Strategia Rozwoju Olsztyna

STRATEGIA ROZWOJU OLSZTYNA
(projekt do konsultacji)
Olsztyn, wrzesie 2013 r.
SPIS TRECI: Proces aktualizacji Strategii .............................................................................................. 4 1. 2. Wizja rozwoju miasta do 2020 roku ........................................................................... 6 Procesy zewntrzne istotne dla rozwoju Olsztyna....................................................... 8
2.1.
2.1.1. 2.1.2. 2.1.3. 2.1.4.
Polityki UE i polityki krajowe ........................................................................................ 8

Olsztyn wrd orodkw miejskich Europy ..................................................................................... 8 Wzrost znaczenia polityki miejskiej w skali Unii Europejskiej ......................................................... 9 Olsztyn w Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 ........................................... 11 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, miasta, obszary wiejskie ........... 12
2.2.
2.2.1. 2.2.2.
Strategia rozwoju wojewdztwa warmisko-mazurskiego do roku 2025 ...................... 13

Olsztyn jako obszar strategicznej interwencji ............................................................................... 14 Znaczenie Olsztyna dla rozwoju inteligentnych specjalizacji Warmii i Mazur ............................... 14
3.
Diagnoza syntetyczna potencjau wewntrznego Olsztyna ....................................... 16

3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. 3.9. Wyjtkowe walory rodowiska przyrodniczego ........................................................ 16 wpywaj na wysok ocen jakoci ycia w miecie ................................................ 17 i ogln atrakcyjno turystyczn ............................................................................. 19 Potencja gospodarczy Olsztyna ............................................................................... 20 a take akademicki i naukowy ............................................................................... 27 oraz rozwinite funkcje wypoczynkowe ................................................................. 31 buduj regionalne znaczenie miasta ......................................................................... 34 Problemy komunikacyjne ......................................................................................... 36 i sabo funkcji medycznych s barierami w budowie funkcji metropolitalnych ........ 39
4. 5.
Analiza SWOT.......................................................................................................... 41 Cele strategii ........................................................................................................... 43

5.1. 5.2. 5.3. Struktura celw strategicznych ................................................................................... 43 Struktura celw operacyjnych..................................................................................... 45 Kierunki dziaa w celach operacyjnych ...................................................................... 46
Cel operacyjny A1. Umacnianie midzynarodowej pozycji Olsztyna jako miejsca styku kultur Wschodu i Zachodu ....................................................................................................................................................... 46 Cel operacyjny A2. Budowanie tosamoci miasta ...................................................................................... 47 Cel operacyjny A3. Wzrost wsppracy opartej na zaufaniu ....................................................................... 47 Cel operacyjny B1. Wysokiej jakoci edukacja przedsibiorczoci .............................................................. 48 Cel operacyjny B2. Wspieranie rozwoju przedsibiorczoci ........................................................................ 49 Cel operacyjny B3. Skuteczna promocja gospodarcza ................................................................................. 50 Cel operacyjny C1. Olsztyn przyjazne rodowisku centrum innowacyjnoci i nowoczesnych technologii 51 Cel operacyjny C2. Przeksztacanie Olsztyna w wyspecjalizowany orodek biznesowych usug zewntrznych .............................................................................................................................................. 52
Strona
Cel operacyjny C3. Olsztyn Centrum inteligentnych specjalizacji Warmii i Mazur ................................... 52 Cel operacyjny D1. Regionalne centrum komunikacyjne ............................................................................ 53 Cel operacyjny D2. Wzrost dostpnoci usug publicznych o znaczeniu regionalnym i midzynarodowym ..................................................................................................................................................................... 54 Cel operacyjny D3. Budowa silnej pozycji Olsztyna w sieciach wsppracy ................................................ 54 Cel operacyjny D4. Zapewnienie bezpieczestwa energetycznego i wysokiej jakoci rodowiska przyrodniczego ............................................................................................................................................ 55
6. 7.
Monitoring Strategii ................................................................................................ 57 Zaoenia realizacji Strategii .................................................................................... 59
8. Strategia Olsztyna a Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego wojewdztwa warmisko-mazurskiego do roku 2025 ............................................................................ 60 9. Literatura ................................................................................................................ 61
Strona
PROCES AKTUALIZACJI STRATEGII

Zmieniajce si uwarunkowania zewntrzne (kryzys gospodarczy) oraz nowy okres programowania polityk Unii Europejskiej wpyny na zmiany dokumentw strategicznych na wszystkich szczeblach administracji publicznej. Rwnie wadze Olsztyna przystpiy do aktualizacji Strategii sigajcej swoim horyzontem roku 2020. Podstaw do rozpoczcia prac nad Strategi byo powoanie zarzdzeniem Prezydenta Miasta Zespou Strategicznego w skadzie: Piotr Grzymowicz Prezydent Olsztyna; Halina Zaborowska-Boruch Wiceprezydent Olsztyna Koordynator Zespou; Prof. Janusz Heller Wydzia Nauk Ekonomicznych UWM; Prof. Mirosaw Gornowicz Wydzia Nauk Ekonomicznych UWM; Prof. Mariusz Piskua Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN; Prof. Stanisaw Achremczyk Orodek Bada Naukowych; Magorzata Zyskowska Stowarzyszenie Architektw Polskich SARP; Piotr Gadomski Miejska Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna; Jerzy Siwkiewicz Warmisko-Mazurska Specjalna Strefa Ekonomiczna; Piotr Sukowski Filharmonia Warmisko-Mazurska; Mirosaw Pampuch Starosta Olsztyski; Maria Sokoll Wojewdzki Fundusz Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej; Jan Tandyrak Przewodniczcy Rady Miasta Olsztyna
oraz czterech grup tematycznych, w skad ktrych weszli: grupa tematyczna Spoeczestwo: Bogusaw mijewski (lider grupy), Monika Michniewicz, Magdalena Grecka, Bartosz Kamiski, Hanna Paach, Bartomiej Biedziuk, Monika Falej, Wojciech Szalkiewicz, Jarosaw Szunejko, Krzysztof Kacprzycki; grupa tematyczna Korzyci miejsca. Zasoby rodowiska: Magdalena Rafalska (lider grupy), Anna Juszczyszyn, Beata Korzeniowska, Ewa Gadomska, Adam Sawicki, Magorzata Tarnowska, Marian Stawarczyk, Justyna Grudnowska, ukasz ukaszewski; grupa tematyczna Gospodarka. Rynek pracy. Finanse: Krzysztof mieciski (lider grupy), Anna Andrejuk, Konrad Nowak, Adam Sierzputowski, Marcin Bogdaski, Ewa Czarnecka, Lucyna Kurowska, Marian Zdunek, Robert Szewczyk, Krzysztof Kacprzycki; grupa tematyczna Nauka. Kultura. Technika: Aneta Szpaderska (lider grupy), Marek Ciesielski, Gabriela Konarzewska, Alicja Koakowska, Waldemar Klocek, Aleksander Kuberski, Tomasz Jeliski, Konrad Lenkiewicz, Krystyna Flis.
Grupy tematyczne pracoway na warsztatach strategicznych, ktre byy prowadzone i moderowane przez pana Marka Jefremienko (Municypalne Usugi Doradcze).
Strona
Cao procesu aktualizacji Strategii koordynowa referat ds. Strategii w Wydziale Rozwoju Miasta Urzdu Miasta Olsztyna w skadzie: Justyna Sarna-Pezowicz, Magdalena Bukowiecka, Anna Szlubowska, Renata Domalska. Proces przygotowania Strategii wspierali rwnie eksperci zewntrzni: dr hab. Wojciech Dziemianowicz, prof. Uniwersytetu Warszawskiego ekspert kluczowy, koordynowa i wspiera prace nad caym procesem, wraz z zespoem Geoprofit: Janem Charkiewiczem, Ann Dbrowsk, Karolin Olszowiec i Kamilem Przyborowskim przygotowa Diagnoz strategiczn, prof. dr hab. Jacek Szlachta (Szkoa Gwna Handlowa) ekspert tematyczny, ktry opracowa zagadnienie uwarunkowa zewntrznych Strategii, dr Marek Zikowski (Szkoa Gwna Handlowa) ekspert tematyczny, ktrego zadaniem byo opracowanie zaoe monitoringu i realizacji Strategii.
W trakcie prac nad aktualizacj Strategii opracowano szereg dokumentw, ktre stay si podstaw prac grup tematycznych. Prace nad Strategi toczyy si z uwzgldnieniem nastpujcych zasad: 1. Zasada koncentracji na realnych siach Olsztyna. Strategia powinna zmierza do wszechstronnego wykorzystania unikalnych zasobw lokalnych, w szczeglnoci historycznych, przyrodniczych, a take kapitau ludzkiego oraz cennych odmiennoci i ich cech charakterystycznych. Dlatego zawarto celw strategicznych to przede wszystkim pomysy na wykorzystanie atutw lokalnych, na ktre zarwno Urzd Miasta, jak i sami mieszkacy maj najwikszy wpyw. 2. Zasada koncentracji na zagadnieniach najistotniejszych dla przyszoci. Przyjto, e kady potencjalny cel strategiczny powinien by rozpatrywany w kontekcie jego doniosoci dla przyszoci Miasta. Oznacza to, e dokonano selekcji celw najwaniejszych. 3. Zasada koncentracji tematycznej. Ta zasada wychodzi naprzeciw tendencjom obserwowanym w caej Unii Europejskiej. Wiele dotychczasowych dokumentw miao liczne cele, ktre daway poczucie iluzorycznego bezpieczestwa, i w ramach Strategii zostanie zrealizowane wszystko. Strategia rozwoju Olsztyna na najblisze lata bdzie koncentrowaa si na niewielu, ale najwaniejszych zagadnieniach.
Strona
1. WIZJA ROZWOJU MIASTA DO 2020 ROKU

Wizja Miasta w 2020 r. okrela stan docelowy ju za 7 lat! To z jednej strony wystarczajcy czas do zrealizowania wanych inwestycji, podjcia wielu inicjatyw. Z drugiej strony okres siedmiu lat jest krtkim epizodem w procesie budowania kapitau spoecznego Olsztyna, czy te tworzeniu tosamoci Miasta. Oznacza to, e warto myle o Olsztynie w niedalekiej przyszoci majc na uwadze obecne problemy i bariery rozwojowe, liczc na wykorzystanie wszystkich potencjaw Miasta. Warto myle te odwanie, zakadajc czasem idealistycznie e zewntrzne uwarunkowania bd przede wszystkim sprzyjay rozwojowi Miasta. Wizja rozwoju Olsztyna w 2020 r. brzmi zatem:
Wizja rozwoju opisuje stan Miasta do jakiego dymy w czasie realizacji Strategii. Powinna by i odwana i realistyczna, bazowa na dowiadczeniu i mwi o aspiracjach.
Olsztyn nowoczesna aglomeracja z dobrze rozwinitymi funkcjami metropolitalnymi, tworzona przez unikatowe rodowisko przyrodnicze, wyjtkow jako ycia i konkurencyjne warunki prowadzenia biznesu.
Powysze zdanie, jak kada wizja, wymaga rozwinicia. Kady z elementw wizji ma bowiem szerokie znaczenie: nowoczesna aglomeracja prognozy ludnociowe s dla Olsztyna korzystne, cho oczekiwany przyrost liczby mieszkacw nie jest znaczcy (wedug prognoz GUS w 2020 r. Olsztyn moe liczy ok. 180 tys. mieszkacw). Zatem w Nowoczesna aglomeracja to duym stopniu naley oczekiwa zmian jakociowych, ktre powin- due wyzwanie, poniewa ny przebiega w kierunku unowoczenienia Miasta, stworzenia oznacza pooenie nacisku na innowacyjno, jako ycia i przyjaznych i bezpiecznych przestrzeni publicznych otwartych dla wspprac. mieszkacw i turystw. Nowoczesno oznacza te innowacyjno oraz sieciowy charakter wsppracy zarwno biznesowej, jak i spoecznej. Olsztyn powinien dawa przykad wczania rnych grup spoecznych w rozwizywanie problemw, ale take budowanie tosamoci Miasta; rozwinite funkcje metropolitalne Olsztyn powinien mie w duszej perspektywie czasowej aspiracje metropolitalne. Na razie w tak krtkim czasie Funkcje metropolitalne bd naley oczekiwa wzmacniania funkcji metropolitalnych, czyli re- stanowiy o sile i znaczeniu alizacji etapu, ktry przybliy Miasto do stania si metropoli. Jed- Olsztyna nie tylko w wojewdztwie, ale rwnie w Polsce. Z nak to, jak Olsztyn bdzie metropoli, zaley od dziaa podej- czasem pozwol miastu sta mowanych dzi i w niedalekiej przyszoci. Funkcje metropolitalne si nowoczesn ma metropoOlsztyna, to w skrcie, jego bogate relacje z otoczeniem krajowym i li. Rozwijajc si w sposb zrwnowaony. przede wszystkim midzynarodowym. Miasto musi by dostpne komunikacyjnie, a jednoczenie oferowa olsztyniakom i mieszkacom caego wojewdztwa wyjtkow i opart na wsppracy zagranicznej ofert usug publicznych,
Strona
ofert edukacyjn i kulturaln. Podstaw do oywionych kontaktw midzynarodowych powinny tworzy istniejce walory przyrodnicze, historycznie uksztatowana struktura ludnociowa oraz obecne pooenie w pobliu Obwodu Kaliningradzkiego. Funkcje metropolitalne winny by rozwijane w oparciu o bogate rodowisko przyrodnicze Olsztyna; unikatowe rodowisko przyrodnicze niewiele miast o podobnej wielkoci w Polsce i Europie moe poszczyci si takimi warunkami przyrodniczymi, jakie oferuje Olsztyn. rodowisko przyrodnicze jest z jednej strony zasobem, z drugiej za podlega silnej presji turystw, inwestorw, a take mieszkacw. Dlatego wizja zakada inteligentny balans midzy potrzebami chwili, a chci dbania o warunki ycia przyszych pokole;
rodowisko przyrodnicze wymaga inteligentnych rozwiza, ktre pozwol zmaksymalizowa korzyci i zminimalizowa niekorzystny wpyw czowieka.
wyjtkowa jako ycia w duym stopniu bazuje na rodowisku Jako ycia staje si coraz przyrodniczym, ale rwnie zakada dobrze rozwinite nowoczesne czciej gwn osi dyskusji o rozwoju. czy bowiem zagadi innowacyjne przedsibiorstwa dajce zatrudnienie i stwarzajce nienia rynku pracy, moliwoci moliwoci rozwoju. Jako ycia naley rwnie rozumie przez wypoczynkowych, bezpieczestwa z potencjaem demograpryzmat dbania o dzieci i modzie, w tym zorganizowaniu im opieki ficznym. i edukacji na wysokim poziomie, upowszechnianiu dbaoci o zdrowie i kondycje fizyczn, stwarzania moliwoci realizacji ambicji w kadym wieku. Moliwoci wzrostu jakoci ycia w Olsztynie tkwi w odkrywaniu jego bogatej historii i tworzeniu interesujcej oferty kulturalnej, a take budowaniu odpowiedzialnoci obywateli za losy Miasta; konkurencyjne warunki prowadzenia biznesu w Olsztynie, ktry jest stolic jednego z najbiedniejszych wojewdztw w Polsce, sta- Konkurencyjno to umiejtno wygrywania z innymi rania o przycignicie kapitau inwestycyjnego musz by czsto jednostkami o czynniki rozwobardziej intensywne, ni w innych orodkach. Miasto musi wykorzy- jowe. Najwaniejsze z nich, to: ludzie, inwestycje prywatne, stywa fakt stoecznoci regionalnej, musi rwnie tworzy jak naj- turyci i zewntrzne rodki lepsze warunki dla prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Mona publiczne. to osign przez wspprac rodowisk biznesowych, nauki, instytucji otoczenia biznesu i administracji, opart na wsplnym zaufaniu i zrozumieniu potrzeb oraz moliwoci.
Strona
2. PROCESY ZEWNTRZNE OLSZTYNA
ISTOTNE
DLA
ROZWOJU
2.1. POLITYKI UE I POLITYKI KRAJOWE

Po wstpieniu do Unii Europejskich Polska podlega w cisy sposb procesom zachodzcym zarwno w skali globalnej, jak i europejskiej. Swobodna wymiana handlowa, przepywy kapitau i ludzi otworzyy wiele moliwoci rozwoju spoecz- Czonkostwo Polski w UE przekada si na liczne szanse, nego i gospodarczego. Podobnie naley ocenia udzia Polski w wykorzy- ale rwnie konieczno dostostywaniu funduszy europejskich. Wsptworzenie organizmu, jakim jest UE, sowania dziaa do szerszego kontekstu polityki rozwojowej. nakada te wiksze zobowizania na kady kraj czonkowski i uzalenia poszczeglne pastwa od sytuacji we wsplnocie. Dlatego tak wane s rwnie z punktu widzenia Polski i Olsztyna kwestie zwizane z kryzysem finansowym i odpowiedzi UE na to zjawisko, a take politykami UE i przeoeniem ich na polityki rozwoju realizowane w Polsce. Procesy te stanowi najwaniejsze elementy otoczenia zewntrznego Olsztyna, ktre w istotnym stopniu wywoay konieczno aktualizacji Strategii rozwoju Miasta.
2.1.1. OLSZTYN WRD ORODKW MIEJSKICH EUROPY

W ramach prac programu Unii Europejskiej ESPON (European Spatial Planning Observation Network), na terytorium 29 pastw europejskich (27 czonkowskich Unii Europejskiej 1 plus Norwegii i Szwajcarii) zidentyfikowano 1595 funkcjonalnych obszarw miejskich (FUA), liczcych kady powyej 20 tysicy mieszkacw. Na podstawie analiz wszystkie FUA podzielono na trzy grupy: europejskie metropolitalne obszary wzrostu, FUA o znaczeniu midzynarodowym/krajowym, FUA o znaczeniu lokalnym. Do pierwszej grupy zaliczono w Polsce osiem metropolii, poza Warszaw take: Gdask, Katowice, Krakw, d, Pozna, Szczecin oraz Wrocaw. Do drugiej grupy, czyli FUA o znaczeniu midzynarodowym/krajowym zaliczono jedenacie orodkw miejskich: Biaystok, BielskoBia, Bydgoszcz, Czstochow, Kielce, Lublin, Olsztyn, Opole, Rzeszw, Toru i Zielon Gr. Sytuacja ta pozycjonuje Olsztyn wrd 19 najwaniejszych orodkw miejskich Polski, obecnych (rejestrowanych) w midzynarodowej przestrzeni europejskiej. Punktem odniesienia dla Olsztyna w zakresie rnych analiz spoeczno-ekonomicznych i przestrzennych powinna by
Chorwacja staa si czonkiem UE 1 lipca 2013 r.

Strona
grupa pozostaych dziesiciu orodkw typu FUA o znaczeniu midzynarodowym/krajowym, w tym przede wszystkim pozostae stolice wojewdztw Polski Wschodniej: Biaystok, Kielce, Rzeszw oraz Lublin. Pozycja orodkw z Polski jest generalnie znacznie sabsza ni miast znajdujcych si w starych krajach czonkowskich, jeli oceniany jest ich potencja spoecznogospodarczy, natomiast znacznie silniejsza, jeli jako podstawa wyrnienia suy potencja demograficzny.
Korzystna struktura demograficzna Olsztyna i innych miast Polski cigle wyrnia nas pozytywnie na tle starzejcej si Europy, jednak stan ten nie musi trwa dugo.
2.1.2. WZROST ZNACZENIA POLITYKI MIEJSKIEJ W SKALI UNII EUROPEJSKIEJ

Istotna zmiana podstaw prawnych europejskiej polityki spjnoci wie si z wejciem w ycie, od 1 grudnia 2009 roku, Traktatu Lizboskiego, po jego ratyfikowaniu przez wszystkie kraje czonkowskie Unii Europejskiej. W artykule 3 tego traktatu okrelajcym cele Unii zapisano, e: (Unia) wspiera spjno gospodarcz, spoeczn i terytorialn oraz solidarno midzy krajami czonkowskimi. Oznacza to pojawienie si nowego traktatowego wymiaru spjnoci terytorialnego, ktry naley rozumie poprzez (Inwestowanie w przyszo.): Promowanie policentrycznego i zbilansowanego rozwoju w ukadach terytorialnych; Zachcanie do zintegrowanego rozwoju w miejskich, wiejskich i specyficznych regionach; Terytorialn integracj przygranicznych i ponadnarodowych regionw funkcjonalnych; Zabezpieczenie globalnej konkurencyjnoci regionw bazujcej na silnych gospodarkach lokalnych; Poprawienie dostpnoci dla jednostek, spoecznoci i przedsibiorstw; Zarzdzanie i sieciowanie ekologicznych, krajobrazowych i kulturowych zasobw regionw. Strategicznym celem w latach 2014-2020 jest wspieranie przez europejsk polityk spjnoci zintegrowanej polityki miejskiej, zarwno na poziomie pastw i regionw, jak te poszczeglnych miast Unii Europejskiej. Propozycje legislacyjne Komisji Europejskiej Miasta i ich obszary oddziazawieraj wspomnian ju list nowych instrumentw zorientowanych na ywania, a przede wszystkim metropolie zajmuj szczeglmiasta. Ich bardziej szczegowe rozpisanie obejmuje: ne miejsce w nadchodzcej Zintegrowane strategie inwestycyjne o strategicznym i caociowym polityce rozwojowej. podejciu. EFRR powinien wspiera zrwnowaony rozwj obszarw miejskich poprzez zintegrowane strategie, ukierunkowane na gospodarcze, rodowiskowe, klimatyczne i spoeczne wyzwania na obszarach miejskich. W poszczeglnych miastach EFS powinien tworzy synergi z EFRR zwizan z: zatrudnieniem, edukacj, wczeniem spoecznym i moliwociami instytucjonalnymi. Kierunkowe finansowanie zintegrowanych dziaa na rzecz zrwnowaonego rozwoju obszarw miejskich. Dotyczy to zobowizania pastw czonkowskich do przeznaczenia przynajmniej 5% rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego na rzecz zrwnowaonego rozwoju obszarw miejskich, w postaci Zintegrowanych Inwestycji
Strona
Terytorialnych. Zarzdzanie nimi i ich wdraanie naley powierzy miastom. Miasta realizujce takie zintegrowane dziaania powinny zosta ujte na licie doczanej przez kraj czonkowski do umw o wsppracy z Komisj Europejsk. Platform rozwoju obszarw miejskich. Zakada si identyfikacj, w porozumieniu z krajami czonkowskimi, listy 300 miast, dla ktrych Komisja Europejska stworzy platform merytoryczn, aby stymulowa bardziej ukierunkowany na polityk dialog w sprawie rozwoju tych obszarw pomidzy miastami a Komisj Europejsk na szczeblu europejskim. Innowacyjne dziaania miejskie. Komisja Europejska proponuje, aby 0,2% alokacji rodkw Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego zostao przeznaczone na innowacyjne dziaania miejskie, takie jak: miejskie projekty pilotaowe, projekty demonstracyjne i powizane z nimi badania istotne dla caej Unii Europejskiej. Mog one dotyczy wszystkich celw tematycznych i priorytetw inwestycyjnych. Silniejsze ukierunkowanie na rozwj obszarw miejskich na szczeblu strategicznym. Na podstawie zaoe Wsplnych Ram Strategicznych umowy o wsppracy z pastwami czonkowskimi powinny okrela ustalenia, zapewniajce zintegrowane podejcie do funduszy przeznaczonych na rzecz zrwnowaonego rozwoju obszarw miejskich. Take poszczeglne programy operacyjne powinny okrela wkad na rzecz zintegrowanego podejcia do planowania rozwoju obszarw miejskich. Tworzy to wysokiej jakoci ramy merytoryczne dla polityki miejskiej prowadzonej w skali poszczeglnych miast. Udoskonalone narzdzia do realizacji zintegrowanych dziaa. Dla miast szczeglnie przydatnym instrumentem mog by Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) , ktre pozwalaj na zintegrowane podejcie do zrwnowaonego rozwoju obszarw miejskich, finansowanych w ramach rnych funduszy i rnych programw operacyjnych na obszarze danego terytorium (miasta). Wicej moliwoci rozwizywania problemw miejskich, objtych priorytetami inwestycyjnymi. Cztery cele tematyczne z listy jedenastu rozpisywane s na priorytety inwestycyjne specyficzne dla obszarw miejskich (promowanie strategii niskoemisyjnych dla obszarw miejskich, poprawa rodowiska miejskiego, promowanie zrwnowaonej mobilnoci miejskiej oraz promowanie wczenia spoecznego poprzez wspieranie rewitalizacji zdegradowanych obszarw miejskich). Powinny one zosta uwzgldnione w strategiach rozwoju poszczeglnych miast. Instrumenty finansowe. W latach 2014-2020 zakada si zwikszenie roli instrumentw zwrotnych (kredytowych) oraz finansowych (rne techniki inynierii finansowej, w tym partnerstwa). Powinno to mie miejsce take w ramach wspierania rozwoju obszarw miejskich, obejmujc wszystkie cele tematyczne oraz priorytety inwestycyjne, a take wszelkiego typu beneficjentw, projekty i dziaania.
Strona
10
Nawizywanie kontaktw. W ramach regulacji dotyczcej europejskiej wsppracy terytorialnej zakada si wspieranie nawizywania kontaktw, celem przekazywania i opracowywania sprawdzonych metod dziaania w zakresie rozwoju obszarw miejskich.
2.1.3. OLSZTYN W KONCEPCJI PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU 2030

Jako cel 1 KPZK 2030 okrelono Podwyszenie konkurencyjnoci gwnych orodkw miejskich Polski w przestrzeni europejskiej poprzez ich integracj funkcjonaln przy zachowaniu policentrycznej struktury systemu osadniczego sprzyjajcej spjnoci. Wczeniej jako gwne orodki miejskie Polski okrelono orodki metropolitalne (w sumie dziewi plus jeden dwubiegunowy Bydgoszcz-Toru) oraz wszystkie pozostae orodki wojewdzkie (Biaystok, Kielce, Olsztyn, Opole, Rzeszw) plus jeden dwubiegunowy (Zielona Gra i Gorzw Wielkopolski), oraz nastpujce orodki miejskie: Bielsko-Biaa, Czstochowa, Koszalin, Radom, Rybnik, Supsk i Pock, czyli w sumie 25 jednostek terytorialnych. W innym miejscu tego dokumentu, Olsztyn zosta zaliczony do orodkw o mniejszej skali oddziaywania, bdc klasyfikowany razem z innymi miastami wojewdzkimi takimi jak: Biaystok, Gorzw Wielkopolski, Kielce, Opole, Rzeszw i Zielona Gra oraz z orodkami takimi jak: Bielsko-Biaa, Czstochowa, Elblg, Koszalin, Pock, Radom, Rybnik, Supsk. Tak wic wedug tej listy wojewdztwo warmisko-mazurskie jest dwubiegunowe. Wedug Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju ta druga grupa orodkw ma w roku 2010 status miast regionalnych. Zdaniem KPZK peni one szereg funkcji metropolitalnych, jednak w wielu aspektach pozostaj powizane z orodkami metropolitalnymi i s im podlege funkcjonalnie w zakresie: gospodarczym, szkolnictwa wyszego, nauki i kultury. Jako kierunki dziaa proponowanych w ramach tego celu okrelono: wspieranie rozwoju funkcji metropolitalnych najwikszych polskich miast; intensyfikacj powiza funkcjonalnych pomidzy gwnymi wzami sieci osadniczej w ukadzie krajowym i midzynarodowym oraz integracj obszarw funkcjonalnych gwnych orodkw miejskich. Olsztyn zakwalifikowano do grupy miast o obowizku przygotowania zarwno planu zagospodarowania obszaru metropolitalnego jak i strategii rozwoju spoeczno-gospodarczego. Wskazano na osabione szanse rozwojowe Olsztyna, podobnie jak trzech pozostaych orodkw wojewdzkich Polski Wschodniej: Biaegostoku, Lublina i Rzeszowa, ze wzgldu na deficyty wsppracy z orodkami miejskimi pooonymi na Biaorusi, Ukrainie i w Rosji.
Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju wskazuje na dwubiegunowo wojewdztwa warmiskomazurskiego.
Strona
11
2.1.4. KRAJOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO REGIONY, MIASTA, OBSZARY WIEJSKIE
2010-2020.
Strategia ta (w skrcie KSRR) stanowi na poziomie krajowym kluczowe odniesienie dla Strategii rozwoju Olsztyna. W czci diagnostycznej jako pierwsze wyzwanie okrelono: lepsze wykorzystanie potencjaw najwaniejszych obszarw miejskich do kreowania wzrostu i zatrudnienia oraz stymulowania wzrostu pozostaych obszarw. KSRR z kolei przywizuje szczegln wag do 18 orodKSRR przywizuje szczegln wag do 18 miast wojewdzkich, poniewa kw wojewdzkich i co bardzo obszary funkcjonalne osiemnastu miast wojewdzkich generuj obecnie istotne wskazuje na potrzeb ponad 51% produktu krajowego brutto Polski. Olsztyn zosta zaliczony do zapewnienia odpowiedniej dostpnoci transportowej tych grupy miast w ktrych wystpuje najnisza koncentracja negatywnych zja- miast. wisk spoeczno-gospodarczych, chocia zarazem udzia tej stolicy regionu w produkcie krajowym brutto wojewdztwa naley do najniszych w kraju. Wyzwanie drugie to zapewnienie spjnoci wewntrznej kraju, czego kluczowym elementem jest zwikszenie dostpnoci transportowej do miast wojewdzkich. Wskazano, e najgorzej skomunikowane z miastami wojewdzkimi, zarwno za pomoc transportu drogowego jak i kolejowego s midzy innymi obszary Polski Pnocno-Wschodniej, przede wszystkim podregion ecki. W czci okrelajcej priorytety polityki regionalnej do roku 2020 okrelono trzy cele: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjnoci regionw; 2. Budowanie spjnoci terytorialnej i przeciwdziaanie marginalizacji obszarw problemowych; 3. Tworzenie warunkw dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji dziaa rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie. Zakada si, e 63% alokacji rodkw polityki regionalnej zostanie przeznaczone na realizacj celu konkurencyjno, 30% na cel spjno, a pozostae 7% na cel sprawno. W opisie celu 1 wskazano, e: W obecnych warunkach rozwojowych motorami rozwoju kraju i poszczeg lnych regionw s najwiksze orodki miejskie, wraz z ich obszarami funkcjonalnymi, a wrd nich te, ktre stanowi wzy wspczesnych procesw spoeczno-gospodarczych potrafice tworzy i przyciga najlepsze zasoby ludzkie, inwestycje w sektorach zapewniajcych na jwiksz produktywno, kreowa innowacje i wcza si w sieci wsppracy z innymi podobnymi do siebie orodkami w ukadach midzynarodowych i krajowych dla zwikszenia ko mplementarnoci i specjalizacji, a tym samym peniejszego wykorzystania korzyci aglomeracy jnych. W ramach celu 1 wyrniono jako jeden z trzech kierunkw dziaa polityki regionalnej Wzmacnianie funkcji metropolitalnych orodkw wojewdzkich i integracja ich obszarw funkcjonalnych. Polega to na oddziaywaniu na te czynniki rozwojowe, ktre stanowi o sile konkurencyjnej najwaniejszych orodkw miejskich i koncentruje si na rozwoju powiza funkcjonalnych, infrastrukturalnych i instytucjonalnych midzy orodkami wojewdzkimi,
Strona
12
wzmacnianiu funkcji metropolitalnych, wspieraniu integracji przestrzeni funkcjonalnej orodkw miejskich (zagospodarowanie przestrzenne, transport zbiorowy, usugi komunalne i rynki pracy). Wedug KSRR interwencja polityki regionalnej w zakresie wzmacniania funkcji metropolitalnych dotyczy: sfery spoecznej, gospodarki, turystyki, nauki, edukacji i kultury. Poniewa kady z polskich orodkw wojewdzkich cechuje si niedostatecznym rozwoje, lub brakiem ni ektrych funkcji metropolitalnych, konieczne jest w kadym przypadku zidentyfikowanie na jwaniejszych z nich i synergiczne dziaania, ktre w efektywny sposb rozwija bd poszczeglne funkcje. Jako najwaniejsze funkcje metropolitalne z punktu widzenia polityki r egionalnej naley uzna te, ktre w najwikszy sposb warunkuj rozwj spoeczny i gospoda rczy oraz wpywaj pozytywnie na moliwoci wzrostu zamonoci i potencjau ludnociowego poszczeglnych orodkw. Koncentracja funkcji metropolitalnych w wybranych orodkach miejskich zwikszy ich atrakcyjno, co powinno mie pozytywny wpyw na wzrost liczby lu dnoci. W szczegowym opisie w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego sporo uwagi powicono orodkom wojewdzkim, wskazujc, e w perspektywie roku 2020 rola najwaniejszych orodkw miejskich kraju, ktrymi s miasta wojewdzkie (i obszary je otaczajce) w proc esach rozwojowych kraju moe wzrosn, ze wzgldu na ich potencja intelektualny, koncentracj funkcji gospodarczych oraz zagospodarowanie infrastrukturalne. Celem polityki regionalnej wobec wszystkich orodkw wojewdzkich jest wspieranie rozwoju ich funkcji metropolitalnych poprzez sprzyjanie wzrostowi ich znaczenia gospodarczego (w tym rynkw pracy), edukacyjnego, naukowego i w zakresie kultury.
2.2. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWDZTWA MAZURSKIEGO DO ROKU 2025
WARMISKO-
Strategia rozwoju wojewdztwa warmisko-mazurskiego do roku 2025 jednoznacznie wskazuje na znaczenie Olsztyna dla rozwoju caego regionu. Z punktu widzenia moliwoci rozwojowych Miasta istotne s nastpujce zagadnienia: w pracach nad aktualizacj Strategii brali udzia przedstawiciele Urzdu Miasta, jak i liczni reprezentanci instytucji i organizacji funkcjonujcych w Olsztynie; Strategia w dobitny sposb opisuje znaczenie Olsztyna dla rozwoju Strategia rozwoju wojewdzcaego regionu, wskazujc jednoczenie gwne problemy Miasta, twa warmisko-mazurskiego jest najwaniejszym dokumenktrych rozwizanie ley w interesie wojewdztwa; tem, do ktrego powinna Strategia wskazuje tzw. obszary strategicznej interwencji, w kt- odnosi si Strategia rozwoju Olsztyna. rych znalaz si Olsztyn, jak i gminy z jego otoczenia; Strategia wytycza rwnie inteligentne specjalizacje wojewdztwa warmisko-mazurskiego, ktrych rozwj bdzie nastpowa rwnie w Olsztynie.
Strona
13
2.2.1. OLSZTYN JAKO OBSZAR STRATEGICZNEJ INTERWENCJI

Olsztyn oraz gminy pooone w jego otoczeniu znajduj si w kilku obszarach strategicznej interwencji (OSI): Aglomeracja Olsztyna wyrnienie tego OSI podkrela znaczenie Miasta dla rozwoju regionu. Istotne jest, e wrd oczekiwanych efektw realizacji Strategii wojewdzkiej, znajduj si: wzrost funkcji metropolitalnych Olsztyna, wzmocnienie funkcji gospodarczych, rozwj zintegrowanego systemu komunikacyjnego obejmujcego aglomeracj, wzrost jakoci ycia i rozwj rodowiska dla ludzi kreatywnych a take rewitalizacja spoeczno-gospodarcza; Tygrys warmisko-mazurski wyznaczony wok gwnych drg wojewdztwa, tj. drogi nr 16 i nr 7. Strategia zakada w tym zakresie dynamizacj procesw gospodarczych, powiza sieciowych, innowacyjnoci, a co za tym idzie rwnie atrakcyjnoci inwestycyjnej i jakoci ycia. Wanym elementem zwikszajcym moliwoci rozwojowe tygrysa bdzie wzrost kooperacji w ukadach krajowych i midzynarodowych; Obszary wymagajce restrukturyzacji i rewitalizacji do tego OSI nale wszystkie miasta oraz gminy miejsko-wiejskie, ktrych miasta licz ponad 5000 mieszkacw. Strategia wojewdzka przewiduje w tego typu obszarach dziaania, ktre przyczyni si do wzrostu kapitau spoecznego, wzrostu jakoci edukacji i przedsibiorczoci. Wanymi efektami interwencji w tych obszarach maj by rwnie: poprawa wsppracy midzygminnej, lepsze poczenia komunikacyjne i wzrost atrakcyjnoci inwestycyjnej.
Mapa 1. OSI Aglomeracja Olsztyna
rdo: Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego wojewdztwa warmisko mazurskiego do roku 2025.
Mapa 2. OSI Tygrys Warmisko-mazurski
Mapa 3. OSI Obszary wymagajce restrukturyzacji i rewitalizacji
2.2.2. ZNACZENIE OLSZTYNA DLA ROZWOJU INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI WARMII I MAZUR

Olsztyn posiada rwnie due moliwoci tworzenia i rozwijania tzw. inteligentnych specjalizacji Warmii i Mazur (opisane w czci dotyczcej potencjau wewntrznego). W Strategii wojewdzkiej wskazano trzy takie specjalizacje oraz jeden obszar horyzontalny: specjalizacja ekonomia wody bazuje na zasobach wodnych i obejmuje szereg rodzajw dziaalnoci gospodarczej, rozwinitych rwnie w Olsztynie. To w Olsztynie zlokalizowane s orodki naukowe, ktre maj t specjalizacj wsptworzy;
Strona
14
specjalizacja ywno wysokiej jakoci ta specjalizacja opiera si na tradycyjnej ju silnej pozycji rolnictwa w caym wojewdztwie, wspartej silnym zapleczem naukowobadawczym funkcjonujcym gwnie w Olsztynie; specjalizacja drewno i meblarstwo rwnie ta specjalizacja ma swoje zasoby zlokalizowane czciowo w OIsztynie; obszar horyzontalny obejmuje pi elementw dziaalnoci gospodarczej, wsplnych dla wszystkich trzech specjalizacji: technologie informacyjno-komunikacyjne, finansowanie, logistyk, targi i promocj oraz bezpieczestwo.
Strona
15
3. DIAGNOZA SYNTETYCZNA WEWNTRZNEGO OLSZTYNA
POTENCJAU
3.1. WYJTKOWE WALORY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO

O atrakcyjnoci przyrodniczej Olsztyna decyduje zarwno pooenie na terenie Warmii i Mazur, regionu unikatowego w skali kraju i Europy z racji rnorodnoci i bogactwa rodowiska przyrodniczego, jak i walory przyrodnicze samego Miasta. Znajdujce si na terenie wojewdztwa Jeziora Mazurskie znalazy si wrd 6 Cudw Batyku (6 Baltic Sea Wonders), p onadto byy jedynym polskim kandydatem wiatowego konkursu na 7 nowych cudw natury (jako jedyne z Europy dotary do cisego finau i znalazy si w pierwszej czternastce cudw natury na wiecie)2. Wojewdztwo warmisko-mazurskie wyrnia si w skali kraju m. in najwiksz powierzchni obszarw prawnie chronionych w przeliczeniu na 1 mieszkaca, najwikszym wspczynnikiem jeziornoci (RPO; Program Maej Retencji) oraz du biornorodnoci i wystpowaniem rzadkich i zagroonych w skali kraju i Europy gatunkw (Olsztyn diagnoza strategiczna) Sam Olsztyn charakteryzuje si Mapa 4. Olsztyn i jego walory rodowiskowe wyjtkowymi jak na miasto tej wielkoci walorami przyrodniczymi. Ponad 21% terenu miasta stanowi lasy, co plasuje Olsztyn na pitym miejscu wrd stolic wojewdztw Polski i na pierwszym miejscu w Polsce Wschodniej. Na szczegln uwag zasuguje fakt, e ponad poowa terenw lenych to zwarty kompleks Lasu Miejskiego, ktry jest najwikszym w Europie kompleksem lenym pooonym w granicach Miasta. Poza tym na terenie Miasta rdo: opracowanie Geoprofit. znajduje si Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny rodkowej yny. cznie obszary prawnie chronione stanowi prawie 6% powierzchni Miasta (Olsztyn w tym zestawieniu wyranie wyprzedza Rzeszw i Biaystok, ale pozostaje daleko za Kielcami 75%). W Olsztynie nie wystpuj obszary objte ochron w ramach sieci Natura 2000.
http://mazurycudnatury.org/pl [dostp: sierpie 2013]

Strona
16
Olsztyn charakteryzuje si wysokim udziaem wd powierzchniowych w oglnej powierzchni gminy sigajcym blisko 10%. W obrbie Miasta znajduje si jedenacie jezior, z ktrych najwiksze to jeziora: Ukiel, Kortowskie, Trackie, Skanda i Redykajny. Ponadto, przez Miasto przepywaj trzy rzeki, z ktrych najdusza to yna, ktra przy odpowiednim zagospodarowaniu moe stanowi ciekawy wyrnik Miasta3. Zagroeniem dla rodowiska w Olsztynie jest przekraczanie norm poziomu haasu oraz niedostatki w systemie kanalizacji deszczowej4. Podsumowujc wywiady przeprowadzone z liderami lokalnymi mona stwierdzi, e moliwoci rozwoju funkcji turystycznej Miasta pomimo czynionych w tym kierunku inwestycji nie s jeszcze w peni wykorzystywane. Dotyczy to w szczeglnoci znajdujcych si w miecie jezior, cho naley pamita, e doskonae warunki przyrodnicze oferuj liczne mniejsze gm iny regionu, ktre maj zdecydowanie lepiej rozpoznawaln mark w tym zakresie (Sprawozdanie 2012). Otoczenie Miasta wzbogacio si niedawno o pierwszy w regionie hotel piciogwiazdkowy (Hotel Marina Golf Club w gminie Gietrzwad, w ktrej zlokalizowane jest take pole golfowe). Hotel ten ze wzgldu na kompleksow usug take w zakresie wellness and Spa moe stanowi pocztek oferty luksusowej. Podczas wywiadw przeprowadzonych na potrzeby aktualizacji strategii, wskazywano wanie na nieobecno oferty noclegowej o najwyszym standardzie. Jednoczenie respondenci w wielu przypadkach zwracali uwag, e Olsztyn jest zbyt duym orodkiem aby sta si typowym Miastem turystycznym i nie powinien zmierza w t stron. Powinien natomiast wzmacnia swoje funkcje jako centrum regionu turystycznego. Turystyka i rekreacja nale w opinii mieszkacw do funkcji najsabiej spenianych przez Olsztyn5.
3.2. WPYWAJ NA WYSOK OCEN JAKOCI YCIA W MIECIE

Wedug danych dostarczonych przez Diagnoz Spoeczn z 2011 r.6 Olsztyn charakteryzuje si najlepsz wrd stolic Polski Wschodniej jakoci ycia (0,26), wyprzedzajc Kielce (0,21) i Biaystok (-0,2)7. Spord 8 skadowych, budujcych zbiorczy wskanik jakoci ycia Olsztyn wypad najlepiej wrd badanej zbiorowoci w poowie z nich. Mia najwysze wskaniki p oziomu cywilizacyjnego, dobrostanu materialnego, dobrostanu fizycznego oraz kapitau spoecznego. Najgorzej wrd 3 analizowanych miast wypad natomiast biorc pod uwag dobrostan spoeczny, poziom patologii i stresu yciowego. Jeli chodzi o dobrostan psychiczny Ols ztyn jest gorszy od Kielc, ale lepszy od Biaegostoku.
3 4
Sprawozdanie Program Ochrony rodowiska 5 led, 2012. 6 Czapiski, Panek 2011. 7 W edycji badania przeprowadzonej w 2011 r. nie by uwzgldniony Rzeszw.
Strona
17
Zestawienie wynikw przeprowadzonych bada opinii pozwala na stwierdzenie, e Olsztyn jest Miastem oferujcym oglnie dobr jako ycia (przy czym gwnym zastrzeeniem w kadym przypadku jest problem rynku pracy): spord mieszkacw Olsztyna, ktrzy wzili udzia w badaniu w ramach projektu Mj samorzd (Raport ilociowo-jakociowy z badania Mj samorzd) wikszo bya zdania, e Olsztyn jest dobrym miejscem do ycia (89%); w cyklicznym badaniu opinii mieszkacw zdecydowana wikszo ankietowanych zadeklarowaa ch dalszego mieszkania w Olsztynie 76% (wzrost w stosunku do roku 2008 o 13 punktw procentowych i nieznaczny przyrost wobec 2010)8. Podsumowujc wyniki wspomnianych wyej bada, mona stwierdzi, e na pozytywn ocen jakoci ycia w Olsztynie skadaj si przede wszystkim: pooenie Miasta w otoczeniu przyrody (lasy, jeziora, czyste powietrze), jak i zasoby przyrody w samym miecie (cho w niedostatecznym stopniu zagospodarowane wykorzystywane); przyjazna skala miasta; poczucie bezpieczestwa 61% badanych mieszkacw twierdzi, e Olsztyn jest bezpieczny, gdy jeszcze w 2008 r. tego typu stwierdzenie wyraao jedynie 37% badanych; obecno duej i rozwijajcej si uczelni wyszej (UWM) z bogat ofert edukacyjn; szeroka oferta opieki zdrowotnej, w tym specjalistycznej (cho korzystna ocena dostpnoci specjalistw nie idzie w parze z mniej przychyln ogln ocen opieki podstawowej); oferta kulturalna (cho zarazem jest to kwestia, co do ktrej zdania respondentw byy najbardziej podzielone). Korzystne warunki jakie oferuje Olsztyn oraz jego otoczenie (ssiadujce gminy) znajduje odzwierciedlenie w ywioowych procesach rozwoju mieszkalnictwa. Udzia tego obszaru w cznej powierzchni uytkowej nowych mieszka oddawanych do uytku w wojewdztwie przekracza w 2010 roku 30%. Gwnymi czynnikami obniajcymi jako ycia w Olsztynie s: sytuacja na olsztyskim rynku pracy niedobr ofert i niewystarczajce perspektywy rozwoju zawodowego (jest to kluczowe ograniczenie, czsto wskazywane jako przeciwwaga dla wszystkich wyej wymienionych atutw Miasta)9; ze skomunikowanie Olsztyna z regionem i reszt kraju. Zastrzeenia budzi te jako poczenia stolicy z jej bezporednim otoczeniem; niedostateczna jako i wydajno systemu drogowego wewntrz Miasta (powizana z brakiem obwodnicy). Oddziauje to negatywnie nie tylko na mieszkacw samego
8 9
led 2012. Konkurencji o mieszkacw nie sprzyja te fakt, e cho przecitne miesiczne wynagrodzenie w Olsztynie jest najwysze w wojewdztwie, to jego poziom nie osiga redniej krajowej. W 2011 roku stanowi 97% redniej a w poprzednich dwch latach j przekracza (led 2012).
Strona
18
Olsztyna, ale te wpywa na jako ycia w jego otoczeniu. Mieszkacy gmin ociennych, ktrzy na co dzie dojedaj do Miasta, odczuwaj negatywne skutki tych ogranicze; niedostateczny rozwj infrastruktury sportowej (z wyczeniem oferty basenw) i widowiskowej.
3.3. I OGLN ATRAKCYJNO TURYSTYCZN

Olsztyn odwiedza najwicej turystw ze wszystkich analizowanych stolic Polski Wschodniej (Wykres 1). Take jego otoczenie wyrnia si pozytywnie zarwno biorc pod uwag otoczenia pozostaych gmin jak i miasta centralne, ktre wyprzedza. Wrd badanych jednostek tylko w przypadku Kielc wzgldna liczba turystw w otoczeniu miasta jest wysza ni w miecie centralnym. Naley pamita, e w statystyce ujmowani s jedynie ci turyci, ktrzy skorzystaj z noclegu w danej jednostce. W przypadku otoczenia Olsztyna miejscem, ktre odwiedza ok. 1 mln turystw, nie ujmowanych w statystyce jest Sanktuarium Matki Boej w Gietrzwadzie10.
Wykres 1. Liczba turystw (krajowych i zagranicznych) w przeliczeniu na 1000 mieszkacw w 2011 r.
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.
Gorzej sytuacja Olsztyna przedstawia si w zakresie siy przycigania turystw zagranicznych (Wykres 2), ktrych udzia w miecie (13,5%) plasuje je zdecydowanie za Biaymstokiem (24,8%) i Rzeszowem (18,3%). Jeszcze gorzej sytuacja w tym aspekcie wyglda w otoczeniu Olsztyna, gdzie turyci zagraniczni stanowi jedynie 1,5% wszystkich odwiedzajcych, co daje mu pod tym wzgldem ostatnie miejsce wrd badanych jednostek. Pewn szans dla otoczenia Olsztyna jest rozwj oferty luksusowej w oparciu o pierwszy piciogwiazdkowy hotel w gminie Gietrzwad, ale nie naley oczekiwa radykalnej poprawy w krtkim terminie.
10
http://www.it.gokgietrzwald.pl/ [dostp: sierpie 2013]

Strona
19
Wykres 2. Udzia turystw zagranicznych w (%) w 2011 r.
3.4. POTENCJA GOSPODARCZY OLSZTYNA

Warto wskanika przedsibiorczoci (liczb osb fizycznych prowadzcych dziaalno gospodarcz w przeliczeniu na tysic mieszkacw) sytuuje Olsztyn w drugiej poowie zestawienia duych miast w Polsce sytuacja ta utrzymywaa si przez cay okres 2004-2010. Olsztyn zajmuje drug pozycj spord 4 stolic Polski Wschodniej pod wzgldem liczby prywatnych podmiotw gospodarczych na 1000 mieszkacw (121 podmiotw). Ustpuje jedynie Kielcom, gdzie na 1000 mieszkacw w 2011 r. zarejestrowanych byo 137 firm sektora prywatnego (Wykres 3). Otoczenie Olsztyna charakteryzuje natomiast najwysza warto tego wskanika w porwnaniu z pozostaymi miastami (93 podmioty). Biorc pod uwag liczb podmiotw na 1000 mieszkacw dla miasta centralnego i otoczenia cznie Olsztyn zajmuje take pierwsze miejsce.
Wykres 3. Liczba podmiotw gospodarczych w sektorze prywatnym na 1000 mieszkacw w 2011 r.
W zakresie dynamiki liczby przedsibiorstw w cigu ostatnich 3 lat (saldo podmiotw nowo zarejestrowanych i wyrejestrowanych w latach 2009-2011 w przeliczeniu na 1000 mieszkacw) Olsztyn zajmuje 3 miejsce (za Rzeszowem i Biaymstokiem), natomiast jego otoczenie ustpuje jedynie otoczeniu Biaegostoku (Wykres 4). Kielce, ktre w 2011 r. miay nadal najStrona
20
wiksze nasycenie podmiotami gospodarczymi byy jedynym miastem wrd badanych, gdzie ich liczba w latach 2009-2011 zmniejszya si. Warto zauway, e wyczajc Rzeszw, otoczenia miast charakteryzuj si wiksz dynamik przyrostu liczby przedsibiorstw od miast centralnych.
Wykres 4. Saldo podmiotw prywatnych nowo zar ejestrowanych i wyrejestrowanych z rejestru REGON na 1000 mieszkacw w latach 2009-2011
Produkcja sprzedana przemysu11 w przeliczeniu na jednego mieszkaca stawia Olsztyn na wysokiej 6 pozycji wrd miast wojewdzkich (Wykres 5). Z kolei powiat Olsztyski wyprzedza pod wzgldem produkcji sprzedanej przemysu per capita nie tylko pozostae trzy powiaty otaczajce stolice wojewdztw, ale i Biaystok12.
Wykres 5. Produkcja sprzedana przemysu w z per capita w 2010 r.
Najwikszy udzia w produkcji sprzedanej ogem maj due podmioty gospodarcze, pomimo niewielkiego ich udziau w strukturze podmiotw13. W przypadku Olsztyna zaoy mona, e
11
sekcje B, C, D, E wg. PKD 2007; dane dostpne dla miast na prawach powiatu dotycz wycznie produkcji sprzedanej podmiotw przemysowych o zatrudnieniu przekraczajcym 9 osb. 12 Dane o produkcji sprzedanej przemysu nie s dostpne dla poziomu gmin. 13 Dej, Domaski in., 2011;, Znaczenie przemysu dla inteligentnego i trwaego rozwoju regionu Polski Wschodniej oraz podejmowanych dziaa dotyczcych jego restrukturyzacji i modernizacji, Krakw.
Strona
21
na wysoki poziom omawianego wskanika wpyw ma gwnie dziaalno fabryki opon Michelin oraz Indykpolu. Wyniki finansowe podmiotw gospodarczych przekadaj si na wpywy do budetu miasta, a ich wielko plasuje Olsztyn w rodku zestawienia stolic wojewdzkich (Wykres 6).
Wykres 6. Dochody budetu gminy z tytuu udziau w podatku dochodowym od osb prawnych w PLN per capita w 2011 r.
W gronie olsztyskich firm, ktre osigny znaczcy na tle kraju wzrost obrotw w latach 2008-2010 znajduj si 14: Browar Kormoran Sp. z o.o., Warmiskie Przedsibiorstwo Budowlane ROMBUD Sp. z o.o., Spdzielnia Mieszkaniowa Pojezierze, Ksinica Polska Sp. z o.o., Olsztyski Orodek Onkologiczny Kopernik Sp. z o.o.
Pod wzgldem liczby spek handlowych z udziaem kapitau zagranicznego w przeliczeniu na 10 000 mieszkacw Olsztyn znajduje si na 2 miejscu spord 4 porwnywanych miast (14,7 podmiotu z udziaem kapitau zagranicznego), ustpujc Rzeszowowi (15,9) (Wykres 7). Najlepiej ze wszystkich badanych grup wypada za to otoczenie Olsztyna, w ktrym znajduje si 8,6 spki z udziaem kapitau zagranicznego na 10 000 mieszkacw. Biorc pod uwag cae aglomeracje Olsztyn osiga rwnie najlepszy wynik (23,3 podmiotu z udziaem kapitau zagranicznego).
14
http://gazele.pl/static/kryteria [dostp: sierpie 2013]

Strona
22
Wykres 7. Spki handlowe z udziaem kapitau zagranicznego na 10 000 mieszkacw w 2012 r .
W stolicy wojewdztwa warmisko-mazurskiego funkcjonuj trzy firmy znajdujce si na Licie Najwikszych Inwestorw Zagranicznych w Polsce i s to: fabryka opon grupy Michelin (kapita francuski) trzeci najwikszy inwestor zagraniczny w polskich specjalnych strefach ekonomicznych15, na ktr skadaj si trzy zakady produkcyjne, trzy zakady produkcji komponentw, Biuro Konstrukcyjne oraz Centrum Logistyki16; CRH Poland (kapita irlandzki) Olsztyskie Kopalnie Surowcw Mineralnych S.A. firma prowadzi dziewi zakadw wydobywczo-przerbczych w pnocno-wschodniej Polsce; producent surowcw i produktw budowlanych z siedzib w Olsztynie17; Naber Polska (kapita hiszpaski) producent farb przemysowych z siedzib w Olsztynie i zakadem produkcyjnym w Warmisko-Mazurskiej SSE w Dobrym Miecie18. Trzej porwnywani konkurenci wyprzedzaj pod tym wzgldem Olsztyn zarwno w ujciu bezwzgldnym, jaki i po uwzgldnieniu liczby ludnoci. Rzeszw przycign 11 inwestorw uwzgldnionych na zawierajcej 1,5 tysica firm Licie, natomiast Kielce 12 a Biaystok 8. Firmy zarejestrowane w Olsztynie wykazuj bardzo du aktywno eksportow (na tle Polski Wschodniej)19. Stolica wojewdztwa warmisko-mazurskiego odpowiada za 46% wartoci eksportu caego regionu, natomiast drugie miejsce zajmuje Elblg (14%). W 2010 r. z Olsztyna wyeksportowano towary o cznej wartoci 3,7 mld z. Dominujc grup za spraw fabryki opon Michelin stanowiy towary sklasyfikowane jako artykuy z kauczuku. Stanowiy one 67% wartoci eksportu w miecie i jedn trzeci wartoci eksportu caego wojewdztwa. Drug pozycj, cho ze znacznie niszym udziaem (6%), zajy meble i artykuy podobne, czyli ga produkcji bazujca na naturalnych zasobach regionu. Na dalszych miejscach s: tekstylia, miso i podroby, koty, maszyny i urzdzenia mechaniczne. Naley zwrci uwag, e silna koncentracja gaziowa olsztyskiego eksportu (opony), oznacza istotne uzalenienie wielkoci handlu zagranicznego od pojedynczego producenta i jego
15 16
Informacja o realizacji ustawy 2011. http://www.michelin.pl/o-nas/michelin-w-polsce [dostp: sierpie 2013]. 17 http://www.oksm.pl/ [dostp: sierpie 2013]. 18 http://www.naberpolska.pl/ [dostp: sierpie 2013]. 19 Jadewska-Gutta M., Woek M. i in., Analiza potencjau oraz zasadnoci powstania na terenie wojewdztwa warmisko-mazurskiego multimodalnego centrum logistycznego Raport Kocowy, EU-Consult, 2012.
Strona
23
kondycji finansowej oraz stanu rynku pojedynczego produktu (grupy produktw). Niestety perspektywy na rynku kauczuku i opon samochodowych nie s najlepsze, co wynika take z informacji firmy Michelin. Zgodnie z raportami, w pierwszych 9 miesicach 2011 r. sprzeda netto zmniejszya si o 8,1% w porwnaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego 20. Zestawienie wartoci eksportu ukazuje take rol sektora produkcji maszyn i urzdze przemysowych w klasyfikacji eksport jest rozproszony pomidzy urzdzenia elektryczne a koty, maszyny. Litwa, otwa, Holandia, Niemcy (gwny partner handlowy Polski), Norwegia, Czechy, Rosja, Biaoru oraz Estonia s gwnymi destynacjami olsztyskiego eksportu. Wskazuje to, e olsztyski biznes przynajmniej czciowo wykorzystuje blisko zagranicznych ssiadw. Podobnie jak we wszystkich powiatach wojewdztwa warmisko-mazurskiego, dominujc form wywozu eksportowanych dbr jest transport drogowy. Bilans handlowy Olsztyna, jak i powiatu olsztyskiego, jest korzystny (eksport przewysza import)21. W Polsce Wschodniej taka sytuacja ma miejsce take w Rzeszowie i Kielcach, ale nie w Biaymstoku, ktry z racji pooenia stanowi centrum dystrybucji eksportu22. W Olsztynie swoje siedziby maj podmioty grupujce przedsibiorcw oraz zajmujce si ich sieciowaniem obejmujce swoim zasigiem wojewdztwo warmisko-mazurskie (m. in. Warmisko-Mazurska Izba Rzemiosa i Przedsibiorczoci czy Warmisko-Mazurska Izba Rolnicza). Wsppraca przedsibiorstw, zarwno ta formalna jak i nieformalna, kooperacyjna jak i konkurencyjna jest wanym elementem ich rozwoju i moliwoci zwikszenia skali dziaania. W wojewdztwie warmisko-mazurskim funkcjonuje 17 inicjatyw klastrowych, z czego 6 ma swoje siedziby w Olsztynie23. S to: Klaster Browarw Regionalnych; Klaster Informatyczny; Klaster Mazurskie Okna Klaster Mleczarski; Klaster Woowiny; Klaster Razem Cieplej. Czonkami klastrw s zarwno firmy produkcyjne, jak i handlowe, usugowe, a take organizacje skupiajce przedsibiorcw oraz jednostki naukowe. Olsztyn posiada szczeglny potencja przede wszystkim w tym ostatnim zakresie. Uniwersytet Warmisko-Mazurski prowadzi kierunki studiw, ktrych wykorzystanie jest moliwe we wszystkich dziaajcych w ramach klastrw branach. Za niepokojcy mona uzna fakt, e wszystkie grona przedsibiorcw z wyjtkiem klastra informatycznego skupiaj brane tradycyjne o stosunkowo niskim potencja-
20 21
Horyzont biuletyn akcjonariusza Michelin, nr 8, lipiec 2013. W przypadku Olsztyna rnica midzy importem a eksportem wyniosa na koniec 2010 roku blisko miliard z poow importu stanowi kauczuk do produkcji opon. 22 Komornicki, Szejgiec 2011. 23 Klastry w wojewdztwie 2012.
Strona
24
le innowacyjnym. Wida to nie tylko w porwnaniu z innymi stolicami wojewdztw, ale take z Elblgiem, ktrego klastry skupiaj bardziej kreatywne i innowacyjne brane24. W Strategii rozwoju wojewdztwa warmisko-mazurskiego zostay wskazane trzy specjalizacje regionalne, do ktrych nale: ekonomia wody, ywno wysokiej jakoci oraz drewno i meblarstwo. Olsztyn w duym stopniu wpisuje si w te specjalizacje, zarwno pod wzgldem obecnoci liderw rynku w jego gospodarce, jak i komplementarnej oferty ksztacenia i prowadzonych bada naukowych.. Obecno klastrw i innych instytucji otoczenia biznesu znacznie wzmacnia te potencja caej specjalizacji na poziomie regionalnym, czyni go bardziej konkurencyjnym w stosunku do innych regionw. Silny potencja Olsztyna w zakresie przetwrstwa drzewa i produkcji mebli wynika przede wszystkim z obecnoci duych podmiotw gospodarczych, czciowo stowarzyszonych w ramach Klastra Mazurskie Okna, przeznaczajcych du cz swojej produkcji na eksport (Tabela 1)25. Specjalizacja ta ma te silne wsparcie naukowe, poniewa w zakresie bada nad nowymi technologiami przetwrstwa drewna wiedzy dostarcza Uniwersytet WarmiskoMazurski, z kolei ksztacenie zawodowe zapewnia m.in. Zesp Szk Budowlanych im. oni erzy Armii Krajowej w Olsztynie.
Tabela 1. Potencja Olsztyna w zakresie specjalizacji drewno i meblarstwo
Drewno i meblarstwo Klastry w Olsztynie Klaster Mazurskie Okna26 (od 2006) stowarzyszenie 41 podmiotw, w skad ktrego wchodz MSP z brany stolarki otworowej (okien, drzwi itp.) oraz wyrobw specjalistycznych. Wspierane m. in. przez Warmisko-Mazursk Izb Rzemiosa i Przedsibiorczoci w Olsztynie. Wsppracuje m.in. z Uniwersytetem Warmisko-Mazurskim, Wysz Szko Informatyki i Ekonomii TWP oraz Zespoem Szk Budowlanych im. onierzy AK w Olsztynie, z ktrym w 2012 roku zawarto porozumienie dotyczce wsparcia ksztacenia. Gwni przedstawiciele brany w Olsztynie Mebelplast S.A. 70% produkcji stanowi eksport (UE, USA), 30% sprzeda w sieci 20 salonw w najwikszych miastach kraju. FM Bravo (Olsztyn) siedziba w Olsztynie i dwa zakady produkcyjne (Bartoszyce, Szczytno). Zatrudnienie wynosi ok 500 osb. Mazurskie Meble Trading (dawniej w grupie MM International) dostawca mebli produkowanych w fabrykach Warmii i Mazur. BRW SOFA cztery zakady produkcyjne (w Iawie, Nidzicy i Bartoszycach), siedziba w Olsztynie. Zatrudnienie w spce: 900 osb. Od 2008 roku naley do polskiej grupy meblarskiej Black Red White (40% asortymentu grupy trafia na eksport). Nauka i edukacja w Olsztynie Zesp Szk Budowlanych im. onierzy Armii Krajowej w Olsztynie ksztacenie z zakresu technologii drewna. Uniwersytet Warmisko-Mazurski ksztacenie na kierunku Lenictwo; wsppraca Centrum Innowacji i Transferu Technologii z klastrem Mazurskie Okna.
rdo: Olsztyn diagnoza strategiczna.
Specjalizacja regionalna ywno wysokiej jakoci ma rwnie wsparcie ze strony olsztyskiej nauki i gospodarki (Tabela 2). Bardzo silnym zapleczem naukowo-badawczym dla firm dziaajcych w brany przetwrstwa spoywczego jest Uniwersytet Warmisko-Mazurski, ktry w znacznym stopniu jest sprofilowany przyrodniczo. W Olsztynie zlokalizowane s rwnie dwie jednostki naukowo-badawcze Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN oraz Instytut
24 25
W Elblgu funkcjonuje m. in. Klaster Biznesu Kultury BizArt, ICT Amber Klaster Informatyczny czy Klaster MED+. Gwni przedstawiciele bran posu tu jako przykady, wybrani zostali na podstawie przegldu danych zastanych (dotyczy to wszys tkich tabel w tym podrozdziale) . 26 Opis na podstawie: http://mazurskieokna.pl/ oraz www.pi.gov.pl/PARP/ [dostp: sierpie 2013].
Strona
25
Rybactwa rdldowego im. S. Sakowicza (resortowa jednostka badawczo-rozwojowa). Zajmuj one bardzo wysok pozycj wrd innych jednostek naukowych w Polsce, jak rwnie uczestnicz w midzynarodowych sieciach wsppracy badawczej. Tabela 2. Potencja Olsztyna w zakresie specjalizacji ywno wysokiej jakoci
ywno wysokiej jakoci Klastry w Olsztynie Klaster mleczarski27 jego inicjatorem i operatorem jest Uniwersytet WarmiskoMazurski. Klaster skupia 11 producentw z regionu. Nie jest w peni zinstytucjonalizowany. Stowarzyszenia Regionalnych Browarw Polskich z siedzib w Olsztynie powoane oddolnie w 2007 roku, zrzesza 18 browarw (regionalnych oraz maych lokalnych) z caej Polski. Gwni przedstawiciele brany w Olsztynie i otoczeniu Indykpol S.A. lider Grupy Kapitaowej Indykpol. W Olsztynie mieci si siedziba oraz zakad produkcyjny. Najwikszy w Polsce producent misa i przetworw indyczych: 20% udziau w rynku; dostpno w ponad 10 tys. sklepw. Na eksport trafia 30% produkcji. Od 2011 roku waciciel Wytwrni Pasz w Olsztynku. Polmlek Olsztyn Sp. z o.o. jedna z omiu spek brany mleczarskiej stanowicych Grup Polmlek, odpowiedzialn m.in. za marki Warmia i Capresi. Na eksport trafia 35% wartoci sprzeday Grupy. Browar Kormoran producent piw niszowych, m.in. linii Regionalne z Warmii i Mazur; czonek Stowarzyszenia Regionalnych Browarw Polskich z siedzib w Olsztynie. Wipasz S.A. z siedzib w Wadgu (gm. Dywity) producent pasz dla drobiu, trzody i byda (ok. milion ton rocznie) oraz misa drobiowego (marka Nasz Kurczak). Prowadzi wytwrnie paszy w gminach Dywity, Morg, Pask i Midzyrzec Podlaski. Nauka i edukacja w Olsztynie Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN badania podstawowe w dziedzinach nauk rolniczych, biologicznych, weterynaryjnych oraz medycznych. Prowadzi badania na rzecz przemysu spoywczego i hodowli zwierzt i ryb. Wydzia Nauki o ywnoci UWM prowadzcy m.in. specjalno Inynieria przetwrstwa ywnoci (kierunek zamawiany). Wydzia prowadzi Centrum Edukacyjno-Badawcze Mleczarstwa. Z regionaln specjalizacj (przemysem spoywczym i rolnictwem) koresponduje rwnie dziaalno innych wydziaw UWM: Ksztatowania rodowiska i Rolnictwa, Bioinynierii Zwierzt, Nauk Medycznych, Nauk o rodowisku. Instytut Rybactwa rdldowego im. S.Sakowicza, ktry oprcz dziaalnoci B+R utrzymuje partnerstwo z gospodarstwami rybackimi w regionie. W Olsztynie funkcjonuje rwnie Warmisko-Mazurski Orodek Doradztwa Rolniczego (ODR), nalecy do Klastra Producentw Byda Misnego.
Olsztyn poprzez swoje uwarunkowania przyrodnicze (11 jezior w obrbie Miasta) i skoncentrowany potencja naukowo-badawczy regionu moe rwnie z powodzeniem wspiera specjalizacj ekonomia wody. Posiada nowoczesn baz hotelarsk z rozwijajc si dziaalnoci typu SPA i usugami sportowo-rekreacyjnymi opierajcymi si o zasoby wody. Dysponuje rwnie wysoko wyspecjalizowan infrastruktur badawcz i kadr naukow, ktra prowadzi badania z zakresu akwakultury i rybactwa, w tym rozwoju biotechnologii sucych do ochrony ekosystemw wodnych, restauracji i restytucji ryb. W tym zakresie czciowo wspiera rwnie specjalizacj ywno wysokiej jakoci.
27
Opis na podstawie: www.pi.gov.pl/PARP/ [dostp: sierpie 2013].

Strona
26
Tabela 3. Potencja Olsztyna w zakresie specjalizacji ekonomia wody

Ekonomia wody Klastry w Olsztynie Stowarzyszenia Regionalnych Browarw Polskich z siedzib w Olsztynie powoane oddolnie w 2007 roku, zrzesza 18 browarw (regionalnych oraz maych lokalnych) z caej Polski. Gwni przedstawiciele brany w Olsztynie i otoczeniu Wodne Centrum Rekreacyjno - Sportowe Aquasfera - kompleks wodno-sportowy zarzdzany przez OSiR w Olsztynie. Ofert tworzy sie basenw sportowych i rekreacyjnych oraz odnowa biologiczna. yna S.A. Zesp Elektrowni Wodnych elektrownia na rzece yna u ujcia rzeki Wadg, powstaa w 1907 r. i dziaajca do dnia dzisiejszego, pod zarzdem Zakadu Energetycznego Olsztyn S.A. Browar Kormoran producent piw niszowych, m.in. linii Regionalne z Warmii i Mazur; czonek Stowarzyszenia Regionalnych Bro-warw Polskich z siedzib w Olsztynie. Nauka i edukacja w Olsztynie Instytut Rybactwa rdldowego PAN, ktry oprcz dziaalnoci B+R utrzymuje partnerstwo z gospodarstwami rybackimi w regionie. Wydzia Nauk o rodowisku UWM, ktry prowadzi ksztacenie na kierunkach: rybactwo (specjalnoci: akwakultura i akwarystyka oraz rybactwo rdldowe), inynieria rodowiska (w tym specjalno inynieria gospodarowania wod) oraz turystyka i rekreacja. Wydzia Ksztatowania rodowiska i Rolnictwa UWM, prowadzcy badania i ksztacenie m.in. w zakresie ochrony ekosystemw wodnych.
Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN: Prowadzone s badania dotyczce wpywu czynnikw genetycznych i rodowiskowych na wyznaczniki jakociowe nasienia ryb, technik jego pozyskiwania i kriokonserwacji.
Wobec powyszego naley stwierdzi, e Olsztyn jako gwny orodek w regionie, z rozwinitym zapleczem edukacyjno-naukowym (gwnie za spraw bogatej oferty i zakresu aktywnoci Uniwersytetu Warmisko Mazurskiego) moe wspiera wszystkie regionalne inteligentne specjalizacje.
3.5. A TAKE AKADEMICKI I NAUKOWY

Olsztyn jest gwnym orodkiem uniwersyteckim wojewdztwa28. W miecie funkcjonuje siedem podmiotw ksztaccych na poziomie wyszym, w ktrych w roku akademickim 2011/2012 okoo 37 tys. studentw. S to: Uniwersytet Warmisko-Mazurski w Olsztynie; Olsztyska Wysza Szkoa Informatyki i Zarzdzania im. Tadeusza Kotarbiskiego; Wysza Szkoa Informatyki i Ekonomii Towarzystwa Wiedzy Powszechnej;
28
Drugim po Olsztynie orodkiem w wojewdztwie jest Elblg w 2011 roku na piciu uczelniach ksztacio si tam 7 tysicy studentw.
Strona
27
Olsztyska Szkoa Wysza im. J. Rusieckiego; Gdaska Wysza Szkoa Administracji Wydzia Zamiejscowy w Olsztynie; Wysza Szkoa Pedagogiczna Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Warszawie Wydzia Zamiejscowy w Olsztynie; Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci Polskiej Akademii Nauk. Pod wzgldem liczby studentw przypadajcej na 10 000 mieszkacw w 2011 r. Olsztyn zajmuje siln pozycj wrd miast wojewdzkich, cho wrd jego trzech konkurentw z Polski Wschodniej znajduje si lider zestawienia Rzeszw (Wykres 8) Na szczegln uwag zasuguje fakt, e w takim ujciu stolica wojewdztwa warmisko-mazurskiego, wyprzedza Warszaw i Gdask, sytuujc si niemal na rwni z Wrocawiem, ktry aktywnie promuje swj wizerunek Miasta akademickiego. Dynamika zmian zachodzca w Olsztynie jest jednak mniej optymistyczna na przestrzeni lat 2006-2011 liczba studentw zmalaa. Na ksztatowanie tych zmian gwny wpyw ma narastajcy ni demograficzny. Wedug prognoz, jego oddziaywanie najsilniej dotknie uczelnie niepubliczne, gdy preferowan przez kandydatw alternatyw bd wolne miejsca na studiach publicznych29. Odnotowany w Olsztynie spadek liczby studentw placwek niepublicznych (Wykres 9) jest zasadniczo trendem krajowym i wystpowa we wszystkich stolicach Polski Wschodniej30.
Wykres 8. Liczba studentw na 10 tys. mieszkacw w roku akademickim 2010/2011
rdo: opracowanie wasne na podstawie materiaw Urzdu Statystycznego http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/lublin/ASSETS_Prezentacja-konferencja9.06.2011.pdf [dostp: sierpie 2013]
Lublinie
Niepokojcy jest natomiast fakt, e w badanym okresie w Olsztynie maleje rwnie liczba studentw uczelni publicznej tj. Uniwersytetu Warmisko-Mazurskiego. Wedle danych dot. rekrutacji na UWM, w roku akademickim 2010/2011 nastpi 2% spadek oglnej liczby kand ydatw31. Podobny proces, cho o wikszej intensywnoci, ma miejsce w Kielcach. Tymczasem w Rzeszowie i Biaymstoku liczba studentw uczelni publicznych ronie.
29 30
Demograficzne Tsunami 2011. Dane dotyczce liczby studentw z poziomu podregionw (NUTS 3) mona zasadniczo uzna za dane dla ich stolic, poniewa uczelnie wysze s skupione w najwikszych miastach. 31 Sprawozdanie z dziaalnoci 2011
Strona
28
Wykres 9. Liczba studentw uczelni publicznych (z prawej) i niepublicznych (z lewej) w 2011 r.
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS
Na uwag zasuguje fakt, e w zestawieniu Olsztyna, Biaegostoku, Rzeszowa i Kielc, UWM jest szko najwiksz pod wzgldem liczby studentw. Na przykad w stolicy wojewdztwa podlaskiego na podobn liczb studentw skadaj si Politechnika Biaostocka, Uniwersytet Medyczny i Uniwersytet w Biaymstoku. W konkurencji o studentw wanym czynnikiem jest postrzeganie danej uczelni. W Rankingu Szk Wyszych organizowanym przez wydawnictwo Perspektywy oraz Rzeczpospolit, w 2012 r. Uniwersytet Warmisko-Mazurski zaj 26. miejsce w generalnym rankingu (na 88 ocenianych uczelni). Porwnujc orodki w ssiednich wojewdztwach, UWM klasyfikuje si wyej od Uniwersytetu w Biaymstoku (46.) i Politechniki Biaostockiej (50.)32. Opisujc akademicki charakter Olsztyna warto poruszy zagadnienie siy przycigania studentw. W odrnieniu od Rzeszowa i Biaegostoku, ktre peni funkcj akademick przede wszystkim w skali regionalnej, Olsztyn, pomimo i jest mniejszym orodkiem, ma silniejsze oddziaywanie ponadregionalne. Niestety Miasto naley zarazem do grupy orodkw akademickich, ktre nie s w stanie zatrzyma na miejscowym rynku pracy duej czci absolwentw (podobnie jak Szczecin czy Toru)33. W samym tylko 2011 roku wyszy poziom nauczania ukoczyo w Olsztynie 11 tysicy absolwentw niemal tyle samo, co w wikszym Biaymstoku (stacjonarnych i niestacjonarnych; w kolejnym roku byo to niecae 9 tys.). Uniwersytet Warmisko-Mazurski postrzegany jest jako jeden z najwaniejszych czynnikw rozwojowych Olsztyna. To on w duej mierze uksztatowa obecny charakter Miasta, decydujc o korzystnych warunkach demograficznych przycigajc modych ludzi. Wanie ich napyw wskazany jest jako najwaniejsze oddziaywanie uczelni34. Obok funkcji edukacyjnej, uczelnia tworzy specyficzny akademicki charakter Miasta i wzbogaca ycie kulturalne. Jednoczenie intensywno tego ostatniego typu oddziaywania mogaby by silniejsza i powinna
32 33
http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=5074&Itemid=909 [dostp: sierpie 2013] Raport wprowadzajcy MRR 2010. 34 Sprawozdanie

Strona
29
by wzmacniana. Skal wpywu uczelni na ycie Miasta ukazuje take proporcja liczby studentw do liczby mieszkacw. W Olsztynie studentem jest mniej wicej co 5 mieszkaniec mi asta35. Oglne analizy odnoszce si do pozycji Warmii i Mazur w dziaalnoci badawczo-rozwojowej oraz innowacyjnoci stawiaj wojewdztwo w gronie regionw najsabszych w skali kraju, a tym samym rwnie i w skali UE36. Olsztyn jako gwny orodek regionu wyrnia si jednak pewnym potencjaem naukowym, w szczeglnoci w zakresie nauk rolniczych i lenych (wg oceny parametrycznej MNiSW). Do krajowej czowki nale: Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN (2. miejsce na 55 jednostek w zestawieniu); Wydzia Bioinynierii Zwierzt UWM (4. miejsce); Wydzia Ochrony rodowiska i Rybactwa UWM (9. miejsce)37; pierwsz kategori otrzymay rwnie trzy inne wydziay UWM: Medycyny Weterynaryjnej, Nauki o ywnoci oraz Ksztatowania rodowiska i Rolnictwa; ponadto, w grupie Inynieria i Ochrona rodowiska, Technologie rodowiskowe, Rolnicze i Lene, Instytut Rybactwa rdldowego im. Stanisawa Sakowicza w Olsztynie zajmuje 4. miejsce (na 29 jednostek) (Ujednolicony wykaz). Pomimo swych osigni organizacyjnych i naukowych, Uniwersytet Warmisko-Mazurski nie jest w peni wyksztaconym motorem rozwoju innowacji w regionie. Cho mocn stron jest funkcjonowanie Centrum Innowacji i Transferu Technologii przy Uniwersytecie WarmiskoMazurskim, to za barier nadal uwaa si zbyt sab wspprac UWM z pozostaymi aktorami sceny innowacyjnej biznesem i instytucjami jego otoczenia38. W tej materii pomocna powinna by dziaalno Olsztyskiego Parku Naukowo-Technologicznego39. Jego zadaniem, poza zarzdzaniem majtkiem wytworzonym w ramach projektu Budowa i uruchomienie Olsztyskiego Parku Naukowo-Technologicznego, jest tworzenie platformy wsppracy nauki z gospodark, tworzenie korzystnych warunkw wsppracy pomidzy przedsibiorcami oraz midzy przedsibiorcami a sfer badawczo-rozwojow oraz podejmowanie dziaa sprzyjajcych do rozpoczynania dziaalnoci gospodarczej nastawionej w szczeglnoci na wykorzystanie innowacyjnych produktw i technologii40.
35
W 2012 r. w Olsztynie studiowao ok. 37 tys. studentw, biorc pod uwag, to e wikszo z nich nie jest zameldowana w miecie naley podwyszy liczb mieszkacw do ok. 200 tys. 36 vide: Dziemianowicz W., Szmigiel K., Charkiewicz J., Dbrowska A., Analiza sytuacji w wojewdztwie na podstawie danych zastanych 2009 oraz Warmia i Mazury 2020 Jaka droga do rozwoju? IBS, Olsztyn 2010. 37 Od 2012 roku nosi nazw Wydzia Nauk o rodowisku. 38 Regionalna Strategia Innowacyjnoci 39 Zgodnie z Uchwa nr XXXVIII/669/13 Rady Miasta Olsztyna z dnia 29 maja 2013 roku, z dniem 1 sierpnia 2013 r. utworzona zostaa jednostka budetowa Olsztyski Park Naukowo-Technologiczny. 40 http://www.parktechnologiczny.olsztyn.eu/ [dostp: sierpie 2013]
Strona
30
3.6. ORAZ ROZWINITE FUNKCJE WYPOCZYNKOWE

Wskanikami, ktre w najbardziej przekrojowy sposb pokazuje uczestnictwo mieszkacw danej jednostki w yciu kulturalnym oraz przedstawia zakres oferty kulturalnej jest liczba imprez kulturalnych ogem oraz liczba ich uczestnikw (najlepiej w przeliczeniu na liczb ludnoci). Olsztyn gruje nad pozostaymi stolicami Polski Wschodniej pod wzgldem obydwu tych wskanikw (Wykres 10).Odbywa si tam zarwno najwicej imprez kulturalnych jak i uczestniczy w nich najwicej osb w przeliczeniu na liczb mieszkacw. Pod wzgldem redniej liczby uczestnikw imprezy znajduje si na 2 miejscu za Rzeszowem. Wskanikiem obrazujcym liczb podmiotw wchodzcych w skad rodowiska kultury moe by liczba czonkw zespow artystycznych w przeliczeniu na 10 000 mieszkacw41. W tej kategorii Olsztyn zajmuje miejsce w pierwszej poowie stawki miast wojewdzkich (44 osoby przy redniej 32) i wyprzedza wszystkie stolice Polski Wschodniej z wyjtkiem samotnego lidera zestawienia Rzeszowa, w ktrym liczba ta wynosi niemal 90 osb.
Wykres 10. Liczba imprez kulturalnych ogem (supek grny) oraz liczba uczestnikw imprez kulturalnych na 1000 mieszkacw (supek dolny) w 2011 r.
Olsztyn wyrnia si na tle miast wojewdzkich pod wzgldem liczby czytelnikw bibliotek publicznych na 1000 ludnoci (ok. 300 osb pierwsza pozycja Miasta w caym okresie 20082011, kolejn pozycj zajmowa Krakw ok. 280 osb). Korzystna jest rwnie wzgldnie niska liczba ludnoci przypadajca na jedn placwk (5 tys. w 2011 roku), wrd regionalnych stolic lepszym wynikiem mg pochwali si jedynie Gorzw Wielkopolski (4,4 tys.). Co rwnie istotne, w Olsztynie wzrasta liczba wypoycze. W 2011 roku w olsztyskich teatrach wystawione zostay niecae 43 przedstawienia na 10 tys. mieszkacw, co dao Miastu trzeci pozycj wrd wszystkich miast wojewdzkich, pierwsz
41
Ogem, czyli zgodnie z definicj GUS mowa tu o zespoach: teatralnych, muzycznych (instrumentalnych), wokalnych i chrach, folklorystycznych oraz tanecznych.
Strona
31
w porwnaniu z Biaymstokiem, Kielcami i Rzeszowem42. Na uwag zasuguje dua aktywno Olsztyskiego Teatru Lalek. Liczba wystawionych w 2011 roku przedstawie (w odniesieniu do liczby mieszkacw) w porwnaniu z przedstawieniami wystawionymi w miastach wojewdzkich posiadajcych teatry lalkowe (15) zapewnia Olsztynowi trzeci lokat. Obok wspomnianego Teatru Lalek, do znaczcych orodkw kultury w Olsztynie nale: Teatr im. Stefana Jaracza; Muzeum Warmii i Mazur; Warmisko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego; Olsztyskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne; Akademickie Centrum Kultury (UWM) koncentrujce kluby akademickie; Pastwowa Szkoa Muzyczna im. Fryderyka Chopina; Biuro Wystaw Artystycznych / Galeria Sztuki Wspczesnej; Miejski Orodek Kultury z powstajcym Muzeum Nowoczesnoci; Miejska Biblioteka Publiczna z trzema bibliotekami multimedialnymi; Orodek Bada Naukowych im. Wojciecha Ktrzyskiego. Znaczc rol wrd jednostek i organizacji istotnych dla kreowania kultury, ktre wyrniaj Olsztyn odgrywaj: Stowarzyszenie Wsplnota Kulturowa BORUSSIA i Fundacja BORUSSIA, prowadzce Midzynarodowe Centrum Dialogu DOM MENDELSOHNA; Liceum Plastyczne im. E. MENDELSOHNA; Biblioteka Wyszego Seminarium Duchownego Metropolii Warmiskiej "Hosianum" (w zbiorach ktrej znajduje si duy zbir inkunabuw i starodrukw, najwikszy w Polsce pnocno-wschodniej). W latach 2006-2011 wydatki na kultur i ochron dziedzictwa narodowego stanowiy 3% oglnych wydatkw budetu miasta. Pod tym wzgldem Olsztyn zajmuje miejsce w drugiej poowie rankingu miast wojewdzkich (Wykres 11), wyprzedzajc cztery stolice Polski Wschodniej i Zielon Gr. W przeliczeniu na jednego mieszkaca budet Olsztyna przeznacza na ten cel przecitnie 107 z, natomiast wspomniane pi miast od 69 - 95 z. Jak wnioskuj Autorzy Dynamicznej diagnozy kultury wojewdztwa warmisko-mazurskiego (2012, s. 147), najcenniejszym zasobem Warmii i Mazur dla rozwijania kapitau kulturowego i spoecznego w spoecznociach lokalnych nie jest natura czy dziedzictwo kulturowe, ale ludzie kultury i drzemice potencjay spoecznoci lokalnych. W tym kontekcie szczeglnie istotny wydaje si, rwnie pochodzcy z tego badania, wniosek o niedostatecznej sieci wsppracy jak tworz regionalne instytucje kultury i inni organizatorzy ycia kulturalnego. Sprzyjajcym
42
Uwzgldnione zostay przedstawienia wystawione w teatrach dramatycznych, teatrach muzycznych rozrywkowych, operetkach, teatrach taca, baletu, musicalu, teatrach operowych i teatrach lalkowych.
Strona
32
czynnikiem mogoby by zacienienie wsppracy w tej materii pomidzy Olsztynem a Elblgiem43.

Wykres 11. Wydatki budetu miasta na kultur i ochron dziedzictwa narodowego jako % wydatkw ogem (w okresie 2006-2011)
Zauwaalne s pozytywne zmiany w zakresie aktywnoci kulturalnej w miecie (coraz wicej wysokiej jakoci imprez kulturalnych, wikszy dostp do kultury wysokiej, udane przedsiwzicia np. Noc Kabaretowa, Olsztyskie Lato Artystyczne). Respondenci zwrcili rwnie uwag na skal przedsiwzi w dziedzinie kultury, ktre s raczej nastawione na zaspokajania potrzeb lokalnych44. Brakuje natomiast przedsiwzi o skali ponad miejskiej, umacniajcych pozycj Olsztyna jako kulturalnej stolicy regionu, oraz wydarze o skali ponadregionalnej, budujcych kulturaln mark Miasta. Wskazali take, e imprezy o charakterze oglnopolskim odbywaj si w innych, mniejszych miastach wojewdztwa takich jak Ostrda, czy Mrgowo45. Warunki do uprawiania sportu i rekreacji pozytywnie ocenia 54% Olsztynian (2012, w 2010 byo to 51%). Pord najwaniejszych obiektw sportowych wymieni naley Wodne Centrum RekreacyjnoSportowe Aquasfera, Pla Miejska (trwa projekt jej modernizacji i znacznej rozbudowy) oraz pole golfowe w gminie Gietrzwad, natomiast z imprez wyrniajcych Olsztyn: puchar jachtw, maratony MTB i regaty eglarskie. Brakuje danych statystycznych dotyczcych uczestnictwa w sekcjach i klubach sportowych na poziomie gmin, ale pewne wnioski mona wyciga z danych zagregowanych do poziomu podregionw, poniewa ich najwiksze zagszczenie wystpuje wanie w ich gwnych miastach. Spord czterech podregionw zawierajcych w sobie stolice badanych wojewdztw,
43 44
Pniewski i in. 2011. W wietle bada opinii mieszkacw (2012, 2010) wzmocnienia wymaga oferta lokalna niedobr placwek kultury na swych osiedlach wskazaa przewaajca cz mieszkacw osiedla Gutkowo, Likusy, Osiedla Generaw oraz Brzeziny (najwysze oceny Kormoran, Kociuszki, rdmiecie). Nierwnoci widoczne s rwnie w dostpie do lokalnej infrastruktury rekreacyjno-sportowej, ktra najlepiej oceniana jest na osiedlach Kortowo, Kormoran i Mazurskim, za najsabiej na osiedlu Brzeziny i Ktrzyskiego. 45 W Ostrdzie odbywa si najbardziej znany w Polsce i najwikszy festiwal muzyki Reggae Ostrda Reggae Festival, natomiast imprez sztandarowa Mrgowa jest festiwal muzyki Country.
Strona
33
najwiksz liczb uczestnikw sekcji sportowych w przeliczeniu na 1000 mieszkacw charakteryzuje si podregion rzeszowski (33 czonkw sekcji sportowych na 1000 mieszkacw), za nim znajduje si podregion biaostocki 29 osb na 1000 mieszkacw. W podregionie olsztyskim jest to 21 osb, natomiast w kieleckim 19 osb. Co ciekawe Olsztyn nie jest liderem nawet wrd uczestnikw sekcji sportw wodnych, gdzie ustpuje podregionowi rzeszowskiemu. Wnioskiem z wywiadw przeprowadzonych w 2012 roku na potrzeby aktualizacji strategii, jest konieczno lepszej promocji wydarze sportowych tak, aby wzmocni ponadregionaln skal wybranych imprez. Generalnie infrastruktura sportowa Olsztyna wymaga dalszej modernizacji i rozbudowy, w tym hali widowiskowo-sportowej speniajcej wymogi nowoczesnych imprez sportowych. W kwestii takiej przestrzeni Olsztyn ustpuje m.in. Rzeszowowi, dysponujcemu nowoczesn hal wielofunkcyjn Regionalnym Centrum WidowiskowoSportowym. Wyrnikiem stolicy Warmii i Mazur jest natomiast potencja rekreacyjny i spo rtowy olsztyskich jezior, ktry jednak wymaga zagospodarowania i zwikszenia intensywnoci infrastruktury sportowej i rekreacyjnej.
3.7. BUDUJ REGIONALNE ZNACZENIE MIASTA

Olsztyn wprawdzie nie tworzy metropolii, ale jak kada stolica regionu powinien generowa impulsy rozwojowe dla caego wojewdztwa. W Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego (KSRR 2010-2020) orodki stoeczne s bowiem traktowane jako bieguny wzrostu odpowiedzialne za konkurencyjno caego kraju. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju przewiduje systematyczn koncentracj w miecie ponadregionalnych funkcji metropolitalnych. Na razie jednak stwierdza si, e Olsztyn oraz pozostae miasta wojewdzkie w Polsce Wschodniej w niewystarczajcy sposb oddziauj na procesy rozwojowe swych regionw. Oddziaywanie Olsztyna widoczne jest w skali subregionalnej w wyniku suburbanizacji. W bezporednim otoczeniu stolicy (gminach z ni ssiadujcych) rozwija si funkcja rezydencyjna. Wpyw Olsztyna widoczny jest przez pryzmat wzrostu dochodw wasnych46 ssiadujcych ze stolic gmin. W zestawieniu ze stolicami wojewdztwa podlaskiego, podkarpackiego i witokrzyskiego, to Olsztyn dysponuje najbogatszym otoczeniem (Wykres 12). W 2011 r., gminy ssiadujce z Miastem dysponoway przecitnie kwot 1,6 tys. z dochodw wasnych w przeliczeniu na jednego mieszkaca.
46
Dochody wasne budetu gminy, zgodnie z definicj GUS, cz dochody typowo lokalne (podatek rolny, od nieruchomoci, od rodkw transportowych, dochody z najmu, opata targowa, etc.) z dochodami gminy z tytuu udziaw w podatkach stanowicych dochd budetu pastwa tj. podatku dochodowym od osb prywatnych (PIT) oraz podatku dochodowym od osb prawnych (CIT). Wskanik opisuje wic nie tylko wielko rodkw, jakimi rozporzdza samorzd, lecz take, porednio, zamono mieszkacw i obroty firm na terenie gminy.
Strona
34
Wykres 12. Dochody wasne budetw gmin per capita w PLN w 2011 r.
rdo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.
Wysoka pozycja otoczenia stolicy wojewdztwa warmisko-mazurskiego to w szczeglnoci zasuga wysokiego wskanika w gminie Stawiguda (2,6 tys. w 2011 r.), ktra znalaza si na pocztku drugiej setki najbogatszych gmin w kraju oraz braku gmin odznaczajcych si w sposb negatywny pod wzgldem dochodw wasnych na 1 mieszkaca (najniszy wskanik wykazaa gmina Barczewo 1,1 tys. per capita). Korzystne z punktu widzenia zintegrowanego rozwoju aglomeracji jest powoanie w 2009 r. Rady Olsztyskiego Obszaru Aglomeracyjnego. W porozumieniu tym, obok Olsztyna i Starostwa Powiatowego, uczestnicz gminy powiatu olsztyskiego. Jej funkcjonowanie jest szans na wzmocnienie wsppracy na linii Olsztyn-otoczenie. Wsparciem porozumienia ma by Regionalne Centrum Konkurencyjnoci Obszarw Aglomeracyjnych47 jednostka badawcza powstaa w 2010 r. dziki porozumieniu Rady i Uniwersytetu Warmisko-Mazurskiego. Nie tylko wsppraca subregionalna jest szans rozwojow stolicy wojewdztwa autorzy Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju dostrzegaj wzrost siy zalenoci Olsztyna z Gdaskiem. W takim ukadzie wskazana jest intensyfikacja wsppracy ze stolic wojewdztwa pomorskiego. Wanym zwornikiem wsppracy na linii Olsztyn-Gdask moe by Elblg, pooony mniej wicej w poowie drogi pomidzy obiema stolicami wojewdztw i posiadajcy funkcjonalne zwizki z oboma tymi miastami. Wana, przede wszystkim w zakresie wymiany dowiadcze i dobrych praktyk jest take wsppraca z partnerami zagranicznymi. Olsztyn posiada umowy o partnerstwie z 8 miastami oraz umowy o wsppracy z dalszymi trzema. S to przede wszystkim podmioty z zachodnioeuropejskich pastw Unii Europejskich (poza nimi take miasto Richmond ze Stanw Zjednoczonych, ukraiski uck oraz rosyjski Kaliningrad). Za niepokojce naley uzna brak uczestnictwa Olsztyna w innych sieciach wsppracy przede wszystkim stowarzyszeniach miast. Liczba partnerstw Olsztyna jest podobna do pozostaych analizowanych miast Kielce posiadaj 6 miast partnerskich i 3, z ktrymi wsppracuj, a Biaystok, podobnie jak Olsztyn, 8 miast partnerskich. Najwicej, bo 13 partnerw posiada Rzeszw. Ponadto Rzeszw i Biay-
47
Pord gwnych celw Centrum znajduje prowadzenie bada z zakresu rozwoju obszarw zurbanizowanych, szczeglnie Polski Wschodniej i Olsztyskiego Obszaru Aglomeracyjnego.
Strona
35
stok nale do stowarzyszenia miast EUROCITIES, a Biaystok jest take czonkiem euroregionu Niemen. Olsztyn jest czonkiem Stowarzyszenia Gmin Rzeczpospolitej Polskiej Euroregion Batyk.
3.8. PROBLEMY KOMUNIKACYJNE

Warmia i Mazury s, obok wojewdztwa podlaskiego i zachodniopomorskiego, najsabiej dostpnym regionem Polski i zarazem obszarem o jednej z najmniejszych dostpnoci komun ikacyjnej w UE48. Problem pogbiaj niekorzystne warunki naturalne dla rozwoju sieci transportu ldowego (uksztatowanie terenu, duy udzia lasw i wd powierzchniowych). Stan istniejcej infrastruktury jest w znacznej czci nieodpowiedni. Olsztyn cechuje si sab dostpnoci transportow, zarwno w wymiarze wewntrzregionalnym, jak i krajowym (cho pod tym wzgldem sytuuje si lepiej ni Biaystok). Drogi krajowe, zapewniajce poczenie z Olsztynem DK 16, 51 i 53 nie s przystosowane do przenoszenia obcie na nich wystpujcych. W latach 2005-2010 na DK51 (kierunek: Olsztynek) odnotowano najwikszy wzrost Mapa 5. Pooenie komunikacyjne Olsztyna obcienia (o 44%). Trasa ta obarczona jest obcieniem sigajcym ponad 12 tys. pojazdw na dob49. Szans na popraw dostpnoci Olsztyna jest rozpoczta ju modernizacja trasy S7. Dostpno wewntrzregionalna Olsztyna jest zdecydowanie najsabsza spord stolic wojewdztw Polski Wschodniej. Czasy dojazdu do orodkw subregionalnych (Elblga i Eku) s o 30-50% rdo: opracowanie Geoprofit. dusze ni dla pozostaych wojewdztw Polski Wschodniej (Tabela 4). Jest to efektem zarwno duej powierzchni wojewdztwa, jak i rozoenia orodkw powiatowych wzgldem Olsztyna. Obydwa ograniczenia mogyby by przynajmniej czciowo zniwelowane szybkimi poczeniami, ktrych jednak w regionie brakuje. Niska dostpno orodkw subregionalnych osabia wizi wewntrzregionalne. Dodatkowo pogbia to fakt, e zarwno Elblg, jak i Ek s pooone bliej stolic s-
48 49
Komornicki i in. 2011; Dziemianowicz, Szlachta 2012. Dane na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu 2010 przeprowadzonego przez Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad http://www.gddkia.gov.pl/pl/987/gpr-2010 [dostp: sierpie 2013].
Strona
36
siednich wojewdztw ni Olsztyna i to z nimi s lepiej skomunikowane, co wpywa take na wzrost intensywnoci innych powiza funkcjonalnych.
Tabela 4. Dostpno wewntrzregionalna stolic wojewdztw Polski Wschodniej
Biaystok Rzeszw 59 57 68 64
Olsztyn
Lublin
rednia odlego do miast powiatowych (km) redni czas przejazdu samochodem do miast powiatowych (min) rednia odlego do orodkw subregionalnych (km) redni czas przejazdu samochodem do orodkw subregionalnych (min)
93 78
79 66
69 61 92 77
127 101 121 84
rdo: opracowanie wasne na podstawie Komornicki i in. 2011 oraz www.targeo.pl
Dostpno lotnicza Olsztyna jest niska na terenie wojewdztwa nie funkcjonuje aden port lotniczy. Najblisze to Gdask-Rbiechowo (oddalone o 175 km), Modlin (180 km) oraz Okcie (230). Lotnisko Olsztyn-Dajtki peni funkcje sportowe dla maych jednostek, natomiast oddalone o ok. 55 kilometrw od Olsztyna lotnisko Szczytno-Szymany zawiesio realizacj operacji lotniczych do czasu przeprowadzenia gruntownej modernizacji. Problem marginalizacji komunikacyjnej Olsztyna naley postrzega wieloaspektowo50: obnia jako ycia mieszkacw (ze wzgldu na utrudniony dostp do innych miast i wiadczonych tam usug, obnione bezpieczestwo ruchu i uciliwo ruchu tranzytowego przez Miasto), ogranicza zainteresowanie inwestorw zagranicznych51, ogranicza rozwj Olsztyna jako orodka naukowego (utrudnia kontakty ze rodowiskiem zagranicznym), utrudnia rozwj turystyki, w tym zagranicznej. W Olsztynie zarejestrowanych jest ponad 96 tys. pojazdw (2011) w porwnaniu z rokiem 2009 liczba ta zwikszya si o 7%, za porwnujc z rokiem 2004 wzrost wynis a 48% ( GUS BDL; Krawczyk 2005). Rosnca liczba pojazdw skutkuje zwikszeniem natenia ruchu, za ktrym nie w peni nada rozwj sieci drogowej, co jest w Polsce zjawiskiem powszechnym. W przypadku Olsztyna przyczyn wysokiego natenia jest rwnie ruch tranzytowy, ktry z powodu braku obwodnicy oraz tras alternatywnych, prowadzony jest przez Miasto. Problemy z tym zwizane wyduone czasy przejazdu (korki), haas, zanieczyszczenia powietrza, wypadki, techniczne obcienie drg miejskich znajduj odzwierciedlenie w funkcjonowaniu caego Miasta. Ich konsekwencje odczuwane s przez wszystkich uytkownikw przestrzeni miejskiej wpywaj negatywnie na jako ycia w Olsztynie oraz na jego atrakcyjno dla biz
50 51
Sprawozdanie To spostrzeenie znajduje rwnie poparcie w zapisach diagnozy problemowej regionu dostpno komunikacyjna pozostaje jednym z najwaniejszych czynnikw lokalizacji. Sabo powiza komunikacyjnych ogranicza rwnie mobilno ludzi poszukujcych wyksztacenia i pracy (Dziemianowicz, Szlachta, 2012 s. 53).
Strona
Kielce 57 54 64 60
37
nesu i turystw. Kolejnym wyzwaniem jest proces suburbanizacji i zwizane z nim codzienne dojazdy mieszkacw podolsztyskich gmin do Miasta52. W 2011 roku Olsztyn dysponowa miejscami parkingowymi dla 22 tysicy pojazdw i w ostatnim czasie jest ona staa (w porwnaniu z 2009 r. przybyy 72 miejsca). Rozwj infrastruktury postojowej nie nada za wzrostem liczby pojazdw (w latach 2009-2011 wzrost o 5 tys., do 73 tys.). W opinii wikszoci mieszkacw poda miejsc jest niewystarczajca (67% ocen negatywnych ogem; w rdmieciu 74%). Naley mie na uwadze, e pokrycie rosncego zapotrzebowania w caej przestrzeni miejskiej jest niewykonalne, co nie jest wycznie problemem Olsztyna. Jest to jeden z czynnikw decydujcych o koniecznoci wzmacniania systemw komunikacji alternatywnych wobec dojazdw samochodami (przede wszystkim komunikacji publicznej). W porwnaniu do stolic wojewdztw Polski Wschodniej, komunikacja miejska w Olsztynie wypada skromnie. Stolica wojewdztwa warmisko-mazurskiego posiada najnisz liczb kursw na tysic mieszkacw 7,2, podczas gdy w Kielcach wskanik ten wynosi 13,6, a w Biaymstoku a 16,1. Olsztyn nie posiada take rozwinitej sieci podmiejskiej komunikacji publicznej. Tylko 7 linii wyjeda poza granice Miasta, podczas gdy w Rzeszowie takich linii jest 15, w Biaymstoku 19, a w Kielcach a 2253. Problem sabo rozwinitego systemu transportu aglomeracyjnego zosta podniesiony take w wywiadach przeprowadzonych na potrzeby aktualizacji strategii. Respondenci zwracali rwnie uwag na trudnoci w relacjach midzy w adzami Olsztyna a gminami ssiednimi w zakresie organizacji komunikacji publicznej (kwestia partycypowania gmin w kosztach komunikacji podmiejskiej)54. Potrzeb rozwoju tego systemu wymienia rwnie diagnoza problemowa opracowana dla wojewdztwa55. Sabo rozwinity jest take system komunikacji nocnej. W Olsztynie s to jedynie 2 linie realizujce w sumie 8 kursw56. Olsztyn odznacza si negatywnie na tle Rzeszowa, w ktrym funkcjonuj 3 linie nocne oraz Biaegostoku, gdzie dziaaj 4 takie linie (w tym jedna wyjedajca poza granice Miasta). Gorzej ni w Olsztynie jest pod tym wzgldem w Kielcach, gdzie dziaa tylko 1 linia no cna57. W adnym z tych miast nie istnieje sie tramwajowa. Najbardziej zaawansowane prace w zakresie jej tworzenia prowadzi Olsztyn, ktry realizuje projekt jej stworzenia przy wsparciu funduszy europejskich58. Ocena dostpu do komunikacji miejskiej wystawiana przez mieszkacw Olsztyna w badaniach opinii publicznej jest generalnie przychylna (75% odpowiedzi pozytywnych w edycji 2012; podobnie w 2010 r.). Na tym tle wyrnia si jednak osiedle Zielona Grka jest to jedyne osiedle, gdzie wyranie przewaaj opinie krytyczne.
52 53
Sprawozdanie Systemy miejskiego transportu 54 Sprawozdanie 55 Dziemianowicz, Szlachta 2012. 56 Dane za http://www.zdzit.olsztyn.eu [dostp: sierpie 2013] 57 Dane dla Rzeszowa za - http://www.infores.pl/mpk/pl/, dla Biaegostoku za - http://www.bialystokonline.pl/zokm.php, a dla Kielc za http://ztm.kielce.pl/rozklady/rozklady/linie.htm [dostp: sierpie 2013] 58 Olsztyska sie tramwajowa ma zosta stworzona w ramach projektu Modernizacja i rozwj zintegrowanego systemu transportu zbiorowego w Olsztynie realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Rozwj Polski Wschodniej.
Strona
38
Pozytywna ocena dostpnoci nie oznacza jednak doskonaoci systemu. Istotnym zagadnieniem m.in. jest problem przystankw kocowych oraz czsto niedostateczna pojemno zatok autobusowych59. Olsztyn znajduje si na pocztkowym etapie ksztatowania ukadu drg rowerowych i infrastruktury towarzyszcej. W latach 2010-2011 na terenie Miasta oddano do uytkowania okoo 7 km takich cieek. S to na og krtkie odcinki, ktre nie tworz spjnej sieci. Tym samym nie peni one w dostatecznym stopniu nawet funkcji rekreacyjnej (pozytywnym wyjtkiem jest trasa nad Jeziorem Dugim), a tym bardziej transportowej. Negatywna ocena obecnego stanu dominuje we wszystkich olsztyskich osiedlach, z wyjtkiem osiedla Nad Jeziorem Dugim i osiedla Grunwaldzkiego.
3.9. I SABO FUNKCJI MEDYCZNYCH S BARIERAMI W BUDOWIE FUNKCJI METROPOLITALNYCH

Usugi medyczne i opieka nad osobami uzalenionymi od pomocy innych uznano za jeden z piciu sektorw wysokiej szansy wojewdztwa warmisko-mazurskiego60. Opiek zdrowotn mona bowiem ocenia nie tylko przez pryzmat zaspokajania lokalnych czy regionalnych potrzeb, ale te jako element konkurencji o nowych mieszkacw skadow jakoci ycia. Istotne znaczenie ma tu proces starzenia si spoeczestwa, z ktrym wiza si bdzie rosnce zapotrzebowanie na usugi tego typu. Ich jako (odpowiednia kadra i zawansowanie tec hnologiczne, uzupenione o ofert wypoczynkow) moe sta si istotnym elementem konkurencji midzy regionami. W Olsztynie obserwuje si najwiksz w wojewdztwie koncentracj zakadw opieki ponadpodstawowej, co jest zjawiskiem typowym dla miasta o statusie stolicy wojewdztwa. W miecie funkcjonuje 7 publicznych placwek ponadpodstawowej opieki stacjonarnej, w tym trzy szpitale specjalistyczne (dziecicy, wojewdzki oraz grulicy i chorb puc) oraz Zesp Lecznictwa Psychiatrycznego i Centrum Onkologii. Dostp do wysokiej klasy specjalistw oraz szeroka oferta szpitali specjalistycznych byy czsto wymieniane podczas wywiadw przeprowadzonych w 2012 roku, jako jeden z czynnikw pozytywnie wpywajcych na jako ycia w Olsztynie. Jednak rozwinita sie szpitali specjalistycznych jest jedynie potencjaln baz do rozwoju szerszej funkcji zdrowotnej Miasta. Obok sprzyjajcych walorw rodowiskowych, istotnym czynnikiem jest te funkcjonowanie na Uniwersytecie Warmisko-Mazurskim najmodszego w kraju wydziau nauk medycznych, ksztaccego od 2007 roku (od 2011 uprawnienia do nawadnia tytuu doktora nauk medycznych).
59 60
Raport wprowadzajcy Ministerstwa Tomczyk i in. 2012.

Strona
39
W Olsztynie brakuje jednak usug towarzyszcych rozwinitej sieci szpitali, w tym usug rehabilitacyjnych czy hotelowych. Aby Olsztyn mg stanowi centrum zdrowia w skali ponadregionalnej potrzebne jest przygotowanie atrakcyjnej oferty rwnie dla klientw zewntrznych, a nie tylko dla zaspokajania potrzeb Miasta i regionu61. Tymczasem, w wietle przeprowadzonej analizy, usugi medyczne na Warmii i Mazurach w bardzo niewielkim stopniu s konkurencyjne na rynku krajowym62. Nie mona rwnie pomin chodnej oceny oglnej, jak w badaniach opinii publicznej subie zdrowia wystawiaj Olsztynianie (tak w 2010 roku, jak i w 2012) cho naley pamita, e wynika ona rwnie z oglnopolskich trudnoci systemowych. Olsztyn posiada pewien potencja w zakresie zaplecza naukowego dla usug okoo medycznych. Na Uniwersytecie Warmisko-Mazurskim istnieje m. in. kierunek dietetyka, czy specjalizacja biologia medyczna, a take szereg kierunkw zwizanych z produkcj ywnoci. Jest te Instytut Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN, gdzie prowadzone s badania powicone otyoci, cukrzycy typu 2, problemom rozrodczoci czowieka oraz alergiom pokarmowym.
61 62
Sprawozdanie... Tomczyk i in. 2012.

Strona
40
4. ANALIZA SWOT
W pracach nad Strategi czonkowie Zespou przyjli zaoenie, e silne i sabe strony to elementy lece w peni w obszarze oddziaywania Miasta, a szanse i zagroenia to czynniki, na ktre Miasto nie ma bezporedniego, decydujcego wpywu (obszar decyzyjny jest poza nim). Silne strony
1. Stolica wojewdztwa. 2. Walory przyrodnicze (brzegi Jeziora Krzywego, dolina yny, kompleks Las Miejski i 11 jezior w obrbie Mi asta). 3. Rozwj kierunkw aktywnoci naukowej w obszarze nauk o yciu.
Sabe strony
1. Niski poziom kapitau spoecznego. 2. Brak wypracowanej marki Miasta. 3. Brak mechanizmw przycigania kapitau zewntrznego. 4. Niski poziom wskanika przedsibiorczoci. 5. Niski poziom innowacyjnoci firm.
Szanse
1. Wpisanie nowych zasad polityki miejskiej w europejsk polityk spjnoci na lata 2014 -2020. 2. Ssiedztwo Obwodu Kaliningradzkiego i Litwy. 3. Olsztyski Obszar Aglomeracyjny. 4. Potencja w zakresie nauk o yciu (kierunki techniczno-przyrodnicze), potencja naukowo-badawczy.
Zagroenia
1. Brak wpisania Olsztyna na list Urban Development Platform (NUTS 2). 2. Dugotrwae pozostawanie Olsztyna poza list orodkw metropolitalnych. 3. Pozostawanie Olsztyna poza korytarzami transeuropejskimi (TEN-T). 4. Niewystarczajce poczenia komunikacyjne Olsztyna z Obwodem Kaliningradzkim. 5. Brak obwodnicy Miasta, tranzyt tirw przez Miasto.
Analiza SWOT stanowi przykad podejcia od wewntrz na zewntrz, dlatego komplementarnym podejciem jest analiza TOWS z zewntrz do wewntrz. Synteza analizowanych czynnikw SWOT/TOWS, z uwzgldnieniem ich znaczenia dla rozwoju Miasta, pozwolia okreli obecn pozycj Olsztyna oraz najbardziej oczekiwane pola dziaa. Zgodnie z metodologi tworzenia analizy TOWS/SWOT dla kadego z omiu pyta zbudowano macierz, za pomoc ktrej zbadano relacje pomidzy poszczeglnymi czterema grupami elementw analizy SWOT. Zmierzano do odpowiedzi na pytanie, ktre elementy analizy SWOT w najwikszym stopniu pozostaj w zalenoci z pozostaymi. Pozwolio to wskaza obszary, ktre na wypadek interwencji strategicznej przeo si na popraw moliwie duej czci pozostaych problemw Miasta. Macierz SWOT/TOWS obrazuje nastpujce moliwoci:
Strona
41
Przewaga zwizkw silnych stron z szansami wskazuje moliwo koncentracji na najwaniejszych atutach miasta i wspierania ich, poniewa to od ich stanu zaley sytuacja w licznych obszarach w miecie, a take wykorzystanie pojawiajcych si w otoczeniu szans. Przewaga zwizkw mocnych stron z zagroeniami w tym wypadku miasto powinno koncentrowa si na takim wykorzystaniu swoich mocnych stron, by mogo wpywa lub moliwie agodzi pojawiajce si w otoczeniu zagroenia. Przewaga zwizkw sabych stron z szansami wskazuje potrzeb koncentracji na sabociach, ale w kontekcie szans. Likwidacja wewntrznych barier rozwoju miasta moe i powinna by wspierana przez korzystn sytuacj w otoczeniu zewntrznym. Przewaga zwizkw sabych stron z zagroeniami obrazuje sytuacj negatywnego sprzenia tego co dzieje si w otoczeniu miasta z jego najwikszymi bolczkami. Oczekiwana powinna by koncentracja celw strategicznych wanie na sabociach, jednak z gwnym naciskiem na zapobieganie zagroeniom. W analizie SWOT/TOWS Olsztyna wanie w tym obszarze uzyskano najwysze oceny zwizkw.
Na podstawie uzyskanych wynikw analizy SWOT/TOWS oraz oceny wanoci poszczeglnych elementw analizy SWOT uzyskano zestaw zagadnie, ktry sta si podstaw do formuowania celw strategicznych.
Strona
42
5. CELE STRATEGII
Strategia rozwoju Olsztyna operuje dwoma poziomami celw, tj. celami strategicznymi i celami operacyjnymi. Uszczegowieniem celw operacyjnych s kierunki dziaa. W Strategii ze wzgldu na jej charakter nie posuguje si konkretnymi projektami. S one domen dokumentw programowych i wykonawczych. Liczne dziaania, ktre bd wpyway na realizacj Strategii bd dopiero wyaniane i adresowane do Regionalnego Programu Operacyjnego, jak i innych programw krajowych, ktre s obecnie jeszcze w fazie przygotowa. Oglny chara kter Strategii ma uatwi Urzdowi Miasta i podmiotom zainteresowanym wykorzystaniem z ewntrznych rodkw publicznych skuteczne aplikowanie o fundusze na cele rozwojowe.
5.1. STRUKTURA CELW STRATEGICZNYCH

Strategia rozwoju Olsztyna okrela cztery cele strategiczne: A. Wzrost poziomu kapitau spoecznego; B. Wzrost napywu kapitau inwestycyjnego; C. Wzrost innowacyjnoci; D. Rozwj funkcji metropolitalnych. Cele te nawizuj zarwno do wizji rozwoju, wynikw analizy SWOT, jak te odzwierciedlaj zasady, jakimi kieroway si Zesp Strategiczny i grupy tematyczne. Przyjte cele s wspzalene, co oznacza, e realizacja kadego z nich przyczynia si do osigania rwnie pozostaych celw (Rysunek 1). Pomimo to, logika realizacji wizji rozwojowej pozwala wskaza jeden cel, ktry ma charakter cile horyzontalny (w najwikszym stopniu przenika pozostae). Celem tym jest Rozwj funkcji metropolitalnych. Znaczenie tego celu wynika z faktu, i tylko dobrze rozwinite funkcje metropolitalne, a w przyszoci przeksztacenie Olsztyna w orodek o randze metropolii daje szanse na skuteczne konkurowanie z innymi miastami w Polsce i Europie. Funkcje metropolitalne powinny z jednej strony by wspierane przez pozostae trzy cele, z drugiej za ich rozwj przyczyni si do efektywniejszej realizacji zarwno celu A, B jak i C. Trzy cele wertykalne odnosz si do najwaniejszych zagadnie zwizanych z funkcjonowaniem miasta przyszoci. Kade miasto tworz ludzie, i to czowiek coraz czciej stanowi o dyskusji rozwojowej. Wane s zarwno kwalifikacje (kapita ludzki), jak i specyficzne cechy spoeczne warunkujce umiejtno wsppracy (kapita spoeczny). Dlatego zdecydowano si wyrni cel strategiczny A odnoszcy si bezporednio do wzrostu poziomu kapitau spoecznego.
Strona
43
Cel strategiczny B wzrost napywu kapitau inwestycyjnego odnosi si do problemw migracji ludzi i kapitau. Jeeli Miasto chce utrzyma, a wrcz rozwija swj potencja ludnociowy, musi stwarza odpowiednie warunki dla prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Nowoczesne miejsca pracy, w sektorach konkurencyjnych daj podstaw mieszkacom do formuowania swoich planw yciowych wanie z Olsztynem. Cel operacyjny C, czyli wzrost innowacyjnoci wskazuje jakim miastem powinien by Olsztyn w najbliszym czasie. Musi zacz funkcjonowa dobra wsppraca w krgu biznes nauka administracja organizacje pozarzdowe. Nie jest to tylko wymg Unii Europejskiej, tego typu potrzeb wskazuj przykady miast, ktre odnosz sukcesy rozwojowe. Jednym z powodw formuowania tego celu jest rwnie postrzeganie innowacji i innowacyjnoci w szerokim kontekcie, wychodzcym poza schemat innowacji technologicznych i patentw.
Rysunek 1. Struktura celw strategicznych
Strona
44
5.2. STRUKTURA CELW OPERACYJNYCH

Kady z celw strategicznych ma wskazane cele operacyjne (Rysunek 2). Koncentruj si one na najwaniejszych zagadnieniach dotyczcych realizacji danego celu strategicznego, std ich liczba jest niewielka. Wyrniajc cele operacyjne starano si w miar moliwoci unika zada zwizanych z biec dziaalnoci Urzdu Miasta.
Rysunek 2. Cele strategiczne i operacyjne
CEL STRATEGICZNY A. Wzrost poziomu kapitau spoecznego A1. Umacnianie midzynarodowej pozycji Olsztyna jako miejsca styku kultur wschodu i zachodu A2. Budowanie tosamoci miasta CEL STRATEGICZNY B. Wzrost napywu kapitau inwestycyjnego B1. Wysokiej jakoci edukacja przedsibiorczoci CEL STRATEGICZNY C. Wzrost innowacyjnoci
C1. Olsztyn przyjazne rodowisku centrum innowacyjnoci i nowoczesnych technologii C2. Przeksztacanie Olsztyna w wyspecjalizowany orodek biznesowych usug zewntrznych C3. Olsztyn Centrum inteligentnych specjalizacji Warmii i Mazur
B2. Wspieranie rozwoju przedsibiorczoci
A3. Wzrost wsppracy opartej na zaufaniu
B3. Skuteczna promocja gospodarcza
CEL STRATEGICZNY D. Rozwj funkcji metropolitalnych
D1. Regionalne centrum komunikacyjne D2. Wzrost dostpnoci usug publicznych o znaczeniu regionalnym i midzynarodowym D3. Budowa silnej pozycji Olsztyna w sieciach wsppracy D4. Zapewnienie bezpieczestwa energetycznego i wysokiej jakoci rodowiska przyrodniczego
Strona
45
5.3. KIERUNKI DZIAA W CELACH OPERACYJNYCH

Cele operacyjne opisane s w dwch czciach. W pierwszej z nich wskazane jest uzasadnienie wyrnienia celu i efekty, jakie s oczekiwane, w drugiej za wymienione s kierunki dziaa.
CEL OPERACYJNY A1. UMACNIANIE MIDZYNARODOWEJ POZYCJI OLSZTYNA JAKO MIEJSCA STYKU KULTUR WSCHODU I ZACHODU
Cel operacyjny obejmuje midzynarodow aktywno podmiotw zlokalizowanych w miecie, ktrej efekty ju dzi wida w postaci nawizanych rnych form wsppracy. Olsztyn musi wykorzysta swoj bogat histori i nawizan wspprac z miastami partnerskimi w celu budowania bogatych relacji spoecznych, umacniajcych wizerunek Olsztyna otwartego i przyjaznego. Wszystkie dziaania w tym celu, powinny przyczynia si do budowania silnej pozycji Olsztyna (wrd orodkw wojewdzkich) w sferze dialogu midzykulturowego. Cel obejmuje nastpujce kierunki dziaa: wspprac z miastami partnerskimi w zakresie tego dziaania bd organizowane i wspierane inicjatywy dce do czenia relacji spoeczno-kulturowych z gospodarczymi. Olsztyn bdzie liderem w zainicjowaniu kilku misji gospodarczych (w Olsztynie i miastach bliniaczych), ktre bd rwnie suyy budowaniu jego znaczenia kulturowego; wspieranie inicjatyw organizacji pozarzdowych nakierowanych na wspprac midzynarodow wadze samorzdowe bd prowadziy otwart na wspprac polityk rozwoju kontaktw midzynarodowych. W zwizku z tym bardzo istotne stan si kontakty z organizacjami pozarzdowymi, ktre powinny by wanym partnerem we wzmacnianiu pozycji midzynarodowej Miasta; wspieranie midzynarodowej wymiany modziey w ramach tego kierunku dziaa bd wspierane inicjatywy rnych instytucji i organizacji, ktre pozwol modziey Olsztyna nawizywa kontakty midzynarodowe. W tym celu Miasto wykorzysta wszystkie swoje kontakty midzynarodowe, a take bdzie wspierao aktywno instytucji miejskich; organizacj midzynarodowych imprez kulturalnych i sportowych w ramach relizacji Strategii konieczne bdzie silne umidzynarodowienie najbardziej znanych imprez kulturalnych oraz podjcie dyskusji ze rodowiskami kultury oraz organizacji pozarzdowych nad moliwoci wykreowania dwch-trzech imprez cakiem nowych, ktre z zaoenia bd miay charakter midzynarodowy. Podobne dziaanie bdzie podjte w zakresie imprez sportowych;
Strona
46
CEL OPERACYJNY A2. BUDOWANIE TOSAMOCI MIASTA

Miasto ma bardzo bogat przeszo sigajc XIV wieku. Pooone jest na Poudniowej Warmii. W latach powojennych byo centrum wojewdztwa olsztyskiego (przy zmienianych jego granicach), obecnie jest stolic wojewdztwa warmisko-mazurskiego. Z Olsztynem zwizanych byo wiele znanych postaci historycznych. Rwnie dzi musi by obecnie miejscem, z ktrym utosamiaj si wane osobistoci ycia gospodarczego, politycznego, kultury czy sportu. Opierajc si na dobrze znanych zwizkach z Miastem Mikoaja Kopernika, a take kompozytora Feliksa Nowowiejskiego i architekta Ericha Mendelsohna mona wskaza podstaw dziaa promujcych zarwno nauk, kultur, jak i samo Miasto. W tym celu operacyjnym najwaniejsze bd nastpujce kierunki dziaa: inicjowanie, promocja i wspieranie dziaa w sferze kultury oraz podnoszenie wiedzy mieszkacw o historii i spucinie kulturowej Olsztyna i regionu ten kierunek dziaa powinien obj m.in. wprowadzenie do szk nauczania o historii regionu, cis wspprac z instytucjami zajmujcymi si histori i kultur regionu, promocj lokalnych obyczajw, rozbudow oferty kulturalnej Olsztyna; intensyfikacja i integracja dziaa, ktrych celem jest promocja Olsztyna, jako miasta, z ktrym wizay si i wi losy wielu wanych osobistoci z Polski i zagranicy ten kierunek dziaa powinien obj m.in. opracowanie i stae redagowanie informacji o osobistociach, ktrych losy zwizane s z Olsztynem, wspprac z orodkami i instytucjami zagranicznymi upamitniajcymi wane osobistoci w yciu Olsztyna (seminaria, wystawy, konkursy etc.), promocj Olsztyna ukierunkowan na kultur i sfer spoeczn, promocj Olsztyna w oparciu o jego historyczne pooenie i spucizn kulturow Warmii; wspieranie dziaa majcych na celu aktywizacj i integracj spoeczn kierunek dziaa powinien wychodzi naprzeciw oczekiwaniom licznych instytucji i organizacji pozarzdowych, a w jego ramach oczekuje si zwikszenia aktywnoci spoecznej w zakresie uczestniczenia w imprezach integrujcych rodowisko mieszkacw Olsztyna (festiwale, konkursy, wydarzenia organizowane dla mieszkacw i turystw).
CEL OPERACYJNY A3. WZROST WSPPRACY OPARTEJ NA ZAUFANIU

Wysokiej jakoci kapita spoeczny kojarzony jest najczciej z umiejtnoci rozwizywania problemw i podejmowania dziaa we wsppracy z innymi. Wsppraca oparta na zaufaniu jest wana zarwno w wymiarze gospodarczym (np. klastry), jak i spoecznym (np. na pozi omie aktywnoci organizacji pozarzdowych, ale take stosunkw midzyssiedzkich). Kierunki dziaa przewidziane w tym celu, to:
Strona
47
wspieranie inicjatyw osiedlowych ktrych celem bdzie integracja spoeczna, podniesienie aktywnoci mieszkacw (szczeglnie osb modych, w podeszym wieku, a take niepenosprawnych); podnoszenie jakoci przestrzeni publicznych, jako miejsc sucych integracji mieszkacw i sprzyjajcych rozwojowi spoeczestwa obywatelskiego wspierane bd inicjatywy w zakresie rewitalizacji tkanki miejskiej, z jednoczesnym wykorzystaniem walorw rodowiskowych Olsztyna; wspieranie aktywnoci organizacji pozarzdowych oraz rozwj partycypacji spoecznej Urzd Miasta bdzie wspiera dziaalno organizacji pozarzdowych, ale take liderw i grup liderw lokalnych ukierunkowan na wspprac rnych rodowisk oraz rnych partnerw (projekty sieciowe). W zasadzie wszystkie projekty realizowane w partnerstwach powinny przyczynia si do wzrostu dowiadczenia wsppracy, a w efekcie do budowania kapitau zaufania. Jednoczenie rozwijana bdzie idea partycypacji spoecznej, zarwno w sferze zachcania spoecznoci Olsztyna do aktywnego rozwizywania problemw lokalnych, jak i rozwijania ich odpowiedzialnoci w postaci budetu partycypacyjnego; wspieranie samorzdu gospodarczego szczeglna uwaga bdzie skierowana na wsparcie istniejcych struktur samorzdowych, jak i zachty tworzenia nowych. Przedsibiorcy olsztyscy powinni by silnie reprezentowani (poprzez silny samorzd) w dyskusji o procesach i kierunkach rozwoju Olsztyna; rozwj wsppracy w ramach Olsztyskiego Obszaru Aglomeracyjnego stowarzyszenie gmin aglomeracji Olsztyna bdzie wci najwaniejszym orodkiem wymiany dowiadcze, planowania procesw rozwojowych i budowania wizi wsppracy na poziomie administracji samorzdowej. Olsztyn, jak gwny orodek, bdzie peni aktywn rol w koordynacji dziaa, a take inicjowaniu rnych form wsppracy.
CEL OPERACYJNY B1. WYSOKIEJ JAKOCI EDUKACJA PRZEDSIBIORCZOCI

Podstaw dobrze funkcjonujcego biznesu jest wysokiej jakoci kapita ludzki. To jako pracownikw, ich wyksztacenie, umiejtnoci oraz cechy osobowociowe sprawiaj, e s konkurencyjni na rynku pracy, a take chc rozwija wasne przedsibiorstwa. W szczeglnoci podejmowane bd nastpujce kierunki dziaa: wspieranie rozwoju programw edukacyjnych w przedszkolach, szkoach podstawowych, gimnazjach i szkoach rednich ukierunkowanych na rozwj przedsibiorczoci programy te powinny mie za cel ksztatowanie postaw pro przedsibiorczych, a take budowanie wizi z regionem. Szczeglnie wane bd programy angaujce we wspprac rodowiska przedsibiorcw;
Strona
48
wsparcie dziaa zmierzajcych do dopasowania szk zawodowych do wymogw lokalnego rynku pracy Urzd Miasta bdzie popiera i wspiera aktywno szk, ale i rodowisk przedsibiorcw, ktrej efektem bdzie staa wymiana dowiadcze oraz podejmowanie wsplnych krokw dla stworzenia jak najlepszych warunkw dla modziey do startu w dorosym yciu zawodowym; stypendia prezydenta za najlepsze prace licencjackie, magisterskie i doktorskie o tematyce gospodarczej w Olsztynie Prezydent Olsztyna zorganizuje program stypendialny (ew. konkursowy) dla promocji gospodarczej Olsztyna, wspierane bd rwnie (patronaty) inicjatywy o podobnym charakterze organizowane przez rodowiska samorzdu gospodarczego; wspieranie nawizywania kontaktw midzy biznesem a szkoami (praktyki, wykady, stae itp.) w ramach tego kierunku dziaa przewiduje si wspprac i wsporganizacj inicjatyw, ktre bd nawizyway kontakty midzy studentami olsztyskich szk wyszych, uczniami szk rednich, ludmi nauki a lokalnymi przedsibiorcami.
CEL OPERACYJNY B2. WSPIERANIE ROZWOJU PRZEDSIBIORCZOCI

Rozwj przedsibiorczoci moe by wspierany poprzez stosowanie kilku wanych instrumentw, ktre s w gestii samorzdu lokalnego. Nale do nich inwestycje infrastrukturalne, instrumenty podatkowe, jak i dziaania mikkie. Olsztyn potrzebuje wci prac w zakresie budowania dobrego klimatu dla przedsibiorcw. W tym celu rozwijane bd projekty (z rnych celw operacyjnych), ktre bd mogy by realizowane w formule partnerstwa publiczno prywatnego/ Gwne kierunki dziaa: tworzenie i wsptworzenie przestrzeni dla biznesu Olsztyn bdzie dynamicznie rozwija infrastruktur w obszarach dziaajcych i planowanych stref gospodarczych, a take rozwija tematyczne inkubatory przedsibiorczoci. Kontynuowane bd prace w celu utworzenia Olsztyskiego Parku Przemysowego; utrzymywania staego i przejrzystego systemu ulg podatkowych Olsztyn bdzie utrzymywa przejrzysty system zacht podatkowych dla przedsibiorcw, ktrego celem bdzie zagodzenie trudniejszych, w porwnaniu z konkurencj, warunkw prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w oddaleniu od gwnych centrw gospodarczych; intensyfikacja wsppracy z rad biznesu Urzd Miasta w szczeglnoci bdzie aktywizoway i moderoway dyskusj z dwiema grupami tematycznymi skadajcymi si z przedstawicieli duych firm oraz przedstawicieli klastrw i sektora MSP. Celem wsppracy bdzie lepsze zrozumienie rodowisk biznesowych i administracji, a take tworzenie lepszych warunkw prowadzenia dziaalnoci gospodarczej w miecie;
Strona
49
wspieranie proeksportowej i sieciowej dziaalnoci mikroprzedsibiorstw w miar moliwoci, samorzd lokalny bdzie wspiera aktywno proeksportow i sieciow maych firm wykorzystujc w tym celu m.in. wspprac z miastami partnerskimi i inne kontakty midzynarodowe Olsztyna. Opracowany zostanie program przygotowania i wsparcia aktywnoci midzynarodowej firm poprzez wspprac z administracj lokaln (misje gospodarcze, targi biznesowe); wspieranie rozwoju idei spoecznej odpowiedzialnoci biznesu wrd olsztyskich przedsibiorcw rozwijajce si przedsibiorstwa, wykorzystujce rne formy wsparcia ze strony wadz lokalnych, powinny z trosk podchodzi do kwestii spoecznych. W ramach tego kierunku dziaa podejmowane bd inicjatywy suce nawizywaniu kontaktw midzy biznesem i organizacjami spoecznymi, w ktrych Urzd Miasta bdzie mg by partnerem; spjna i przejrzysta polityka inwestycyjna Miasta ten kierunek obejmuje polityk informacyjno-promocyjn Urzdu Miasta skierowan do mieszkacw i przedsibiorcw.
CEL OPERACYJNY B3. SKUTECZNA PROMOCJA GOSPODARCZA

Olsztyn wymaga wysokiej aktywnoci promocyjnej ukierunkowanej na cele, jakimi powinny by: wzrost liczby mieszkacw (migracje wewntrz wojewdzkie i zewntrzne), wzrost inwestycji zewntrznych (kapita krajowy i zagraniczny) oraz wzrost liczby turystw. Ze wzgldu na swoje pooenie oraz relacje gospodarcze, promocja biznesowa, turystyczna i spoeczna powinna by ukierunkowana na rynek Rosyjski (Obwd Kaliningradzki FR), Trjmiasto, Warszaw, a take wewntrzny rynek regionalny (w szczeglnoci jako ycia i kooperacja biznesowa). Promocja gospodarcza bdzie wykorzystywa miejscowe, indywidualne i ni espotykane gdzie indziej zasoby rodowiskowe. Pozwoli to na prowadzenie aktywnej polityki kierunkowego pozyskiwania kapitau zewntrznego. W ramach tego celu przewidywane s nastpujce kierunki dziaa: promocja gospodarcza (w tym turystyczna) na rynkach krajowych i zagranicznych Urzd Miasta bdzie kontynuowa i rozwija dziaalno promocyjn (m.in. poprzez szerokie zastosowanie technologii komunikacyjno-informacyjnych), koncentrujc swoj uwag na instrumentach promocji wykorzystujcych bezporednie kontakty z potencjalnymi inwestorami czy operatorami turystycznymi. Miasto bdzie organizowao i wsporganizowao misje gospodarcze, uczestniczyo w istotnych targach inwestycyjnych, a take wspierao uczestniczenie podmiotw z Olsztyna w tego typu przedsiwziciach. Istotn czci tego kierunku dziaa bdzie wsppraca ze rodowiskiem samorzdu gospodarczego; rozwj wsppracy z Regionalnym Centrum Obsugi Inwestora oraz Regionalnym Centrum Obsugi Inwestora i Eksportera, a take innymi instytucjami mogcymi przyczyni si do wikszego zainteresowania Olsztynem Miasto nawie stae kontakty z najwaniejszymi
Strona
50
instytucjami promujcymi biznes wojewdztwa warmisko-mazurskiego, ktrych celem bdzie jak najlepsza informacja o moliwociach inwestycyjnych w miecie, ale take wykorzystanie potencjau gospodarczego i edukacyjnego dla poszerzenia moliwoci inwestycyjnych w caym wojewdztwie. W ramach tego kierunku bd realizowane dziaania rozszerzajce kontakty Olsztyna z instytucjami rzdowymi (np. PAIIZ). aktualizacja strategii promocji Olsztyna aktualizowany dokument powinien ka duy nacisk na promocj gospodarcz Miasta, a take przyczyni si do budowy trwaej marki Miasta.
CEL OPERACYJNY C1. OLSZTYN PRZYJAZNE RODOWISKU CENTRUM INNOWACYJNOCI I NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII
Warunki rodowiska przyrodniczego stwarzaj moliwoci rozwoju tych sektorw gospodarki, ktre charakteryzuj si innowacyjnoci ogln, a w szczeglnoci wdraaj rozwizania przyjazne rodowisku. Olsztyn ju dzi jest orodkiem wiodcym w zakresie innowacyjnoci w wojewdztwie. Jednak istotna jest jego pozycja wzgldem innych miast wojewdzkich. Dlatego konieczne bdzie maksymalne wykorzystanie: potencjau Olsztyskiego Parku NaukowoTechnologicznego, potencjau innowacyjnego instytucji naukowo-badawczych i uczelni wyszych, w tym Uniwersytetu Warmisko Mazurskiego i Instytutu Rozrodu Zwierzt i Bada ywnoci PAN, a take podejcie proinnowacyjne w realizacji inwestycji ze rodkw public znych. Samorzd lokalny jest wanym czynnikiem popytowym, dlatego wymaganie najwyszej jakoci i stosowania nowoczesnych technologii przy zamwieniach publicznych moe przeoy si na zmian gospodarcz. Olsztyn bdzie rwnie stosowa nowoczesne rozwizania technologiczne i innowacje w realizacji dziaa biecych (technologie zielone, wykorzystywanie energii sonecznej itp.). W ramach celu operacyjnego przewiduje si nastpujce kierunki dziaa: rozwj wsppracy na linii biznes nauka administracja ten kierunek dziaa obejmuje m.in. powoanie rady innowacyjnoci przy Prezydencie Olsztyna. Rada bdzie, obok Rady Przedsibiorczoci, drugim forum wymiany dowiadcze, opinii i rozwizywania problemw dotykajcych podmioty dziaajce w sferze nauki i innowacji. Kierunek dziaa zakada rwnie rozwj wsppracy Urzdu Miasta z instytucjami naukowo-badawczymi dziaajcymi w Olsztynie, a take wspieranie inicjatyw promujcych technologie wytworzone lub wsptworzone przez podmioty z Olsztyna; rozwj Olsztyskiego Parku Naukowo-Technologicznego ambicj Olsztyna jest zbudowanie silnej pozycji Parku Naukowo-Technologicznego, ktry bdzie wykorzystywa potencja i wspiera rozwj inteligentnych specjalizacji Warmii i Mazur. OPNT bdzie orodkiem pobudzania innowacyjnoci, ale rwnie akceleratorem wsppracy osb, instytucji naukowych i przedsibiorstw na rzecz rozwoju innowacyjnoci Olsztyna.
Strona
51
CEL OPERACYJNY C2. PRZEKSZTACANIE OLSZTYNA W WYSPECJALIZOWANY ORODEK BIZNESOWYCH USUG ZEWNTRZNYCH
Olsztyn, w obliczu peryferyjnego pooenia wobec ukadu metropolitalnego, moe i powinien rozwija dziaalnoci gospodarcze, dla ktrych dystans i bezporedni kontakt z klientem ma mniejsze znaczenie. Do takich dziaalnoci nale wiadczone drog internetow (ale nie tylko) usugi zewntrzne (ang. outsourcing). Skadaj si one z trzech rodzajw usug: procesowych, wiedzy oraz centrw usug wsplnych. Wszystkie mog i powinny wykorzystywa nowoczesne technologie informacyjne, natomiast potencja Miasta pozwala mu pretendowa do miana centrum w wybranych wyspecjalizowanych obszarach (bazujc na potencjale uczelni wyszych oraz szk zawodowych). W ramach tego celu przewiduje si nastpujce kierunki dziaa: opracowanie programu rozwoju usug zewntrznych program zostanie opracowany w oparciu o wspprac Urzdu Miasta ze rodowiskiem biznesowym, przedstawicielami wiata nauki i organizacji pozarzdowych. Jego zadaniem bdzie okrelenie celw i zada dla kadej grupy instytucjonalnej, ustalenie zasad realizacji przedsiwzi wsplnych oraz monitoringu postpw; promocja Olsztyna jako orodka z moliwociami rozwoju usug zewntrznych kierunek dziaa bdzie czci szerszej promocji Miasta. W jego zakresie mieci si wsparcie, wsporganizacja i organizacja imprez tematycznych zwizanych z usugami zewntrznymi, jak i wkomponowanie tego typu usug we wszelkie dziaania promocyjne Olsztyna.
CEL OPERACYJNY C3. OLSZTYN CENTRUM INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI WARMII I MAZUR

Inteligentne specjalizacje wojewdztwa warmisko-mazurskiego bd wspierane przez firmy i instytucje zlokalizowane w Olsztynie (ekonomia wody; ywno wysokiej jakoci; drewno i meblarstwo). Miasto jest naturalnym centrum dla tak zdefiniowanych obszarw, poniewa gwnie w Olsztynie dziaaj jednostki naukowe, ktrych wsppraca z biznesem jest istot inteligentnych specjalizacji. Urzd Miasta bdzie aktywnie wspiera proces budowania konkurencyjnoci Miasta i regionu w tym zakresie. Przewidywane s nastpujce kierunki dziaa: utworzenie forum inteligentnych specjalizacji Urzd Miasta bdzie dy do wytworzenia klimatu wsppracy, wymiany dowiadcze i zdobywania wiedzy rodowisk administracji, biznesu, nauki, edukacji, organizacji pozarzdowych. Olsztyn wczy si rwnie w dyskusj na temat inteligentnych specjalizacji toczc si w caej UE; wspieranie inicjatyw sucych nawizywaniu wsppracy midzy podmiotami zaliczanymi do inteligentnych specjalizacji Urzd Miasta, w miar moliwoci, bdzie wspiera
Strona
52
wszystkie starania podmiotw gospodarczych i naukowych w budowaniu wartociowych sieci wsppracy, realizacji projektw finansowanych ze rodkw UE; promocja inteligentnych specjalizacji kierunek dziaa bdzie mia podobny charakter, jak opisana wczeniej promocja usug zewntrznych.
CEL OPERACYJNY D1. REGIONALNE CENTRUM KOMUNIKACYJNE

Kady orodek metropolitalny powinien charakteryzowa si bardzo dobrymi poczeniami komunikacyjnymi, umoliwiajcymi i uatwiajcymi relacje midzynarodowe, poniewa to one wiadcz o funkcjach metropolitalnych. Dlatego Olsztyn musi by jak najszybciej wczony w szybkie poczenia drogowe oraz kolejowe kraju jak i Europy. Bardzo istotnym, jeli nie najwaniejszym, elementem systemu komunikacyjnego s poczenia lotnicze. Midzynarodowy biznes, wiat nauki, kultury i sportu wymaga sprawnego systemu komunikacyjnego. Urzd Miasta nie jest orodkiem decyzyjnym w zakresie rozwoju tego rodzaju infrastruktury, ale bdzie podejmowa dziaania zmierzajce do realizacji zada, ktre w moliwie najszybszym tempie otworz Olsztyn na relacje midzynarodowe. W ramach tego celu podejmowane bd nastpujce kierunki dziaa: wsppraca z Urzdem Marszakowskim wojewdztwa warmisko-mazurskiego w ramach wzrostu dostpnoci komunikacyjnej stolicy regionu w szczeglnoci w zakresie powiza z Warszaw, Gdaskiem oraz Obwodem Kaliningradzkim, pocze komunikacyjnych z lotniskiem regionalnym oraz rozwoju koncepcji lotniska biznesowego w pobliu Olsztyna (Wilkowo w gm. Olsztynek). Istotna bdzie rwnie wsppraca w zakresie przebudowy drogi krajowej DK 16 w sieci TEN-T, w tym obwodnicy Olsztyna; inicjowanie i realizacja projektw poprawiajcych komunikacj w ramach aglomeracji olsztyskiej kierunek dziaa bdzie zwizany m.in. z realizacj potrzebnych inwestycji w ramach Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Olsztyna (poczenia drogowe z obwodnic Miasta). Pozytywne oddziaywania Olsztyna na jego otoczenie, a take wykorzystanie walorw otoczenia wymaga bdzie rozwoju sprawnego systemu komunikacji, zarwno wewntrz Miasta, jak i w relacjach z gminami OOF; inicjowanie i realizacja projektw przyjaznych komunikacyjnie mieszkacom Olsztyna kierunek dziaania bdzie zwizany z realizacj inwestycji nakierowanych na uspokajanie ruchu samochodowego w rdmieciu, popraw jakoci transportu zbiorowego, ruchu rowerowego i pieszego.
Strona
53
CEL OPERACYJNY D2. WZROST DOSTPNOCI USUG PUBLICZNYCH O ZNACZENIU REGIONALNYM I MIDZYNARODOWYM
Orodek regionalny peni szczeglne funkcje administracyjne tu zlokalizowane s Urzd Marszakowski i Urzd Wojewdzki, a take inne liczne biura i siedziby instytucji publicznych. Silne funkcje administracyjne powinny wspiera rozwj pozostaych funkcji metropolitalnych. W szczeglnoci Olsztyn powinien wzmacnia funkcje gospodarcze (siedziby najwaniejszych firm i instytucji otoczenia biznesu w regionie), funkcje edukacyjne i naukowe (uczelnie wysze i instytucje naukowo-badawcze o znaczeniu ponadregionalnym i midzynarodowym), funkcje kulturowe (integrujce region, ale z silnym akcentem midzynarodowym, rozwj przemysw kreatywnych) a take funkcje medyczne (takie, ktrych nie s w stanie peni inne orodki w regionie i mog konkurowa o klientw zagranicznych). W ramach celu przewiduje si nastpujce kierunki dziaa w ramach rnych funkcji: rozwj funkcji administracyjnych w tym kierunku mieszcz si wszelkie dziaania suce poprawie klimatu wsppracy midzyinstytucjonalnej instytucji publicznych w miecie, w szczeglnoci otwierajce Olsztyn na relacje midzynarodowe; rozwj funkcji gospodarczych dbanie o tworzenie nowoczesnych przestrzeni biurowych i biznesowych oraz dogodne poczenia komunikacyjne i wysokiej jakoci ksztacenie odpowiadajce potrzebom rynkw. Olsztyn powinien rwnie stara si o wzrost znaczenia jako miejsca spotka biznesowych (kongresy, targi); rozwj funkcji edukacyjnych Urzd Miasta bdzie rozwija wspprac ze szkoami wyszymi i instytucjami naukowo-badawczymi, ale rwnie podejmowane bd inicjatywy promocji Olsztyna jako orodka akademickiego i naukowego o coraz wikszym znaczeniu midzynarodowym; rozwj funkcji kulturowych Urzd Miasta bdzie wspiera wszelkie ponadregionalne inicjatywy ksztatujce pozytywny obraz Olsztyna na zewntrz, ale rwnie przycigajce twrcw zagranicznych do Olsztyna. Wspierane bd rwnie dziaania na rzecz rozwoju silnych przemysw kreatywnych; rozwj funkcji medycznych kierunek obejmuje wparcie inicjatyw i dziaa unowoczeniajcych aparatur medyczn, ksztatujcych specjalizacj Olsztyna w zakresie rnych usug starzejcego si spoeczestwa.
CEL OPERACYJNY D3. BUDOWA SILNEJ POZYCJI OLSZTYNA W SIECIACH WSPPRACY

Midzynarodowa aktywno Urzdu Miasta, jak i rnych organizacji spoecznych oraz biznesu powinna opiera si na obecnoci w wartociowych sieciach wsppracy tworzonych przez podmioty z rnych pastw. Olsztyn ju obecnie uczestniczy w licznych sieciach tego typu.
Strona
54
Jednak najblisze lata bd wymagay znaczcej aktywizacji w tym zakresie i podejmowania wsplnych dziaa ze rodowiskiem lokalnym. Gwne kierunki dziaa: model Miasta uczcego si w oparciu o wspprac krajow i midzynarodow Urzd Miasta zwikszy aktywno zarwno na rnych forach, jak i w sieciach wsppracy, skupiajcych miasta, ktrych celem bdzie promocja dobrych praktyk polityki rozwoju, rozwizywanie problemw miejskich. Kierunek ten bdzie si wiza z wyksztaceniem modelu Miasta uczcego si, w ktrym zewntrzna wiedza i dowiadczenia, bd dyskutow ane w Olsztynie ze wszystkimi zainteresowanymi instytucjami i organizacjami w celu wypracowania jak najlepszych rozwiza dla Miasta; wspieranie wsppracy midzynarodowej szk, uczelni i instytucji naukowo-badawczych funkcjonujcych w Olsztynie, jak i instytucji kultury, organizacji pozarzdowych, czy klubw sportowych Urzd Miasta bdzie wspiera inicjatywy, a take sam podejmowa dziaania umoliwiajce rozwj kontaktw midzynarodowych instytucji i organizacji dziaajcych w Olsztynie; nadanie dotychczasowym dziaaniom Olsztyskiego Obszaru Aglomeracyjnego wymiaru midzynarodowego gminy skupione w Olsztyskim Obszarze Aglomeracyjnym bd jednym z gwnych beneficjentw zwikszonej midzynarodowej aktywnoci Miasta, jednak w ramach wsppracy powinno doj do wsplnego wykorzystywania aktywnoci midzynarodowej poszczeglnych gmin dla wsplnego dobra, jakim jest rozwj Olsztyna i jego otoczenia.
CEL OPERACYJNY D4. ZAPEWNIENIE BEZPIECZESTWA ENERGETYCZNEGO I WYSOKIEJ JAKOCI RODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Olsztyn, jako rozwijajca si aglomeracja, powinien dba o zagadnienia, ktra w licznych rozwinitych metropoliach znajduj si w sferze problemw. Do zagadnie tych mona zaliczy: bezpieczestwo energetyczne, zagospodarowanie odpadw oraz jako rodowiska przyrodniczego. Praktycznie kady z tych elementw jest istotny z punktu widzenia mieszkacw, ale take i przedsibiorcw. W szczeglnoci wysokiej jakoci rodowisko przyrodnicze zaliczane jest do grona najwaniejszych czynnikw lokalizacji nowoczesnego biznesu. Dlatego w polu zainteresowania polityki lokalnej bd znajdoway si kwestie wykorzystania nowoczesnych i innowacyjnych rozwiza technologicznych w kontekcie energetyki, zagospodarowania odpadw oraz ochrony rodowiska przyrodniczego. W ramach celu przewidywane s nastpujce kierunki dziaa: inwestycje infrastrukturalne w zakresie energetyki i zagospodarowania odpadw Urzd Miasta bdzie wspiera i realizowa inwestycje w zakresie nowoczesnej (efektywnej i przyjaznej dla rodowiska) infrastruktury technicznej, dziaania suce wykorzystywaniu
Strona
55
energetycznemu odpadw, a take wykorzystaniu ekologicznych rde energii. Prowadzone bd rwnie dziaania zwizane z zagospodarowaniem odpadw komunalnych i innych, ni komunalne (np. azbest); dziaania w zakresie ochrony rodowiska w tym kierunku przewiduje si wspieranie i inicjowanie dziaa, ktre bd suyy ochronie i poprawie stanu rodowiska przyrodniczego w granicach miasta i jego otoczeniu. Istotne s dziaania dotyczce jakoci powietrza, wd, a take zmniejszajce natenie haasu. Odmienny rodzaj dziaa, przewidziany w tym kierunku, zwizany jest z edukacj ekologiczn.
Strona
56
6. MONITORING STRATEGII
Realizacja Strategii wymaga staego jej monitorowania. System monitorowania przewiduje nastpujce podmioty zaangaowane w proces: Komitet Monitorujcy ciao doradcze, opiniotwrcze, spoeczne powoane przez Prezydenta Miasta skadajce si z wybranych przedstawicieli: o Rady Miasta; o uczelni wyszych i instytucji naukowo-badawczych; o organizacji skupiajcych przedsibiorcw i samorzdu gospodarczego; o organizacji zrzeszajcych organizacje pozarzdowe; o rad osiedlowych, Prezydent Miasta bdzie przyjmowaa Raporty z realizacji Strategii rozwoju Olsztyna, a nastpnie poddawa je pod dyskusj Komitetowi Monitorujcemu i Radzie Miasta; Wydzia Rozwoju Miasta ktrego zadaniem bdzie przygotowanie Raportw z realizacji Strategii przedkadanych do opinii i dyskusji Komitetowi Monitorujcemu; Rada Miasta bdzie przyjmowaa do wiadomoci Raporty oraz formuowaa sugestie i zalecenia dotyczce realizacji Strategii w roku, w ktrym skadane jest sprawozdanie (dotyczce roku poprzedniego).
Zakada si nastpujcy tok prac nad Raportami z realizacji Strategii rozwoju Olsztyna: do koca stycznia przygotowanie zestawie dotyczcych podejmowanych w miecie inicjatywach zwizanych z realizacj Strategii, zarwno w ramach Urzdu Miasta i jego jednostek organizacyjnych, jak i instytucji, z ktrymi Urzd Miasta wsppracowa w ramach realizacji Strategii; do koca lutego opracowanie wstpnej wersji Raportu i przedoenie go Prezydentowi; do poowy marca posiedzenie Komitetu Monitorujcego i zebranie uwag; do koca marca przedstawienie Raportu Radzie Miasta i zebranie uwag; do poowy kwietnia rozesanie Raportu oraz zestawienie uwag i zalece do realizacji Strategii wszystkim podmiotom zaangaowanym w dziaania zwizane ze Strategi.
Monitoring Strategii bdzie oparty o sprawozdania poszczeglnych jednostek Urzdu Miasta oraz analiz, ocen i wnioski na temat wartoci wskanikw kontekstowych. S to wskaniki okrelone na poziomie celw operacyjnych wskaniki te bazuj gwnie na statystyce publicznej i obrazuj ogln sytuacj w miecie. Sytuacja ta w jakim stopniu zaley oczywicie od realizacji Strategii, jednak nie tylko. Wskaniki te maj bardzo wan funkcj, tzn. umoliwiaj porwnywanie si z innymi jednostkami.
Strona
57
Przyjmuje si nastpujc list wskanikw kontekstowych:

Cel/wskanik Cel strategiczny A. Wzrost poziomu kapitau spoecznego Liczba turystw korzystajcych z noclegw na 1 miejsce noclegowe Liczba osb korzystajcych z imprez na 1000 mieszkacw Liczba organizacji pozarzdowych na 1000 mieszkacw Cel strategiczny B. Wzrost napywu kapitau inwestycyjnego Liczba pracujcych na 1000 mieszkacw Liczba podmiotw gospodarczych na 1000 mieszkacw Liczba inwestorw zagranicznych na 1000 mieszkacw Cel strategiczny C. Wzrost innowacyjnoci Liczba firm zaliczanych do sektora wysokich i redniowysokich technologii na 1000 mieszkacw Liczba pracujcych w sektorze usug zewntrznych na 1000 pracujcych Liczba podmiotw zaliczanych do inteligentnych specjalizacji na 1000 mieszkacw Cel strategiczny D. Rozwj funkcji metropolitalnych Dostpno drogowa Olsztyna do Warszawy, Elblga i Eku Liczba turystw zagranicznych korzystajcych z noclegw na 1000 mieszkacw rodki z UE pozyskane na wspprac i kontakty midzynarodowe na 1 mieszkaca Miara Warto 2012 Warto 2020
Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba
Godziny Liczba Zotych
Uwaga: wartoci bazowe i docelowe zostan dopisane po przyjciu listy wskanikw w procesie konsultacji.
Strona
58
7. ZAOENIA REALIZACJI STRATEGII

Realizacja Strategii zakada liczne dziaania po stronie Urzdu Miasta, ale kluczowa bdzie wsppraca z szeroko rozumianym otoczeniem wewntrznym. Ponadto do rozwoju Miasta przyczyniaj si podmioty gospodarcze, ktre nie musz by ani beneficjentem, ani zaangaowane w realizacj Strategii. Zaoenia realizacji Strategii przewiduj nastpujce paszczyzny: paszczyzna instytucjonalna obejmuje zbir podmiotw zaangaowanych w realizacj Strategii lub zapraszanych do wsppracy. Zbir ten tworz: o Urzd Miasta i jego jednostki organizacyjne; o Urzd Marszakowski i Starostwo Powiatowe, a take urzdy gminne OOA oraz Urzd Wojewdzki i przedstawicielstwa instytucji rzdowych i krajowych w miecie; o organizacje pozarzdowe i instytucje dziaajce w Olsztynie; paszczyzna zasad wdraania dokumentu Strategia bdzie wdraana przy zachowaniu nastpujcych zasad: o zasada zarzdzania strategicznego oznacza, e Strategia bdzie dokumentem ywym, wykorzystywanym do programowania wszelkich dziaa administracji Miasta. Zasada oznacza rwnie, e bdzie to dokument monitorowany, a wnioski z monitoringu bd poddawane pod dyskusj Prezydenta i Rady Miasta; o zasada transparentnoci wszystkie dziaania zwizane ze Strategi bd udostpnianie zainteresowanym podmiotom i jednostkom na bieco prowadzonej stronie internetowej Urzdu Miasta Olsztyna; o zasada partycypacji wprawdzie to Urzd Miasta i lokalne wadze bior na siebie odpowiedzialno za wdroenie Strategii, to celowe i wrcz konieczne bdzie budowanie korzystnego klimatu wsppracy nad poszczeglnymi kierunkami dziaa. Urzd Miasta do takiej wsppracy bdzie zachca; paszczyzna rde finansowania wskazuje gwne rda finansowania Strategii, ktrymi s: o budet Miasta Olsztyna; o rodki publiczne krajowe i zagraniczne (np. RPO Warmia i Mazury; ZIT, RPO Rozwj Polski Wschodniej; programy sektorowe); o rodki publiczne krajowe i zagraniczne dedykowane podmiotom dziaajcym w miecie (np. Program Operacyjny Inteligentny Rozwj, Program Operacyjny Infrastruktura i rodowisko, Program Operacyjny Wiedza, Edukacja, Rozwj).
Strona
59
8. STRATEGIA OLSZTYNA A STRATEGIA ROZWOJU SPOECZNO-GOSPODARCZEGO WOJEWDZTWA WARMISKO-MAZURSKIEGO DO ROKU 2025

Ta cz wskazujca relacje midzy celami Strategii rozwoju Olsztyna a celami Strategii rozwoju spoecznogospodarczego wojewdztwa warmisko-mazurskiego do roku 2025 zostanie opracowana po przeprowadzeniu konsultacji i ostatecznym doprecyzowaniu celw i kierunkw dziaa.
Strona
60
9. LITERATURA
1. 2. 3. 4. 5. 6. Aneks do Regionalnej Strategii Innowacyjnoci Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego do roku 2020. Diagnoza sytuacji regionu w obszarze innowacyjnoci, 2010 Barometr Warszawski edycja 2012, http://www.um.warszawa.pl/o-warszawie/warszawa-w-liczbach/2012 [dostp: grudzie 2012] Bartkiewicz P., Krajewska A., Magda I., Nazarczuk J. M., Pelle D., Warmia i Mazury 2020 Jaka droga do rozwoju?, IBS, Olsztyn, 2010 Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza spoeczna 2009 warunki i jako ycia Polakw, Warszawa, 2009 Czapiski J., Panek T. (red.), Diagnoza spoeczna 2011 warunki i jako ycia Polakw, Warszawa, 2011 Dej M., Domaski B., Dziaek J., Gwosdz K., Sobala -Gwosdz A., Znaczenie przemysu dla inteligentnego i trwaego rozwoju regionu Polski Wschodniej oraz podejmowanych dziaa dotyczcych jego res trukturyzacji i modernizacji, Krakw, 2011 Demograficzne Tsunami - Raport Instytutu Sokratesa na temat wpywu zmian demograficznych na szkolnictwo wysze do 2020 roku, Instytut Sokratesa, Warszawa, 2011 Diagnoza sytuacji regionu w obszarze innowacyjnoci, PPNT, 2010 Dziemianowicz W., Szlachta J., Konkurencyjno Warmii i Mazur diagnoza problemowa, Olsztyn, 2012
7. 8. 9.
10. Fatyga B., Dudkiewicz M., Tomanek P., Kultura pod pochmurnym niebem. Dynamiczna diagnoza stanu kultury wojewdztwa warmiskomazurskiego, OlsztynWarszawa, 2012 11. Fitch Ratings, Miasto Olsztyn raport kredytowy 2011, Olsztyn, 2012 12. Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych, Stan na 31 grudnia 2010 r. Ministerstwo Gospodarki, Warszawa, 2011 13. Informacja o stanie zasobu mieszkaniowego stanowicego wasno gminy Olsztyn oraz analiza potrzeb , UM, Olsztyn, 2011 14. Infrastruktura komunalna w 2010 r., Gwny Urzd Statystyczny, Warszawa, 2011 15. Jadewska-Gutta M., Woek M., i in., Analiza potencjau oraz zasadnoci powstania na terenie wojewdztwa warmisko-mazurskiego multimodalnego centrum logistycznego - suchy port (dry port) o charakterze oglnodostpnym wraz ze wskazaniem rekomendowanego potencjalnego terenu lokalizacji. Raport Koc owy, EU-Consult, 2012 16. Komornicki T., Szejgiec B., Handel zagraniczny. Znaczenie dla gospodarki Polski Wschodniej, ekspertyza wykonana na zlecenie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, 2011 17. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, zacznik do Uchway Nr 239 Rady Ministrw z dnia 13 grudnia 2011 18. Krawczyk A., Strategia Rozwoju Spoeczno Gospodarczego Olsztyna 2006-2020 Cz II, Diagnoza Prospektywna Strefy Przestrzenno-przyrodniczej, Olsztyn, 2005 19. List of Major Foreign Investors in Poland, with comment - December 2011, PAIIZ, 2011 20. Lista beneficjentw Programu Rozwj Polski Wschodniej stan na 31 grudnia 2012 r., PARP, 2012 21. Moliwoci eksportowe wojewdztwa warmisko-mazurskiego Katalog eksportowy 2011., Warmisko- Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. w Olsztynie, Olsztyn, 2011 22. Najwysza Izba Kontroli, Realizacja zada w zakresie gospodarki mieszkaniowej przez organy administracji rzdowej i jednostki samorzdu terytorialnego. Informacja o wynikach kontroli, 2011 23. Nowicki M. (red.), Atrakcyjno inwestycyjna wojewdztw i podregionw Polski, IBnGR, 2011
Strona
61
24. Plan Gospodarki Odpadami dla miasta Olsztyna na lata 2011-2014 z uwzgldnieniem lat 2015-2018, Olsztyn, 2010 25. Plan Gospodarki Odpadami dla Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego na lata 2011-2016, Olsztyn, 2012 26. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego. Analiza Uwarunkowa Infrastruktura Spoeczna materiay WMBPP w Olsztynie, 2012 27. Pniewski P., Jachimowicz A., Prokopowicz J., Winiewska A. (red.) Obserwatorium Ekonomii Spoecznej Na Warmii i Mazurach Organizacje pozarzdowe, Spdzielnie socjalne, Partnerstwa lokalne, ESWIP, Elblg, 2011 28. Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci 2010, Systemy miejskiego transportu zbiorowego w Polsce Wschodniej, Warszawa 29. Polska wobec wiatowego kryzysu gospodarczego, Narodowy Bank Polski, 2009 30. Program Maej Retencji Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego na lata 2006-2015 31. Program Ochrony rodowiska dla Miasta Olsztyna na Lata 2011 2014 32. Projektowanie i Budowa Zakadu Unieszkodliwiania Odpadw Komunalnych W Olsztynie, materiay Zakadu Gospodarki Odpadami Komunalnymi sp. z o.o., Olsztyn, 2012 33. Raport ilociowo-jakociowy z badania Mj samorzd, Elblg, 2009/2010 34. Raport wprowadzajcy Ministerstwa Rozwoju Regionalnego na potrzeby przygotowania Przegldu OECD krajowej polityki miejskiej w Polsce. Cz I Diagnoza stanu polskich miast, MRR, Warszawa 2010 35. Regionalna Strategia Innowacyjnoci Wojewdztwa Warmisko-Mazurskiego do roku 2020, Olsztyn 2010 36. Rozporzdzenie Komisji (UE) NR 861/2010 z dnia 5 padziernika 2010 r. zmieniajce zacznik I do rozp orzdzenia Rady (EWG) nr 2658/87 w sprawie nomenklatury taryfowej i statystycznej oraz w sprawie Wsp lnej Taryfy Celnej 37. Rozwj infrastruktury ochrony rodowiska w latach 2007 -2010 w kontekcie dotychczasowej realizacji Strategii Rozwoju Kraju 2007-2015 oraz kluczowych strategii sektorowych. Ekspertyza na zlecenie MRR, Warszawa, 2011 38. RPO Warmii i Mazur na lata 2007-2013 39. Sprawozdanie z dziaalnoci uczelni w roku akademickim 2010/2011, Uniwersytet Warmisko-Mazurski, Olsztyn, 2011 40. Sprawozdanie z wywiadw przeprowadzonych na potrzeby aktualizacji Strategii Rozwoju Olsztyna, 2012 41. Systemy miejskiego transportu zbiorowego w Polsce, Warszawa, 2010 42. led D., Raport o stanie miasta Olsztyn za lata 2009, Instytut Bada I Analiz Grupa OSB Olsztyska Szkoa Biznesu, Olsztyn 2010 43. led D., Raport o stanie miasta Olsztyn za lata 2010, 2011 , Instytut Bada I Analiz Grupa OSB Olsztyska Szkoa Biznesu, Olsztyn 2012 44. TNS OBOP, Badania wiadomoci i zachowa ekologicznych mieszkacw Polski, Warszawa, 2011. 45. Tomczyk U., Juchniewicz M., led D., Toczyski T., Byczkowska-lzak J., Perspektywy rozwoju kluczowych sektorw wojewdztwa warmisko-mazurskiego Raport z bada, Instytut Bada i Analiz GRUPA OSB, Olsztyn, 2011 46. Ujednolicony wykaz ustalonych kategorii jednostek naukowych, MNiSW, Warszawa, 2010 47. Wrbel P., Kuropa D., Oczekiwania nie tylko warmisko-mazurskie [w:] Rynek Zdrowia nr 1/2012, 2012 48. Zabielski J., Problematyka eksploatacji i utrzymania obiektw zabytkowych na terenie miasta Olsztyna [w:] Czasopismo techniczne. Budownictwo, zeszyt 2/107, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, 2010
Strona
62

Strategia Rozwoju Olsztyna

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Strategia Rozwoju Olsztyna

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

STRATEGIA ROZWOJU OLSZTYNA

Olsztyn, wrzesie 2013 r.

Polityki UE i polityki krajowe ........................................................................................ 8

Strategia rozwoju wojewdztwa warmisko-mazurskiego do roku 2025 ...................... 13

Diagnoza syntetyczna potencjau wewntrznego Olsztyna ....................................... 16

Analiza SWOT.......................................................................................................... 41 Cele strategii ........................................................................................................... 43

Monitoring Strategii ................................................................................................ 57 Zaoenia realizacji Strategii .................................................................................... 59

PROCES AKTUALIZACJI STRATEGII

1. WIZJA ROZWOJU MIASTA DO 2020 ROKU

2. PROCESY ZEWNTRZNE OLSZTYNA

2.1. POLITYKI UE I POLITYKI KRAJOWE

2.1.1. OLSZTYN WRD ORODKW MIEJSKICH EUROPY

Chorwacja staa si czonkiem UE 1 lipca 2013 r.

2.1.2. WZROST ZNACZENIA POLITYKI MIEJSKIEJ W SKALI UNII EUROPEJSKIEJ

2.1.3. OLSZTYN W KONCEPCJI PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA KRAJU 2030

2.1.4. KRAJOWA STRATEGIA ROZWOJU REGIONALNEGO REGIONY, MIASTA, OBSZARY WIEJSKIE

2.2. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWDZTWA MAZURSKIEGO DO ROKU 2025

2.2.1. OLSZTYN JAKO OBSZAR STRATEGICZNEJ INTERWENCJI

rdo: Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego wojewdztwa warmisko mazurskiego do roku 2025.

Mapa 2. OSI Tygrys Warmisko-mazurski

rdo: Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego wojewdztwa warmisko mazurskiego do roku 2025.

Mapa 3. OSI Obszary wymagajce restrukturyzacji i rewitalizacji

rdo: Strategia rozwoju spoeczno-gospodarczego wojewdztwa warmisko mazurskiego do roku 2025.

2.2.2. ZNACZENIE OLSZTYNA DLA ROZWOJU INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI WARMII I MAZUR

3. DIAGNOZA SYNTETYCZNA WEWNTRZNEGO OLSZTYNA

3.1. WYJTKOWE WALORY RODOWISKA PRZYRODNICZEGO

http://mazurycudnatury.org/pl [dostp: sierpie 2013]

3.2. WPYWAJ NA WYSOK OCEN JAKOCI YCIA W MIECIE

3.3. I OGLN ATRAKCYJNO TURYSTYCZN

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

http://www.it.gokgietrzwald.pl/ [dostp: sierpie 2013]

Wykres 2. Udzia turystw zagranicznych w (%) w 2011 r.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

3.4. POTENCJA GOSPODARCZY OLSZTYNA

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

http://gazele.pl/static/kryteria [dostp: sierpie 2013]

Wykres 7. Spki handlowe z udziaem kapitau zagranicznego na 10 000 mieszkacw w 2012 r .

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

rdo: Olsztyn diagnoza strategiczna.

rdo: Olsztyn diagnoza strategiczna.

Opis na podstawie: www.pi.gov.pl/PARP/ [dostp: sierpie 2013].

Tabela 3. Potencja Olsztyna w zakresie specjalizacji ekonomia wody

rdo: Olsztyn diagnoza strategiczna.

3.5. A TAKE AKADEMICKI I NAUKOWY

Wykres 9. Liczba studentw uczelni publicznych (z prawej) i niepublicznych (z lewej) w 2011 r.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS

http://www.perspektywy.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=5074&Itemid=909 [dostp: sierpie 2013] Raport wprowadzajcy MRR 2010. 34 Sprawozdanie

3.6. ORAZ ROZWINITE FUNKCJE WYPOCZYNKOWE

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

czynnikiem mogoby by zacienienie wsppracy w tej materii pomidzy Olsztynem a Elblgiem43.

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych BDL GUS.

3.7. BUDUJ REGIONALNE ZNACZENIE MIASTA

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych GUS.

3.8. PROBLEMY KOMUNIKACYJNE

127 101 121 84

rdo: opracowanie wasne na podstawie Komornicki i in. 2011 oraz www.targeo.pl

3.9. I SABO FUNKCJI MEDYCZNYCH S BARIERAMI W BUDOWIE FUNKCJI METROPOLITALNYCH

Raport wprowadzajcy Ministerstwa Tomczyk i in. 2012.

Sprawozdanie... Tomczyk i in. 2012.

5.1. STRUKTURA CELW STRATEGICZNYCH

Rysunek 1. Struktura celw strategicznych