Natuuren Sterrenkunde

bachelor
2013/2014

uva.nl

r e d n e l a k s g in t h ic l r Voo
UVA Bachelordag r 2012 zaterdag 1 decembe 2013 zaterdag 23 maart UVA PROEFSTUDEREN PROEFSTUDEREN Kijk op www.uva.nl/

Meer weten? hting www.uva.nl/voorlic

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Natuur- en Sterrenkunde

Inhoudsopgave

Fascinatie voor de wereld om je heen De opleiding in detail Na je bachelor Toelating, inschrijving en kosten Meer weten?

4 5 9 11 12

COLOFON 6 Ontwerp Crasborn Grafisch Ontwerpers bno6 Beeldconcept LAVA 6 Opmaak RAADHUIS voor creatieve communicatie 6 Coverbeeld CERN6 Redactie afdeling Communicatie FNWI, UvA Universiteit van Amsterdam, september 2012
Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Fascinatie voor de wereld om je heen

Onderzoeken hoe de ons omringende wereld in elkaar zit: dat is de ultieme drijfveer van natuur- en sterren kundigen. Hun belangstelling strekt zich uit van heel kleine deeltjes, zoals atomen en quarks, tot de allergrootste structuren, zoals melkwegstelsels en het heelal. De bachelor Natuur- en sterrenkunde biedt je de mogelijkheid kennis te maken met deze fascinerende wereld in een gecombineerd programma. Als natuurkundige doe je experimenten op de grens van wat mogelijk is, en ontwikkel je theorien en wis kundige modellen om deze experimenten te begrijpen. Sterrenkundigen observeren voortdurend bijzondere verschijnselen in de ruimte met steeds sterkere telescopen en ruimtesondes die steeds verder kunnen reizen. Ze proberen deze verschijnselen te beschrijven en te verklaren aan de hand van natuurkundige theorien. Deze nieuwe kennis zorgt continu voor nieuwe technologische doorbraken, maar ook voor een fundamenteel nieuwe kijk op de wereld waarin wij leven.

Jouw studie?
Is Natuur- en Sterrenkunde iets voor jou? Misschien wel, als je jezelf herkent in het volgende profiel: je vindt het leuk om te leren over natuurkundige verschijnselen en je hebt een vwo-diploma met een profiel Natuur en techniek, of een ander profiel met wiskunde B en natuurkunde. Je zou graag een antwoord vinden op vragen als: wat zijn de meest fundamentele bouwstenen van de materie? Kunnen we quantumcomputers bouwen? Wat is donkere materie? Kunnen we nieuwe kennis opdoen waarmee we maatschappelijke problemen op het gebied van klimaat en energie te lijf kunnen gaan? Daarnaast moet je goede cijfers voor natuurkunde en wiskunde hebben. De opleiding Natuur- en Sterrenkunde is een pittige studie, je moet dus van aanpakken houden.

Waarom de Universiteit van Amsterdam?

De Universiteit van Amsterdam biedt studenten een inspirerende academische leeromgeving n een leven in een wereldstad vol cultuur en sociale activiteiten. De UvA kenmerkt zich door toonaangevend en baanbrekend onderzoek in alle wetenschapsgebieden en een tolerante, open en internationale academische traditie, teruggaand tot 1632. De UvA heeft een breed aanbod van ruim 65 bacheloropleidingen en 240 masterprogrammas; zowel specialistisch als interdisciplinair. Studenten hebben uitstekende mogelijkheden zich academisch te scholen, van bachelor naar master naar een promotietraject en verder. Kortom, de UvA is een brede, veelkleurige, internationaal georinteerde onderzoeksuniversiteit. De UvA is nauw verbonden met de stad Amsterdam, het financile en culturele hart van Nederland, huisvest talrijke (internationale) bedrijven en instellingen. Dit is interessant voor het vinden van een stageplek en een baan. Alle btaopleidingen van de UvA zijn gevestigd in een gebouw op het Science Park Amsterdam. Naast moderne collegezalen en laboratoria vind je hier uiteraard ook computer- en studieruimtes waar je zelfstandig kunt werken. Op het Science Park Amsterdam studeer je in een inspirerende wetenschappelijke omgeving. Naast de btafaculteit van de UvA is hier ook een groot aantal andere onderzoeksinstituten en innovatieve bedrijven gehuisvest. En als je klaar bent met studeren, biedt de campus genoeg mogelijkheden tot ontspanning. Je vindt er het Universitair Sport Centrum, maar ook enkele horecagelegenheden. Science Park Amsterdam is gelegen aan de oostelijke kant van Amsterdam in Watergraafsmeer en goed bereikbaar met het openbaar vervoer, onder andere dankzij het treinstation Amsterdam Science Park, waar vier keer in het uur een trein naar Amsterdam Centraal vertrekt.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Waarom Natuur- en Sterrenkunde aan de UvA?

6 Sterke reputatie: het natuur- en sterrenkundig onderzoek aan de UvA heeft een sterke reputatie op het gebied van

onder meer de snaartheorie, elementaire deeltjes en sterrenkunde, en behoort tot de internationale top.
6 Gerenommeerde onderzoekers. Aan de UvA krijg je college van toponderzoekers als Spinoza-prijswinnaars Michiel

van der Klis (sterrenkunde) en Erik Verlinde (snaartheorie). De opleiding wordt door studenten gewaardeerd om zijn goede en enthousiaste docenten waarmee je veel contact hebt in projecten en werkgroepen. 6 Inspirerende onderzoeksprojecten: Tijdens de bachelor werk je binnen de onderzoeksgroepen al aan een aantal zelfstandige projecten. Jouw kennis en vaardigheden breid je hiermee steeds verder uit. 6 Veel mogelijkheden: je kunt je specialiseren in veel verschillende richtingen, zoals experimentele natuurkunde, theoretische natuurkunde en sterrenkunde, maar je kunt ook een eigen vakkencombinatie kiezen. Er is ruimte voor keuzevakken of een minor in andere studierichtingen. 6 Sterrenkunde. Als je Sterrenkunde in Amsterdam wilt studeren, dan is de UvA een goede keuze. Het is namelijk de enige Amsterdamse universiteit die zowel een bachelor- als een masteropleiding Sterrenkunde aanbiedt. En boven op ons nieuwe gebouw staan de krachtigste kijkers van Nederland. 6 Extra uitdaging? Dan kun je het honoursprogramma volgen. Als je zowel Natuurkunde als Wiskunde wil studeren dan is het dubbele bachelorprogramma iets voor jou. Binnen drie jaar kun je in beide disciplines afstuderen.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

De opleiding in detail
De bachelor Natuur- en Sterrenkunde duurt drie jaar. Elk studiejaar is opgebouwd uit twee semesters van twintig weken en omvat 60 studiepunten. Ieder semester bestaat uit twee blokken van acht weken en een van vier weken. Je bent ongeveer 40 uur per week met je studie bezig. De helft van de veertigurige studieweek heb je colleges, werkcolleges, practica. Dit betekent dat je veel tijd in het onderwijsgebouw doorbrengt. De resterende tijd gebruik je om zelfstandig te studeren.

Het eerste jaar

In het eerste jaar van de bachelor Natuur- en Sterrenkunde maak je kennis met onderwerpen als de speciale relati viteitstheorie, quantummechanica en sterrenkunde. Naast de natuur- en sterrenkundige vakken volg je ook een flink pakket wiskundevakken zoals calculus en lineaire algebra. Ook leer je tijdens practica te experimenteren en om te gaan met apparatuur en geavanceerde computersoftware. Tijdens het hele eerste jaar maak je deel uit van een tutorgroep onder leiding van een ouderejaarsstudent die je begeleidt in je studie.

Een vak belicht | Speciale relativiteitstheorie In dit vak maak je kennis met de speciale relativiteitstheorie van Einstein (1905). Hierin speelt het begrip gelijktijdigheid een cruciale rol. Je leert hoe een alledaags begrip vreemde trekjes krijgt doordat licht niet oneindig snel beweegt. Tijdens de colleges pas je deze theorie toe en kun je aantonen dat bewegende lichamen krimpen en dat bewegende klokken langzamer lopen. Voor de precieze inhoud van alle vakken kun je kijken in de digitale studiegids: www.studiegids.uva.nl

Natuur- en Sterrenkunde door de ogen van... Charlotte van Leeuwen, student In het eerste jaar bij Natuur- en Sterrenkunde heb ik al ontzettend veel geleerd. Je bent steeds bezig met het oplossen van puzzels. Zo leer je creatief denken om problemen op te lossen. Soms lijkt het of ik mijn hersens kan horen kraken. Toch is het studieniveau goed te doen. Het boeiendste vak vind ik Quantumfysica; je bestudeert waar alles uit is opgebouwd. Sterrenkunde 1 vond ik ook leuk. Het is verbazingwekkend hoe veel wij weten over die dingen die zo ver weg staan. De sfeer bij de opleiding bevalt prima. Docenten zijn erg enthousiast over hun vak. Bij de werkcolleges zit je in kleine groepen, waardoor je je medestudenten beter leert kennen. Je hebt ook de vrijheid om bijvakken buiten Natuur- en Sterrenkunde te kiezen. Ik heb bijvoorbeeld nog lessen bij Geschiedenis en Psychologie gevolgd. Daarnaast heb ik in mijn laatste jaar in Singapore gestudeerd.

Het tweede en derde jaar

Je breidt je kennis van natuurkunde en sterrenkunde in het tweede en derde jaar steeds verder uit. Wiskunde blijft tot en met het tweede jaar een belangrijk onderwerp. Al aan het einde van het tweede jaar maak je kennis met het doen van onderzoek. Je werkt mee aan een of twee projecten bij een onderzoeksgroep aan de UvA naar keuze. Het derde jaar bestaat volledig uit keuzevakken waarmee je je kunt voorbereiden op een master of een baan. Hierbij kun je kiezen uit het hele aanbod van de UvA. Vanaf 2011 hebben de UvA en VU opleidingen hun programmas op elkaar afgestemd. Dat betekent dat je de keuzeruimte en projecten ook bij de VU kunt invullen. Actuele informatie over de samenwerking met de VU vind je op www.uva.nl/bsc-natuurkunde. Het jaar sluit je af met het bachelorproject, waarbij je voor een langere periode onderzoek doet dat je afrondt met een uitgebreid verslag. Je krijgt dan de titel Bachelor of Science (BSc).

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Onderwijsvormen
Wat voor onderwijs kun je verwachten? Tijdens de bachelor Natuur- en Sterrenkunde volg je vakken in verschillende onderwijsvormen: 6  In hoorcolleges licht een docent de stof toe en krijg je gelegenheid om vragen te stellen 6  Tijdens een werkcollege oefen je met de stof, die tijdens het hoorcollege is besproken, in kleinere groepen onder begeleiding van een docent 6  (Computer)Practica bestaan uit opdrachten die je individueel of in tweetallen uitvoert. De begeleiding van practica is in handen van docenten, onderzoekers of studentassistenten. 6  Tijdens een project ga je individueel of in een team van twee tot vijf studenten gedurende vier weken aan de slag om aan een grote opdracht te werken. Je wordt begeleid door docenten. De meeste vakken worden afgesloten met een of meerdere toetsen, zoals een schriftelijk of mondeling tentamen, een werkstuk of een referaat.

Tutorprogramma Natuur- en Sterrenkunde

Om de overgang naar een wetenschappelijke opleiding te vergemakkelijken, krijg je in het eerste studiejaar een tutor toegewezen. Tijdens het tutoraat besteed je aandacht aan je manier van leren en studeren, de samenwerking met medestudenten, de voortgang van de studie en oefen je met het maken van complexe opgaven. De tutor helpt je zo goed mogelijk je weg te vinden op de universiteit. Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan de academische vaardigheden zoals schriftelijke en mondelinge verslaglegging.

Minor en keuzeruimte
De opzet van de bachelor is flexibel door de keuzeruimte. Die kun je op drie manieren invullen: 6 met vakken binnen de natuur- en sterrenkunde; 6 met vrij te kiezen vakken buiten de natuur- en sterrenkunde; 6  met een minor: een vast samengesteld onderwijsprogramma van een semester in een ander vakgebied. De minor geeft je de gelegenheid je blikveld te verruimen en een bepaald onderzoeksthema breed te benaderen. Er wordt ook een educatieve minor aangeboden, voor btabachelorstudenten die overwegen om het onderwijs in te gaan. Je volgt vakken gericht op didactische vaardigheden en loopt stage op een school.

Extra uitdaging
Dubbele bachelor

Voor studenten die naast de bacheloropleiding Natuur- en Sterrenkunde ook nog Wiskunde willen studeren, biedt de UvA de driejarige programmas Wiskunde & Natuurkunde aan. Dit programma is geschikt voor bovengemiddeld goede studenten. Een toelatingsgesprek maakt deel uit van de procedure. Na afronding van het programma ontvang je naast je bachelordiploma Natuur- en Sterrenkunde ook het bachelordiploma Wiskunde. www.uva.nl/bsc-natuurkunde

Honoursprogramma

Ben je op zoek naar een extra uitdaging? Als aanvulling op de bachelor Natuur- en Sterrenkunde kunnen excellente studenten deelnemen aan het honoursprogramma. Het honoursprogramma bestaat uit extra vakken met een studielast van minimaal een halfjaar (30 studiepunten), die je tijdens je driejarige opleiding volgt. Je kunt kiezen voor meer specialisatie of juist voor meer verbreding. Als je meedoet aan het honoursprogramma krijg je extra aandacht en extra faciliteiten van de opleiding. Als je voor alle reguliere en extra vakken gemiddeld een 7 of hoger haalt, krijg je naast het bachelordiploma ook een honoursdiploma uitgereikt. www.uva.nl/bsc-natuurkunde

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Waardevolle contacten De UvA heeft een sterrenkundig onderzoeksinstituut en een natuurkunde instituut dat gespecialiseerd is in onderzoek van materie, theoretische natuurkunde en hoge energie fysica: 6  Sterrenkundig Instituut Anton Pannekoek 6  Institute of Physics (IoP). De UvA werkt samen met de FOM- instituten voor Atoom- en Molecuulfysica (AMOLF) en Hoge Energie Fysica (Nikhef), allebei op het Science Park. Daarnaast werkt de UvA ook met het AMC en met internationaal gerenommeerde onderzoeksinstituten samen. Deze contacten zijn waardevol bij het vinden van een stageplek en voor het vinden van een (onderzoeks)baan.

Internationaal studeren
Natuur- en Sterrenkunde is een internationaal georinteerde opleiding. Het meeste onderzoek vindt plaats in het kader van internationale samenwerking, die van cruciaal belang is voor de wetenschap. Je kunt een deel van je studie aan een buitenlandse universiteit doen. Onze studenten zijn onder andere naar universiteiten geweest in Edinburgh, Parijs, Melbourne, Dunedin (Nieuw Zeeland), Singapore en Boston (de VS).

Bindend studieadvies
De opleiding Natuur- en Sterrenkunde hanteert een bindend studieadvies (BSA). Dat betekent dat je aan het eind van het studiejaar een minimum aantal vakken uit het eerstejaar moet hebben behaald om het jaar daarna de studie te mogen vervolgen. Je wordt tijdens het studiejaar regelmatig genformeerd over je studieresultaten en kunt atijd een afspraak maken met de studieadviseur om je studievoortgang te bespreken. Een goede start van de studie is belangrijk: het vergroot de kans dat je de opleiding succesvol afrondt en verkleint de kans op studievertraging.

Natuur- en Sterrenkunde door de ogen van... Timo Halbesma, student Natuurkunde gaat over de wereld om je heen, heel concreet en tastbaar. Het verklaart de meest simpele dagelijkse verschijnselen. Waarom wordt een stoeptegel bijvoorbeeld donkerder als er een doorzichtige waterdruppel op valt? Waarom wordt de lucht rood bij zonsondergang? Maar natuurkunde kan ook heel abstract zijn in de beschrijving van complexe processen. Wat gebeurt er als materie met extreem hoge snelheden reist? Hoe ziet de golfvergelijking van een deeltje in een doos er uit? Dit vind ik interessante vraagstukken.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Na je bachelor
De master
De bachelor Natuur- en Sterrenkunde sluit direct aan op de tweejarige Engelstalige masters Astronomy and Astro physics en Physics. Na de dubbele bachelor Natuurkunde en Wiskunde kun je zonder meer instromen in de master Mathematical Physics. Als je in de bachelor bepaalde keuzevakken doet, heb je ook toegang tot onder andere de masters Mathe matics, Science Education en Forensic Science. Je hebt relatief eenvoudig toegang tot de master Filosofie en Economie.

Amsterdam btastad De Universiteit van Amsterdam en de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) werken op het gebied van de btawetenschappen nauw samen. Dit betekent dat je na een bachelor in een van de natuurwetenschappen kunt kiezen uit een groot aanbod van veelzijdige masters. De bachelors Natuurkunde, Scheikunde en Wiskunde van beide universiteiten geven zonder meer toegang tot btamasters van zowel de UvA als de VU. Kortom, wil je een btastudie volgen die in het verloop van je studie alle keuzemogelijkheden biedt, dan kies je voor Amsterdam.

mastervarianten

Btamasters zijn er in verschillende soorten en varianten. Dit biedt je de gelegenheid je optimaal voor te bereiden op je latere beroepspraktijk. Aan de UvA zijn er diverse mogelijkheden om je master een eigen invulling te geven. Wil je graag verder in het onderzoek? Dan kun je kiezen voor een master die geheel in het teken van wetenschappelijk onderzoek staat. Volg je liever communicatievakken, of wil je leren hoe je een eigen bedrijf opricht, dan is daar ook alle ruimte voor.

De arbeidsmarkt
Er is een grote vraag naar afgestudeerde fysici en astronomen omdat ze goed getraind zijn in het doorzien van complexe problemen. Afgestudeerden van de UvA zijn werkzaam in onderzoeksbanen (fundamenteel of toegepast) in het bedrijfsleven of in academia. Ook hebben ze vaak management- of adviesfuncties bij overheden, banken en multinationals. Daarnaast zijn natuur- en sterrenkundigen werkzaam op het gebied van educatie en communicatie, zoals onderwijs, wetenschapsjournalistiek en voorlichting.

Onderzoek en promoveren
Na de master kun je kiezen voor een wetenschappelijke carrire aan de universiteit en gaan promoveren: een proefschrift schrijven. Je doet dan vier jaar onderzoek en geeft onderwijs aan de universiteit. Naar een promotieplaats moet je solliciteren. Dit kan bij het natuurkundig of sterrenkundig onderzoeksinstituut van de UvA. Het kan ook bij een instituut waarmee de UvA samenwerkt of waarvan de UvA onderdeel uitmaakt, zoals het Instituut voor subatomair onderzoek Nikhef, het FOM Instituut voor Atoom- en Molecuulfysica (AMOLF) en het AMC. Promotieonderzoek kun je ook verrichten aan een andere universiteit of bij een onderzoekscentrum in het buitenland.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

Toelating, inschrijving en kosten

Toelating
Met het profiel Natuur en Techniek kun je direct instromen in de bachelor Natuur- en Sterrenkunde. Met een ander profiel is aanvulling met de vakken wiskunde B en natuurkunde verplicht. Als je niet aan de eisen voldoet kun je contact opnemen met de studieadviseur van de opleiding.

Praktische zaken
Voor algemene informatie over inschrijven, studiekosten en -financiering en wonen kun je terecht op www.uva.nl/bachelor-praktisch

Inschrijving
Om je in te schrijven voor een bachelor aan de UvA meld je je aan bij Studielink. Ga naar www.uva.studielink.nl en volg de instructies.

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

10

Meer weten?
Ben je genteresseerd in de bachelor Natuur- en Sterrenkunde en wil je meer weten? Of twijfel je nog tussen bepaalde opleidingen? De UvA adviseert je graag bij het kiezen van een opleiding. Kom bijvoorbeeld naar de UvA Bachelordag of kom proefstuderen. Voor meer informatie kun je ook contact opnemen met de studieadviseur.

Bachelorsite
Wil je meer informatie over studeren aan de Universiteit van Amsterdam of over onze bacheloropleidingen? Kijk dan op de Bachelorsite. Hier kun je, via de Opleidingenzoeker, precies zien welke opleidingen met jouw profiel toegankelijk zijn. www.uva.nl/bachelors

Studieadviseur
Met specifieke vragen kun je altijd terecht bij de studieadviseur van Natuur- en Sterrenkunde, drs. Iris Hettelingh, telefoon: 020 525 5864, e-mail: i.hettelingh@uva.nl

Studiekeuzetest- en workshop
Wil je weten welke studie bij je past? Doe dan een studiekeuzetest of volg een studiekeuzeworkshop bij het Service & Informatiecentrum. www.uva.nl/studiekeuzetest www.uva.nl/studiekeuzeworkshop

Voorlichting
Bachelordag 6  zaterdag 1 december 2012 6  zaterdag 23 maart 2013 Proefstuderen 6  van 28 januari t/m 1 februari 2013 Meelopen 6  Het hele jaar door UvA Science Date 6  12 juni 2013

Kijk voor meer informatie op www.uva.nl/voorlichting

UvAHvA Orintatiejaar
Als je nog niet weet welke studie je wilt gaan volgen, dan kun je een studiekeuzetraject van vijf maanden doen. Na dit orintatietraject ben je beter in staat om de opleiding te kiezen die bij jou past. www.orientatiejaar.nl

w w w. u v a . nl/b a ch e lo rs

11