Você está na página 1de 145

RACIOCNIO LGICO FORMAL Aula 02

Professora Valria Lanna

ESTRUTURAS LGICAS
Lgica a cincia que estuda as leis do pensamento e a arte de aplic-las corretamente na investigao e demonstrao da verdade dos fatos. A lgica, como toda pesquisa filosficocientfico, gira em torno da verdade. Alis, Aristteles criou a Lgica como instrumento que mais seguramente o conduzisse verdade.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 2

VERDADE DA LGICA

Verdade lgico formal - a que se refere coerncia na estrutura do raciocnio quanto as concluses alcanadas, obedecendo a princpios formais do pensamento e segundo enunciados estabelecidos, a partir dos quais se desenvolve o pensamento que expressa uma nova proposio, um novo enunciado ou uma nova verdade.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 3

Verdade objetiva - a que se refere conformidade do conhecimento com a coisa conhecida ou a conformidade do pensar com o ser. Se digo que o dia est nublado, preciso que, no instante que faa tal afirmao o cu esteja, realmente, nublado.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

Verdade ontolgica, metafsica ou do ser - a que se refere essncia das coisas. Quando digo que a manteiga pura, quero dizer que no foi acrescido nenhum elemento estranho, mas que s contm a natureza prpria da manteiga.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

Verdade moral - a que se refere ao agir, conformidade da expresso oral com a mente, podendo receber o nome tambm de veracidade. A verdade moral significa a correspondncia entre a expresso do pensamento e o pensamento.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

ERRO
O erro o oposto da verdade. Se a verdade lgica a conformidade da inteligncia com as coisas, o erro, que o seu contrrio, dever ser definido como noconformidade do juzo com as coisas. (Jolivet)
H diferena entre engano e ignorncia. Enquanto a ignorncia consiste em nada saber, logo, nada afirmar, engano consiste em no saber e afirmar sobre o pressuposto de que sabe. uma ignorncia que se ignora O erro, em Lgica, chama-se falsidade. Em Moral, quando a pessoa erra conscientemente, chama-se mentira
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 7

PROPOSIO Vem de propor que significa


submeter apreciao; requerer em juzo, vem do latim prpnere. Logo proposio uma frase a ser julgada.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

PREMISSA Do latim : praemissa


Cada uma das duas proposies de um silogismo.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

SILOGISMO Do latim : syllogismus


Deduo formal tal que, postas duas proposies, chamadas premissas, delas se tira uma terceira, nelas logicamente implicada, chamada concluso.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 10

Deus ajuda quem cedo madruga... Quem cedo madruga, dorme tarde... Quem dorme tarde, no dorme noite...

Quem no dorme noite, sai na balada!!!!!!!


Concluso: Deus ajuda quem sai na balada!!!!

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

11

Deus amor.
O amor cego. Stevie Wonder cego.

Logo, Stevie Wonder Deus. Disseram-me que eu sou ningum. Ningum perfeito. Logo, eu sou perfeito. Mas s Deus perfeito. Portanto, eu sou Deus. Se Stevie Wonder Deus, eu sou Stevie Wonder Valria lanna - (31) 9149 1462 Meu Deus, estou cego!!! logicaetudo@gmail.com

12

Imagine um pedao de queijo suo, daqueles bem cheios de buracos.


Quanto mais queijo, mais buracos. Cada buraco ocupa o lugar em que haveria queijo.

Assim, quanto mais buracos, menos queijo. Quanto mais queijos mais buracos, e quanto mais buracos, menos queijo. Logo, quanto mais queijo, menos queijo.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 13

Toda regra tem exceo.


Isto uma regra. Logo, deveria ter exceo. Portanto, nem toda regra tem exceo.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

14

Existem biscoitos feitos de gua e sal.

O mar feito de gua e sal. Logo, o mar pode ser um biscoito.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

15

Quando bebemos, ficamos bbados.


Quando estamos bbados, dormimos. Quando dormimos, no cometemos pecados. Quando no cometemos pecados, vamos para o Cu.

Ento, vamos beber para ir pro Cu!

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

16

Hoje em dia, os trabalhadores no tm tempo pra nada.

J os vagabundos... tm todo o tempo do mundo.


Tempo dinheiro.

Logo, os vagabundos tem mais dinheiro do que os trabalhadores.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

17

Toda msica audvel de alguma maneira sensual.

Tudo o que sensual, suave.


Suavidade necessariamente o complemento da alma.
Portanto a msica completa a alma.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

18

Chama-se proposio ou sentena toda declarativa que pode ser classificada de verdadeira ou de falsa, ou seja, todo encadeamento de termos, palavras ou smbolos que expressam um pensamento de sentido completo.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

19

Toda proposio apresenta caractersticas obrigatrias:

trs

sendo orao, tem sujeito e predicado; declarativa (no exclamativa nem interrogativa) tem um, e somente um, dos dois valores lgicos: ou verdadeira(V) ou falsa (F).
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 20

Exemplos: So proposies: a) 9 5 ( nove diferente de cinco) b) 7 3 ( sete maior que trs) c) Hoje quinta feira. d) Botafogo o melhor time do Brasil. e) Todo animal um vegetal.

No so consideradas proposies as frases:


f) 3 . 5 + 1 ( onde falta predicado) g) x Q ( que orao interrogativa) h) 3x - 1=11 (no pode ser classificada em verdadeira ou falsa). i) Quem vai ganhar hoje?

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

22

Questo 01.(UNB)Na lista de frases apresentadas a seguir, h exatamente trs proposies. 1.A frase dentro destas aspas uma mentira. 2.A expresso X + Y positiva. 3.O valor de 4 + 3 = 7 . 4.Pel marcou dez gols para a seleo brasileira. 5.O que isto? E
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

23

Conectivos lgicos
So expresses que servem para unir duas proposies ou transformar uma proposio formando uma nova proposio.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

24

Os conectivos lgicos bsicos so: no, e, ou, se ... ento, e se e somente se.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

25

Ao analisarmos uma proposio ela poder ser verdadeira ou falsa, assim podemos construir o corpo de uma tabela-verdade.

A
V V

B
V F

F F
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

V F
26

A V V V V F F F F

B V V F F V V F F
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C V F V F V F V F
27

CONJUNO
A conjuno A B verdadeira se A e B so ambas verdadeiras; se ao menos uma delas for falsa, ento A B falsa.
Este critrio est resumido na tabela ao lado, onde so examinadas todas as possibilidades para A e B.

A
V V F F

B
V F V F
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

A
V F F F

28

DICA 1. A e B = A B s ser verdadeira se A e B forem verdadeiras, caso contrrio ser sempre falsa.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

29

Exemplos
A: O Homem um ser vivo. (V) B: Ces so vegetais. (F) A B: O Homem um ser vivo e Ces so vegetais, uma proposio falsa (F).

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

30

A: 3 + 4 = 7 B: Rmulo magro A B: 3 + 4 = 7 e Rmulo magro uma proposio que pode ser verdadeira (V) ou falsa (F) dependendo do valor lgico de B, a qual pode ser verdadeira (V) ou falsa (F). A: 5>3 (V) B: 3>1 (V) A B: 5 > 3 e 3 > 1, uma proposio verdadeira.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

31

DISJUNO
A disjuno A B verdadeira se ao menos uma das proposies A ou B verdadeira; se A ou B so ambas falsas, ento A B falsa.
A
V V F F

B
V F V F

A B
V V V F

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

32

DICA 2. A ou B = A B s ser falsa se A e B forem falsas, caso contrrio ser sempre verdadeira.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

33

Exemplos
A: Todo botafoguense audaz. (V) B: O gelo quente (F) A B: Todo botafoguense audaz ou o gelo quente uma proposio verdadeira.

A: 4<3 (F) B: todo ser vivo mamfero (F) A B: 4<3 ou todo ser vivo mamfero uma proposio falsa.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

34

Ou Fenelon professor de informtica ou Fenelon dobl do Fbio Assuno. uma frase verdadeira pois,
Fenelon professor de informtica verdade e na disjuno basta algum ser verdadeiro para que a proposio seja verdadeira.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

35

Questo 02.(UnB/Analista/TRT1R./2008) Considere que so V as seguintes proposies: - Se Joaquim desembargador ou Joaquim ministro, ento Joaquim bacharel em direito; - Joaquim ministro. Nessa situao, conclui-se que tambm V a proposio
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 36

a) Joaquim no desembargador. b) Joaquim no desembargador, mas ministro. c) Se Joaquim bacharel em direito ento Joaquim desembargador. d) Se Joaquim no desembargador nem ministro, ento Joaquim no bacharel em direito. e) Joaquim bacharel em direito.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 37

Qualquer um pode zangar-se isto fcil. Mas zangar-se com a pessoa certa, na medida certa, na hora certa, pelo motivo certo e da maneira certa no nada fcil.

Aristteles

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

38

CONDICIONAL
O condicional se A, ento B (AB) falso somente quando A verdadeira e B falsa; caso contrrio AB verdadeiro.
A
V V F F

B
V F V F

AB
V F V V

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

39

DICA 3. Se A ento B = A B , s ser falsa Se A for verdadeira e B for falsa, ou seja, No Valria Falou t Falado. Dizemos que A condio suficiente para que B acontea.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

40

Por exemplo: Se eu sou brasileira(v) ento eu sou flamenguista(f), falsa.


Valria Falou t Falado

Se o gato late , ento o cachorro mia, verdadeira.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

41

Se Nestor Tvora professor de Penal ento Barney ensina literatura.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

42

A: A terra quadrada (F) B: Miguel especial AB: A terra quadrada ento Miguel especial ser sempre verdadeira independentemente do valor lgico de B.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

43

Questo 03.Se Vera viajou, nem Camile nem Carla foram ao casamento. Se Carla no foi ao casamento, Vanderlia viajou. Se Vanderlia viajou, o navio afundou. Ora, o navio no afundou. Logo: a) Vera no viajou e Carla no foi ao casa-mento. b) Camile e Carla no foram ao casamento. c) Carla no foi ao casamento e Vanderlia no viajou. d) Carla no foi ao casamento ou Vanderlia viajou. e) Vera e Vanderlia no viajaram.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

44

Questo 04.Se Beraldo briga com Beatriz, ento Beatriz briga com Bia. Se Beatriz briga com Bia, ento Bia vai ao bar. Se Bia vai ao bar, ento Beto briga com Bia. Ora, Beto no briga com Bia. Logo: a) Bia no vai ao bar e Beatriz briga com Bia b) Bia vai ao bar e Beatriz briga com Bia c) Beatriz no briga com Bia e Beraldo no briga com Beatriz d) Beatriz briga com Bia e Beraldo briga com Beatriz e) Beatriz no briga com Bia e Beraldo briga com Beatriz
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 45

Questo 05. Na msica do Engenheiros Do Hawaii ... Crimes perfeitos no deixam suspeitos(Humberto Gessinger): verdadeira, logo: Renato cometeu um crime. Renato suspeito. - Logo o crime no foi perfeito.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

46

Uma proposio uma frase afirmativa que pode ser julgada como verdadeira ou falsa, mas no ambos. Uma deduo lgica uma seqncia de proposies, e considerada correta quando, partindo-se de proposies verdadeiras, denominadas premissas, obtm-se proposies sempre verdadeiras, sendo a ltima delas denominada concluso. Considerando essas informaes, julgue os itens a seguir, a respeito de proposies.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

47

Questo 06. Considere a seguinte seqncia de proposies: (1) Se o crime foi perfeito, ento o criminoso no foi preso. (2) O criminoso no foi preso.

(3) Portanto, o crime foi perfeito. Se (1) e (2) so premissas verdadeiras, ento a proposio (3), a concluso, verdadeira, e a seqncia uma deduo lgica correta.
E
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 48

Considere as seguintes frases. I Todos os empregados da PETROBRAS so ricos. II Os cariocas so alegres. III Marcelo empregado da PETROBRAS. IV Nenhum indivduo alegre rico. Admitindo que as quatro frases acima sejam verdadeiras e considerando suas implicaes, julgue os itens que se seguem.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

49

Questo 07. Nenhum indivduo rico alegre, mas os cariocas, apesar de no serem ricos, so C alegres.
09. Marcelo no carioca, mas um indivduo C rico. 10. Existe pelo menos um PETROBRAS que carioca. empregado
E

da

11. Alguns cariocas so ricos, so empregados E da PETROBRAS e so alegres.


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 50

'Um cigarro encurta a vida em 2 minutos Uma garrafa de lcool encurta a vida em 4 minutos Um dia de trabalho encurta a vida em 8 horas' , logo ... Trabalhe menos e divirta-se mais!!!

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

51

Questo08.(ESAF) Surfo ou estudo. Fumo ou no surfo. Velejo ou no estudo. Ora, no velejo. Assim, a) estudo e fumo. b) no fumo e surfo. c) no velejo e no fumo. d) estudo e no fumo. e) fumo e surfo.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 52

Questo 09.(ESAF) Se no leio, no compreendo. Se jogo, no leio. Se no desisto, compreendo. Se feriado, no desisto. Ento, a) se jogo, no feriado. b) se no jogo, feriado. c) se feriado, no leio. d) se no feriado, leio. e) se feriado, jogo.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 53

Negao: ~p
A proposio ~p tem sempre valor oposto de p, isto ,~p verdadeira quando p falsa e ~p falsa quando p verdadeira. Veja na Tabela-verdade a seguir: P V F

~P
F V

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

54

DICA 6. A negao da negao a afirmao da proposio.


Exemplo: No fui eu no, ento fui eu.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

55

No amor...no quero, porque voc quer!

No amor...no...no quero, porque voc no quer!

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

56

DICA 7. A negao de A e B no A ou no B.

Exemplo: A negao de Voc alto e bonito : Voc no alto ou voc no bonito.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

57

DICA 8. A negao de A ou B no A e no B.

Exemplo: A negao de Voc cruzeirense ou atleticano : Voc no cruzeirense e voc no atleticano.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

58

DICA 9. A negao de uma condicional afirmar a idia e negar a concluso, ou seja, partimos de um mesmo princpio e no chegamos a uma mesma concluso.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

59

Por exemplo para negar a frase : Se voc ganhar. jogar na Mega voc

A negao ser : Voc jogou na Mega e no ganhou.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

60

Proposio

Negao direta

AeB
A ou B Se A ento B A se e somente se B Todo A B

No ( A e B )
No ( A ou B ) No ( se A ento B ) No (A se e somente se B) No (Todo A B)

Equivalente da Negao No A ou no B No A e no B A e no B (A e no B) ou (B e no A ) Algum A no B

Algum A B

No (Algum A B)

Nenhum A B

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

61

A negao da proposio: Todo ser vivo mamfero, a proposio: nem todo ser vivo mamfero ou, Existe, pelo menos, um ser vivo que no mamfero. A negao da proposio: Tenho 1,80m de altura e voc est pisando no meu p : No tenho 1,80m de altura ou voc no est pisando no meu p.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 62

A negao da proposio: 3+5=8 a proposio: 3+5 8. Se p a proposio: Existe um homem que mortal, ento a negao de p a proposio: ~p dada por No existe um homem que seja mortal, ou ainda : Nenhum homem mortal.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 63

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

64

10.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

65

11.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

66

12.

13.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

67

Considere que P, Q e R sejam proposies lgicas e que os smbolos , , e representem, respectivamente, os conectivos ou, e, implica e negao. As proposies so julgadas como verdadeiras V ou como falsas F. Com base nessas informaes, julgue os itens seguintes relacionados a lgica proposicional.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 68

14.( ) (UnB/Agente/PF-Reg.) Se as proposies P e Q so ambas verdadeiras, ento a proposio ( P) ( Q) tambm verdadeira.

15.( ) (UnB/Agente/PF-Reg.) Se a proposio T verdadeira e a proposio R falsa, ento a proposio R ( T) falsa.

16.( ) (UnB/Agente/PF-Reg.) Se as proposies P e Q so verdadeiras e a proposio R falsa, ento a proposio (P R) ( Q) verdadeira.


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 69

17.( )(UnB/Escrit./BB-SE/2007) A proposio simbolizada por (AB)(BA) possui uma nica valorao F.

18.( ) (UnB/Escrit./BB-SE/2007) Considere que a proposio Slvia ama Joaquim ou Slvia ama Tadeu seja verdadeira. Ento pode-se garantir que a proposio Slvia ama Tadeu verdadeira.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

70

19.( ) (UnB/Escrit./BB-SE/2007) Uma expresso da forma (AB) uma proposio que tem exatamente as mesmas valoraes V ou F da proposio AB. 20.( ) (UnB/Escrit./BB-SE/2007) Considere que as afirmativas Se Mara acertou na loteria ento ela ficou rica e Mara no acertou na loteria sejam ambas proposies verdadeiras. Simbolizando adequadamente essas proposies pode-se garantir que a proposio Ela no ficou rica tambm verdadeira.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 71

21. Se Valria no fala italiano, ento Marcelo fala alemo. Se Valria fala italiano, ento ou Waltinho fala chins ou Nestor fala dinamarqus. Se Nestor fala dinamarqus, Leonardo fala espanhol. Mas Leonardo fala espanhol se e somente se no for verdade que Juliana no fala francs. Ora, Juliana no fala francs e Waltinho no fala chins. Logo,
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 72

Resoluo: A melhor forma de resolver problemas como este arrumar as informaes, de forma mais interessante, que possa prover uma melhor visualizao de todo o problema: Valria no fala italiano Valria fala italiano Marcelo fala alemo
Waltinho fala chins

ou Nestor fala dinamarqus


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 73

Nestor fala dinamarqus

Leonardo fala espanhol

No for verdade que Juliana no fala francs


Juliana no fala francs e Waltinho no fala chins

Leonardo no fala espanhol

Nestor no fala Valria no fala dinamarqus italiano


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 74

a) Valria no fala italiano e Nestor no fala dinamarqus. b) Waltinho no fala chins e Nestor fala dinamarqus. c) Juliana no fala francs e Leonardo fala espanhol. d) Marcelo no fala alemo ou Valria fala italiano. e) Marcelo fala alemo e Nestor fala dinamarqus.

Valria lanna - (31) 9149 1462 Resposta :Alternativa A logicaetudo@gmail.com

75

Se quisermos atingir resultados nunca antes atingidos, devemos utilizar mtodos nunca antes utilizados.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 76

22.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

77

23. (UnB/Analista/TRT-1R./2008) Tendo em vista as informaes do texto I, considere que sejam verdadeiras as proposies: (I) Todos advogados ingressam no tribunal por concurso pblico; (II) Jos ingressou no tribunal por concurso pblico; e (III) Joo no advogado ou Joo no ingressou no tribunal por concurso pblico.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 78

Nesse caso, tambm verdadeira a proposio a) Jos advogado. b) Joo no advogado. c) Se Jos no ingressou no tribunal por concurso pblico, ento Jos advogado. d) Joo no ingressou no tribunal por concurso pblico. e) Jos ingressou no tribunal por concurso pblico e Joo advogado.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 79

24.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

80

25.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

81

26.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

82

BB/2007 Na lgica sentencial, denomina-se proposio uma frase que pode ser julgada como verdadeira (V) ou falsa (F), mas no, como ambas. Assim, frases como Como est o tempo hoje? e Esta frase falsa no so proposies porque a primeira pergunta e a segunda no pode ser nem V nem F. As proposies so representadas simbolicamente por letras maisculas do alfabeto A, B, C etc. Uma proposio da forma A ou B F se A e B forem F, caso contrrio V; e uma proposio da forma Se A ento B F se A for V e B for F, caso contrrio V. Um raciocnio lgico considerado correto formado por uma seqncia de proposies tais que a ltima proposio verdadeira sempre que as proposies anteriores na seqncia forem verdadeiras. Considerando as informaes contidas no texto acima, julgue os itens subseqentes.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 83

27.( ) correto o raciocnio lgico dado pela seqncia de proposies seguintes: Se Antnio for bonito ou Maria for alta, ento Jos ser aprovado no concurso. Maria alta. Portanto Jos ser aprovado no concurso. Resoluo: uma questo de lgica e o item est correto pois: Maria alta est contido em Jos ser aprovado no concurso, logo Jos ser aprovado no concurso.
84

Jos ser aprovado no concurso Se Antnio for bonito ou Maria for alta

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

28.( ) correto o raciocnio lgico dado pela seqncia de proposies seguintes: Se Clia tiver um bom currculo, ento ela conseguir um emprego. Ela conseguiu um emprego. Portanto, Clia tem um bom currculo. Resoluo: Seguindo o raciocnio anterior e usando o diagrama, teremos:
Clia conseguiu um bom emprego, mas necessariamente tem um bom currculo, pois ela pode no ter um bom currculo e conseguir um bom emprego, veja a posio x no diagrama!!!!
85

Ela conseguir um emprego. Clia tem um bom currculo X

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

Frase do dia: Feliz aquele que to bonito quanto a me acha que . Tem tanto dinheiro quanto o filho dele acha que tem. Tem tantas mulheres quanto a mulher dele acha que ele tem. E to bom de cama como ele acha que .
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 86

29.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

87

30.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

88

31.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

89

32.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

90

33.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

91

34.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

92

35.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

93

36.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

94

37.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

95

38.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

96

BICONDICIONAL
O condicional A se e somente se B (A B) verdadeiro somente quando A e B so ambas verdadeiras ou ambas falsas; se isso no acontecer o condicional falso. A
V V F F

B
V F V F

A
V F F V

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

97

DICA 4. A se e somente se B = A B, ser verdadeira se A e B forem ambas verdadeiras ou ambas falsas, caso contrrio, ela ser falsa.
Dizemos que A condio necessria para B e vice-versa.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

98

Por exemplo: Voc vencer se e s se voc se esforar, ou seja, s vence quem se esfora, quem esfora vence,assim esforo condio necessria para voc vencer.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

99

5. Na frase : Se A ento B , temos que A condio suficiente para que B acontea, mas no viceversa.

Na frase : A se e somente se B, a condio necessria para que B acontea e vice-versa.


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 100

A: 4<3 (F) B: 5<2 (F) A B: 4<3 se, e somente, se 5<2 verdadeira. A: O sol uma estrela (V) B: A lua uma estrela (F) A B: O sol uma estrela, se, e somente se, a lua uma estrela, uma proposio falsa.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 101

Um homem de 40 anos um homem de meia idade, pois o trabalho j no d muito prazer e o prazer d muito trabalho!
...entenderam? Vice-versa.....

Palavras do Prof. Fenelon Portilho

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

102

Argumentao
Todo mtodo deve ser normatizado. Tudo o que normatizado organizado. A organizao exige disciplina. Os disciplinados so eficazes. A eficcia leva a bons resultados. Bons resultados so almejados. O que almejado custa caro. Portanto no existe mtodo de baixo custo. Valria Lanna
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 103

Tautologias
So formas proposicionais cujos exemplos de substituio so sempre proposies verdadeiras, independentemente dos valores lgicos das proposies simples que as compem.
A negao de uma tautologia sempre uma contradio, enquanto, a negao de uma contradio sempre uma tautologia.
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 104

39.(A ~B)
A V V F F B V F V F ~A F F V V

(A
A ~A F F F F

B) uma tautologia
B V V V F A (A ~A) (B V V V V A)

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

105

40.~( p q)
p V V q V F
p q

( ~p
~p F F

~q) uma tautologia.


~q F V
~p ~q ~(p q) (~p ~q)

~(p q)

V F

F V

F V

V V

F F

V F

F F

V V

V V

F V

V V

V V

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

106

Tautologias x Pleonasmos
o termo usado para definir um dos vcios de linguagem. Consiste na repetio de uma idia, de maneira viciada, com palavras diferentes, mas com o mesmo sentido.

Fique atento s expresses que utiliza no seu dia-a-dia.


Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 107

1.elo de ligao 2.acabamento final 3.certeza absoluta 4.quantia exata 5.nos dias 8, 9 e 10, inclusive 6.juntamente com 7.expressamente proibido 8.em duas metades iguais 9.sintomas indicativos 10. h anos atrs
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 108

11.vereador da cidade 12.outra alternativa 13.detalhes minuciosos 14.a razo porque 15.anexo junto carta 16.de sua livre escolha 17.supervit positivo 18.todos foram unnimes 19.conviver junto 20.fato real 21.encarar de frente
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

109

22.multido de pessoas 23.amanhecer o dia 24.criao nova 25.retornar de novo 26.emprstimo temporrio 27.surpresa inesperada 28.escolha opcional 29.planejar antecipadamente 30.abertura inaugural 31.continua a permanecer
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 110

32.a ltima verso definitiva 33.possivelmente poder ocorrer 34.comparecer em pessoa 35.gritar bem alto 36.propriedade caracterstica 37.demasiadamente excessivo 38.a seu critrio pessoal 39.exceder em muito
40.surpresa inesperada
Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com 111

Contradies
So formas proposicionais cujos exemplos de substituio so sempre proposies falsas, independente dos valores lgicos das proposies simples que as contm. Exemplo: p e ~p uma contradio, pois como uma proposio p e sua negao ~p no podem ser ambas verdadeiras, temos que a proposio p e ~p sempre falsa, independentemente do valor lgico de p. Logo a forma proposicional p e ~p uma contradio.

P V F

~p F V

p ~p F F
112

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

41.Cinco colegas foram a um parque de diverses e um deles entrou sem pagar. Apanhados por um funcionrio do parque, que queria saber qual deles entrou sem pagar, eles informaram:
No fui eu, nem o Manuel, disse Marcos. Foi o Manuel ou a Maria, disse Mrio. Foi a Mara, disse Manuel. O Mrio est mentindo, disse Mara. Foi a Mara ou o Marcos, disse Maria. Sabendo-se que um e somente um dos cinco colegas mentiu, conclui-se logicamente que quem entrou sem pagar foi: a) Mrio b) Marcos c) Mara d) Manuel e) Maria

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

113

Que vantagem tm os mentirosos? A de no serem acreditados quando dizem a verdade.

Aristteles E pense...
No ser descoberto numa mentira o mesmo que dizer a verdade.

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

114

Lista de Lgica Extra

DICA 6

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 116

DICA 2

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 117

DICA : ARGUMENTO

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 118

DICA 4 e 5

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 119

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

120 E

DICA 2 e 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 121

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

122

DICA : negao

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

A 123

DICA 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 124

DICA : ARGUMENTO e 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

A 125

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 126

DICA 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

127

DICA 2 e 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 128

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 129

DICA 4 e 5

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

130

DICA 12

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 131

DICA : ARGUMENTO e tabela

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 132

DICA 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

A 133

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

A 134

DICA 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

135

DICA 3 e 4

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

B 136

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 137

DICA 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 138

DICA : ARGUMENTO

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 139

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 140

DICA 2 e 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 141

DICA 2 e 3

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 142

DICA 7 e 8

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

C 143

DICA 8

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

144

DICA 2

Valria lanna - (31) 9149 1462 logicaetudo@gmail.com

D 145

Você também pode gostar