Você está na página 1de 9

www.monografias.

com

Es posible un diseo de pas?


Hctor A. Martnez - sabandres47@yahoo.com 1. 2. 3. 4. !. %. &. (. Resumen El conflicto hobbesiano El estructural-funcionalismo: una necesidad social allas del sistema "nteracci#n estructural $ funcional undamento de punto de partida 'onclusiones )iblio*rafa Un vistazo a estr!ct!ra f!nciona ismo

Resumen
Latinoamrica pasa por momentos bastante crticos en su historia. Dentro de los esquemas varios en que la sociedad latinoamericana se ha movido en cuanto a amalgamar una sociedad basada en principios que aseguren la supervivencia, mantenimiento y dinmica de los estados, las doctrinas del positivismo en el siglo XIX, la liberal en el mismo tramo del tiempo y el socialismo tan infecundo del siglo XX, nos toca ahora asistir a los enfrentamientos eternos entre la racionalidad econ mica y la racionalidad poltica. !hora nos enfrentamos a dos opciones eternas entre las que se mueven toda suerte de intereses pintados de democracia que tratan de acomodarse a los movimientos ideol gicos que en este momento presentan muchas caras antag nicas, eso s, adornadas con una tendencia ms o menos clara del rumbo hacia d nde se dirigen. Lo que menos se preguntan los actores ideol gicos y polticos es en verdad el hecho de garanti"ar de manera cientfica las diversas partes del sistema a construir o a redise#ar cuando el antiguo rgimen caiga, en el caso del socialismo del siglo XXI o c mo hacer los retoques que aseguren una me$or calidad de vida %economicismo al fin y al cabo, ingente tarea en el continente& como es el caso concreto de las democracias alineadas de alguna manera, pasado o presente a la rbita norteamericana. 'ero antes de tocar los e(tremos economicistas liberales o socialistas, se debe subrayar y plantear qu se debe )esconder* detrs de un proyecto social cuando la responsabilidad te rica tiene y debe tener un gran protagonismo. !qu se asume el caso del estructural+ funcionalismo como una opci n de referencia te rica que puede abonar a los pases de !mrica Latina, a conformar sus sociedades. "entro de a teora socio #gica$ es frec!ente a sig!iente %reg!nta& '(!) es a res%!esta correcta %ara decidir sobre e dise*o de !n sistema socia +!e aseg!re a estabi idad de sistema y a adhesi#n de as mayoras a !n %royecto %o tico$ socia y econ#mico de !na naci#n, -a res%!esta est)$ nat!ra mente en definir +! entendemos %or %royecto de %as$ no a a manera de !n gerente +!e % anifica s! em%resa o de !n .ocia ismo de .ig o //0 +!e agenda s! %rod!ctividad econ#mica$ sino a va radica socia +!e %ro%one !na visi#n en diferentes % azos y +!e sea sostenible en e tiem%o seg1n a 2erga desarro ista moderna. 3ara efectos did)cticos %ro%ondremos !na visi#n somera de a teora denominada Estructuraluncionalista o sim% emente 4f!nciona ista5 +!e s!giere +!e a sociedad debe ana izarse y tratarse a a manera de !n organismo vivo formado %or %artes f!nciona es e interde%endientes entre s. -a tesis de or*anicismo no es n!eva en rea idad& es e %rod!cto evo !tivo de m)s de 677 a*os8 %ero e estr!ct!ra f!nciona ismo a%enas se remonta a os a*os 679s de sig o // en e seno de a Universidad de Harvard$ a!n+!e tiene s!s races ancestra es con os traba2os de Emile Durkheim sobre os hechos socia es en tanto f!erzas e:ternas y coercitivas +!e condicionan e act!ar de os individ!os frente a sistema. 3!es bien8 ba2o este es+!ema socio #gico se estr!ct!ra e andamia2e de ciertas sociedades como a norteamericana y otras$ con %e+!e*as variab es de f!ncionamiento. M)s a ) de esto$ Herbert .%encer %rom! g# a idea de +!e os individ!os %ersig!en diferentes intereses en !na sociedad a medida +!e sta se v!e ve m)s com% e2a y as diferenciaciones de oc!%aciones y tareas se v!e ven m)s com% icadas o c!ando e traba2o se divide en tantas aristas +!e re+!iere de !na variabi idad y !na es%ecia izaci#n a a vez. -a %reg!nta esencia y tema centra es a de c mo hacen los individuos para alcan"ar sus ob$etivos sin entrar en conflictos con sus congneres y sin atropellar los derechos ms elementales de toda la sociedad . ; otro %!nto es e de c#mo garantizar e a individ!o e

13ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

acceso a os rec!rsos sin +!e se a%ro%ie ma vo amente de os medios de s!bsistencia <digamos as ri+!ezas=$ en detrimento de os dem)s. "!r>heim a%!ntaba +!e en toda sociedad %riman dos conce%tos m!y im%ortantes +!e son os de +'ausa, y + uncionalidad,. ;n e %rimer caso$ as sociedades est)n rodeadas de !n entorno +!e modifica as condiciones c! t!ra es$ %or e2em% o$ os accidentes geogr)ficos8 e c ima$ etc. ;stas condiciones tienen !na am% ia inf !encia sobre a estr!ct!raci#n de a sociedad$ en a visi#n +!e de m!ndo tengan s!s miembros$ %or e2em% o en s!s instit!ciones f!nciona es y en toda a organizaci#n de a sociedad <?!nciona idad=. (oncretamente$ @obert Merton de a Universidad de Harvard y otros e:%onentes de f!nciona estr!ct!ra ismo se interesaron sobre os as%ectos +!e mantenan a os individ!os ag !tinados en !na sociedad$ a %esar de as diferencias de intereses y de ro es. 3ara res! taba de vita im%ortancia contestarse %reg!ntas como estas& '#mo se mantena la cohesi#n de una sociedad $ c#mo podan mane-arse las diferencias a pesar de los conflictos $ los intereses sur*idos? -a res%!esta estribaba A decan A en mantener !na visi#n de a sociedad o m)s com%artida %osib e entre todos s!s miembros tanto en s! consciencia <va orizaci#n= como en as acciones +!e %rod!can as interacciones entre os individ!os. 3!es bien& la .eora uncionalista/ tambi0n llamada Estructural- uncionalista o funcionalismo a secas$ se interesa %or estos as%ectos +!e bien %!eden servir de e2em% os cond!ctores en e redise*o de !na sociedad +!e b!s+!e no s# o amortig!ar os vaivenes s!rgidos %or e conf icto socia <condici#n necesaria en toda formaci#n socia =$ sino tambin de c#mo %!ede ograrse a ansiada 4!nidad socia 5 a %artir de e ementos obviamente cientficos +!e no son - de ning!na manera - reg as cont!ndentes de a% icaci#n %r)ctica$ sino m)s bien !na orientaci#n socio #gica +!e %ro%icia a raz#n$ a #gica y a readec!aci#n de %oder en torno a s!s gobernados. ;stas reg as ! observaciones socio #gicas o fi os#ficas tienen !n gran im%acto en toda formaci#n socia +!e b!sca todas as condiciones de ag !tinamiento$ cohesi#n y contro socia 8 e mane2o de os conf ictos en % azos diferentes y e a cance de os ob2etivos societa es en b!sca de !na c! t!ra de orden y democracia. 3or cierto$ %ara ser e+!i ibrados$ !ti izaremos en n!estro ensayo a% icaciones de a .eora del 'onflicto de corte crtico <mar:ista= %ara no caer en e favoritismo conce%t!a $ +!e %!eda estre arse con a rea idad de !na sociedad determinada. ;so %or !n ado8 %or e otro$ a !ti izar a Beora de (onf icto estamos desn!d)ndonos a a rea idad de as sociedades atinoamericanas$ tan asediadas %or a e:% osi#n socia y tan cerca de a de gada nea +!e se%ara a gobernabi idad y a egitimidad en medio de a escasez de os rec!rsos. ;s%eramos +!e 2!ntas$ ambas teoras nos den !na !z m)s c ara sobre e f!ncionamiento de a estr!ct!ra socia y os factores +!e nos %!edan ay!dar a reso ver os tradiciona es %rob emas +!e a+!e2an a as sociedades atinoamericanas$ en es%ecia en e caso de Hond!ras.

El conflicto hobbesiano
Bhomas Hobbes en!nciaba en s! +1e2iathan, +!e a condici#n nat!ra de hombre es el conflicto. C!e en %roc!ra de os rec!rsos +!e e sirven a s! s!%ervivencia$ e hombre entra en os terrenos de os otros +!e tambin %roc!ran %or os mismos bienes. Adem)s de e o$ como os rec!rsos son escasos$ a g!nos %!eden agenciarse con mayor faci idad ta es bienes$ en detrimento de os otros$ e o debido a as ca%acidades$ virt!des y dones heredados %or "ios. A %esar de haber os creado a imagen y seme2anza a todos o hombres$ no menos cierto es +!e "ios nos s!rti# de !na inte igencia %ara hacer de e a !n !so +!e beneficiase a s! %oseedor en e argo y cotidiano 2!ego de %oder. ;sas diferencias %odan ser dirimidas en !n pacto social$ en donde todos %odan ante%oner s!s derechos y entregar os a !n s1%er-%oder +!e se !bicaba %or encima de os hombres. ;so im% icaba a creaci#n de !n c!er%o de eyes < egis aci#n= donde todos %!sieran en manos de ese %oder s!%erior as reg as de convivencia y a cesi#n de os derechos nat!ra es +!e imita os movimientos de os hombres& +3onde no ha$ poder com4n 5 dice 6obbes 5 no ha$ le$7 donde no ha$ le$/ no ha$ in-usticia7 el fraude $ la *uerra son las dos 2irtudes cardinales,. 3!es bien$ ese contrato socia es n!estro %!nto de %artida estr!ct!ra -f!nciona . ;n trminos socio #gicos$ 'C! %odemos inferir en n!estras sociedades modernas sobre !n ac!erdo socia +!e haga res%etar e cor%!s ega dentro de os %ar)metros de consciencia y de act!aci#n, ;n otras %a abras$ 'C! hace +!e n!estras eyes fa en %ara +!e os individ!os as irres%eten y %ongan en %e igro a estabi idad de !na sociedad, -a res%!esta y a c ave deben estar en e mode o de sociedad +!e trat# de im%onerse en cada formaci#n socia en s!s inicios o en s! redise*o a o argo de a historia8 y a manera de c#mo se for2# e andamia2e socia de modo +!e res! tara ya sea efectivo <(omo en e caso de os ;;UU= o f!ese sim% emente !na caricat!ra +!e no tiene ning1n im%acto en a vida cotidiana de os hombres. -a c ave A %or otro ado$ como en e caso de Hond!ras A debe estar en a definici#n de os %rinci%ios +!e a for2aron y +!e$ de a g!na manera se f!eron di !yendo en e tiem%o. D se f!eron di !yendo %or varias razones

23ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

+!e %odemos sos%echar a %riori$ %or e2em% o$ os cambios tecno #gicos8 a g oba izaci#n8 a corr!%ci#n %1b ica y %rivada8 a obso escencia de a ed!caci#n$ etc.

El estructural-funcionalismo: una necesidad social


-a teora f!nciona ista se basa en a manera de c#mo !na sociedad y os individ!os +!e a conforman mantienen e sistema e+!i ibrado. -os ;str!ct!ra istas-?!nciona istas consideran a sociedad como !n organismo de nive es& e individ!o <( ! a=8 a fami ia <Be2idos=8 a com!nidad <Erganos= y a sociedad <Frganismo=. .e trata de !na forma de ver a sociedad +!e data desde e sig o /0/ %ara acercar as ciencias socia es$ o m)s %r#:imo a a e:actit!d de as ciencias nat!ra es y a Gio oga misma. Brata de c#mo este e+!i ibrio es e %rod!cto de !na observaci#n normativa 4a %ie de a etra5 com%artiendo a mismo tiem%o !nos va ores +!e ref!ercen e reg amento socia . ;sos va ores genera es <.in necesidad de irnos a !n an) isis a:io #gico= deben ser interna izados %or os individ!os$ y +!e as instit!ciones %rimarias < a esc!e a$ a fami ia= y !ego as sec!ndarias <-as asociaciones8 os gremios8 as instit!ciones ega es$ os medios de com!nicaci#n$ etc.= se encargaran de reforzar cotidianamente$ de forma +!e garantice !na estabi idad contin!a en e tiem%o. Bambin %odramos res!mir a visi#n estr!ct!ra -f!nciona ista de a sig!iente manera& Una visi#n biol#*ica determinada %or a es%ecie ti%o organizada$ a ada%taci#n es a f!nci#n +!e rea iza$ y es rea izada %or e sistema econ#mico. Una visi#n cultural con2!ntada %or e c!er%o de normas$ va ores$ eng!a2e y smbo os com%artidos$ ace%tados %or a sociedad. .! f!nci#n es e mantenimiento de as %a!tas$ %ara +!e os individ!os se a2!sten a as e:%ectativas de ro e interna icen os va ores. ;n a sociedad estas f!nciones son c!m% idas %or diversas instit!ciones$ entre e as %odemos nombrar a sistema ed!cativo y os medios masivos de com!nicaci#n$ +!ienes son os encargados de a dif!si#n de esas normas$ va ores$ smbo os$ etc.$ +!e com%onen a esfera c! t!ra . -a visi#n social/ com%!esta %or as formas en +!e os individ!os interact1an rec%rocamente. -a f!nci#n %rimordia es a integraci#n y s!%one a ace%taci#n de as metas y as e:%ectativas socia es. -as entidades 2!rdicas tienen a s! cargo esta f!nci#n. D %or 1 timo$ -a visi#n de personalidad +!e ata*e a con2!nto de motivaciones y orientaciones de a acci#n de os individ!os. .! f!nci#n es e ogro de metas o fines. 0ntenta coordinar as motivaciones %ara a canzar ob2etivos socia es. -as !nidades +!e %!eden cana izar as as%iraciones de os individ!os son as instit!ciones %o ticas. -os intereses de os individ!os son varios %ero %!eden y deben ser cana izados %or as instit!ciones de a sociedad$ es decir %or os 4sistemas5 de organismo denominado 4sociedad5. ;stos intereses est)n res%a dados %or normas c aras de 2!ego <se s!%one= de modo +!e os individ!os as conozcan desde s!s %rimeros %asos en os %rocesos de socia izaci#n y ada%taci#n en a sociedad +!e e vio nacer. Una vez entrado en s! fase ad! ta$ e individ!o ya 4conscienzado5 y con as reg as y va ores interna izados$ debe saber c#mo est)n res%a dadas s!s act!aciones de modo +!e no entre en cho+!e con os intereses de os dem)s. "e esta manera se es%era +!e e e+!i ibrio se mantenga. 1a interacci#n social es a base de mantenimiento de !na sociedad y de s! e+!i ibrio. Ho viendo a caso de a sociedad vista como !n organismo$ a consideraci#n de as %artes vita es de toda a estr!ct!ra son vistas como a de !na interde%endencia y !n contin!o circ! ar de f !2os de informaci#n entre s!s com%onentes. "icha informaci#n %!ede ser !na sim% e com!nicaci#n cotidiana entre dos %ersonas$ %ero tambin %!ede inc !ir os grandes %rocesos de %rod!cci#n o as decisiones %o ticas$ etc. A esa informaci#n en f !2o y en dob e va se e denomina 4 Retroalimentaci#n, o sim% emente 4?eedbac>5 %ara denotar a manera de c#mo se intercambian materia es e informaci#n en a sociedad. A esto debemos agregar +!e e organismo f!nciona en feedbac> constante %ero haciendo os a2!stes necesarios c!ando e:isten fa as en e sistema. A esto se e denomina 4 E8uilibrio de 9rden 6omeost:tico5. 3!es bien$ ning!na sociedad A hasta donde a raz#n nos dicta - est) conformada con arreg o a caos y a a anar+!a. ; sistema %ara sobrevivir debe considerar no s# o e conocimiento de s!s estr!ct!ras es decir$ as instit!ciones$ sino tambin os %rocesos de a2!ste y rea2!ste %ara mantener e orden. "e ah s!rge a %reg!nta& '(#mo mantener e orden socia , 3!es bien$ atendiendo a o de Merton$ e est!dio de a sociedad debe considerar dos as%ectos& I. -a ada%taci#n de os individ!os a as normas vigentes y c#mo se cana izan as motivaciones individ!a es a dichas normas <-eyes= J. -a coherencia de sistema %ara hacer os a2!stes en casos e:tremos de rom%imiento de e+!i ibrio 6. -a com%atibi idad entre as instit!ciones$ as normas y va ores a com%artir y de c#mo se dise*an y se cana izan os ro es de os individ!os en as diferentes ca%as de a sociedad$ de ac!erdo a as

33ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

instit!ciones vigentes. ;n otras %a abras$ c!ando en !na sociedad os ro es no tienen asignaci#n f!nciona $ m!chos individ!os +!edar)n cesantes y sin c!m% ir f!nciones +!e es im%edir)n satisfacer s!s necesidades$ siendo %otencia es focos de conf icto. 3ara hacer !n an) isis +!ir1rgico de !na sociedad <(onsideremos Hond!ras= es menester tomar en c!enta os e ementos org)nicos y e f!ncionamiento e+!i ibrado de os mismos %ara determinar o sig!iente& I. .i esta sociedad ha en!nciado va ores estr!ct!ra es y f!nciona es +!e re%resenten !na coherencia entre o +!e se dicta y o +!e se hace y c#mo se ada%tan os individ!os a as mismas. .i +!edan a go de a+!e os va ores de anta*o digamos honestidad, honorabilidad, honrade", respeto por nuestros seme$antes$ etc.$ debemos contestarnos d#nde se !bican act!a mente$ y si %erd!ran c#mo corres%onden a os en!nciados de sistema y si se observan y res%etan en todas as instit!ciones de ;stado$ inc !yendo a fami ia. F %or e contrario$ si se re+!iere dise*ar !nos n!evos va ores naciona es. J. (#mo se instit!ciona izan os en!nciados y egan a formar %arte de a socia izaci#n cotidiana de individ!o$ es decir$ c#mo ha hecho <si o ha hecho= e sistema o e ;stado %ara hacer %reva ecer estos va ores dentro de s!s instit!ciones$ de modo +!e sean observadas en cada %aso de os %rocesos norma es de as mismas. A+!$ os medios de com!nicaci#n y a c! t!ra en genera 2!egan !n %a%e %rimordia . 6. (#mo se miden os efectos de a coherencia a:io #gica-instit!ciona como e %rod!cto de a consciencia y e mode a2e de as actit!des y %a!tas < 'attern -aintenance=$ es decir$ si as instit!ciones est)n mode ando e ti%o de %ersonas +!e se re+!iere %ara mantener en e+!i ibrio a sociedad. 4. 0nstit!ciona mente c#mo se estim! a a adhesi#n va orativa en as as%iraciones individ!a es y c!) es seran os sistemas de estm! o-gratificaci#n y castigo$ en caso de rom%er as normas. ;n otras %a abras$ c!ando hab )bamos de os roles arriba$ nos referamos a a manera de c#mo os individ!os enc!entran en e sistema e estm! o %ara est!diar !na carrera !niversitaria$ !n %ostgrado$ !na carrera tcnica$ sabiendo de antemano de +!e tendr) tantas o%ciones +!e otorga e sistema <ed!cativo en este caso= %ara va orar s! esf!erzo$ +!e no es e caso act!a mente en m!chos de os %ases de amado 4Bercer M!ndo5. .i e sistema otorga esos estm! os debe estar %re%arado %ara otorgar a recom%ensa de esf!erzo8 si no tiene o s!ficiente %ara otorgar os$ debe %re%ararse %ara cana izar otras vas$ caso contrario$ estar %revenido %ara recibir !na o eada de descontento y de conflicto social. ;n !n sistema as visto$ a normativa o e e:ceso de eyes %ara cada deta e de a vida no garantizan e orden social ni e consenso. 3ero debemos advertir +!e toda sociedad %arte de a consideraci#n de a escasez de os rec!rsos y de os bienes. He a+! e origen de conf icto y e descontento +!e os socia istas +!ieren forzadamente cerrar con !n ig!a itarismo fracasado. 3!es bien$ de ese conf icto %arta Hobbes. ;n cada sistema se debe advertir sobre a escasez de os rec!rsos <ri+!eza$ em% eo$ acceso a %oder$ etc.= y tener en c aro +!e no se %!ede reso ver e acceso de todos a dichos bienes y rec!rsos. As$ %odemos es%erar o sig!iente& I. C!e e individ!o se%a +!e seg1n s!s %osibi idades <"e c ase o estrato=$ %!ede egar e2os considerando !n mite dentro de o +!e s!s va ores e dictan y o +!e as eyes e %ermitan. ;so se ama 'onformismo$ <Share Cognitive Orientation= es decir$ son individ!os +!e est)n conformes <"e conformidad a norma y va or= con o +!e s! sistema es ha otorgado. J. C!e si rom%e e 4conforme a5 sabe +!e e:iste !n c!er%o de eyes instit!ciona izado <;fectivamente instit!ciona izado= %or e2em% o Brib!na es com%etentes +!e se encargar)n de castigar a +!ien %roceda a rom%imiento de ac!erdo. 6. "e no ser as$ c!ando e sistema socia no ega a o m)s rec#ndito de individ!o a %artir de os va ores centra es de a sociedad$ e sistema fa a a travs de a g!na de s!s instit!ciones. <estamos hab ando de frec!encias de crisis$ no de !n so o individ!o o de !n %!*ado de inconformes +!e siem%re o habr)=. ;s tiem%o de hacer a2!stes o de redise*ar as instit!ciones. ;s tiem%o de revisar os va ores y os en!nciados de sistema ta es como 4 El trabajo dignifica5 si a gente est) cometiendo m!chos de itos a %esar de +!e e:isten as f!entes de traba2o. F bien 4La riqueza la otorga el trabajo duro5 %ara estim! ar a ibre iniciativa con eyes e:%editas$ etc. 4. (!ando e sistema fa a$ pro2iene el 'onflicto. (!ando os individ!os so%esan os en!nciados de +!e 4El trabajo duro es la base de la riqueza 5 y no e:isten as condiciones <(ondiciones de verdad$ no de demagogia= %or e2em% o a faci idad %ara em%render !na iniciativa %rivada$ entonces e individ!o de2a de creer en s! sistema <Ko en e gobierno ni en e %artido$ sino ;K ;.0.B;MA= y %roviene o +!e os soci# ogos norteamericanos denominan 4 1a 3es2iaci#n

43ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

;ocial5. Ac!m! ada en e tiem%o$ a 3es2iaci#n ;ocial es e me2or ingrediente %ara e deterioro %a! atino de sistema socia y a %rdida de a credibi idad %o tica$ con o +!e a s!matoria de intereses insatisfechos de gr!%os organizados %!ede dar !gar a os mo2imientos sociales +!e han comenzado a tomar forma en Amrica -atina y +!e enc!entran en e .ocia ismo de .ig o //0 !na f!ente de egitimaci#n. -a teora mar:ista denomina a estas tensiones en as +!e as instit!ciones no satisfacen as necesidades de ac!erdo a s!s %rinci%ios o f!nciones asignados$ como e (FK?-0(BF "; (-A.;. o sim% emente -U(HA "; (-A.;.. Desde luego, el conflicto surge en un medio en que la escase" impera y que el sistema no se encarga de equilibrar. ;n otras %a abras$ e dise*o de !na sociedad <+!e no es em%resa f)ci %ero tam%oco im%osib e= debe %asar %or a variab e de 1a "nte*raci#n ;ocial a %esar de as diferencias de intereses individ!a es y gr!%a es$ as variaciones de sistema y as res%!estas de sistema a as variaciones$ %or e2em% o as crisis econ#micas. (!ando a 0ntegraci#n fa a os sntomas m)s evidentes son a de inc!encia desmedida y os %osib es cambios radica es como a de os %o%! ismos de siem%re. 3or tanto y res!mido hasta a+!$ os ingredientes esencia es %ara e mantenimiento de !n sistema considerados %ara +!e e:ista !na "nte*raci#n ;ocial efectiva$ es menester en!nciar %ara !na generaci#n de individ!os - y otras m)s - o sig!iente& I. -os <rincipios o =alores genera es de !na generaci#n y +!e %rimar)n en cada %roceso de as instit!ciones y +!e e sistema debe %roc!rar +!e a mayora de a %ob aci#n se adhiera y as com%arta. 3or e2em% o& 4@es%eto a a vida5 y a creaci#n de instit!ciones +!e a%oyar)n ese %rinci%io8 3or e2em% o$ 0nstit!ciones ! organizaciones +!e a%oyan este %rinci%io$ <contra-aborto= J. .istema socia de reforzamiento de os %rinci%ios y va ores en genera & ; sistema esco ar8 as ig esias8 os medios de com!nicaci#n8 a em%resa %rivada$ etc. 6. "ebe e:istir !na normati2a +!e a%oye tras cada ey !n reforzamiento +!e a haga va er en caso de rom%er a8 en otras %a abras$ se re+!iere de !n sistema 2!dicia im%onente y efectivo. <3ena izaciones a %artir de !n #rgano 2!dicia frreo e im% acab e=. 4. Lenerar os espacios institucionales corres%ondientes a os rec!rsos econ#micos <em% eo$ crdito$ etc.=es decir$ trazar a generaci#n de a ri+!eza y de c#mo se va a com%artir. M. ;n 1 timo caso$ !na fuer>a coerciti2a ca%az de contener en os momentos crticos os brotes de vio encia mientras se hacen os a2!stes <?eedbac>= de sistema o de as instit!ciones. Un sistema socia m!y im%ortante como es a sociedad$ %ara 3arsons tiene c!atro s!bsistemas +!e emanan de as f!nciones ?@"1 por sus si*las: - -a economa <A=8 es e s!bsistema +!e c!m% e a f!nci#n de a ada%taci#n de a sociedad a entorno mediante e traba2o$ a %rod!cci#n y a distrib!ci#n. (onsidrese en este caso$ a 4Movi idad o e ascenso socia 5. - -a %o tica <L=8 b!sca e ogro de metas mediante a %ersec!ci#n de ob2etivos socia es y a movi izaci#n de rec!rsos %ara este fin. - -a com!nidad societa <0=8 rea iza a f!nci#n de integraci#n$ se oc!%a de coordinar as %artes de a sociedad. - ; sistema fid!ciario <-=8 es decir$ as instit!ciones socia izadoras$ c!m% en a f!nci#n de atencia a oc!%arse de a transmisi#n de a c! t!ra$ as normas y os va ores. Bodos estos sistemas y s!bsistemas conforman a sociedad$ considerada como !na co ectividad re ativamente a!tos!ficiente c!yos miembros %!eden satisfacer todas s!s necesidades individ!a es y co ectivas y vivir dentro de s! marco.

Fallas del sistema


(omo es sabido +!e !n sistema f!nciona sobre a base de a escasez$ esto im% ica tambin +!e en e % ano %o tico$ e %oder tenga !n mite en s! acceso. (omo en o econ#mico %rima e mismo %rinci%io$ e individ!o debe saber +!e %ara acceder a %oder debe %asar %or !na serie de re+!isitos en os +!e os 3rinci%ios y Ha ores Lenera es tienen !n f!ndamento de %rimer orden. ;n e caso de -atinoamrica$ os re+!isitos son bastante a:os y no est)n f!ndamentados en a mora y e antecedente como en e caso de !na sociedad como a estado!nidense$ e referente 4to%5 estr!ct!ra -f!nciona ista. (!ando no e:isten en!nciados genera es ni re+!isitos mora es o estos son bastante dbi es <"bi significa no reforzado en a vida naciona ni %ena izadas s!s fa as=$ entonces e f!ncionario hace a go bastante nat!ra & s!% e esos %rinci%ios %or otros en % ena im%!nidad. -o mismo e hombre de a ca e& rom%er as reg as es !na nat!ra idad congraciada +!e se com%arte con a mayora de a %ob aci#n. 3or e2em% o& 4; servir a a 3atria5 no es necesariamente !n

53ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

3rinci%io +!e todos tenemos y +!e no nos han e:% icado ni en a esc!e a ni en a fami ia. 4; servicio5 entonces$ se entender) de otra manera$ %or e2em% o a% icada de ma a manera en !na ad!ana o en !na instit!ci#n estata %ara disfrazar de !na manera 4s!ti 5 a e:%resi#n de robo$ actit!d tan nat!ra en e e2ercicio instit!ciona . Histo de esta forma$ o m)s %e igroso es +!e e sistema entero entienda +!e e %rocedimiento de rom%imiento es a go nat!ra tambin. Un %oder as com%artido deviene en !n %oder i egtimo o en !n sistema i egtimo. -a i egitimidad nace$ entonces$ de a misma base va orativa degenerada. El <rincipio de Escase> implica por tanto: - C!e e %oder de !n sistema socia se asienta sobre a base de a escasez de rec!rsos <Ko %odemos %regonar acceso %ara todos %or+!e no hay s!ficiencia$ %ero s se debe acent!ar as %osibi idades abiertas %ara todos= - C!e e %oder no es sino$ e contro de !n bien escaso y deseado. - C!e !n bien escaso es e mismo %oder %o tico. (!ando e sistema fa a$ entonces os hombres comienzan a %roc amar en s! interior$ desconfianza y necesidad de cambios a nive de consciencias. ;sos anhe os y fr!straciones$ convertidos en va ores dan !gar a o +!e e soci# ogo mar:ista A ain Bo!raine denomina 4 3in:mica .ransformacional5 %ara referirse a os orgenes de os movimientos socia es +!e hacen de s!yo$ %rimero& a necesidad de !n cambio socia y8 seg!ndo& a necesidad de %asar a a acci#n socia . ;stas necesidades se transforman en os va ores-g!as de as n!evas instit!ciones +!e os dirigentes %o%! istas toman en s y para s. ;ntonces$ %ara evitar esto$ '3or +! no cana izar as de otra manera, ; %oder im% ica !na serie de derechos y deberes. ;n a medida en +!e e %oder invierta en confianza$ digamos e c!m% imiento de as res%!estas instit!ciona es <.eg!ro .ocia $ Universidad$ etc.= y a %ob aci#n %erciba este mantenimiento$ entonces se ref!erzan os va ores en!nciados %or+!e as instit!ciones +!e a %regonan est)n en concordancia con s! accionar. -a escasez ma mane2ada <+!e %!ede ser e caso de Hond!ras= hace +!e e sistema irremediab emente caiga en e conf icto socia . ;ntonces a corres%ondencia entre as res%!estas instit!ciona es y e sistema de va ores entran en a disonancia f!nciona . (!ando esto s!cede$ entonces$ ya no es %osib e a "nte*raci#n ni a 'onformidad de os individ!os a sistema$ a!n+!e todo %arezca norma y sin crisis. 3ara mantener a egitimidad$ e sistema debe ac!dir a a re%resi#n en os tiem%os de e:% osi#n$ misma +!e no %!ede mantener a estabi idad ni e e+!i ibrio socia %or m!cho tiem%o.

Interaccin estructural y funcional


'RA."'? B ?3=ER.EC'"? a. -a sociedad en tanto sistema societa $ no %!ede seg!ir siendo visto como !n agregado de %artes sin cone:iones o a menos con dbi es en aces. -as instit!ciones vistas como s!bsistemas socia es$ no %!eden ser entes vacos in!ndados de %rocesos b!rocr)ticos 4%egados5 %or e conce%to vaco de 4;stado5$ %ero a e2ados de os %ro%#sitos de 0KB;@A((0FK ; 0KB;L@A(0FK. .in va ores y %rinci%ios de naci#n +!e s!stit!yan os +!e ya se vo vieron obso etos o +!e rescate os +!e se est)n %erdiendo en e medio moderno$ im% ica +!e a sociedad camina sin r!mbo fi2o en a +!e os individ!os no tienen m)s metas ni ob2etivos +!e a cas!a idad de as circ!nstancias es dicta en e camino de a socia izaci#n. .i no e:isten os va ores %ara com%artir <(onformismo=$ entonces os individ!os %!eden seg!ir caminos distintos$ a e2ados de os %ro%#sitos de !n es+!ema %o tico y siem%re ser) de esta manera8 tendr)n +!e constr!ir os cada !no seg1n s! %ro%ia visi#n de s!bsistencia. b. .in !n cor%!s de va ores a com%artir$ as normas no tienen !n reforzamiento +!e e indi+!e a os individ!os qu es %recisamente o +!e tienen +!e interna izar en s!s consciencias %ara tomar as decisiones correctas <a%egadas a eyes$ reg as de cond!ctas$ etc.= c. .in !n es+!ema de re%rod!cci#n c! t!ra +!e ref!erce o anterior$ es %robab e +!e ning1n c!er%o a:io #gico %!ede tener vida %ro%ia. Un es+!ema c! t!ra es !n % an socia de transmisi#n de os va ores e ideo oga de sistema %or a va de as instit!ciones +!e ref!erzan a socia izaci#n <socia izaci#n +!e no termina sino$ hasta e 1 timo da de vida de os individ!os=. ;n e a entran en 2!ego os medios de com!nicaci#n8 os centros ed!cativos$ as 0g esias$ a fami ia$ as artes$ etc. d. -a ca%acidad de a a!torreg! aci#n <?eedbac>= %ara b!scar a estabi idad de sistema$ im% ica !na medici#n de evo !ci#n de mismo y de s!s %artes o s!bsistemas <instit!ciones= en e ogro de s!s as%iraciones trad!cidas en os %rinci%ios y va ores o en a concordancia entre o en!nciado y o rea izado. 3insese en as a!ditoras$ eva !aciones$ etc.$ todo e o en e af)n de evitar as contradicciones y os %osib es brotes de conf ictos.

63ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

e. -a ca%acidad A en caso de desviaci#n socia A de a% icar e %eso de a normativa de manera eficiente con sentido de 2!sticia$ +!e im% i+!e !na corres%ondencia entre o en!nciado %or e sistema <4 !usticia para todos" por igual#$% f. -a ca%acidad %ara estim! ar as as%iraciones a %esar de %rinci%io de escasez$ en a +!e os individ!os so%esen as o%ort!nidades +!e ofrece e sistema <ed!caci#n$ em% eo$ em%resas$ etc.= ECDC'"?39; 3E1 '?E)"9 ;9'"?1: 1a sociedad 2ista como un or*anismo I. 'orpus 2alorati2o de la nue2a sociedad. -os en!nciados +!e tendr)n +!e dise*arse en f!nci#n de !na KU;HA .F(0;"A". J. 'ambios institucionales o rediseo institucional. Ga ance de os cambios a tenor de os en!nciados genera es de sistema socia en %roceso de cambio. 6. 'ambios en la Fusticia& !n n!evo orden de eyes y a% icaciones +!e im% i+!e reestr!ct!raci#n desde as esc!e as de eyes. 3rinci%ios n!evos& 4-a sociedad ordenada58 4K!evos contro es de acci#n socia 5$ a im%ortancia de as organizaciones en as decisiones com!nitarias$ etc. 4. Cue2o ordenamiento social. ( ases socia es y estr!ct!ras de a sociedad8 c ase media f!erte y decisiva sobre e e+!i ibrio socia 8 %ro etariado con o%ort!nidades$ etc. M. Cue2o ordenamiento utilitarista. (ambios y a% icaciones de a n!eva economa en e n!evo orden& ace eraci#n de indicadores8 crecimiento constante$ em% eo. ;tc. N. 'ambios culturales. K!evo vehc! o ideo #gico en a transformaci#n socia 8 te evisi#n$ radio$ %rensa8 4-a n!eva esc!e a58 4-a n!eva !niversidad5$ etc. 7. 'ambios de fuer>a coerciti2a . K!eva visi#n de a %o ica$ transformaci#n re%resiva con ideario n!evo.

Fundamento de punto de partida


Un f!ndamento c ave %ara identificar os cambios socia es debe ser estab ecido como !n %!nto de %artida. ;so im% ica +!e se debe trazar e s!strato %o tico-econ#mico e ideo #gico +!e hace f!ncionar esta n!eva estr!ct!ra socia . A!n+!e esto nos eva a %ensar r)%idamente en !na doctrina o en !na ideo oga determinada$ res! ta vita +!e se defina en trminos c aros +!e 1? 1")ER.?3/ o DC? ;9'"E3?3 ?)"ER.? son os bastiones de arran+!e %ara insta!rar !n seg!imiento estr!ct!ra -f!nciona ista. -a ibertad$ a+! entendida im% ica !na a%ert!ra a as o%ort!nidades de !n ibre intercambio interno y e:terno entre os com%onentes de a sociedad naciona e internaciona y a b1s+!eda de os %rinci%ios individ!a es$ sin ren!nciar a a atenci#n de os gr!%os. Bodo o anterior im% ica adem)s$ !na visi#n de %as ba2o esta referencia socia <-A -0G;@BA"= desde a c!a se derivan todos os dem)s f!ncionamientos$ idearios$ %rinci%ios$ acci#n socia $ cotidianeidad$ eyes$ ed!caci#n forma e informa $ mercado$ %o tica$ etc. ?ina mente$ !n sistema socia debe considerar o sig!iente& I. Una 0ntegraci#n de .istema ?1.? <Bodas as instit!ciones= o +!e denominaremos .UG.B@ABF .F(0A-. J. Una 0ntegraci#n .ocia ?1.? <-a %ob aci#n en genera = o +!e denominaremos (FK.;K.F .F(0A-. ;n otras %a abras$ todo sistema socia debe considerar %ara s! e+!i ibrio$ %ara s! integraci#n socia <o s! cohesi#n= +!e as instit!ciones sean a tamente efectivas y res%ondan a as as%iraciones de os individ!os. 3or otra %arte$ esto con eva a!tom)ticamente a !na a ta integraci#n socia $ en corres%ondencia bi!nvoca. (!ando se dese+!i ibra este binomio$ s!rgen as tensiones o conf ictos +!e tienen +!e %asar %or a renovaci#n constante de as instit!ciones <?eedbac>= de%endiendo de os cambios m!ndia es y as n!evas sit!aciones naciona es. -os %rocesos de modernizaci#n y cambio deben atravesar as consideraciones sig!ientes& I. Modernizar as instit!ciones seg1n %rioridades %1b icas$ %!es no todas deben %asar %or !na metamorfosis a mismo tiem%o <A g!nas res%onden bien a os tiem%os$ mientras otras ya han sido rebasadas %or os factores e:ternos= J. @eadec!aci#n de a+!e as instit!ciones %ara e as +!e son m)s efectivas +!e as ega es$ %or e2em% o as +!e %rom!even !na corr!%ci#n abierta& .e deben e iminar y cambiar as %or %rocesos e instit!ciones ega es +!e sean tan e:%editas y efectivas como a+! as. 3ara +!e os cambios socia es se efect1en de manera efectiva se debe considerar a reestr!ct!raci#n instit!ciona basada en as sig!ientes %remisas& 1. 1os fundamentos econ#micos: Dna economa basada en la potenciaci#n $ predominancia del mercado $ libertad de iniciati2a pri2ada $ la @ECER?'"GC 3E 1? R"HDEI?. 1a necesidad de eJtirpar $ re*ular los mercados cauti2os $ la burocracia

73ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

asfiJiante. 1a necesidad de una nue2a le*islaci#n laboral sin pri2ile*ios de sindicatos ni corruptelas amparadas en el poder poltico. 2. 1as instituciones de apo$o: 1a necesidad de disear o refor>ar las instituciones de apo$o a los m:s pobres/ a moderni>ar la salud/ a *enerar el empleo/ etc. Esta es una nue2a estructura social 8ue implica un *remialismo o sociedad intermedia 8ue democratice la poltica. 3. 1os fundamentos educati2os: El cambio re2olucionario hacia +1a nue2a escuela, '?E)"9; <R9 DC39; en la estructura $ funcionalidad educati2a sin pri2ile*ios/ ni *remios 8ue retrasan los procesos. 4. 1a ortodoJia $ rectitud -udicial: Dn nue2o sistema -udicial transparente $ efecti2o7 8ue d0 ima*en de se*uridad $ amparo en la canali>aci#n de la 8ue-a o la demanda. !. 1os mecanismos de control: Dn cuerpo policial altamente presencial $ profesional/ con nue2o perfil $ enla>ado estrechamente con el ;istema Fudicial para lo*rar la efecti2idad del orden $ la se*uridad/ temas de batalla en 1atinoam0rica.

Conclusiones
"esde !ego +!e a% icar !na teora socia como e estr!ct!ra -f!nciona ismo en base a !na e:%eriencia como e caso de os ;;UU %!ede res! tar en !n infanti ismo %ro%ositivo o en !n %ositivismo contem%or)neo sin %osibi idades de a% icaci#n %o tica. 3ero no res! ta descabe ado +!e$ ante tanta e:%eriencia negativa de os %ases de Amrica -atina y ante e crecimiento e:%ansivo de as ideo ogas reca citrantes y obso etas basadas en !n abso !tismo disfrazado de socia ismo$ as sociedades se e:%ongan a frec!entes crisis y en a +!e$ os %ensadores de continente$ abr!mados %or tanto antecedente fata y estri o ante tantos acontecimientos modernos ya no bi%o ares sino % !ri%o ares$ no %!edan descifrar !na r!ta o !na sa ida de convivencia %osib e. -a tarea +!e se tiene %or de ante - con variados frentes ante os c!a es se debe as!mir res%onsabi idades %o ticas -$ no es %ara hacer caso omiso de as teoras +!e en e %asado reciente han ofrecido %osibi idades de :ito en e e+!i ibrio de %oder. ; abso !tismo 4socia ista5 y a democracia son dos %o os m!y distintos +!e b!scan en esencia$ o mismo& %oder$ seg!ridad y !na estabi idad de a2!stes contin!os. ?rente a e o '(#mo no vo ver a mirada a !na %osibi idad ba anceada como e estr!ct!ra f!nciona ismo en a +!e a travs de tiem%o y a historia$ se m!estra como !na de as %ocas a ternativas de vida y %royecto socia , Amrica -atina$ a %esar de a homogeneidad en m!chos as%ectos de s! c! t!ra8 con tanta simi it!d f!nciona de s!s instit!ciones$ tiene$ sin embargo$ tanto +!e recorrer antes de dec ararse como !n continente donde os escenarios socia es bri an %or s! e+!i ibrio y contro es. "ista m!cho e continente en caracterizarse %or contar con sociedades 4e+!i ibradas5 en o +!e tiene de interf!nciona idad y eficacia instit!ciona $ de modo ta +!e os individ!os se sientan corres%onsab es en e res%eto hacia e sistema$ res%eto +!e im% ica entre otras cosas$ conformidad con os va ores y eyes y$ adem)s de e o en sentido bi!nvoco$ +!e e sistema mismo est) garantizando os accesos y os es%acios +!e tanto hab an os %o it# ogos$ +!e en otras %a abras se refiere a o +!e se denomina 4 a restricci#n de %osibi idades5 ba2o e es+!ema de a escasez de rec!rsos. -a %reg!nta conc !yente debe radicar$ como no$ en o sig!iente& '"#nde es m)s % a!sib e coordinar !n sistema socia basado en as teoras de Merton A a go %arecido a a sociedad norteamericana A de modo ta +!e se %!eda aseg!rar !na s!%!esta armona entre e individ!o y e %oder, -a res%!esta obviamente tiene !n %eso m)s considerab e hacia 4 a derecha5 si consideramos as %osiciones %o tico-ideo #gicas de continente. D decimos esto %or+!e !n e:%erimento socia ista$ en c!yo caso e %oder est) centra izado en a fig!ra de hombre f!erte o en e ca!di o$ dentro de !n so o es+!ema %artidista y dentro de %royecto de mi itarizaci#n de a sociedad$ os factores de contro sobre e conf icto tienen menos %osibi idades de sobrevivir a a arga %or+!e no consideran os %esos y contra%esos <feedbac> ! homeostasia de sistema= +!e s son %osib es en !na democracia bi o %o i%artidista$ +!e tenga como cama cientfica$ a consideraci#n de estr!ct!ra -f!nciona ismo. Ko es %osib e como se ve$ hab ar o m)s a%egado a a teora socio #gica sin tomar en c!enta as o%ciones %o ticas sobre a +!e se desencadenan os f!ndamentos te#ricos de Merton y s!s seg!idores. ; estr!ct!ra -f!nciona ismo hasta donde entendemos$ de2a abiertas as o%ciones de os individ!os en a vida societa $ ta como a g!na vez o % ante# Hobbes en s! es+!ema idea de a sociedad +!e %acta$ +!e cede os derechos de os individ!os hacia !n gran centro de %oder. C!e este centro$ as!me s!s %osiciones de res%onsabi idad no s# o de detentar eyes y dictados$ sino tambin a de mantener %or a va de interiorizaci#n de os va ores <%sico ogismo= y de reforzamiento de os mismos %ara +!e e %acto socia se so idifi+!e a m):imo. Ko basta entronizar !n sistema econ#mico <-ibera ismo= si se mantienen obso etas

83ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

www.monografias.com

as instit!ciones de todo nive <esc!e a$ medios de com!nicaci#n$ %rinci%ios genera es fami iares$ %rivados$ %1b icos$ etc.=. "e esto se trata e estr!ct!ra -f!nciona ismo$ de mantener en e+!i ibrio constante as instit!ciones con e af)n de mantener e+!i ibrado e sistema. -a garanta fina se obtiene %or esa c!erda rgida entre sociedad y %oder$ de modo +!e no se rom%a y %ermita a os actores$ ceder y 2a ar <%!sh and %! = hasta en o cotidiano.

Bibliografa
Gerger$ 3eter <IO7N=. &niciaci'n a la Sociologa% (na perspectiva humanstica . Getes$ -. y .arries$ - <IO7J=. Sociologa. Gottomore$ B.G <IONP=. &ntroducci'n a la sociologa. (am%o$ .a !stiano de <IONM=. Cambios sociales ) formas de vida. Arie . ;d. Gottomore$ Bom G.$ La sociologa mar*ista$ A ianza ;d. Gottomore$ Bom G. y otros$ La miseria de la sociologa$ ;d. Becnos (asti o$ Qos <IONP=. &ntroducci'n a la sociologa. (hinoy$ ; y <IONN=. La Sociedad% (na introducci'n a la Sociologa. (!vi ier$ A <ION7=. &ntroducci'n a la sociologa. "ahrendorf$ @a f <ION6=. Sociedad ) sociologa. "!r>heim$ ;mi io <IOI7=. Lecciones de sociologa. ; ias$ Korbert$ La sociedad cortesana% M:ico$ ?(;$ IOPJ ?ichter$ Qose%h. Sociologa. Le es$ @.Q.$ -evine$ A <IOON= &ntroducci'n a la Sociologa Larca ?errando$ Man!e <(oord.=$ +ensar nuestra sociedad$ Birant o G anch Larmendia$ Qos A.$ Sociologa$ ;d. (.0... Liddens$ Anthony <IOOI=. Sociologa. Liner$ .a vador <IO76=. Sociologa. Lreen y Qohns <ION4=. &ntroducci'n a la sociologa. Horton$ 3.G. y H!nt (. - <IONP= Sociologa. 0g esia$ Ange <IONP=. Sociologa. -!cas Martn$ Antonio <J774= Sociologa. RSnig$ @en y otros <ION7=. Sociologa. Martn -#%ez. T.ocio oga genera T. Mi s$ (har es Uright$.T.ocio ogica 0maginationT<IOMO= Martinda e. T-a teora socio #gica% 3rez Ad)n$ Qos <IOO7=. Sociologa% Concepto ) usos. 0.GK P4-6I6-I4ON-N @ecasens$ -!is <IOMP=. T.ocio ogaT. @ocher$ L!y <IO7I=. &ntroducci'n a la sociologa general. .imme $ Loerge$ Sociologa% Estudios sobre las formas de socializaci'n $ A ianza ;d. .%rott$ U. Q. H <IO4O=. &ntroducci'n a la sociologa. Bo!raine$ A ain <IO7P=. &ntroducci'n a la sociologa Enlaces: www.wi>i%edia.orgVwi>iV?!nciona ismoWestr!ct!ra istaT A!tor& 60ctor ?. Eartne> sabandres47@yahoo.com .oci# ogo 7IV7OVJ77O

93ara ver traba2os simi ares o recibir informaci#n semana

sobre n!evas %!b icaciones$ visite www.monografias.com

Você também pode gostar