Você está na página 1de 56

c&pf,mef

,mefomoem.
omoem. ordik ;f
c&pf,mef omoem ordik ;f onf c&pfawmfEiS hf ol@w ynfah wmf 12 yg;. omomemjyKr_/ acwf+ydKif *dk%;f
uGrJ sm;rS c&pf,mef toif;awmfrsm;ESifh c&pf,mefbmomw&m;wdk@ ,SuEf ,G v
f #u&f adS yonf? c&pf,mef
omoemonf tmjAm[H. omoemwpfck jzpfonf? ‚onf tjcm;bmomrsm;ESifh uGJjym;r_rmS
c&pf,mef wdk@u c&pfawmfonf xm0&bk&m;/ om;awmf [lI jzpfa=umif; t,lxm;r_yif? c&pf,mef
trsm;pku }wdum, crnf;awmf/ om;awmf ESifh oef@&iS ;f aom 0dnm^fawmf [lI oH;k yg;wpfql
0g'udk ,H=k unf=uayonf? c&pf,mefrsm; t=um;Y jrifjh rwfjcif;/ a,&_. vlom; obm0ESifh bk&m;
ocif. }wdum, obm0rsm;ESifh ywfoufI ,H=k unfr_ oDt&kd rD sm; uGJjym;v#uf &Sad yonf? TuGJjym;r_
rsm;onf ,ae@xyd if jzpfayonf?

rsm;pGmaom c&pf,mef *k% d ;f rsm;u toif;awmf qdo k nfudk vlom;wd@k tm; u,fwif&ef bH&k dyo f m[k
em;vnf oabmayguf xm;=uayonf? Todk@ vufcx H m;r_rmS umodv k pfESihf y&dw
k ufpwifh toif;
awmf ESpcf v k ;Hk rSm udu k nf rD &_ SdI olwdk@u toif;awmfwiG f;Y c&pfawmfonf oef@&iS f;aom 0dnm^f
awmftm;jzifh qufvuf aexdik o f nf[k em;vnfxm;ayonf? umodv k pf &d;k &mwGif toif;awmfonf
c&pfawmf. ud, k cf E<mjzpf+yD; / y&dwk ufpw f ifh toif;awmfurl c&pf,mef bmom0if tm;vH;k onf
c&pfawmf. ud, k cf E<m jzpfonf[k a,bk,s tjrif &Sd=uayonf? tcsdK@aom y&dw k ufpwf ifh bmoma&;
okawoDrsm;u ‚udk toif;awmf}u;D [k ac:I a,bk,stm;jzifh ,H=k unforl sm;ESihf c&pfawmfwdk@.
yk*v~ qufqHa&;ay: tav;ay;aom toif;awmfi,f *dk%;f rsm;ESifh zDvmv#uf &Sad yonf? odk@aomf
tjcm;aom c&pf,mefrsm;u “toif;awmf [lonf tm;vH;k twGuf r[kwaf cs? trSet f m;jzifh ‚
onf ,H=k unforl sm;. yk*v ~ u d pkq&kH m Xmeom jzpf./ acwfwikd ;f a'owdik ;f rS ,H=k unforl sm;. aemuf
qH;k pGef qHq
k nf;&mrSm aumifuif; bHo k m jzpf./ xdk@a=umifh toif;awmf. ordik ;f a=umif;onf bHw k dk@.
ordik ;f a=umif; r[kwo f nfh tjyif ,H=k unforl sm; t=um; avmuESihf umv. t"du tjzpft ysuf}uD;.
ta=umif;t&m (urBmh ed*;Hk ) vnf; r[kwaf cs/” [k qdk=u.?

c&pf,mefomoemonf at'D 1 &mpkwiG f a*s&q k vifrS pwifco Jh nf? at'D 301 od@k r[kwf 314 wGif
tmar;eD;,m;Edik if H. Edik fiaH wmfbmom jzpfvmcJo h nf? at'D 325 wGif tDo, D dky;D ,m;. Edik if Hawmf
bmom/ at'D 337 wGif a*smf*s, D m. Edik if Hawmfbmom/ ESihf at'D 380 wGif a&mrtifyg,m. Edik if H
awmf bmomjzpfvmcJo h nf? jzmxGuu f mv (at'D 15 &mpkEiS hf 17 &mpk) wGif wurBmvH;k jyef@ES@H oGm;+yD;
urBmh t}u;D qH;k bmomjzpfvmcJo h nf?

‚. ordik ;f wav#muf bmomw&m;wGif *k% d ;f uGJrsm;ESihf bmoma&; oDt&dk D jiif;cHkr_rsm; ºu,f0vS


aoma=umifh toif;awmfaygif; rsm;pGm jzmxGuv f mcJah yonf? &drk efumodv k pf/ ta&S@ydik ;f atmfoakd 'gh
toif;awmfESifh y&dw
k ufpw
f ifh wdk@rSm t}u;D qH;k tudik ;f cGJrsm; jzpfayonf?

rmwdum-
m-

• (1) a,&_. b0wm (bDpD 6-4 rS at'D 29- 36)


• (2) tapmydik ;f c&pf,mef (at'D 33- 325)
o (2-1) wynfah wmfrsm; toif;awmf
 2-1 (u) a,&_tm; qnf;uyfu;dk uG,fjcif;
 2-1 (2) tqH;k rowfaom *sL;omoem
 2-1 (3) toif;awmf ud, k fxnf (wynfah wmfrsm;acwf)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


(2-2) wynfah wmfrsm;vGeaf cwf toif;awmf

 2-2 (1) Edik if aH wmfEySd fuGyrf _


 2-2 (2) toif;awmf ud, k xf nf (wynfah wmfrsm;vGeaf cwf)
 2-2 (3) tapmydik ;f c&pf,mef vufa&; rSww f rf;rsm;
 2-2 (4) a&S;OD; yk*K~d vfa&;tr$e;f wifr_rsm;
 2-2 (5) tapmydik ;f tjyeftvSef ykwcf yf pGypf GJr_rsm;
 2-2 (6) orRmusrf;pm jyXmef;pmtkyf
• (3) a&mrtifyg,m toif;awmf (313-476)
o (3-1) c&pf,mefomoemtm; w&m;0ifjyXmef;jcif;
o (3-2) uGepf wefwed ;f onf *&dwf
o (3-3) oif;tkyq f &mawmf ydik ef ,f
o (3-4) yky& f [ef;rif;ae&mESifh xdyq f ;Hk taetxm;
o (3-5) toif;awmfaygi;f pHk oHCm,em
o (3-6) Edu k pf fe;D ESifh Edu
k fpfe;D acwfvGef zm;omrsm;
o (3-7) pD&ifpk ig;ck
o (3-8) bke;f }uD;&[ef; 0g'
• (4) ta&S@taemuf wif;rmr_ jyif;xefvmjcif;
• (5) tv,facwf tapmydik ;f umv toif;awmf (476-800)
o (5-1) jrpf&;dk wpfav#muf a'ocHvrl sdK;rsm;. ajymif;vJr_
 5-1 (1) tdik , f mvefEiS fh tdik ;f &pf omoemjyK tzGJ@rsm;
 5-1 (2) t*Fvdk-qufcq f if;rsm; (t*Fvyd )f
 5-1- (3) a[mfvefrsm;
 5-1 (4) e,fomvefEiS fh a[mvefr[kwo f nfh *smref
 5-1 (5) puif'aD eAD;,m;
o (5-2) tv,facwf tapmydik ;f yky& f [ef;cH,lrr_ sm;
o (5-3) wpfausmjh yef um&dkvif*D,ef
• (6) tv,facwf jrifjh rwfaom toif;awmf (at'D 800-1499)
o (6-1)ta&S@yidk ;f /awmifyidk ;f qvmAfhrsm;. ajymif;vjr_
 6-1 (1) *&dwf rd& k mAD;,m; odk@ omoemjyK tzGJ@
 6-1 (2) qmhAfEiS fh bla*;&D;,ef;wdk@. ajymif;vJr_
 6-1 (3) &mhprf sm;. ajymif;vJr_
o (6-2) trsm;}udKufvdkuaf v#m qifajcrSm;tm; &_cH sonfh0g'
o (6-3) bke;f }u;D &[ef; jyKjyif ajymif;vJa&; v_y& f mS ;r_
o (6-4) zke;f awmif;,mpum *d% k ;f
o (6-5) bdou d fay;jcif;qdik &f m tjiif;yGm;r_
o (6-6) olaumif;jyKjcif; (od'<dwifay;jcif;)
o (6-7) omoemjyK ppfyGJrsm; (u&l;qdw)f
o (6-8) tv,facwf yky& f [ef;rif;rsm;qdik &f m jrifhrm;r_
o (6-9) tv,facwf 0dedp, P rsm;
o (6-10) wuUodkvaf usmif;rsm; ay:ayguv f mjcif;
• (7) ydw
k ,
D ef *dk%;f uGJjcif;
• (8) ta&S@-taemuf *dk%;f uGJjcif;
• (9) a[pDcsuf yÉdyuQ
• (10) tusO;f cH acwf
o (10-1) taemufwidk ;f rSm ypfyg,jf cif;
o (10-2) atmfwrdk if tifyg,m vufatmuf bmomw&m; tcGit fh a&;
o (10-3) cspm;r_rsm;
o (10-4) 'JAh & f SDrm; Devshirmeh
• (11) taemudwidk ;f *d% k ;f
• (12) wpfausmhjyef toif;awmfEiS fh tDwvD (at'D 1399- 1599)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


• (13) y&dw k ufpfwifh jyKjyif ajymif;vJa&; (at'D 1521-1579)
o (13-1) rmwifvo l m
o (13-2) =o&pf ZGi*f vD Ulrich Zwingli
o (13-3) *|ef uJvAf if John Calvin
o (13-4) t*Fvyd f jyKjyifajymif;vJa&;
• (14) wefjyef jyKjyif ajymif;vJa&;
o (14-1) x&ifw h f oHCm,em
• (15) &SmazGawG@&Sdr_ acwf (at'D 1492-1769)
o (15-1) c&pf,mef omoemjyK tzGJ@rsm;
 15-1 (1)uufovpf ruf&iS frsm;
 15-1 (2) y&dw k ufpfwifh udv k dkejD yKjcif;
• (16) toif;awmfEiS fh ^m%fpOfawmf (at'D 1580- 1800)
o (16-1) *,fvv D D,.dk tr_
o (16-2) jyifopf awmfvSeaf &;
• (17) jyefvnfE;dk ºuvmjcif; (at'D 1720-1906)
o (17-1) Ed;k =um;r_}uD;rsm;
o (17-2) rlvvufa[mif; jyefvnfxal xmifa&; 0g'D
• (18) acwf+ydKif ordik ;f (at'D 1848 rS ,ckx)d
o (18-1) &k&mS ; tifyg,mtwGi;f &k&mS ;-atmfoadk 'gh toif;awmf
o (18-2) qdAk , D uf ,leD,t H wGi;f &k&mS ;-atmfoadk 'gh toifawmf
o (18-3) zufqpf0g'
 18-3 (1) emZD0g'
 18-3 (2) tDwvD zufqpf
 18-3 (3) pydejf ynfwiG ;f ppf
 18-3 (4) =opwD;,m;rS 'd;k vf zwfpf
o (18-4) taemufEidk if rH sm;odk@ ajymif;a&$@vmolrsm;
• (19) c&pf,mef oDt&dk DrS acwfopf OD;wnfcsuf
o (19-1) acwfopf0g'DEiS fh o[Zmw0g'D c&pf,mef
o (19-2) tajccH0g'D
o (19-3) 'kw, d t}udrf bmwDuef oHCm,em
o (19-4) toif;awmfaygi;f pHk nD!w G af &;rl
 19-4 (1) uufpo f vpf toif;awmfaygi;f pHk nD!Gwaf &;rl
 19-4 (2) y&dw k ufpfwifh toif;awmfwiG ;f nD!Gwaf &;rl
• (20) Edik if w
H um c&pf,mef0g'ESifh tem*gwf wd;k wufz@GH +zdK;r_

a,&_. b0wm (bDpD 6-


6-4 rS at'D 29-
29-36)
bDpD 6-4 ckESpwf iG f *sL;vlrsdK; rdcif rm&drS arG;bGm;cJI h emZ&ufEiS hf *vdvJ a'owGif }uD; jyif;cJo h nf? tD*spf
wGif umvtenf;i,f aexdik cf b Jh ,
G f &Sad yonf? okawoDrsm;u olonf toufo;kH q,f 0ef;usicf ef@rS
pwifI omomemjyKjcif;ESifh ol@tm; tHhb, G frsm;udk jyKvkyfEkdio
f nf/ (wefckd;jzifh) aq;ukay;Edik o
f nf odk@
r[kwf bk&m;&Sif. om;awmf[k owfrw S af om wynfah wmfrsm;udk pnf;&H;k jcif;rsm;udk pwifco Jh nf
[k ,H=k unf=uayonf? at'D 33 ckESpw f iG f ,k', D tydik f a&mr+rdK@awmf0ef ydvwfrif;}u;D . trdef@jzifh
a*s&qk vifY um;pifwifI uGyfrsucf cH &Jh ayonf? ol@tm; um;pifwif uGyfrsu+f yD;aemuf tkwf*l wpfck
wGif *loiG ;f o+*õK[fcJhayonf?

c&pf,mefrsm;u c&pfawmfonf aoqH;k +yD; oH;k &ufaemufwiG f cE<mawmftm;jzifh jyefvnf &Sijf yefomG ;cJh
onf[k ,H=k unf=uI tkwf*al [mif;avmif; (empty tomb) ordik ;f onf ordik ;f qdik &f m tcsut f vuf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


wpfcjk zpfaeayonf? a,&_wynhfrsm;. tapmydik ;f umv vuf&mrsm;wGif rsm;pGmaom &Sijf yef x
ajrmufjcif; yHkaqmifr_ taxmuftxm;rsm; &SI d a,&_. &Sijf yef xajrmufjcif;u c&pf,mefomoem
jzpfwnfvm&ef tajccHEiS fh wGe;f tm;rsm; jzpfayonf? ol@wynfah wmfrsm;u a,&_onf *vdvJESifh a*s&k
qvifY wynfah wmfrsm;ESifh rsuf0g;xifxif awG@qkH+yD; aumif;uifbo Hk dk@ ºu roGm;rSD ajrurBmY &ufaygif;
av;q,f aecJo h nf/ aojcif;rS &Sifjyefxajrmufjcif; / aemufq;Hk w&m;pD&ifrnfah e@EiS fh bk&m;ocif.
aumif;uifEidk if aH wmftm; jynfhpHkatmif xlaxmifjcif; ponfh ar&S, d a[mude;f rsm;tm; jznfq h ;D &ef
olonf wzefºuvmrnfjzpfI [k a&;om;=uayonf?

a,&_. b0wmESifh =o0g'awmfrsm; twGuf t"dutcsuftvufrsm;udk c&pf0if av;usrf; (r\J/


rmuk/ vkum/ a,m[ef) Y az:jyxm;ayI wrefawmf 0wˆKESifh &Siaf ygv. k ay;pmrsm;wGiv f nf; tenf;
i,f awG@&ayonf? c&pf,mefomoemwGif tay:v$ifq;kH ,H=k unfrr_ mS c&pf0ifusrf; rsm;rS a,&_.
aoqH;k jcif;/ &Sifjyefxajrmufjcif;onf vlom;wd@k . (tm'HESihf {0wdk@ usL;vGecf Jhaom) tjypfrsm;tm;
xm0& bk&m;ocifu ud, k af wmf a,&_tm; paw;I tjypfav#maf y;jcif; jzpfonf[yk if?

c&pf,mefomoem
omoem a&S;OD;umv
umv (at'D 33-
33- 325)
at'D 1 &mpkwiG f *sL;bmom. *dk%;f wpfct k jzpf *&d a&mrtifyg,m twGi;f ESihf tjyifodk@ pwifI
omomem jyef@ESaH om tcsdefEiS fh at'D 313 uGepf wefwED b dk ,f onf *&dwf eef;wufvm+yD; c&pf,mef
wdk@tm; Edik if aH wmfvky}f uHru
_ mv tqH;k epfcsD (,ae@ wl& uDEikd if H tdpfepf) yxr oHCm,em txd
umvudk c&pf,mef omoem. a&S;OD;umv[k qdkEkdiaf yonf? ‚udk yxrrsdK;quf wynfah wmfrsm;
toufxif&mS ; &Spd Of toif;awmfrsm; pkpnf;aom wynfah wmfrsm;acwf ;acwf ESifh oif;tkyf q&mawmf
rsm; }u;D xGm;vm+yD; bJhpaf &Smhyf (oif;tkyq f &mawmf) e,frsm;udk bJhpaf &Smhyf (tkyx f de;f ol) rsm;u
tkycf sLyfjcif; jzpfaom wynfah wmfrsm;vGeacwf
facwf [lI tydik ;f ESpfyidk ;f cGJEidk af yonf? odk@aomfvnf; wynfh
awmfrsm;vGeaf cwfudk uGefpwefwde;f / *&D*&dk DEiS fh ykyb
f dkeaD zhpf (2) vufxufxd =unfnKd av;pm;r_ t}uD;
tus,f tm;enf;cJhayonf? (wynfah wmfrsm; qdo k nfudk c&pf,mef bmoma&; a0g[m& t& wrefawmfrsm;[k
ac:ayonf?)

wynfah wmfrsm; toif;awmf (Apostolic Church)


a&S;OD; toif;awmf[k ac:qdo k nfh wynfah wmfrsm;. toif;awmfukd a,&_. wynfah wmfrsm;ESifh trsdK;
awmf taqGawmfrsm;u OD;aqmifcJhayonf? “txl;omoemjyK tzGJ@” (rmuk 16;14) t& a,&_onf
ol. wynfah wmfrsm;tm; =o0'awmfrsm;udk urBmtESH@ jzef@csD=u&ef rdef@rSmcJo h nf [l.? Tumv
twGuf tajccHusaom tcsut f vuf&if;jrpfrsm;rSm wrefawmf0wˆKrS jzpfI/ xdu k srf;csurf sm;wGif
“txl; omoemjyKtzGJ@”rS toif;awmf. &mZ0iftm; ay;xm;ayonf/ (1; 3-11)? yifwufpu f dk@pfEiS fh
a*s&qk vif toif;awmf xlaxmifjcif; aygv. k b0wmajymif;vnf;jcif;ESifh yxr&mpk. tv,fY
a&mrwGif axmifcsc&H jcif; (tus,cf sKyf) 28; 30-31) *sL;r[kwaf om vlrsKd ; rsm;qDo@kd omoemjyef@
xGuo f mG ;jcif; jzpfayonf? odk@aomf “wrefawmf 0wˆK” ESifh ywfoufaom ordik ;f qdik &f mrSm tjiif;yGm;
bG,jf zpf+yD; / xdo
k dk@ tjiif; yGm;p&mxJwiG f &Siaf ygv.k usrf;pmrsm; onfvnf; yg0ifayonf?

yxrOD; c&pf,mefrsm;onf tpOfojzifh *sL;vlrsdK; pkrsm;rS odk@r[kwf *sL; omoem tjyKcHxm;&olrsm;rS


jzpf./ tjcm;wenf;tm;jzifh ajym&aomf a,&_onf *sL;vlrsdK; rsm;tm; w&m;a[majymI xdt k xJrS
yxrqH;k wynfah wmfrsm;udk ac:,ljcif; jzpfay./ tapmqH;k aom taxmuftxm;rsm; tm;jzifh
wynfah wmfaygi;f 70 [kac:aom “wifajr‡mufxm;onfh tDAif*svpfZm tkyfp”k onf *sL;rsm;rS jzpfI
*sL;vlrsdK;EG,t
f m; cGJjyxm;jcif; r&Sad cs? *sL;r[kwaf om vlrsdK; pkrsm;. omoem ul;ajymif;jcif;onf olwdk@
twGuf c&pf,mefjzpf&ef wpfpw d w f pfyikd ;f tjzpf *sL;jzpf&ef vdck Jh oavm (tpOftm;jzifh ta&jym; vS;D

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


jzwfjcif;ESifh tpm;taomufqkdi&f m Oya'rsm;udk usio fh ;Hk jcif;jzifh cGJjcm;onf) qdo k nfudk qufpyfr&d ef
cufcJaeayonf? a&mr ppfAv dk f uGr;f rJvv
f pf. b0wmajymif;vnf;jcif;udk taxmuftxm;jyKI
&Siaf yw&k. tqH;k tjzwfrmS olw@kd onf xdo k @kd (*sL;bmomuJo h @kd ) jyKcJjh cif; r[kwf/ xdu
k pd o
P nf
a*s&q k vif oHCm,em wGifrS jzpfvmjcif; [k qdk.? (Primacy of Simon Peter ESifh Biblical law in
Christianity for the modern debate wGif =unfy h g?)

tapmydik ;f toif;awmfrsm;odk@ wynfhawmfrsm; aqmif=unf;vmonfh =o0g'awmfrsm;onf tcsdK@aom


*sL;bmoma&; tm%mydik frsm;ESifh yÉdyuQwiG ;f odk@ a&mufcaJh yonf? xdt k csi;f t&monf wajz;wajz;ESifh
olwdk@tm; *sL;bk&m;ausmif; (qDeD*g; tcsdK@u qif;EGwfpf [k toHxu G )f rsm;rS ESix
f w
k cf &H onf txd
OD;wnfcaJh yonf? (*srfe;D ,m; oHCm,em Council of Jamnia ud=k unfyh g)? wrefawmf0wˆKwGif &Sif
oawzef
oawzef ESifh *sdr;f onf *&dwf wdk@tm; tmZmenf rsm;tjzpf rSww f rf; wifxm;ayonf? xd@k a=umifh
c&pf,mef taejzifh &AŠKeD *sL;rS oD;oef@ &yfwnf&ef vdt k yfvmcJhayawmhonf? (List of events in
early Christianity ESifh Christianity and Judaism wGif=unfy h g?) wrefawmf0wˆK (11; 26) uJo h dk@
rSwwf rf; rsm; t& c&pf,mef [laomtrnfukd tEœt d w
k +f rdK@rS wynfah wmfrsm;u pwif cH,cl Jhayonf?

a,&_tm; qnf;uyfu;dk uG,jf cif;

aumif;aom od;k xde;f / a,&_ c&pf (3 &mpk)

wynfah wmf todik ;f t0dik f;. ,H=k unfjcif; tajctjrpfwiG f "rRa[mif; ESifh "rRopf c&pf0ifusr;f rsm; yg0if
cJo
h nf? Tusr;f rsm;wGif tapmydik ;f umv c&pf,mefrsm;. t,lEiS fh "rRaw;rsm;udk tvGef tapmOD;
qH;k umv uyif xnfo h iG ;f cJah yonf? a,&_tm; trGe;f wifI jyif;xefpmG cHpm;&aom tjzpf/ tkw*f l
a[mif; avmif;ESifh &Sijf yefxajrmufjcif; yHak qmifr_rsm;udv k nf; xnfo
h iG ;f cJah yonf? TrSww
f rf;rsm;rSm
a,&_. um;pifwifc&H +yD; q,fpkESpf wpfct k wGi;f ESihf a*s&kqvif toif;awmf pnf&;Hk odr;f oGi;f aepOf
umvrsm;Y jzpfayonf?

tapmydik ;f c&pf,mefrsm;. t,lrsm;ESifh "rRaw;rsm;wGif a,&_ ºujref; jcif; ,H=k unfcsufrsm;udk az:jy
aeayonf? Oyrmtm;jzifh 1 aum&dEœK 15; 3-4 rS aygvk. rSwcf suf “igonf ud, k w f ikd cf ,
H o
l nftwdik ;f /
oifwdk@tm; a&S@O;D pGmay;tyfaom ta=umif;t&m [lru l m;/ c&pfawmfonf usr;f pmvmonftwdik ;f
igwdk@ tjypfa=umifh taocHawmfrl.? o+*õK[f+yD;rS/ usrf;pmvmonftwdik ;f oH;k &ufajrmufaomae@Y
xajrmufawmfrl.” [lI jzpf./ rsm;pGmaom okawoDrsm;. Tqdt k & a&S;a[mif; t,lrsm;rSm a,&_
aoqH;k +yD; q,fpkESpx f uf apmI/ a*s&q
k vif wynfah wmfrsm; todik ;f t0dki;f pnf;&H;k jcif; umvrSyif
wnf&cSd o
Jh nf [l.? rnfonfh okawoDurS ESpfav;q,fxuf aemufusonf [lIqdk rxm;acs? tjcm;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


aom qufE, G af om tvGeaf &S;usonfh t,lrsm;rSm 1 a,m[ef/ 4;2? 2 wdarmao 2;8? a&mr=o0g'
1; 3-4 ESifh 1 wdarmao 3;16 wdk@onf a&S;usaom ,H=k unfcsuf "rRaw;rsm;Y yg0if ayonf?

tqH;k rowf
rowfaom *sL;omoem

wuUqwfjynfe,f umyDwdk ajrjyifrS ynwfawmfq,fyg; armfueG ;f wdik f wwd ww,ajrmuf


d,ajrmuf tcsKd ifrh az:xm;aom ynwf
awmfrSrmS “ owif;Oykoaf e@tm; owd&I jrifjh rwfpmG apmif&h mS uf=u” [kjzpf
jzpfayonf?

*sL;rsm;u jiif;yg,af omfvnf; tapmydik ;f c&pf,mefrsm;onf yxr&mpkwiG f *sL;0g'rS tcsKd @ =o0g'rsm;ESifh


usix fh ;Hk rsm;udk qufvuf xdr;f odr;f cJah yonf? olwdk@onf *sL;wdk@. usr;f pmrsm;udk cdik v f akH om ,H=k unf
p&mtjzpfEiS fh jrifjh rwfaom usrf; pmtjzpf vufuikd x f m;cJah yonf? atmufyidk ;f wGif "rRa[mif;[k ac:
aom (bDpD 3 &mpk ESifh 1 &mpk t=um; tvufZef;j'm;Y bmomjyefcaJh om *&dbmomjyef [Db&l; bdik f
b,f) ppfyf*sL*sifhpf odk@r[kwf (tm&mrpf bmomjyef [D;b&l; bdik fb,f) wm*rfudk toH;k rsm;+yD;
aemufydik ;f wGif "rRo pfusr;f pmudyk g aygi;f xnfx h m;ayonf? bwWZd jH cif; tarG;eH@omrsm;/ pm;yGJawmfrsm;
*sL;bk&m;ausmif; "avhrS qif;oufvmaom usrf;pm zwfjcif;rsm; aw;*DwESifh "rRaw;oDqdk wD;cwfr_
rsm; yg0ifonfh pkaygi;f 0wfjyKjcif; wd@k uo Jh @kd *sL;wd@k . "avhrsm;udk c&pf,Hrsm;u qufvuf qufcx H m;
ayonf? bmoma&; jyuQ'def (bmomw&m; ae@&ufowfrSwrf _rsm;) ESifh a,mufsm; ya&m[dwf tjzpf
cH,jl cif; / tdraf xmifom;arG;udk pGef@aom &aoh&[ef;uJo h @kd usi}fh ujH cif; ponfwdk@rmS vnf; *sL;wdk@.
"avhrSyif jzpfayonf? ta&;jym;vS;D jcif; "avhudk vdt k yfcsuw f pf&yftjzpfrS yg,fzsu&f ef a*s&kqvif
oHCm,emY qH;k jzwfco Jh nf? epfZm yxr oHCm,emY yghpftAdk mae@twGujf yifqifjcif;udk yg,fzsucf I Jh
Oykof oDvapmifx h ed ;f r_uv dk nf; jyKjyifajymif;vnf;cJah yonf?

yxr&mpkwiG ;f tapydik ;f c&pf,mefrsm;u wpfqw


l nf;aom bk&m; (tpPa&;vfwdk@. bk&m;) ,m[f0g
udk ,H=k unf=uI/ "rRa[mif;wGif a[mxm;aom a,&_tm; ar&S,
d (c&pf) tjzpf owfrw S =f uayonf?

yvD,-dk atmfoadk 'g*h %


dk ;f tm; axmufco H l tvufpw f m ruf*gwf Alister McGrath u rsm;pGmaom
*sL;-c&pf,mefrsm;rSm *sL;bmom. ,H=k unfcsurf sm; jynfhESuv f #uf &SI
d / a,&_tm; ar&Sd,tjzpf vuf
cHjcif; wpfco
k m uGJjym;jcm;em;jcif; &Sad yonf [kq.
kd ?

toif;awmf ud,
k w
f nf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


wynfah wmfrsm;. toif;awmf 0gpOfudk (bJhpaf &Smhyfrsm;/ t}uD;tuJrsm;/ y&ufbidk w f mrsm;/ ygpwmrsm;)
tkyxf de;f olrsm;ESifh (a'uef) tr_xrf;rsm;jzifh zGJ@pnf;I t+rJwrf; a,ufsm;rsm;yif jzpfayonf? aum&def
od,ef toif;awmf. acgi;f aqmif[k ud, k fpm;jyKaom uvD;rifh [lonfh a&mr. bJhpaf &Smhyo f nf bJhpf
a&SmhyfEiS fh ygpfwmrSm uGJjym;r_ r&Sdacs? bJhpaf &Smhyfrsm;rSm xm0&bk&m;. od;k tkyt
f m; od;k xde;f jzpfaom
a,&_. pOf=u,faom w&m;jzifh OD;aqmif&rnfyif [k a&;om;xm;ayonf?

wynfah wmfrsm;.acwfwiG f ta&;ygaom bJhpfa&Smhyrf sm; pm&if;wGif a&mrrS uvD;rifh/ tEœt d w


k frS tuf
emhw;D pf/ olEiS t
fh wl qrDemh rS ydv
k cD &J@uyf f wdk@yg0ifayonf? olw@kd tm; wynfah wmfrsm;. pm&if;Y r=um
c% od&aSd vhvm&aoma=umifh a&S@O;D wynfhawmfrsm; [k ac:ayonf?

wynfah wmfrsm;vGeaf cwf toif;awmf

{u&mZf A,fvm&D;efemhmph f rwdik rf SD pdef@ avm&ifph f (z&m tif*,fv,


D dk vuf&mrS)

wynfah wmfrsm; uG,vf eG f+yD; bJhpaf &Smhyfrsm;u +rdK@aevlxk xJo@kd tkyx f de;f olrsm; tjzpf xd;k azguf 0if
a&muf vmaom tcsdefEiS fh qufvufI Edik if Hawmf ESdyfuyG fr_ro S nf uGepf wefwed ;f onf*&d *&dwf eef;wuf
vm+y;D c&pf,mef 0wfjyK ud;k uG,jf cif;tm; w&m;0if jyKay;onf txd acwfumvudk wynfah wmfrsm;
vGeaf cwf [k t=urf;tm;jzifh owfrw S fayonf? tapmOD; qH;k c&pf,mefqo dk nfh pum;vH;k ESihf umodvk pf
[l aom pum;vH;k wdk@tm; oH;k pGJr_rw S wf rf; rSm tEœtd w
k frS tufemhw;D ,mhpf wd@k jzpfcaJh yonf?

Edik if aH wmf ESyd u


f yG rf _
tpydik ;f rSyif c&pf,mefrsm;rSm trsKd ;rsKd ;aom n‡i;f yef; ESdyfpufr_rsm;udk cHc&Jh ayonf? xdtk xJY oawzef
(wrefawmf 0wˆK 7; 59)/ ESifh ,mukAf (12;2) wd@k yg0if.? a&mr ordik ;f ynm&Sif wufpw f kp.
f rSww
f rf;
t& aemufydki;f t}uD; pm; ESdyu f Gyf cH& r_rsm;rSm at'D 64 ckESpfrS pwifI a&mrtifyg. tm%mydik frsm;
vufatmufwiG f jzpfc. Jh / eD&dk {u&mZfu olw@kd tm; (c&pf,w H dk@tm;) xdkESptf wGi;f a&mrtifyg,m.
rD;p}uD;[k jypfwifcJh.?

toif;awmf. pum;pOft& eD&dk. ESdyu f Gyfra_ tmufY pdef@yDwm (ayw&k)ESifh aygvf (aygv)k wdk@ onfyif
a&mrtifyg,mY tmZmenfrsm; jzpfc&Jh onf [l.? tvm;wlyif "rRopf. rSww f rf;xJwiG f rsm;pGmaom
n‡i;f yef;cH&r_rsm;/ aomua&muf&r_rsm;udk wifjyxm;jcif;rsm; &S. d ? c&pf,mefrsm;onf a&mr {u&mZf
rsm; ud;k uG,q f nf;uyfjcif;rsm;udk jiif; yg,faoma=umifh ESpaf ygi;f 250 twGi;f wGif t}uD;tus,f 'kucQ &H
r_rsm; jywfawmif; jywfawmif; cHc&Jh I/ olw@kd tm; opPmazgurf sm;[k pD&ifcsucf sum uGyfrsujf cif; rsm;vnf;
cHc&Jh .? TumvtwGi;f jyif;xefpGm ESdyu f Gycf &H r_rsm; &Sdaomfvnf; c&pf,mefomoemonf ajrxJ
yifv,f a'oodk@ qufvuf jyef@um;cJah yonf?

toif
toi;f awmf ud,
k w
f nf (wynfah wmfrsm;vGef acwf)

yxr&mpk aemufyidk ;f ESifh 'kw, d &mpk tapmydik ;f umvrsm;wGif c&pf,mefbke;f awmf}uD; rsm;. 0gpOf
tm;jzifh bke;f awmf}u;D rsm; tzGJ@u,dk x
f nfonf &Si;f vif;pGm ay:ayguv
f mcJah yonf? wynfah wmfrsm;vGef

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


acwf. ta&;ygaom bJph fa&Smhyfrsm;rSm qrDemh rS pdef@ ydv k cD &J@uyf f ESihf vD,eG frS td&meD;,mhpf wdk@ jzpf.?
Tud, k x f nfonf wynfah wmfrsm;tm; qufcjH cif; =o0g'Y tajccHxm;I xdYk vufqifu h rf; "avh
tjzpf/ bhJpfa&Smhywf pfyg;onf tjcm;aom a&S@rSbJhpfa&Smhyf. 0d^m%a&;&m qufco H jl zpfv#uf olw@kd onf
vnf; aemufqufwGJ wynfah wmfrsm;yif jzpf.? *sL; todik ;f t0dik ;f rsm;wGif &Scd o Jh uJoh @kd c&pf,mef
todik ;f t0dik ;f wpfckpw
D iG f y&ufpf bdik w
f m (tkycf sKyfr_ tpkta0;) rsm;&SI d xdt k xJY bJhpfa&Smhyv f nf;
yg0ifayonf? txl;ojzifh aus;vufa'orsm;wGif c&pf,mefrsm; jyef@ESH@omG ;aomtcg b&ufpb f kdiw
f m
rsm;rSm ydrk dkI wm0ef,&l I bke;f awmf}uD; rsm; toGiu f kd ydkradk qmif&ay.? tedrq hf ;kH tm;jzifh/ tr_x rf; rsm;
onfyif EGr;f yg;olrsm;ESifh emrusef;olrsm;udk apmifha&Smufaom udpPrsm;uJo h dk@ ydkrdkaom tcef;u¾rsm;Y
aqmif&u G f &ay.?

tapmydik ;f c&pf
c&p,
f mef vufa&; rSww
f rf;rsm;
c&pf,mefomoem jyef@ESH@vmaomtcg/ [Dvifeufpw f ufcf avmu pmwwfaywwf todik ;f t0dik ;f rS
tzGJ@0ifrsm; vdt
k yfvmayonf? olw@kd onf wcgw&HwiG f bJu h af &Smhyfrsm; jzpfavh&aSd omfvnf; tpOf
ojzifu h m; r[kwaf cs? olwdk@onf bmoma&;qdik &f m (oH;k oyfa0zefr_) oD0&Drsm;rsm;udk aomfvnf;
aumif;/ wcgw&HwiG f ta=umif;jycsufrsm;jzifh t,lov D tm; umuG,jf cif; odk@r[kwf c&pf,mef
omoem. rSeu f efrt
_ m; apm'uwufjcif;udk xkacsjcif; jzpfaom (a0zef&rnfu)dk tm;emjcif;
udak omfvnf;aumif; tvkyfEpS frsKd ;udk vkyfaqmif=uayonf? xdpk ma&;q&mrsm;tm; toif;awmf.
zcifrsm;[k vlord sm;=uI olwdk@. avhvmr_ukd yx&ufpw f ufcrf sm;[k ac:ayonf? tapmydik ;f zmom
rsm;. pm&if;wGif tEœt d w
k frS tufemhw;D ,mhpf/ ydv k cD &ufyf/ *syfwifrmwm/ vD,eG frS tD&rfe;D ,mhpf/ wm
wlv, D ef/ tvufZ ef;j'm;rS uvD;rifhEiS hf td&k D*if wdk@yg0ifayonf?

tapmydik ;f &kyyf mG ;rs


;rsm;

tysKd pifEiS fh uav;? at'D 4 &mpk- a&mr a&S@a[mif; ajratmufocsKõ if;*l eH&yH ef;csD

c&pf,mef tEkynmvuf&mrsm;rSm aemufyikd ;f wGifrS 0ifa&mufvmayonf? tcsdK@aom pmay taxmuf


txm;rsm;u a'oqdik &f m qif;wkrsm; tapmydik ;f uyif &So d nf[k qdkaomfvnf;/ yxrtaejzifh
c&pf,mef qif;wkrsm; 0ifa&mufvmjcif;rSm at'D 200 cef@wiG jf zpfayonf? *sL&m- &m-,l&ydk dk *sL;bk&m;
ausmif; uJo h dk@aom [DvifEu dk f *sL;rsm;u bmoma&; o&kyo f ueftjzpf yHkrsm; a&;qGJc=Jh uaomfvnf;
arma&S. tpOftvmjzifh qif;wkrsm; wnfxm;jcif;udk wm;jrpfcjJh cif;onf c&pf,mefrsm;odk@ ouf
a&mufr_ tcsdK@ &Scd o Jh nfrmS oHo,0ifb, G f r&Sdacs? bmoma&; oDt&kd D ynm&Sirf sm;u rnfodk@rS
r&Si;f vif;cJjh cif; / Edik fiaH wmf ESdyu f Gycf &H r_rS uif;vGw&f ef c&pf,mef usiafh qmifrt_ m; zH;k uG,x f m;cJjh cif; rsm;
&Sad omfvnf; tapmydik ;f umv c&pf,mef omoemESifh ‚. wd;k wuf zGH@+zdK;wd;k wufr_EiS fh ywfoufonfh
a&S;a[mif;okawoe taxmuftxm;rsm;u tapmydik f;umv c&pf,mefrsm;. &kyfymG ;qif;wk
vufrcHjcif;udk u|Ew kf dk@twGuf odEidk &f ef csex f m;cJhjcif; &Sdayonf? a&S;OD;tusqH;k c&pf,mef yef;csDrsm;rSm
a&mr ajratmuf ocsKõ if;*lrS jzpf+yD; ckESpo f uU&mZftm;jzifh at'D 200 rS jzpfayonf? tapmqH;k
c&pf,mef qif;wkrsm;rSm pmud[ k m*DrS jzpf+yD; at'D 3 &mpk tprS jzpfayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tapmydik ;f tjyeftvSef ykwcf yf pGypf GJrr_ sm;
"rRopfusrf; pmud, k wf idk f or&d;k us =o0g'rsm;tm; xde;f odr;f apmifh a&Smufjcif; rSm ta&;}u;D vS+yD;/ a&S;jzpf
rsm;udk axmufjyv#uf tjyeftvSef ykwcf wfpGyfpJGjcif; rsm;tm; jiif;yg,x f m;ayonf? orRmusrf;qdik &f m
rdpm> ya&mfzufrsm; wm;jrpfjcif; (txl;ojzifh &Sifr\JESifh &Siv f u
k mwdk@. c&pf0ifY) rsm;a=umifh/
c&pf,mefrsm;onf t,lov D ESifh ywfoufaom bmomjyefrsm;wGif or&d;k usrsm;jzifh v$r;f rd;k xm;jcif;udk
cH&ayonf? a&S;OD;toif;awmfrS bJu h af &Smhyrf sm;. t"duyifr tcef;u¾rsm; teuf wpfckrmS bmom
jyefrsm; rSeu f efjcif;tm; qH;k jzwfay;&efEiS hf rdp>mt,ludk (tcsi;f csi;f pGyfpJGaom toH;k tESe;f ) wdr;f onfh
0da&m"d t,ltqrsm;udk yg,zf su&f efwdk@ yifjzpf.? bJhpaf &Smhyfrsm;t=um; t,ltquGJrsm; &Sv d #if or&d;k
us zGiqfh cdk sufrsm;udk toif; awmftwGuf toH;k jyKavh&aSd yonf?

c&pf,mefbufrS umuG,af &;om;ol/ atmfoakd 'gh (or&d;k us0g')D pma&;q&m *sD/ au/ csupf wmwef u
ol@ pmtkyw f iG f &Jwif; pGmyif qdx
k m;onfrmS a,&_ (acwfrS t,l)ESifh "rRopfusrf;wd@k . tcsdefrS t,lrmS
oabmxm; pdk@pdk@ydk@ydk@ uGJvGJr_rsm; &Sad eonf [kjzpfI/ wynfhawmfrsm; tm;vH;k u tapmOD;qH;k toif;
awmf. zmomrsm; jzpfaom tEœt d w k frS tufemhw;D ,mhp/f ydv k cD &ufyf/ *syfpw
f ifrmwm/ tD&rfe;D ,mhpf
wdk@jyKcJo
h uJo
h dk@ a,&_. =o0g'rsm;udk ajymif;vnf;jcif;tm; a'uwuf cJo h nf [k axmufjyxm;ayonf?
(rdpm> ya&mfzuf tEœcd &pf/ aemhpf Asm'dwu f srf;rS eDcv
kd ikd w
f efpf/ tjypf. om;rsm;udk =unfhyg) a,&_uvnf;
rdpm> ya&mfzufrsm;ESifh pyfv#O;f I &Sirf muk 13;21-23 ESifh raumif;aomrsdK;aph (&Sifr\J 13;25-30? 13;
36-43) wGif olwdk@onf c&pf,mef omoemtm; rnfo@kd tzsuf taESmufjyKonfukd wifjycJah yonf?

tapmqH;k tjiif; yGm;r_rsm;wGif a,sb, k tm;jzifh c&pfawmf qdak om obm0vnf; yg0ifae./ qdv k dk
onfrSm a,&_. (aumif;uifEiS fhqikd af om) jrifhjrwfr_ESihf vlom;tjzpf cH,lr_ rnfodk@ qufpyfonf
[laom oDt&dk D aumufcsucf sr_rsm; yifjzpf.? Docetism a'gw h ufcZf ifrsm;u a,&_. vlom;tjzpf
cH,rl o _ nf yHak qmifr_r#om jzpf./ xdk@a=umifh vltjzpf 0ifpm;jcif;udk vufrcH[k vufuikd x f m;.?
Arianism tm&if;rfepfZif rsm;u a,&_onf aorsdK; (vlom;) r[kwf/ bk&m;jzpfjcif; *k%fEiS v fh nf;
rtyfpyf crnf;awmfb&k m;xuf edrhf. (&Siaf ,m[ef 14;28) [k vufuidk x f m;=u.? Trinitarianism
oH;k yg;wpfql 0g'Drsm;u crnf;awmfb&k m;/ om;awmfb&k m;ESihf oef@&iS ;f aom 0dnm^fawmfonf vH;k 0
O\Hk wpfqw l nf;om jzpfI toGio f ;kH rsdK;jzifh jzpfwnf &S.
d [k vufuikd xf m;ayonf? rsm;pGmaom tkyfpk
rsm;u trSew f u,f jzpfwnfro _ nf qef@usib f uf tpdwftydik ;f tajcrlv ESprf sKd ;tm; yHak z: wnf&aSd e
onf? yHkrSet f m;jzifh jrifEdkiaf omt&mtm; (&kyaf vmutm;) rdpm> tjzpf/ 0dnm^fawmf (emrfavmu) tm;
taumif;tjzpf jrifEdkio f nf [laom ESpcf Gaom ,H=k unfcsufudk vufuidk x f m;=u.? tjcm;aom tkyfpk
rsm;u &kyaf vmu emrfavmu ESpfcv k ;kH tm; xm0&bk&m;u zefqif;xm;jcif; jzpfonf? xd@k a=umifh
ESpcf v
k ;Hk onf taumif;csn;f jzpfonf/ Ttcsi;f t&monf bk&m;ZmwdawmfESifh c&pfjzpfaom a,&_.
vlom;Zmwd obm0udk ud, k fpm;jyKwifjyjcif; jzpfonf [k vufuidk x f m;=uayonf?

or&d;k us (atmfoadk 'g)h rsm;/ taetxm;/ =o0g'rsm; zGH@+zdK;vm;r_EiS hf trsdK;rsdK;aom t,ltqrsm;


t=um; ,SuEf , G jf cif;rsm;onf tqufrjywfaom awmf0if tacstwif aqG;aEG; r_rsm; jzpfayonf?
c&pf,mef rsm;pGmu tenf;pk wdwd̂rsm;udk qef@usifI or&d;k us taetxm; wnf&rSd _ pkpnf;jcif;udk
todtrSwjf yKvdak om acwfopf bmoma&; t,ltq ynm&Sif Edu k fpfeD c&d'f wnfaxmifcaJh om
=o0g'rsm;udk yHkrSeaf vhvm=uayonf? tjcm;aom okawoDrsm;u rSwcf sucf sonfwiG f tjcm;aom
t&mrsm; t=um; *sL;-c&pf,mef/ &Sifaygvk 0g' c&pf,mef/ *aemhpw f ufpfEiS fh rmpDuGefEukd fpf uJo
h @kd tjcm;
aom tkyfprk sm;. jcm;em;csufrmS a&S;OD;c&pf,mef omoemonf or&d;k us0g'ESihf +ydKib f ufjzpfaeonfh
tydik ;f tpr#om jzpfonf[al om apm'uwufaejcif; yifw nf;?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


orRmusr;f pm jyXmef; pmtkyf

at'D 3 &mpk pkpnf;r_ &Siaf ygvak y;pmrsm; pmrsuf


pmrsuEf mS 46 pm&Guaf cguf

orRmusr;f jyXmef; pmtkyo f nf c&pf,mefrsm;u ^m%fpOfawmftm;jzifh ude;f 0yfay;cH&aom rSww f rf;


pmtkyf [k owfrw S cf ,
H v
l #uf c&pf,mefrsm;twGuf tajccHusaom Oya'tjzpf owfrw S x
f m;ayonf?
pufyf *sL;*sifh (70) Septuagint (LXX) usrf;pmt& tapmydik ;f toif;awmfrsm;onf "rRa[mif;udo k m
toH;k jyKcJh =uaomfvnf; wynfah wmfrsm;rSm aemufydki;f umvwGif "rRopfusrf; tjzpf xGe;f um;vmrnfh
usr;f pmopfrsm; twGuf zGifhqjdk cif;rsm;udv
k nf; csefxm;cJjh cif; r&Sad cs?

wynfah wmfrsm; qufpyfqifjcif a&;om;csufrsm;onf tapmOD;qH;k c&pf,mef todik ;f t0dik ;f wGi;f Yyif
&Sio f ef vnfywfv#uf &Sdaeay+yD? yxr&mpk tqH;k ydik ;f Y pkpnf;+y;D om; pmrlrsm;wGif &Sifaygv. k ay;pm
rsm;rSm xnfo h iG ;f cHxm;&ay+yD? *supf w f if rmwm u 'kw, d &mpk. tapmydik ;f uyif “wynfhawmfrsm;.
ud, k af &;rSwwf rf;” udk az:jycJo h nf? ‚udk c&pf,mefrsm;u {0H*vd (gospels owif;aumif;) [kac:=u
I "rRa[mif;. tpdwt f ydik ;f wpfck tjzpfvnf; owfrw S cf =Jh uonf? {0H*vd c&pf0ifav;usr;f (r\J/
rmuk/ vkum/ a,m[ef) wdk@udk at'D 160 tD&efe, D mhpf vufxufwiG f ae&mcscaJh =umif; olu, kd w
f idk f
wdu k &f u
kd f &nf!e$ ;f xm;ayonf? at'D 200 . tapmydik ;f wGif tvufZef;j'm;rS atmf&D*ifonf tvm;
wl usr;f aygi;f 27 usrf;udk toH;k jyKcJh [ef&o Sd nf? ‚rSm a[+AJ/ &Si, f mukA=f o0g'pm/ &Siaf yw&k =o0g'
('k)/ &Siaf ,m[ef =o0g' ('k ESifh w) ESifh Asm'dwu f sr;f usr;f pmtkyfrsm;eSifh ywfoufI tjiif;yGm; aecJhqJ
jzpfonfh acwfopf "rRusrf;pmopf uJo h dk@yif jzpfonf? (Antilegomena wGi=f unfyh g?) jrL&ufw&dk , D if
tydik ;f tp Muratorian fragment uJo h dk@ c&pf,H vufa&;rSww f rf; tao;tr$m;aygif; 200 &Sdae
a=umif; jyaeI {0H*vd av;usrf; yg0ifaom ,ckacwf "rRopfusrf;pm yrmyifjzpf.? od@k jzifh tapmydik ;f
toif;awmfrsm;wGif "rRo pfusr;f pmESihf ywfoufI aumif;rGen f !
D wG pf mG tacstwif ajymqdkr_ wpf&yf
&Scd IJh t"du=uonfh vufa&;rSww f rf;rsm;udk c&pf,mef toif;awmf tm;vH;k eD;yg;u 'kw, d &mpk.
tv,fwiG f vufccH aJh yonf?

tvufZefj'm;rS bJhpfa&Smhyf tufoifemZD;,mhpf (at'D 367) . tDpw f m ay;pmwGif orRmusrf; pmopf


jzpfvmrnfh usr;f pmrsm;pm&if;udk twdtusay;cJhI olu xdu k sr;f wdk@udk owfrw
S v
f #uf “usr;f pm
jyKjcif;” "canonized" (kanonizomena) [lonfh a0g[m&udk oH;k xm;ayonf? [ufayghyf tmz&du

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


oHCm,em (at'D 393) u pufy*f sL;*sifh usr;f pmrsm;ESit fh wl ,ae@ wnf&adS eonfh "rRopfusr;f pmudk
twnfjyKay;cJhayonf? xdq k ;Hk jzwfcsuu f kd at'D 397 ESifh 419 *Jou d cf sf oHCm,em}uD;uvnf; xyf
avmif; twnfjyKcJah yonf? xdo k C
H m,emrsm;rSm usrf;pmrsm;udk (qufvufI vdw k ;kd ydak v#mh vky&f ef
rvdak wmh[k) t+yD;owf ydwcf o Jh nfh pdef@ =o*wfpwif. =oZmtm%matmufwiG f jyKvyk fcjJh cif;jzpf
ayonf? at'D 382 ykyf 'arqmhpf a&mr oHCm,em}u;D wGif tu,fI 'ufca&wefrf *vufp, D memrf
onf rSeu f efpmG nD!w G rf _ &Scd v
Jh #if txufyg &nf!e$ ;f cJhaom orRmusrf; pm owfrw S frq _ idk &f mtm; owf
rSwf xkwaf 0&rnf? odk@r[kwu f (usr;f ) pkaqmif; r_ pm&if;onf 6 &mpkwikd f &SdaeOD;rnf [l.? vufwif
aAmfv*f w d f 'arqmhpf aumfrpf&iS f wnf;jzwfr_ (tuf';D &Sif;) orRmusrf;pm (at'D 383) taemufwidk ;f
twGuf jyXmef;csuf usrf;pmtjzpf wyfqifowfrw S fr_ jzpfvmcJah yonf? at'D 405 wGif ykyf tifE;dk qifh
(1) Pope Innocent I u *Jvufcf Gallic bJph fa&Smhyf wl;avmufpfrS tdufpfqlyg &D;,mhpf Exsuperius
of Toulouse xHodk@ usr;f pmawmf. pm&if;udk ay;ydk@cJhonf? xdb k Jhpaf &Smhyfrsm;ESifh tzGJ@ aumifpDrS
Tta=umif;t&mtm; ajymqdck =Jh uaomfvnf; topftqef; zGifhqjdk cif; r&Scd aJh y? odk@aomf toif;awmf.
pdwfESpv f ;Hk wGif &SdEiS +fh yD;om; t&mESifh xde;f ndc‡ aJh y.? xdrk S at'D 4 &mpkwiG f taemufwidk ;f Y ,ae@acwfrS
orRmusr;f pmuJo h dk@ bHo k abmwlnaD om "rRopfusrf; pm jzpfwnfvmayonf? at'D 5 &mpkwiG f tenf;
i,faom c|i;f csurf S ty ta&S@widk f;wGif Asm'dwu f sr;f tm; vufcv H monfrS jyXmef; usrf;pmjzpf&ef [ef
csun f cD aJh yonf? odk@jim;aomfvnf; &dkref umodv k pfrsm;. x&ifw h f oHCm,em}uD; Council of Trent
(at'D 1546)/ t*Fvef toif;awmftwGuf 0denf;awmf 39 ydk'f Thirty-Nine Articles (at'D 1563)/
u,fvAf efepfZif Calvinism rsm; twGuf 0ufpfrifpwm oDvcH,cl suf Westminster Confession
of Faith (at'D 1647) ESifh *&d atmhoakd 'ghrsm;. a*s&kqvif oHCm,em (at'D 1672) rsm;
rwdik frt
SD xd wdusjywfom;onfh usr;f pmtjzpf rjyKvkyf cJhacs?

a&mrtifyg,m toif;awmf (313-


(313-476)

c&pf,o
H moem jyef@ES@ESH@r_ at'D 325 xd c&pf,o
H moem jyef@ESH@r_ at'D 600 xd

uGefpwefwed of nf a&mr. {u&mZfrif;jzpfvmaom at'D 4 &mpk. tapmydik ;f umvwGif c&pf,mef.


aemufusaom a&S;a[mif; tarGtESpfrsm; pwifcI Jh ‚onf tv,facwfxw d ikd f xGe;f awmufcaJh y
onf? Tumv. c&D;qH;k onf a&mr. tudik ;f cGJ jyKjyifajymif;vnf;jcif; umvrsm; yHkrSe}f uD;xGm;vmjcif;
a=umifh a&G@av#majymif;vJrr_ sm; jzpfcJo
h nf? xdo
k @kd jzpfay:r_wiG f tcsdeu f mvESihf ae&ma'orsm;rSm
uGJjym;jcm;em;cJah yonf? ‚udk a,bk,s tm;jzifh umvowfrw S fr_rmS at'D 6 &mpk. aESmif;ydik f;
aemuf tusq;Hk jzpfI *syfpfwife, D ef. jyefvnfatmifjrifjcif;umv wdk@jzpfonf? ydkrakd om &d;k &mtpOf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tvmt& acwfumv owfrw S rf _rsm;rSm *dkrv
l yfpf =o*wfpwyfpf at'D 476 [k jzpfaomfvnf;/
aemufq;Hk taemufwidk ;f {u&mZf eef;csc&H aom (ESpf) [k tpOftvm em;vnf owfrwS xf m;ayonf?

c&pf,mefomoemtm;
omoemtm; w&m;0ifjyXmef;jcif;
*vm&D;,mhpf Galerius onf t'D 311 {+yDvwGif c&pf,mef omoem usifhaqmifrt _ m; cGijhf yKay;aom
"rRowfudk jyXmef;cJhayonf? at'D 313 wGif uGefpwefwed f (1)ESifh vufpfpife;D ,mhpf wdk@u rDvef
"rRowfY c&pf,mef omoem. onf;cHciG v hf w$ rf u
_ kd a=ujimcJo h nf? uGefpwefwdeo
f nf yxOD;qH;k
c&pf,mef {u&mZf jzpfvmcJo h nf? at'D 391 oDt'kd kdp;D ,mhpf (1). xD;eef;atmufY c&pf,mef om
oemonf txif&mS ;qH;k odk@r[kwf Edik if aH wmf omoem jzpfvmcJo h nf? yxrqH;k {u&mZf uGefpwef
wdef (1) onf c&pf,mef ay:Y wdr;f !Gwrf o _ nf yxOD;qH;k aom {u&mZfrif;wpfyg;u omoemtm;
w&m;0ifjyKr_twGuf yGivfh if;pGm tqifw
h ;dk ay;vdu k jf cif;vnf; jzpfcaJh yonf?

uGepf wefwed ;f onf *&dwf

uGepf wefwed .
f tvGe+f uD; rsm;aom &kyfyx
f k (rsLpD/ umyDwv
dk eD D Musei Capitolini )

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


uGepf wef
wew
f ed f (tv,f) ESifh epfqm yxr oHCm,emrS
m,emrS zom;rsm; (at'D 325) Edu
k ef D c&d'rf S 381 yHpk t
H m;
udik x
f m;onf
m;onfyh Hk

{u&mZf uGefpwefwed f (1) tm; ol@rdcif [vDemu c&pf,mefomoem jyocJhjcif; jzpfonf? ol i,fpOf
u ol@ rdcif. c&pf,mef omoemY jrwfEd;k =unfnKd r_ay:Y c&pf,mef omoemtm; ol t,l&cSd aJh v
oavm/ odk@wnf;r[kwf ol@b0. tawG@t}uHKay:Y ol@onf bmomw&m;udk t,l&v Sd mcJah voavm
qdo
k nf udk ynm&Sifrsm;t=um; 0da&m"d wpfck jzpfaecJah yonf?

c&pf,mef omoem aumufa=umif; rSww f rf;rsm;u uGefpwefwed o f nf at'D 312 ckESpf rmvfA, D ef
wHwm; ppfyGJwiG f xl;jcm;aom tawG@t }uKH wpfcu k kd &cJah yonf? xdpk pfyGJ+yD;aemuf olonf taemuf
wdik ;f . {u&mZfrif; tjzpf a=ujimcJo h nf? xdrk w S w f rf;rsm;t& xdpk pfyJGrwdik frDS olonf aeudk =unfh
vduk af om tcg xdak erif;ay:Y =uufajccwf (vuf0g;uyfwikd )f tvif;udk jrifc&Jh onf (‚udk *&d
pum;vH;k rsm;jzifh "ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ" Tt&mjzifh atmifjrifvwW@H [k jzpfI vufwifpmayjzifh "in hoc
signo vinces" [k r=umc% wifjyayonf?) xdk@a=umifh olonf ol@. ppfwyfrsm;udk 'dik ;f rsm;ay:Y
c&pf,mef oauFw(the Chi-Ro) tm; wyfqifapcJo h nf? xd@k aemuf olw@kd onf atmifyJq G ifcJo
h nf
[l.? T tcsut f m;jzifh uGefpwefwed o f nf c&pf,mef omoemtm; rnfr# =oZmoufa&muf ap
onfudk a=unufpmG em;vnf&efrS cufcJvaS yonf? tb,fa=umifq h kdaomf ppfwyfwiG ;f rSm t&m&S}d uD;
rsm; uJo h dk@ tifyg,mtwGi;f =oZm t}u;D qH;k vlrsm;jzpfonfyif a&S;a[mif; (c&pf,mef r[kwo f nf)h
t,ltqYyif &Sad ecJI h uGefpwefwdef. tkycf sKyfro _ nf tenf;qH;k Ttaetxm;udk az:jy&ef vdv k m;
a=umif; jyoaeayonf? ppfyGJ. qufpyf aeaom &SpfESpf umvwdik f a&mr a=u;oGe;f '*Fg;rsm;wGif a&mr
ewfb&k m;yHt k m; qufvuf oH;k pGJaecJh ayonf? rnfo@kd yifjzpfap uGefpwefwdef eef;wufvmjcif;onf
c&pf,mef toif;awmfrsm; twGuf wpfqpfcsKd ; ajymif;oGm;jcif;onfum; trSefyif? uGefpwefwdeo f nf
ol. atmifjrifr_ aemufyidk ;f Y toif;awmf twGuf &HyHkaiGrsm;axmufyHhjcif;/ "rRw&m;&H;k rsm; wnf
aqmufjcif;/ c&pf,mef bkef;}u;D rsm;tm; tcGef uif;vGwcf iG u fh o
Jh dk@ vduk af v#mr_rsm; ay;jcif;/ c&pf,mef
wdk@tm; tqifjh rifh &mxl; &muefrsm;ay;jcif;ESihf 'dik t f vkd ufwed ;f vufxuf Edik if Hawmf ESdyu f Gyfr}_ uD;twGi;f
jynfolyidk of dr;f cJo
h nf rsm;udk jyefay;jcif; rsm; vkyfco Jh nf? at'D 324 ESihf 330 =um;umvwGif uGefpwef
wdeo f nf bdik Zf efwidk &f Sd abmhpfz;dk &yfpf (xdkrS ol@tm; trnf uGefpwefwED db k Jv[f k trnfwiG f vmap
cJo
h nf) ay:Y t=urf;xnf[ef&aSd om tifyg,mopf aejynfawmfudk wnfaqmufcaJh yonf? +rdK@xnf
wnfaqmufr_rmS c&pf,mef tEkynmESifh Adou k m vuf&mrsm; zH;k v#u&f aSd yonf? +rdK@&;kd Y c&pf,mef
bk&m;ausmif;rsm; yg0ifcJI h (a&S;a[mif; a&mrwd@k ESifh toGirf wlbJ) a&S;a[mif; (c&pf,mef rwdik frSD
a&S;vla[mif;wdk@.) bk&m;ausmif;rsm; ryg0ifcaJh y? xdt k csdefu acwfpm;aeaom &d;k &mtwdik ;f olonf
ol. aemufq;Hk csdef (aotHq h JqJ od@k r[kwf ao+yD; ukwifay:wGif wifxm;csdef) wGif ESpfjcif; cH,cl Jh
ayonf?

uGefpwefwed o f nf toif;awmf. acgi;f aqmift aetxm;rSvnf; aqmif&u G cf aJh yonf? at'D 313
wGif olonf rDvef "rRowfudk csrSwv f #uf c&pf,mef bk&m;0wfjyKjcif;udk w&m;0if owfrw S cf aJh yonf?
at'D 316 wGif 'Gefepfww f ufpf Donatist yÉdyuQESifhywfoufI ajrmuftmz&du tjiif;yGm;r_Y w&m;
ol}uD; tjzpf aqmif&u G f cJah yonf? ydkrxkd if&mS ;onfrmS at'D 325 wGif olonf epfqm oHCm,em}uD m,em}uD;
Council of Nicaea udk qifah c:cJah yonf? ‚onf (a*s&q k vif oHCm,emtm; xnft h wGucf v Jh #i)f /
t&D, ef Arian 0da&m"dtm; oabmwlnDr_ t&Edik q f kH;aom xda&mufvo S nfh ,lrifeu,f Du,fvf
oHCm,em}
m,em}u;D Ecumenical Council yifjzpf.? odk@aomf ‚udk Edu k fpfeD =o0g' Nicene Creed [k
ac:ay.? tjcm;t&mrsm;=um;Y ‚onf c&pf,mef avmu pwifvmaom wpfcw k nf;aom umodk
vpf toif;awmfjrwf. ,Hk=unfcsu[ f k ajymqdk=u.? uGefpwefwed f eef;qufonf toif;awmfwiG f
c&pf,mef tifyg,m wnf&rSd _ tpOftvm wpfct k m; wnfaxmifcaJh y.? {u&mZfrsm;u olwdk@ tkycf sKyf
cHrsm; emrfyidk ;f qdik &f m usef;rmoefpGr;f a&;twGuf xm0&bk&m;ocif uJo h dk@ olwdk@Y wm0ef&o dS nf[k

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


olwdk@u,dk f olwdk@ qHk;jzwfc=Jh u.? xk@d a=umifh olwkd@t aejzifh or&d;k us0g'tm; xde;f odr;f umuG,f
xm;&ef wm0ef wpf&yf&o Sd nf[k cH,x
l m;.? od@k aomf {u&mZfrif;onf =o0g'awmfrsm;Y qH;k jzwfjcif;
rjyKacs? xdtk &monf bJhpfa&Smhyfrsm;. wm0efom jzpf.? ol.&mxl;rSm =o0g'awmftm; tm%mpuf
jzifh umuG,x f m;&ef/ rdpm> t,lrsm;udk okwo f if&ef/ toif;awmfrsm;tm; pkpnf; pGm udik w f ,G x
f m;&ef
om jzpf.? {u&mZfrif;onf ol. tifyg,m twGi;f Y xm0&bk&m;ocifuo kd m ud;k uG,q f nf;uyf&ef
aocsmatmif aqmif&u G . f ? ‚rSm bk&m;&Scd dk;jcif;udk c&pf,mef bk&m;ausmif; Y pkaygi;f yg0if 0wfjyKjcif;
udk wm0efwpf&yftaejzifh jyXmef; jcif; jzpfayonf? TtpOftvmonf at'D 5 &mpk 6 &mpkxd wpfck
wnf;aom rif;qufatmufY qufvufwnf&adS ecJ. h ? xdk@aemufwiG f bmoma&;&m aumifpt D m;
tm;ud;k p&m rvdb k J tifyg,m "rRowftm;jzifh =o0g'rsm;udk ajymif;vJ&ef &Sm}uHvmcJ. h ? odk@aomfvnf;
uGefpwefwed f. tpOftvmonf pHtjzpf a,bk,s wnf&adS ecJhayonf?

odk@aomfvnf; uGefpwefwed f eef;oufwiG f tifyg,m wpfckv;kH twGi;f Y c&pf,mef omoemtm; tvH;k


pHk vufco H nf[k wifjyxm;jcif; r&So d nft
h jyif n‡i;f yef;ESdyfuyG frv
_ nf; tqH;k owfco
Jh nf[k rqdEk idk af cs?
ta&S@bufwiG f ol@uq dk ufcaH om uGefpwefw, d mhpf (2) Constantius II onf t&D,efwpfO;D jzpfI
t&D,ef bJhpaf &Smhyfrsm;tm; ol. eef;wGi;f Y qufvufxed ;f odr;f apmifah &Smufxm;ayonf? xdk@jyif atmf
odak 'gh bJhpaf &Smhyf rsm;tm; z,f&mS ;&ef enf;rsdK;pHu
k kd &Sm}uHcJhayonf?

c&pf,mefavmuY azgujf yefa&;orm; *sLvD,ef[k xif&Sm;aom uGefpwefw, d mhpt


f m; qufco H l
*sLvD,efonf tawG;tac:ynm&Sif wpfO;D jzpfI/ olonf c&pf,mef omoemtm; Edik if Hawmf omoem
tjzpfrS yg,zf suI f yavwdk vufopf 0g' Neo-platonic ESifh a&S;a[mif;bmom '¾m&Dqikd &f mrsm;udk
wdr;f !Gwcf I
Jh / c&pf,mf omoem wnfaqmufru _ kd wkev f y_ fapcJah yonf? a&S;a[mif;bmomrsm;udk.
*k%f odumQ udk jyefvnfxal xmif&ef &nf&, G vf #uf olonf (a&S; a&mr-bmomrsm;Y rodcaJh om)
c&pf,mef &d;k &mrS bke;f }u;D &[ef; tzGJ@u, kd x f nf (oHCem,u tzGJ@)/ vlxk tv_&yH HkaiG Xmersm;udk
erlem ,lv#uf a&S; omoemrsm;udk jyifqifcaJh yonf? *sLvD,efonf c&pf,mef omoemtm; Edik if H
awmf omoem tjzpfrS pGef@&ap&ef (vG,u f al p&ef) rsm;pGmaom tcGix hf ;l cHrsm; (tcGev f w
G +f idr;f aom
yky&f [ef; vlwef;pm;) ESifh *k%o f u
d mQ &Sad om vlwef;pm;rsm;udk zwfxw k cf aJh yonf? ol. jyKjyif
ajymif;vJa&; rlonf tjcm; tkyfpkrsm; t=um; bmoma&;qdik &f m aomif;ajymif;axGvm &_yaf xG;ap&ef/
a&S;a[mif; bmom 0wfausmif; rsm;tm; jyefziG afh y;jcif;/ wdw[ d̂ k pGyfpGJv#uf jynfESif'%f ay;cHxm;
&aom c&pf,mef bJhpaf &Smhyfrsm;udk jyefvnf vufcjH cif;/ *sL;bmomtm; cs;D ajr‡mufjcif;/ c&pf,mef
bk&m;ausmif;ajrrsm;tm; rlvydki&f iS frsm; vuf odk@ jyefay;jcif;rsm; zefw;D cJhayonf? od@k aomf *sLvD,ef.
eef;oufum; r=umcJhacs? ta&S@ydki;f Y 0g'jzef@csD aecsdew f iG fyif ewf&mG pHcaJh yonf?

c&pf,mef omoemonf *sLvD, efukd qufcaH om *sdKAD,ef Jovian/ AJvv f ifwife, D ef(1) Valentinian
I ESifh AJ,vf ifpf Valens vufxufrsm; (ta&S@buf aemufq;kH t&D,ef c&pf,mef tifyg,m) wGif
t&Sed f t0g}uD;aom bmom jzpfvmcJhayonf? at'D 380 azaz:0g&D 27 &ufae@wiG f oDtdk'dkp, d mhpu f
um odv k pf c&pf,mefudk A[dk tcsKyftjcm w&m;0if Edik fiaH wmf bmom tjzpf wnfaxmifonfh
"rRowf De Fide Catolica udk csrSwI f tjcm; bmomrsm;tm; w&m;r0if a=ujimcJo h nf? a&S;&d;k &m
bk&m;ausmif;rsm;udk ydwyf pfco Jh nf? (Theodosian Code XVI.1.2; and Sozomen,
"Ecclesiastical History", VII, iv.) xyfrHI wd;k csJ@wm;jrpfcsurf sm;udk oDtkd'pkd ,
d mhpf (1). at'D 391
wGif az:jyxm;+yD; usef&aSd e onfh a&S;&d;k &m bmomrsm;udk wm;jzpfywd fyifa=umif; rsm;jzpfayonf?

oif;tkyq
f &mawmfyidk f e,fy,f

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


c&pf,mef omoemtm; w&m;0ifjyK+yD;aemuf toif;awmfonf tifyg,m uJo h dk@yif pnf;&H;k a&;a'o
e,fy,frsm;udk arG;pm; owfrw S cf aJh yonf? ‚wd@k rmS e,fajrqdki&f m c&dik af 'orsm; jzpfI oif;tkyf
q&mydkif e,fy,fa'o [k ac:ayonf? tifyg,m tpdk;&qdik f&m tkycf sLyfa'o ydik ;f jcm;owfrw S fr_ twdik ;f
yif jzpfayonf? e,fay'orsm;. w&m;0ifomomoem rjyKrSu D tpOftvm uJo h dk@yif t"du A[dw k iG f
txdik cf s&aom bJu h af &Smhyfrsm;onf oif;tkyfq&mydik af 'o wpfckpt D m; =unf&&_ ayonf? bJu h af &Smyh . f
wnf&&Sd monf ol@uv k m;xdik f odk@r[kwf ol=unf&h &_ ma'o jzpfI/ =unf&h &_ ma'orsm; teuf a&mr/
uGefpwefwED dkbJv/f a*s&q k vif/ tEœt d w k fEiS hf tvufZef;j'm; a'oig;ckrmS txl; bke;f awmf}u;D (a'o)
jzpfayonf? T=unfh&&_ m a'orsm;. *k%o f ud mQ onf olw@kd . zcif (wnfaxmifo)l wynfah wmfrsm;
(a,&_. wynfhpOfquftjzpf cH,o l lrsm;). tay:Y wpfpw d wf pfyidk ;f wnfae.? xdk a&S@O;D wynfh
awmf}uD; rsm;xHrS usefbu Jh af &Smhyfrsm;rSm qufco H l (omoemhtarGcHrsm;) jzpf.? Oyrmtm;jzifh &Sifrmuk
onf tvufZef;j'm; t=unfah 'o. wnfaxmifol (zcif) jzpf.? &Sifayw&konf a&mr=unf&h &_ m
a'o. zcifjzpf.?—ponftm;jzifhyif-? tjcm;aom odomonfh txl;bkef;awmf}uD; a'orsm;teuf
a*s&q k vifonf c&pfawmf. cE<m0efcs&m/ &Sijf yefxajrmuf&m/ yxr&mpk oHCm,em pka0;&m ponf
jzifh--? tEœt d w
k frmS a,&_.aemufvu kd frsm;u c&pf,meftjzpf pwifc, H &l m/ a,&_c&pf. aemufvu dk f
rsm;tm; odumQ usatmif a0zefajymqdjk cif; cHc&Jh &m a'orsm;jzpf.? a&mrrSmvnf; &Siaf yw&kEiS fh &Sif
aygvw k dk@ tmZmenf jzpfc&Jh onfh a'o/ uGefpwefwDEb kd Jvfonfvnf; a&mrtopf tjzpf xif&mS ;r_rsm;
&Sad y.? uGefpwefwDEb dk Jvo f nf uGefpwefwde;f rif;u at'D 330 wGif aejynfawmf tjzpf ajymif;a&$@cJhI
T+rdK@awmft0Sr;f wGif ta&;ygaom Xmyem (tjrwfw&d;k odrf;qnf;&mrsm;) &Sad e.?

yky&f [ef;rif;&mxl;ESifh xdyq


f ;Hk taetxm;
yky&f [ef;rif;onf a&mr. bJhpfa&Smhyjf zpfI &H;k onfvnf; yky&f [ef;rif;. yv†ifjzpf.? ‚. &mxl;rSm
(tkycf sKyf xdeo f rd f;&ma'orSm)yxr&mpkwiG f oif;tkyq f &m. tkycf sKyfxed ;f odr;f r_ udx k nf ({&d,m) zGH@+zdK;
us,jf yef@r_EiS t fh nD wnDwnf; wxyfwnf;yif (twlwl us,jf yef@omG ;jcif;) jzpf.? odk@aomf yky&f [ef;
rsm;qdik f &H;k xdik jf cif; ae&mrsm;rSm ydkrakd umif;rGeaf om Xme[k txiftjrif cH& r_rsm;vnf; &Sad yonf?
Oyrmtm;jzifh a&mr =unf&h t _ kycf sKyfrX_ me (a&mrtacspu dk f yky&f [ef;rif;onf) tjcm;aom Xmaersm;rS
yky&f [ef;rif;rsm;xuf omvGeo f nf [k owfrw S cf sufrsKd ; jzpf.? TtpOftvm jzpfwnfr_ uGi;f qufrmS
ordik ;f ESifhcsI
D arS; rSdeu f ,G 0f uS af er_rsm; &Scd Jh.? oDt&kd D Oya'otm;jzifh ‚rSm a&S;a[mif; c&pf,mef &d;k &m
oHck rk S jrpfzsm;cHvm jcif;yif jzpfayonf? ‚wd@k rSm (1) wynfah wmf (wrefawmf) &Sif ayw&konf
wynfah wmfrsm; t=um;wGif omvGejf rifjh rwfq;kH jzpf. (&Sdrkef ayw&k. jrifjh rwfx;l uJr_ Primacy of
Simon Peter wGi=f unfy h g?) (2) &Sifayw&konf a&mrtwGuf ol@tm;qufcHrnfh olrsm;udk csrSw f
qH;k jzwfay;cJ. h ? (3) bJhpaf &Smhyfrsm;onf wynfah wmfrsm; (wrefawmfrsm;). t&du k f t&m qufco H rl sm;
apostolic succession jzpf.? yky& f [ef;rif; t=unfah 'oonf taemufwikd ;f . aejynfawmfrsm;
txdyif oufa&muf ydik q f idk .
f ? a&mr. =oZmwuUrd rSm tacstwif jyefveS fES;D aESm aep&m rvdb k J
(aejynfawmfrsm; txd rdrd wifajr‡mufvakd om vufatmufcH oif;tkyq f &mrsm;ud)k cef@t yfxm;Edik f.?
odk@aomfvnf; ‚onf rDvef xdkrw S qifh &mAif;emod@k a&$@ajymif;+yD;aemuf &SifroJ 16; 18-19 wdk@uo Jh dk@
usr;f csufrsm;udk tajccHv#uf ydI k ao;pdwq f efaom xkacscsurf sm;rSm zGH@+zdK;vmcJh.? odk@jim;aomfvnf;
ayw&k. tarGcHrsm;ESifh wynfah wmf ([kc&H ,lo)l rsm;. t&nftaoG;rsm;/ xdkEiS fh tvm;wlaom a&mr
(&Ge;f rf) ESifhpyfv#O;f onfh yky&f rif;qdik &f m av;pm;wefb;kd xm;r_rsm;udk {u&mZfrsm; ta&S@bufrS tqifh
jrifh bke;f awmf}u;D rsm;ESifh ta&S@buf toif;awmfw@kd uJo h dk@uyif tHwk Edik jf cif; r&Sad om tacsodk@
a&mufomG ;cJah yonf? at'D 381 wGif uGefpwefwED b kd Jvf toif;awmf aygi;f pHq k dki&f m oHCm,emrSyif
a&mr. *k%o f [ d u f dk twnfjyKay; cJ&h ayonf? yky&f [ef;rif;. tqH;k tjzwfqidk &f m t,lcH 0ifjcif; ESifh
uGefpwefwED dkbJv. f (tqifh) taetxm;rsm;onf =o0g'qdik &f m taxmuftxm; &Si;f vif;csurf sm;
ydkrvdk tdk yfr_ &Scd Jhaomfvnf;/ aemufq;Hk wGif a&mr. xdyfq;Hk ae&mtm; tarGcx H m;jcif; (aemufq;kH qH;k

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


jzwfyidk fciG &fh jSd cif;) ESifh yg;eyfvdrmR aom bmoma&; oH;k oyfqifjcifr_ av#mufvnf;csufrsm;u axmufcH
ay;ojzifh ‚udk (a&mronf txGÉt f xdyfae&mrS jzpfonf [laom qHjk zwfcsuuf )dk jynf0h pGm zGH@+zdK;
cdik frmapcJhayonf? xdk txGÉt f xdyfae&monf wduscikd frmpGm jzpfvmcJhI/ taetom;us vmcJah omf
vnf;/ aemufyidk ;f acwfrsm;wGif 0da&m"djzpfp&m ta=umif;rsm; jzpfvmcJh ay onf?

toif;awmfrs
rsm;qdik &f m oHCm,em
m,em
TacwfumvtwGi;f wGif rsm;pGmaom toif;awmfaygif;pHk oHCm,emrsm;udk pkpnf;jyKvkycf aJh yonf?
‚wdk@rS trsm;pkrSm c&pf,mef 0g'qdik &f m tjiif; yGm;r_rsm; twGuf jyKvyk jf cif; jzpfayonf? epfZ;D ,m;
oHCm,em ESpcf k (at'D 325ESifh 382) onf t&D,efw@kd . oGeo f ifrt_ m; t,l0g'opf wDxiG fr_EiS fh rdpm>
t,l0g' tjzpf jypfwif&_H@csxm;ayonf/ (Edu k fpfeD t,l Nicene Creed ud=k unfyh g?) {zufqufpf
(Ephesus) oHCm,emu epfpwdke, D efepfZif Nestorianism wdk@tm; jypfwif&_H@csI/ tysdKpif rm&dtm;
cs;D rGr;f jcif; Blessed Virgin Mary udk oDtw dk adk umhpf Theotokos (bk&m;tm; arG;bGm;ol od@k r[kwf
bk&m;ocif. r,fawmf) tjzpf twnfjyKay;cJo h nf? csmvfvupf'ef oHCm,em Council of
Chalcedon rSm todomqH;k jzpfI ‚rS c&pfawmfonf “tjynft h 0 vlom;jzpfonf/ tjynft h 0
bk&m;ocifjzpfonf” c&pfawmf. obm0ESpfrsdK;udk twnfjyKcaJh yonf? ‚onf wvH;k w0wnf;
jzpfonf[o k nfh tpOftvm ,Hk=unfcsurf S cGJxu G of mG ;jcif; jzpfayonf? ‚onf ykyv f ,
D kd onf *&dw. f
wGefrf Pope Leo the Great's Tome udk tacscx H m;jcif; jzpfayI bk&m;wpfql0g'udk jypfwif&H_@cs+yD;
bk&m;wpfql0g'. =oZmv$r;f rd;k r_uv kd nf; yg,cf sxm;ayonf? odk@aomfvnf; =oZmwuUdr &Sad om
toif;awmftm;vH;k u oHCm,emrsm;udk wnDw!Gww f nf; vufco H abmwljcif;um; r&Scd Jhay? Oyrm
tm;jzifh epfw&dk , D efepfZ if Nestorianism rsm;ESifh ta&S@buf tqm&D,ef (qD;&D;om;) toif;awmf
Assyrian Church of the East rsm;onf {zufquf at'D 431 oHCm,em Council of Ephesus
ay:Y uGJumG cJah yonf? ta&S@widk ;f atmodka'ghrsm; Oriental Orthodoxy onf at'D 451 csmvf
vupf'ef oHCm,em Council of Chalcedon Y uGJomG ;cJah yonf? yky&f [ef;rif; qm*D;,mhpf (1) Pope
Sergius I u at'D 692 uGie f pfqpf oHCm,em Quinisext Council tm; jiif;qefcJhayonf/ (pD&ifpk
ig;pkwiG f =unfyh g)? at'D 869-870 ESifh 879-880 uGefpwefwDEb kd Jvf pwkwˆ oHCm,emtm; umodk
vpfEiS fh ta&S@ydik ;f atmodak 'ghrsm;u tjiif; yGm;cJhayonf? (Ak'< bmom oHCm,emrsm; uJo h dk@ t}udrf
a&wGujf cif; r[kwaf y? c&pf,mefwiG f oHCm,em rsm;vGe;f aoma=umifh rnfonfah 'orS rnfonfh
t}udr[ f k a&wGujf cif; jzpfayonf?)

Edu
k pf ef ED iS fh Edu
k pf ef D acwfveG f zmomrsm;
tapmydik ;f umv toif;awmf zmomrsm;udk txufwiG f az:jycJ+h yD;ay+yD? odk@aomfvnf;/ c&pf,mef
omoem. aemufydik ;f tarGcHrsm;onf c&pf,mef t,ltq qdik &f m oDt&kd D usrf;wGJrsm;udk a&;om;cJh
onfh rsm;pGmaom }uD;us,o f nfh zmomrsm;udk topf arG;xkwaf y;cJh ayonf? ‚wdk@txJwiG f
pdef@=o*wf pwif Augustine/ *&D,&dk D epfZifZmhyfpf Gregory Nazianzus/ a*s&q k vifrS pD&;D vf Cyril
of Jerusalem rDvefrS trfb&dk@pf Ambrose of Milan/ *s&Dr;dk Jerome ESifh tjcm;aom xif&m S ;onfh
zmom}u;D rsm; yg0ifayonf? xdt k usKd ;qufrsm;a=umifh ADa*;vfEiS fh [d&k ifhpf. acwfumvrsm;ESifh quf
pyfjcif; r&Sad wmhbJ pmayESifh ausmif;awmf t,l0g' aqmif&Gurf _rsm;rSm a&$acwfo@kd a&muf&cdS aJh yonf?
*|ef cs,&f q D dkpwrf John Chrysostom ESifh atoifeDq;D ,mhpf Athanasius uJo h dk@ tcsKd @aom
zmomrsm;rSm rdpm> bdik Zf efwidk f {u&mZfrsm;. jynfEiS f'%fay;jcif;/ ESdypf ufni‡ ;f yef;r_jyKjcif; odk@r[kwf
taoowfjcif;rsm; xdccH &Jh ayonf? olw@kd a&;cJo h nfh usr;f aygi;f rsm;pGmudk Eduk fpfeED iS hf Edu
k fpfeD acwfveG f
zmomrsm;. usrf;awmfrsm;tjzpf t*Fvdyb f momodk@ jyefqcdk Jhayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


ig;a'opk
at'D 5 &mpkwiG f oif;tkyq f &mydik f a'opk onf zGH@xm;vmcJ+h yD;/ yefwmcD ac: 0gpOft& owfrw S If ig;
a'opk pepf ay:ayguv f mcJah yonf? ,ck cGJjcm; owfrw S fr_t& ig; a'opktwGi;f a&mrtm; a&S;us
aom/ tifyg,mwGi;f t}uD;qH;k +rdK@jzpfaom em;vnf+yD;om;twdik ;f c&pf,mef avmuY txGÉf txdyf
ESifh tm%m t&Sq d ;Hk *k%u f dk ay;xm;I ‚tm; udik w f G,cf iG u
fh dk a&mr. }u;D tuJrsm;u xuf0uf
ydik fayonf? uGefpwefwED b dk Jvo f nf tifyg,m. +rdK@awmftjzpf 'kw, d ajrmufjzpf =oZm ud&k &Sad yonf?

atmufaz:jyyg pm&if;rSm a&mrtifyg,m. rlv pD&ifpk ig;ck. 0gpOfrsm;yif jzpfayonf?

• a&mr (&Siaf yw&k ESifh aygv)k taemuf a&mrtifyg,m. +ydKifbufr&Sad om yky&f [ef;rif;
tjzpf
• uGefpwefwED dkbv Jh f (&Sif tif'&l;) vuf&dS wl&uD
• tvufZef;j'm; (&Sifrmuk) vuf&dS tD*spf
• tEœtd wk f (&Siaf yw&k) vuf&dS wl&uD
• a*s&qk vif (&Sif ,mukAf St. James) vuf&Sd tpPa&;vf ygv ufpwdik ;f

bke;f }uD;&[ef;0g'
bkef;}uD;&[ef; 0g'onf avmuDaemufo@kd aumufaumufygatmif vdu k jf cif;tm; pGef@yg,o f nfh &aoh
0g' yHkpwH pfckyif jzpfI/ aumif;uifEidk if aH wmf wpfcw k nf;udok m tm&Hjk yKv#uf emrfyidk ;f qdik &f m (avmukwW
&m) aemufodk@ aumufaumufygatmif vdu k jf cif; jzpfayonf? txl;ojzifh ESdrcfh sr_ tusifh/ 'kuq Q if;&J
cHjcif; tusifh/ tdraf xmif,o l m;arG; tvkyu f dk a&Smif=unfaom jA[Rp&d, tusifhrsm;yif jzpfayonf?
‚ onf *sL;omoemY tjrpfw, G cf aJh om &d;k &musr;f pOfrsm;udk vufcv H mcJoh nfh rdom;pkrsm;jzpfonfh
toif;awmf. a&S;OD;umvuyif pwifcaJh yonf? bwWZd q H &m &Siaf ,m[eftm; rlvyuwd &[ef;
omra% yHpk aH wG@&ayonf? xdk@jyif bkef;}u;D &[ef; 0g'tm; wynfah wmfrsm; (wrefawmfrsm;). todik ;f
t0dik ;f tpnf;t&H;k rsm;uvnf; vHa_ qmftm;ay;cJah =umif; wrefawmf0wˆKuJo h dk@ rSwwf rf;rsm;wGif az:jy
xm;ayonf?

bkef;}uD;&[ef; 0g'rSm tD&DrufwufcEf iS hf pDEb kd ufwufcf [lI ESpfrsKd ; jzpfI? tD&Drufwufcf bke;f }uD;onf
awm& &[ef; jzpfum woD;yk*v ~ aexdik f usi}fh uH+yD;/ pDEbkd ufwufcf bke;f }uD;rsm;rSm a,bk,stm;jzifh
bkef;}uD;ausmif; rsm; jzpfonfh ausmif;xdik b f ke;f awmf}u;D uGyu f Jr_ 0denf;atmufY todik ;f t0dik ;f jzifh
aexdik f usi}fh uHayonf? rlvtpY c&pf,mef bke}f uD;tm;vH;k rSm awm& &[ef;rsm;om jzpfI tefwdkeD
onf *&dwf Anthony the Great . yrmaemufo@kd vdu k cf =Jh uayonf? odk@aomf emrfyidk ;f qdik &f m
vrf;!$ef twGuf tzGJ@tpnf;wnfaxmif&ef vdt k yfcsuf wcsKd @a=umifh at'D 318 wGif &Sifypfcdkr;D ,mhpu f
ol. aemufvu dk frsm;tm; tzGJ@ zGJ@pnf;&ef OD;aqmifcJ&h mrS yxOD;qH;k bke;f }u;D ausmif; jzpfvmcJah yonf?
aemufrsm;r=umrSw D iG f tvm;wl zGJ@pnf;wnfaxmifr_rsm;rSm tD*spfoJuEœm& wpfav#mufEiS fh usefaom
a&mr tifyg,m. xuf0uf ta&S@ydik f;wGif jyef@ES@H omG ;cJhayonf? bke;f }uD;&[ef; 0g' xGe;f um;r_. yifr
xif&mS ;r_rsm; tjzpf ta&S@bufrS pdef@ bufpJvf onf*&dwf St. Basil the Great ESifh taemufbufwiG f
ausm=f um;aom bifepf'ufpw f ed ;f tkycf sKyfr_ Oya' Benedictine Rule udk zefw;D cJhaom pdef@ bifepf
'ufpf wdk@yif jzpf.? xdOk ya'onf tv,facwf wav#mufv;kH wGif tajccHusaom Oya' wpf& yf jzpf
vm cJah yonf?

ta&S@ taemuf wif;rmr_ }uD;xGm;vmjcif;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


c&pf,mef aygi;f pnf;r_twGi;f tufuJrG _rsm;ESihf ywf=um;tufrsm;u *dk%;f }u;D rsm; uGJxu G of mG ;jcif;udk
OD;wnfcaJh yonf? taxmuftxm;rsm;t& at'D (4) &mpkxuf aemufrusbJ *dk%;f uGJrsm; jzpfwnf
cJah yonf? at'D 1054 ckESpw f iG f *dk%;f }uD; rsm; pwif uGJxuG of nf[k ouU&mZfwyfxm; aomfvnf;
*dk%;f uGJjcif;rsm; jzpfay:cJhaom ae@pGJtm; wduspGm owfrSwaf z:jyxm;jcif; r&Sdacs? at'D 1204 ckESpf
pwkwˆ u&l;qdwf (av;}udrfajrmuf omoemjyKppf) wGi;f uGefpwefwED dkbJv. f xkwfyg,jf cif; ESit fh wl
rnfo. l =oZmonf txGÉt f xdyo f kd@ a&mufco Jh nf qdo
k nfh tjzpftysuf uGi;f quf &_yfaxG;r_rsm;ESifh
trSew f u,f jzpf& yfrsm;rSm a&m¹yef;v#uf &Sdayonf?

t,ltqqdik &f m wpfcw k nf;onf *dk%;f uGJjcif;udk OD;aqmifcjJh cif; r[kwo f nfrSm "rRwmyif jzpfayonf?
&d;k &m,Ofaus;r_/ Edik if Ha&;ya,m*/ bmompum; uGJjym;jcm;em;r_rsm; onfvnf; bmoma&;qdik &f m
t,ltqY a&m¹yef;aeavh &Sdayonf? rnfonfh *dk%;f . jyefajymif; ajymqdkrY_ rqdk tjcm;aom
*dk%;f . ,dkayguf pdrafh ygufrsm;udk tom;ay; ajymqdk=uI aemufyikd ;f wGif tpdwt f ydik ;f jzpfvmcJhayonf?
odk@aomf at'D 5 &mpkwiG f toif;awmfrS yJx h uG v
f monfh toif;awmf. ta&@b S ufyikd ;f ESihf taemuf
bufyidk ;f wdk@ jzpfaom aumhyfpf Copts odk@r[kwf trD; eD;,ef; Armenians rsm;onfum; Todk@
r[kwaf cs/ olwdk@onf toif;awmftm; t,lov D buf,rd ;f r_/ &_jrifo;kH oyfr_EiS fh toif;awmf 7 ck
aumifpw D dk@tm; bHt
k jzpfyif wnf&aSd ecJhayonf? olwdk@onf pD;vH;k nD!w G =f u+yD; olw@kd . bH, k =kH unfcsu f
ay:Y jzLpifpmG usifah qmifr_/ &d;k &m"avhrsm;rSm toif;awmf wpfcw k nf; twGi;f Yyif &Sdayonf?

rnfodk@yif qdak p a&mr+rdK@awmftm; uGefpwefwdeo f @kd ajymif;a&$@vu dk jf cif;onf tcsi;f csi;f r,H=k unfr_/
+yKd ifbufjzpfr_EiS fh aemufqH;k pD&ifpk t=unfah 'o ESpcf k jzpfonfh a&mrESifh uGefpwefwdef. t=um;
qufqaH &;wGif remvdjk zpfr_rsm; rzdwaf c:bJ a&muf&v dS mcJah yonf? ‚. Edik if Ha&; =oZmwuUdr ,kwf
av#mah vwdik ;f a&mrtaejzifh uGefpwefwdet f m; vG,u f pl mG yif remvdk 0efwdkpw d f jzpfcJhayonf? uGefp
wefwED b dk Jvt f m; omoemhaumifp. D 'kw, d tjrifq h ;Hk ae&mtm; w&m;0if ay;tyfjcif;udk a&mrrS
jiif;qefcJhro _ nfvnf; tcsuw f pfcsufyif jzpfayonf? od@k aomf cyfwef;wef; jzpfomG ;jcif;udk tcsi;f
csi;f =um; qufo, G af &; tm;aeapcJo
h nfh taemufbufrS *smrefwdk@. usL;ausmfru _ vnf; taxmuf
tyHh jzpfapcJah yonf? tpPvmrf xGef;awmufvmjcif; ESihf ‚. ajrxJyifv,f urf;&d;k wef;. trsm;pkY
atmifEidk v f $r;f rd;k vm;jcif; (wcsdew
f nf;wGif abmfu efa'orS a&S;qmhAv f rl sdK;xHodk@ a&mufvmjcif;udk
&nf!e$ ;f r_rjyK) onfvnf; c&pf,mefwkd@. uGJjym;r_udk ydkrcdk kdifrmvmap+yD; avmuESpcf k (a&mrESifh
uGefpwefwED dkbJv)f t=um; &kyfyidk ;f qdik &f mtm; pdk@jzifh cGJ& ef armif; ESicf aJh yonf? ,cifu nD!w G pf mG
[efcsun f cD Jhaom ajrxJyifv,f &yf0ef;onf v#ijf refpGm arS; rSdefqw k , f w
k f vmcJah yonf? ta&S@buf
*&dEiS fh taemufbuf vufwifwdk@. qufo, G f ul;vl;r_onfvnf; at'D 600 ckESpw f iG f tEœ&m,f
jzpfvmI vufawG@qufqHr_rsm; &yfwef@omG ;cJhayonf?

tajccH jyoem ESpcf k jzpfonfh a&mrrS bJhpfa&Smhy.


f txGÉtf xdyf jzpfjcif;ESifh oef@&iS ;f aom 0dnm^fawmf.
ude;f 0yfr_ oabmxm;rsm;onf tygt0if jzpfayonf? T =o0g'qdki&f m opfvi$ jf cif;rsm;tm;
zd;k wD;,mhpf oif;tkyfq&mrsm; Photius's patriarchate t=um; yGiv
fh if;pGm aqG;aEG;vmcJhayonf?

at'D 5 &mpkwiG f c&pf,mef avmuwGif a&mrtm; txGÉftxdyx f m;v#uf pD&ifpk ig;ck cGJjcm;cJah yonf?
‚tm; usr;f pmt& qHk;jzwfcsu[ f k owfrw S cf +Jh yD; a'oqdik f&m toif;awmf odk@r[kwf oif;tkyfq&m
ydik f a'o wpfct k m; tjcm;wpfcu
k tkycf sKyfr_ tm%m roufa&mufap&ef jzpfayonf? od@k aomfvnf;
a&mronf bk&m;ocifu ‚tm; toif; awmftwGi;f qHk;jzwfcsufrsm;udk csrw S &f ef tcGift h a&;ay;
xm;ouJo h dk@ ol. txGÉt f xdyjf zpfru
_ kd tcsKyftjcmtm%m tjzpf ‚ud, k f ‚zGiq fh dk cJah yonf?
toif;awmf. vufatmufcrH sm;ESihf jzefajzolrsm;u toif;awmf wpfcv k ;kH tay:Y yky&f [ef;rif;.
tcsKyft jcm tm%m v$r;f rd;k r_tm; tm;ay;r_ukd wajz;ajz;ESifh pGef@cmG vmcJhayonf? T t,ltqtm;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


aemufq;Hk wGif taemufwidk ;f Y at'D 11 &mpktwGi;f rS *&D*&dk , D ef jyKjyifajymif;vJa&; v_y&f mS ;r_tm;
pepfwus az:jy&ef ay;tyfcJhayonf? ta&S@wikd ;f toif;awmfrsm;url toif;awmfqidk &f m tm%m.
oabm obm0tm; a&mr. em;vnfro _ nf toif;awmf. r&Sdrjzpf vdt k yfaom jzefajzolrsm; ud, k f
xnfudk wdu k &f u
dk f qef@usio
f nf[k &_jrifcI
Jh / toif;awmfESpcf k. 0da&m"drmS &ifuh suv f mcJah =umif; awG@
&ayonf?

oif;tkyq f &mrsm;. (toif;awmfrsm;.) tajccHuGJvGJcsurf sm;onf *d% k ;f uGJrsm;t=um; ukx;kH rsm;ESifh


uGJjym;r_t=um; aygif;ul;wHwm;rsm;udk usqH;k apcJah yonf? xl;xl;jcm;jcm;yif a&mronf ol. oufO;D
qHyidk f pepfY tajccHv#uf “oifjh rwfav#mu f efaom w&m;pD&ifciG ”hf [k &Siaf yw&kay:Y cdkicf idk frmrm
qdck aJh yonf/ (at'D 1870 bmwDuef oHCm,em)? T a&mr. &Sifr\J 16; 18 . tzGihf ÉDumtm;
ta&S@ydik ;f atmodak 'gh vl&adk o&Si&f adk o yk*Kd~ vfrsm;=um;Y todtrSwrf jyKcJah cs? &Sifayw&k. txGÉt f xdyf
jzpfru _ dk rnfonfh bJhpfa&Smhyaf y:Yrqdk A[dt k csKyftjcm tm%mydik jf zpfonf[k olwdk@ taejzifh rnfonfh
tcgurS xif&mS ;pGm todtrSwjf yKjcif; r&Scd aJh y? bJhpaf &Smhyfrsm;tm;vH;k onf &Siaf yw&kuo Jh dk@ a,&_onf
c&pfawmfjzpfa=umif; oufaojyK0efcv H #if &Siaf yw&k. t&dkut f &mtm; qufco H rl sm;jzpf./ ta&S@yidk ;f
toif;awmfonf a&mrtm; =unf&h c_ iG hf (pD&ifp)k tcGit hf m%mudk ay;cJah omfvnf; A[dk tcsKyftjcm
tjzpf tm%mukefray;cJhay? yky&f [ef; rif;tm; qH;k jzwfykdicf iG fhtm; tm%mxuf0uf (tjcm;olrsm; tm;
vH;k u wpf0uf) ay;xm;aomfvnf; trSm;rygEdik o f l odk@r[kwf t+yD;owftm%mydik f tjzpf rowfrw S f
ay?

ta&S@ydik ;f atmodak 'ghrsm;twGuf tjcm;aom t"du uoduatmuf jzpfp&mrSm oef@&iS ;f aom 0dnm^f
awmfESifh pyfv#O;f I taemufwidk ;f u bmomjyefjcif; yif jzpf.? ajz;ajz;rSefrSejf zifh vGefpmG od'w d< ifvmI
taemufwidk ;f t,l0g'rsm;twGi;f xnfo h iG ;f zGiq
fh v
dk maom oef@&iS ;f aom (0dnm^fawmf.) txGÉf
txdyf jzpfjcif; rsdK;udk (ta&S@widk ;f rS) owdyif rxm;rdvu kd af cs? Tt,ltqxdik &f m t&_yt f axG;rsm;rSm
taemufwidk ;f rS vufwif za&@pf zDv;D ,d@k uf Latin phrase filioque (ESi/fh om;awmfr)S wnf;jzwf
pD&ifr_ xJwiG f t,lov D tjzpf xnfo h iG ;f az:jycJhayonf? xdt k a=umif;t&mrsm; ryg0ifaom/
oHCm,emrsm;rS ydwfyif qef@u sicf o Jh nfh rl&if; t,ltq=o0g' usrf;pmtm; atmfoakd 'gh toif;awmf
u ,ae@xd vufuidk x f m;v#uyf if &Sad yonf? Tusrf;awmfwiG f &d;k &Si;f pGmyif “oef@&iS ;f aom 0dnm^f
awmf/ t&Sib f &k m; (xm0&bk&m;)/ zcrnf;awmfxHrS qufpyfI toufay;ol (ouf&rdS sm;udk jzpfap
ol)” tjzpf wifjyxm;ayonf? 0dnm^fawmftm; crnf;awmf wpfyg;wnf; ydik ;f qdik o f nf qdjk cif;xuf
0dnm^fawmfonf rlv&if;jrpfESpcf jk zpfI crnf;awmfa&m om;awmfyg ydik q f ikd [
f o
l nfh ‚. ÉDumcsJ@+yD;
uwnf;u vufwif xifa,mifxifrSm; bmoma&; t,ltqrsm;udk ta&S@wikd ;f atmfoakd 'ghrsm;u
vufrcHacs? tus^f;tm;jzifh/ }wu d m, (oH;k yg;wpfq)l t=um; csdecf iG frmS ajymif;vJc&H I/ bk&m;ocifESifh
oH;k yg;wpfqt l m; em;vnfr_ &_yaf xG;apayonf? atmfoadk 'hg toif;awmf. ,H=k unfcsuf tusdK; quf
tm; ,ckaemuf aemufwiG yf g ckcu H muG,fEikd af om bmoma&; oDt&dk D r&Scd Jhacs? odk@aomf zD;vD;,dk@uu f
w,loef ta=umif;t&m wpf&yf xyfaygi;f zefw;D cJo h nfrmS bdik fZefwikd frsm;u tqdkyg (qdv k cdk su)f
tydk'o f nf pmay taxmuftxm;rJhpmG xyfaygi;f xnfch o Jh nf jzpfI w&m;r0ifay jzpfonf [k ta&S@
wdik ;f rS aqG;aEG;ES;D aESmjcif; r&Scd Jhacs[k jzpf.? aemufq;kH pDppfavhvmr_rsm;t& Tod@k aom ajymif;vJ
jcif;wpfct k m; tjcm;aom toif;awmfrsm;qdki&f m oHCm,em wpfcw k nf;uomv#if rdwf qufay;cJh
onf[k jzpf.? trSefrmS rl&if; t,l0g'tm; pGJ,al om oHCm,emrsm;u usr;f awmfwiG ;f od@k rnfonfh
twGef@wufjcif; odk@r[kwf xyfaygi;f jznfph u G frsm;udk rqdk ydwfyifwm;jrpfcaJh yonf?

(5) tv,facwf tapmydik ;f umv toif;awmf (476-


(476-800)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


*syfpwife,
D ef (1)rS arma&S (tDwvD &mAifem pef ADwmvD c&pf,H bk&m;ausmif;)

tv,facwf tapmydik f;umv toif;awmfonf at'D 476 ck taemufwidk ;f aemufq;Hk {u&mZf. eef;
cscI H ol@tm; tpm;xd;k eef;wifaom a'ocHvrl sdK; bk&if td'k dkqm vufxufrS a&mrrS yky&f [ef;rif;
vD,dk (3)u a&mrwdk@. {u&mZftjzpf &Sm;vrde;f . eef;wufyJG at'D 800 ckESpf c&pfrwfae@txd umv
tm; +cHKiHI k owfrw S af yonf? at'D 476 ckESpo f nf a&$&nfpdrf uGJjym;r_xuf rydEk idk facs? ta&S@ bufwiG f/
a&mr {u&mZf. tkycf sKyfrt _ m%monf ordik ;f ynm&Sifrsm;u ,ck bdik Zf efwidk f tifyg,m [kac:aom
a'oodk@ owfrw S u f mvxuf ausmv f GeI
f qufvufwnfwcHh aJh y.? taemufwikd ;f wGiv f nf;
tifyg,m . Edik if Ha&;t& xde;f csKyfr_rmS wajz;ajz; arS;rSdef ,kwaf v#mv h maomfvnf; a&mr,Ofaus;r_rSm
aemuf &Sn=f umonftxd qufvuf wnf&aSd ecJah yonf? xdk@a=umifh ordik ;f ynm&Sifrsm;u ,ck acwf
wGif “a&mr. usq;Hk jcif;” qdo k nfxuf “a&mr. toGiaf jymif;jcif;” [k ajymqdv k m=uayonf?
tv,facwf tapmydik ;f umv xGe;f awmufvmr_rSm ajz;ajz; rSerf Sefyif jzpfI wcgw&HwiG f a'owpfck
twGi;f Yom &Sad yonf? taemufwidk ;f wGif +rdK@jyrsm;Y omoemqkw, f w
k f vmaomtcg aus;vufrsm;
rSm A[dXk mersm; jzpfvmcJ. h ? at'D 7 &mpk rlqvifrsm; 0ifa&mufvmjcif;ESit hf wl c&pf,mefrsm;.
taemufwidk ;f (vufwif)ESiifh ta&S@wikd ;f (*&d) {&d,mrsm;onf odomxif&mS ;pGm wkev f _yfr_rsm; pwif
jzpf ay:cJah y.? ta&S@bufwiG f toif;awmfonf ‚. ud, k xf nf/ t"duyg0iftm; xde;f xm;v#u f
qifu h JjzpfpOfrmS ydkrdak ES; auG;cJah yonf? taemufbufrS a&mr. bJph af &Smh (yky&f [ef; rif;) rsm;rSm ajymif;
vJaeaom tajctaersm;udk o[Zmw wnfph mG ESifh ydkrv dk #ifjrefpmG vdu k af v#mnDaxG &S&d ef wGe;f tm;
ay;cHc&Jh .? txl;ojzifh ta&S@ydki;f rS bJhpfa&Smhyfrsm;onf ta&S@yikd ;f a&mr tifyg,mtm; &Si;f vif;pGm opPm
cHcIJh / a&mr bJhpfa&SmhyfrmS ,cifu taemufykdi;f c&kid &f dS a'ocHvrl sdK; tkycf sKyfolrsm;ESihf vdrmR yg;eyfpmG
oifjh rwfr&_ &Sd ef wGe;f tm;ay;cH&+yD; ta&S@yidk ;f a&mrtifyg,mtm; trnfcrH #om opPmcH cJah yonf?
ta&S@bufwiG f ajrmufrsm;pGmaom c&pf,mefrsm; qufvufwnf&Sd aecJhaomfvnf; taemufyidk ;f rS zGH@+zdK;
wd;k wufvmr_u tv,facwf aemufyikd ;f umvwGi;f Y c&pf,mef avmutm; t"du wd;k wufzHG@+zdK;
apr_ tqifo h dk@ armif;wifcJhayonf?

(5-
(5-1) jrpf&;dk wpfav#muf a'ocHvrl sKd ;rsm;. ajymif;vJr_r_

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


c&pf,mefESEiS fh a&S;OD;&d;k &m omoemrsm; (qm*D tDAifaemhAf Sergei Ivanov.
. yef;csv
D uf&m)

taemufydik ;f a&mrtifyg,m. Edkiif aH &; e,fedrw d frmS vH;k yg;yg;vm&mrS +ydKvJomG ;aomtcg/ c&pf,mef
omoemonf tifyg,m. e,fedrw d af [mif;udk ausmv f Gevf #uf rnfonht f cgurS a&mrr_ rjyKcJ&h aom
e,frsm;qDodk@ jyef@ESH@omG ;cJah yonf?

5-1 (1) tdik ,


f mvefEiS fh tdik ;f &pf omoemjyK tzGJ@rsm;
at'D 5 &mpk tpwGif tdki;f &pf t=unfah 'o (pD&ifpk) onf +ydKifbufrJh zGH@+zdK;vmcJ+h yD; ,ckacwf a0;vf
ESifh tdik ,
f mvef[k ac:aom a'orsm;yif yg0ifvmcJah yonf? Tywf0ef;usiw f iG f c&pf,mef omoem
onf a&mr-+Adwdef rS tdik , f mvefo@kd jyef@ESH@cjJh cif; jzpfayponf? txl;ojzifh &Sifyufx&ufcf omoem
jyK tzGJ@. ulnaD pmifrr_rsm; yg0ifcaJh yonf? yufx&ufct f m; tdik , f mvefY aus;u|eft jzpf zrf;qD;cHcJh
&I olvw G af jrmuf+yD; bJhpfa&Smhyt
f jzpf &[ef;wufcaJh yonf? xdk@aemufol@tm; u|et f jzpf jyKcoJh nfh
u|e;f i,fodk@ jyefcu Jh m olwdk@twGuf orRmusrf;pm (Gospel) udk aqmif=uOf;vmcJhayonf? aemufrsm;
r=umrSw D iG f pdef@ udv k efbm ESifh udv
k efbef;emhpf wd@k uo Jh @kd tdik ;f &pf omoemjyKtzGJ@rsm;u c&pf,mef
omoemtm; jzef@csDcaJh yonf? TomoemjyKr_rS odomonfh tdik ;f &pf (toGit f jyif) rlrsm;rSm paumh
wvefESifh wdu k if ,ftwGi;f odk@ oufcaJh yonf? ,cifu vlxk bk&m;&Scd ;kd yGJY vlo&d iS =f um; tmygwf
ajz&aom tavhtx ae&mY woD;yk*v ~ tmygwaf jzjcif; tusiu fh dk tpm;xd;k vdu
k jf cif;onf tdik ;f &pfrl
rsm;rS wpfckjzpfayonf?

5-1 (2) t*Fvd


v-kd qufcq
f if;rsm; (t*Fvyd )f
+Aw
d ed f awmifydik ;f onf a&mr. c&dik w f pfck jzpfcaJh omfvnf; at'D 407 wGif tifyg,m ppfonfawmfrsm;
u (+Adwed f) u|e;f tm; xm;cJI h a&mr cef@tyfcH (tkyfcsKyfo)l rsm;onfvnf; aemufrS vdu k yf gomG ;cJh
ayonf? xd&k mpk. aemufyidk ;f wGif trsdK;rsKd ;aom a'owdik ;f &if;vlrsKd ;rsm;u +Adwdeu f |ef;tm; pD;eif;
vk,ufjcif;rsm;/ usL;ausm0f ifa&muf tacscsjcif;rsm; jzpfcaJh yonf? TvlrsdK;pkrsm;rSm t*Fvdyf a&S;ajy;
t*Fvdk-qufcfqif; vlrsdK;udk uk, d fpm;jyKayonf? olwkd@onf vH;k 0OoHk a&S;a[mif;vlrsdK; rsm;jzpfI
tifyg,m. tpdwt f ydik ;f wGi;f Y rnfonft h cgurS ryg0ifcJhacs? ywf0ef;usiv f rl sdK;rS c&pf,mefomoem.
=oZmoufr_rsm;udk awG@}uHKc&Jh ayonf? olwdk@onf yky&f [ef;rif; *&D*&dk D onf *&dwf apv$waf om
pdef@=o*wfpwif. omomjyKtzGJ@a=umifh c&pf,mef omoemodk@ ul;ajymif;cJhayonf? aemufyikd ;f tmhcf
bJph fa&Smhyf oDtdk'dk. vufxufY t*Fv-dk qufcq f if; rsm;onf ,Ofaus; r_EiS hf ynmawmfoif a&$acwfwpf
ck udk tusdK;cHpm;cJ&h ayonf? rsm;r=umrSDyif pdef@ 0D;vfz&J@'f/ 0Dvb D a&mh'f/ vl;vyfpfEiS fh bdkeDazhpf wdk@uo Jh dk@
t*Fvdyf omoemjyK tzGJ@rsm;u *smreD&dS olw@kd . aqGrsKd ;om;csi;f qufpq f if;rsm;tm; c&pf,mef
omoemodk@ 0if&ef pnf;&H;k jcif;rsm; pwifvmcJhayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


5-1- (3) a[mfvefrsm;

pdef@ &if;rfr*D pfu uvdAk pftm; ESpjf cif;jyKvkyaf y;yHk

*l;vfe,f (acwfopf jyifopf) aexdik o f l *Jvv f -dk a&mr c&pf,mef trsm;pkrmS *smref-a[mfvef rsm;.
v$r;f rd;k r_udk at'D 5 &mpk. tpydki;f wGif cHc&Jh ayonf? rlv wdik ;f &if;vlrsdK;rsm;onfvnf; a[mfvef bk&if
uvdAk ufcf (1) onf a&S;&d;k &m bmomrS &drk ef uufovpf od@k ul;ajymif;onfh at'D 496 ckESpx f wd idk f
zdESdycf sKyfcs,fr_rsm; cHc&Jh ayonf? uvdAk ufcu
f ol. aemufvu kd af umif;wd@k onf oifjh rwfav#mu
f efru _ dk
vduk =f uv#uf tkycf sKyforl sm;. ,H=k unfrt _ ,lEiS hf tkycf sKyfcHrsm;. t,lrSm o[Zmw wnfph mG wpfaygi;f
wpnf;wnf; jzpfjcif;jzifh ol. topfwnfaxmifaom Edik if Htm; tiftm;jynfhapcJo h nf [k tcdik tf rm
ajymcJhayonf/

5-1 (4) e,fomvefEiS fh a[mvefr[kwo


f nfh *smref
at'D 698 wGif aemhoAf D;,ef; bif;eud'ufwif; bke;f }uD; &Sif 0Dvb
D a&mh't
f m; yky&f [ef;rif; qm*D,mhpf
(1)u ,ckacwf e,fomvef[k ac:aom z&D; pfpif Frisians rsm;. bJhpaf &Smhyt f jzpf ud, k fpm;vS,f
cef@t yfcJhayonf? 0Dvb
D a&mh'of nf Ox&ufcsf Utrecht Y toif;awmfwpfcu k kd wnfaxmifcJhayonf?

z&D;pfpif bk&if &J@'fb'k f u at'D 716 ESifh 719 =um;umvwGif c&pf,mef yifrXme rsm;pGmtm; zsufq;D
ypf cJah omtcg 0Dvb D a&mh'.f vuf&mrS rsm;pGmwdk@ukd zsuo f rd f;cHc&Jh ayonf? t*Fvyd f omoemjyK
bdek dazhpt
f m; 0Dvb D a&mh'uf dk uln&D ef apv$wcf Jh+yD; z&D;&Sm;Y toif;awmfrsm; jyefvnf xlaxmif& ef/
*smref. a&S; a[mif;vlrsdK;rsm;. a'orsm;wGif w&m;a'oem qufvufa[majym&ef apmifrcJah yonf?
bdek Dazhpo
f nf at'D 754 ckESpw f iG f towfccH &Jh ayonf?

5-1 (5) puif'aD eAD;,m;


puif'aD eAD;,m;wGif tapmydik f; c&pf,mef omoem jyKjcif;udk b&DrefrS tmcDbJhpfa&Smhyf tefp*f g
Ansgar, Archbishop of Bremen “ajrmufyidk ;f apwref”. vufxufwiG f rS pwifcaJh yonf?
c&pf,mef buf,rd ;f *syfpw
f if bk&if [m&Jv'f f cvmhuf vufxuf at'D 820 ywf0ef;usifcef@u a'ocH

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tmar; eD;,ef; rsdK;EG,f tefpf*gtm; bke;f awmf}u;D tzGJ@wpfcEk iS t hf wl 'def;rwf *syw
f v
f efodk@ apv$wcf Jh
ayonf? aemuf (2) ESpt f =um bk&if [m&Jvf't f m; eef;csarmif;xkw+f yD;aemuf tefpf*gonf *smreDodk@
jyefvmcJI h omoemjyKvyk fief;rSmvnf; wpfpw d w
f pfa'or#om atmifjrifcJhayonf? tefpf*gonf ol@.
vufaxmuf a'opm&D &[ef; 0ufwfrmESit hf wl qGD'ifEikd if H rmvm&if a&uefay:&Sd bD;,mcgodk@ at'D
829 wGio f mG ;cJhayonf? xdak 'owGif at'D 831 Y bk&ifhydkif b¾mxde;f [m*D,m tygt0if bk&m;
ausmif; toif;i,fudk zGJ@Eidk cf Jhayonf? omoemajymif;vnf;jcif;rSm vGefpmG aES;auG;cJhayonf? odk@aomf
'de;f rwfrS pdef@uEk(wf) (4)ESifh aemfa0;rS tdv
k ufzf (1) wd@k uJho@kd aom rif;rsm;vufxuf aemufyidk ;f at'D
(1000) acwfumvwGif puif'DaeAD;,ef; e,frsm;onf c&pf,mef omoemwpfcw k nf; jzifoh m
jynfhEuS af vawmhonf?

• at'D 863 wGif uGefpwefwED b


kd JvfrS oif;tkyfq&mawmfu pdef@ pDa&;vfESihf pdef@ rufo'dk ;D ,mhpf
wdk@tm; qvmAufrsm;xHo@kd c&pf,mefomoemjyK&ef apv$wcf aJh yonf? olw@kd onf orRmusr;f
tm; qvmAdkepf bmompumjzifh jyefqckd aJh yonf?

(5-
(5-2) tv,f
tv,af cwf tapmydik ;f yky&f [ef;cH,rl r_ sm;
a&mr+rdK@awmfonf tv,facwf tapmydik ;f umvrS tDwmvD u|ef;qG,Yf jzpfymG ;cJhaom ppfyGJrsm;twGi;f
uaomif;ueif; jzpfjcif; ysupf ;D qH;k &_;H jcif; rsm; twGi;f wGif tr_ywfc&Jh ayonf? {u&mZfjynf&h iS f *syfpw f if
(1) onf a*gw h of pfcf vlrsdK;}uD;0g' tkycf sKyfjcif;udk qef@usifv#uf tDwvDtwGi;f tifyg,m csKyfuidk fr_
tm; jyefvnfwu d scidk frmatmif &nfoefcaJh yonf? T0g'jzef@csDr_rmS tenf;ESifh trsm; atmifjrifr_
&&Scd I
Jh / tDwvDodk@ apmifh=unfEh idk &f ef tufpq f mcsw d f tifyg,mudk &mAifem;wGif xlaxmifcaJh yonf?
odk@aomf tifyg,m. =oZmv$r;f r_rmS twdik ;f twm wpf&yfr#om jzpfcaJh yonf? odk@aomf u|ef;qG, f
onf tm;enf;vnfjcif;/ xdk@aemuf vGe;f (rf)bwf'w f kd@. usL;ausmf0ifa&mufjcif; rSm &ifu h suv
f mjcif; ESifh
ppfyGJrsm;. tusdK; qufu a&mrtm; rdru d ,
kd frdr&d yfwnfap&ef xm;&pfcJhayonf? xdk@a=umifh yky&f [ef;
rsm;onf tydv k t dk yfcsufrsm;tjzpf +rdK@awmftm; au|;arG;apmifha&Smuf&ef yky&f [ef; ydik f ajrrsm;Y
pdu
k fysdK; a&; vkyjf cif;/ tjyeftvSef em;vnfr_ pmcsKyfrsm;csKyfjcif;/ vGef;(rf)bwf ppfrif;}u;D rsm;tm;
umuG,af &; p&dwaf =u;aiGrsm; ay;jcif; +rdK@awmftm; apmifha&Smuf&ef ppfom;rsm; iSm;&rf;jcif; rsm; vkyf
aqmif&ef olwdk@u, dk of wl dk@ zGJ@pnf;vmcHayonf? (+rdK@awmfqo kd nfrmS yky&f [ef;rif;ESifh ol. yky&f [ef;
ud,k x f nf tzGJ@0ifrsm;aeonfh ae&mudk qdv k Ikd / jynfot l m;vH;k aeaom +rdK@udk rqdvk dkay)? wpfppjzifh
tifyg,musq;Hk cef;ESifh taxmuftyHhrsm; ay;ydk@ru _ sq;Hk cef; tusKd ;qufrsm;u yky&f [ef;rsm; tbdk@ tjcm;
aom axmufyHhr&_ &Sad &; vrf;a=umif;rsm;udk &SmazG&ef ta=umif;zefvmawmhonf? trsm;qH;k rSm
txl;ojzifh a[mfvefrsm;xHrS jzpfcJhayonf?

(5-
(5-3) wpfausmjh yef um&dv
k if*,
D ef
wpfausmjh yef um&dv k if*, D ef acwfumvrSm pmayESihf ,Ofaus;r_ &Sio f efarG;bGm;vmonfh at'D 8 &mpk
aESmif;ydik ;f ESifh 9 &mpkrsm; twGi;f yif jzpfI csm;vfrde;f ESifh vl;0pf onf ydik ;f ,mhpf eef;oufrsm; twGi;f wGif
rsm;qH;k xGe;f um;cJayonf? xdu k mvwGif pmay/ tEkynm/ Adou k mynm/ w&m;pD&ifr_ynm/ 0wfjyK
qkawmif;onfh enf;ESifh emrfyidk f;qdik &f m avhvmr_rsm; wd;k wufcaJh yonf? TumwGif acwfopf
(t*Fvdyfpm) pmvH;k tao;wdk@. rlvtp umvdv k if*, D ef pmvH;k tao; (a&;om;r_) rsm;vnf; zGH@+zdK;
vma=umif; awG@&ayonf? yHkrSefr[kwaf om ajymif;vnf;r_rsm; jzpfvmrnfh vufwifbmom. pHESe;f
xm;r_onfvnf; zGH@+zdK; vmcJah yonf? (Medieval Latin ud=k unfyh g)? &H;k awmf (eef;awmf)ESifh
bkef;awmf}u;D rsm;. az:jyr_rsm;t=um; pmaytoH;k tESe;f qdik &f m jyoemrsm;udk ajz&Si;f &ef csm;vfrde;f
onf ausmif; rsm;udk wnfaxmifcI Jh / ol@eef;awmfrS ausmif;rsm;onf Oa&my wcGifrS oDtadk 'gzh f/ aygvf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


onf a'uef/ tifef*Jvb
f wf/ tuGv
D ;D eD,m;rS aygvv
f DemhpfESihf a,muf rS tmvful tifwdk@ uJo
h dk@aom
pmay avhvmolrsm;tm; qGJaqmifcaJh yonf?

(6) tv,facwf jrifrh m;csed f toif;awmf (at'D 800-


800-1499)
tv,facwf jrifhrm;csdeu f mvonf csm;vfrde;f eef;wuf bduo f u
d cf aH om at'D 800 rS 15 &mpk eD;yg;
uGe;f pwefwED dkbJvf usq;Hk onfh at'D 1453/ ESpw f &mppfyJG tqH;k owfaom at'D 1453/ urBo pftm;
&SmazGawG@&Sdjcif; 1492 ESifh y&dw
k ufpw
f ifh jyKjyifajymif;vnf;jcif; at'D 1515 txd jzpfcaJh yonf?

(6-
(6-1)ta&S@yidk ;f / awmifyidk ;f qvmAfrh sm;. ajymif;vnf;r_

ruf &uf'f [dk@pfay:rS pdef@ pD&;D vf ESifh pdef@ rufo'dk ;D ,mhpf trSww
f & ausmufwidk f

at'D 800 xdwidk f Oa&my taemufyikd ;f tm; c&pf,mefrif; rsm; vH;k vH;k v#m;v#m; tkycf sKyfcJhaomfvnf;
Oa&my ta&S@yidk ;f wGif omoemjyK tzGJ@rsm; v_y&f mS ;ae&aom a'orsm; &Sad ecJah yonf? Oyrmtm;jzifh
pdef@ pD&;D vfEiS fh pdef@ rufodk';D ,mhpw f dk@onf Oa&my ta&S@yikd f;rS qvmApfvlrsdK; rsm; xHodk@ omoemjyKrsm;
wd;k csJ@atmifjrifcI Jh / orRu sr;f ESifh 0wfjyKqkawmif;rsm;udk qvmEdkApf bmomjzifh jyefqcdk Jah yonf? at'D
988 wGif udA. f ESpjf cif; cHr_rS c&pf,mef omoemonfh uDAif &kpf (vlrsKd ;) rsm;xHodk@ jyef@ESH@omG ;
cJI
h ,lu &de;f / b,fvm&kpfESifh &k&mS ;wdk@wiG f c&pf,mefomoemudk xlaxmifEikd cf Jhayonf?

at'D 9 &mpkEiS fh 10 &mpktwGi;f wGif c&pf,mef omoemonf uDAif &kpf (vlrsdK;) rsm;tygt 0if Oa&my
ta&S@ydik ;f twGi;f odk@ twGi;f qufqaH &;rsm; }uD;rm;pGm jyKvkycf aJh yonf? qvmhAfrsm;tm; c&pf,mef
omoemjyKjcif; odk@r[kwf c&pf,mefr_ jyKjcif;udk bdik Zf efwikd frS avhvmr_ tm;taumif;qH;k xJrS wpfO;D jzpf
onfh oif;tkyq f &mawmf zdk;wD;,mhpu f taumiftxnf az:cJjh cif; jzpfayonf? rdak &;AD;,m; bk&if
&mwufpv f mhAf.u rdak &AD;,ef; (vlrsKd ;) wd@k tm; olwkd@. ud, k yf idk f bmompum;jzifh omoemjyK&ef
omoemjyK tzGJ@rsm;vdck siaf =umif; arwWm&yfcHcsut f m; wkH@jyefonf taejzifh bdik Zf efwidk f {u&mZf
rdu
k u f ,f (3) u pD;&D;vfEiS fh rufokd';D ,mhpw f @kd tm; a&G;cs,cf aJh yonf? nDtpfuEdk SpOf ;D onf qvmEdkApf
wdik ;f &if; bmompum;udk ajymqd=k u+yD;/ orRusrf; pmESihf rsm;pGmaom bk&m;&Scd ;dk usrf;pmrsm;udk bmom
jyef cJhayonf? bmomjyeftm; olw@kd jyifqif+yD; tjcm;aom a'ocH bmompum;rsm;jzifh xyfqifh
ul;,lv#uf ujym;bmompum; (bHb k mompum;) jzifh qvmEdkApf toif;awmfa[mif; pum;udk
zefw;D cJhayonf?

rufodk';D ,mhpo
f nf aemufyidk ;f wGif qmhAfrsm; bmomul;ajymif;&ef qufvuf vkyaf qmifcaJh yonf?
qvmEdkApf 0wfjyKqkawmif;enf;onf wdik ;f jynftm; *&d=oZmv$r;f rd;k r_tm; wefjyef aqmif&u G rf _jyK&ef
enf;vrf;wpfcjk zpfonf[k &_jrifaom bla*;&D;,ef qm bd;k &pf. zdwaf c:r_a=umifh tcsdK@aom wynfh
awmfrsm;onf bl;a*;&D;,m;odk@ jyefvmcJhayonf? tcsdewf kd twGi;f wGiyf if pD;&D;vf ESifh rufodk 'D;,mhpf.
wynfah wmfrsm;onf tem*gwf qvmhAf bl;a*;&D;,ef; bke;f awmf}uD;tm; *vm*dv k ufwufcf tuQ&m

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


Glagolitic alphabet twGi;f ESifh orRusr;f pmqdik &f m jyXmef;pmtkyw
f iG ;f odk@ jyifqifwnf aqmuf&ef
xdr;f ay;cJah yonf?

bla*;&D;,m;tm; oif;tkyfq&mydik f a'otjzpf uGefpwefwED b kd JvfrS at'D 945 wGif w&m;0if tod
trSwf jyKay;cJah yonf? qmAD;,m;tm; 1345 ckESpw
f iG v
f nf;aumif; &k&mS ;tm; 1589 wGif vnf;aumif;
todtrSwf jyKcJhayonf? Twdik ;f jynfrsm;onf Tod@k owfrw S af om tcsde@f ae@&uf rwdik frDS ESpfaygif;
rsm;pGm uyif bmomul;ajymif; +yD;om; jzpfayonf?

qvmhAf ta&S@buf/ awmifbufyikd ;f odk@ omoemjyKvkyfief; rSm }uD;pGmatmifjrifru_ kd &cJah yonf?


tb,fa=umifq h kdaomf omoemjyKrsm;onf rlvXmaewdik ;f &if;om; bmompum;rsm;udk a&mr bke;f
awmf}uD; rsm; vufcx H m;onfh vufwifbmomxuf vnf;aumif;/ *&dbmomxuf vnf;aumif;
OD;pm;ay; oH;k pGJcjJh cif;a=umifh jzpfayonf?

6-1 (1) *&dwf rd&k mAD;,m; odk@ omoemjyK tzGJ@


*&dwfr&dk mAD;,m;. bk&ifvnf;jzpf/ xif&mS ;aom arSmfq&m}uD;vnf; jzpfaom &mhpw f pfvmhAu
f bdik Zf ef
wdik tf m; rd&k mAD;,ef; (vlrsdK;) rsm;tm; ud, k yf ikd f bmompum;jzifh a[majymEdik faom "rRq&mrsm;
apv$waf y;yg& ef arwWm&yfccH Jh aomtcg/ bdik Zf efwikd f {u&mZf rdu k u f ,f (3) onf uGefpwefwdefEiS fh
rufodk';D ,mhpf nDt pfudk ESpaf ,mufukd a&G;cs,cf Jhayonf? olwdk@. rdcifrmS oufomavmedwf jrpf&;dk
a'orS qvmhAf vlrsdK;jzpfI nDt pfukdESpOf ;D rSm t&yfa'ooH;k qvmEdAk pf bmompum;udk u|rf;usifpGm
ajymEdik fayonf? omoemjyKtzGJ@onf csucf si;f vufiif;yif pD;&D;vpfcf pmaytuQ&mudk wDxiG cf I Jh /
usr;f pmESifh bk&m;&Scd ;dk rsm;udk qvmEdkApf bmomodk@ jyefqckd aJh yonf? TqvmApf toH;k tESef;rS
qvmEdkApf toif;awmfa[mif;. rlvtajccH jzpfvmcJah yonf? aemufyidk ;f wGif ‚rS qvmEdkApf toif;
awmf tjzpf qifu h JjzpfvmI ‚rS bHk bk&m;&Scd ;kd pm bmompmaytm; &k&mS ; atmfoadk 'gh toif;awmf
ESifh tjcm;aom qvmApf c&pf,mef toif;awmfrsm;u qufvuf oH;k pGJv#ufyif &Sad yonf? qvmhAf
ta&S@ydik ;f ESifh awmifyidk ;f odk@ omoemjyKaom tzGJ@rsm;rSm vufwif/ *&d pmayrsm;xuf a'ocH bmom
pmayrsm;udk toH;k jyKjcif;a=umifh t}uD;tus,f atmifjrifru _ dk &&Sad yonf? *&dwf rd&k mAD;,m;wGifrl
uGefpwefwed fESifh rufodk';D ,mhpf wdk@onf taemufykdi;f odk@r[kwf toif;awmf. vufwifXmecGJudk ud, k f
pm;jyKaom *smref omoemjyK tzGJ@rsm;ESihf yufyif;wd;k cJ&h ayonf? ‚XmecGJrsm;rSm jrwfaom a&mr
tifyg,mtm; csm;vfrde;f rS xlaxmifjcif; jzpfa=umif; tom;ay; ud, k fpm;jyKI bmompum; ,Ofaus;
r_ rsm;rSm wpfajy;nD wpfom;wnf; jzpf&ef (yifr vufwif udo k m bHo k ;kH &ef) w&m;0if vkyfaqmifay
onf? olwdk@onf vufwif bk&m;&Scd ;kd pmudo k m oH;k I/ rd&k mAD;,m;ESifh qvmApfvlrsdK;wd@k onf olwdk@
ydik fqidk faom omoemjyK&m e,fajrrsm; jzpfonf[k owfrw S x f m;ayonf?

xdyq f idk wf ;dk r_ (yÉdyuQ) wd;k &ifvh maomtcg nDaemifESpOf ;D rSm c&pf,mefrsm;t=um; toif;tyif;uGJ+yJr_
udk rvdv k m;aoma=umifh yky&f [ef;rif;tm; awG@I omoemjyK e,frsm;Y omoemjyK tzGJ@rsm;t=um;
cdu
k &f efpum;rsm;r_rsm;rS a&Smif=uOf&eftwGuf oabmwlnrD u _ kd &&ef a&mrodk@ c&D;xGucf aJh yonf?
uGefpwefonf a&mr&Sd bke;f }uD;ausmif; wpfausmif;od@k 0ifI/ ol. trnfudk pD&;D vf [k ajymif;cJhayonf?
xdek mrnfjzifh ol@tm; ,ae@ odaejcif; jzpfayonf? od@k aomf rsm;r=umrSD owif;ywfrsm;twGi;f olonf
xdak e&mYyif uG,v f eG f tedpPa&mufcaJh yonf?

yky&f [ef;rif; tif'&D;,ef; (2) u rufokd';D ,mhpt f m; qmrD,ef (,ck qmAD;,m; &Sd p&if; rfpum
rufx&dk Apfum) . tmcDbJhpfa&Smhyf bGJ@ukd cs;D jr‡ichf JhI/ rd&k mAD;,m;ESifh yifEdke;D ,m; a'otm;vH;k tm; pD&if
csuyf dkicf iG fhEiS fh qvmEdkApf bmompum; bk&m;&Scd kd;pmrsm;udk w&m;0ifo;Hk pGJyidk fciG u fh dk ay;tyf+yD; at'D
869 wGif jyefvnf apv$wcf aJh yonf? odk@aomf r=umrSDwiG f olw@kd naD emiftm; zdwfrEœujyKcJhaom

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


rif;om; &mhpw
f pfvmhAf ewf&mG pHomG ;I/ ol@tm;qufco H u
l rufodk';D ,mhpt f m; axmufcHr_ rjyKawmhacs?
at'D 870 wGif a[mfv ef bk&if vl;0pfEiS fh ol. bJhpfa&Smhyfu &mhww f pfqb f Gef oHCm,emY rufodk
'D;,mhpt
f m; t&du
k t
f &mrS csI/ (2)ESpaf usmaf usmf axmifxJwiG f xm;cJah yonf? yky&f [ef;rif; *|ef (8)u
ol@tm; vGwaf jrmuf&ef apmifrcJhaomfvnf; qvmEdkApf bk&m;&Scd ;dk pmoH;k jcif;udk &yfwef@& ef trdef@csrSw f
cJah yonf?

at'D (878) wGif/ qvmEdkApf pmoH;k r_jzifh rdpm> tjzpf tr_ywfum rufo'dk ;D ,mhpt f m; a&mrodk@ qifah c:
cJah yonf? Tt}udrw f gif yky&f [ef;rif; *|eo f nf av#mufvGJcsut f m; em;vnfoabmaygu+f yD;/
rufodk';D ,mhpt f m; tr_tm;vH;k udk yvyfay;v#uf jyefykd@ay;cJhonft h jyif qvmEdkApfpmtm; toH;k jyK&ef
vnf; cGijfh yKcsuf ay;vdu k af yonf? ol@tm; qufco H nfh u,f&v dk if*;D ,ef; bJhpaf &Smhyf 0pfcsde;f u
qvmEdkApf bk&m;&Scd ;dk pmrsm;udk okwo f ifypfI/ rufokd';D ,mhpf. aemufvu dk rf sm;udv
k nf; twif;t=uyf
armif;xkwcf aJh yonf? xkad emufvu dk rf sm;pGmrSm qvmApf pum;ajym toif;awmftm; todtrSw f
jyKay;aom bla*;&D;,m; bk&if abm&pf (at'D 852-889) . xHY cdv k =_H uonfukd awG@&ayonf?
xdt k awmtwGi;f wGif yky&f [ef; rif; *|et f m; qufco H rl sm;rSm vufwifbmompum; wpfcw k nf;udo k m
owfrw S o
f ;Hk pGaJ om rludk usio fh ;Hk cJh+yD; ‚onf aemuf &mpkrsm;xd usefaecJhayonf?

6-1 (2) qmhAEf ifSihf bla*&D;,ef;wdk@. ajymif;vJr_r_

rufodk';D ,mhpo f nf qmhAfrsm;tm; bmomajymif;vJ& ef qufvuf aqmif&u G cf aJh yonf? qvmApf


bk&m;&Scd ;dk pmrsm;rSm wdik ;f jynfodk@ *&d=oZmv$r;f rd;k vmr_ukd umuG,Ef dkif onf[k tjrif&Sdaom bl;a*;
&D;,m; bk&if qm abm&pf (1). zdw=f um;csuaf =umifh &Sif uvD;rifh/ bl;a*;&D;,ef; awmf0ifrsdK;EG,frS
jzpfaom &Sif eef; rf/ ESifh &Sif tif*svm&mhpf rnfaom rufo'dk D; ,mhpf. wynfah wmfrsm;onf bla*;&D;,m;
odk@ jyefomG ;cJah yonf? tcsdew f dk twGi;f wGifyif pD;&D;vfESifh rufo'dk D;,mhpf. wynfhawmfrsm;onf
tem*gwf qvmhAf bl;a*;&D;,ef; bke;f awmf}u;D tm; *vm*dkvufwufcf tuQ&m Glagolitic alphabet
twGi;f ESifh orRusr;f pmqdik &f m jyXmef; pmtkyw f iG ;f odk@ jyifqifzGJ@pnf;&ef at'D 893 wGif jyKvkyfEikd cf o
Jh nf
xdk@aemuf *&dbkef;}u;D rsm;tm; ESix f wk cf +Jh yD; qvmEdkApf bmompmaytm; toif;awmf. w&m;0if
pmay odk@r[kwf pum;ESifh Edik if Hawmf. w&m;0if&;kH oH;k bmompum; tjzpf owfrw S cf aJh yonf?

6-1 (3) &kpfprf sm;. b0wmajymif


b0wmajymif;vJr_

Avm'Drm. ESpjf cif;cHr_

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


bla*;&D;,ef; rsm;. b0wmajymif;vJjcif; (omoemajymif; jcif;). atmifjrifro _ nf tjcm;aom ta&S@
buf qvmApfvlrsdK;rsm;odk@ b0wmajymif;vJap&ef tiftm;wpf& yf wyfqifay;jcif;yif jzpfayonf?
&kpfrsm;rSm b,fvm&k&mS ;/ &k&mS ;/ ESihf &kqif; (,lu&de;f ) vlrsKd ;rsm;. a&S;OD;rlv rsdK;qufyif jzpfayonf?
at'D 11 &mpk. tv,fyidk ;f wGif &k&mS ;/ bla*;&D;,m;/ qmAD;,m; tygt 0ifjzpfaom a&S;OD; qvmApf
urBmonf bdik Zf efwidk f c&pf,mef omoemodk@ ul;ajymif; ouf0ifcJhayonf?

at'D 989 ck udAfrS Avm'Drm. ESpfjcif;cHjcif; rSm &d;k &mtpOftvmESifh &k&. S omoemajymif;vJjcif;udk
twlwuG aqmif&u G jf cif; jzpfayonf? xkEd Spjf cif;cH&mY olonf bdik Zf efwikd f {u&mZf bufp,fvf (2).
nDr bdik Zf efwidk f tdraf &S@rif;orD; tifemESihf vufxyfxdr;f jrm;udk wpf+ydKifeuf jyKvkyfcaJh yonf? odk@aomf
vnf; Tae@&ufrwdik frSD (ESpfrsm;) uyif udA+f rdK@EiS fh a*smf*s,D mwdk@wiG f c&pf,mef omoemrSm jyef@ES@H ae+yD;
om; taxmuftxm;rsm; &Sad eayonf?

,ckacwfwiG f &k&S atmfodka'gh toif;awmfrmS atmfokda'gh toif;awmfrsm;teuf t}uD;qH;k toif;


awmf jzpfayonf?

(6-
(6-2) trsm;}udKuf vdu
k af v#m qifajcrSm; wdu
k zf suaf &;0g
&;0g'

tif'&D; &kbv
f AJh .
f oH;k yg;wpfql

rlqvifrsm;udk qef@usifaom ppfyGJtwGi;f ppfwyf tacstaerSm t}u;D tus,f ajymif;jyef tacstae


rsm; jzpfcaJh om at'D 8 &mpkwiG f tjyeftvSef ykycf wfr_ (tjypfqkdr)_ rsm;rSm ta&S@ydik ;f bdik Zf efwidk f
c&pf,mef toif;awmfwiG f v_y&f mS ;r_wpf&yf tjzpf pwifcJhayonf? at'D 726- 730 twGi;f bdik Zf ef
wdik f {u&mZf vD,dk (3) onf tqm,l&ifonf uGefpwifwED b dk Jvf eef;awmf}u;D . rkc0f jzpfaom
csmv h cf f 0ifayguaf y: ae&m,lxm;onf a,&_. qif;wktm; z,f&mS ;&ef trdef@xw k cf +Jh yD; xdak e&mY vuf
0g;uyfwidk u f dk tpm;xd;k cJah yonf? Tjzpf&yfonf c&pfawmf. rdom;pk0ifrsm;/ c&pf,mef olawmfpifrsm;
ESifh orRusr;f yg &_cif; jrifuiG ;f rsm;tm; &kyfyjkH zifh ud, k fpm;jyKwifjyjcif;tm; ydwfyifwm;jrpfcsuf trdef@
csrSw+f yD; aemufqufwGJ jzpfvmjcif;yif? taemufwikd ;f rS yky&f [ef;rif; *&D*d&k D (3)u a&mrY oHCm,em
ESpf}urd fjyKvkyfI vD,. dk aqmif&u G rf _rsm;udk jypfwif&cH_ scaJh yonf? at'D 754 wGif vD,. dk e,fy,frsm;rS
[duk &f , D m trsm;}uKd uf vdu k af v#m qifajcrSm;udk &H_@csonfh oHCm,em}uD;u qif;wkawmf &d;k &m
(&kyfyvHk m$ / qif;wktm; jrifjh rwfonf[k owfrw S af om &d;k &m ,Ofaus;r_) rSm c&pf,mef. rl&if;r[kwf/
xdk@a=umifh rdp>mt,l omjzpfonf[k csrw S cf aJh yonf? Tv_y&f mS ;r_u rsm;pGmaom c&pf,mef toif;
awmf. a&S;OD;usonfh tEkynm vuf&mrsm;udk zsuq f ;D cJhayonf? xdk@a=umifh bmoma&;qdik &f m ordik ;f
0if tEkrme vuf&mrsm; qH;k &H;_ cJ&h ayonf? trsm;}udKufvu kd fav#m wdu k zf suaf &; v_y&f mS ;r_onf aemuf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


ydik ;f at'D 787 ck 7 }udraf jrmuf toif;awmfyHkpHk oHCm,em}u;D Yf ‚udk ‚yif rdpm> t,l jzpfonf[k
zGifhqcdk o
Jh nf? odk@aomf at'D 815 ESihf 842 pyf=um;wGif tenf;i,f jyefvnf pkpnf; v_y&f mS ;cJhayonf?

(6-
(6-3) bkefe;f }uD;&[ef; jyKjyif ajymif;vJa&;
a&; v_y&f mS ;r_

uvefref rD S c&pf,b
H &k m;ausmif; jrifuiG ;f wpfck

at'D 6 &mpkrS pI aemufyidk ;f wGif taemufwikd ;f rS c&pf,mef bke;f }uD;ausmif;trsm;pkrmS bifepf'ufwif


yHkpt H wdik ;f jzpfcaJh yonf? ydkrw dk if;usyaf om opPmjyKjcif;rsm;udk csrw
S vf #uf jyKjyifajymif;vJaom bif; epf
'ufwif Oya'o wpfcu k dk arG; pm;cJo
h nf? uvefrfeDrS c&pf,mef bk&m;ausmif; rSm at'D 10 &mpk.
aemufydik ;f wGif taemufwidk ;f ausmif;awmf 0g'. todtrSwjf yK OD;pD;OD;aqmif jzpfvmcJah yonf?
uvefrfeaD usmif;rS bke;f }uD;rsm;. t&nftaoG;jrifrh m;r_ tusKd ;qufrS olw@kd onf Edik if w H um tqifhrSD
Edik fiaH &; u|rf;usio f lrsm; jzpfvmcJo h nf? ‚onf Oa&mywGif crf; em;}uD;us,q f ;Hk / *k%o f uQm t&Sq d ;Hk /
tjynfhpHkq;Hk 0dZ… ody` ausmif;awmf jzpfvmcJah yI? ‚u }uD;rm;us,jf yef@aom ud, k x
f nfukd zefw;D I/
xdu k , dk x
f nfwiG f uvefrfeD bke;f awmf}u;D tm; vufaxmuftjzpf tr_xrf;&ef odvo dk nfrsm;udk
ajz=um;ay;&ef v$waf wmfcGJyHkpH XmecGJ uGyu f Jorl sm; yg0ifcJhayonf? vlomrefrsm;ESifh bke;f }u;D rsm;rS 0if
a&mufpu G fzufjcif; r&Sdap&bJ/ yky&f [ef;qdik &f m wpfcw k nf;Yom wm0ef&aSd paom uvefrfepf aqmf=o
r_onf aemfref toif;awmfay:Y touf0ifv$r;f rd;k r_ wpfck jzpfcaJh yonf? uvefrfepf toif;awmf.
=oZmwuUrd pef;xaom umvrSm at'D 10 &mpk. 'kw, d xuf0ufrS pI 12 &mpk tapmydik ;f umv
xd jzpfcaJh yonf?

tjcm;aom bke;f }uD;&[ef; jyKjyifajymif;vJa&; 'Dvid_ ;f wpfckrmS ppfpwmpD,if v_y&f mS ;r_ Cistercian
Movement ESit fh wl ay:ayguf vmcJah yonf? yxr ppfpwm&D,if; bke;f }uD;0g'udk at'D 1089 wGif
pDwaD tmhuf bke;f }uD; ausmif; Cîteaux Abbey Y rdv k ufpfrDrS a&mbwfu wnfaxmifcaJh yonf?
c&pf,mef b0. t"du tcsuo f nf pdef@ bifeuf'uf Oya'. t&St d wdik ;f apmifx
h ed ;f jcif; wpfct k jzpf
tjrwfxu G cf aJh yonf? pdef@bifeuf'uf vufxuftwdik ;f wpfaoGrwdr;f b0udk jyefvnf az:xkwf
&ef }udK;pm;cJah om bifeuf'ufwifrsm;onf wd;k wufzGH@+zdK;jcif;rsm;udk jiif; qef ovdok m }uHK&ayonf?
trSefrmS rsm;pGmaom tcsufrsm;wGif olw@kd onf ‚. pnf;urf;wif;usyfrt _ m; ausmfveG o f mG ;cJah y
onf? jyKjyifajymif;vJjcif; rS txl;jcm;qH;k aom rlrmS um,vkyo f m;rsm;udk tjrwfxu G af pcJI
h / txl;
ojzifh ppfpwmpD,if b0. txl;Zwfaumifjzpfonfh v,f,mvkyif ef;od@k oufcaJh yonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


uvdik aAg
faAgurf S pdef@ bm;emh'f Bernard of Clairvaux (tv,facwf tvif;awmfaqmif pmrlr)S

uvdik af Agurf S pdef@Am;emh'. f vHa_ qmifrt


_ m;jzifh ppfpwmpD,efrsm;onf tv,fOa&mywGif enf;ynm
rsm; pdrfh0ifaponfh yifrwyfr[mrsm; jzpfvmcJah yonf? at'D 12 &mpk tqH;k ydik ;f wGif ppfpwmpD, ef &H;k cGJ
(v$waf wmf) aygi;f 500 &SdI/ at'D 13 &mpkwiG f aemufx yf &mESicfh sI D ydkrv dk mcJo
h nf? ‚. tjrifq h ;Hk
umvrSm at'D 15 &mpkjzpfum/ &H;k cGJ (v$waf wmf) aygif; 750 eD; yg;&So d nf[k xkwjf yefcaJh yonf?
trsm;pkrmS obm0 t&dik ;f vlrsKd ; rsm; a'orsm;Y aqmufvkycf u Jh m Oa&my. xdk xnf;xnf; jzpfaeaom
ae&mrsm;tm; pdu k yf sdK; pD; yGm;a&; t"du ZHrk sm; jzpfvmatmif aqmif=u^f;cJah yonf?

(6-
(6-4) zke;f awmif;,mpum *d%
k ;f
wwd,tqifh ausmif; awmf0g'D jyKjyifajymif;vJa&;rSm rif'Duifh (zke;f awmif; ,mpum) tkyfpkrsm; wnf
axmifjcif;udk aqmif=u ^f;ay;cJjh cif; jzpfayonf? a,bk,stm;jzifh a'opm&D&[ef;rsm; tjzpf odaom
zke;f awmif;,mpum &[ef;rsm;rSm 0denf;ynwfcsu&f o Sd nfh bkef;}u;D ausmif;rsm;Y aexdik faom bmom
a&; todik ;f t0dik ;f tzGJ@0ifrsm; jzpfayonf? od@k aomf olw@kd onf bke;f }u;D ausmif;rsm;wGif woD; yk*v ~
usiafh qmifaejcif;xuf vlxw k iG ;f c&pf,mef omoemjyKjcif;udk ydI k aZmif; ay;=u+yD; / w&m;a[m ajym
jcif; / omoemjyK ruf&iS ;f rsm; v_y&f mS ;jcif;/ tv_'geESifh &duk sdK; *g0&&Sad pjcif;wd@k uJo
h dk@ &d;k &m ,Ofaus;r_
rsm;udk oGeo f ifjcif;uJo
h dk@ynma&; 0efaqmifr_jyKjcif;rsm;udk aqmif&u G =f uayonf? 12 &mpk. tpydik ;f
wGif z&efppfuif tkyfpt k m; pdef@z&ef@ppf. aemufvu dk rf sm;u wnfaxmifcaJh yonfI xdk@ aemufyidk ;f wGif
'dkrifeuD if tkyfptk m; pdef@ 'GefrepfrS pwifcJhayonf?

(6-
(6-5) bdod
ou d af y;j
y;jcif;qdik &f m tjiif;yGm;r_

uifEidk q
f m *dw0f rS [ife&D (4) (=o*gwf AGef a['if)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


Oa&my tv,facwfwiG f bdou d af y;jcif;qdik &f m tjiif;yGm;r_ Investiture Controversy odk@r[kwf
&mxl;wifay;r_qidk &f m tjiif;yGm;r_onf "rRp&d, rsm;ESihf bmomqdik &f m vkyaf qmiftm; wd@k =um; odom
xif&mS ;aom yÉdyuQ wpf&yfyif jzpfcJo h nf? ‚onf at'D 11 &mpk Y a&mr (&dkref) toif;awmfjrwfrS
[ife&D (4) ESifh ykyf *&D*&dk w
D dk@t=um; rnfou l bJhpaf &Smhyfrsm;udk cef@tyfrnf (bdou
d o
f eG ;f ay;rnf)
qdok nfpyfv#O;f I tjiif;yGm;r_ wpfckrS pwifcjJh cif; jzpfayonf? bdoufoeG ;f ae&mcsay;. tqH;k wGif
tifyg,m. tm%mtm; pGufzufvmjcif;ESihf aqG}u;D rsKd ;}uD;rsm;u toif;awmf. tusdK;twGuf jyKjyif
ajymif;vKa&;udk pdwo f efvmcJah yonf?

bJph fa&Smhyfrsm;u olwdk@bJhpfa&Smhyrf sm;ESihf qufE, G yf ikd q


f ikd o
f nfh ajrrsm;rS tcGerf sm;udk odr;f qnf;cJah yonf?
rsKd ;&d;k vdu
k f ajrydik cf Jhaom aqG}uD;rsKd ; }u;D rsm;u xdak jrrsm;udk olwdk@. rdom;pktwGi;f Yyif vufqifu h rf;
tarGay;=uayonf? odk@aomfvnf; bJhpaf &Smhyfrsm;wGif w&m;0if om;orD;[lI r&Sad oma=umifh bJhpf
a&Smhyf wpfyg; tedpaP &mufv#if qufvuf tarG& ydik cf iG fh &Sdoo l nf rnfojl zpfa=umif; ae&mcsay;&efrSm
bk&if. tcGit fh m%myif jzpfco Jh nf/ xdk@a=umifh bk&ifonf ajr,mydik fqidk fr_rsm;wGif aqG; }u;D rsdK;}uD; rsm;.
tarGpm;rsm;ESifh om;r,m;rsm;wdk@ukd ausmfI ydik fqidk fr_=oZmtm; umuG,Ef ikd &f efrmS tcGit hf a&; tenf;
i,fom &Sad ecsdew f iG f/ bJhpaf &Smhyfrsm;. ajr,mydik fqidk fr_rsm;udk xde;f odr;f ydik cf iG fhrmS tjynft h 0 &&Scd aJh yonf?
bk&ifonf olEiS &fh if;ES;D apmifha&Smufvadk om rdom;pkrsm;twGi;f rdom;pk tzGJ@0iftjzpf bJhpaf &Smhyfrsm;udk
ae&mcsay;cJah yonf? tu,fI bJhpfa&Smhyf vpfv yfaom ae&mrsm;wGif bJhpaf &Smhyw f pfyg; cef@t yf+yD;csdef
txd bk&ifu ajrcGefrsm;udk odr;f qnf;I xd0k ifaiGrsm;udk jyefay;&ef Oya'o &Scd o Jh nf? odk@aomf tcGef
jyefay;r_rsm;rSm jzpfawmifjh zpfcJ jzpfI vlo&d iS =f um; tjiif;yGm;p&m wpf&yfjzpfvmcJah yonf? vpfvyf
aom (bJhpfa&Sm)h pD&ifpkrsm;twGuf ae&m &a&;rsm;omru pDrkdeD simony uJo h dk@ tjcm;aom usif}h uHr_
rsm;ESifh ywfoufonfh jzpfEidk af cs &Sad om cspm;r_rsm; (vmbfpm;r_rsm;)a=umifh toif;awmfonf T
bdoufwifay;jcif; tpOftvmudk tqH;k owfcsiv f mayonf? bdou d wf ifay;r_qidk &f m acszsujf cif;onf
toif;awmf. &[ef;awmfrsm;qdik &f m ud, k x
f nftm; jyKjyifajymif;vJ&ef/ vlr_ 0wfw&m;tm; ydkrdk
aumif;rGeaf pa&; aqmif=unf;ay;&ef &nfoefjcif;. wpfpw d fwpfa'o jzpfcaJh yonf?

yky&f [ef;rif; *&D*&dk D (7)u 'ufcw f uJh u


f sK@pf ypfy;D pf tm; owfrw S cf IJh / ‚wGif yky&f [ef; rif; wpfyg;wnf;
uom bJhpaf &Smhyfrsm;tm; cef@tyf bdou d af y;Edik of nf/ odk@r[kwf odumQ cs xkwfyg,fEikd o f nf odk@r[kwf
olwdk@tm; tjcm;aom pD&ifpkrsm;odk@ a&$@ajymif;Edik o f nf [k xkwjf yefcaJh yonf? ‚udk [ife&D (6)u
vufrcH zDqefcJhI toif;awmf0iftjzpfrS ESwx f uG u f m xdrk S e,fpm; awmfveS fa&; (A[dk trdef@udk vuf
rcHaom awmfveS fa&;) odk@ OD; aqmifcaJh yonf? awmfveS fr_EiS fh bdou d af y;r_qikd &f m yÉdyuQrmS qufvuf
wnf&aSd eaomfvnf;/ awmifay: (t,fvyf kdi;f )a'o ESi;f awmxJwiG f zdeyfrygbJ/ od;k arG;tay:&Hu k dk 0wf
v#uf Zwfvrf;qefonfh vlo&d iS =f um; tmygwaf jz+yD;aemuf aemufq;Hk wGif [ife&Donf tºuif;rJh
tm%mydik pf ;dk (A[dck sKyfuidk f) a&;rludk vufcv H mcJah yonf? tvm;wlyif/ t*FvefY/ bdoufwifay;r_EiS fh
oif;tkyq f &m vpfvyfaeaom umvtwGi;f toif;awmfESihf oufqidk o f nfh tcGefrsm;udk bk&ifu
aumufcrH _ay: bk&if [ife&D (1)ESihf pifwmAsL&D *dk%;f csKyf pdef@ tifqJvfrf St. Anselm wdk@t=um;wGif
yHkpw
H l tacstwifrsKd ; jzpfymG ;cJah yonf? t*Fvyd f tjiif;yGm;r_t m; vef'ef-oabmwlncD suf 1107
tm;jzifh ajz&Si;f vdu k +f yD;/ xdYk az:jyonfwiG f bk&ifonf bJph fa&Smyh frsm;tm; (aqG}u;D rsdK;}uD; rsm;wGi;f Y) cef@
tyfyidk fciG ufh dk pGef@vw$ v f u dk af omfvnf; olwdk@. a&G; aumufr_rsm;wGif tm%mydik w f dk@xu
H srf;opPm usdefqdk
r_rmS vdt k yfa=umif; qufvuf wnf&Sdco Jh nf? Tonf yd;k xd;k avmufuu dk f oabmwlncD su. f
Concordat of Worms yHkpw H pfckr# jzpfI/ ‚. ajz&Si;f r_rSm {u&mZfEiS hfqidk faom bdou d wf ifay;jcif;
qdik &f m tjiif; yGm;r_tm;/ avmuD tm%mydik frsm;u xdrf;csKyfEidk jf cif; tcsdK@ukd uef@owfxm; aomf
vnf;/ bJhpfa&Smhyfrsm;tm; a&G;cs,jf cif; ESihf olw@kd .ausmif;awmfqikd &f m jyXmef;csurf sm;udk (ausmif;wGi;f
Oya'rsm;udk) avmuD tm%mydik frsm;u owfrw S t f wnfjyK cGi&fh aSd yonf? oabmwlncD su. f oauFw
vuQ%m tjzpf olwdk@. t&yfom; tm%mydik frsm;ESit fh wl cef@t yfae&csxm;aom bJhpfa&Smhyfrsm;udk

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


trSwf oauFw “vHw S ”H jzpfI/ toif;awmfrS cef@tyfaom olwdk@. emrfyidk ;f qdik &f m tm%mydik frsm;eSifh
twl bJph fa&Smhyfrsm;udk twGuf oauFwrSm vufpGyfEiS hf awmifa0S; jzpfayonf?

(6-
(6-6) olaumif;jyKjcif; (od'w
<d ifay;jcif;)
tv,facwfrS jrifhjrwfaom vlwef;pm;rSm ppfbufqidk &f mrS jzpfvmcJah yonf? tv,facwf tapmydki;f
umv bk&ifwpfyg;onf ol&Jaumif;wd@k . wHqdyu f kd csw
d fuyfxm;I ol.atmifjrifcJhaom ppfyGJrsm;
twGuf az:aqmifjcif; jzpfayonf? tv,facwf wd;k wufvmaomtcg/ xdkpepfrSm a&ajrocifEiS fh
wm0ef0wW&m;wdk@tm; az:aqmifaom trSwo f n‡m tjzpf zGH@+zdK;vmcJhayonf? c&pf,mef omoemtm;
a'orlvvlrsdK; jrifhjrwforl sm;u vufcv H maomtcg/ xdkrsKd ;&d;k rS qifo h ufvmonfh toif;awmfyidk f
ajrrsm;ESifh bke;f }uD;&[ef;rsm;tm; ppfOya'rsm;ESihf tr_ygwjf cif; yÉdyuQrsm;rS umuG,&f ef toif;awmf
u enf;vrf;&SmazGvmcJo h nf? at'D 11 &mpk tapmydik ;f wGif yÉdyuQrsm;rS uif;&ef bke}f uD;&[ef;rsm;eSifh
awmifov l ,form;rsm;udk aus;&Gm todik ;f t0dik ;f (bk&m;ocif. +idr;f csrf;a&;) [k tyfEiS ;f cJah yonf?
r=umrSDyif ppfo&l Jaumif; vlausmt f kyfpu
k ‚ud, k ‚f “oef@pifrGefjrwforl sm;” tjzpf cH,v l mcJoh nf?
Oyrm tm;jzifh bmoma&;ae@rsm;wGif ppfwu kd jf cif;tm; ydwfyifwm;jrpfjcif;rsm;yif jzpf.? ‚udk “bk&m;
ocif. ppf&yfpJjcif;) [kac:ayonf? ppfo&l Jaumif; rsm; tv,fY *k%fay;av;pm;r_rsm; tm;omvm
jcif; [lonfh ol&Jaumif; t,ltqrSm zGH@+zdK;vm;cJhayonf? u&l;qdwpf pfyGJ jzpfay:vmaomtcg/ ol&J
auif;rsm;. jrifhjrwfaom tzGJ@rsm;udk xlaxmifvm=uonf? olw@kd u olwkd@ukd olw@kd xifjrif=uonfrmS
pydef/ tDwvD/ jrifhjrwfaom ajrESifh ta&S@ Oa&myrS a&S@a[mif;vlrsm; odyo f nf;&mae&mrsm;wGif zGH@+zdK;
vmaom rlqvifrsm;udk qef@usiI f c&pf,mef omoemtm; umuG,&f ef bk&m;ocifrS qifhac:cH&jcif;
jzpfonf [lIyif?

(6-7) omoemjyK ppfyGJrsm; (u&l;qdw)f


u&l;qdwfppfyGJrsm;rSm c&pf,mef ol&Jaumif;rsm;u c&pf,mef omoemtm; umuG,&f efEiS hf c&pf,mef
wdk@. e,fajrrsm;udk csJ@xiG &f ef twGuf ppfa&;yÉdyuQrsm; twGJvu kd qf ufwu dk af qmif&uG jf cif;wdk@ jzpfay
onf? a,bk,stm;jzifh c&l;qdwq f o
kd nfrmS yky&f [ef; rif;rsm;rS axmufyv hH H_@aqmifjcif;jzifh rlqvifrsm;
tm; jrifhjrwf aomajr (a*s&q k vif)rS armif;xkw&f ef ppfa&;qifEJGr_rsm;[k ud, k pf m;jyKayonf?
tjcm;a'orsm; jzpfaom pydeaf wmifyikd f;/ tDwvDawmifydki;f ESifh ppfpvDu|ef;rS tpPvmrf wyfrawmf
rsm;udk qef@usi&f efvnf; u&l;qdwf qifEGJcaJh yonf? usLwdkepf Teutonic ol&Jaumif; rsm;u Oa&my
ta&S@ydik ;f a&S@a[mif; vlrsKd ; rsm;udk qef@usif wdu k cf u
kd jf cif;onfvnf; u&l;qdwf pm&if;xJwiG f yg0ifay
onf (Northern Crusades ajrmufyidk ;f c&l;qdwrf sm;udk =unfyh g?) pwkwˆ u&l;qdwu f o Jh dk@ u&l;qdwf
ppfyGJ tenf;i,frSm c&pf,mefrsm; tcsi;f csi;f twGi;f rdp>m'dXdrsm;/ *d% k ;f uGJrsm;tjzpf pGyfpJcG &H aom tkyfpk
rsm;udk wdu k cf u
dk af om ppfyGJrsm; jzpfcJhayonf? (Battle of the Ice ESifh Albigensian Crusade rsm;udk
=unfyh g?)

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


f ;D aeaom u&l; qdw'f g (omoemjyKppfonf) rsm;. wHwikd ;f teD umhc'f D csmAmvD,m;pf eH&aH y:rS jrifuiG ;f
ydwq

at'D 7 &mpkEiS fh 8 &mpk tpPvmrfrsm; ratmifjrift csdef txd jrifjh rwfaomajr (a*s&q k vif) onf
a&mrtifyg,mESifh bdik Zf efwidk f tifyg,mwd@k . tpdwt f ydik ;f rsm; jzpfcaJh yonf? xdk@aemufykdi;f wGif
c&pf,mefrsm;onf jrifjh rwf&majrrS ae&mawmfjrwfo@kd vnfywf&ef qDv*f suf wmhuf (vlrsKd ;) rsm;u
c&pf,mef bk&m;zl;rsm;tm; ydwyf ifvu kd +f yD; bdik Zf efwikd w
f @kd t m; rifZu D wfppfyJw G iG f ESdrfEiS ;f v#uf jyif; jyif;
xefxef xd;k ESuf vdu k af om at'D 1071 txd a,bk,stm;jzifh cGijhf yKcsuf &Scd aJh yonf? {u&mZf
tvufpfZ;D ,mhpf Alexius I onf tpPvmrfrsm;. usL;ausmrf t _ m; qef@usifa&; tultnDtwGuf
yky&f [ef;rif; tmbef 2 (at'D 1088-1099) xHrS tultnD awmif;cHcaJh yonf? ol@taejzifh a=u;pm;
ppfom;rsm; iSm;&ef yky&f [ef;rif;xHrS aiGa=u; tultnDuo kd m ar#mfvifch aJh yonf? odk@aomf ykyf tmbef
(2)u c&pf,mef a'owGi;f rS ol&Jaumif; rsm;tm; qifhac:v#uf jrifhjrwfaomajrrS rdpm> 'dXdrsm;udk
ppfqifacsr_e;f jcif;wnf; [lonfh bk&m;zl;jcif;udk jyK=u&ef at'D 1095 Edk0ifbm 27 &ufae@ usif;yaom
uvmrfarmifw h f vlxk tpnf;ta0;}uD; Council of Clermont Y a[mjym pnf;&H;k cJhayonf?

yxr u&l;qdwu f at'D 1099 wGif tEœt d w k t f m; odr;f &+yD; aemufyidk ;f wGif a*s&q k vif;udk odr;f yduk cf Jh
ayonf? 'kw, d u&l;qdwfrmS t'ufqm Edessa tm; tpPvrfppfw yfu zrf;qD;ac:aqmifomG ;aom
at'D 1145 wGif jzpfymG ;cJhayonf? a*s&kqviftm; at'D 1187/ wwd, u&l;qdwf txd vufuidk f
wG,x f m; Edik cf o
Jh nf? wwd,u&l;qdwo f nf &pfcsuf'f onf vD,eG [ f wf Richard the Lionheart ESifh
qvmtGef'if Saladin wdk@. ppfyGJrsm;rSm xif&mS ;ayonf? at'D 1202 ckESpw f iG f jrifjh rwfaomajrtm;
jyefvnf &,l&ef &nfoefv#uf yky&f [ef;rif; tifE;kd qifh (3)u pwkwˆ u&l;qdwu f kd pwifcaJh yonf?
odk@aomf r=umrSw D iG fyif Aif; epfwif;rsm;. 0ifaESmufjcif;udk cHc&Jh ayonf? ‚wdk@u c&pf,mef +rdK@jzpf
aom Zm&m tm; odr;f ydu k fzsuq f ;D &ef wyfrsm;udk oH;k cJah yonf? tifEdk;qifo h nf Aif;epfwif;rsm;ESifh
u&l;qdwf qifE$Jorl sm;udk toif;rS xkwyf g,v f u dk af yonf (tquftoG,jf zwfcaJh yonf)? wa&G@a&G@ESifh
u&l;qdwf qifE$Jorl sm;rSm uGepf wefwED kdbJvo f @kd a&mufvmcJah omfvnf;/ jrifjh rwfaomajrtm; csw D uf
&rnft h pm; olwdk@csi;f ESifh bdik fZefwikd frsm; t=um; wdu k cf u kd rf _rmS jrifw
h ufomG ;cJah yonf? u&l;qdwf
qifE$Jorl sm;onf uGefpwefwDEb dk JvfEiS hf at&Sm;rdik ;f em; a'orsm;od@k odr;f ydu k f zsuq f ;D =uI *&dEiS fh at&S
rdik ;f em;wGif uGefpwefwDEb dk Jvf vufwif tifyg,mudk wnfaxmif&ef tm;pdu k cf aJh yonf? Tonf
yky&f [ef;rsm;u axmufyt Hh m;ay;aom aemufq;kH ydwf u&l;qdwyf if jzpfI? aemufykid ;f u&l;qdwrf sm;tm;
wpfo;D yk*v ~ rsm;u axmufyhHay;cJah yonf? xd@k a=umifh a*s&q k viftm; &mpk wpfpke;D yg; vufuidk f xm;
Edik fcIJh tjcm;aom teD;tem;rS ta&S@bufrS a'orsm;tm; c&pf,mefrsm;. ydkiq f idk fr_atmufY umv
&Snyf I dk &Snpf Gm xm;Edkicf aJh omfvnf; u&l;qdwrf sm;twGi;f jrifjh rwfaom ajrY cdik frmaom c&pf,mef
Edik fiaH wmf tjzpf wnfaqmufEidk fr_rS vH;k 0 usq;kH cJah yonf? Oa&mytwGi;f od@k tpPvmrfrsm;. jzef@
usurf _rmS jyefvnf opfqef;vmv#uf &mpkESpfrsm;rsm;uyif +cdr;f ajcmufrw _ pfck tjzpf wnf&aSd eum/
at'D 16 &mpkwiG ;f rS xnf0gaom qkv d idk fr.
H 0g'jyef@csDr_ Suleiman the Magnificent rSm txGÉf
txdyo f dk@ a&muf&cSd aJh yonf? tjcm;wpfbufwiG f u&l;qdwrf sm;rSm pydeaf wmifydki;f / tDwvD awmifydik ;f
ESifh ppfpvDu|ef; rsm;Y tpPvmrfrsm;. a'owGi;f =oZmtm%mrsm; arS;rSdeo f mG ;ap&ef OD;wnfcaJh yonf?
usL;wd;k epfcf ol&Jaumif; rsm;onf ta&S@ Oa&myod@k c&pf, mefe,f ydik q f idk rf _rsm; csJ@xiG cf I
Jh tenf; ESifh
trsm; =o0g'qdik &f m wpfaoG;wpfow H rdef@ apmifx h de;f xm;Edik af om yef;wdik t f m; a&muf&&Sd ef t,fv*f sif
&Si;f u&l;qdwf uJo h dk@ aom c&pf,mefrsm;twGi;f tcsif;csi;f u&l;qdwfrsm; jzpfcJhayonf?

tv,facwf yky&f [ef;rsm;qdik &f m jrifrh m;r_


• ykyf bdkeaD zhpf (8) ESifh tlerf qefpw
f efrf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tv,facwf 0depd ,rs
P,rsm;
tv,facwf 0dedp, P rSm qufwu dk jf zpfay:aom apm'em (=um;emppfaq;r_) rsm;jzpfI &dkrefumodv k pf
toif;awmfrS rdpm> tjzpf "rRowfay;um ppfa=um=um;em;r_rsm; jzpfayonf? ‚wd@k rSm (1184-1230
ckESpfrsm;u) toif;awmfqidk &f m 0dedp, P ESifh aemufyidk ;f 1230 ckESpu f yky&f [ef;rif; qdik &f m 0dedp,
P rsm;
tygt 0if 1184 ckESpfrsm; ywf0if;usiu f mvu jzpfay:cJhaom 0depd , P rsm; jzpfayonf? txl;ojzifh
jyifopfawmifyidk ;f ESifh tDwvD ajrmufyikd ;f rS uJomrsm;ESihf 0Jv'f if;pD,if;rsm; tygt0if taemufwidk ;f
umodv k pfrsm;tm; Oa&mytwGi;f omoemzsu/f rdpm> 'dXd rsm;tjzpf qH;k jzwfr_rsm;udk wkef@jyefaom v_yf
&Sm;r_ jzpfonfh 0dedp, P jzpfcaJh yonf? ‚wdk@rSm aemufyikd ;f wGif qufvuf ay:ayguv f mrnhf 0dedp, P rsm;
teufrS yxOD;qH;k 0dedp, P rsm;yif jzpfayonf? t,fvb f D*ifp,
D if u&l;qdwEf iS t
fh wl a&m¹yef; aygi;f pyf
xm;aom apm'emr_ (0dedpP,)rsm;rSm atmifjrif tompD;&cJ+h yD; rdp>m[laom "rRowfay;tm; tqH;k
owf cJah yonf?

wuUov
dk rf sm; ay:ayguv
f mjcif;
taemufwidk ;f acwfrSD wuUov dk rf sm;rSm tv,facwf toif;awmfEiS fh wdu k &f u
dk yf wfoufr_ rlvZpfjrpf
&Scd aJh yonf? ‚wdk@rSm uufo'Jvf ausmif;rsm; tjzpf pwifc+Jh yD; ausmif;om;tm;vH;k udk bke;f }uD;rsm;
tjzpf owfrw S cf aJh yonf? toif;awmfqikd &f m w&m;pD&ifr_rsm;Y olwdk@. ausmif;om;rsm;udk ae&mcsay;
aoma=umifh olwdk@. twGi;f wGif umuG,f apmifha&SmufEdik fr_ &Sad eI ‚onf tus;d tjrwf jzpfcaJh y
onf? uufo'Jvf (bke;f }uD;F ausmif;) ynma&; pepfonf wajz;ajz;ESifh wpfpw d w f pfyidk ;f wdk@csv
Jh m+yD;
olwdk@ ud, k fyidk f 0dZo… dy` ausmif;rsm;tjzpf jzpfay:vmcJhayonf? tapmOD;qH;k ausmif;rsm;rSm yJ&pf
wuUov dk f (at'D 1150)/ bdv k Gef*fem wuUov kd f (1088) ESihf atmufpzdk@ wuUov dk f (1096) rsm; jzpf
cJo
h nf?

ydw
k ,
D ef *d%
k ;f uGJr_
at'D 9 &mpkwiG f (aemufyidk ;f atmfo f akd 'gh jzpfvmonf)h ta&S@wikd ;f bdkiZf efwikd fEiS fh taemufwidk ;f
vufwif &dkrefumodv k pf wdk@=um; 0d0g'uGJr_rmS jrifhrm;vmcJhI/ bdik Zf efwidk f {u&mZf rdu k uf ,fvf (3) u
ydw
k ;D ,mhpf (1)tm; bdik Zf efwidk f. *d%k ;f tkyf bke;f awmf}uD; &mxl;tm; cef@tyfay;r_u a&mr yky&f [ef; rif;
*|efaygvf (7). &mxl;wnf&rSd u _ dk ypfcsvu kd af yonf? ydwk ;D ,dk@pt
f m; ,cifu ta&S@t aemuf oabm
xm; uGJra_ y:Y yky&f [ef;rif;u awmif; yef&ef jiif;qefcJhI ydw k ;D ,dk@pu
f ta&S@widk ;f udpPrsm;tay:Y
yky&f [ef;rif;u =oZmtm%mydik q f ikd f jcif;udk vufrcHbJ zDv pf filioque Oya'udk vufccH aJh yonf?
xdOk ya'rSm ol. *d% k ;f tkyf bke;f awmf}uD; cH,lyJo G @kd wufa&mufvmaom vufwif ud, k pf m;vS,f
tzGJ@u ol@tm; vufwiftoif;awmf. axmufcHr&_ &ef twGuf vufco H abmwl& ef zdtm;ay;jcif;jzifh
csKyfqadk om pmcsKyfOya'yif jzpfayonf?

ta&S@ taemuf 0d0g'uGJjym;r_wiG f bla*;&D,ef; toif;awmftwGi;f toif;awmfqikd &f m pd&ifx;kH csrSw f


ydik fciG o
fh nf yg0ifcJhayonf? tvm;wlyif zDvpfuf (om;awmf qDr)S Oya'ESifh qdik af om =o0g'qdki&f m
tjiif; yGm;r_onfvnf; yg0ifcaJh yonf? ‚Oya'udk vufwiftoif;awmfwiG f Edu k feD t,l0g'xJY xyf
aygi;f xnfch aJh yonf? ‚onf aemufyikd ;f 11 &mpkwiG f ta&S@ taemuf }u;D rm;pGm *kd%;f uGJc&Jh onfh
bmoma&;qdik &f m t,ltq oDt&dk D tcsut f vuf jzpfvmcJah yonf?

ydw
k ;D ,mhpo
f nf bla*;&D;,m;. pD&ifx;kH csrSwfyikd cf iG Ehf Sihf pyfv#O;f I vdu
k af v#monfh rludk aqmif=uOf;ay;
cJI
h / bla*;&D;,m;ESifh a&mr jyefvnfqufo, G o
f nfh yky&f [ef;qdik &f m oHwrefudk cef@t yfcJah yonf? T

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


vduk af v#mr_ bla*;&D;,m;rS bdik Zf efwikd f 0wfjyKjcif;odk@ jyef0ifvmjcif; (at'D 870)onf trnfcrH #om
jzpfaomfvnf; ‚onf ud, k yf idk f jyXmef;cGi&hf odS nfh toif;awmf tjzpf wnf&rdS _rmS cdik +f rJapayonf?
bla*;&D;,m;rS abm&pf (1). vdu k af v#mr_r&Sb d J yky&f [ef;rif;qdik &f m aqmif&u
G cf suf jyXmef;csufrsm;rSm
Oya'wpf&yf jzpfwnfvmEdik jf cif; r&Sad cs?

ta&S@-taemuf *d%
k ;f uGJr_
at'D 11 &mpkwiG f a&mrESifh uGefpwefwED b kd Jvw
f @kd . t=um;wGif }u;D rm;aom *dk%;f uGJr_ jzpfcaJh yonf?
‚rS taemufwidk ;f &dkrefumokv d pfEiS hf ta&S@wikd ;f atmfokda'gh toif;awmfrsm; tjzpf uGJjym;jcif;odk@
OD;wnfcaJh yonf? zDvpfcf Oya'o uJo h @kd =o0g'qdki&f m udpPEiS hf yky&f [ef; rif;. vkyfyidk cf iG t
fh m%m udpP
rsm;rSm uGJ&jcif;. ta=umif;rsm; twGi;f wGif yg0ifcJhayonf? od@k aomf &d;k &m ,Ofaus;r_EiS fh vufwifEiS fh
*&dwdk@t=um; bmompum; qdki&f m jcm;em;r_rsm;u ydrk dkq;kd 0g;cJhayonf? t"dutm;jzifh ta&@w S idk ;f
taemufwidk ;f wpf0ufpo D ufqidk faom toif;awmfrsm;rSm yÉdyuQwiG ;f Y 0JvnfaecJ&h ayonf? txl;
ojzifh trsm;}udKufvu dk af v#m qifajcrSm;tm; jypfwifa0zefaom umvESifh ydw k ,D ef *dk%;f uGJaom
umvwGif ydkrdk jzpfymG ;cJhayonf?

ta&S@-taemuf *d% k ;f uGJr_ odk@r[kwf *dk%;f }uD;uGJjcif;onf taemufwikd ;f toif;awmf (vufwif) ESifh
ta&S@widk ;f toif;awmf (*&d) wdk@ tudik ;f rsm;tjzpf jyef@uGJomG ;jcif; jzpfayonf? Oyrmtm;jzifh t
aemufwidk ;f umodv k pfEiS fh ta&S@widk ;f atmfoakd 'gh wd@k yif jzpfonf? ‚onf csmvufpf'ef oHCm,em
Council of Chalcedon rS a=ujimcsufrsm;udk ta&S@wikd ;f rS vufrcH y,fcs+yD;uwnf;u yxrOD;qH;k
t"du uGJjym;r_ jzpfum/ (ta&S@widk ;f atmfokda'gh0g' Oriental Orthodoxy ud=k unfhyg?) ydkrI dk odom
xif&mS ;cJah yonf? ta&S@-taemuf *dk%;f uGJr_rmS trnfemrtm;jzifh 1054 wGif jzpfcJah omfvnf;/ ykyf
&[ef;qdik &f m tcsKyftjcmtm%mydik q f ikd fr_/ zdvpfcf Oya'uJo h @kd =o 0g'qdik &f m ta=umif;cHrsm;Y vuf
wifEiS fh *&dt=um; wpdr;f qefaecJo h nfrSm umvrsm;pGmyif jzpfaecJah y+yD? odk@aomf txl;ojzifh &d;k
&m ,Ofaus;r_EiS fh bmompum;ay:Y jyif;xefpmG yif uGJvJcG aJh yonf?

w&m;0if *d% k ;f uGJr_rmS uGefpwefwED bkd JvfrmS oif;tkyq f &m rdu k uf ,fvf pD&;l vm;&D;,mhpf Michael
Cerularius . vufrcH zDqefr_EiS fh ol. yky& f [ef; rif;qdik &f m oHwreft m; vufrcHjcif;. aemufqufwGJ
jzpfonfh at'D 1054 wGif jzpfcaJh yonf? at'D 1274 vD,eG f 'kw, d oHCm,emtm;jzifh vnf;aumif;/
1439 bufp,f oHCm,emtm;jzifv h nf;aumif; jyefvnfn! D wG af &;udk }udK; pm;cJhayonf? od@k aomf/
taemufwidk ;f ESifh ,ck “ta&S@widk ;f 0wfjyKaom umodv k pf toif;awmf Eastern Rite Catholic
Churches” [k ac:aom toif;wdk@onf jyefvnfoifjh rwfa&;udk &&So d mG ;aomfvnf; vdu k af v#mr_
&Sad om omoemydik frsm;onf atmfoakd 'gh toif;awmf wpfckv;Hk tm; ud, k pf m;jyKjcif; r&Sdacs? rsm;r=um
rSD 1965 ckESpu
f yky&f [ef;rif; ESifh uGe;f pwefwED b kd JvfrS *dk%;f csKyfbke;f }u;D wdk@u “tjyeftvSef =uOfz,fr_
rsm;udk &kwof rd ;f cJhayonf” odk@aomf *d%k f;uGJrsm;rSm qufvufwnfwq hH yJ if?

tkyfpk ESpfcv
k ;Hk rSm a&S;OD;toif; awmfrS qif;oufvmjcif;jzpfI/ bJhpaf &Smhyfrsm;rSm wynfah wmfrsm; qufcH
jcif;jzifh qufcHjcif;jzpfa=umif; tjyeftvSef todtrSwjf yKum/ od'w <d ifay;jcif;onfvnf; w&m;0if jzpf
a=umif; tjyeftvSef todtrSwjf yKcJh=uayonf? ESpb f ufv;Hk rS a&mr. bJhpaf &Smhyo
f nf txGÉt f xdyf
jzpfa=umif; todtrSwjf yKaomfvnf; ta&S@wikd ;f atmfoakd 'ghrsm;u *k%fay;r_qdki&f m txGÉt f xdyof m
jzpfI/ toif;awmfqidk &f m qH;k jzwfyikd cf Gihf tm%mrS tuef@towf&I Sd tjcm;aom oif;tkyq f &mrsm;.
e,fajrrsm;tm; v$r;f rd;k Edik fr_ r&S[
d I
l em;vnfxm;ayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


ta&S@widk ;f atmfoadk 'gu h yky&f [ef;qdik &f m pepfonf toif;awmf tpOftvmwGif r&So
d nfh oufO;D
qHyidk f bk&if pwdik jf zpfonf[k qifjcifayonf?

Taemufq;Hk qifjcifcsufrmS at'D 1204 ckESpf pwkwˆ u&l;qdww f iG f uGefpwefwED db k Jvt f m; odr;f yduk f
jzKwx f wk cf +Jh yD;aemuf qH;k jzwfcsuf jrifrh m;vmjcif; jzpfayonf? &drk efumodv k pfrsm;. ta&S@widk ;f
c&pf,mef qef@u sifr_ u&l;qdwpf pfonf ajrxJyifv,fa'orS u&l;qdwfrsm;ESifh oD;oef@r[kwaf cs?
uGefpwefwD Edb k vJ f ESifh jrifhjrwfaom ^m%fpOfawmf. toif;awmf Church of Holy Wisdom tm;
jzKwx f wk If / vufwif tifyg,mtm; wnfaxmifjcif;onf bdik Zf efwidk f atmfodka'gh tifyg,mtm;
ausmjf cif;jzpfonf [laom emusn;f csuf tjrifrsm;onf ,ckacwfxw d ikd f tcsdK@&adS eao;ayonf? rsm;
pGmaom ta&S@widk ;f c&pf,mefrsm;u taemuf. jyKvkyfro _ nf bdik Zf efwikd t f m; tm;enf;csdeJ@omG ;ap&ef
t"du ta=umif;&if; wpf&yfjzpfonf[k tjrif&=dS uayonf? Tonf tifyg,m. atmifEidk fjcif; ESifh
tpPvmrfwdk@xH &_;H edrfah p&ef OD;wnfcaJh yonf? 2004 ckESpw f iG f yky&f [ef;rif; *|eaf ygvu f 1204 ckESpu f
uGefpwefwD Edb k Jvtf m; jzKwfxw k cf jJh cif;udk w&m;0ifawmif;yefcJhI xdak wmif; yefrt _ m; uGefpwefwDEdk
bJvrf S *d%k ;f csKyf bke;f }u;D vmodv k dkrsL;u w&m;0if vufccH Jhayonf? xdt k csdeu f tcd;k cHc&Jh aom ypPn;f
aygi;f rsm;pGm (jrifjh rwfaom Xmyemawmf/ OpPm"ersm; ESifh tjcm; rsm;pGmaom ypPn;f tr,frsm;) rSm
Oa&my wdik ;f jynfrsm;&Sd +rdK@rsm;wGif vuf&x dS d qufvuf&adS eI txl;ojzifh Aif; Edu k pf f Venice wGif
&Sad eayonf?

a[;pDcsufpf yÉdyuQ

*&D*&dk D yvmrfrmhpf

at'D 1337 cef@wiG f a[pDcsuf 0g'onf xdt k csdeu


f uGefpwefwED b
kd Jv.
f pdef@ qAdu
k b
f m bke;f }uD;
ausmif;rS bkef;awmf}uD;F rsm; &H;k udk vufuikd x
f m;I tufokd awmifodk@ tvnfomG ;cJah om atmfoadk 'gh
toif;awmf. pmayavhvmol tzGJ@0if jzpfonfh umvmbD; ,m;rS bmvmrf udk qGJaqmif Edik cf Jhayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tufoadk wmifonf tif'&dke;D ,mhpf (3) yav,dv k *kd ghp.
f eef;ouftwGi;f ESifh y&dwk dk@pf. yxr-rsKd ; quf
qD;rGe.f vufatmufwiG f ausm=f um;v#uf =oZmoufcaJh yonf? tufodk awmfay:wGif bmvrfonf
a[pDcsuf0g'ESifh yufyif;wd;k I olw@kd . usihfaqmifr_ yHkyef; o¾mefESifh tufoEdk u dk f bke;f }uD;wpfyg; jzpf
aom pdef@*&D*&dk D yvmrfrmhpf. a[pDcsuf0g'udk vufcaH om q&mrsm;. a&;om; &Gwfzwfr_rsm;udk =um;
cJo
h nf? taemufwidk ;f c&pf,mef oDt&dk D oifwef;qif; bmvmrfonf a[pdcsu0f g'Drsm;. oGm;ykyf av
vGifh ajymqdkjcif;udk cH&I/ ESwt f m;jzifah &m pmta&;tom;jzifhyg pwifI wdu k cf u
kd af vawmhonf? t
aemufwidk ;f ausmif;awmf0g'qkid &f m ud, k fyikd af usmif;q&m. cHpm;r_ oabmxm;twdik ;f a[pDcsuw f dk@.
oif=um;r_xuf bk&m;ociftm; odEikd af om todynmtm; bmvmrfu ydkI ^m%fyidk ;f &kyfyidk ;f tm;jzifh
wif jycJhayonf? a[pDcsu0f g'onf pl; pdu k f &nfoef 0wfjyKjcif; od@k r[kwf tawG@t}uHKwGif wnfrSD
v#uf 0wfjyKr_ yHpk jH zpfI csicfh sdefpOf;pm;jcif; tjzpf jynfph HkpmG wifjyr_ukd ud, k pf m;jyKayonf? a[pDcsu. f
yHkaqmif r_udk zDvu kd mvD;,m; Philokalia/ bk&m;zl;nfh enf;vrf; The Way of a Pilgrim ESifh pdef@*|ef
urJvf quf. bk&m;ocifESifh qdik fjcif;odk@ wuf&mavSum; St. John Climacus' The Ladder of
Divine Ascent wdk@wiG f awG@Eidk af yonf?

bmvmrfonf rdpm> 'dXd/ bmomw&m;tm; apmfum;olrsm; [lonfh pumvH;k udk c|i;f csefv#uf/ a[pDcsu f
wdk@. =o0g'qdik &f m wifqufr_rsm;onf/ rzefqif;aom tvif;a&mif. obm0 uJo h dk@jzpf./ ajymae
aom tawG@t}uHK qdo k nfrmS a[pDcsuw f @kd . tusit hf }uH yef;wdik fyifjzpf. [k qd. k ? bk&m;ocif.
jrifjh rwfjcif;ESifh qdik faom Zpfjrpfawmf jzpfjcif; ESihf a,&_. aemufvu kd rf sm;udk wmbmawmifay:wGif
ud, k af wmf toGiaf jymif;pOf rsu0f g;xifxifjrif&aom tvif;awmfudk yHkaz:csurf sm;udk a[pDcsuw f dk@u
+rJ+rHpmG pGJuidk f xm;./ jrifEidk af om bk&m;ESihf rjrifEikd af ombk&m; twGi;f o¾mef ESpfrsdK;&So d nfh qdak om
vufuidk pf GJ xifjrifcsuf uJo h dk@ a&m¹yef;ud;k uG,rf _rsdK;udk bmvmrfu vufuidk x f m;cJah yonf?

a[pDcsuw f dk@bufrS aemufyidk ;f wGif oufomavmedww f iG f oif;tkyq f &mjzpfvmonfh pdef@*&D*&dk D yvmrf


rmhpu
f tacstwifudk udik w f ,
G cf aJh yonf? bmvmrf.wdu k f cu
dk rf u
_ dk jyefvnf ckc&H ef ol@tm; tufodk
awmifay:rS ol@aemufvu dk f bke;f }u;D rsm;u awmif;qdkcaJh yonf? pdef@ *&D*&dk o D nf olu,dk w
f idk f *&d 'oeY
wepfwus u|rf;usifvrd RmoljzpfI/ at'D 1340 ckEpS w f iG f uGefpwifwDEb kd JvYf oHCm,em oH;k }udraf c:I
a[pDcsif0g'udk ckccH Jhayonf? ckcuH muG,o f nfh pmtkyaf ygi;f rsm;pGmudv k nf; a&;om;cJah yonf?

Tta&;tom;rsm;wGif pdef@ *&D*&dk o D nf at'D 4 &mpkrS uufyuf'du k if zmom Cappadocian


Fathers rsm; a&;om;cJo h nfh bk&m;ocif. pGr;f tifESifh bk&m;ocif. tESpo f m& (bk&m;&Sif. Zmwd
awmfESifh jzef@usurf _) pyf=um; =um;pcef; (yef;wdik )f rsm; (t,ltq) Essence-Energies distinction
udk toH;k jyKcJah yonf? pdef@ *&D*&dk u D bk&m;ocif. pGr;f tifawmf (jzef@usurf )_ onf zefqif;cH r[kw[ f k
oif=um;ayonf? olu bk&m;ocif. Zpfjrpfawmfukd zefqif;cHrsm;u aemifb0 xdwidk f odEidk jf cif; r&Sd/
odk@aomf zef;qif;cHxm;&jcif; r[kwaf om pGr;f tif od@k r[kwf jzef@usurf _rsm;udk Tb0 aemifb0 ESpf
XmevH;k rSyif odEidk . f [k oifjyI/ a[pDcsuw f @kd t m; Tb0ESihf aemufb0twGuf ajzmifhrwfaomvrf;
udk aqmif=u ^f; ay;ayonf? ‚onf bk&m;ocif. rSeu f efaom ^m%fpOfa&;&m jzpfonf[k qd. k ?
yvmrfru dk f oDt&dk w D iG f ‚onf zef;qif;cH r[kwaf om tvif;awmf. tawG@t}uHKtm; a[pDcsu f
tm; cs;D jr‡ijfh cif; cHxm;&aom ynmtvif; jzpfonfh bk&m;ocif. zef;qif;cH r[kwaf om pGr;f tifawmf
jzpf./ [k qdk.? yvmrfrmhpf qdv k o
dk nfrmS ol. tawG@t}uHKrSm bk&m;ocifu w&m;0ifjyKxm;aom
ausmif;awmf0g' qifjcif ,H=k unfr_ odk@r[kwf tEkvkH yÉdvo Hk ;Hk oyfcsuf qdo
k nfxuf bk&m;ocifu
w&m;0ifjyKxm;aom tyd'k ufpw f ufcf apodictic uJo h dk@ jzpfayonf?

at'D 1341 wGif tjiif;yGm;r_rmS uGe;f pwefwDEb


dk Jvf wGif usi;f yaom oHCm,em. a&S@arSmufodk@
a&mufvm cJah wmh./ xdo
k *Fg,emtm; {u&mZf tif'&dkeu D mhpu
f obmywd tjzpf aqmif&u
G I f / ql'dk

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


'dik t
f dk eD,mhp.
f a&;om;jcif;rsm;udk todtrSwjf yK o*Fg, em wifcaJh yonf? xdo
k C
H m,emwGif bm
vmrftm; tjypfwifcJhayonf? olonf ra=u reyfjzifh umvmb&D;,m;odk@ jyefomG ;cJhI aemufyidk ;f wGif
&drk ef umodv k pf toif;awmf. bJhpfa&Smhyf jzpfvmcJah yonf?

pdef@ *&D*&dk D yvmrfrmhpf. rdwaf qGvnf;jzpfaom bmvrf. rdwaf qG wpfOD;jzpfonfh *&D*&dk D tuif
'dik faemhpf onf xdk tacstwiftm; qufvufuikd w f ,
G cf +Jh yD; oHCm,em oH;k }udrf jyKvkycf Jhayonf? ‚rS
'kw, d t}udrw f iG f bmvmrf. aemufvu kd rf sm; tus^f;csKyf atmifjrifcJhaomfvnf; at'D 1351 {u
&mZf *|ef (6) uifwmhcf*GgZifeyfpf }uD;r_;aom o*Fg,emwGif a[pDcsuf =o0g'tm; atmfoadk 'gh toif;
awmf. =o0g' tjzpf wnfaxmifcaJh yonf?

,ae@txd &dkrefumodv k pf toif;awmfonf a[pDcsuf0g'tm; jynfjh ynfh00 vufcjH cif; r&Sad cs? txl;
ojzifh bk&m;ocif. jzef@usufr_ odk@r[kwf pGr;f tifawmfESihf bk&m;ocif. Zpfjrpfawmfwdk@. uGm[onf
qdo
k nfh tcsuEf Sifh bk&m;ocif. jzef@usufr_ odk@r[kwf pGrf;tifawmfonf zefqif;cH r[kwf qdo k nf
t,ltq wdk@tm; vufcjH cif; r&Sad cs? &drk ef umodv k pf. bmoma&; oDt&kd rD Sm at'D 1100 -1500
ausmif;awmf0g' umv uwnf;u zGH@+zdK;ae+yD; / olw@kd u bk&m;ocif. Zpfjrpfawmftm; odEidk f. odk@
aomf ‚onf aemifb0Y jzpf./ bk&m;ocif. aus;Zl;awmfrmS t+rJ zefqif;ae./ bk&m;ocif.
Zpfjrpfawmfonf tpOf pif=u,faom v_y&f mS ;r_ jzpf./ xd@k a=umifh bk&m;ocif. pGr;f tifawmf odk@r[kwf
jzef@usurf _EiS fh bk&m;ocif. Zpfjrpfawmfonf uGmvSr;f jcif;r&Sd [k vufcx
H m;ayonf? (the Summa
Theologiae of St Thomas Aquinas wGi=f unfyh g?) ‚wdk@rS tcsdK@onf t&pfww kd vf Oyrmrsm;
tay:Y wnfrSDaeay.?

acwf+ydKif ordik ;f ynm&Sifrsm; jzpfaom uifwufcu f Zl ;D ,mhpf ESihf Edu


k pf aD zm&mhpf *&Da*g&mhpf Tta=umif;
csuaf y:Y rdwLW ul;xm; ouJo h dk@ a[pDcsufEiS hf bmvmrfru dk f ESpb f ufpvH;k tm; wav;wpm; xm;cJah y
onf? toif;awmf. =unfnKd av;pm;avmufaom zmomrsm;u ToHCm,emrsm;udk usi;f ycJv h #uf
ud,
k af wG@ 0wfjyKr_rsm;udk atmfoakd 'gh toif;awmf twGuf jzpfa=umif; oabmwlncD =Jh uonf [k
toif;awmfrsm; qdik &f m oHCm,em (8) ESifh (9)? Zmom *|ef tufpf &dkrefEu kd w
f f/ eufzfygu
h w
f dkp.
f
[D,, D dk oD;atmhpf (Avufcdk@p)f ESifh toif;awmfaqmif ygarmuQ a'guw f m a*smhpf rufwJvv f ifEdk@
(atoif*&drS oDtv dk *dk sDya&mfzufqm) wdk@tm; &nf!$e;f I qdk=uayonf?

tus^;f cH acwf
at'D 1453 wGif uGefpwefwDEb dk Jvo
f nf atmfwkdrif tifyg,m vufatmufodk@ usa&mufcaJh yonf?
xdtk csed w
f iG f tD*spfonf rlqvifrsm;. xde;f csKyfr_atmufwiG f &mpk 7 pk cef@&aSd e+yD jzpfonf? od@k aomf
xdtk csed w
f iG f atmfoadk 'gh toif;awmfrmS &k&YS tm;aumif;ae+yD jzpf+yD; r=urSu
D yif ud, k fyidk q
f Hk;jzwfciG fh
&So
d nfh toif;awmft jzpf &&Sx d m;+yD; jzpfonf/ armfpudo k nf ‚ud,
k f ‚ wwd, a&mr [k ac:+yD;
uGefpwefwED dkbJvrf S ,Ofaus;r_rsm;udk tarG,cl jJh cif; jzpfayonf?

atmfwrdk if tkyfcsKyfr_ atmufwiG f *&d atmfoakd 'gh toif; awmfonf ud, k yf dkif toD;tyGifh millet tjzpf
r,fr,f && tm%m &vmcJah yonf? toif;awmfqidk &f m oif;tkyq f &monf (atmfwdkrif tkycf sKyf
a&; ,lepf) *&datmfoadk 'gh wdik ;f a'o wpfcv
k ;kH . bmoma&;ESihf tkycf sKyfa&;qdik &f m tkycf sKyfol jzpfvmcJh
ayonf? ‚onf tifyg,m. ta&S@wikd f; atmfoakd 'gh tm;vH;k udk v$r;f +cHKxm;ayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


pwdAw
f eG f eDuw
D m bke}f uD;ausmif; ta&S@awmifaxmifh jrifuiG ;f

taemufbufrS oD;oef@jzpfjcif;
at'D 1453 wGif atmfwdkriftifyg,m. bdkiZf efwikd f tifyg,mtm; atmifEidk o f nfh tusdK; qufESifh
uGefpwefwED dkbJv. f usq;Hk cJ&h jcif;onf abmvfuefa'o wpfcv k ;Hk ESifh teD;tem; ta&S@bufa'orS
atmfoadk 'gh toif;awmfrsm;onf &kww f &ufyif taemufbufEiS fh oD;oef@jzpfomG ;cJhayonf? ‚rS
aemuf ESpfaygi;f av;&m wGif xdt k oif;awmfonf toGirf wlaom tpPvmrf urBmxJY ajccsKyfrdae
vdrfhrnf jzpfonf? ‚wGif bmoma&;ESihf ,mOfaus; r_wiG f bHw k n
l rD _ tenf;i,fom&Sad yonf? atmfwdk
rif tifyg,m. xde;f csKyfr_atmufY r&Sad om &k&S atmfodka'gh toif;awmf wpfcw k nf;omv#if atmf
odak 'hg bmoma&; pHerludk qufxrd ;f aeonfh tpdwt f ydik ;f jzpfayonf? Ta'oonf yx0D tae
txm;ESifh ynm&yfe,fedrw d w f dk@ uef@owfcsKyfcs,fatmufY &Sad eI/ at'D 16 &mpk Oa&myrS jyKjyifajymif;
vJjcif; umvtwGi;f ta&S@widk ;f atmfoakd 'gh rsm;. toHukd r=um;cJ&h acs? xdt k a=umif;qufa=umifh
ta&;}uD;aom bmoma&; oDt&dk D tacstwifajymr_ (aqG;aEG;r_) rsm;rSm atmfokda'ghrsm; twGuf
pdr;f um; wGef@qw k af e[ef &Sad yonf? olwdk@onf xdt k acstwif (pum;&nfvkr)_ rsm;wGif yg0ifjcif; r&Sd
acs? xdx k ufyIdk olwdk@onf jyKjyifajymif;vKjcif; odk@r[kwf wefjyef jyKjyifajymif;vJjcif;wdk@onf olwdk@.
bmoma&;oDt&dk D ud, k x
f nfY yg0ifjcif; r&Sad cs?

atmfwrdk iftifyg,m vufatmuf bmomw&m; tcGit


fh a&;
bdik Zf efwidk f +rdK@jy,Ofaus;r_. jymr_ef@rsm;rS xGe;f ay:vmaom atmfwkdrif tpdk;&onf a&S;OD;vlrsKd ; aomf
vnf;aumif; rlvwdik ;f &if;vlrsdK; aomfvnf;aumif; r[kwcf aJh cs? ‚onf tpPvmrfrsm; jzpfI a,&_tm;
oD;jcm;jrifhjrwfaom wrefawmf tjzpf vufcjH cif; r&Sday? od@k aomf c&pf,mefrsm;tm; tjcm;aom
usr;f &vlrsdK; rsm; tjzpf oabmxm;}uD;pGm owfrw S cf Jhayonf? c&pf,mef bk&m;ausmif; (toif;awmf)
rsm;udk uG,af ysmuf apjcif; r&So d nfth jyif usrf;awmfrsm;ESifh 0gpOfvu kd f zGJ@pnf;xm;aom toif;tzGJ@rsm;
=um;vnf; odomxif&mS ;aom tjiif; yGm;r_rsm; r&Sad pcJhay? ‚ (c&pf,mef oif;tkyq f &mrsm; tzGJ@).
tkycf sKyfa&; Xmeudk XmecGJ wpfct k jzpf qufvuf wnf&adS pcJah yonf? (oD;jcm; ud, k yf idk f qHk;jzwfciG fhjzifh
tkycf sKyfapcJhayonf?) ‚wdk@t euf wpfcrk mS {u&mZfjynfh&iS f rmrufu toif;awmftm; oif;tkyf

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


q&m topf *ifepf'f', D mhpf paumfvm'D;,mhpf Gennadius Scholarius udk a&G;cs,f wifajr‡muf&ef
cGijfh yKcJjh cif; jzpfayonf? c&pf,mef toif;awmfrsm;tjzpf ESpaf ygi;f axmifEiS chf sDI &yfwnfcaJh om
[m*D;,m qdkz, D m Hagia Sophia ESifh ywfoiftGef Parthenon wdk@onf rlqvif toif;awmfrsm;
tjzpf ul;ajymif;a=umif; a=ujim=uaomfvnf; uGefpwefwDEb kd JvfEiS hf ae&mtESH@rS ra&rwGufEikd faom
c&pf,mef toif; awmfrsm;onf c&pf,mefrsm;. vufYyif qufvuf wnf&adS ecJah yonf? xdx k ufyI dk /
oif;tkyq f &mawmfrsm;ESifh 0gpOf XmeEœ& &mxl;rsm;rSm ydkrkdtm;aumif;vm+yD; =oZmtm%mrSmvnf;
wd;k yGm;vma=umif; owfrw S fEidk cf oJh nf? atmfwdkrif tifyg,m twGi;f &Sd c&pf,mefrsm; tm;vH;k . toif;
awmfqidk &f m qH;k jzwfciG fh tm%mESifh w&m;r a&;&mrsm;udk olwdk@ (c&pf,mef oif;tkyq f &mrsm;) udk
tyfEiS ;f cJah yonf? tb,fa=umifh qdak omf tpPvmrf Oya'wGif vlrsdK;ESifh bmomudk cGJjcm;owfrw S jf cif;
r&Sad oma=umifh/ c&pf,mef jzpfv#if olw@kd . bmompum;ESifh rnfonfrh sdK;EG,f jzpfonfukd cGJjcm;r_r&SdbJ
tESH (toD;tyGi)fh wpfrsdK;wnf;[k owfrw S cf aJh yonf? *dk%;f tkyf q&mawmfonf 0gpOft zGJ@. tjrifq h ;Hk
&mxl;jzpfayonf? xdk@a=umifh ol@tm; w&m;rr_ ESihf bmoma&;qdik &f m tm%mrsm;udk tyfEiS ;f v#u f
atmfoadk 'gh c&pf,mef vlO;D a& tm;vH;k . acgif;aqmif tufoef mhcsf ethnarch tjzpf cef@t yfxm;ay
onf? txl;ojzifh ‚u qdv k o dk nfrmS atmfwkdrif tifyg,m ydik feuftwGi;f rS atmfoadk 'gh toif;awmf
rsm; tm;vH;k onf uGefpwefwDEb dk Jv.
f xde;f csKyfr_ atmufYom &Sad e&ayonfr? xdk@a=umifh oif;tkyf
q&mawmf. a&S@wef; rsufEmS pm tkycf sKyfa&;ESihf w&m;pD&ifa&; tzGJ@rsm;rSm twdik ;f tqrJh us,af jym
cJah yonf?

vGwv f yfpmG ud;k uG,cf iG fh ESifh bmoma&; toif;tzGJ@rsm;. vGwv f yfciG fh tygt 0if tcGix fh ;l &aom
tcGifh ta&;rsm; Oya'xJwiG f &Sad omfvnf; trSew f u,f jzpfwnfrw _ iG f Oya'. tusKd ;oufa&mufr_rmS
av#m&h JcaJh yonf? oif;tkyq f &mawmfEiS hf toif;awmfrsm;. w&m;0if tcGix fh ;l rsm;rSm trSew f u,f
tm;jzifh qlvw f ef (bk&if) ESifh e,fyidk t f kycf sKyforl sm; Sublime Porte . pdwu f ;l ESifh arwWmay:Y wnfrSD
aeI c&pf,mef tm;vH;k rSm 'kw, d wef; pm; Edik if oH m;tqifx h uf tenf;i,fcef@om ydo k nf[k tjrif
&Scd aJh yonf/ xdx k ufydkI wmuufcsf wdk@. cspm;r_EiS hf &ufpufro _ nfvnf; '¾m&D wpfck r[kwcf aJh cs?
rnfonfh ae&mY rqdk c&pf,mef rsm;udk rdpm> wdwrd̂ sm; [k orkwcf cH &Jh rnfrSm oHo, jzpfp&m r&Sad y?
odk@r[kwf T&mpkrsm; twGi;f c&pf,mef rsm;tm; vlrod &Sirf =um; pepfwus vlrsKd ;cGJjcm; ESdyu f Gycf Jhrnf
rSmvnf; oHo, jzpfb, G f r&Sad cs? (Greco-Turkish relations wGi=f unfyh g?) pdwfysub f ,G f aumif;
onfrSm toif;awmfrsm;onf c&pfawmfY oufaocHEikd fjcif; r&Scd Jhacs? rlqvifrsm; t=um; c&pf,mef
omoem jyKr_rmS tvGef tEœ&,frsm;I jzpfvnf; rjzpfEikd af cs? tpPvmrf bmomodk@ ul;l ajymif;jcif;onf
vH;k 0 w&m;0if jzpfI cGijfh yKcsuv f nf; &Sad yonf? tpPvmrfbmomod@k ul;ajymif;+yD;olonf atmfoakd 'gh
toif;awmfodk@ jyefajymif;cJv h #if wdwt d̂ jzpf ao'%fay;cH&ayonf? bk&m;ausmif; topfrsm; aqmuf
vkycf iG fh rjyKonft h jyif bk&m;ausmif;rS acgi;f avmif;wD;cGiu hf kdvnf; ydwfyif xm;ayonf? bke;f }u;D &[ef;
ynma&; pepfEiS fh c&pf,mef vlO;D a&udk pnf;wm;cJo h nf odk@r[kwf tedrq hf H;k tqifo h dk@ av#mch s cJah yonf?

cspm;jcif;
atmfoadk 'gh toif;awmfu, dk w
f idk t
f m; wmuufcsf vmbfpm;r_ pepfxJwiG f awG@&I oif;tkyq f &m qdik f
&m t}uD;wef; &mxl;onf a&mif;0,frx _ JY &Sad ecJah yonf? topf wnfaqmufaom oif;tkyfq&mrsm;
ud,k xf nfonf tpd;k &tm; t}uD;tus,f vmbfay;r_xJY &Sad eayonf? oif;tkyq f &mrsm;ESihf bJhpf
a&Smhyf rsm;uvnf; olwdk@. vufcaJh om ae&mrsm;udk jyefv nf odr;f qnf;Edik &f ef a'owGi;f toif;awmf
rS wm0ef&o Sd lrsm;ESifh ausmif;xdik bf ke;f }u;D rsm;udk tcGet f crsm;pGm ay;aqmifapayonf? od@k r[kwu f
olwdk@. toif;awmfqidk &f m &mZyv†it f m; tpOf xdr;f xm;Edik frnf r[kwaf cs? at'D 15 &mpkESihf 19
&mpk twGi;f wGif &H;k Y wm0ef xrf;aqmifpOf obm0 tav#muf aoqH;k &aom oif;tkyq f &mawmf
tenf;i,fr# &SI d / t"rR z,f&mS ;jcif;/ jynfEiS f'%fay;jcif; / }udK;ay;owfjcif; / axmifcsjcif;cH&aom oif;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tkyf q&mawmfrsm;pGm &Sda=umif; taxmuftxm; cdik v f kHvaS yonf? odk@aomf oif;tkyq f &mawmf
&mxl;rSm tzd;k rjzwfEidk b
f J/ tvm;wlyif 0gpOfvu kd f &mxm;r_rmS vnf; wefb;dk }uD;vSayonf? 1821 ck
tDpwm qef;a'; ae@wiG f oif;tkyq f &m. *dwf0Y pD&ifpke,fyidk f bke;f }u;D ESpfyg;ESihf bJhpaf &Smhyf 12 yg; tm;
uGyfrsufr_EiS t
fh wl oif;tkyfq&mawmf *&D*&kd D (5) tm; }udK;ay;owfcaJh yonf?

a'Ah &f rSD m;[f Devshirmeh (pkaqmif;a&;)


a'hA&f rSD m;[f qdo
k nfrmS atmfwdkrif qlvw f efrsm;u olwdk@ odr;f ydu
k &f aom c&pf,mef a'orsm;rS vli,f
rsm;udk ppfwyfxal xmif&ef a,musfm;av;rsm;udk yHkrSef tcGefyHkpu H o Jh @kd pkaqmif;jcif;yif jzpfayonf?
(tapm ydki;f umvrS trsm;pkrSm ppfo@kH yef; rsm;rS jzpfayonf)? (ppf)tkycf sKyfol vlwef;pm;rsm;u “*sefeD
qm&D;pf” odk@r[kwf [rfrefrsm;rS wJvufcf uJo h @kd tjcmaom tr_xrf;rsm;[k ac:ayonf? a'hA&f SDrm;[f
qdak om pum;vH;k . teufrSm atmfwkdrif wmuufcsf wdk@wiG f pkaqmif;jcif; [k jzpfayonf? atmfwdkrif
wdk@tm; a,mufsm;av;rsm; ay;tyfjcif;udk a*;vfref; ghilmán odk@r[kwf tufurD D atmfvefvm
acemi oglanlar (vlopf a,musm f ; av;rsm;) [k ac:ayonf?

taemufwidk ;f *d%
k ;f uGJr_
taemufwidk ;f *d% k ;f uGJr_ odk@r[kwf yky&f [ef;rsm; *d%k ;f uGJr_onf vufwif c&pf,mef bmom0ifrsm;
t=um; at'D 1378 rS 1416 txd umv&Snv f #m;pGm jzpfcJhayonf? ‚onf a&mr t=unfah 'o
(pD&ifp)k tm; ESpcf k odk@r[kwf xdx k ufyIkd &Si;f vif;csuEf iS hf yky&f [ef;&mxl;tm; udik fpGJr_EiS fh pyfv#O;f aom
yÉdyuQwdk@a=umifh jzpfc&Jh ayonf? ‚onf =o0g'qdik &f m yÉdyuQxuf Edik if Ha&;qdik &f m tm%mvkr_
a=umifh jzpfonf qdjk cif;rSm ydI
k obm0usayonf?

at'D 1309 ckESpw f iG f yky&f [ef;rif; uvD;rifh (5) onf Edkiif Ha&; qH;k jzwfcsujf zifh jyifo pfjynf awmifyidk ;f
tAuf*Ef Geo f dk@ ajymif; a&$@cI Jh / xdYk q&m}uD;wpfql vkyfaecJhayonf? a&mrxufykdI yky&f [ef;rif; rsm;
onf tAuf*fEGew f iG f 69 ESpf=um oDwif;oH;k cJah yonf? Tonf &_yfaxG;ayGvDr_ 0&ke;f okO;f um; jzpfap
aom &Si;f vif;aocsmonfh ta=umif;cH r&Sdacs? od@k aomf a&mrtm; vufaxmuf bke;f }uD; r&Sad pjcif;jzifh
*k%o f u
d mQ ESifh =oZmtm%m ao;odro f mG ;&ef twGuf Edik if Ha&;=oZm rvdkrke;f wD;r_omv#if &Sdayonf?
jyifopfvlrsKd ; yky&f [ef; rif; *&D*&dk D (11) onf at'D 1378 wGif a&mrodk@ jyefomG ;cJhaomfvnf;/ tDwvD
ESifh jyifo pfwdk@. tkyfpkzGJ@r_rsm;rSm jyif;jyif;xefxef wdu k cf u
kd af ecJah yonf? txl;ojzifh ol@. aoqH;k jcif;
aemufqufwGJ jyoemrSm ydI k }uD;cJhayonf? at'D 1378 wGif epfyg,v f frS tDwvD yky&f [ef; tmbef
(6) tm; vufwiG ;f }udwf a&G;cs,f cJah yonf? &H;k wGif ol. acgi;f rmr_rsm;u jyifopfvlrsKd ; a&G;cs,cf iG fh
&So
d nfh bke;f }uD;rsm;udk =u^fz,fapcJI h olw@kd onf olw@kd . v#Kd @0u S af qG;aEG;r_rsm;udk jyKvkycf u
Jh m/ ,cifu
a&G;aumufr_rSm w&m;r0ifawmha=umif; t"du&ke;f jyKv#uf t=uyfuidk f qH;k jzwfcJhayonf? olwdk@onf
olwdk@u, dk fyidk f *sDeDAmrS a&mbwftm; a&G;cs,cf I Jh / ‚u yky&f [ef;rif; uvD;rifh (7) [k trnf
udk ,lco Jh nf? at'D 1379 wGif olonf tAuf*fEGef eef;awmfodk@ jyefccJh sdew f iG f a&mrY yky&f [ef;rif;
tmbef (6) rS usef&aSd eayonf?

ESpfaygi;f av;q,fe;D yg; yky&f [ef;rif;qdki&f m yv†ifESpcf kEiS fh ykyf&[ef;a&G;cs,Ef dkiaf om bke;f }uD; tkyfpk ESpcf k
&Scd aJh yonf? tkyfpw k pfckpDrS a&mrESifh tAuf*fEGef wGif yky&f [ef;rif; uG,v f eG faom tcg vpfvyfaeaom
ae&mtwGuf ud, k fyidk f yky&f [ef; rif; ud,
k pf t
D m; a&G;cs,f wifajr‡mufcJhayonf? yky&f [ef;rif; ud, k fpu
D
yky&f [ef;rif;rsm;tm; jzKwfEidk f xkwfEikd f Edik if Ha&; upm;Edik o f nfh bk&ifEiS hf tdraf &S@rif;om;rsm;tm; (rdrd
axmufco H nfh ol bk&ifjzpf&ef) axmufc&H ef avmfbv D kyf (0g' jzef@csD aqmf=o) cJah yonf? Tta=umif;
udpt P m; ajz&Si;f &ef at'D 1409 wGif ypfZm Y oHCm,em wpfck usi;f ycJah yonf? To*Fg,emrS

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


ESpb f ufpvH;k wnf&aSd aeom yky&f [ef;rsm;udk *dk%;f uGJorl sm; (a&mrrS *&D*&dk D 12 ESifh tAuf*fEGefrS bife
'uf 13 wdk@udk) tjzpf a=ujim+yD; tvufZef;j'm; (5) udk yky&f [ef;rif; topf cef@t yf cJah yonf?
odk@aomf wnf&aSd eaom yky&f [ef; rsm;u ESwx f u
G &f ef jiif;qefc&Jh m yky&f [ef;rif; ae&mrSm (3) ck jzpfomG ;
cJah yonf? tjcm;aom oHCm,em jzpfonfh uGefpwifhpf oHCm,emudk 1415 wGif usi;f ycJah yonf?
1415 ck rwfcsv f wGif ypfZef yky&f [ef;rif; *|ef (23) uGefpwifph frS xGuaf jy; aysmufu, G o
f mG ;+yD;/ ol@tm;
axmifusom; tjzpf jyefac:vmum arvwGif &mxl; rS cscJhayonf? a&mr yky&f [ef; *&D*&dk D 12 onf
*sLvdik f vwGif ol@u, dk o
f l ESwx
f u G cf aJh yonf? tAuf*fEGef yky&f [ef; bife'uf 13 onf uGefpwifhpo f dk@
vm&ef jiif;qdck I Jh &mxl;rS ESwx f uG jf cif;udv
k nf; vufrcHcJhacs? aemufq;kH wGif oHCm,emrS ol@tm;
1417 *sLvdik v f wGif &mxl; rS xkwyf g,cf aJh yonf? uGefpwifhpf oHCm,emonf aemufq;kH wGif yky&f [ef;
rif;tm; axmufcaH om tkyfpk qef@usiaf om tkyfpkrsm;udk &Si;f vif;ypf+yD; yky&f [ef;rif; rmwif (5) tm;
yky&f [ef;rif;}uD;tjzpf Edk0ifbmvwGif a&G; aumufcaJh yonf?

wpfaf usmjh
usmjhyef toif;awmfEiS fh tDwmvD,ef (1399-
(1399-1599)

bmwDuef pDwD pdef@yDwm. bufpv


D fvu
D mrS rdu
k fu,fvt
f if*svd.
k yGw
D m Michelangelo's Pwietà

wausmjh yef umvonf }uD;rm;pGm ,Ofaus;r_ ul;vl;qufqH xdpyfr&_ aSd om umvjzpfI/ tDwvDtm;
awmf0iftjzpf tom;us+yDom;ESifh ukeu f ;l oef; a&mif;0,fjcif;jzifh OpPm"ewd;k yGm;aeaom Edik if t
H jzpf
trSwo f n‡m jyKxm;aom umv jzpfayonf? a&mr+rdK@awmf/ yky&f [efrif;qdik &f m rsm;ESihf/ yky&f [ef;rif;
&mZyv†iaf wmf tm;vH;k onf wpfausmjh yef pef;xjcif;Y wdku&f u kd f oufa&mufr_ &Sad yonf? wpfbuf
wGif ‚onf tEkynmvuf&mrsm; }uD;pd;k v#uf Adou k mvuf&mrsm; xif&mS ;ausmaf Zmaom acwf}uD;
jzpfayonf? xdv k uf&mrsm;wGif toif;awmfrS cGiv hf w
$ cf srf;omay;aom rdu k uf ,fvf tif*sv dk
Michelangelo/ b&leJ vufpfcsD Brunelleschi/ b&efrfrifwD Bramante / &J@yf[;D vf Raphael/ z&m
tif*svpfudk Fra Angelico/ 'dkew d w
f ,fvdk Donatello ESifh 'g AifpD da Vinci wdk@.yHkrsm; yg0ifayonf?
tjcm; wpfbufwiG f tDwvD vl*% k wf ef rdom;pkrsm;u yky&f [ef;rif;qdik &f m tygt 0if yky&f [ef; &H;k
awmftm; r=umc%m umuG,af y;avh&adS yonf? ‚wd@k tzGJ@0ifrsm;rSm tvufZefj'm; (6) Alexander
VI ESifh ppfww
f mhpfyf (4) Sixtus IV uJo
h dk@ ud,
k u f siwfh &m; ysujf ym;onf[k ausm=f um;olrsm;vnf; yg0if
ayonf?

xyfavmif;I toif;awmf. OD; pD; acgi;f aqmifjzpfaom yky&f [ef;rif;onf tDwvD. ta&;tygq;kH aom
avmuDacgi;f aqmifrsm; teufrS wpfO;D vnf; jzpfvmcJhayonf? xdk@tjyif *sLvD,mhpf (2) Julius II
uJo
h dk@ yky&f [ef;rif;rsm;u olwdk@. avmuDe,fy,f ydik q f kdirf r_ sm;tm; umuG,&f efEiS hf qef@xwk &f ef
twGuf r=uc% awmif;qdk 0g'jzef@csDr_rsm; jyKvkycf Jhayonf? xdx k ufydkI yky&f [ef;rsm;onf 0d^m%a&;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


&m oef@pifr_rsm;twGuf tjcm;aom tv[o pD;Zdr, f pfr;l aeaom tDwvD e,fyidk frsm;ESihf +ydKifqikd &f Hkr#
ru vlxk vkyif ef;aqmifwmrsm; jzpfonfh ausmif;uefb&k m;rsm;/ wHwmrsm; aqmufvkyf rGr;f rHjcif;/
a&mrwGif ,ae@xd toH;k 0ifaeao;aom thcH s;D avmufonfh a&oG,w f w
H m; pepftm; wnfaqmuf
jcif; rsm; jyKvky=f uayonf? xdu k mvtawmtwGi;f wGif a&S;a[mif; uGefpwefwed fe, D ef; bufq,f
vDum qdu k Yf todtrSwt f jyKq;Hk bk&m;ausmif;jzpfonfh pdef@ yDwm . bufq,fvu D m tm; wnf
aqmufaom tcsdev f nf; jzpfayonf? tvm;wlyif toif;awmftm; =oZmoufvmrnfh *&d,Of
aus; r_ ynm&yfrsm;jzpfonfh Edik if Ha&;ody`/H 'oeynm/ uAsmoDu;kH r_ynm/ emrfyidk fqidk &f mudk tm;ay;
aom vlom;0g' ynm&yfrsm;udk avhvm&ef vrf;zGiahf y;aom umvvnf; jzpfayonf?

y&dw
k ufpw
f ifh jyKjyifajymif;vJa&;
a&; (at'D 1521-
1521-1579)
at'D 16 &mpk tapmydki;f wGif bmoma&; tawG;tac:ynm&Sif ESpOf ;D jzpfaom rmwifvo l m Martin
Luther ESifh [l;'&pfcsf ZGif*vD Huldrych Zwingli wdk@. v_yf&m S ;r_rsm; pwifc+Jh yD; ‚onf toif;awmf
tm; jyKjyif ajymif;vJ&ef &nfoefcJhayonf? xdjk yKjyif;ajymif;vJa&; orm;rsm;rSm ,cifu vlrsm;eSifh
uGJjym; jcm;em;cJah yonf? olwdk@u =o0gqdik &f m cspm;jcif;. tajccH&if;jrpfudk qifjcifo;kH oyfv#uf olwdk@
qifjcifo;Hk oyfrad om “orRusrf; tppft rSe”f twdik ;f pif+ydKif =o0g' tm;jzifh jyKjyif ajymif;vJ&ef &nf
oef cJhayonf? y&dw k ufpw f ifh qdak om pum;rSm vufwifbmompum; y&dw k ufpw f mhwf wD,dk rS qifh
yGm;jcif; jzpfI/ a=ujimpmwrf;[k teufay;ayonf? ‚onf at'D 1539 wGif qH;k jzwfcsuf csrSwaf om
'dik ,f ufatmh pyD,m Diet of Speyer tm; qef@usifaom rif;om; vlom&if. y&dw k ufpaf w;&Si;f
pmv$m letter of protestation udk ud, k pf m;jyKxm;jcif; jzpfayonf? jyKjyif ajymif;vJa&;udk qef@usif
aom tm;jzifh xdq k Hk;jzwfcsut f m; 'dki,f ufatmh 0rf; ef [k jyefvnfwnf;jzwf twnfjyKcJah yonf?
xdt k csed frS pI xdpk um;vH;k a0g[m&tm; rsm;pGmaom teuft rsdK;rsKd ;jzifh oH;k ESe;f cJhayonf? odk@aomf
a,b,stm;jzifh taemufwidk ;f c&pf,mef [lI ud, k fpm;jyKayonf? ‚onf yky&f [ef;qdik &f m tkyf
csKyfr_ tm%mtm; owfrw S jf cif; r&Sdacs? Tpum;vH;k y&dkwufpw f ifh qdo
k nfudk jyKjyif ajymif;vJa&;
orm;rsm;u pwifo;Hk ESe;f jcif; r[kwaf cs? ‚wdk@onf olwkd@ud, k f olw@kd orRusr;f pm tppftrSef qDodk@
jyefomG ;olrsm;[lI tDAif*svu D ,f [lI ac:qdkavh&adS yonf?

y&dw k ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJa&;. tpudk a,bk,stm;jzifh rmwifvo l mESifh *smr%DEikd if H 0ufwif
bwf&Sd &Jwu dk f bk&m;ausmif;wGif wifjyaom oD;Zpf (pwrf;) 95 ckESit fh wl todtrSwf jyKcJah yonf?
a&S;OD;pGm qDrdkeD simony uJo h dk@ cspm;jcif; rsm;/ yky&f [ef;qdik &f m vpfv yfr_EiS hf pdwt f vdv k udk af v#m
a&mif;csr_rsm; the sale of indulgences udk qef@usif xm;ayonf? y&dw k ufpw f if.
h &yfwnfr_rmS
=o0g'qdik &f m ajymif;vJjcif; jyKaom qdv k m pc&ufusL&m sola scriptura ESifh qdv k m zD'g sola fide wdk@
ESifh yl; aygi;f jcif; r&Sad cs? y&dw
k ufpw f ifhrS ta&;tygq;kH 0ifa&mufvmjcif; oH;k ckrmS vlom&if/ &DzGr;f 'f/ ESifh
tif*vDuif &d;k &mrsm; jzpfayonf? aemufq;kH jzpfaom t*Fvu D iftm; jyKjyifajymif;vJa&; [k tod
trSwjf yKaomfvnf; / umodv k pfEiS ft
h jcm;aom tkyfpck JGrsm;u ‚tm; y&dw k ufpwf if[h k p&if;roGi;f acs?

y&dwk ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJa&;udk tkyfpkESpfpk cGJjcm;aumif; cGJjcm;Edik faomfvnf; tajccHtm;jzifh +ydKifw l
v_y&f mS ;r_rsm; jzpfcaJh yonf? ‚wdk@rmS =oZm&Sad om todki;f t0dki;f rS jyKjyifajymif;vJjcif;ESifh tajccHrS
jyKjyifajymif;vJjcif;wdk@ jzpfayonf? =oZm&Sad om todik ;f t0dki;f rS jyKjyifajymif;vJa&;wGif vlom/ ZGif*vD/
u,fvAf if/ c&ifrm pmaom aocsmonfh bmoma&; 'oeynm&Sif !Gef@aygi;f rsm; yg0ifI/ c&pf,mef
a'owGi;f rS t&yfom; =oZm&So d rl sm;u jyKjyifajymif;vJa&;wGif yl;aygi;f yg0ifayonf? tajccH jyKjyif
ajymif;vJolrsm;onf Edik if aH wmf ydwq f @kd r_. jyifyY todki;f t0dki;f udk zGJ@pnf; wnfaxmifcaJh yonf?
‚wdk@u eufpfqm ESifh csmvufpf'ef o*Fg,emrsm; qH;k jzwfcsurf sm;udk yg,cf sjcif;uJo h dk@ =o0g'qdki&f m
tpGr;f ukef ajymif;vJa&;udk ydkrv dk kyfaqmifcaJh yonf? tajccH0g'Drsm;ESifh =oZm&Sd jyKjyif ajymif;vJow l dk@

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


t=um; uGJjym;r_rmS taxGaxG umodv
k pfEiS hf y&dw
k ufpfwifh roifjh rwfrw
_ dk@t=um; ydkrdk jyif;xefpmG
ayguu
f GJr_yif jzpfayonf?

y&dwk ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJa&;onf Oa&my ajrmufydki;f wpfcv k ;kH eD;yg;od@k jyef@ESH@omG ;cJhayonf? odk@
aomf tdik , f mvefEiS fh *smr%DrS tpdwt
f ydik f;rsm;uJo
h kd@ ajrmufyikd ;f tm;vH;k tm; udik w f , G Ef idk jf cif; r&Scd aJh cs?
=oZm&Sad om jyKjyifajymif;vJa&; orm;rsm;onf tajccHjyKjyifajymif;vJa&; orm;rsm;xuf ydkru dk s,jf yef@
c&D;qef@atmif atmifjrifcaJh yonf? umodv k pfrsm;u umodv k pf jyKjyifajymif;vJa&; odk@r[kwf wefjyef
jyKjyifajymif;vJa&;[k xif&mS ;aom y&dw k ufpw f ift
h m; qef@usiaf om wkH@jyefjcif;udk jyKcJah yonf? ‚.
tusKd ;qufrmS &d;k &m =o 0g'tm; xyfrH twnfjyKI/ emrfyidk f;qdik &f m jyKjyifajymif;vJjcif; ESifh/ omoemjyK
v_y&f mS ;r_ tpDtpOf topfrsm; a&maESm0ifa&mufvmonfh tpDt rHo pfudk &nfoefcsrw S f cJah yonf?
wefjyef jyKjyifajymif;vJjcif;a=umifh Oa&my. 33 &mcdik Ef Sef;onf umodv k pfbufodk@ jyefvnf ul;ajymif;
vm+y;D / xdo k moemjyK tzGJ@rsm;onf/ tar&du. awmifyikd ;f ESihf tv,fyikd ;f / tmz&du/ tm&S ESifh
w&kwf *syefwdk@txd xda&mufcaJh yonf? y&dw k ufpwf ifhrmS Oa&my. tjyifbufodk@ oufa&mufr_rmS
tenf;i,fro _ m jzpfI/ ajrmuftar&duESihf tmz&durS a'orsm;om yg0ifcaJh yonf?

rmwif vlom

rmwidvo
l m (vluufpf c&rfemhcsf onf tJv'f g. yef;cs)D

rmwifvo l monf =o*wfpwif;eD, ef; a'opm&D &[ef;wpfyg;jzpfI/ 0ufwifbwf wuUov kd rf SygaruQ


wpfO;D vnf; jzpfayonf/ 1517 ckESpw f iG f olonf 95 csuyf g pmwrf;udk yHEk Sdyx f w k af 0+yD;/ Oya'rJh
Zdrcf Hr_rsm;tm; a&mif;csjcif;ESifh pyfv#O;f I tacstwif (0dedp, P ) jyK&ef axmufjyxm;ayonf? vlom
onf txlojzifh t&ufpw f wdk Jvf tawG;tac:tm; txifao;r_&SdI/ ol.ud, k yf dik f 'oeY zG@H +zdK;jcif;
&So
d l jzpfayonf? wpfajz;ajz;ESifh um'De,f u,f*spfwef [k todrsm;aom oGrfrpfpw f pfcf ynmawmf
oifrsm;ESifh yÉdyuQodk@ csn;f uyfvmcJhayonf? r=umrSD vlo monf ol. xde;f ndj‡ cif; od@k r[kwf bk&m;
ocif. rsuv f ;Hk a&S@arSmufY wpfpw Hk pfO;D tm; “rSeu f efatmif jyKvkyfjcif;” qdo k nfh Oya'oudk wGiu f s, f
apcJo h nf? umodv k pf Oya'owGif ,H=k unfr_ t,lov D tm; vufcv H #u/f aumif; r_aqmifwm usifh
aqmifjcif;jzifh arwWmawmftm; wd;k yGm;jznfhq;D jcif; jzifo h m wpfpw Hk pfa,mufaom oltm; ajzmifhrwf
rSeu
f efatmif jyKvkyfEidk o f nf[k jzpfI/ vlom. xde;f ndj‡ cif; =o0g'rSm umodv k pfrsm;ESifh uGJjym; jcm;em;
ayonf? ‚. qdv k cdk sufrmS “wpfpw kH pfa,muftm; ajzmifhrwfrSeu f efo[ l k a=ujimjcif;” om jzpfonf
[lv/dk bk&m;ocifu c&pfawmf. jrifjh rwfru _ kd yifu, kd f jrifjh rwfjcif; r&So d l wpfpw Hk pfa,muftm; jznfh
pGuaf y;jcif;rsKd ;udk qdvk adk yonf? TjzpfpOfY/ aumif; r_usifhaqmifjcif;onf wpfpw kH pfa,muf tm; ajzmifh
rwfrSeu f efol jzpfvmap&ef twGuf r&Sdrjzpf vdt k yfaom tydx k w
k u f ek f r[kwaf cs [k jzpf.? vlomESifh
t,ltqa&;&m acgi;f aqmifrsm;t=um; yÉdyuQonf vlomtm; toif;awmf. 0gpOf tzGJ@rS xkwyf g,f

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


onftxd OD;wnfcaJh yonf? at'D 1520 wGif oltm; yky&f [ef;rif;qdik &f m jyefwrf;jzifh rdpm> 'dX[
d k jypf
wifu
f sed ;f armif;cJo
h nf? ‚udk olonf 0ufwifbwfY uifEGeOf ya' pmtkyfrsm;ESifh twl rD;&d_@ ypfcaJh y
onf?

=o&pf ZGZiG *f vD

f dk aqmif;xm;onfh =o&pf ZGi*f vD.


bGJ@OD;xkyu

=o&pf ZGif*vDonf qGpv f lrsdK; ynm&Sif wpfOD;jzpfI/ a'oydkif oif;tkyq f &mawmf wpfyg;vnf; jzpfay
onf? y&dw k ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJa&; tpydik ;f wGif =oZmwuUrd }u;D xGm;cJo h vl nf; jzpfayonf?
ZGi*f vDu ol. bmoma&;qdki&f m t,ltqonf vlomxHrS acsimS ;xm;jcif; r[kw[ f k a=ujimcJhI/
vlom. ausmf=um;aom qENxw k af z:jyor_ rwdik frSD at'D 1516 wGif oDt&kd u D kd a=ujimcJah yonf?
odk@aomfvnf; ol. xde;f ndj‡ cif; =o0g'onf *smref a'opm&D &[ef;. qifjh yefcsufEiS fh qifw, l rdk mS ;
&Sad eayonf? 1518 ckESpw f iG f ZGif*vDtm; Zl;&pfrS *a&mhpfrGe;f pwm; toif;awmf aumvdyfausmif;Y
&mxl;ay;jcif; cH&ayonf? i,fpOfuyif qufpyfcJhaom xdak e&mYyif aemufq;Hk uG,v f eG cf sdet
f xd
aeoGm;cJah yonf? r=umrSD olonf +rdK@. em,u tjzpf &mxl;wufvmcJI h / qGpZf mvefEiS hf umodv k pf
[pfbmhwf tifyg,m csm;vf (5) wd@k t=um; Edik fiaH &; wif;rmr_rmS t&Sed fjrifv h mcJhayonf? Ttae
txm;wGif ZGif*vDonf ol. jyKjyifajymif;vJjcif; qdik &f m tjrifrsm;udk pwif a[majymcJhayonf? ‚
wGif xdef ;f ndj‡ cif;qdki&f m =o0g' udk ydkrakd ocsmaom axmufjycsurf sm; yg0ifcJhayonf? odk@aomf &kyfymG ;rsm;
tm; trGet f jrwf xm;jcif;onf &kyfyGm;qif;wk ud;k uG,jf cif;om jzpfI/ Tonf yxOD;qH;k ynwfawmf
udk csKd ;azgujf cif;om jzpfonf[al om tcsu/f ,lcsm&pfwiG f yuwdjzpfwnfjcif; udk jiif; yg,fjcif; paom
tcsurf sm;uJo h dk@ vlomESifh t&Sdet f [kefjyif; pGm oabmxm;uGJr_rsm; &Sad eayonf? r=umrSw D iG f +rdK@awmf
aumifpDrS ZGif*vD. =o 0g'udk vufccH I Jh / olonf ydkrdk tajccHusaom jyKjyifajymif;vJa&;. t"du
jy,k*f jzpfvmayonf? ol@tm; =unfnKd av;pm;olrsm;ESihf aemufvu dk 'f umrsm;u ol. =o0g'rsm;udk
ol&nf&, G xf m;onfxufyI dk wd;k csJ@aqmif=unf;cJah yonf? ‚txJwiG f t&G,rf a&mufaom oli,f
tm; ESpjf cif;cHay;jcif;tm; vufrcHjH cif;rsm;vnf; yg0ifayonf? T vlomESifh ZGif*vDt=um; uGJvGJr_
onf vlom&ifEiS fh jyKjyifajymif;vJjcif; 'oet=um; y&dw k ufpwf ifh uGJjym;r_. Zpfjrpf jzpfvmcJh ayonf?
xdt k csed wf iG f Edik if Ha&; wif; rmr_ a&csdefrmS jrifhrm;vmcJI h / ZGif*vDEiS fh Zl;&pf acgi;f aqmifrsm;onf twGi;f
ydik ;f qGpZf mvef umodv k pf jynfe,frsm;tm; pD; yGm;a&; ydwfq@kd r_udk jyKvkycf &Jh mrS ppfyGJjzpf onfh tacsodk@
OD;wnfcaJh yawmhonf? xdpk pfyGJwiG f oHcsyfum tjynf0h wfqifx f m;aom ZGi*f vDonf ol@w yfrsm;ESifh
twl owfjzwf vkyf}uHcv H u dk &f ayonf?

*|ef uJvf
vAf if

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


*|ef uJvfAifonf jyifo pf bke;f awmf}uD; wpfyg; jzpfI/ Oya'ynmjzifh a'guw f mbGJ@& wpfO;D vnf; jzpf+yD;/
y&dw k ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJol tjzpf bufajymif;cJu h m y&dwk ufpwf ifh jyKjyif ajymif;vJa&;. 'kw, d
rsKd ; qufjzpfI/ ol. t,ltqqdik &f m usrf;}uD;jzpfonfh c&pf,mef omoem. tajccH tkyjf rpf
Institutes of the Christian Religion pmtkyu f dk a&;om; xkwaf 0cJhayonf? 1536 ckESpw f iG f
ol@u, kd o
f l *sDeAD m. jyKjyifajymif;vJaom toif;awmf./ acgi;f aqmifw pfO;D tjzpf xlaxmifI/ *sDeDAm
onf 16 &mpk. 'kw, d xuf0ufwiG f jyKjyifajymif;vJa&; 0g'D c&pf,mefrsm;. w&m;0if rjyKaom
c&pf,mef aejynfawmf jzpfvmcJhayonf? xdak ejynfawmfY rSwo f m;avmufaom yrm% &So d nfh
tm%mydik rf sm;udk cef@tyfI +rdK@awmfaumifpu D kd pD&ifcuJh m/ y&dw
k ufpw f ifh yky&f [ef; tjzpf ac:wGiaf pcJh
ayonf? olonf t}uD;tuJae&mudk wnfaxmifI/ xdak e&mwGif ygpwmrsm; t}uD;tuJrsm;ESifh
bmoma&;qdik &f m pnf;urf; enf;vrf;rsm;udk *sDeDAm vlxt k wGuf zGJ@pnf; ynwfcaJh yonf? uJvAf if.
bmoma&; oDt&dk rD S ol. t}udKyef;wdik f =o0g' qdo k nfu vlot d rsm;qH;k jzpfayonf? ‚u
twGi;f ydik ;f qdik &f mtm;vH;k rS bk&m;ocifwiG &f o dS nf/ u,fwifjcif;cH& rnfo h l twGuf }udKwifaxmufyhH
xm;r_rmS &S+d yD; jzpfonf [l.? t}udK yef;wdik f t,lt qonf u,fvAf if. ud, k yf dkif 'oe r[kwaf cs?
‚onf olqufccH o Jh nfh rsm;pGmaom jyKjyifajymif;vJa&; 0g'Drsm;. t,ltqom jzpf[ef&dSayonf?

t*Fvyd f jyKjyifajymif;vJa&;
a&;

&pfcsuf [GumU . &kyyf /Hk

tjcm;aom jyKjyifajymif;vJa&;rsm; uJo h dk@ r[kwb f J/ t*Fvyd jf yKjyifajymif;vJa&; v_y&f mS ;r_onf eef;wGi;f
rdom;pkrS =oZmoufa&mufcjJh cif; jzpfonf? [ife&D (8)onf ol@u, dk of l umodv k pf bk&ifcH tjzpf
owfrw S f+yD;/ 1521 ckESpw f iG f rmwifvo l m tm;qef@usiI f yky&f [ef;rif;0g'udk ckcu H muG,af om
pmtkyu f dk xkwaf 0um/ ‚pmtkyt f m; “w&m;awmf 7 csuf ckcu H muG,jf cif;” The Defense of the
Seven Sacraments [k trnf wyfca Jh yonf? xd@k twGuf ykyf vD,kd (10)u ol@tm; “omoemapmifh
rif;” Fidei Defensor [lonfb h GJ@udk cs;D jr‡ihfcaJh yonf? od@k aomfvnf; bk&ifco H nf ol. ZeD; t&m*GefrS
uufo&if;ESifh vyfxyfxm;r_udk y,fzsucf sifaom tr_wiG f yky&f [ef;rif; ESifh ra=urvnf pwif jzpfvmcJh
ayonf? xdu k pd tP wGuf yky&f [ef; rif;xHrS cGifhjyKcsuu f kd vdt k yfayonf? uufo&if;onf tjcm;
rsm;pGmaom awmf0if aqGrsdK;rsm;=um;Y tifyg,mjynf&h iS f csm;vf (5). ta':awmfpyfol jzpf+yD;/ olonf
yky&f [ef;rif;tm; txif&mS ;qH;k axmufyhu H n l o D l jzpfaeayonf? xdo k dk@ tuGJt+yJrsm;onf wajz;ajz;
ESifh a&mrrS cGJxu G &f ef OD;wnfvmcJ+h yD; aemufq;kH wGif t*Fvef bk&mcHonf/ t*Fvef toif;awmf.
tcsKyft jcm jzpfonf[k a=ujimcsuf xGuaf y:vmcJah yonf? t*Fvef toif;awmfonf aoG;&l;aoG;
wef; jzifh aqmufwnf&m r&aom umv tawG@t}uHKrsm;/ a&S@aemuf rnD!w G af om jyKjyifajymif;vJ
r_rsm;/ cdik frmaom a&S;&d;k pGJrsm;. OD;aqmifru _ mvrsm; jzpfvmcJhayonf? tuf'f0gh'f (6)/ ar&D (1)/
tJvZD buf (1) paom bk&ifcHrsm;ESihf uifwmbl&DrS oif;tkyfq&mawmfrsm; jzpfonfh aomrwf
c&if;rm ESifh 0dv#H vl@'f wdk@uo Jh dk@ olrsm;u toif;awmftm; rsdK; quftenf;i,f twGi;f rsm;pGmaom

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


OD;wnfcsub f ufodk@ wGe;f cJhayonf? xdrk S Edik fit
H oif;awmfonf ol@u,
dk o
f l jyKjyifajymif;vJxm;aom
umodv k pf [k owfrw S cf aJh yonf? od@k aomf “a&mr” ESihf tjcm;aom w&m;r0ifaom tajccH0g'Drsm;
v_y&f mS ;r_ jzpfonfh yl&w
D efrsm; Puritans uJo h dk@ r[kwaf cs?

wefjyef
jyef jyKjyifajymif;vJa&;
a&;
wefjyef jyKjyifajymif;vJa&; odk@r[kwf umodv k pf jyKjyifajymif;vJa&;onf y&dw k ufpw
f ifwh dk@. jyKjyif
ajymif;vJa&;udk umodv k pftoif;awmfrS wk@H jyefaom jyKjyifajymif;vJa&;yif jzpfayonf? wefjyef jyKjyif
ajymif;vJa&;. tESuo f m&rSm jyefvnf qef;opfaom &d;k &m tavhtusirhf sm;udk csrw S &f ef/ twnf
jyKxm;aom umodv k pf =o0g'tm; "rRq&mrsm;ESifh qdik faom ud, k uf siw
hf &m; &if;jrpftm; jyKjyif
owfrw S &f ef/ y&dwk ufpw f ifhrsm;. jyef@us,v f mr_udk &yfwef@ypfEidk fa&;udk tajzxkw&f efwdk@ jzpfayonf?
odk@jzifh ‚onf a,Zl;wf Jesuits &[ef;oHCmrsm;tm; rGr;f rHoifwef;ay;onfh qifrDem&D; seminaries
rsm; xlaxmifjcif; / urBmESit fh 0Sr;f omoemjyKvkyif ef;rsm; jyefvnf qef;opfapjcif;/ atmfoadk 'ghyHkpH
0dnm^fa&;&mrsm;udk zGH@+zdK;xGe;f um;apjcif; (az:xkwjf cif;) (‚wdk@rmS pydew f dk@. pdww f efc;kd ynmESifh/
jyifopfwdk@. 0dnm^fa&;&m t,luo Jh @kd jzpfonf) rsm;udk bmoma&; tpDt pOfopfrsm; tjzpf xlaxmif
v_y&f mS ;cJhayonf? xdq k ufpyfr_ tm;vH;k rSm =o0g'rsm;udk jyefvnf twnfjyKay;onfh owfrw S af om
zGifhqcdk surf sm;jzifh usrf;pmudk zGifhqadk y;I “a&mr tEkywdavmr” Roman Catechism tjzpf xkwv f yk f
ay;aom x&ifh oHCm,emrS qH;k jzwfowfrw S cf sufrsm;yif jzpfayonf?

tdik ,f mvef/ pydef/ jyifo pfEiS fh tjcm;ae&mrsm;onf wefjyef jyKjyifajymif;vJa&;wGif wpfausmif;


wpf*gxm wpf&mG wpfyk'fqef;=uaomfvnf; ‚wd@k . yifrcsuw f ikd frmS tDwvDyif jzpfayonf? yky&f [ef;
rif; trsdK;rsKd ;uvnf; ol@acwfEiS o hf l 0dedp,P rsm; wm;jrpfyw d fyifaom pmtkyfrsm;pm&if; Index
Librorum Prohibitorum udk jyKpk=uayonf? 0dedp, P qdok nfrmS t,lvJrG _EiS fh t,lvJjG cif;udk ckcHay;r_
wdk@tm; ppfa=umI (apm'em)I w&m;pGJqdjk cif; jzpfayonf? yky&f [ef; rif; pde@f ydki;f ,mhpf (5) (1566-
1572) onf rdp>m t,lrsm;ESifh toif;awmftwGi;f avmuDqidk &f m csdK;azgufr_rsm;udk &yfwef@apjcif;
a=umifo h mru/ ol. bmomw&m;udik ;f &di_ ;f r_ bufqo D @kd qnf;uyfr_EiS fh y&dw k ufpw f ifw
h dk@. av#muf
vGJcsurf sm;. yifrudk pDppfq;Hk jzwfjcif;rsm;a=umifh vlodrsm;ayonf? ydik f;,mhpo f nf ol. yky&f [ef;rif;
&mxl;udk qif;&Jom;wdk@tm; rsm;pGmaom tv_ay;jcif;/ axmufyahH 0iSjcif;/ aq;ukay;jcif; rsm;jzifhpwif
cJah yonf? olonf qif;&Jom;ESifh vlrrmwdk@tm; =unh&f _apmifah &Smufjcif; / omoemjyKtzGJ@rsm;tm;
axmufyhHay;jcif;rsm;jzifh vlord sm;ayonf? ol. wpf+ydKifeufwnf; aqmif&u G rf _rsm;teuf a&mr.
a&S@a[mif; c&pf,mef ajratmufocsKõ if; *ltm; jyefvnf&mS azGawG@&jdS cif;vnf; yg0ifayonf? 'dik t f mruf'f
rufual vmhcsf Diarmaid MacCulloch u “T a&S;a[mif; tmZmenfrsm;tm; wpf}udrx f yfavmif; I
az:jyjcif;rSm umodv k pfrsm;onf vwfqwfv#u&f adS om tmZmenfrsm;jzifh pwifc+Jh yD;/ jynfwiG ;f jynfy
omoemjyKajrrsm;Y Oa&myajrmufyikd ;f rS y&dw k ufpwf ifw
h @kd tm; jyefvnf atmifEdkiaf p&ef v_y&f mS ;r_yif
jzpfayonf? ajratmufocsKõ if;*lonf rsm;pGmaom aqmif&u G rf _rsm;ESifh ol&Jaumif;wd@k tm; tm;oGi;f
ay;jcif;udk oufaojyv#uf &Sd.” [k az:jyxm;ayonf?

x&ifh oHCm,em
m,em

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


pefw r&D, r*~,
D dk&D Santa Maria Maggiore bk&m;ausmif;rS o*Fg,em

yky&f [ef;rif; aygvf (3) (1534-1549) OD;pD;aom x&ifh oHCm,em Council of Trent (1545-1563)
rS qDrGefeD simony ta0;a&muf ajr&Sif0g'/ aqGrsKd ;om;csi;f aumif;pm;a&;0g' tjcm;aom csdK;azgurf _rsm;
uJoh dk@ aocsmaom bke;f awmf}uD; rsm;qdki&f m cspm;r_rsm;udk az:xkwf rde@f qckd Jhayonf? tvm;wlyif tjcm;
aom &d;k &m "avhrsm;ESifh toif; awmf. w,loef pdwu f ;l rsm; jzpfonfh &d;k &m =o0g'wdk@tm; jyefvnf
twnfjyKjcif;rsm; vkycf Jhayonf? xd&k ;kd &mrsm;rSm oif;tkyfq&mrsm; ud, k x f nf (tzGJ@tpnf;)/ bke;f
awmf}uD; rsm; tcrf;tem;/ w&m;awmf 7 csuf/ taoG;awmf ajymif;vJjcif; (vlxu k aygifrkHEiS hf pyspf0idk f
wdk@tm; v_'gef;=uaom tcrf;tem;wGif ‚wd@k onf c&pfawmf. taoG;awmf tom;awmfrsm; tjzpf
pifppfajymif;vnf;oGm;onf[k ,H=k unfcsu)f / "gwaf wmf/ pHjyyk*~dKvfEiS fh olawmfpifrsm; (txl;ojzifh r,f
awmf rm&d) wdk@tm; txGÉt f jrwfxm;jcif;/ u,fwifjcif;cH& &ef tvd@k imS ,Hk=unfcsuEf iS fh aumif;rGefpmG
usiafh qmifr_ ESpcf v
k ;Hk r&Sdrjzpf vdtk yfjcif; / aumif;uifbYHk =um;cH pcef; wnf&jdS cif;/ yky&f [ef;ydik frsm;.
tmrcHcsuf (a&mif;&ef r[kw)f ponfjzifh jzpfayonf? ‚wd@k tm;vnf; xdo k C
H m,emrS xyfrH t
wnfjyKcJah yonf? wenf;tm;jzifh y&dw k ufpw f ifhrsm;. =o0g'qdik &f m jyKvJjcif;rsm;udk vH;k 0 todtrSwf
rjyK jiif; yg,vf u
dk jf cif; jzpfayonf? ToHCm,emonf a0;vHoaD cgiaf om a'orsm;rS bke;f awmf}uD;
rsm;. ynm&nf wd;k wufru _ vdk nf; tm;ay;cJah yonf? rDv if. oif;tkyq f &m pde@f csm;vf abmf&kdr, D dk
(1538-1584) onf a0;vHoaD cgiq f ;kH aom a'orSjzpfI tqifjh rifh *k%&f nf&v Sd mcJjh cif;rSm Oyrm
wpf&yfyif jzpfayonf?

&SmazGawG@&Sad om acwf (1492-


(1492-1769)
&SmazGawG@&Sdaom acwfonf c&pfwkdzm udv k efbwfpf (1492) . a&a=umif;c&D; rS pwifcI
Jh / ‚onf
Oa&my udv k edk D ruf&iS ;f v_y&f mS ;r_. trSwo
f n‡mvnf; jzpfayonf?

c&pf,mefomoemjyK
omoemjyK tzGJ@rsm;
umodv
k pf ruf&iS ;f rsm;
&SmazGawG@&Sdaom acwftwGi;f wGif/ a&mr umodv k pf toif;awmfonf urBmopfqo D dk@ c&pf,mef
omoemtm; jzef@cs&D efEiS fh wdik ;f &if; rlv
l vlrsdK;rsm;tm; c&pf,mef omoemtwGi;f od@k ul;ajymif;ap&ef
twGuf omoemjyK ruf&iS ;f rsm;pGmudk xlaxmifcaJh yonf? wpfcsdew f nf;wGi/f z&efppf ZmAD;,m; uJo h dk@
omoemjyK ruf&iS ;f rsm;/ tvm;wl tjcm;aom a,Zl;wf/ =o*wfpwife, D ef;/ z&efppfpuifEiS fh 'dkrDeu
D ef
rsm;rSm tm&SbufEiS fh ta&S@zsm;qDo@kd a&G@v#m; vmcJhayonf? ay:wll*Drsm;u tmz&duodk@ omemjyK
ruf&iS ;f rsm; apydk@caJh yonf? xdo k moemjyK ruf&iS ;f rsm;rS wpfcsdK@rSm tifyg,mjynf&h iS frsm;ESifh yl;aygi;f
v#uf tjcm;olrsm;tm; ESdyu f yG fr_rsm; &Scd Jhayonf? tjcm;aom ruf&iS ;f rsm; (w&kwjf ynfodk@ omoemjyK

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


aom rufw, D dk &ufp.
D a,Zl;wf) rsm;rSm tifyg,mjynf&h iS frsm;. ,Ofaus; r_ odr;f oGi;f jcif; (omoem
jyK rdi_ ;f wdu
k jf cif;xuf) +idr;f csrf;pGm yl;aygif; aqmif&u
G jf cif;rsdK;jzifh csn;f uyfcaJh yonf?

y&dw
k ufpw
f ifh udv
k edk cD sJ@jcif;
urBmopfY y&dw k ufpw f ifhrsm;. txif&mS ;qH;k udv k ekd cD sJ@jcif; rSm t*Fvef yl&w D efrsm; Puritans . ajrmuf
tar&duodk@ ajcqef@jcif; yif jzpfayonf? pyde/f jyifopfwkd@ESihf rwlbJ/ t*Fvdyf udv k dkeDrsm;onf a'ocH
vlrsdK;rsm;tay:odk@ tDAif*svu dk f (omoemjyK) vkyaf qmifjcif;rSm th=H oavmufatmif pdu k t
f m; &Scd Jhay
onf? yl&w D ef odk@r[kwf bk&m;zl;rsm;onf yl&w D ef0g'tm; vufco H rl sm; ud,k wf idk f xlaxmif+yD; tcsKyf
tjcmydik f e,fajrwGif aexdik &f ef t*Fvefudk pGef@cGmcJah yonf? yl&w D efrsm;onf t*FvefrS xGucf mG cJo h nf
rSm olwdk@. bmoma&; t,ltqa=umifh zdEdSycf sKyfcs,cf &H r_rsm;a=umifh jzpfayonf? yl&w D eft rsm;pkrmS
wdik ;f jynf. ajredrfhyidk ;f wGif tajccsc+Jh yD; / xdkae&mwGif vdiyf kdi;f qdik &f m ud, k uf siwhf &m; ysuyf sm;r_rsm;udk
awG@&v#uf tpd;k &taejzifh bmoma&;t& udik w f , G &f efukd wk@aH ES;aejcif; rsm;udk vufrcHEidk jf cif;wdk@
a=umifh olwdk@onf olwdk@. tdrfruftwdik ;f yl&w D efwkd@. udk,yf ikd f urBmopftm; xlaxmif&ef xGucf mG
vm cJjh cif; jzpfayonf?

toif;awmfEiS fh ^m%fpOfawmf (1580-


(1580-1800)
*vDv,
D .
dk tr_&ifqidk cf ef;

&H;k awmfjrwf
rwaf &S@arSmufrS *vDv,
D dk (19 &mpk *sKd ;Zuf eDc;dk vd/ a&mbwf zvD,&l D . yef;csrD )S

*vDv,D . dk tr_udpo
P nf/ ol. udkyg; epfuif tmuoa&;&mtm; axmufyt hH m;ay;r_a=umifh a&mr
umodvk pf toif;awmfEiS fh yÉdyuQ jzpfc&Jh jcif; jzpfayonf? ‚tm; ordik ;f wGif bmoma&;ESifh odyH̀
a&;& wdk@ qufpyfvmaom umv[k owfrw S af vh&adS yonf?

at'D 1610 wGif *vDv, D o dk nf ol. =u,fwm&m wrefawmf Sidereus Nuncius pmtkyu f dk yHkESdyf
xkwaf 0cJhayonf? ‚wGif th=H oavmufaom pl; prf;r_jzpfonfh oljyKvkyaf om tEk=unfhrSeaf jymif;
topfudk az:jycJah yonf? ‚ESit fh jcm;aom &SmazGawG@&cdS surf sm;u tmumoa&;&m qdik &f m em;vnf
Edik fr_ cufcJaejcif; rsm;udk ajz&Si;f &ef taxmuftyHh jzpfcI Jh / aumfyife;D uyfp.
f [Dv, D pdk ifx&pf
heliocentric oDt& dk D uJo
h dk@ tajccH oif&;kd rsm;ay:Y pdwf0ifpm;r_ jyefvnf opfqef;apcJo
h nf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


wefjyef ta&;,ljcif;tm;jzifh rsm;pGmaom ynm&Sifrsm;u urBmonf v_y&f mS ;onf[k qdkjcif;/ aeonf
0ifxu G o
f mG ;vmjcif; r&Sb
d J A[djk yK&yfaeonf[k qdjk cif; rsm;onf rdpm> t,ljzpfonf[k qufvuf udik pf GJ
xm;ayonf? xdak cwfumvu olw@kd . t,ltqwpfcsdK@onf orRmusrf;pmyg ay;xm;csuEf iS hf 0da&m"d
jzpfaejcif; rsm;rSm rdpm> t,l[k em;vnf;xm;=uayonf? *vDv, D .dk bufwiG frl oDt&dk q D idk &f m/ tmum
o qdik &f m/ tawG;tac:qdik &f m tjiif;yGm;bG,jf zpfr_rsm;rSm txGÉt f xdyo
f dk@a&mufvmI aemufq;Hk wGif
ol@tm; tr_wifppfaq;v#uf at'D 1633 ckESpw f iG f t,lysurf t_ wGuf jypf'%fjzpfaom axmif'%fudk
ay;cJah yonf? odk@aomf trSww f u,fwiG f olc&H aom axmif'%frmS ol@pmtkyw f iG f yky&f [ef;rif;tm;
apmfum;r_a=umifh jzpfI/ aumfhyg;epfuifonf tmumoESifh ywfoufaom odyq H̀ idk &f m taxmuftxm;
rSm jynfph Hvk aHk vmufr_ r&Scd Jhacs? (ol@ot
D &kd w
D iG f tmumoa&;&m tcsut f vufrsm;ygaomfvnf;/ xdk
tcsuf tvufrsm;rSm urBm. a&G@v#m;aer_onf tjcm;aom axmufyhHr_rsm; r&Sad cs[k jzpfI/ p=u0Vm
qdik &f m qGJt m; oDt&dk D tm; &SmazGrawG@ro DS nf txdom jynfph ckH Jhayonf)?

jyifopfawmfveS af &;
jyifopf &Dbmyvufuif jyuQ'def ESifh bke;f awmf}uD;rsm; qef@usiaf &; tcsdet
f q/

jyefvnfE;dk ºuGonf
onfh 0g' (1720-
(1720-1906)
jyefvnfE;dk ºuGaom 0g' odk@r[kwf jyefvnfE;kd ºuolrsm;qdo k nfrmS uJvAf ifepfrsm;ESifh 0ifpav,ef; wdk@.
jyefvnfE;dk ºur_udk ud, k fpm;jyKI/ Ed;k xr_}uD;[k ac:qdak yonf? ajrmuftar&duwGif tDAif*svu D ,frsm;/
y&ufbidk wf m 0g'Drsm;/ bwWZd H0g'Drsm;ESihf rufoadk 'gh0g'D toif;awmfrsm;. ay:xGef;wd;k wufvmr_ukd awG@
&ayonf? xdv k y_ &f mS ;r_onf wajz;ajz;ESihf tm;aysmhomG ;aomtcgwiG f ‚onf jyefvnf tpm;xd;k ol
rsm; v_y&f mS ;r_tm; jrifw h ufvmap&ef ay;tyfcaJh yonf?

Ed;k xr_}uD;
yxrOD;qH;k Ed;k xr_}uD;rSm at'D 1730- 1740 wGi/f tar&duef udv k ekd De,frsm; y&dw k ufpw f ifh bmoma&;
pdwjf yif;xefolrsm;. vdi_ ;f u,uf yifjzpfayonf? bk&m;w&m;ESiq fh kid af om olawmfpifw&m;rsm;udk
a[majymjcif;/ 0wfjyKenf; &d;k &d;k rsm;ESifh ESu&f id_ ;f aom yk*v ~ ud tjypfrsm;ESihf a,&_c&pf. ud, k pf m; tjypf
cH,al y;r_rsm; tav;ay; a[majymonfh &d;k &m jyKjyif ajymif;vJjcif;rsm;udk jyKvkycf aJh yonf? ordik ;f
ynm&Sif qpf'eD tD; tmvfpxGr;f Sydney E. Ahlstrom u ‚onf “Edik if w H umqdik &f m y&dw k ufpf
wifrh sm; uaomif;ueif; jzpfjcif;. wpfpw d wf pfyikd ;f r#om jzpf.” [k &_jrifxm;ayonf? ‚onf
*smr%DwiG f ydik ;f ,pfwufZif/ t*FvefwiG f tDAif*svu D Jvf jyefvnfE;dk xjcif; ESifh rufokd@'ufZifrsm;
udv k nf; jzpfay:apcJhayonf? ‚onf 0wfjyKtoif; xlaxmifjcif;. touf0n d m^f jyefvnf
&Sio f efa&;udk A[dkjyKcJhI? 0wfjyKvx l q k ikd &f m pka0;r_rsm;/ y&ufbikd w f m 0g'Drsm;ESifh 'gch sf jyKjyifajymif;vJa&;/
*smref jyKjyifajymif;vJa&;/ bwfywufpfrsm;ESihf rufoakd 'gh toif;awmfrsm;od@k rsm;pGm xda&muf
cJah yonf? xdk@tjyif aus;u|ef vlO;D a&;rsm;xHo@kd vnf; jyef@ESH@caJh yonf? 'kw, d t}udrf Ed;k xr_}uD;
(1800- 1830) onf yxrt}udrfEiS hf rwlnaD wmhbJ/ ‚onf toif;awmfrJhrsm;odk@ OD;wnfv#uf
wufºuaom awG@qHkr_rsm;tm;jzifh yk*v ~ ud u,fwifjcif;cH&r_tm; &du k o f iG ;f cJhayonf? ‚onf
refrGefESifh jrifjh rwfaom v_y&f mS ;r_tzGJ@ uJo h dk@aom jyefvnf tpm;xd;k r_0g'. tpydik ;f tkyfpkrsm;od@k vnf
&du k cf wfomG ;ayonf? wwd, Ed;k xr_}u;D onf 1857 wGif pwifc+Jh yD; urBmESit fh 0Sr;f txl;ojzifh t*Fvyd f
pum;ajymEdik fiHrsm;odk@ jyeff@ESH@vy_ &f mS ;cJhayonf? ajrmuf tar&durS Ed;k xr_}u;D xJodk@ aemufqHk; 0ifvm
aom tkyfpkrSm yifwufpu f w
dk Jv0f g'Drsm; jzpfI/ olw@kd . a&aomufjrpfrmS rufoakd 'ghpf/ 0ufpav,ef wdk@
jzpfayonf? jrifjh rwfaom v_y&f mS ;r_tzGJ@onf 1906 ckEpS w f iG f avmhtif*s,v f pf+rdK@ tZlpm vrf;r ay:rS

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


pwifcJhayonf? yifwufpu
f w dk Jv0f g'Drsm;onf aemufyikd ;f wGif ESu+f cdKub
f ,
G f v_y&f mS ;r_ Charismatic
movement tm; OD;aqmifcaJh yonf?

jyefvnf tpm;xd;k 0g'rD sm;


jyefvnftpm;xd;k 0g'Drsm;qdo k nfrmS toif;tzGJ@}uD; pkpnf;xm;jcif; r&So d nfh trsdK;rsdK;aom v_y&f mS ;r_
tzGJ@rsm;udk ud,k pf m;jyKI/ acwf+ydKif c&pf,mef omomemrsm;/ rlvyifr rSeu f efaom c&pf,mefrS vrf;vGJ
aom tzGJ@rsm;[k todt rSwf jyKcH&olrsm; jzpfayonf? xdt k kypf krsm;onf jyefvnf wnfaqmuf
&ef }uHpnfv#uf “wrefawmf 0wˆKtm;” vrf;jyusr;f tjzpf oH;k avh&adS yonf? jyefvnf tpm;xd;k
0g'Drsm;onf 'kw, d Ed;k xr_acwf}uD;wGif wd;k wufzG@H +zdK;vmcJIh / y&dw k ufpw f ifh jyKjyifajymif;vJa&;ESifh
ordik ;f 0if qufo, G fr_ &Scd Jhayonf? odk@aomf uGJjym;jcm;em;onfrSm ‚wd@k onf olw@kd u, kd o
f w
l @kd jyKjyif
ajymif;vJjcif; jyKvkyo f nf[k rnfonft h cgwiG rf S raz:aqmifay? a,&_acwfumv twdik ;f toif;awmf
tm; qufvuf wnf&aSd ponf[k aºu;a=umf+yD;/ toif;awmfwiG ;f wGif aysmufq;Hk aeonf[k olwdk@
axmufjyaom tcsufrsm;tm; jyefvnf tpm;xd;k jcif;om jzpfcJhayonf? xdt k oif;tzGJ@rsm;rSm “aemuf
ydik ;f ae@&uf olawmfpifrsm; toif;awmf” (refrGef) ESihf “a,a[m0g oufaocH v_y&f mS ;r_” rsm; jzpfay
onf?

acwf+ydKifwnf&rSd _ ordik ;f (1848 rS ,ae@acwf)


acwf+ydKif acwfumvrsm;wGif c&pf,mef toif;awmf. ordki;f udk 1848 ck awmfvSefa&;rS ,ae@acwfxd
umvudk owfrw S af yonf?

&k&t
S ifyg,mtwGi;f rS &k&S atmfoadk 'gh toif;awmf

armfpudk u&ifrvifrS toif;awmf. yHk


&k&S atmfoadk 'gh toif;awmfonf &k&t S ifyg,mtwGi;f wGif txl;tcGi&fh ae&mY &Scd aJh yonf? atmf
odak 'gh0g'/ oufO;D qHyidk f0g'ESifh vlom;tusKd ;jyK0g' Orthodoxy, Autocracy, and Populism [k
aemufydik ;f &k&t S ifyg,mwGif aqmifyk't f jzpfyif az:jyv#uf&adS yonf? 18 &mpk yDwm. toif;awmf
jyKjyifajymif;vJ;jcif;tm;jzifh toif;awmfonf Zmbk&m. xde;f csKyfr_atmufY &Sad ecJah yonf? ‚.
tkycf sKyfa&;qdik &f m ud,
k x
f nfrmS tjrifjh rwfq;Hk aom oHCmpk jzpfI/ Zmbk&ifu olu, dk w
f idk f bdou
d o
f Ge;f
w&m;0if cef@tyfayonf?

toif;awmfonf trsKd ;rsKd ;aom &yfpzD aD u;&Si;f russification 0g'jzef@csDa&;rsm;Y yg0ifcI


Jh / *sL;qef@usif
a&; tpDtpOfY yg0if ywfoufco Jh nf[k pGyfpJcG &H ayonf? qD; rduk f qef@usiaf &;ESihf *sL;qef@usifa&;

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tpDtpOfrsm;wGif toif;awmf taejzifh wdu k &f u
kd yf g0if ywfoufcaJh =umif; taxmuftxm;rsm; rawG@
&acs? rsm;pGmaom &k&S atmfoadk 'gh bke;f awmf}uD; rsm;ESihf obm&ifh 0gpOf}uD;olrsm;u *sL;wdk@tm; ESdyfpuf
n‡i;f yef;r_udk yGifhyiG v
fh if;vif; ckccH JhI/ xdu
k dpt
P m; tenf;qH;k taejzifh 19 &mpk. 'kw, d xuf0ufyidk ;f wGif
awG@&ayonf? toif;awmftaejzifh *sL;bmom0ifw@kd tm; xdo k @kd jyKrlr_ w&m;0iftm;jzifv
h nf; r&Scd aJh cs?

toif;awmfonf aus;vufawmom;rsm; tay:Y tcGefaumufc&H ef cGijfh yKcJah yonf?

toif;awmftm; Zmbk&if.vlrsm;uJo h @kd yif abmfcsDApfEiS fh tjcm;aom &k&aS wmfvSeaf &; orm;rsm;u
&efot
l jzpf &_jrifowfrw
S jf cif;udk cH&ayonf?

qdAk ,
D uf ,le,
D t
H wGi;f rS &k&S atmfoadk 'gh toif;awmf
&k&S atmfoadk 'gh toif;awmfonf atmufwb kd mawmfveS fa&;+yD; aemuf/ jynfwiG ;f ppfwiG f wyfjzLawmf
ESifh yl;aygi;f aqmif&u
G cf aJh yonf? Ttcsi;f t&ma=umifh aemufyidk ;f wGif abmfcsDApfrsm;. rvdrk ke;f xm;r_
udk cHc&Jh ayonf? vDeif. uGejf rLepf tkycf sKyfa&;tzGJ@onf bmoma&;qdik &f m udpPrsm;wGif =um;ae0g'
rwnf&Sd Edkiaf oma=umifh ‚taejzifh toif;awmftm; u&k%mrJah =umif; jyo&rnf jzpfonf? vDeif.
ypPn;f rJh vlwef;pm; todik ;f t0dik ;f wGif toif;awmftwGuf ae&m[lI r&Sdacs?

atmufwb dk mawmfvSeaf &; rwdik frSDEiS fh +yD;aemuf 1917 Edk0ifbm 7 &uf (jyuQ'deaf [mif; t& atmufwdk
bm 12 &uf)wGif qdkA, D uf ,le, D tH wGi;f uGejf rLepf tkyfcsKyfr_atmuf urBmwpfcv k ;Hk nD!w G =f u&ef
v_y&f mS ;r_ wpfck jzpfcaJh yonf? xdv k _y&f mS ;r_wiG f Oa&my ta&S@yikd ;f abmfvuefa'o wdik ;f jynfrsm; yg0ifcJh
ayonf? tcsKd @aom qvAf wdik ;f jynfrsm;onf olw@kd . wdik f;&if;om; toif;awmfrsm;ESihf wdik ;f &ifom;
&d;k &mtarGrsm;rSm cdik frmpGm csnaf ESmif+yD;om; jzpfI/ olwdk@vx l ak &m toif;awmfrsm;yg tm;vH;k onf
qdkA, D uf. ypfrw S rf sm; jzpfcaJh yonf? bmoma&;ESihfywfoufI qdkA, D uf. w&m;0if &yfwnfr_rmS
“bmoma&;vGwv f yfciG fhEiS fh oD;cHem;vnfay;jcif;” [k jzpfaomfvnf;/ Edik if Hawmfonf odyH̀enf;us
trSew f &m;udo k m vufcaH ponfh bk&m;rJh0g'udk xlaxmifcaJh yonf? bk&m;rJh0g'tm; a0zefjcif;tm;
jyif;jyif;xefxef wm;jrpfxm;+yD; wcgw&H axmif'%fc&H jcif;yif &Sad yonf?

qdkA, D uf ,le, D o H nf r#waom t,ltq tawG;tac:ESihf bmoma&;qdik &f m txGÉt f xdy&f Sdaom
a&S;OD; Edik if wH pfEidk if H jzpfcJhayonf? xdt k &mrsm; tqH;k owfap&ef/ uGejf rLepftpdk;&onf toif;awmf.
ydik fqidk fr_rsm;udk jynfoyl idk f odr;f jcif;/ bmomw&m;tm; oa&mfavSmifajymifjcif;/ ,H=k unforl sm;tm;
taESmift h ,Suaf y;jcif;/ pmoifausmif;rsm;wGif bk&m;rJh0g'tm; a[majymjzef@csjD cif;rsm; jyKvkycf Jhayonf?
bmomw&m;tay:Y ta&;,lr_rsm;&Sad omfvnf; / Edkiif aH wmf. tusKd ;twGuf pnf;vH;k nD!w G rf _ t
aumif;qH;k aom bmomw&m;rsm;udk w&m;r0if a=ujimjcif; r&Scd aJh cs? atmfokda'gh bke;f }uD;rsm;ESihf ,Hk
=unforl sm;tm; ta&;,lenf; tcsdK@rSm uGyfrsufjcif;/ ESdyfpufjcif;/ axmifoiG ;f tus^;f csjcif; / &Jbufodk@
ydk@jcif;/ pdwZW aq;&Ho k dk@ ydk@jcif;rsm;yif jzpf.? tusdK;qufa=umifh toif;awmftm; n‡i;f yef;cH&aom/
tmZmenf toif;awmf[k ajymif;vJ jzpfwnfvmcJ. h ? abmf&ADS pfawmfvSeaf &;+yD; yxr 5 ESpw f iG f
oif;tkyq f &mawmf 28 yg;ESifh bke;f awmf}u;D 1200 uGyfrsucf Hc&Jh .?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


u,fwif&iS f c&pfawmf (uufo',f armfpud)k jyefvnf wnfaqmuf+yD;yHk

1920ESifh 1930 bmoma&; qef@usifr_ vHa_ qmfjcif;. t"du ypfrw S frmS ,H=k unfodl vlO;D a& trsm;qHk;
jzpfaom &k&S atmfoadk 'gh toif;awmfyif jzpf.? ‚. tm;vH;k eD; yg;aom bke;f awmf}uD;rsm;ESihf ,H=k unf
olrsm;rSm ypfowfc&H jcif; odk@r[kwf &Jbufpcef;odk@ tydk@cH&jcif; rsm; jzpfcJh.? bmoma&; t,ltq
qdik &f m ausmif;rsm;tm; tydwcf &H ./ toif;awmf. yHkEdSyx
f kwaf 0r_rsm;udk wm;jrpfc&H .? 1927 rS 1940
ckESpt f wGi;f &k&t
S oif;awmf bk&m;ausmif;aygi;f 29584rS 500 atmufodk@ av#mhusc&Jh .? xdk 1927 rS
1940 ckESpt f wGi;f atmfoadk 'gh bke;f }uD; 130000 tzrf;cH&.? ‚rS 95000 rSm ao'%fay;cH&.?
Zmom zvd&k ifpuDrmS T tmZmenf topfrsm; pm&if;wGif wpfyg; tygt0ifjzpf.?

1941 ckESpf emZD*smr%DrS qdkA, D uf,el ,D t H m; wduk cf u


kd +f yD;aemuf/ *sdK;Zif pwmvifonf ppfyGJtwGuf
rsKd ;cspfrsm; pkaqmif;ay;&ef &k&S atmfokda'gh toif;awmftm; jyefvnf &Sio f efciG fhay;cJh.? 1957 ckESpwf iG f
&k&S atmfoadk 'gh toif;awmf bk&m;ausmif;aygi;f 22000 onf jyefvnf &Sio f efvmcJ. h ? odk@aomf 1959
ckESpw f iG f eDuw D m u&kcsuo f nf ol. yGJO;D xGuf 0g'jzef@csDr_ taejzifh toif;awmftm; qef@u siI f /
bk&m;ausmif;aygif; 12000 udk t"rRyw d fyif ypfc.Jh ? 1985 ckESpw f iG f bk&m;ausmif; aygi;f 7000 atmuf
wGio f m &Scd IJh / toif;awmf. 0gpOfu, kd xf nf bke;f }uD;rsm;rSm axmifcscH&jcif;/ odk@r[kwf t"rR xkwf
yg,cf &H jcif;wdk@ jzpfcJh.? olwdk@.ae&mrsm;wGif vufyg; bke;f awmf}u;D rsm;udk tpm;xd;k cJI h olwkd@rS trsm;pk
onf au*sDbDEiS fh csnaf ESmifv#uf &Sad y.?

qdkA,D uf ,le, D tH wGi;f wGi/f toif;awmfrsm;tm; zsuo f rd ;f jcif; ESifh tqifhqifh pepfwus ydwfypfr_rsm;
rSm ,cifu toif;awmfrS vkyfaqmifonfh tv_'getm; jzef@jzL;jcif; / vlr_zv l akH &;vkyif ef; rsm;udk Edkiif H
awmfrS vufv$J,v l udk jf cif;wdk@ jzpfayonf? yk*v~ u d ydik f ypPn;f tm;vH;k ESihf toif;awmfyikd frsm;udk jynfo l
vlxk oH;k &ef jynfoyl idk f odr;f vdu k af yonf? tpdk;&onf bk&m;ausmif;rsm;tm; oH;k cGijfh yKxm;onf[k
jy,k*t f jzpf ae&mtenf;i,ftm; 0wfjyKqkawmif;Edik &f ef cGihfjyKay;xm;aomfvnf; Edik if aH wmfydki[ f k
owfrw S f xm;ayonf? Edik if aH wmftaejzifh taxGaxG ynma&;twGuf &HyHkaiGawmifw h if;vmaom
tcg/ toif;awmf. ynma&;0efaqmifciG hf/ uav;rsm;twGuf vufr_ynmrsm; oif=um;cGifh ausmif;
rsm;udk cGifhrjyKawmhacs? t&G,af &mufolrsm; twGuo f m bk&m;ausmif;ESifh qufpyfaom tvkyfrsm;udk
vkyu f idk fEidk o
f nfh avhusio fh ifwef; rsm;udok m cGihfjyKxm;ayonf? bke;f }uD;&[ef; vlwef;pm;/ bmoma&;
ausmif;/ avhvma&; tkyfpk/ we*FaEG ausmif; / bmoma&; yHkEdSyx f w k af 0jcif; tm;vH;k onf w&m;r0if
odk@r[kwf wm;jrpfxm;jcif;udk cH&ayonf? TESdyu f Gyfrr_ sm;rSm pwmvif uG,v f eG f+yD; 1991 ck
qdkA,D uf ,le, D H +ydKuGJcsdet f xd qufvuf&adS ecJhayonf? qdkAD,uf ,le, D H +ydKuGJ+yD;aemufwiG f bk&m;rJh0g'

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


wHy;dk atmufrS olawmfpif (c&pfbke;f }u;D a&S; rS bGJ@) rsm;tjzpf rsm;pGmaom tmZmenf topfrsm;udk
xnfo h iG ;f v#uf &Sad yonf?

zufqpf0g'
zufqpf0g'onf 20 &mpk Oa&mywGif Edik fiaH &; tkycf sKyfol tpd;k &rsm;ESifh wdu
k &f u dk q f ufpyfcI
Jh / txl;
ojzifh [pfwmvm. emZD*smr%D/ rlqdv
k ekd D. tDwvDEiS hf z&efu.
kd pydefEidk if w
H dk@ jzpfcaJh yonf?

emZD0g'
emZD0g'twGi;f c&pf,mefbmom. tajctaerSm tvGew
f &m &_yfaxG;ayGvv
D aS yonf?

rSwaf vmufaom rSww f rf;rsm;rSm ordik ;f q&m 'D&cD f [lr;f u “trsdK;om; qd&k , S v f pf0g' (emZD0g').
vSnpfh m;r_udk umodv k pfrsm;rSm y&dw k ufpw f ifhrsm;xuf ydkrkdI ckccH &Jh onfrmS oHo, jzpfb, G fr&Sad cs/” [k
a&;om;cJah yonf? yky&f [ef; ydik ;f ,mhpf (11) u ruf b&ifeef'g aqmh*sf wGif a=ujimxkwx f m;onfrmS
T zufqpf tpd;k &onf yke;f uG,x f m;aom a&S;a[mif;vl&ikd ;f &d;k &m pdwq f EN&ISd / umodv k pfwdk@tm;
evHrxlEidk &f efEiS fh wpfygwD tm%m&Sif zufqpf wdik ;f jynf. bk&m;0wfjyKr_rSm wdik ;f jynfonf bk&m;ocif
ESifh tajccH vltcGit fh a&; vl@*k%w f @kd . txufY &Sad eonf” [k jzpf.? ol@a=ujimcsuw f iG f “emrfyidk ;f
qdik &f m tm;jzifh (c&pf,mefrsm;) tm;vH;k onf qDru dk frsm; jzpf=u./” emZDtm; c&pf,mef urBm}uD;.
*dk%;f csKyf}uD; tjzpf bGJ@ay;xm;ay.? (a,&_tm; owfcaJh om *sL;wdk@. bkef;}u;D bGJ@ &Afbidk f csKyf}uD;
tjzpf bGJ@ay;xm;jcif; yif)?

umodv k pf ya&m[dwfrsm;rSm xde;f odr;f a&; pcef; rsm;Y *sL;rsm;ESihf twl uGyfrsucf &H ./ Oyrm tm;jzifh
umodv k pf ya&m[dwf 2600 tm; 'gu h cf |m Dachau wGif axmif'%fay;cH&+yD; xdt k euf 2000 rSm
uGyfrsucf &H .? xdk@jyif ydv
k efvlrsdK; ya&m[dwf 2700 rSm uGyfrsucf &H ./ (‚onf ydv k ef vlrsdK;
c&pf,mefbke;f }uD; tm;vH;k . av;yHw k pfykH jzpfonf)/ ydv
k ef vlrsdK; c&pf,mef oDv&Sif 5350 rSm ae&m
ajymif;jcif;/ axmifcsjcif;/ uGyfrsujf cif;rsm;udk cH& .? [dkvu dk mhpwf f umvtwGi;f wGif rsm;pGmaom
umodv k pf vl0wfa=umifrsm;/ bke;f }uD; rsm;/ yky&f [ef; ydik ;f ,mhpf (12) tygt0if rsm;pGmaom c&pf,mef
rsm;u *sL;rsm; pGmudk cdvk cH_ iG afh y; u,fwifcaJh y.? xdk@a=umifh a&mrrS *sL; *d% k ;f csKyf bke;f awmf}uD;onf
*sL;rsm;udk u,fcaJh om aus;Zl;a=umifh 1945 ckESpw f iG f umodkvpf c&pf,mef xJo@dk bmomajymif;vJcJh.?
olonf bmomajymif;I (yky&f [ef;rif;. yxr trnfjzpfaom) ,l*sife, D dk [laom trnfudk cH,cl Jh
ay.? tDwvDqidk &f m tpPa&;vf aumifppf0efwpfO;D u “ppf}uDtwGi;f wGif *sL;wdk@. toufudk u,fwif
cJo
h nfrmS c&pf,mef toif;rsm;tm;vH;k / bmoma&; toif;tzGJ@rsm;tm;vH;k / tzGJ@t pnf;aygi;f pHkrsm;
pkaygi;f xm; jcif;xuf umodv k pf toif;awmf. u,fwifcrJh u _ ydkrkd rsm;jym;onf” [k 0efcH xGuq f cdk Jh
ayonf?

emZDrsm;ESifh y&dw k ufpw


f ifh txl;ojzifh *smr%DrS vlom&if toif;awmf. qufqaH &;rSm &_yfaxG;v#uf
&Sad yonf? odk@aomf *smr%DrS y&dw k ufpwf ifh trsm;pkrmS *sL;qef@usifa&; v_y&f mS ;r_twGuf emZD0g'udk
t}uD;tus,f tm;ay;axmufccH Jhayonf? od@k aomf (vlom. ygpw f m) 'dik ,
f ufpx f &ufcsf bGe[
f dk@zfzm
uJo h dk@ tcsKd @aom toif;awmfrsm;u emZD0g'tm; tjyif;txef uef@uu G o f nfrsm;vnf; &S. d ?
aemufydik ;f wGif bGe[f dk@zfzmrSm [pfwvmtm; vky}f uH&ef }uH&mygtjzpf tjypfoifI h uGyfrsucf v
H u dk f
&ayonf?

zufqpf tDwvD

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


tDwvDEdik if YH zufqpfpepfxeG ;f um;pOf umvwGif ydki;f ,mhpf 11 onf yky&f [ef;rif; &mxl;udk qufcx
H m;
tjzpf&cSd o
Jh nf?

pydejf ynfwiG ;f ppf


tZmem. bke;f }uD;&[ef; qef@usiafh &; txdu&ke;f umvESifh xdyk ÉdyuQrjzpfru
DS mmva=umifh umodv
k pf
rsm;onf bufrvduk jf cif; odk@r[kwf z&efub
kd ufrS &yfwnf&ef vdvk vkd m;vm; &Scd Jhayonf?

=opwD;,m;rS 'd;k vf zwfpf


‚onf yky&f [ef;rif; ydik ;f ,mhpf (11)tm; uGm'&m*pfqDrkd tefEdk Quadragesimo Anno udk tod
trSwjf yKapaom pHjy Edik if aH &; orm; jzpfayonf?

taemufbufqo
D dk@ pGef@cmG ajymif;a&$@vmolrsm;
acwfopf atmfoadk 'gh &mZ0ifwiG f wpf[kex f ;kd zG@H +zdK;vmjcif; rsm;teuf ta=umif;t&m wpfckrmS atmfodk
a'gh c&pf,mefrsm;onf taemufbufo@kd +ydKusvmjcif; yif jzpfayonf? vGecf aJh om ESp&f mpkrsm;twGi;f
*&dEiS fh ta&S@buf teD; 0ef;usifrS ajymif;a&$@vmolrsm;onf Oa&my taemufyikd ;f / awmifEiS afh jrmuf
tar&duESifh =opaw;v#wdk@wiG f pGef@cmG vmaom atmfokda'gh xkwnftjzpf jzpfwnfvmcJah yonf?
wzef abmf&SDApf awmfveS fa&;a=umifv h nf; &k&S axmifaygi;f rsm;pGmrSm taemufbufqo D @kd xGuaf jy;
vmcJ&h ayonf? xdt k usdK;qufa=umifh atmfoakd 'hg &d;k &m tacscsaeolrsm;onf t}uD;tus,f 0dao
o}uD; cJah yonf? oef;aygi;f rsm;pGmaom atmfoakd 'ghrsm;onf taemufEikd if Hrsm;&Sd olwdk@. arG;pm;rdcif
Edik fiHrsm;wGif w&m;0if tacscs aexdik cf iG hf &uwnf;u yx0Dt& ta&S@bufudk rydik fqidk af wmhay?
odk@aomfvnf; olwdk@onf ta&S@widk ;f atmfoakd 'gh &d;k &m ,H=k unfrt _ wdik ;f qufvuf pGJuikd xf m;ayonf?
*&d/tm&Af/ &k&/S qmAD;,m;/ ,lu&de;f / &dak r;eD;,m;/ bl; a*;&D;,m; ponfjzifh atmfodka'hg tm;vH;k eD; yg;udk
tar&duefjynfaxmifpw k iG f ud,
k pf m;jyKI awG@&ayonf?

c&pf,mef t,ltqrS acwfopf OD;wnfcsuf


acwfqef;0g' ESifh o[Zmw c&pf,mef
wcgw&HwiG f o[Zmwjzpfaom t,ltq [k ac:wGio f nfh o[Zmw c&pf,mef0g'onf trsKd ;rsdK;
aom t,ltqrsm;udk +cHKix Hk m;onfh xD;&dyf wpfck jzpfayonf? ‚onf 18/ 19/ 20 &mpkrsm;twGi;f
tawG;tac: 'oersm;udk o&kyaf z:aom bmoma&; aqmif&u G rf r_ sm;ESihf cHpm;r_rsm; yifjzpfayonf?
c&pf,mef bmoma&; a0g[m& “o[Zmw” qdo k nfrmS Edik fiaH &;avmu oH;k “vuf0J,dr;f ” odk@r[kw f
bmom a&; *d%k ;f wpfck r[kwaf y? ‚onf bmomw&m;twGi;f ESifh tjyif tawG;tac: 'oersm;ESifh
qufpyfI vGwv f yfpGm ajymqdak qG;aEG;jcif; bufu, kd rd ;f v#u/f ^m%fpOftvif;a&mifacwf Age of
Enlightenment twGi;f bmoma&; O'g[&k%frsm; jzpfayonf?

tajccH0g'
c&pf,mef tajccH0g'D qdo k nfrSm c&pf,mef[k rdru
d ,dk rf drd ac:qdak eaomfvnf; c&pf,mef. tajccH
tkyfjrpfrsm;[k trsm;u qH;k jzwfxm;onfrsm;udk vufrcHaom acwfqef; 0g'ESifh vH;k 0 o[Zmw 0g'D
y&dw
k ufpw f ifhrsm;tm; wkH@jyefonft
h aejzifh txl;ojzifh +AdwdefEiS fh tar&du ef y&dw
k ufpf w
f ifhrsm; twGi;f

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


19 &mpk aESmifyidk ;f ESifh 20 &mpk qef;pwGif ay:ayguv f maom v_y&f mS ;olrsm;udk ac:ayonf? tajccH
0g'Drsm;onf c&pf,mef. 0daoo*k%fyk't f m; xdcu kd af v#mhyg;apEdik jf cif; r&Sad om rnforl S rjiif; Edkio
f nfh
bmoma&; a&aomufjrpf tajccHov D tm; jyefvnfxal xmif&ef tm;xkw=f uayonf? xdt k ajccH
a&aomufjrpfrsm;rSm inerrancy of the Bible, Sola Scriptura tysdKpifraS rG;aom a,&_/
ud,k pf m;jyK u,fwifjcif; =o0g'/ ud, k cf E<mtm;jzifh jyefvnf&iS jf yef aom a,&_/ jyefvmthq H J a,&_c&pf
ponfwdk@jzpfayonf?

bmwDuef 'kw,
d oHCm,em
m,em
1962 ck atmufwb dk m 11 &ufae@wiG f umodv
k pf toif;awmf. 21 }udrfajrmuf toif;awmfv;Hk
qdik &f m pkqHkyGJ jzpfonfh bmwDuef 'kw, d oHCm,emtm; yky&f [ef; rif; *|ef (23) u zGiv hf Spcf o
Jh nf?
oHCm,emrSm obm0twdik ;f yif o&kyaf z:xm;I/ w&m;ao vufc+H yD;om;twdik ;f zGifhqx dk m;+yD; =o0g'
rsm;udk tav;ay;jcif; / bk&m;0wfjyKjcif; tavhtxudk jyefvnfwnf;jzwfjcif;/ acwf+ydKiu f mvrsm;
twGi;f toif;awmf. oif&;dk rsm;tm; yDopGm &Gwq f dkEdik &f ef vrf;!$ef aqmif=u^f;ay;jcif;rsm; jyKvkycf Jhay
onf? ToHCm,em. txifay:qH;k aqmif&u G cf surf Sm vlpak 0; 0wfjyKr_rsm;wGif vufwif toif;
awmfrsm; uJo h dk@ a'oEœ& bmompum;tm;jzifh wnfaqmufciG &hf adS =umif; qH;k jzwfcsufyif jzpfayonf?

toif;awmfv;Hk qdik &f m 0g'


toif;awmfv;Hk qdik &f m 0g'onf c&pf,mef tkyfpkrsm;twGi;f tjyeftvSef ajymqdkaqG;aEG; jcif; enf;jzifh
wpfpp pD;vH;k nD!w G rf &_ v
Sd m&ef v_y&f mS ;aqmif&u G af om vrf;pOfukd ud, k fpm;jyKayonf? xdpk um;vH;k ,l
rpfepfZif (toif;awmfv;Hk qdik &f m 0g') qko d nfrmS *&da0g[m& ,lurdk DeD rSqif;oufvm+yD; (tacscsae
xdik af om avmu) [k jzpfayonf/ od@k aomf rsm;aomtm;jzifh xdx k uf ydkrdkajymifajrmufaom teufudk
aqmifonfh “wpfv;Hk wnf; wpf0wnf; p=um0Vm” [kvnf; jzpfEikd af yonf? toif;awmfaA' oD;jcm;
trnf owfrw S fr_ jyefvnfziG q fh dkjcif; tm;jzifh aemufyikd ;f yHkaqmifonfrmS xdv k _y&f mS ;r_tm; umodvk pf
ESifh y&dw
k ufpw
f ifh tjzpf cGJjcm;xm;ayonf? (xdo k wfrw S fr_rmS umodvk pf toif;awmfro S m jzpfI/
tjcm;aom toif;awmfrsm;u vufrcHacs?)

umodv
k pf toif;awmfv;Hk qdik &f m 0g'
vGecf aJh om &mpktwGi;f umodv k pf toif;awmfEiS hf ta&S@wdik ;f atmfoadk 'gh *dk%;f }u;D rsm; t=um; jyef
vnf yl;aygi;f &ef rsm;pGmaom v_y&f mS ;r_rsm;udk aqmif&u G fc=Jh uayonf? wd;k wufr_rsm; &Sad omfvnf;
aemufq;Hk *d% k ;f uGJqdki&f m ajz&Si;f csuw
f iG f yky&f [ef;rif; qdik f&m txGÉt
f xdy&f mxl; ESifh vGwvf yfaom
atmfoadk 'gh toif;awmfi,frsm;u twm;tqD; jzpfaecJah yonf?

1894 ck Ed0k ifbmv 30 &ufae@wiG f yky&f [ef;rif; vD,kd (13) u wrefawmfqidk &f m ay;pmudk &du k fESdyf
xkwaf 0cJhayonf? xdpk mwGif (ta&S@ydik ;f toif;awmfrsm;tm;) umuG,f apmifha&Smufjcif;onf
ta&;}uD;I/ toif;awmf wpfcv k ;kH twGuf ta&S@wikd ;f &d;k &mrsm;udk qufvufwnf&&Sd efvadk =umif;
az:jyxm;ayonf? 1965 ck 'DZ ifbm 7 &ufae@wiG f yky&f ef[ef;rif; aygvf (6)ESifh toif;awmfv;Hk qdki&f m
oif;tkyqf &mawmf tufoefem*d;k &mhpf (1) wdk@. yl;wGJa=ujimcsuw f iG f 1054 ckESpfrS tjyeftvSef
tquftoG,f jzwfcJh=ujcif;tm; &kyo f dr;f a=umif; az:jyxm;ayonf?

a&S;a[mif; ta&S@widk ;f toif;awmf. =o 0g'wpfcsdK@ESifh pyfv#O;f I ul;vl;qufqaH &;Y ajz&cufaom


jyoemrsm;rS wpfcsdK@rmS Filioque, Scholasticism 'kuQp&d,tm; &nfoefaom tusif/h bk&m;ocif.

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com


Zpfjrpfawmf/ a[pDcsuf 0g'/ pwkwu ˆ &l;qdwf/ vufwif tifyg,m wnfaxmifrw _ dk@ESifh rSwcf suw
f pfcsKd @yif
jzpfayonf? tvm;wlyif vufawG@ydik ;f Y yky&f [ef;rif;. ta&;ygrt _ m; zGiq
fh dkcsufEiS fh toif;awmfi,f
tm; toif;awmf}uD;jzpfonfh umodv k pf toif;awmfu r+rdKcsbJv#uf rnfodk@ wpfaygif; wpfpnf;
wnf; jzpfEidk frnfenf; qdo
k nfEiS fh olw@kd .ud,
k fyikd f bmoma&; t,ltqrsm;/ bk&m; &Scd ;dk jcif; "avhrsm;/
&d;k &mtarGqufcHr_rsm; rnfodk@ pGef@ypf&rnfenf; [lonfh jyoemrsm;yif jzpfayonf?

umodv k pf toif;awmfEiS fh y&dwufpw f ifh todik ;f t0dik ;f rsm;=um; qufqaH &;tm; &dak oav;pm;&ef
aumfruf&iS frsm; zGJ@pnf;xlaxmifI tjyeftvSeaf qG;aEG;&ef tm;ay;jcif;/ 1999 ckESpw f iG f vlom&if
urBmvH;k qdik &f m zuf'a&;&Si;f ESifh twl =o 0g' n‡dEid_ ;f r_ yl;aygi;f a=ujimcsuf uJoh @kd aom =o 0g'qdik &f m
nD!w G rf &_ aSd p&ef &nf&,
G cf sujf zifh tcsutf vuf taxmuftxm;rsm; pkaqmif; xkwv f yk fjcif;rsm;vnf;
&Sad yonf?

y&dw
k ufpw
f ifh 0g'twGi;f toif;awmfv;Hk qdik &f m 0g'
y&dw k ufpw f ifh 0g'twGi;f toif;awmfv;kH qdki&f m 0g' v_y&f mS ;r_onf c&pf,mef jzpf& ef r&Sdrjzpf vdt k yf
onfh tavhtusifhEiS hf =o0'qdik &f m pm&if;tm; qH;k jzwf&ef csn;f uyfr_rsm; jzpfayonf? toif;tzGJ@
tm;vH;k rS xdt k ajccHtcsufrsm;udk jznfq h ;D jcif;jzifh bHn k rD #aom &yfwnfru _ dk &,lI toif; awmftm;
wd;k csJ@& ef jzpfayonf? toif;tzGJ@wpfco k nf trsm;pk. vkyfyikd fciG t hf m%m xuf0uf&aSd om &yfwnfru _ dk
ydik fqidk fayonf? xdk vkyfief; pOfwiG f &d;k &m bmoma&; t,ltqrS toif;awmf. jyefvnfziG fq h jkd cif;
t,ltqrsm; yg0ifayonf? Ttoif;awmfqikd &f m oDt&kd Dtm; oDjc;trnf owfrw S rf /_ +ydKifqikd frj_ zpfI/
toif; tkyfpk wpfckpw D idk ;f onf c&pf,mef toif;awmf}uD; . tudik ;f cGJ toif;awmfi,frsm; jzpfayonf?
‚ (c&pf,mef toif;awmf}uD; ) ud, k w f ikd rf mS pdwu f ;l oufouf jzpfI/ wdu k &f u
kd f ud, k pf m;jyKjcif; (t
oif; ud, k xf nf) r&Sdacs? Ttoif;awmf owfrw S rf _ykHpo
H nf tjcm;aom toif; awmfrsm;ESifh uGJvGJjcif;
&SI d / ‚wdk@u, dk w
f idk f ‚wdk@ “toif;awmf” [k owfrSwx f m;jcif;om &Sad yonf? r&Sdrjzpf vdt k yf
aom ,H=k unfcsufrsm;rSm/ }wdum, (oH;k yg;wpfq)l / a,&_c&pfonf twGi;f tZÆwZD0 jzpfI/ wpfcw k nf;
aom vGw+f idr;f &m enf;vrf;jzpfa=umif;ESihf olonf aoqH;k +yD;I cE<u, dk t f m;jzifh jyefvnf &Sifjyef
xajrmufcJh a=umif; ,H=k unfcsufrsm;yif jzpfayonf?

Edik if w
H um c&pf,mefomoemES
omoemESifh tem*gwf tvm;tvm
21 &mpk. tpydki;f wGif w&kwEf dik if o
H nf urBmay:Y wdw, c&pf,mef trsm;qH;k Edkiif [
H k cef@rSef;&ay
onf? tem*gwYf c&pf,mefbmomonf wajz;ajz;ESifh w&kw-f yifr bmomjzpfvmEdik fb, G &f adS yonf?

“pdwpf GJvGe;f I rSm;aumif;rSm;Edik af omfvnf; u|Efkyf rcsifhr&JjzpfaeonfrmS TrS aemufrsKd ;quf ESpfquf
wGif c&pf,mefbmomonf w&kwjf ynf. yifr bmomjzpfvmEdik fayonf? Oa&mywGif at'D 8 &mpkrS
11 &mpkwiG f jzpfcJhaom tjzpf/ tar&duefwiG f vGefcaJh om ESpf 200 twGi;f tDAif*svu D ,fw@kd . yifrajr
jzpfcoJh uJo
h dk@ w&kwo f nf 21 &mpk wGif jzpfvmEdik b f ,G &f dS.? tu,fI Todk@jzpfcJhaomf u|Ekfyw f dk@.
odxm;onfrsm;udk ausmv f GeI f urBm}uD;onf ajymif;vnf; oGm;ayvdrfhrnf? ajymif;a&$@vmaom
ESe;f xm;a=umifh taemufEidk fiHrsm;odk@ tpPvmrfrsm; a&muf&v dS mv#uf tpPvmrfrsm;u zH;k v$r;f oGm;+yD;/
ta&S@ taemuf ajymif;jyef ajymif;vJomG ;rnfyif?” [k pyif*vm uqdx k m;ayonf?

PDF Created with deskPDF PDF Writer - Trial :: http://www.docudesk.com

Você também pode gostar