20

Achtergrond

Zaterdag 6 maart 2010

Zaterdag 6 maart 2010

Achtergrond

21

Ht wetenschappelijk informatiepunt
Wie alweer een tijdje geleden zijn studie volgde, zal in veel gevallen raar opkijken bij het opnieuw bezoeken van de bibliotheek of mediatheek van zijn opleiding.
Collega Esther Baart met nieuwe boeken.
FOTOS UNA

Door Margo Groenewoud

Zestig jaar Wetenschappelijke Bibliotheek op Curaao p 9 maart 1950 werd op 1978 was hierop vooruitloCuraao de Stichting pend een fusie van bibliotheO Wetenschappelijke Biblioken tot stand gebracht onder
theek opgericht, in een partnerconstructie met het Cultureel Centrum Curaao. Het initiatief was afkomstig van mevrouw dr. Fraenkel Nieuwstraten, die - met een schenking uit eigen bezit van mr. Cola Debrot - de bibliotheek inrichtte in haar woonhuis aan Pietermaai en de eerste bibliothecaris werd. Door de groei moest de bibliotheek in 1953 verhuizen naar de Drukkerijstraat, waar zij naast haar eigen groeiende collectie ook externe verzamelingen in zich opnam, onder andere van de Allliance Francaise en het PedagogischDidactisch Centrum. De financiering van de wetenschappelijke bibliotheek was in de eerste tien jaar van haar bestaan afkomstig van Sticusa, aangevuld met middelen van Shell. Een zeker koloniaal dedain kon de instellingen niet ontzegd worden, en de correspondentie tussen Sticusa in Amsterdam en de bibliothecarissen in Curaao was vaak ronduit gespannen. Desalniettemin bouwde zich gestaag een collectie op en kon eind jaren 50 door bibliothecaris Henny Coomans gerapporteerd worden dat het aantal uitleningen fors was toegenomen. De berichten van groei passen in het beeld van begin jaren 60 waarin een behoorlijk bloeiend cultureel-wetenschappelijk leven op Curaao tot ontwikkeling was gekomen. Illustratief is het tijdschrift Culturele Kroniek dat vanaf 1961 werd uitgegeven. Hierin presenteerde de Wede naam Universiteitsbibliotheek. Op de onderwijsondersteunende taken van de bibliotheek kwam de nadruk te liggen, maar met de vervulling van een aantal taken bleef de bibliotheek duidelijk ook wetenschappelijk actief. Zo werd in 1981 de Collectie paters Dominicanen onderdeel van de UB en nam zij in 1987 de verantwoordelijkheid voor de Bibliografie van de Nederlandse Antillen en Aruba over van Sticusa. De toekomst van de bibliotheek ligt voor een deel besloten in het verleden. Bovenop de brede algemene doelstelling van de UNA, kreeg zij in het jaar 2000 van overheidswege twee aanvullende taken toebedeeld. Naast de vorming van een eigen hoger kader moest de universiteit zich ook ontwikkelen tot regionaal kenniscentrum en kreeg zij de opdracht de braindrain problematiek tegen te gaan door meer mensen lokaal door te laten studeren. In de afgelopen tien jaar is deze groeiverwachting zonder meer overtroffen, met gevolgen voor onderwijs maar ook alle ondersteunende diensten. Voor de andere taakstelling het kunnen functioneren als regionaal kenniscentrum - is het uiteraard van groot belang dat de gemeenschap kan terugvallen op een bibliotheek met diepe wortels inmiddels dus zestig jaar diep. Maar ook - en daar leest u in dit artikel alles over - op een bibliotheek die aansluit op de behoeften van nieuwe generaties.

tenschappelijke Bibliotheek zich gezamenlijk met het Cultureel Centrum Curaao, de Curom (radio), de Curaaose Kunstkring en de Filmliga Curaao. Voor de Wetenschappelijke Bibliotheek was de periode echter niet zonder meer zonnig. In 1960 had Sticusa besloten de subsidie te beindigen. De bibliotheek zou prima samengevoegd kunnen worden met de Openbare Bibliotheek. Door een flink ingezette lobby kon dit voorkomen worden en nam het eilandsraad de kosten over, terwijl de al eerder gegeven subsidie van Shell behouden bleef. Met het opgaan van de Wetenschappelijke Bibliotheek in de Universiteit van de Nederlandse Antillen in 1979 verschoof de focus van de bibliotheek ingrijpend. Had het instituut in de eerste twintig jaar van haar bestaan gefunctioneerd binnen een cultureel-maatschappelijk kader, nu werd het een instituut binnen de muren van het hoger onderwijs. Al in

n een ruimtelijke thematische opzet met minder boeken - studielandschappen genaamd - is in de moderne bibliotheek bijna elke student en onderzoeker met de eigen laptop actief aan het werk. Zoeken, inzien en verwerken van informatie - of het nu om boeken, artikelen of andere documenten gaat: het gebeurt steeds meer digitaal. Ook de bibliotheek van de Universiteit van de Nederlandse Antillen (UNA) is al jaren achter de schermen bezig met het maken van een ingrijpende omslag naar moderne duurzame faciliteiten voor studie en onderzoek. Daarmee levert de UNA niet alleen een betere ondersteuning aan studenten, maar wordt haar bibliotheek ook steeds meer wat zij moet zijn: ht wetenschappelijke informatiepunt voor de hele gemeenschap. Een taak die ouStudenten aan het werk. der is dan de universiteit zelf en teruggaat naar haar voorganger: de Stichting Weten- er geen levende boekenworm verrichten. Deze ontwikkeschappelijke Bibliotheek die of -eitjes via de boeken in het ling is wereldwijd niet te stuiop 9 maart precies zestig jaar depot terecht komen. Die ten. Steeds meer wetenschapontsmetting gebeurt door be- pelijk materiaal - zowel geleden werd opgericht. als Op de collectie van in- vriezing. Dankzij Esperamos onderzoeksresultaten middels bijna 120.000 items Supermarket en EWT, die onderwijsmaterialen - komen is de UNA buitengewoon hun vriezercapaciteit ter be- vrij van licenties beschikbaar trots. Het betreft onder meer schikking hebben gesteld aan via internet. Daarbij komt dat onze veelgebruikte Antiana de UNA, is deze klus van ook bestaand materiaal - boeen Caribiana, een uitmunten- maar liefst veertig pallets met ken, tijdschriften, kranten, fotos en kaarten de Antilliaanop structurele basis srechtelijke en gedigitaliseerd en bestuurlijke colvia internet beschiklectie en enkele baar gesteld worbijzondere schenden. Vervolgens, en kingen, waarondat is echt de kers op der de collectie de taart, worden van de paters Dozoekmachines minicanen en steeds geavanceersinds recent de der, waardoor je niet collectie Ral Rmeer hoeft in te mer. Helaas echschatten in welke ter is ruimte al jabron je iets zou kunren een substantinen vinden, maar de eel probleem. het Hierdoor kan Titelpagina van een totaal versleten exemplaar van zoekmachine werk full-text kunt conservering on- Boeli van Leeuwens De Eerste Adam, door de voldoende ge- auteur - getuige de opdracht - zelf in juli 1968 aan- laten doen. Daarvoor moet uiteraard waarborgd wor- geboden. wel de juiste technoden en wordt de logie beschikbaar zijn. toegang tot en het gebruik dozen nu bijna geklaard. De UNA bibliotheek heeft De belangrijkste doelstelvan de boeken niet goed gefaciliteerd. Reden voor de bouw ling voor de komende jaren is zich met dat doel aangesloten van een boekendepot, dat me- nu om naast de fysieke bibli- bij de Digital Library of the dio 2009 gereed is gekomen. otheek, dus de zaal met boe- Caribbean (www.dloc.com). In het depot krijgen alle min- ken en studieplekken, ook Gedigitaliseerde (dus: geder courante boeken en tijd- een volwaardige virtuele bi- scande) materialen die in deschriften, en alle bijzondere bliotheek aan te bieden. Het ze digitale bibliotheek zijn collecties een plaats. Dat gaat webportaal van de UNA bibli- opgenomen, zijn hier fullechter niet van de een op de otheek zou een student of text doorzoekbaar. Doordat andere dag. Alle materialen onderzoeker in staat moeten veel leidende instituten uit de die naar het depot gaan moe- stellen om in belangrijke ma- regio met deze bibliotheek ten eerst worden ontsmet, te via internet het onderzoek werken, wordt het voor iederom absoluut zeker te zijn dat voor te bereiden of zelfs te een steeds interessanter. Ook

Het boekendepot. het digitaal centraal beschikbaar stellen van kranten uit de regio behoort tot de projecten van DLOC. Aan dit project werken de Biblioteka Publiko en de Mongui Maduro Bibliotheek mee voor de Curaaose kranten. Voor de bibliotheek betekent het digitaal beschikbaar stellen van materialen ook dat deze straks niet meer uit de kast of uit het depot gehaald hoeven worden. Voor de conservering van onze bijzondere collecties is dat van enorm groot belang. Voor het onderwijs ten slotte betekent gedigitaliseerd materiaal, bijvoorbeeld van klassieke papiamentstalige publicaties, dat maatwerk digitale leermiddelen ontwikkeld kunnen worden. Het is kortom een nieuwe wereld die echt niet ver meer van ons afstaat, vooral nu een eerste toezegging uit het lokale bedrijfsleven is gedaan voor de financiering van het eerste digitaliseringsproject van de UNA. Internet heeft een revolutie veroorzaakt in de beschikbaarheid van informatie. Veel meer kennis is heel snel beschikbaar. Het nadeel hiervan is de enorme kwantiteit van informatie: je kunt vaak door de bomen het bos niet meer zien. Een belangrijk hulpmiddel op internet biedt de zogenaamde contextuele informatie. Een eenvoudig en bekend voorbeeld hiervan is de website amazon.com. Wie hier een product zoekt, krijgt er automatisch heel veel informatie bij, zoals gebruikersrecensies en verwijzingen naar soortgelijke producten. Het stelt de consument in staat om beter te beoordelen en te kiezen. Dat beoordelen en kiezen is een kernkwaliteit van de bibliotheek: de gebruiker goed op weg helpen door het enorme aanbod van informatie. Gelukkig zien we voor onderwijs en onderzoek een soortgelijk aanbod van hulpmiddelen. Veel catalogi, zoals de moedercatalogus www.worldcat.org, bieden een prettige interface met veel handige selectiemiddelen. Het goed omgaan met zoekmethodes, het wijzen op de contextuele informatie, zoals peer reviews en citatiegegevens, maar ook het adviseren over het verwerken van citaten in de eigen tekst behoort tot het ondersteuning die de bibliotheek biedt om te voorkomen dat iemand verdwaalt of verdrinkt in zijn onderzoek. En ding is van alle tijden: in de bibliotheek op zoek gaan naar een geschikt boek vereist van de gebruiker veel denkwerk vooraf. Dat denkwerk - goed weten wat je nu eigenlijk zoekt - is nog steeds nodig, maar op een heel andere manier. Een valkuil op internet is dat je al snel denkt dat je iets hebt gevonden. Maar hoe kom je erachter wat de kwaliteit en bruikbaarheid is? Dit leertraject begint met bewustwording. Veel studenten of onderzoekers denken dat ze best aardig hun weg kennen, en dat is waarschijnlijk ook wel zo. Maar vaak weet een gebruiker eigenlijk niet wat hij mist, of waar hij echt op moet letten. De bibliotheek van de UNA ondersteunt het onderwijs al jaren in het ontwikkelen van informatievaardigheden. Dit aanbod van instructielessen en workshops zal de komende periode een verdere verdieping krijgen. Hiermee zullen we in toenemende mate ook de gemeenschap ten dienste te staan. Uiteindelijk is de UNA niet alleen opgericht voor het onderwijs, maar ook om onderzoeker en de gemeenschap in brede zin te ondersteunen met hoogwaardige kennis en informatie.

UNA Bibliotheek voor hele gemeenschap

De UNA bibliotheek is toegankelijk voor iedereen. Wilt u gebruik maken van de diensten, dan kunt u lid worden. Voor mensen die buiten de UNA een opleiding volgen en voor zestig-plussers bestaat een gereduceerd tarief van 37,50 gulden per jaar. Overige leden betalen 75 gulden per jaar. Houdt u wel rekening met een borg van vijftig gulden. (alle bedragen exclusief vijf procent OB) De openingstijden collegeperiodes: Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag zijn tijdens de normale 12.00 - 17.00 uur 08.00 - 17.00 uur 08.00 - 19.00 uur 08.00 - 17.00 uur 08.00 - 16.00 uur

De catalogus, het digitale aanbod en veel interessante links zijn te vinden op www.una.an onder Library. In de bibliotheek zijn enkele computers beschikbaar waarmee de catalogus en bronnen op internet zijn te raadplegen. Op de website staan veel links naar vrij toegankelijke databases en wetenschappelijke bronnen.