Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
1 DE BACHILLERATO
INTRODUCCIN
Las normas de formulacin y nomenclatura, intentan dar nombre a todas las especies
qumicas. Lo lgico sera que existiera un nico nombre para cada sustancia y de mbito
internacional. Es lo que pretende la IUPAC (Unin internacional de qumica Pura y aplicada) que ha
emitido y sigue emitiendo unas normas.
Pero, tradicionalmente, se han utilizado otros nombres que es difcil abandonar, por lo que
es conveniente que aprendamos diferentes formas de nombrar una misma sustancia.
Utilizaremos tres tipos de nomenclatura:
- Nomenclatura sistemtica, basada en las normas de la IUPAC.
- Nomenclatura tradicional, sistema antiguo.
- Nomenclatura de Stock, bastante parecido al tradicional.
Llamamos Nmero de oxidacin a una carga, que se asigna a un tomo (no es real) y que
est relacionada con los enlaces que forma y su capacidad de combinacin. Aunque son
conceptos diferentes, a veces se le llama errneamente valencia.
I.E.S. STA M DE CARRIZO
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
N. Tradicional
N. de Stock
N. Sistemtica
Hidrgeno + Metal
HIDRUROS METLICOS
FeH2
Hidruro ferroso
Hidruro de hierro(II)
Dihidruro de hierro
Hidrgeno + No metal
HALUROS DE
HIDRGENO
HBr
cido bromhdrico
----------------
Bromuro de hidrgeno
Hidrgeno +Semimetal
HIDRUROS VOLTILES
N2H4
Hidrazina
----------------
Tetrahidruro de dinittrgeno
Oxgeno + Metal
XIDOS BSICOS
Fe2O3
xido frrico
xido de hierro(III)
Trixido de dihierro
O22- + Metal
PERXIDOS
Li2O2
Perxido de litio
Oxgeno + No metal
ANHDRIDOS
XIDOS CIDOS
Cl2O7
Anhdrido perclrico
Metal + No metal
SALES HALOIDEAS
PbF4
No metal + No metal
SALES VOLTILES
As2S3
Metal + (OH)-
HIDRXIDOS
Pb(OH)2
Hidrxido plumboso
Anhdrido + H2O
OXCIDO
HClO4
cido perclrico
Metal, No metal,
Oxgeno
OXISALES
Cu4P2O5
Pirofosfito cuproso
SALES CIDAS
KH2PO4
--------------
Dihidrgenotetraoxofosfato(V) de
potasio
SALES BSICAS
Al(OH)2NO3
--------------
Dihidroxitrioxonitrato(V) de aluminio
SALES DOBLES
KNa2PO3
AlBrCO3
--------------
---------------
Dixido de dilitio
xido de cloro(VII)
Heptaxido de dicloro
Fluoruro de plomo(IV)
Tetrafluoruro de plomo
Sulfuro de
arsnico(III)
Trisulfuro de diarsnico
Hidrxido de plomo(II)
Dihidrxido de plomo
xido perclrico
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
Fluoruro plmbico
--------------
------------Pirofosfito de cobre(I)
Tetraoxoclorato(VII) de hidrgeno
Pentaoxodifosfato (III) de cobre(I)
METALES
+1: Li, Na, K, Rb, Cs, Fr, Ag, tambienNH 4+
B, Al, Bi
+1. +2: Cu, Hg
+1,+2: Au
+3:
NO METALES
Halgenos: -1 +1, +3, +5, +7
Anfgenos: -2;
+2, +4, +6
F, Cl, Br, I, At
O,S,Se,Te,Po
Con hidrgeno
Hidruros metlicos
Hidruros no metlicos Hidrcidos
Hidruros voltiles
Con oxgeno
xidos metlicos
xidos no metlicos
Perxidos
Sales binarias
Metal-No metal
No metal- No metal
TERNARIOS
Hidrxidos
Oxcidos
Oxisales
CUATERNARIOS
Sales dobles
Sales cidas
Sales bsicas
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
HIDRUROS METALICOS:
Formados por metal (+) e Hidrgeno (-1). Como el H es el ms electronegativo se coloca a la derecha.
N. tradicional: Metales con n oxidacin nico: Hidruro de (metal)
Metales con dos posibles n oxidacin : Hidruro (metal) -oso (menor)
-ico (mayor)
N. Stock:
N. tradicional
N. Stock
N. Sistemtica
LiH
Hidruro de litio
Hidruro de litio
Monohidruro de litio
FeH2
Hidruro ferroso
Hidruro de hierro(II)
Dihidruro se hierro
FeH3
Hidruro frrico
Hidruro de hierro(III)
Trihidruro de hierro
PbH2
Hidruro plumboso
Hidruro de plomo(II)
Dihidruro de plomo
PbH4
Hidruro plmbico
Hidruro de plomo(IV)
Tetrahidruro de plomo
N. tradicional
HF
Acido fluorhdrico
Fluoruro de hidrgeno
HCl
cido clorhdrico
Cloruro de hidrgeno
HBr
cido yodhdrico
Yoduro de hidrgeno
HI
Acido yodhdrico
Yoduro de hidrgeno
H2O
Agua
Agua
H2S
cido sulfhdrico
Sulfuro de hidrgeno
H2Se
cido selenhdrico
Seleniuro de hidrgeno
H2Te
cido telurhdrico
Teluro de hidrgeno
N.Stock
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
N. Sistemtica
(14) y (13).
Frmula
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
NH3
Amoniaco
Trihidruro de nitrgeno
PH3
Fosfina
Trihidruro de fsforo
AsH3
Arsina
Trihidruro de arsnico
SbH3
Estibina
Trihidruro de antimonio
CH4
Metano
Tetrahidruro de carbono
SiH4
Silano
Tetrahidruro de silicio
BH3
Borano
Trihidruro de boro
B2H4
Diborano
Tetrahidruro de diboro
N2H4
Hidracina
Tetrahidruro de dinitrgeno
P2H4
Difosfina
Tetrahidruro de difsforo
As2H4
Diarsina
Tetrahidruro de diarsnico
Si2H6
Disilano
Tetrahidruro de disilicio
xido de metal
xido metal
oso
ico
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
K2O
xido de potasio
xido de potasio
Monxido de potasio
MgO
xido de magnesio
xido de magnesio
Monxido de magnesio
Al2O3
xido de aluminio
xido de aluminio
Trixido de dialuminio
Au2O
xido auroso
xido de oro(I)
Monxido de dioro
Au2O3
xido arico
xido de oro(III)
Trixido de dioro
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
Cl2O
xido de cloro(I)
Monxido de dicloro
Cl2O3
xido cloroso
xido de cloro(III)
Trixido de dicloro
Cl2O5
xido clrico
xido de cloro(V)
Pentaxido de dicloro
Cl2O7
Para N, P, As
xido perclrico
xido de cloro(VII)
Heptaxido de dicloro
N2O
xido de nitrgeno(I)
Monxido de dinitrgeno
N2O3
xido nitroso
(*)
xido de nitrgeno(III)
Trixido de dinitrgeno
N2O5
xido ntrico
Para S, Se, Te
(*)
xido de nitrgeno(V)
Pentaxido de dinitrgeno
SO
xido hiposulfuroso
xido de azufre(II)
Monxido de azufre
SO2
xido sulfuroso
xido de azufre(IV)
Dixido de azufre
SO3
xido sulfrico
xido de azufre(VI)
Trixido de azufre
CO
xido carbonoso
xido de carbono(II)
Monxido de carbono
CO2
xido carbnico
xido de carbono(IV)
Dixido de carbono
SiO2
xido de silicio
xido de silicio
Dixido de silicio
(*) en la nomenclatura clsica los xidos de nitrgeno se llaman: N2O (xido nitroso);
N2O3 (anhdrido nitroso)
N2O5 (anhdrido ntrico)
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
NO (xido ntrico)
PERXIDOS
Compuestos de metal(+) con el grupo peroxo O22- (El n de oxidacin del oxgeno es -1)
Slo se forman con metales de n ox. +1 y +2. No se simplifican
N. Tradicional: N oxidacin nico:
2 N oxidacin:
Perxido de metal
Perxido metal oso
ico
N. Stock
N oxidacin nico:
Perxido de metal
2 N oxidacin: Perxido de metal (N oxidacin en n romanos)
N. Sistemtica:
Frmula
Li2O2
CaO2
Cu2O2
CuO2
H2O2
n xido de n metal
N. tradicional
Perxido de litio
Perxido de calcio
Perxido cuproso
Perxido cprico
Agua oxigenada
N.Stock
Perxido de litio
Perxido de calcio
Perxido de cobre(I)
Perxido de cobre(II)
Perxido de hidrgeno
N. Sistemtica
Dixido de dilitio
Dixido de calcio
Dixido de dicobre
Dixido de cobre
Dixido de dihidrgeno
N. Stock
N oxidacin nico:
2 N oxidacin
oso
ico
N oxidacin nica:
No metal uro de metal
2 N oxidacin: No metal uro de metal (N oxidacin en n romanos)
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
CuF
Fluoruro cuproso
Fluoruro de cobre(I)
Monofluoruro de cobre
CuCl2
Cloruro cprico
Cloruro de cobre(II)
Dicloruro de cobre
AlBr3
Bromuro de aluminio
Bromuro de aluminio
Tribromuro de aluminio
SnI2
Yoduro estannoso
Yoduro de estao(II)
Diyoduro de estao
SnI4
Yoduro estnnico
Yoduro de estao(IV)
Tetrayoduro de estao
Au2S
Sulfuro auroso
Sulfuro de oro(I)
Monosulfuro de dioro
Au2S3
Sulfuro arico
Sulfuro de oro(III)
Trisulfuro de dioro
PtTe
Teluro platinoso
Teluro de platino(II)
Monoteluro de platino
PtTe2
Teluro platnico
Teluro de platino(IV)
Diteluro de platino
Na3N
Nitruro de sodio
Nitruro de sodio
Nitruro de trisodio
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
CCl4
Cloruro de carbono(IV)
Tetracloruro de carbono
PCl5
Cloruro de fsforo(V)
Pentacloruro de fsforo
PF3
Fluoruro de fsforo(III)
Trifluoruro de fsforo
CS2
Sulfuro de carbono(II)
Disulfuro de carbono
SBr6
Bromuro de azufre(VI)
Hexabromuro de azufre
IF7
Fluoruro de yodo(VII)
Heptafluoruro de yodo
HIDRXIDOS
Compuestos de metal(+) y OH (-1)
N. Tradicional: N oxidacin nico
2 N oxidacin
Hidrxido de metal
Hidrxido metal oso
ico
N. Stock
Hidrxido de metal
Hidrxido de metal(N oxidacin n romanos)
N oxidacin nico:
2 N oxidacin :
N. tradicional
N.Stock
N. Sistemtica
Pb(OH)4
Hidrxido plmbico
Tetrahidrxido de plomo
Pb(OH)2
Hidrxido plumboso
Dihidrxido de plomo
Bi(OH)3
Hidrxido de bismuto
Hidrxido de bismuto
Trihidrxido de bismuto
FrOH
Hidrxido de francio
Hidrxido de francio
Monohidrxido de francio
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
OXCIDOS
Compuestos de hidrgeno(+1), no metal(+) y oxgeno(-2)
En teora se pueden deducir de los xidos cidos
xido + H2O --> Oxcido
N. Tradicional: cido seguido del nombre del xido
N. Sistemtica: n oxo nno metal ato(N oxidacin) de hidrgeno
Grupo (17)
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
Cl2O + H2O =
HClO
cido hipocloroso
Oxoclorato(I) de hidrgeno
cido cloroso
Dioxoclorato(III) de hidrgeno
cido clrico
Trioxoclorato(V) de hidrgeno
Tetraoxoclorato(VII) de hidrgeno
Grupo (16)
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
SO + H2O =
H2SO2
cido hiposulfuroso
Dioxosulfato(II) de hidrgeno
SO2 + H2O =
H2SO3
cido sulfuroso
Trioxosulfato(IV) de hidrgeno
SO3 + H2O =
H2SO4
(Los mismos con Se y Te)
cido sulfrico
Tetraoxosulfato(VI) de hidrgeno
Grupo (15)
N2O + H2O =
Frmula
H2N2O2
N. tradicional
cido hiponitroso
N. Sistemtica
Dioxodinitrato(I) de hidrgeno
N2O3 + H2O =
HNO2
cido nitroso
Dioxonitrato(III) de hidrgeno
N2O5 + H2O =
HNO3
cido ntrico
Trioxonitrato(V) de hidrgeno
N. tradicional
N. Sistemtica
P2O3 + H2O =
cido metafosforoso
Dioxofosfato(III) de hidrgeno
Pentaoxodifosfato(III) de hidrgeno
cido pirofosforoso
fosforoso
cido ortofosforoso
P2O5 + H2O =
cido metafosfrico
Trioxofosfato(V) de hidrgeno
cido pirofosfrico
fosfrico
cido ortofosfrico
Heptaoxodifosfato(VII) de hidrgeno
N. tradicional
N. Sistemtica
CO2 + H2O =
H2CO3
cido carbnico
SiO2 + H2O =
H2SiO3
cido metasilcico
Trioxosilicato(IV) de hidrgeno
cido ortosilcico
Tetraoxosilicato(IV) de hidrgeno
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
HPO2
HPO3
Trioxofosfato(III) de hidrgeno
Tetraoxofosfato(V) de hidrgeno
OXCIDOS DE METALES
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
B2O3 + H2O =
cido metabrico
Dioxoborato(III) de hidrgeno
cido ortobrico
Trioxoborato(III) de hidrgeno
H2MnO4
cido mangnico
Tetraoxomanganato(VI) de hidrgeno
HMnO4
cido permangnico
Tetraoxomanganato(VII) de hidrgeno
H2CrO4
cido crmico
Tetraoxocromato(VI) de hidrgeno
HBO2
DICIDOS
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
2 H2CrO4 - H2O =
H2Cr2O7
Heptaoxodioxocromato(VI) de hidrgeno
2 H2SO3 H2O =
H2S2O5
2 H2SO4 H2O =
H2S2O7
cido dicrmico
pirosulfuroso
cido disulfuroso
pirosulfrico
cido disulfrico
Pentaoxodisulfato(IV) de hidrgeno
Heptaoxodisulfato(VI) de hidrgeno
TIOCIDOS
Son oxcidos que han sustituido uno o mas oxgenos por azufre.
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
H2SO4 -->
H2S2O3
cido tiosulfrico
Trioxotiosulfato(VI) de hidrgeno
H2SO3 -->
H2S2O2
cido tiosulfuroso
Dioxotiosulfato(IV) de hidrgeno
PEROXOCIDOS
Oxcidos en los que se sustituye un grupo oxo(O2-) por peroxo (O22-). Se aade un oxgeno al oxcido.
Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
HNO3 -->
HNO4
cido peroxontrico
DioxoperoxonitratoV) de hidrgeno
H2SO4 -->
H2SO5
cido peroxosulfrico
Trioxoperoxosulfato(VI) de hidrgeno
H2S2O7 -->
H2S2O8
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
10
OTROS OXCIDOS
HCN
cido cianhdrico
H5IO6
H2N2O2
cido nitroxlico
H3PO2SO2
H2NO2
cido nitroxlico
H3PO2
H3PO5
cido peroxofosfrico
H4P2O8
cido peroxodifosfrico
HVO3
cido metavandico
H3VO4
cido ortovandico
H2WO4
cido wolfrmico
H2MoO4
cido molbdico
H2ReO4
cido rnico
HReO4
cido perrnico
H2TcO4
cido tcnico
HTcO4
cido pertcnico
HOCN
cido cinico
HNCO
cido isocinico
cido ditiofosfrico
OXISALES
Metal+ no metal + oxgeno
Resultan de sustituir los H de los oxcidos por metales
Frmula
N. tradicional
Clorato de hierro(III)
Clorato frrico
N. Sistemtica
Sulfato de potasio
Cromato de cobre(II)
Cromato cprico
Nitrito mercurioso
Nitrito de mercurio(I)
Tetraoxosulfato(VI) de potasio
Pirofosfato de aluminio
Carbonato plmbico
Carbonato de plomo(IV)
Arsenito de amonio
Ortoarsenito de amonio
Heptaoxodifosfato(V) de aluminio
Trioxonitrato(V) de calcio
Cu3BO3
Nitrato de calcio
Ortoborato cuproso
Ortoborato de cobre(I)
ZnS2O3
Tiosulfato de cinc
Trioxotiosulfato(VI) de cinc
Fe(ClO3)3
K2SO4
CuCrO4
HgNO2
Al4(P2O7)3
Pb(CO3)2
(NH4)3AsO3
Ca(NO3)2
Sulfito de amonio
Trioxoclorato(V) de hierro(III)
Tetraoxocromato(VI) de cobre(II)
Dioxonitrato(III) de mercurio(I)
Trioxocarbonato(IV) de plomo(IV)
Trioxoarseniato(III) de amonio
Trioxoborato(III) de cobre(I)
Heptaoxodicromato(VI) de potasio
Oxoclorato(I) de estao(II)
Trioxosulfato(IV) de amonio
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
11
N. tradicional
N. Sistemtica
KNaSO4
CaNa2(SO4)2
MgNH4AsO4
Na3RbS2
CoNaPO4
N. tradicional
N. Sistemtica
CaClClO
Cloruro-hipoclorito de calcio
Cloruro-oxoclorato(I) de calcio
AlBrCO3
Bromuro-carbonato de aluminio
Bromuro-trioxocarbonato(IV) de aluminio
PbClPO4
Cloruro-fosfato de plomo(IV)
Cloruro-tetraoxofosfato(V) de plomo(IV)
PbCO3SO4
Carbonato-sulfato de plomo(IV)
Trioxocarbonato(IV)-tetraoxosulfato(VI) de plomo(IV)
Hg5Cl(PO4)3
Cloruro-tris(fosfato) de mercurio(II)
Cloruro-tris[tetraoxofosfato(V) de mercurio]
SALES CIDAS
Sustituyen parcialmente los H de un cido por metales
cido
Anin Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
Hidrgenosulfato de sodio
Sulfato cido de sodio
Hidrgenotetraoxosulfato(VI) de sodio
Hidrgenosulfato de hierro(II)
Sulfato cido de hierro(II)
Hidrgenotetraoxosulfato(VI) de hierro(II)
Ortofosfato cido de cobalto(II) Hidrgenofosfato de cobalto(III)
Fosfato cido de cobalto(III)
Hidrgenotetraoxofosfato(V) de cobalto(III)
Hidrgenofosfato de plomo(II)
Fosfato cido de plomo(II)
Hidrgenotetraoxofosfato(V) de plomo(II)
Dihidrgenofosfato de aluminio
Fosfato dicido de aluminio
Dihidrgenotetraoxofosfato(V) de aluminio
Dihidrgenotetraoxofosfato(V) de cobre(I)
Hidrgenocarbonato de sodio
Hidrgenotrioxocarbonato(IV) de sodio
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
12
Anin Frmula
N. tradicional
N. Sistemtica
Hidrxidonitrato de calcio
Hidroxitrioxonitrato(V) de calcio
Ca(OH)2 Ca(OH)+
NO3-
CaOHNO3
Nitrato bsico de Ca
SO42-
(CaOH)2SO4
PO43-
(CaOH)3PO4
Fosfato bsico de ca
Hidroxitetraoxofosfato(V) de calcio
ClO2-
PbOH(ClO2)3
Pb(OH)22+
PO33-
CO32-
NO2-
Pb(OH)3NO2
PO33-
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
13
http://ficus.pntic.mec.es/vmad0017/
14