VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS

VAK: SOCIAAL EN FISCAAL RECHT

Dit is een vakfiche sociaal en fiscaal recht voor 3de graad bso kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer.
Let op: de inhoud van een vakfiche wordt jaarlijks aangepast. Deze vakfiche is geldig van: 1 januari 2014 tot en met
31 december 2014

LEERDOELEN
De snel evoluerende administratieve sector vereist een nieuwe visie op de studierichting 'Kantoor BSO'. In eerste
instantie moet de studierichting een brede polyvalente vorming aanbieden die een ruime inzetbaarheid op de
arbeidsmarkt mogelijk maakt. Ze moet een zo ruim mogelijke beroepsgerichte opleiding bieden met het oog op de
uitvoering van eenvoudige, repetitieve administratieve of secretarile taken in de profit en non-profit sector.
Bovendien moet rekening gehouden worden met de globalisering van de bedrijfsactiviteiten (wat een minimale
talenkennis veronderstelt), de gewijzigde en nog steeds wijzigende werkomstandigheden en de impact van de
moderne communicatietechnologie.

|1

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Examencommissie secundair onderwijs

LEERINHOUDEN
Leerinhouden

Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de

leerinhouden:

Deel 1: Sociaal recht

1

Arbeidsrecht

1.1

De vakorganisaties voor werknemers en

werkgevers

1.2

1.3

Instellingen voor sociaal overleg

De collectieve arbeidsovereenkomst

het begrip vakorganisatie omschrijven;

de vakorganisaties voor werknemers en voor
werkgevers bespreken;
de instellingen voor sociaal overleg
(ondernemingsraad, paritair comit en Nationale
Arbeidsraad) bespreken;
het begrip collectieve arbeidsovereenkomst
omschrijven;
het toepassingsgebied van de diverse cao's bespreken;

1.4

Het begrip arbeidsovereenkomst

het begrip arbeidsovereenkomst omschrijven;

1.5

De soorten arbeidsovereenkomsten

de soorten arbeidsovereenkomsten (op basis van het

verrichte werk, de duur van de overeenkomst en de
omvang van de arbeidsprestaties) bespreken;

1.6

Schorsing van de arbeidsovereenkomst

het begrip schorsing van de arbeidsovereenkomst

uitleggen;
de diverse schorsingsoorzaken bespreken;
de redenen waarom en wijzen waarop een
arbeidsovereenkomst kan worden beindigd
bespreken;

1.7

Einde van de arbeidsovereenkomst

Sociaal zekerheidsrecht

2.1

Algemeenheden

het doel en nut van de sociale zekerheid omschrijven;

2.2

Organisatie van de sociale zekerheid

de centraliserende en herverdelende werking van de

rsz schematisch voorstellen;
de organisatie van de kinderbijslagen uitleggen;

2.3

De kinderbijslagen

de rechthebbenden en rechtgevenden op kinderbijslag

opsommen;
de gezinsvergoedingen opsommen en berekenen (je
moet geen cijfers uit het hoofd kennen);
het doel van de werkloosheidsverzekering geven;

2.4

De werkloosheidsverzekering

de organisatie van de werkloosheidsverzekering

schetsen;
|2

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Leerinhouden

Examencommissie secundair onderwijs

Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de

leerinhouden:
de systemen bondig schetsen die bestaan om de
werkloosheid te voorkomen;
de werkloosheidsuitkering berekenen (je moet geen
cijfers uit het hoofd kennen);
de organisatie van de ziekteverzekering schetsen;

2.5

De ziekteverzekering

de voorwaarden waaraan voldaan moet zijn om recht

te hebben op ziekte-uitkering opsommen;
opsommen waarvoor de ziekteverzekering tussenkomt;
de organisatie van het pensioenstelsel uitleggen;

2.6

De pensioenen

het rustpensioen bespreken;

het overlevingspensioen bespreken;

2.6.1 De wet van 6 april 2010 betreffende de

marktpraktijken en consumentenbescherming
(BS 12/04/2010)

2.7

De arbeidsongevallen

2.8

De beroepsziekten

aan de hand van de wet betreffende de

marktpraktijken en consumentenbescherming
aantonen op welke wijze de consument wordt
beschermd;
het begrip arbeidsongeval omschrijven en aan de hand
van voorbeelden toelichten;
de vergoeding bij een arbeidsongeval formuleren en
toelichten;
het begrip beroepsziekte omschrijven;

Deel 2: Fiscaal recht

1

Begripsbepaling

1.1

Progressief stijgend aanslagtarief

uitleggen wat het progressief stijgend aanslagtarief van

de personenbelasting inhoudt;

1.2

Rijksinwoners

het begrip Rijksinwoners omschrijven;

Jaarlijks

de begrippen aanslagjaar en inkomstenjaar (belastbaar

tijdperk) uitleggen in het kader van het feit dat de
personenbelasting een jaarlijks verschuldigde belasting
is;

1.3

het systeem van de voorheffingen en voorafbetalingen

uitleggen;
1.4

Totale netto belastbare inkomen

uitleggen dat de personenbelasting verschuldigd is op

het totale netto belastbare inkomen;

1.5

Samenlevingsvorm

uitleggen dat in de personenbelasting rekening

gehouden wordt met de fiscale samenlevingsvorm van
de belastingplichtige;
|3

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Examencommissie secundair onderwijs

Leerinhouden

Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de

leerinhouden:

1.6

Belastingvrije som

de belastingvrije som bespreken;

1.7

Personen ten laste

weten welke personen personen ten laste kunnen zijn

en welke invloed dit heeft op de personenbelasting;

Het belastingsysteem

het belastingsysteem uitleggen;

Vaststelling van het totaal netto belastbaar

inkomen

3.1

Inkomsten uit onroerende goederen

3.2

Inkomsten uit roerende goederen

3.3

Beroepsinkomsten

3.4

Diverse inkomsten

Aftrekbare bestedingen

de diverse aftrekbare bestedingen (evenredige en

directe, alsook de aftrek van de eigen en enige woning)
bondig bespreken;

Verminderingen

de diverse verminderingen bondig bespreken;

Huwelijksquotint

het begrip huwelijksquotint bespreken en toepassen;

de diverse soorten inkomsten en hun voorheffingen

bespreken;

|4

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Examencommissie secundair onderwijs

LEERMIDDELEN
De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online of tweedehands-)
boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan in hun collectie. Aangezien cursussen door het gebruik van
audio, video, CD en DVD erg duur geworden zijn, verwijzen we verder nog naar websites waar je, vaak gratis, studieen oefenmateriaal kan vinden. Een aantal websites veranderen echter wel eens van naam en/of worden aangepast.
Daarom kunnen wij onmogelijk de juistheid van al deze websites op elk moment garanderen. Als je niet onmiddellijk
op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine, zoals Google.
Raadpleeg indien van toepassing ook de websites bij cursussen.
Hoewel we bij elke nieuwe editie van het examenprogramma deze bibliografie actualiseren, blijft ze een
momentopname. Het is dus best mogelijk dat ze op een bepaald ogenblik werken vermeldt die niet meer
verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die reeds op de markt zijn nog niet zijn opgenomen.
Bij het opstellen van de examens vertrekken we vanuit de vakfiche. Gebruik bij het studeren steeds de vakfiche als
leidraad voor wat je moet kennen en kunnen.
HANDBOEKEN
Handboeken kunnen houvast bieden door hun didactische opbouw en samenhang. Kies bij voorkeur niet voor
invulboeken maar voor boeken met duidelijke samenvattingen en aparte oefeningen.
Daarom vind je in dit deel van de bibliografie enkele handboeken die je voldoende ondersteuning bieden om
zelfstandig de leerstof van het handboek te verwerken dankzij de elektronische hulpmiddelen zoals auto-correctieve
oefeningen die de uitgever aanbiedt bij het handboek.
Vind je bepaalde leerstof niet in n van de opgegeven hand- of werkboeken, dan zoek je deze natuurlijk ergens
anders op.

titel

Wetgeving - Sociaal en fiscaal recht

uitgeverij

De Boeck

website

contactgegevens
van de klantendienst

http://secundair.deboeck.com/

KLANTENDIENST:
tel.: 0800 99 613
fax: 0800 99 614
e-mail:
bestellingen@deboeck.com

|5

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Examencommissie secundair onderwijs

VERLOOP EN EVALUATIE VAN DE EXAMENS

Welke soorten vragen moet je oplossen?

gesloten
vragen
Bij gesloten vragen formuleer je zelf
geen antwoord. Je kiest een antwoord
uit een aantal mogelijkheden of
combineert gegeven elementen om een
antwoord samen te stellen.
De meest voorkomende soorten
gesloten vragen in onze examens zijn
meerkeuzevragen, combinatievragen en
ordeningsvragen.

Voor de meerkeuzevragen moet je de

juiste mogelijkheid kiezen om de vraag
te beantwoorden of een zin aan te
vullen. Je krijgt daarvoor telkens drie of
vier mogelijkheden. Er is altijd maar n
juist antwoord.

Open vragen zijn vragen

waarop je het antwoord
zelf formuleert.
Dat antwoord kan erg kort
zijn maar ook vrij lang.

open
vragen

Een combinatievraag is een vraag

waarbij je de juiste combinatie maakt
tussen twee of meer groepen
elementen.
Bij ordeningsvragen moet je elementen
in een chronologische of andere logische
volgorde zetten.

Naast deze indeling in gesloten en open vragen zijn ook combinaties en variaties van vraagvormen mogelijk: vragen
over interpretatie en aanvullen van schemas, afbeeldingen, tabellen, grafieken, invulvragen, juist onjuist vragen,
.

|6

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

sociaal en fiscaal recht

Examencommissie secundair onderwijs

Wat breng je mee naar de examens? Wat krijg je op het examen?

OP HET EXAMEN BRENG JE MEE:
Een blauwe of zwarte balpen, een lat, eventueel corrector.
Je gebruikt enkel je eigen schrijfgerief.

JE KRIJGT OP HET EXAMEN:

een rekenmachine van de examencommissie

Examenvorm?
schriftelijk examen

Hoe verlopen de examens?

Het examen duurt 2 uur.
Om je schriftelijk examen te kunnen beoordelen moet je handschrift goed leesbaar zijn. Als dat niet het geval is, kunnen we j e
opdracht(en) niet correct beoordelen.

Puntenverdeling?
Het examen staat op 100 punten.

|7