3.

0 HABA TINDAKBALAS
Jumlah haba yang diserap atau dibebaskan apabila 1 mol bahan bertindakbalas atau 1 mol produk dihasilkan pada keadaan:

Tekanan pada 1 atmosfera atau 101.3 kPa

Suhu pada 25C

Kepekatan pada 1 mol dm-3

Keadaan Standard

Persamaan termokimia adalah seimbang apabila mempunyai H pada bahagian kanan persamaan tersebut. Dalam tindakbalas eksotermik, haba dibebaskan semasa tindakbalas adalah sama dengan haba yang diserap oleh campuran. Dalam tindakbalas endotermik, haba yang diserap semasa tindakbalas adalha sama dengan haba yag dibebaskan oleh campuran.

19

20

3.1 HABA PEMENDAKAN

Tindakbalas pemendakan berlaku apabila dua larutan akues di dicampurkan dan mendakan akan terbentuk. Tindakbalas pemendakan ini juga dikenali sebagai penguraian berkembar dan ia digunakan untuk menyediakan garam tak terlarut. Haba pemendakan ialah perubahan tenaga haba apabila 1 mol mendakan terbentuk daripada ionnya dalam keadaan standard.

AgNO3 (aq) +

NaCl (aq)

AgCl (s) +

NaNO3 (aq)

Pengiraan : Menurut daripada persamaan, 1 mol AgNO3 bertindakbalas 1 mol NaCl untuk membentuk 1 mol AgCl

Tenaga haba yang terbebas = m x c x T = (25+25) x 4.2 x 3.5 = 0.735 kJ

21

Pemendakan 0.123 mol AgCl membebaskan 0.735 kJ tenaga haba. = Pembentukan 1 mol AgCl dibebaskan 0.735 x (1/0.0125) = 58.8 kJ tenaga haba

3.1.1 GAMBARAJAH ARAS TENAGA

AgNO3 (aq) +

NaCl (aq)

AgCl (s) +

NaNO3 (aq)

H = -58.8 kJ mol-1

22

3.2 HABA PENYESARAN

Logam yang lebih elektropositif mensesarkan logam yang kurang elektropositif daripada larutan garamnya dalam penyesaran tindakbalas logam. Haba penyesaran boleh dikenalpasti dengan menambah serbut logam berlebihan (yang lebih elektropositif) ke dalam satu isipadu larutan garam logam (yang kurang elektropositif) dan suhu tertinggi diambil. Haba penyesaran ialah perubahan tenaga haba apabila 1 mol logam disesarkan daripada larutan garam logamnya yang lebih reaktif dalam keadaan standard.

Zn (s) + CuSO4 (aq) ZnSO4 (aq) + Cu (s) Pengiraan : Menurut persamaan diatas 1 mol Cu disesarkan oleh 1 mol Zn

Tenaga haba yang dibebaskan = m x c x T = 25 x 4.2 x 10.0 = 1050 J / 1.05 kJ

23

Pembentukan 0.005 mol Cu membebaskan 1.05 kJ tenaga haba. 1.05 x (1/0.005) = 210 kJ tenaga haba

Zn (s) + CuSO4 (aq) ZnSO4 (aq) + Cu (s)

H = -210 kJ mol -1

24

3.3 HABA PENEUTRALAN

Tindakbalas peneutralan adalah tindakbalas diantara asid dan bes (atau alkali) untuk menghasilkan garam dan air sahaja.

Asid Monoprotik

Asid Diprotik

Haba peneutralan boleh dikenalpasti dengan menambah satu isipadu asid kedalam 1 isipadu alkali dan suhu tertinggi direkodkan.

25

HCl (aq) + NaOH (aq) NaCl (aq) + H2O (l)

Tenaga Haba dibebaskan H = m x c x T = (50 + 50) x 4.2 x 13.5 = 5670 J / 5.67 kJ

Pembentukan 0.1 mol H2O membebaskan 5.67 kJ tenaga haba 5.67 x (1/0.1) = 56.7 kJ tenaga haba

HCl (aq) + NaOH (aq) NaCl (aq) + H2O (l)

H = -56.7 kJ mol-1

26

3.4 HABA PEMBAKARAN

Pembakaran adalah tindakbalas redoks dimana bahan bertindakbalas secara pesat dengan oksiden dan menghasilkan tenaga haba. Tenaga haba pembakaran boleh diukur dengan melihat pertambahan haba air apabila sesuatu isipadu bahan bakar terbakar untuk memanaskan air. Tindakbalas pembakaran dikenali sebagai tindakbalas eksotermik dan biasanya berlaku dalam oksigen. Contohnya ;

Bahan Bakar

Haba Kegunaan Persamaan semasa pembakaran Pembakaran (kJ mol-1) Bahan bakar jet Gas memasak Tenaga dalam badan Memasak H2 (g) + O2 H2O (l) CH4 (g) + 2O2 (g) CO2 (g) + H2O C6H12O6 (s) + 6O2 (g) 6CO2 (g) + 6H2O (l) C4H10 (g) + 13/2 O2 (g) 4CO2 (g) + 5H2O (l) -286 -890 -2803 -2877

Hidrogen Metana Glucose Butana

27