dzieci, podgldactwo, szukanie dozna erotycznych wynika z faszywego wstydu i pruderii rodzicow ktrzy albo nie chc albo nie potrafi rozmawia z nimi o tej dziedzinie ycia. Dziecko jest zostawione samemu sobie, bezbronne. prof. Henri Joyeux Im bardziej dziecko czuje, ze co si przed nim ukrywa, tym bardziej bdzie robio wszystko eby wiedziec wicej. Kiedy

11

taimy informacje ryzykujemy, ze bdziemy mie dziecko podgldacza. prof. Henri Joyeux Za kilkanacie minut wspoycia seksualnego ma paci yciem dziecko. Ludzie doroli s godni poaowania. o. Karol Meissner Zyjemy w spoeczestwie ktre nie ma ojca, brak wzorw mskoci powoduje unieszczeliwianie dzieci. Kobiety ktre nie maj prawdziwych meczyzn wok siebie same produkuj takie bezmeskie spoeczestwo bo poprzez swoje nieprawidowe postawy emocjonalne niszcz mczyzn. o. Karol Meissner Funkcje pciowoci:
o o

Pierwsza: przekazywanie ycia Druga budowa ciaa, czynnoci ciaa, tworzenie uczu i dozna

Trzecia tworzenie wizi o. Karol Meissner W USA gdzie owiat seksualn wprowadzono do szk publicznych ju kilkanacie lat temu wbrew oczekiwaniom wcale nie zmalaa liczba niechcianych ci, wzrosa natomiast kilkakrotnnie liczba aborcji pomimo niezwykle dynamicznego wzrostu sprzeday rodkw antykoncepcyjnych. Znacznie dzi atwiej zetkn si z przypadkami ciy u pitnastolatek Teresa Krl Od niedawna w Stanach Zjednoczonych zaczto inwestowa due pienidze w programy propagujce wstrzemieliwo seksualn wrd modziey Wprost nr 26/1996 s. 50 Rozwoj zainteresowa seksualnoci, wychowanie ok.2 lata - ksztatuje si poczucie odrbnoci ciaa 3-4 lata - odkrywanie przenalenoci do pci - kopotliwe pytania - czci intymne traktowane s tak samo jak palec czy nos. Wane by nie obcia sfery intymnej tym e jest ona za sama w sobie mae dzieci - wychowanie seksualne to raczej wychowanie do skromnoci, czystoci i mioci
12

o o

ok. 10 roku - Trzeba zacz informowa dzieci o seksualnoci przed okresem dojrzewania. Zawsze trzeba i przed swoim dzieckiem, trzeba je wyprzedza. Nawet jeli nie stawia pyta trzeba z nim rozmawia. (Christine Joyeux) 13-16 -trzeba pogodzi wulkan energii z romantycznoci, nie generalizowa, duo wiedzie, jeszcze wicej myle, jeszcze wiecej czu. Potem - jesli poprzednie fazy poszy le najpewniejszym sposobem na ratunek jest cud

Problem samogwatu. W anonimowej ankiecie zapytalimy o to 100 chopcw i 90 potwierdzilo ze miao z tym trudnoci. Czyby pozostali byli nienormalni? Okazao si e spord tej dziesitki wszyscy chopcy byli odpowiednio wczesniej wasciwie przygotowani do okresu dojrzewania. Ojciec, dziadek, albo starszy brat bardzo dobrze wyjanil im czym jest dojrzewanie i w ten sposb uzyskana informacja daa im zdrowy dystans do swojej pciowoci. Christine Joyeux Trzeba bardzo wyjasni chopcu te rzeczy i nie jest to rola matki. Ona nie jest meczyzn i nie jest w stanie wzi tego problemu na siebie bo go nie zna, a take dlatego, e jest to co bardzo sekretnego i winno zosta uregulowane midzy ojcem i synem. Christine Joyeux Skoro jaki czas trwao utrwalenie nawyku samogwatu w czasie te musi si odbywa uwolnienie z niego Cezary Skalski Mody czowiek ktry nosi w sobie wiele lkw i ma problemy z nywizywaniem kontaaktw moe noeomal "odruchowo" sign po t form kompensowania sobie wasnych codziennych trudnoci,, zamiast uczy si przekracza wasne ograniczenia i lki Cezary Skalski Obserwujemy, e wiele osb w Polsce broni si przed naturalnymi metodami regulowania podnoci tylko dlatego, e zaleca je Koci Mariola i Piotr Woochowicz Wolno

13

Prawdziwa i absolutna wolno istnieje tylko wrd dzikich A.J.Miller Zo nie posiada zasad - dlatego jest zem M.Niewalda Praca Pomoc w pracy z modzie, w zwalczaniu uczu powierzchownych, niestaych, chwiejnych nastrojw na rzecz pogbiania przey poznawczych, estetycznych, moralnych , byoby przemylenie oddziaywania domu i szkoy. Trwao i wzmacnianie uczu. ksztatowanie przywizania, yczliwoci, sympatii i ofiarnoci dokonuje si za pomoc takich rodkw jak literatura i sztuka - rda przey uczuciowych. D. Siemek Problemy wychowawcze wieku dorastania Nie moemy robi rzeczy wielkich ale moemy robi rzeczy mae z wielk mioci m. Teresa z Kalkuty Nauk i pienidzmi drudzy Ci wzbogac Mdro musisz sam z siebie wasn doby prac A. Mickiewicz Kierowanie grup Aby nie czu si manipulowanym i mie zaufanie do osoby prowadzcej, chce si wiedzie jaki cel ma aktywno, w ktrej bierze si udzia. Otwarto informacyjna osoby prowadzcej zmniejsza prawdopodobiestwo wystpienia nieporozumie w grupie, znosi napicia lkowe, zapobiega przedwczesnemu rozpadowi grupy. Grupa bawi si i pracuje - ksika Gdy pojawi si problemy pamitaj, e nie s to tylko twoje problemy, lecz GRUPY, nie prbuj rozwizywa ich lec wieczorem w ku. Pamitaj, e jeste takim samym czonkiem grupy jak inni, masz prawo do komunikowania wasnych odczu. Grupa bawi si i pracuje - ksika TEST: -czy jeste skonny zrezygnowa z hierarchizacji i przesta by osob najwaniejsz, znajc odpowiedzi na wszystkie pytania? -czy jeste skonny odda odpowiedzialno innym czonkom ? -czy wierzysz, e kada osoba jest w stanie wzi odpowiedzialno na siebie ?

14

-czy potrafisz zrezygnowa z posiadania zawsze racji ? -czy umiesz powstrzyma si od narzucania innym swojego punktu widzenia ? -czy umiesz podej z humorem do rnych pojawiajcych si sytuacji ? Grupa bawi si i pracuje - ksika kady, kto nie ma chce wzi udziau w grze, czy zabawie ma prawo powiedzie "nie chc uczestniczy". Czasami jedyn drog, aby kady bra udzia w zabawie, jest pozwoli na nieuczestniczenie w niej. Grupa bawi si i pracuje - ksika Inne Na on naley wybra tylko tak kobiet, jak wybraoby si na przyjaciela gdyby bya mczyzn. Mczyzn na ma podobnie Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Zainteresowania powoduj, e wiat staje si ciekawy Andrzej Glas- Wielka przygoda ycia Jeli zamkniesz drzwi przed wszelkim bdem - prawda pozostanie za drzwiami R. Tagore Jeli mam swe yczenie przekaza modym dnia dzisiejszego to nade wszystko ycz, aby coraz silniej odczuwali smak dawania a coraz sabiej smak brania. Dawanie bliskim i dalekim, znanym i nieznanym, yjcym i tym ktrzy y bd kiedy. W dawaniu bowiem ronie prawdziwa rado ycia Al. Kamiski - testament Wszyscy wiedz e co si nie da zrobi, i wtedy pojawia si ten jeden ktry nie wie, e si nie da i on wanie to co robi. A.Einsztein Jeszcze nie widziaem mczyzny, ktry by nie popar drugiego mczyzny, byle by to co chc razem zrobi byo dosy idiotyczne. W. Faulkner Tak im kto wyej wstpi w wikszy trud si wprzga I tym si jeszcze znia e wyej nie siga A, Mickiewicz

15

Jednej woli jednemu trzeba przedsiwziciu Lepszy jeden wdz gupi ni mdrych dziesiciu A.Mickiewicz Kto yje bez szalestwa mniej jest rozsdny ni mniema La Rochefoucauld eby stworzy jak rzecz trzeba by geniuszem albo biznesmenem, ale eby bya to rzecz dobra trzeba jeszcze mie serce M.Niewalda Nie dowiadczaj ludzi, prdzej czy pniej okae si, e s oni tylko ludmi M.Niewalda Zo nie posiada zasad - dlatego jest zem M.Niewalda Zle zaczte Zle si koczy (angielskie) Wszystko jest trudne zanim si nie stanie atwe (angielskie) Mczyni buduj domy, kobiety je tworz (angielskie) acuch jest na tyle mocny na ile mocne jest jego najsabsze ogniwo (angielskie) Uwaajcie na ludzi, ktrzy si nie miej. S niebezpieczni. Juliusz Cezar Nierozsdnie jest kierowa si zawsze tylko rozsdkiem Karol Bunch W yciu chodzi o to, by by troch niemoliwym Oskar Wilde

16