Você está na página 1de 80

LISTA ROJA 2008 DE LA FLORA VASCULAR ESPAOLA

Coordinador: J.C. Moreno

LISTA ROJA 2008 DE LA FLORA VASCULAR ESPAOLA

2008 red list of spanish vascular flora

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Madrid, 2008

Editores y Coordinacin cientfica del proyecto ngel BAARES BAUDET, Gabriel BLANCA, Jaime GEMES HERAS, Juan Carlos MORENO SAIZ y Santiago ORTIZ Direccin tcnica del proyecto Ricardo GMEZ CALMAESTRA y Cosme MORILLO Coordinacin general del proyecto Elena BERMEJO BERMEJO y Franois TAPIA Coordinacin de la Lista Roja 2008 de la flora vascular espaola Juan Carlos MORENO SAIZ Diseo y maquetacin Santiago OATE GARCA-IBARROLA Cartografa Jaime HERVS GONZLEZ y Luis David SUREZ PREZ Colaboradores Luis David SUREZ PREZ, Lorena GUERRA ESTRUCH y Juan GARCA MONTERO Fotografis de portada Buglossoides gastonii (F. Martnez Garca), Cytisus insularis. (M. Gmez), Argyranthemum adauctum susbsp. jacobaeifolium (A. Marrero), Atropa baetica y Armeria filicaulis subsp.trevenqueana (G. Blanca), Silene diclinis (E. Laguna), Centaurea borjae (J. Rodrguez), Hormathophylla reverchonii (A. Benavente), Erodium paularense (M.J. Albert), Linaria lamarckii (M.A. Ortiz), Echium auberianum (A. Baares), Dorycnium spectabile (A. Acevedo), Senecio coincyi (F. Martnez Garca). Realizacin y produccin

A efectos bibliogrficos la obra debe citarse como sigue:

MORENO, J.C., coord. (2008). Lista Roja 2008 de la flora vascular espaola. Direccin General de Medio Natural y Poltica Forestal (Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino, y Sociedad Espaola de Biologa de la Conservacin de Plantas), Madrid, 86 pp.

El proyecto Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de Espaa ha sido financiado por la Direccin General de Medio Natural y Poltica Forestal (Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino) en el marco del Inventario Nacional de Biodiversidad. Las opiniones que se expresan en esta obra son responsabilidad de los autores y no necesariamente de la Direccin General de Medio Natural y Poltica Forestal.

Primera edicin, 2008 ISBN: 978-84-691-7375-6 Depsito Legal: M. 51.811-2008 Edita: Sociedad Espaola de Biologa de la Conservacin de las Plantas Produccin editorial: Grupo TRAGSA Imprime: Grficas Arias Montano, S.A.

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Madrid, 2008

NDICE
CONTENTS

Autores, colaboradores, agradecimientos


Authors, collaborators, acknowledgements .................................................................................................................................................................................9

Presentacin
Presentation ......................................................................................................................................................................................................................................13

Elaboracin de la Lista Roja 2008 de la flora vascular espaola


Creation of the 2008 Red List of Spanish vascular flora......................................................................................................................................................15

Descripcin del contenido y de las categoras UICN 2001


Description of the 2001 IUCN content and categories.........................................................................................................................................................18

25 preguntas sobre la Lista Roja 2008


25 questions on the 2008 Red List.............................................................................................................................................................................................21

I. Especies Amenazadas
I. Threatened Species ......................................................................................................................................................................................................................31

II. Especies Casi Amenazadas (NT)


II. Near Threatened Species (NT)..................................................................................................................................................................................................63

III. Especies con Preocupacin Menor (LC)


III. Least Concern Species (LC) .....................................................................................................................................................................................................66

IV. Especies con Datos Insuficientes (DD)


IV. Data Deficient Species (DD)....................................................................................................................................................................................................67

Anexo I. Especies descatalogadas de la Lista Roja


Appendix I Species removed from the Red List ...................................................................................................................................................................69

ndice alfabtico de taxones


Alphabetic index of taxa................................................................................................................................................................................................................71

AUTORES
AUTHORS

MORENO, J. C. (coordinador), Universidad Autnoma de Madrid ALGARRA, J. A. (coordinador regional), Universidad de Granada BLASCO, P. (coordinador regional), Universitat de Valencia CARBALLAL, R. (coordinador regional), Universidade de Santiago de Compostela DOMNGUEZ, F. (coordinador regional), Universidad Autnoma de Madrid MARRERO, M. V. (coordinador regional), Parque Nacional del Teide ACEDO, C., Universidad de Len
ACEVEDO, A.,

FERNNDEZ PRIETO, J. A.,

Universidad de Oviedo
FERRANDIS, P.,

Universidad de Castilla-La Mancha


FRAGA, P.,

Consell Insular de Menorca


GALN CELA, P.,

Universidad Politcnica de Madrid


GAMARRA, R.,

Universidad Autnoma de Madrid


GARCA GALLO, A.,

Universidad de La Laguna
GARCA MURILLO, P.,

Universidad de Sevilla
GOI, D.,

LARRE Consultores, Jaca


GEMES, J.,

Parque Nacional Caldera de Taburiente


ALCNTARA, E.,

Jard Botnic de la Universitat de Valncia


GUZMN, D.,

Universidad de La Laguna
ALDEZBAL, A.,

Departamento de Medio Ambiente, Gobierno de Aragn


HERRANZ, J. M.,

Euskal Herriko Unibertsitatea-Universidad del Pas Vasco


AMICH GARCA, F.,

Universidad de Castilla-La Mancha


IRIONDO, J. M.,

Universidad Rey Juan Carlos


LAGUNA, E.,

Universidad de Salamanca
AYMERICH, P.,

Berga, Barcelona
BAARES, A.,

Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana


LLAMAS, F.,

Parque Nacional del Teide


BIBILONI, G.,

Universidad de Len
LPEZ UDIAS, S.,

Universitat de les Illes Balears


BLANCA, G.,

Jard Botnic de la Universitat de Valncia


LUCEO, M.,

Universidad de Granada
BLANCH, C.,

Universidad Pablo de Olavide


MARRERO, A.,

Universitat de Barcelona
BUENO, A.,

Jardn Botnico Canario Viera y Clavijo


MARTN, V. E.,

Jardn Botnico Atlntico, Universidad de Oviedo


CABEZUDO, B.,

Universidad de La Laguna
MARTNEZ, F.,

Universidad de Mlaga
CRESPO, M. B.,

Universidad Politcnica de Madrid


MATEO, G.,

Universidad de Alicante
CRUZ, G.,

Universitat de Valencia
MEDRANO MORENO, L. M.,

Universidad de La Laguna
DE LA CRUZ, M.,

Instituto de Estudios Riojanos


MORENO LAMPREAVE, D.,

Universidad Politcnica de Madrid


CUETO, M.,

Egmasa, Almera
MOTA, J. F.,

Universidad de Almera
DAZ, T. E.,

Universidad de Almera
MUS, M.,

Universidad de Oviedo
FABREGAT, C.,

Universitat de les Illes Balears


NARANJO, J.,

Jard Botnic de la Universitat de Valncia

Jardn Botnico Canario Viera y Clavijo


9

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

NAVA, H. S.,

SALAZAR, C.,

Universidad de Oviedo
NAVAS, D.,

Universidad de Jan
SNCHEZ GMEZ, P.,

Universidad de Mlaga
ORTIZ, S.,

Universidad de Murcia
SANTOS, A.,

Universidade de Santiago de Compostela


PUJADAS, A.,

Jardn de Aclimatacin de La Orotava


SERRA, L.,

Jardn Botnico de Crdoba/Universidad de Crdoba


REYES, J. A.,

Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana


SERRANO, M.,

Jardn de Aclimatacin de La Orotava


RICO, E.,

Universidade de Santiago de Compostela


TALAVERA, S.,

Universidad de Salamanca
RITA, J.,

Universidad de Sevilla
TEMPLADO, J.,

Universitat de les Illes Balears


RODRGUEZ HIRALDO, C.,

Museo Nacional de Ciencias Naturales, CSIC


VALDS, L.,

Consejera de Medio Ambiente, Junta de Andaluca


RODRGUEZ, O.,

Universidad de Sevilla
VILLAR, L.,

Universidad de La Laguna
RODRGUEZ NEZ, S.,

Instituto Pirenaico de Ecologa, CSIC


WILDPRET, W.,

Centro de Planificacin Ambiental, Gobierno de Canarias


SEZ, L.,

Universidad de La Laguna

Universitat Autnoma de Barcelona


SAINZ, H.,

Universidad Autnoma de Madrid

COLABORADORES
COLLABORATORS

AIZPURU, I., Aranzadi Zientzi Elkartea-Sociedad de Ciencias Aranzadi, Donostia ALEJANDRE, J. A., Departamento de Medio Ambiente, Gobierno de Aragn AMAT, E., Real Jardn Botnico de Madrid, CSIC ARBELAITZ, E., Aranzadi Zientzi Elkartea-Sociedad de Ciencias Aranzadi, Donostia AZNAR, L., Consejera de Industria y Medio Ambiente, Regin de Murcia BALLESTEROS, E., Centre dEstudis Avanats de Blanes, CSIC BARIEGO, P., Universidad de Salamanca BENAVENTE, A., Parque Natural de la Sierra de Cazorla, Segura y Las Villas BENITO, J. L., Jolube Consultora Ambiental, Jaca BERMEJO, E., Tragsatec, Madrid BOSCH, M., Universitat de Barcelona CARRILLO, E., Universitat de Barcelona CARRI, E., Universitat de Valncia CARRIN, M. ., Consejera de Industria y Medio Ambiente, Regin de Murcia CASTRO, J., Universitat de les Illes Balears CASTRO, V., Universidad de Len COPETE, M. E., Universidad de Castilla-La Mancha CURSACH, J., Universitat de les Illes Balears DELGADO SNCHEZ, L., Universidad de Salamanca DELGADO VZQUEZ, A. J., Tragsa Andaluca DELGADO, F. J. DONAIRE, F. J., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca FERNNDEZ-PALACIOS, O., Jardn Botnico Canario Viera y Clavijo FERRANDO, I., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana
10

Colaboradores

FOS, S., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana FUERTES, J., Real Jardn Botnico de Madrid, CSIC GACIA, E., Centre dEstudis Avanats de Blanes, CSIC GALN DE MERA, A., Universidad San Pablo-CEU, Madrid GALICIA, D., Tragsatec, Madrid GARCA BARRIUSO, M., Universidad de Salamanca GARCA QUINTANILLA, L., Universidad Rey Juan Carlos GARMENDIA, J., Aranzadi Zientzi Elkartea-Sociedad de Ciencias Aranzadi, Donostia GARRIDO, A., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca GARRIDO BECERRA, J. A., Universidad de Almera GZQUEZ, N., Departament de Medi Ambient i Habitatge, Generalitat de Catalunya GIL, T., G.A.V.R.N., Pamplona GMEZ, J., Casas de Ves, Albacete GONZLEZ, A., Real Jardn Botnico de Madrid, CSIC GUTIRREZ, L., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca HERNNDEZ BERMEJO, J. E., Jardn Botnico de Crdoba/Universidad de Crdoba HERREROS, R. DEL HOYO, A., Jard Botnic Marimurtra JIMNEZ, J. F. JIMNEZ ALFARO, B., Jardn Botnico Atlntico, Universidad de Oviedo JIMNEZ MEJAS, P., Universidad Pablo de Olavide JIMNEZ SNCHEZ, M. L., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca LENCE, C., Universidad de Len LENDINEZ, M L. LORDA, M., I.E.S. Agroforestal, Pamplona LORITE, J., Universidad de Granada MARCHAL, F. M. MARRERO, M. C., Centro de Planificacin Ambiental, Gobierno de Canarias MARTINELL, M. C. MARTNEZ HERNNDEZ, F., Universidad de Almera MARTNEZ, MARIO MARTNEZ LABARGA, J. M., Universidad Politcnica de Madrid MEDINA, J. M., Universidad de Almera MEMBRIVES, N., Jard Botnic Marimurtra MENDOZA, A. J., Universidad de Almera MIRANDA, B., Universidad de Len MOLINA, A., Universidad de Len MOLINA MARTN, C., Estudios y Proyectos en el Medio Ambiente, Valladolid MORA, S., Madrid MORALES, R., Real Jardn Botnico de Madrid, CSIC MORLA, C., Universidad Politcnica de Madrid NAVARRO, A., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana NAVARRO, F. B. NAVARRO DEL GUILA, T., Universidad de Mlaga NAVARRO ECHEVERRA, L., Universidad de Vigo NAVARRO, J. OLIVER, X., Jard Botnic Marimurtra OLTRA, J., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana OREJA, L., Aranzadi Zientzi Elkartea-Sociedad de Ciencias Aranzadi, Donostia OSUNA, ., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca PALOMARES, ., Parque Nacional Caldera de Taburiente PEAS, J., Universidad de Granada PEREA, J. PREZ BOTELLA, J., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana PREZ GARCA, F. J., Universidad de Almera
11

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

PREZ ROVIRA, P., Conselleria de Medi Ambient, Aigua, Urbanisme i Habitatge, Generalitat Valenciana PREZ DE PAZ, J., Jardn Botnico Viera y Clavijo PLAZA, J. PRIETO, A., Sociedad de Ciencias Naturales de Sestao PUENTE, J., Departamento de Medio Ambiente, Gobierno de Aragn RENDN, J. L., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca DEL RO, J., Consejera de Medio Ambiente, Junta de Andaluca RIVAS, A., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca RODRGUEZ MARZAL, J. L., Consejera de Medio Ambiente, Junta de Andaluca RODRGUEZ OUBIA, J., Universidade de Santiago de Compostela RUZ, M., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca SNCHEZ, A. J. SNCHEZ GARCA, ., Junta de Extremadura SNCHEZ GULLN, E., Paraje Natural Marismas del Odiel SANTOS, M., Universidad de Salamanca SANZ, G., Departamento de Medio Ambiente, Gobierno de Aragn SCHLOZ, S., Universidad de La Laguna SCHWARZER, H., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca SOLA, A. J., Universidad de Almera SUREZ, L., Universidad Autnoma de Madrid ROSSELL, J. A., Universitat de Valencia TAPIA, F., Tragsatec, Madrid TRIANO, E., Jardn Botnico de Crdoba UGARTE, R., Obimasa. Consejera de Medio Ambiente, C.A. de Ceuta VAQUERO, J., Ministerio de Medio Ambiente VARGAS, P., Real Jardn Botnico de Madrid, CSIC VELASCO, R., Red de Jardines Botnicos en Espacios Naturales, Junta de Andaluca VILCHES, J., Consejera de Medio Ambiente, Junta de Andaluca

AGRADECIMIENTOS
ACKNOWLEDGEMENTS

La Lista Roja 2008 es deudora de muchas personas e instituciones que han permitido llegar al buen puerto que supone su publicacin. No solo se ha nutrido del entusiasmo de sus cerca de doscientos autores y colaboradores, sino que ha disfrutado de apoyos indispensables durante su ao largo de elaboracin. En primer lugar, del director tcnico del proyecto AFA, e impulsor del Inventario Nacional de Biodiversidad, Cosme Morillo, que incluy esta exigencia entre el pliego de condiciones de la tercera fase de dicho proyecto y con ello dio el pistoletazo de salida a esta revisin. Tras su jubilacin no hemos recibido sino facilidades por parte de su sustituto, Ricardo Gmez. La renovacin de esta lista se ha beneficiado de la organizacin del proyecto AFA, especialmente de su comit de coordinadores. El mismo Ministerio de Medio Ambiente, a travs del Parque Nacional del Teide, junto a la Universidad de Las Palmas de Gran Canaria y al Gobierno de Canarias, organizaron en Tenerife el III Congreso de Biologa de la Conservacin de Plantas, donde pudo debatirse el borrador de la Lista Roja. Diversas agencias de la Junta de Andaluca, Gobierno de Aragn, Gobierno de Canarias y Generalitat Valenciana facilitaron datos, estimaciones y, lo que es an ms valioso, tiempo de sus expertos para colaborar con esta tarea. No sera justo olvidarse de las universidades, institutos del CSIC, agencias y empresas para las que trabajan los autores de la Lista, que acogen la dedicacin diaria de estos investigadores. Tampoco lo sera no destacar el inters con que en todo momento ha desempeado su tarea el equipo de apoyo tcnico y botnico de la empresa Tragsatec (Elena Bermejo, Franois Tapia..), colegas de este proyecto AFA en el que tanto han puesto de s mismos.

12

PRESENTACIN
PRESENTATION

Esta nueva Lista Roja que hoy me honro en presentar es un reflejo ms de la preocupacin creciente sobre la conservacin de la flora vascular espaola, uno de los activos ms relevantes de nuestra biodiversidad tanto por su riqueza, como por su variedad y elevada endemicidad. La elaboracin de esta Lista Roja es el fruto de una importante labor que, con el impulso del Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino, ha realizado el colectivo de los botnicos de Espaa, verdaderos especialistas de primera lnea. Su impecable trabajo nos permite ahora disponer de un conocimiento muy valioso para una mejor gestin de la flora amenazada. El notable trabajo realizado se encuentra al servicio del cumplimiento de algunos objetivos muy relevantes en el marco la Ley 42/2007, del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad, convirtindose en un instrumento para el conocimiento que formar parte del Inventario Espaol del Patrimonio Natural y de la Biodiversidad. Asimismo, es una herramienta para la conservacin, ya que nos aporta informacin muy importante para el desarrollo del Listado de Especies Silvestres en Rgimen de Proteccin Especial, y nos permitir realizar la evaluacin peridica del estado de conservacin de la flora que all se incluya. La participacin de tantos botnicos de Universidades, Centros de Investigacin, Comunidades Autnomas, etc, es el mejor aval para la calidad de este trabajo. Como Director General de Medio Natural y Poltica Forestal deseo expresar mi felicitacin a todos ellos, al tiempo que animarles a continuar la excelente labor que estn llevando a cabo con la flora en el marco del Inventario Nacional de Biodiversidad.

JOS LUIS HERRANZ SEZ Director General de Medio Natural y Poltica Forestal Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino

This new Red List, which I am honoured to present today, is yet another reflection of the growing concern for the conservation of Spanish vascular flora, one of the most important assets in our biodiversity for its wealth as well its variety and elevated endemicity. The creation of this Red List is the outcome of important work that, with the impetus of the Ministry of the Environment and Rural and Marine Areas, has gathered together all of the botanists in Spain, true front line specialists. Their impeccable work has provided us with very valuable knowledge for the improved management of threatened flora. The remarkable work carried out has served to fulfil some of the very significant objectives within the framework of Law 42/2007, on Natural Assets and Biodiversity, making it an instrument for knowledge that will form part of the Spanish Inventory of Natural Assets and Biodiversity. In addition, it is a tool for conservation as it provides us with very important information for the creation of the Specially Protected Wild Species List and will allow us to carry out the periodic evaluation of the state of conservation of the flora included in the list. The participation of so many botanists from universities, research centres, autonomous regions, etc, is the best guarantee for the quality of this work. As Director General of the Environment and Forestry Policy, I would like to congratulate all of them and encourage them to continue the excellent work they are carrying out with the flora within the framework of the National Biodiversity Inventory.

JOS LUIS HERRANZ SEZ


Director General of the Environment and Forestry Policy Ministry of Environment and Rural and Marine Affairs

13

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Hace ya ocho aos vea la luz la Lista Roja de la Flora Vascular Espaola, fruto de la encomiable labor de numerosos botnicos e instituciones, desde universidades y centros de investigacin hasta administraciones autonmicas y estatal. Hoy, el conocimiento sobre nuestra flora vascular se ha multiplicado, y, en paralelo, la atencin y los medios dispensados desde las administraciones responsables de su conservacin. Una prueba de ello es el proyecto AFA (Atlas de Flora Amenazada, iniciativa del Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino), que se encuentra a punto de finalizar su tercera fase y ya se est planificando la cuarta. En este contexto, la experiencia adquirida aconsej la revisin de la Lista Roja 2000, lo que se tradujo en 2007 en una nueva Lista que actualiza la panormica del estado de conservacin de nuestra flora vascular. La evolucin continua de un instrumento tan relevante como la Lista Roja constituye una contribucin muy valiosa para afrontar algunos retos del futuro con mayores garantas, como la Estrategia Mundial de Flora (GSPC) o el objetivo 2010, ambos en el marco del Convenio de Diversidad Biolgica. El cumplimiento de estos objetivos, en cualquier caso, se encuentra al servicio de un fin ltimo: la conservacin de nuestra riqueza botnica. Y aqu, la nueva Lista Roja, que me honra presentar, se configura como un instrumento central. Deber guiar la proteccin de la flora vascular amenazada (por ejemplo, a travs del Listado de Especies Silvestres en Rgimen de Proteccin Especial o de los Catlogos nacional y autonmicos), orientando tambin las acciones de conservacin in situ y ex situ que afronten los gestores de este patrimonio natural. Para finalizar, deseo felicitar a los numerosos botnicos, instituciones y administraciones que han participado por su excelente labor, que desde el Ministerio deseamos seguir promoviendo, y les animo a proseguir esta lnea claramente ascendente para el mejor conocimiento y conservacin de la extraordinaria flora vascular espaola.

RICARDO GMEZ CALMAESTRA Director Tcnico del Inventario Nacional de Biodiversidad Direccin General de Medio Natural y Poltica Forestal Ministerio de Medio Ambiente, y Medio Rural y Marino

It has been eight years since the launch of the Red List of Spanish Vascular Flora, a consequence of the laudable work carried out by numerous botanists and institutions, from universities and research centres through to regional and State authorities. Today, knowledge concerning our vascular flora has multiplied, and, simultaneously, so has the care and means distributed from the authorities responsible for its preservation. Evidence of this is the Atlas of Threatened Flora project (AFA in Spanish), an initiative from the Ministry of the Environment and Rural and Marines Areas, which is about to finish its third stage with the fourth already being planned. In this context, the experience acquired made it advisable to review the Red List from 2000, which led to a new List in 2007. This new list updates the preservation status overview of our vascular flora. The ongoing evolution of an instrument as relevant as the Red List represents an extremely estimable benefaction in tackling certain future challenges with more guarantees, such as the Global Strategy for Plant Conservation (GSPC) or the 2010 Target, both within the framework of the Convention on Biological Diversity. In any case, compliance with these objectives serves an ultimate purpose: preservation of our botanical wealth. And here, the new Red List, which I am honoured to present, represents a core instrument. It must guide protection of threatened vascular flora (i.e., through the Specially Protected Wild Species List or the national and regional Catalogues), likewise targeting in situ and ex situ preservation actions by those that look after this natural heritage. Lastly, I should like to congratulate the great many botanists, institutions and authorities that have taken part for their tremendous work, and which we at the Ministry wish to continue promoting, and I encourage them to continue along this clearly advancing line for greater knowledge and preservation of the extraordinary Spanish vascular flora.

RICARDO GMEZ CALMAESTRA


Technical Director of the National Biodiversity Inventory Directorate General of the Environment and Forestry Policy Ministry of Environment and Rural and Marine Affairs

14

ELABORACIN DE LA LISTA ROJA 2008 DE LA FLORA VASCULAR ESPAOLA


CREATION OF THE 2008 RED LIST OF SPANISH VASCULAR FLORA

J.A. ALGARRA, P. BLASCO, R. CARBALLAL, F. DOMNGUEZ, M.V. MARRERO Y J. C. MORENO SAIZ

La Lista Roja 2000 (VV.AA. 2000) supuso un pequeo hito en el conservacionismo vegetal espaol, con la participacin de un centenar de botnicos y el empleo de las categoras de amenaza de UICN (1994). Qued as rota una cierta tradicin de falta de coordinacin o inters por la proteccin de la flora espaola, al tiempo que oblig a usar una determinada metodologa de trabajo, acudiendo a criterios semicuantitativos y explcitos para justificar la catalogacin de las plantas amenazadas en las categoras UICN. Aquel grupo de trabajo, que empez intercambiando borradores regionales tras una reunin en Valencia, culmin celebrando un pequeo congreso en Miraflores de la Sierra durante el otoo de 1999, del que son herederos no solo aquella Lista Roja, sino el proyecto del Atlas de Flora Amenazada (AFA) y la propia constitucin de la Sociedad Espaola de Biologa de la Conservacin de Plantas (SEBCP). La Lista Roja 2000 incluy 1.149 especies y subespecies amenazadas, ms otras 265 que hubieron de dejarse dentro de la categora de Datos Insuficientes (DD). Todas estas plantas se evaluaron, para todo el mbito territorial espaol, con la mejor informacin disponible por aquellas fechas, que no siempre result satisfactoria. El Inventario Nacional de Biodiversidad del Ministerio de Medio Ambiente, a la par que proyectos regionales encargados por la mayora de las Comunidades Autnomas, estaban comenzando, o empezaran poco despus, a financiar estudios dirigidos a profundizar en dicho conocimiento. El proyecto AFA dio lugar desde entonces al Atlas y Libro Rojo (Baares et al., 2004) y a su primera adenda (Baares et al., 2007), con trabajo de campo desempeado ad hoc para estas publicaciones, reevalundose la situacin de riesgo de 466 y 35 taxones, respectivamente. UICN (2001) entretanto, como resultado de un proceso de revisin de sus categoras, vari en 2001 no solo la definicin de las mismas, sino incluso su nmero (versin 3.1, http://iucn.org/themes/ssc/redlists/RLcats2001booklet.html). Los cambios respondan al nimo de corregir disfunciones, pero tambin al de permitir el empleo de aqullas en un mbito meramente regional (Grdenfors et al., 2001). Si bien quedaban mejor acotadas ahora las categoras y criterios, incluso con manuales de aplicacin (http://app.iucn.org / webfiles /doc/SSC/RedList/RedListGuidelines.pdf ), la comparacin del estado de conservacin de las plantas individuales, y ms de la flora espaola en conjunto, quedaba comprometida a partir de entonces al haber cambiado la definicin de los niveles de amenaza (Domnguez et al., 2007). Al existir un desajuste entre plantas catalogadas con distinto esquema de categoras UICN, se haca necesario emprender una actualizacin de la lista roja espaola. A ello se le una que el estado de conservacin de las especies no es inamovible y

The 2000 Red List (V.V.A.A., 2000) represented a small challenge for the conservation of Spanish vegetation, with the participation of hundreds of botanists and use of the (1994) IUCN threat categories. From this point on, a certain leaning towards a lack of coordination or interest for the protection of Spanish flora was changed for good when it became necessary to use a specific work methodology using semi-quantitative and detailed criteria to justify the cataloguing of the threatened plants under the IUCN categories. That work group, which began by interchanging regional drafts after the meeting in Valencia, ended up holding a small conference in Miraflores de la Sierra during the Autumn of 1999, which resulted not only in the Red List but also the Atlas of Threatened Flora (AFA in Spanish) project and even the establishment of the Spanish Biology Society for the Conservation of Plants (SEBCP). The 2000 Red List included 1,149 threatened species and subspecies, as well as another 265 that had to be placed under the category of Data Deficient (DD). All of these plants were evaluated throughout the Spanish territory with the best information available at that time, which was not always satisfactory. The National Biodiversity Inventory of the Ministry of the Environment as well as regional projects set up by the majority of the Autonomous Communities, were beginning, or would begin shortly after, to finance studies directed towards gaining more knowledge on this topic. From this point onwards, the AFA project resulted in the Atlas and Red Book (Baares et al., 2004) and its first addendum (Baares et al., 2007) with ad hoc fieldwork carried out for these publications, re-evaluating the risk situation of 466 and 35 taxa respectively. Meanwhile, after reviewing its categories, IUCN (2001) changed not only the definition of the categories but also its number in 2001 (version 3.1, http://iucn.org/themes/ssc /redlists/RLcats2001booklet.html). The changes responded to the aim to correct errors and also to the aim to allow the employment of these in a merely regional atmosphere (Grdenfors et al., 2001). If it appeared that the categories and criteria were now more clearly marked, and even came with application manuals (http://app.iucn.org/webfiles/doc/SSC /RedList/RedListGuidelines.pdf), the comparison of the state of conservation of the individual plants and furthermore of the Spanish flora as a whole was compromised from this point on, as the definitions of the threat levels had changed (Dominguez, et al., 2007). As there were misalignments in the plants catalogued, due to use of different IUCN category outlines, it became necessary to update the Spanish Red List. Added to this was the fact that the state of the conservation of species can change

15

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

debe ser examinado cada cierto tiempo. Aunque UICN no indica ms que la reevaluacin de los taxones () debera realizarse a intervalos apropiados, implcitamente habla de lustros o periodos similares al referirse a que no deben rebajarse las categoras de amenaza nunca antes de cinco aos, en el mejor de los casos. Por ello, el proyecto AFA inici en su tercera fase la elaboracin de tal lista roja. Utiliz como punto de partida todas las especies que ya se haban evaluado conforme a las categoras UICN de 2001, exactamente 747. stas procedan del Libro Rojo espaol y de su adenda, pero tambin se incorporaron las plantas que el Libro Rojo de Baleares (Sez & Rossell, 2001) y la Lista Roja de la flora vascular de Andaluca (Cabezudo et al., 2005) hubieran evaluado en sus respectivos territorios, siempre y cuando estos enclaves coincidieran con los nicos espaoles de las respectivas plantas. Para la revisin de los taxones restantes se invit a participar a una cincuentena de expertos, normalmente los responsables de los equipos de trabajo de AFA. A ellos se les pidi que evaluaran un nmero variable de plantas de su especialidad o territorio, cumplimentando un estadillo al efecto. En l se inquira por los cambios nomenclaturales o taxonmicos desde la Lista Roja 2000, por el grado de conocimiento sobre la especie, por la categora y criterios de amenaza, y por las referencias y publicaciones sobre los aspectos reseados. Se quera as tener un documento justificativo de la categora de cada planta, para distribuirlo entre ese colectivo de expertos para su exposicin y crtica, y para incorporarlo ms adelante a la documentacin del Inventario Nacional de Biodiversidad. Despus de seis meses de trabajo, coordinado por un comit regional al efecto, se elabor un borrador de la lista roja que se difundi a travs de la pgina web de la SEBCP (http://www.conservacionvegetal.org) y que sirvi de documento de trabajo para la discusin durante el III Congreso de la SEBCP celebrado en Tenerife, en septiembre de 2007. All, los expertos participantes, ms los asistentes a los respectivos talleres, tuvieron la oportunidad de discutir y enmendar la inclusin de las diferentes especies y la adjudicacin de sus respectivas categoras UICN. A participar en estas tareas estuvieron expresamente invitados los principales jardines botnicos espaoles, al tiempo que diversos mongrafos de gneros para Flora iberica. Los manuscritos aparecidos, incluso en fase de borrador, han sido utilizados cuando los autores de esta Lista los consideraron pertinentes. Para finalizar, los trabajos de correccin y edicin posteriores al congreso se unieron a una ltima fuente de informacin: los resultados de los anlisis sobre la evolucin demogrfica de una treintena de especies seguidas a lo largo del proyecto AFA, y para los que se obtuvo su nivel de amenaza de acuerdo con los criterios A y E de catalogacin.

and must be examined every so often. Although IUCN only mentions the re-evaluation of the taxa () must take place at appropriate intervals, it implicitly refers to lustrums or similar periods when stating that the threat categories should never be reduced before five years, in the best of cases. As such, in its third phase, the AFA project began with the creation of said Red List. As a starting point, it used all of the species that had already been evaluated in accordance with the IUCN 2001 categories, 747 to be precise. These came from the Spanish Red Book and its addendum, but the plants that the Balearic Islands Red Book (Sez & Rossell, 2001) and the Red List of vascular flora of Andalusia (Cabezudo et al., 2005) had evaluated in their respective territories were also included, in situations where these enclaves were the only Spanish areas containing the respective plants. For the review of the remaining taxa, around fifty experts were invited to participate, normally those responsible for the AFA work teams. They were asked to evaluate a variable number of plants within their speciality or territory by completing a status summary to this effect. It covered aspects including nomenclatural or taxonomic changes since the 2000 Red List, the degree of knowledge of the species, the threat categories and criteria and the references and publications on the aspects described. In this manner, it was intended to create a document that would justify the category of each plant, in order to distribute it amongst that group of experts for its exhibition and review and to incorporate it, in future, into the documentation of the National Biodiversity Inventory. After six months work, coordinated by a regional committee set up to this effect, a draft was written up of the Red List that was posted on the SEBCP web page (http://www. conservacionvegetal.org) and which served as a working document for the discussion held during the 3rd SEBCP Conference held in Tenerife, in September 2007. At this event, the participating experts, as well as the assistants of the respective workshops, had the opportunity to discuss and rectify the inclusion of the different species and their corresponding IUCN categories. The main Spanish botanical gardens as well as diverse genus Flora iberica monographs were expressly requested and invited to participate in these tasks. All of the existing manuscripts, including those in the draft phase, were used when the authors of this List considered it appropriate. To conclude, the correction and editing works subsequent to the conference were added to a final source of information: the results of the analysis on the demographic evolution of around thirty species monitored throughout the duration of the AFA project and for those species whose threat level was obtained in accordance with criteria A and E of the cataloguing.

16

REFERENCIAS
REFERENCES

BAARES, ., G. BLANCA, J. GEMES, J.C. MORENO & S. ORTIZ, eds., 2004. Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de Espaa. Taxones Prioritarios. 2 ed. Direccin General de Conservacin de la Naturaleza, Madrid, 1.069 pp. BAARES, ., G. BLANCA, J. GEMES, J.C. MORENO & S. ORTIZ, eds., 2007. Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de Espaa. Adenda 2006. Direccin General para la Biodiversidad-Sociedad Espaola de Biologia de la Conservacin de Plantas. Madrid, 92 pp. CABEZUDO B., S. TALAVERA, G. BLANCA, C. SALAZAR, M. CUETO, B. VALDS, J. E. HERNNDEZ BERMEJO, C. M. HERRERA, C. RODRGUEZ HIRALDO & D. NAVAS, 2005. Lista roja de la flora vascular de Andaluca. Consejera de Medio Ambiente, Junta de Andaluca, Sevilla DOMNGUEZ, F., J.C. MORENO, H. SAINZ & M.W. SWARTZ, 2007. Effects of dynamic taxonomy on rare species and conservation listing: insights from the Iberian vascular flora. Biodiversity & Conservation 16: 40394050. GRDENFORS, U., C. HILTON-TAYLOR, G. M. MACE, J. P. RODRGUEZ, 2001. The Application of IUCN Red List Criteria at Regional Levels. Conservation Biology 15(5): 12061212. SEZ, L. & J. A. ROSELL, 2001. Llibre vermell de la flora vascular de les Illes Balears. Coselleria de Medi Ambient, Govern de les Illes Balears, Palma. UICN, 1994. Categoras de las Listas Rojas de la UICN. Comisin de Supervivencia de Especies de la UICN, Gland, Suiza y Cambridge, Reino Unido. UICN, 2001. Categoras y criterios de la lista roja de la UICN: versin 3.1. Comisin de Supervivencia de Especies de la UICN, Gland, Suiza y Cambridge, Reino Unido. UICN. (2003). Directrices para emplear los criterios de la Lista Roja de la UICN a nivel regional: Versin 3.0. Comisin de Supervivencia de Especies de la UICN. UICN, Gland, Suiza y Cambridge, Reino Unido. ii + 26 pp. VV.AA., 2000. Lista Roja de la Flora Vascular Espaola. Conservacin Vegetal 6 (extra): 1138.

17

DESCRIPCIN DEL CONTENIDO Y DE LAS CATEGORAS UICN 2001


DESCRIPTION OF THE 2001 IUCN CONTENT AND CATEGORIES

El objetivo de la lista roja 2008 ha sido reunir y actualizar la relacin de las plantas silvestres ms amenazadas del Estado, tratando de establecer prioridades de conservacin. La clasificacin del grado de amenaza ha seguido las categoras propuestas por la Unin Mundial de la Naturaleza (UICN) en 2001. El listado se presenta en cuatro apartados: las especies y subespecies extintas (EX) o con alguna categora de amenaza (CR, EN y VU), las especies catalogadas como Casi Amenazadas (NT), los taxones de Menor Preocupacin (LC) y las plantas con Datos insuficientes (DD). Adems, se mencionan en anexo los taxones descatalogados. En cada grupo, el listado se presenta ordenado alfabticamente primero por familias y luego por taxones. Para la clasificacin se ha seguido a Brummit, R.K., 1992. (Vascular plant families and genera. 804 pag. The Royal Botanic Gardens, Kew). Entre corchetes se indica el nombre cientfico con que apareci en la Lista Rojo 2000, caso de haber cambiado. Con un asterisco (*) detrs de los autores de la especie aparecen las plantas estudiadas en las tres fases del proyecto AFA, a travs de un estudio de campo y siguiendo un mismo manual de metodologa. Dentro del primer apartado, a cada taxn (definido por un binomen o trinomen, bien sea especie o subespecie y por el autor o autores de su descripcin para la ciencia) le sigue la abreviatura adoptada por la UICN para la categora de amenaza asignada enmarcada con diferente gradacin de color segn su grado de amenaza, salvo para las extintas en negro. Finalmente aparecen las notaciones de los criterios y subcriterios utilizados. En las siguientes divisiones, solo se enumeran los taxones, obviando la categora UICN, idntica para todos. Una descripcin precisa de las categoras y criterios se puede encontrar en el manual UICN (2001). Categoras y Criterios de la Lista Roja de la UICN: versin 3.1. Comisin de Supervivencia de Especies de la UICN. UICN, Gland, Suiza y Cambridge, Reino Unido. 33 pp. A continuacin, se reproducen las definiciones de las categoras ofrecidas en dicho manual (figura 1), y se resumen (tabla 1) los criterios y subcriterios para adjudicar las categoras CR, EN o VU.

The objective of the 2008 Red List has been to bring together and update the summary of the most threatened wild plants in the country and to establish conservation priorities. The classification of the degree of threat has been in line with the categories proposed by the International Union for the Conservation of Nature (IUCN) in 2001. The list is presented in four sections: species or subspecies that are extinct (EX) or fall under some threat category (CRcritical, EN-endangered and VU-vulnerable), species catalogued as Near Threatened (NT), the taxa classified as Least Concern (LC) and the plants that are Data Deficient (DD). In addition the taxa removed from the catalogue are mentioned in the appendix. In each group, the list is organised alphabetically by family first and then by taxa. The classifications were made following Brummit, R.K., 1992 (Vascular plant families and genera. 804 pag. The Royal Botanic Gardens, Kew). - The scientific name with which it appeared in the 2000 Red List is indicated in square brackets, in case it has changed since then. Beside the names of the authors of the species, the plants studied in the three phases of the AFA project, through a field study and following the same methodology manual, are marked by an asterisk (*). Within the first section, each taxon (defined by a binomen or trinomen, whether it be a species or subspecies and by the author or authors of its scientific description) is followed by the abbreviation used by IUCN for the assigned threat category, marked with a different gradation of colour according to its degree of threat, excluding the extinct ones, in black. Finally, the notations of the criteria and subcriteria used are included. In the following divisions, the taxa are just numbered, and not provided with the IUCN category that is identical for all of them. A precise description of the categories and criteria can be found in the IUCN manual (2001). IUCN Red List Categories and Criteria: version 3.1. IUCN Species Survival Commission. IUCN, Gland, Switzerland and Cambridge, United Kingdom. 33 pp. The following shows the definitions of the categories included in said manual and summarises the criteria and subcriteria for the awarding of the categories CR, EN or VU (table 1).

18

Descripcin del contenido y de las categoras UICN 2001

Tabla 1. Resumen de los criterios y subcriterios utilizados para adjudicar las categoras UICN (2001)
Table 1. Summary of the criteria and sub-criteria used to award the IUCN categories (2001)

CRITERIOS (A-E) EN PELIGRO CRTICO EN PELIGRO VULNERABLE A. Reduccin del contingente total de individuos maduros 1. Reduccin reversible y detenida > 90% en 10 aos > 70% en 10 aos > 50% en 10 aos o 3 generaciones o 3 generaciones o 3 generaciones 2. Reduccin en curso > 80% en los ltimos > 50% en los ltimos > 30% en los ltimos 10 aos o 3 generaciones 10 aos o 3 generaciones 10 aos o 3 generaciones 3. Reduccin proyectada > 80% en los prximos > 50% en los prximos > 30% en los prximos 10 aos o 3 generaciones 10 aos o 3 generaciones 10 aos o 3 generaciones 4. Reduccin en curso y proyectada > 80% en 10 aos > 50% en 10 aos > 30% en 10 aos o 3 generaciones, incluyendo o 3 generaciones, incluyendo o 3 generaciones, incluyendo tiempo pasado y futuro tiempo pasado y futuro tiempo pasado y futuro Estos cuatro subcriterios han de basarse en alguno de los siguientes elementos: (a) observacin directa; (b) ndice de abundancia apropiado para el taxn; (c) reduccin del rea de ocupacin, extensin de presencia y/o calidad del hbitat ; (d) niveles de explotacin reales o potenciales; (e) efecto de taxones introducidos, hibridacin, patgenos, contaminantes, competidores o parsitos. B. Distribucin geogrfica reducida (*) 1. Extensin de presencia 2. rea de ocupacin < 100 km2 < 10 km2 < 5.000 km2 < 500 km2 < 20.000 km2 < 2.000 km2

Y al menos dos de los siguientes subcriterios: (a) Fragmentacin severa o: 1 sola localidad No ms de 5 localidades No ms de 10 localidades (b) Disminucin continua basada en: (i) extensin de presencia; (ii) rea de ocupacin; (iii) rea, extensin y/o calidad del hbitat; (iv) nmero de localidades o poblaciones; (v) nmero de individuos maduros. (c) Fluctuacin extrema basada en: (i) extensin de presencia; (ii) rea de ocupacin; (iii) nmero de localidades o poblaciones; (iv) nmero de individuos maduros. C. Nmero de individuos maduros y disminucin continua <250 Y alguno de los siguientes subcriterios: 1. Disminucin continua 25% en 3 aos o 1 generacin 20% en 5 aos o 2 generaciones 10% en 10 aos o 3 generaciones <2.500 <10.000

2. Disminucin continua observada, proyectada o inferida y una de las siguientes caractersticas: (a) Estructura de la poblacin en una de las dos opciones siguientes (i) Ninguna poblacin contiene ms de: 50 individuos (ii) Est en algunas poblacin al menos el: 90% de los individuos (b) Fluctuaciones extremas en el nmero de individuos maduros D. Nmero de individuos maduros <50 <250 1. <1.000 2. rea de ocupacin <20 km2 o menos de 5 localidades, con amenazas constatables 20% en 20 aos o 5 generaciones 10% en 100 aos 250 individuos 95% de los individuos 1.000 individuos 100% de los individuos

E. Anlisis cuantitativo que seale la probabilidad de extincin 50% en 10 aos o 3 generaciones

(*) Extensin de presencia es el rea contenida en el polgono dibujado con los puntos perifricos que unen los lugares donde se presenta un taxn. rea de ocupacin es el rea donde realmente se encuentra el taxn, ya que la extensin de presencia puede incluir zonas donde no se encuentre o donde el hbitat no sea el adecuado.

19

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

EX EXTINTO .................................................................................. Un taxn est Extinto cuando no queda ninguna duda razonable de que el ltimo individuo existente ha muerto. Se presume que un taxn esta Extinto cuando prospecciones exhaustivas de sus hbitats, conocidos y/o esperados, en los momentos apropiados (diarios, estacionales, anuales), y a lo largo de su rea de distribucin histrica, no ha podido detectar un solo individuo. Las prospecciones debern ser realizados en perodas de tiempo apropiados al ciclo de vida y formas de vida del taxn.
EW EXTINTO EN ESTADO SILVESTRE ..................................... Un taxn est Extinto en Estado Silvestre cuando slo sobrevive en cultivo, en cautividad o como poblacin (o poblaciones) naturalizadas completamente fuera de su distribucin original. Se presume que un taxn est Extinto en Estado Silvestre cuando prospecciones exhaustivas de sus hbitats, conocidos y/o esperados, en los momentos apropiados (diarios, estacionales, anuales), y a lo largo de su rea de distribucin histrica, no han podido detectar un solo individuo. Las prospecciones debern ser realizadas en perodos de tiempo apropiados al ciclo de vida y formas de vida del taxn.

VU VULNERABLE .......................................................................... Un taxn es Vulnerable cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple cualquiera de los criterios A a E para Vulnerable del cuadro adjunto y, por consiguiente, se considera que se est enfrentando a un riesgo alto de extincin en estado silvestre. NT CASI AMENAZADO.................................................................. Un taxn est Casi Amenazado cuando ha sido evaluado segn los criterios y no satisface, actualmente, los criterios para En Peligro Crtico, En Peligro o Vulnerable; pero est prximo a satisfacer los criterios, o posiblemente los satisfaga, en el futuro cercano. LC PREOCUPACION MENOR ..................................................... Un taxn se considera de Preocupacin Menor cuando, habiendo sido evaluado, no cumple ninguno de los criterios que definen las categoras de En Peligro Crtico, En Peligro, Vulnerable o Casi Amenazado. Se incluyen en esta categora taxones abundantes y de amplia distribucin. DD DATOS INSUFICIENTES ........................................................ Un taxn se incluye en la categora de Datos Insuficientes cuando no hay informacin adecuada para hacer una evaluacin, directa o indirecta, de su riesgo de extincin basndose en la distribucin y/o condicin de la poblacin. Un taxn en esta categora puede estar bien estudiado, y su biologa ser bien conocida, pero carecer de los datos apropiados sobre su abundancia y/o distribucin. Datos Insuficientes no es por lo tanto una categora de amenaza. Al incluir un taxn en esta categora se indica que se requiere ms informacin, y se reconoce la posibilidad de que investigaciones futuras demuestren que una clasificacin de amenazada pudiera ser apropiada. Es importante hacer un uso efectivo de cualquier informacin disponible. En muchos casos habr que tener mucho cuidado en elegir entre Datos Insuficientes y una condicin de amenaza. Si se sospecha que la distribucin de un taxn est relativamente circunscrita, y si ha transcurrido un perodo considerable de tiempo desde el ltimo registro del taxn, entonces la condicin de amenazado puede estar bien justificada. NE NO EVALUADO ........................................................................ Un taxn se considera No Evaluado cuando todava no ha sido clasificado en relacin a estos criterios.

RE EXTINTO A NIVEL REGIONAL............................................ Categora para un taxn cuando no hay una duda razonable de que el ltimo individuo capaz de reproducirse en la regin ha muerto o desaparecido de la naturaleza en la regin, o en el caso de ser un antiguo taxn visitante, el ltimo individuo ha muerto o desaparecido de la naturaleza en la regin. La fijacin de cualquier lmite de tiempo para su inclusin en la lista como RE se deja a la discrecin de la autoridad regional de la Lista Roja, pero en ningn caso debe ser una fecha anterior a 1500 D.C. CR EN PELIGRO CRITICO........................................................... Un taxn esta En Peligro Crtico cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple cualquiera de los criterios A a E para En Peligro Crtico del cuadro adjunto, y, por consiguiente, se considera que se est enfrentando a un riesgo extremadamente alto de extincin en estado silvestre. EN EN PELIGRO ............................................................................ Un taxn esta En Peligro cuando la mejor evidencia disponible indica que cumple cualquiera de los criterios A a E para En Peligro del cuadro adjunto y, por consiguiente, se considera que se est enfrentando a un riesgo muy alto de extincin en estado silvestre.

Figura 1: Definiciones de las categoras UICN (2001)


Figure 1: Definitions of the IUCN (2001) categories

20

25 PREGUNTAS SOBRE LA LISTA ROJA 2008


25 QUESTIONS ON THE 2008 RED LIST

J.C. MORENO, L. SUREZ Y F. TAPIA

1. Se ha evaluado la categora de amenaza de toda la flora vascular espaola? Indirectamente, s. Adems de revisarse el estado de conservacin de las 1.414 especies de la Lista Roja de VV. AA. (2000) (en adelante LR 2000), se han aadido todas las plantas que los botnicos espaoles han considerado que tenan ahora un estado de conservacin deficiente. 2. Cuntas especies se han revisado expresamente para esta LR 2008? Se han considerado vlidas las categoras de amenaza adjudicadas en el Libro Rojo y su adenda (Baares et al. 2004, 2007), en el Llibre vermell balerico (Sez & Rossell 2001) y en la Lista Roja de Andaluca (Cabezudo et al. 2005), todas ellas conforme a las categoras UICN de 2001. Esto sumaba un total de 747 taxones revisados, aunque no se cerr la puerta a posibles modificaciones. Quedaban an por trabajar, al menos, las 735 integrantes de la LR 2000 que an no haban sido reevaluadas hasta la fecha. 3. Cunto ha contribuido el proyecto AFA en la categorizacin de estas plantas? A lo largo de sus tres fases hasta la fecha, y empleando una metodologa comn desde su inicio, se ha trabajado en el campo con 551 taxones y determinado su nivel de amenaza (los que llevan * en la lista) 4. Cuntos taxones comprende la LR 2008? Hay un total de 1.571 especies y subespecies repartidas por las distintas categoras UICN, lo que no quiere decir que todas estn amenazadas. 5. Cuntas plantas vasculares se consideran extintas en Espaa? Veinticinco taxones se consideran extintos en Espaa. De ellos, 15 sobreviven silvestres en otros pases, 4 ms se mantienen conservados ex situ, pero hay 6 de los que no tenemos otra cosa que testimonios desaparecidos: Carduncellus matritensis, Kunkeliella psilotoclada, Nolletia chrysocomoides, Normania nava, Pharbitis preauxii y Tanacetum funkii. 6. De esas extinciones, algunas plantas estaban todava vivas en 2000? S, cuatro de ellas tenan categora CR (Marsilea strigosa, Normania nava y Kunkeliella psilotoclada) o EN (Polygonum robertii).

1.

Has the threat category for all Spanish vascular flora been evaluated? Indirectly, yes. As well as reviewing the state of conservation of the 1,414 species in the Red List by various authors (2000) (hereinafter 2000 RL), all of the plants that the Spanish botanists considered as having a deficient state of conservation, have been added. Exactly how many species have been reviewed for the 2008 RL? The threat categories provided in the Red Book and its addendum (Baares et al. 2004, 2007), in the Llibre vermell from the Balearic Islands (Sez & Rossell 2001) and in the Andalusian Red List (Cabezudo et al. 2005) have been considered as valid and are all in accordance with the 2001 IUCN categories. This amounted to a total of 747 reviewed taxa, although the door was not closed to possible modifications. At least the 735 included in the 2000 RL that to the present time had not yet been re-evaluated, were still to be studied.

2.

3.

How much has the AFA project contributed to the categorisation of these plants? Throughout its three phases up to the present time, and by employing the same methodology from the start, fieldwork has been carried out on 551 taxa and their level of threat has been defined (those that have an * beside them in the list) How many taxa does the 2008 RL cover? There are a total of 1,571 species and subspecies distributed amongst the different IUCN categories, which is not to say that all are threatened. How many vascular plants are considered to be extinct in Spain? Twenty-five taxa are considered to be extinct in Spain. Of these, 15 survived in the wild in other countries, 4 others are conserved ex situ, but for the remaining 6 all we have are testimonies to their disappearance: Carduncellus matritensis, Kunkeliella psilotoclada, Nolletia chrysocomoides, Normania nava, Pharbitis preauxii and Tanacetum funkii. Out of these extinct plants, were any still existent in 2000? Yes, four of them fell under the CR category (Marsilea strigosa, Normania nava and Kunkeliella psilotoclada) or the EN category (Polygonum robertii).

4.

5.

6.

21

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

7. Hay, por el contrario, alguna especie que se considerara extinta en 2000 y de la que ahora se conozca alguna poblacin viva? Efectivamente, tambin se han dado hasta seis de estos casos: una planta se ha reintroducido en su medio natural (Diplotaxis siettiana), y de otras se han descubierto poblaciones nuevas o que se crean desaparecidas, gracias a los trabajos del propio proyecto AFA u otros equivalentes sufragados con fondos europeos o autonmicos (Hippocrepis prostrata, Astragalus nitidiflorus, A. oxyglottis, Carex helodes y Linaria intricata). 8. Cuntas plantas vasculares hay amenazadas en Espaa? La LR 2008 contiene 1.196 taxones amenazados, es decir, que cumplen los criterios de UICN para las categoras CR, EN o VU (tabla 1).

7.

On the other hand, are there any species that were considered extinct in 2000 and have now been found to be in existence? Yes indeed, there have also been up to six cases of this: one plant has reintegrated into its natural environment (Diplotaxis siettiana), and new populations of others that were believed to have disappeared, have been found thanks to the work of the AFA project or other equivalents defrayed by European or Autonomous Community funds Hippocrepis prostrata, Astragalus nitidiflorus, A. oxyglottis, Carex helodes and Linaria intricata). How many threatened vascular plants are there in Spain? The 2008 RL contains 1,196 threatened taxa, in other words, that comply with the IUCN criteria for the CR, EN or VU categories (table 1).

8.

Tabla 1: Nmero de taxones de la LR 2000 y de la LR 2008 segn sus categoras UICN de amenaza (1994 y 2001 respectivamente) Table 1: Number of taxas from 2000 RL and 2008 RL according to IUCN threat categories (1994 and 2001, respectively) CATEGORA DE AMENAZA EX, EW o RE CR EN VU NT DD LC LR 2000 21 164 244 720 265 LR 2008 25 308 278 610 172 133 45

9. Eso significa que cada vez hay ms plantas amenazadas en Espaa? La respuesta es compleja, porque las categoras de UICN, y el umbral para considerar una planta amenazada, han ido cambiando con el tiempo. En 1984 (Barreno et al. 1984) se contaron 1.095 taxones extintos o amenazados, en la LR 2000 hubo 1.149 y en esta LR 2008 suman 1.221. De modo que, aparentemente, s, hay un gradual incremento en la flora amenazada., que representa ahora casi un 15% de la flora vascular espaola. 10. Cuntas de las amenazadas coinciden entre ambas Listas Rojas? Casi un 80% exacto de las plantas incluidas en 2000 siguen estando amenazadas en la actualidad. No siempre se repiten con el mismo nombre, ya que algunas de ellas han sufrido cambios nomenclaturales y taxonmicos (cambios en el gnero, pasos de especie a subespecie, o viceversa).

9.

Does that mean that the number of threatened plants in Spain is increasing? The answer is complicated because the IUCN categories, and the threshold for deeming a plant threatened, have changed with time. In 1984 (Barreno et al. 1984) 1,095 extinct or threatened taxa were recorded, in the 2000 RL there were 1,149 and in this 2008 RL there are a total of 1,221. In this sense, the answer appears to be yes, there is a gradual increase in threatened flora, which now represents almost 15% of Spanish vascular flora.

10. How many of the threatened species appear on both Red Lists? Almost exactly 80% of the plants included in 2000 continue to be under threat at the present time. They are not always repeated under the same name since some of them have undergone nomenclatural and taxonomic changes (genus changes, change from species to subspecies or vice versa).

22

25 preguntas sobre la Lista Roja 2008

Figura 1: Reparto de los taxones evaluados(excluidos DD) por Comunidad Autnoma


Figure 1: Distribution of the evaluated taxa (excluding DD) by Autonomous Community

11. En qu territorios existe mayor nmero de taxones amenazados? Por lo general, en aquellas regiones que albergan un mayor nmero de endemismos. De esta manera, es destacable la presencia de 247 taxones con categoras de mximo riesgo en las Islas Canarias y 227 en Andaluca (figura 1). En esta ltima Comunidad Autnoma, las sierras bticas (y de manera especial la provincia de Granada) aparecen como un rea crtica para la conservacin de la flora. La importancia de otros sistemas montaosos como los Pirineos o la Cordillera Cantbrica queda reflejada en el mapa de distribucin provincial (figuras 2 y 3), con cifras elevadas en Huesca, Lleida, Asturias y Len. En las reas litorales y sublitorales levantinas, balericas, gallegas y del Suroeste andaluz tambin existe un alto grado de amenaza, debido principalmente a la transformacin del medio. 12. Cuntas especies se han incorporado nuevas a esta Lista Roja? 197 taxones de la LR 2008 no estaban en la lista anterior.

11. In which territories is there a greater number of threatened taxa? In general, in those regions that accommodate a greater number of endemisms. As such, the presence of 247 taxa with the categories of high risk in the Canary Islands and 227 in Andalusia (figure 1) stand out. In the latter Autonomous Community, the Andalusian valley (and in particular the province of Granada) is a critical area for the conservation of flora. The importance of other mountain ranges such as the Pyrenees or the Cantabrian Mountains are reflected in the map showing provincial distribution (figure 2 and 3) with elevated figures in Huesca, Lleida, Asturias and Len. In the coastal and sublittoral areas of Levante, the Balearic Islands, Galicia and the Southwest of Andalusia, there is also a high degree of threat, due largely to the transformation of the environment.

12. How many new species have been included in this Red List? 197 taxa in the 2008 RL were not in the previous list

23

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Figura 2: Reparto de los taxones evaluados (excluidos DD) en cada provincia o isla
Figure 2: Distribution of the evaluated taxa (excluding DD) in each province or island

Figura 3: Reparto de los taxones en las categoras de mximo riesgo (EX, CR o EN) en cada provincia o isla.
Figure 3: Distribution of the taxa in high risk categories (EX, CR or EN) in each province or island.

24

25 preguntas sobre la Lista Roja 2008

13. Qu razones hay para estas inclusiones? Los motivos son diversos. Hay, en primer lugar, plantas de las que se tena una idea ms optimista de su estado hace unos aos y se han descrito nuevas especies para la ciencia, despus del ao 2000, y cuyo futuro est comprometido (p.e. Cytisus insularis, Oxalis ferae, Vella castrilensis o Sideritis guayedrae). Hay tambin algunas especies de las que no se tena constancia en Espaa (p.e. Asplenium trichomanes subps. maderense, Euphorbia transtagana, Polygala balansae, etc.). Asimismo, ha habido taxones que se consideraron de escaso valor taxonmico en 2000, pero que han sido reivindicadas posteriormente por Flora iberica u otras obras de referencia. Por ltimo, ha habido problemticas que haban pasado desapercibidas, y que con la incorpo- racin de nuevos mongrafos de familias o gneros (p.e. Orqudeas, Carex u Orobanche), o expertos en grupos de plantas acuticas (Callitriche, Zostera, Posidonia, Potamogeton), han podido subsanarse. 14. Cuntas se han descatalogado respecto de la LR 2000? Se han excluido cerca de 40 taxones que estaban recogidos en aquella Lista, casi todos encuadrados dentro de las categoras VU y DD. 15. Con qu argumentos se han descatalogado? Primero, por cambios en los criterios taxonmicos, al adoptar ahora una visin ms sinttica y considerar meras variedades locales o formas lo que antes se tena por microendemismos con rango especfico o subespecfico. Estos cambios se han visto apoyados, en alguna ocasin, por anlisis genticos. Por otra parte, se ha descubierto que algunas plantas de la anterior Lista Roja eran en realidad hbridos (p.e. Origanum x paui, Phlomis x margaritae, Pilosella x gudarica). Por ltimo, se han subsanado errores como los haber identificado errneamente como autctonos algunos taxones (p.e. Clethra arborea o Galium brunnaeum) o los de haber tenido en cuenta taxones inditos. 16. En cuntos casos ha aumentado la categora de amenaza desde la LR 2000? En demasiadas ocasiones, concretamente en 229 plantas. Adems, se dan casos de plantas que han incrementado muy bruscamente su nivel de riesgo en este intervalo. Por ejemplo, hay 31 taxones que han subido de la categora VU a la CR, y 56 que han pasado de saberse poco de ellos (DD) a considerrselos CR o EN. 17. En cuntos casos se ha rebajado la categora de amenaza? Se ha producido una bajada del nivel de riesgo para 220 especies.

13. What are the reasons for these inclusions? The reasons are diverse. In the first instance, a few years ago a more optimistic view was held on the state of some plants, and new species have been described for science, after the year 2000, whose future is compromised (e.g. Cytisus insularis, Oxalis ferae, Vella castrilensis or Sideritis guayedrae). There are also some species that had not been recorded in Spain (e.g. Asplenium trichomanes subps. maderense, Euphorbia transtagana, Polygala balansae, etc.). In addition there have been taxa that were considered of low taxonomic value in 2000 but that have subsequently been restored by Flora iberica or other reference works. Lastly, there have been problems that had gone unnoticed that with the incorporation of new family or genus monographs (e.g. Orchids, Carex or Orobanche), or experts on aquatic plant groups (Callitriche, Zostera, Posidonia, Potamogeton), have been rectified.

14. How many have been removed since the 2000 RL? Almost 40 taxa that were included in that List have been excluded, nearly all of them falling under the VU and DD categories.

15. For what reasons were they removed? Firstly, due to changes in the taxonomic criteria as a more synthetic vision is being adopted now and the consideration of more local varieties or forms that before were classed as microendemisms within a specific or subspecific range. These changes at some point have been supported by genetic analyses. On the other hand, it has been discovered that some plants from the previous Red List were actually hybrids (e.g. Origanum x paui, Phlomis x margaritae, Pilosella x gudarica). Lastly, errors have been rectified, such as the incorrect identification of some taxa as native (e.g. Clethra arborea or Galium brunnaeum) or having taking into account unpublished taxa.

16. For how many cases has the threat category increased since the 2000 RL? On too many occasions, for 229 plants to be precise. In addition, there have been cases of plants that have seen a very sharp increase in their risk level during this interval. For example, there are 31 taxa that have climbed from the VU to the CR category and 56 that we previously had little information on (DD) and now consider as CR or EN. 17. For how many cases has the threat category been reduced? The risk level for 220 species has reduced.

25

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

18. Qu criterios UICN han sido ms empleados para catalogarlas? Se han empleado los cinco, aunque con frecuencia desigual: criterio B (832 ocasiones), criterio D (532), criterio C (230), criterio A (88) y criterio E (11). Esto significa que siguen justificndose las categoras mayoritariamente por el tamao del rea de distribucin y por el censo de poblaciones e individuos, y mucho menos por la reduccin de la poblacin o por anlisis cuantitativos. No obstante, los seguimientos demogrficos financiados por el proyecto AFA han permitido apoyar, en un nmero relevante de ocasiones, la determinacin del grado de amenaza basndose en los criterios A y E. 19. Sigue siendo el subcriterio D2 una cmoda va de entrada para la categora de Vulnerable, tal como sucediera en 2000? No, o al menos no tanto. Ahora UICN limita, para poder usar el criterio D2, que una planta no debe superar un rea de ocupacin de 20 km2, y no los 100 km2 como suceda con las categoras de 1994. En el ao 2000 hubo 626 plantas cuya categora de amenaza fue escuetamente VU D2, mientras ahora hay solo 252 especies (172 comunes entre ambas listas). 20. Cuntas plantas hay insuficientemente conocidas (DD)? Exactamente la mitad que en la lista anterior, es decir 133. 21. Hay plantas en la LR 2008 que no estn amenazadas? S. Como consecuencia de la reevaluacin del nivel de riesgo de las plantas de la LR 2000 se ha considerado que 217 no estaban amenazadas, 172 en la categora de Casi Amenazadas (NT) y 45 en la de Preocupacin Menor (LC). Algunas de ellas han experimentado mejoras en su estado, pero en otros casos lo que ha ocurrido es que ha mejorado nuestro conocimiento (varias proceden de la categora DD). 22. Por qu hay algunas especies con la categora NT si faltan muchas otras? Por el motivo anterior, la reevaluacin de especies incluidas previamente en otras categoras. Excepcionalmente se ha incluido alguna planta directamente a esta categora, cuando se conoca su estado gracias a una publicacin. No ha habido an ocasin de abordar la inclusin sistemtica de toda la flora espaola Casi Amenazada en la Lista Roja. 23. Cules son las familias y los gneros con mayor presencia en la LR 2008? Las cinco familias ms repetidas, de mayor a menor, son Compositae (279 taxones), Plumbaginaceae (111), Labiatae (109), Leguminosae (108) y Brassicaceae (96). En cuanto a gneros son Limonium (84 especies y subespecies), Sideritis (36), Centaurea (31), Argyranthemum (27) y Armeria (27).

18. Which of the IUCN criteria have been employed most to catalogue them? The five criteria have been employed, although with unequal frequency: criteria B (832 times), criteria D (532), criteria C (230), criteria A (88) and criteria E (11). This means that the categories continue to be justified, in the main, by the size of the area of distribution and by the census of populations and individuals and much less by the reduction of the population or by quantitative analysis. However, the demographic monitoring financed by the AFA project, have supported, on a relevant number of occasions, the determination of the degree of threat based on the A and E criteria. 19. Is the D2 subcriteria still a comfortable point of entry to the category of Vulnerable, as occurred in 2000? No, or at least not as much. Now IUCN has set a restriction for using the D2 criteria, stating that a plant should not have an area of occupation exceeding 20 km2, and not the 100 km2 as occurred with the categories in 1994. In 2000, 626 plants had a succinct threat category of VU D2, while now there are only 252 species (172 that appear on both lists). 20. How many plants are data deficient (DD)? Exactly half of the number from the previous list, in other words, 133. 21. Are there plants in the 2008 RL that are not threatened? Yes. As a consequence of the re-evaluation of the risk level of the RL 2000 plants, it has been found that 217 were not threatened, 172 in the category of Near Threatened (NT) and 45 in Least Concern (LC). Some of them have experienced improvements in their state but in other cases what has occurred is that our knowledge has improved (many arise from the DD category). 22. Why are there some species under the NT category if many others are missing? For the previous reason, the re-evaluation of species previously included in other categories. In some exceptions some plants have been directly included under this category when their state was known thanks to a publication. There has not yet been an occasion to tackle the systematic inclusion of the entire Near Threatened Spanish flora on the Red List. 23. Which are the families and genus that appear most on the 2008 RL? The five most repeated families, from most to least, are Compositae (279 taxa), Plumbaginaceae (111), Labiatae (109), Leguminosae (108) and Brassicaceae (96). As regards genus, they are Limonium (84 species and subspecies), Sideritis (36), Centaurea (31), Argyranthemum (27) and Armeria (27).

26

25 questions on the 2008 Red List

24. Cuntos investigadores han participado en la elaboracin de esta LR 2008? La Lista viene firmada por 71 autores y 107 colaboradores. La implicacin de la Botnica espaola en su confeccin no ha hecho sino crecer con el tiempo. En 1984 hubo 20 autores, mientras que en 2000 se dieron cita 49 autores y 57 colaboradores. 25. Cada cunto tiempo deben actualizarse las categoras de riesgo y la Lista Roja? No hay una regla exacta. Los manuales de aplicacin de las categoras UICN de 2001 insisten en que, en el caso de que una reevaluacin d como consecuencia la disminucin de la categora, hay que esperar al menos 5 aos desde la ltima categorizacin antes de oficializar el cambio. Este criterio precautorio pretende no dar por sentado que cualquier mejora u oscilacin en los tamaos poblacionales, nmero de poblaciones o rea de distribucin sea irreversible, y que por ello no debe rebajarse el grado de atencin que merezca la especie antes de comprobar tendencias temporalmente consolidadas. De lo anterior, y de la cantidad de especies que se han incorporado a esta nueva LR 2008 o que han cambiado desde la LR 2000 (nada menos que 654 taxones), parecera desprenderse que el tiempo a transcurrir hasta una nueva lista debe estar entre cinco y diez aos.

24. How many researchers participated in the creation of the 2008 RL? The List is signed by 71 authors and 107 collaborators. The implication of the Spanish Botany in its production has only grown with time. In 1984, there were 20 authors, while in 2000, 49 authors and 57 collaborators took part. 25. How often should the risk categories and the Red List be updated? There is not a precise rule. The manuals of application of the 2001 IUCN categories state that, in the event that reevaluation results in the reduction of the category, a period of at least 5 years must pass since the last categorisation before making the change official. This precautionary criteria does not take for granted the fact that that any improvement or oscillation in the population sizes, number of populations or area of distribution is irreversible, and as such the level of attention that a species deserves should not be reduced before checking temporarily consolidated tendencies. From the previous, and the amount of species incorporated into this new 2008 RL or that had changed since the 2000 RL (no less than 654 taxa), it can be gathered that the time that has to pass before the new list must be between five and ten years.

REFERENCIAS
REFERENCES

BAARES, ., G. BLANCA, J. GEMES, J.C. MORENO & S. ORTIZ, eds. 2004. Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de Espaa. Direccin General para la Biodiversidad, Publicaciones del O.A.P.N. Madrid, 1.069 pp. BAARES, ., G. BLANCA, J. GEMES, J.C. MORENO & S. ORTIZ, eds. 2007. Atlas y Libro Rojo de la Flora Vascular Amenazada de Espaa. Adenda 2006. Direccin General para la Biodiversidad-Sociedad Espaola de Biologa de la Conservacin de Plantas. Madrid, 92 pp. BARRENO, E. et al., 1984. Listado de plantas endmicas, raras o amenazadas de Espaa. Informacin Ambiental 3: 1-24. CABEZUDO, B.; S. TALAVERA, G. BLANCA LPEZ, C. SALAZAR, M. CUETO, B. VALDS, J.E. HERNNDEZ BERMEJO, C.M. HERRERA, M.C. RODRGUEZ HIRALDO & D. NAVAS, 2005. Lista roja de la flora vascular de Andaluca. Consejera de Medio Ambiente. Junta de Andaluca, 126 pp. SEZ, L. & J.A. ROSELL, 2001. Llibre Vermell de la flora vascular de les illes Balears. Conselleria de Medi Ambient, Govern de les illes Balears. Palma de Mallorca. V.V.AA., 2000. Lista Roja de la Flora Vascular Espaola. Conservacin Vegetal 6: 1-39.

27

Lista Roja 2008 de la flora vascular espaola

I. ESPECIES AMENAZADAS
I. THREATENED SPECIES

ADIANTACEAE

Cheilanthes pulchella Bory ex Willd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2 CR B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) Pellaea calomelanos (Sw.) Link * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
ADOXACEAE

Adoxa moschatellina L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX (RE)


AIZOACEAE

Mesembryanthemum teurkauffii Maire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2


ALISMATACEAE

Luronium natans (L.) Raf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN A1c; B2ac(ii,iv) Sagittaria sagittifolia L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX (RE)
ALLIACEAE

Allium pardoi Loscos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Allium pruinatum Link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Allium rouyi Gaut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Allium schmitzii Cout. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Allium sphaerocephalon subsp. ebusitanum (Font Quer) Rossell & al. . . . . . .VU
AMARYLLIDACEAE

2b D1 B1ab(ii,iv)+2ab(ii,iv) B2ab(iii,v)c(iv); D1+2 B1ab(iii)+2ab(iii); D2

Acis valentina (Pau) Lled & al. [Leucojum valentinum] . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus alcaracensis Ros & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Narcissus bugei (Fern. Casas) Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus conspicuus (Haw.) Sweet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus cuatrecasasii Fern. Casas & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus eugeniae Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus gaditanus Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus longispathus Pugsley * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Narcissus muozii-garmendiae Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Narcissus nevadensis Pugsley subsp. nevadensis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Narcissus nevadensis subsp. enemeritoi Snchez Gmez & al. * . . . . . . . . . . . .CR EN Narcissus radinganorum Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Narcissus tortifolius Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Narcissus tortuosus Haw. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Narcissus viridiflorus Schousb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Narcissus yepesii Ros & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Pancratium foetidum Pomel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
AQUIFOLIACEAE

A4c; B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D2 A3c+4c; B2ab(iii) B2ab(iii) D2 B2ab(iii)c(iv) D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1b(iii,v)c(iv)+2b(iii,v)c(iv) D2 B1b(iii)c(iv)+2b(iii)c(iv) B1ab(iii, iv,v)+ 2ab(iii,iv,v); C1+2a(ii) B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B1ab(ii,v)+2ab(ii,v)

CR D Ilex perado subsp. lopezlilloi (Kunk.) A. Hansen & Sunding * . . . . . . . . . . . .CR Ilex perado subsp. platyphylla (Webb. & Berthel.) Tutin . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2
ARACEAE

CR C2a(i) Arum italicum subsp. canariense (Webb & Berthel.) P.C. Boyce * . . . . . . . . .CR VU B1ab(i,ii,iii) Arisarum proboscideum (L) Savi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Biarum dispar (Schott) Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B2ab(iv,v)c(ii,iv)
ASCLEPIADACEAE

Apteranthes burchardii (N.E.Br.) Plowes subsp. burchardii [Caralluma burchardii] .VU B2ac(iv) Apteranthes europaea (Guss.) Murb. subsp. europaea [Caralluma europea] . . . .EN B1ab(i,iii,iv,v)c(ii,iii,iv)+2ab(i,iii,iv,v)c(ii,iii,iv)
31

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Apteranthes munbyana subsp. hispanica (Coincy) M.B. Crespo & Mateo [C. munbyana subsp. hispanica]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B2ab(i,ii,iii,iv,v) Ceropegia dichotoma subsp. krainzii (Svent.) Bryuns [C. chrysanta, C.ceratophora] .VU D2
ASPARAGACEAE

Asparagus fallax Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Asparagus maritimus (L.) Mill. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Asparagus nesiotes subsp. purpuriensis Marrero Rodr. & Ramos * . . . . . . . . .EN VU Asparagus officinalis subsp. prostratus (Dumort.) Corb . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
ASPHODELACEAE

B2ab(iii,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv) B2ab(ii,iii)

Asphodelus roseus Humb. & Maire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(i)


ASPLENIACEAE

Asplenium aethiopicum subsp. braithwaitii Ormonde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Asplenium anceps Lowe ex Hook. & Grev. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Asplenium balearicum Shivas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Asplenium filare subsp. canariensis (Willd.) Ormonde . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Asplenium majoricum Litard. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Asplenium monanthes L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Asplenium obovatum Viv. subsp. obovatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
BETULACEAE

B2ab(i,ii,iv); D D1+2 D2 B2ab(iii,iv) A1e; B1ab(i)+2ab(i); C2a(i) B2ab(v); C2a(i) D2

Betula pendula subsp. fontqueri (Rothm.) G. Moreno & Peinado . . . . . . . . . .CR CR B2ab(ii,iii,v)
BORAGINACEAE

Anchusa puechii Valds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Buglossoides gastonii (Benth) I.M. Johnst. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Cerinthe glabra Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Echium acanthocarpum Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Echium auberianum Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium bethencourtii A. Santos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium callithyrsum Webb ex Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium decaisnei subsp. purpuriense Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Echium gaditanum Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium gentianoides Webb ex Coincy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium handiense Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Echium hierrense Webb ex Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium onosmifolium subsp. spectabile G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Echium pininana Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium saetabense Peris & al. [E. valentinum] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Echium simplex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium strictum subsp. exasperatum (Webb ex Coincy) Bramwell . . . . . . . . .VU Echium strictum subsp. gomerae (Pitard) Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium sventenii Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Echium triste Svent. subsp. triste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Echium wildpretii subsp. trichosiphon (Svent.) Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . .VU Elizaldia calycina subsp. multicolor (Kunze) Chater * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Gyrocaryum oppositifolium Valds * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Lappula deflexa (Wahlenb.) Cesati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Lithodora nitida (Ern) R. Fern. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Lithodora oleifolia (Lapeyr.) Griseb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ogastemma pusillum (Coss. & Dur. ex Bal. & Barr.) Brumm. . . . . . . . . . . . .VU Omphalodes brassicifolia (Lag.) Sweet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Omphalodes commutata G. Lpez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
32

A2; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D D B2b(iv)c(iv) D2 D2 B2ab(i,ii,iii,iv); D2 B2ab(iii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B2ab(iii,v); C2a(ii) D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) B2ac(iii,iv); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) D2 D2 D2 C2a(ii) D2 D2 (RE) B2ac(i,ii,iii) D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B2ac(iv); C2a(i)+2b B1ab(ii,v)c(ii,iv)+2ab(ii,v)c(ii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v)

I. Especies amenazadas

Omphalodes littoralis subsp. gallaecica M. Lanz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B2b(iii)c(iv) CR B1ab(iii,v)c(iv)+2ab(iii,v)c(iv); C2a(i,ii)b; D Solenanthus reverchonii Degen * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
CALLITRICHACEAE

EN Callitriche cribosa Schotsman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN Callitriche lusitanica Schotsman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Callitriche palustris L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN Callitriche regis-jubae Schotsman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN
CAMPANULACEAE

B2ab(iii,iv)c(ii) B2ab(iii,iv)c(ii) B2ab(iii,iv)c(ii) B2ab(iii,iv)c(ii)

VU Campanula cabezudoi Cano-Maqueda & Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Campanula latifolia L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Campanula lusitanica subsp. specularioides (Coss.) Aldasoro & Sez [C. specularioides] EN CR Campanula primulifolia Brot. [C. alata] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EX Jasione corymbosa Poir. ex Schult. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Jasione crispa subsp. segurensis Mota & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Jasione mansanetiana R. Rosell & Peris * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Jasione penicillata Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Solenopsis minima (Sims) M.B. Crespo & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Wahlenbergia lobelioides subsp. nutabunda (Guss.) Murb. [W. nutabunda] . . . .VU

B2ac(i,ii,iii,iv) B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ac(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) (RE) B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 B1ab(ii)+2ab(ii) B2ab(i,ii,iii,iv) D2 B2ab(ii,iii,iv,v)c(ii,iii,iv); C2b

Lithodora nitida, que habita en sierras jienenses y cordobesas, est protegida por la normativa regional, estatal y europea (Foto: G. Blanca).

Echium auberianum es un tajinaste endmico del sector cacuminal tinerfeo (Foto: . Baares).

CAPPARACEAE

EN B1ab(ii,v)+2ab(ii,v) Capparis aegyptia Lam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN


CAPRIFOLIACEAE

Lonicera pyrenaica subsp. majoricensis (Gand.) Gand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2 CR B1ab(iii,iv) Sambucus nigra subsp. palmensis (Link) Bolli * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
CARYOPHYLLACEAE

Arenaria arcuatociliata G. Lpez & Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Arenaria bolosii (Caig.) L. Sez & Rossell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Arenaria delaguardiae G. Lpez & Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Arenaria favargeri (Nieto Fel.) G. Lpez & Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Arenaria nevadensis Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Arenaria racemosa Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Arenaria tomentosa Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

B2ab(ii,iii,v); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(ii,iii,v); D2 D2 B1ac(iii,iv)+2ac(iii,iv) B2ab(i,ii,iii,iv); D1+2 B2ab(ii,iii,v); D2


33

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Bufonia paniculata subsp. teneriffae (Christ) G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cerastium sventenii Jalas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Dianthus anticarius subsp. saorinii Snchez Gmez & al. . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dianthus charidemi Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dianthus inoxianus M.J. Gallego * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Dianthus laricifolius subsp. caespitosifolius (Planellas) M. Lanz . . . . . . . . . . . .VU Dianthus rupicola subsp. bocchoriana L. Llorens & Gradaille . . . . . . . . . . . . .VU Dianthus subbaeticus Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gymnocarpos decander Forssk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gypsophila montserratii Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Minuartia platyphylla (Gay ex Christ) McNeil . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Moehringia fontqueri Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Moehringia intricata subsp. giennensis C. Daz & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Moehringia intricata subsp. tejedensis (Huter & al. ex Willk.) J.M. Monts. * . .CR Moehringia intricata Willk. subsp. intricata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Myosoton aquaticum (L.) Moench . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Petrocoptis grandiflora Rothm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Petrocoptis guarensis Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Petrocoptis montserratii Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Petrocoptis pardoi Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Petrocoptis pseudoviscosa Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Petrocoptis viscosa Rothm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Polycarpon polycarpoides subsp. herniarioides (Ball) Maire & Weiller * . . . . . . .EN Pteranthus dichotomus Forssk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saponaria bellidifolia Sm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Silene berthelotiana Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Silene cambessedesii Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Silene diclinis (Lag.) M. Lanz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Silene fernandezii Jeanm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Silene gaditana Talavera & Bocquet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Silene gazulensis A. Galn & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Silene hifacensis Rouy ex Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Silene inaperta subsp. serpentinicola Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Silene lagunensis Chr. Sm. ex Christ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Silene littorea subsp. adscendens (Lag.) Rivas Goday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Silene marizii Samp. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

B2ac(iv) B2ab(iii,v) D2 B1b(ii,iv)c(ii,iv)+2b(ii,iv)c(ii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 D2 D2 B2b(iii,iv)c(iv) D2 B2ab(iii); D2 B1ac(iv)+2ac(iv) B2ab(iii,v); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(iii,v); C2a(i); D2 D2 B2ab(iii); D2 D2 D2 B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v); D2 D2 B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii) B1ac(iii,iv)+2ac(iii,iv) B1ac(ii,iv)+2ab(ii,iii,iv)c(ii,iv); C2b D2 D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C1 B2b(iii,iv)c(ii,iv); C2a(i) B1ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii,iv,v); D1+2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(iv,v)c(iv)+2ab(iv,v); C(iv) B2b(iii,iv)c(ii,iv); C2a(i) C2a(i) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv,v)c(iv)

En las comarcas litorales del sur de Valencia habita Silene diclinis, endemismo amenazado por la transformacin de cultivos de secano a regados de ctricos (Foto: E. Laguna).

34

Helianthemum bystropogophyllum tiene una nica poblacin con apenas una treintena de individuos, sometidos a la amenaza del ramoneo de ganado (Foto: R.S. Almeida).

I. Especies amenazadas

CR Silene nocteolens Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Silene sabinosae Pit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Silene sennenii Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Silene stockenii Chater * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Silene tamaranae Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Silene uniflora subsp. thorei (Lon Dufour) Jalas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Spergula viscosa Lag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Spergularia australis (Samp.) Prain . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
CELASTRACEAE

B2ab(iii) D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1b(i,ii,iii,iv,v)c(iv)+2b(i,ii,iii,iv,v)c(iv) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) (RE) B2ab(ii); D2 B1ab(ii)+2ab(ii)

CR B2ab(iii,iv); C2a(i) Euonymus latifolius (L.) Mill. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


CHENOPODIACEAE

Beta maritima subsp. marcosii (O. Bols & Vigo) A. Juan & M.B. Crespo . .VU CR Chenopodium coronopus Moq. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Halocnemum strobilaceum (Pallas) M Bieb.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR ..................................................................... Halopeplis amplexicaulis (Vahl) Ces. & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Microcnemum coralloides (Loscos & Pardo) Buen subsp. coralloides . . . . . . . . .VU Salicornia dolichostachya Moss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Suaeda albescens Lzaro Ibiza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Traganum moquinii Webb ex Moq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
CISTACEAE

D2 B2b(iii,iv,v)c(iii,iv) A1ac; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(ii)b B2ab(iii,iv)c(iii,iv) A3c+4c; B2ab(iii)+2c(iii) B2ab(ii,iii,iv) D2 B2b(iii,iv)c(iv); C2a(i)

Cistus asper Demoly & R. Mesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cistus chinamadensis Baares & Romero subsp. chinamadensis * . . . . . . . . . .EN CR Cistus chinamadensis subsp. gomerae Baares & P. Romero * . . . . . . . . . . . . .CR CR Cistus chinamadensis subsp. ombriosus Demoly & M. Marrero * . . . . . . . . . . .CR VU Cistus grancanariae Marrero Rodr. & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Cistus heterophyllus subsp. carthaginensis (Pau) M.B. Crespo & Mateo * . . . . .CR VU Cistus ocreatus C. Smith . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cistus osbeckiifolius subsp. tomentosus Baares & Demoly . . . . . . . . . . . . . . .VU Cistus osbeckiifolius Webb ex Christ subsp. osbeckiifolius . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN Cistus palmensis Baares & Demoly . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Fumana fontanesii Clauson ex Pomel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Fumana juniperina (Lag. ex Dunal) Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Fumana lacidulemiensis Gemes * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Helianthemum aganae Marrero Rodr. & R. Mesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Helianthemum aguloi Marrero Rodr. & R. Mesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Helianthemum alypoides Losa & Rivas Goday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Helianthemum apenninum subsp. estevei (Peinado & Mart. Parras) G. Lpez .VU CR Helianthemum bramwelliorum Marrero Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Helianthemum broussonetii Dun. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Helianthemum bystropogophyllum Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helianthemum caput-felis Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Helianthemum gonzalezferreri Marrero Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helianthemum guerrae Snchez Gmez & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Helianthemum inaguae Marrero Rodr. & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Helianthemum juliae Wildpret * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helianthemum marifolium subsp. frigidulum (Cuatrec.) G. Lpez . . . . . . . . . .VU Helianthemum marminorense Alcaraz & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Helianthemum pannosum Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Helianthemum polygonoides Peinado & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helianthemum raynaudii Ortega & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Helianthemum scopulicola L. Sez & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

D2 B2ab(iii,v) B2ab(ii,v) D B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); D2 A2ce; B1ab(v)+2ab(v); C2a(ii); D D2 D2 B2ab(v) B2ac(iv) D2 A4c; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C1 B1ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii)c(ii,iv); D B1ab(iii)+2ab(iii)c(iv) B2ab(i,ii,iii,v) B2ab(iii,v); D2 B1ac(iv)+2ac(iv); C2b D2 B2ab(iii)c(iv) A4c; B1ab(i,iii,iv)+2ab(i,iii,iv) B1ab(ii,iv)c(ii,iii,iv)+2ab(ii,iv)c(ii,iii,iv); C2b B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ac(iv)+2ac(iv); C2b B2ab(v)c(v); C2a(i); E B2ab(iii,v); D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,v); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(iv,v)+2ab(iv,v); C2a(ii); D
35

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

CR Helianthemum teneriffae Coss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helianthemum tholiforme Bramwell & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Helianthemum thymiphyllum Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Tuberaria commutata Gallego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
COLCHICACEAE

B2ab(iii,v)c(iv); C2b B2ac(ii,iv) B2ab(iii,iv) A4; B2ab(i,ii,iii,iv)+c(i,ii,iii)

Androcymbium gramineum (Cav.) McBride . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Androcymbium hierrense A. Santos subsp. hierrense * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Androcymbium hierrense subsp. macrospermum U. Reifenb. * . . . . . . . . . . . . . .EN Androcymbium psammophilum Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
COMPOSITAE

B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv) B2ab(iii,v) B2ab(iii,v) B2ac(ii)

Achillea santolinoides Lag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Anacyclus alboranensis Esteve & Varo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Andryala agardhii Haens. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Anthemis bourgaei Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Anthemis chrysantha J. Gay * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Anthemis secundiramea Biv. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Argyranthemum adauctum (Link) Humphries subsp. adauctum . . . . . . . . . . . .VU CR Argyranthemum adauctum subsp. erythrocarpon (Svent.) Humphries * . . . . . .CR Argyranthemum adauctum subsp. jacobaeifolium (Sch. Bip.) Humphries * . . . .EN CR Argyranthemum adauctum subsp. palmensis A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Argyranthemum broussonetii (Pers.) Humphries subsp. broussonetii . . . . . . . . .VU Argyranthemum broussonetii subsp. gomerensis Humphries . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum callichrysum (Svent.) Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum coronopifolium (Willd.) Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum escarrei (Svent.) Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum filifolium (Sch. Bip.) Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum foeniculaceum (Willd.) Webb ex Sch. Bip . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum frutescens subsp. canariae (Christ) Humphries . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum frutescens subsp. pumilum Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum frutescens subsp. succulentum Humphries . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum lemsii Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyranthemum lidii Humphries * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Argyranthemum maderense (D. Don.) Humphries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Argyranthemum sundingii L. Borgen * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Argyranthemum sventenii Humphries & Aldr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Argyranthemum webbii Sch. Bip. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Argyranthemum winteri (Svent.) Humphries * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Artemisia alba subsp. nevadensis (Willk.) Blanca & Morales Torres . . . . . . . . Artemisia armeniaca Lam. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Artemisia cantabrica (M. Lanz) M. Lanz [A. chamaemelifolia subsp. cantabrica] .VU CR Artemisia granatensis Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Artemisia reptans Chr. Sm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aster pyrenaeus Desf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Asteriscus schultzii (Bolle) Pitard & Proust * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Atractylis arbuscula Svent. & Michaelis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Atractylis preauxiana Sch. Bip. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Avellara fistulosa (Brot.) Blanca & C. Daz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Bellis cordifolia (Kunze) Willk. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Bellium artrutxensis Fraga & Rossell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Canariothamnus hermosae (Pit.) B. Nord. [Senecio hermosae] . . . . . . . . . . . . . . .VU Carduncellus dianius Webb [Lamottea diania] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carduncellus matritensis Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Carduus baeocephalus Webb subsp. baeocephalus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
36

B2ab(i,ii,iii,iv,v); D2 B1ab(iii)c(ii,iv)+2ab(iii)c(ii,iv) C2a(i); D2 B1ab(i,ii,iii,v) + 2ab(i,ii,iii,v) B1b(iii,iv)c(iv)+2b(iii,iv)c(iv) B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B2ab(iii,v) B2ab(iii) B2ab(iii,v) D2 D2 D2 D2 B2ab(iii) B2ab(iii) D2 B2ab(iii) D2 D2 D2 B2ab(iii)c(iv) D2 B2ab(iii,v) D2 D1+2 B2ab(iii,v) B2ab(iii,v); C2a(i) B2ab(v) D2 A2ad; B1ab(iv,v) B2ab(iii) D2 B1ac(iv)+2ac(iv) B2ab(iii,v) B2ab(iii,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 D2 C2a(i); D2 B2ac(iv); D2

I. Especies amenazadas

Carduus baeocephalus subsp microstigma Gaisberg & Wagenitz . . . . . . . . . . . .VU CR Carduus bourgeaui Kazmi * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Carduus lusitanicus subsp. santacreui Devesa & Talavera . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carduus myriacanthus Salzm. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carduus rivasgodayanus Devesa & Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carduus volutarioides Reyes-Betancort * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carlina baetica Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carlina salicifolia subsp. lancerottensis G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Castrilanthemum debeauxii (Degen & al.) Vogt & Oberpr. * . . . . . . . . . . . . .CR Centaurea aspera subsp. scorpiurifolia (Dufour) Nyman . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Centaurea avilae Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Centaurea barrasii Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea boissieri subsp. funkii (Sch. Bip. ex Willk.) Blanca . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea bombycina Boiss. subsp. bombycina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea bombycina subsp. xeranthemoides (Lange) Blanca & al. . . . . . . . . . .VU Centaurea borjae Valds Berm. & Rivas Goday * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Centaurea carratracensis Lange * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Centaurea clementei Boiss. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea exarata Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea gadorensis Blanca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Centaurea genesii-lopezii Fern. Casas & Susanna * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

B2ac(iv) B2ab(iii)c(iv) B2ac(iii,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv) B2ab(iii,v); D2 B2ab(v) B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv) B2ab(iii,v); D B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i) B2ab(ii,iii); C2a(i) B2ab(iii,v); D2 D2 B2ab(iii,v); D2 B1ab(iii)+2ab(iii); D B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii) B2ab(i,ii,iii,iv); D1 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,v); D2 B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii); C2a(ii)

Muchas localidades histricas de Argyranthemum adauctum subsp. jacobaeifolium, endemismo de Gran Canaria, han desaparecido (Foto: . Marrero).

Centaurea borjae es una especie localizada nicamente en acantilados de la provincia de A Corua (Foto: J. Rodrguez).

Centaurea haenseleri (Boiss.) Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Centaurea janeri subsp. gallaecica M. Lanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Centaurea kunkelii N. Garca * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Centaurea lainzii Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Centaurea mariana Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea monticola Boiss. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea nevadensis Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea prolongoi Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea pulvinata (Blanca) Blanca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurea sagredoi Blanca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Centaurea saxifraga Coincy * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Centaurea toletana subsp. tentudaica Rivas Goday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Centaurea ultreiae Silva Pando * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cheirolophus arboreus (Webb & Berthel.) Holub * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN

D B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(ii,v); C2a(ii); D B2ab(iii,v); D2 B2ab(iii,v); D2 C2a(i) B2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B2ab(ii,iii,v); D2 B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v) D1+2 B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v) B2b(iii,iv)c(iv)
37

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Onopordum dissectum habita en paleodunas interiores de Doana, siendo la hibridacin uno de los mayores problemas para su conservacin (Foto: S. Talavera).

El cardo abilense, Ptilostemon abylensis, es un elemento calccola endmico de Ceuta y el norte de Marruecos (Foto: R. Ugarte).

Cheirolophus arbutifolius (Svent.) G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cheirolophus burchardii Susanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cheirolophus canariensis (Brouss. ex Willd.) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Cheirolophus dariasi (Svent.) Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Cheirolophus duranii (Burchard) Holub * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cheirolophus falcisectus Svent. ex Montelongo & Moraleda * . . . . . . . . . . . . .EN Cheirolophus ghomerytus (Svent.) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Cheirolophus junonianus (Svent.) Holub * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Cheirolophus lagunae Olivares & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Cheirolophus metlesicsii Montelongo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Cheirolophus santos-abreui A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cheirolophus satarataensis (Svent.) Holub * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cheirolophus sventenii subsp. gracilis A. Santos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Cheirolophus sventenii (A. Santos) G. Kunkel subsp. sventenii . . . . . . . . . . . . .VU Cheirolophus tagananensis (Svent.) Holub * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Cheirolophus uliginosus (Brot.) Dostl * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Cheirolophus webbianus (Sch. Bip.) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chrysoprenanthes pendula subsp. flaccida (Svent.) Bramwell [Prenanthes pendula subsp. flaccida] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cirsium rosulatum Talavera & Valds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crepis canariensis (Sch. Bip.) Babc. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crepis erythia Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crepis granatensis (Willk.) Blanca & Cueto * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Crepis novoana S. Ortiz & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Crepis tingitana Ball . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Cynara algarbiensis Coss. ex Mariz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cynara baetica (Sprengel) Pau subsp. baetica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Cynara tournefortii Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Daveaua anthemoides Mariz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Erigeron calderae A. Hans. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erigeron frigidus DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Femeniasa balearica (J.J. Rodr.) Susanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Filago petro-ianii Rita & Dittrich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Gonospermum ferulaceum (Webb) Febles [Tanacetum ferulaceum] . . . . . . . . . . . .VU Gonospermum gomerae Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Gonospermum oshanahanii (Marrero Rodr. & al.) Febles [Tanacetum oshanahanii] * .CR
38

B2ab(iii); D2 D2 D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,v) B1b(iii)c(iv)+2b(iii)c(iv) B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v); C1 B2ab(iii,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(iii,v) B2ab(iii,v) D2 D D1+2 B2ab(iii,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii); C2a(i) D2 B2ab(iii,v); C2a(i) B2ab(iv) B2ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii,iv) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1b(i,ii,iii,iv,v)c(ii,iv)+2b(i,ii,iii,iv,v)c(ii,iv) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,iv,v) B2ac(ii,iii) D2 B2ab(ii,iii,iv,v); D2 A1e; B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); D2 B2ac(ii) D2 B2ab(iii,v); C2a(i); D

I. Especies amenazadas

Gonospermum ptarmicaeflorum (Webb) Febles [Tanacetum ptarmicaeflorum] * . .EN Gonospermum revolutum Sch. Bip. [Lugoa revoluta] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Hedypnois arenaria (Schousb.) DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Helichrysum alucense Garca-Cas. & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Helichrysum gossypinum Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Helichrysum microphyllum (Willd.) Camb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Helichrysum monogynum Burtt & Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Heteranthemis viscidehirta Schott . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Hieracium baeticum Arv.-Touv. & . Rev. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Hieracium queraltense de Retz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hieracium recoderi de Retz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hieracium texedense Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hieracium vinyasianum Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Hymenostemma pseudoanthemis (Kunze) Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Hypochoeris oligocephala (Svent. & Bramwell) Lack * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hypochoeris rutea Talavera * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hypochoeris salzmanniana DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Inula bifrons (L.) L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Jurinea fontqueri Cuatrec. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Klasea baetica (DC.) Holub [Serratula baetica] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Klasea legionensis (Lacaita) Holub [Serratula legionensis] * . . . . . . . . . . . . . . . .EN Klasea monardii (Dufour) J. Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Koelpinia linearis Pallas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lactuca perennis subsp. granatensis Charpin & Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . .VU Lactucosonchus webbii (Sch. Bip.) Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Laphangium teydeum Wildpret & Greuter * [Gnaphalium teydeum] . . . . . . . . .EN Leontodon crispus Vill. subsp. crispus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Leontodon farinosus Merino & Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Leontodon microcephalus (Boiss. ex DC.) Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Leucanthemum gallaecicum Rodr. Oubia & S. Ortiz * . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Mauranthemum paludosum subsp. ebusitanum (Vogt) R.Vogt & C.Oberprieler [Leucanthemum paludosum subsp. ebusitanum] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Nolletia chrysocomoides (Desf.) Cass. ex Less. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX CR Onopordum carduelium Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Onopordum dissectum Murb. *. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR ............................................................ CR Onopordum nogalesii Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Pericallis hadrosoma (Svent.) B. Nord. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Pericallis hansenii (G. Kunkel) Sund. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pericallis multiflora (LHr) B. Nord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Picris willkommii (Sch. Bip.) Nyman * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Ptilostemon abylensis (Maire) Greuter * [Pt. casabonae] . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pulicaria burchardii Hutch. subsp. burchardii * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Pulicaria canariensis Bolle subsp. canariensis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Pulicaria canariensis subsp. lanata (Font Quer & Svent.) Bramwell & G. Kunkel * EN Pulicaria undulata (L.) C.A.Mey. subsp. undulata [P. crispa] . . . . . . . . . . . . . . .EX Reichardia famarae Bramwell & G. Kunkel ex Gall. & Tal. . . . . . . . . . . . . . .VU Rhodanthemum arundanum (Boiss.) B. H. Wilcox & al. [Leucanthemum arundanum] * EN Rhodanthemum hosmariense (Ball) B. H. Wilcox & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Rothmaleria granatensis (DC.) Font Quer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Santolina ageratifolia Barnades ex Asso . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Santolina elegans Boiss. ex DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Santolina melidensis (Rodr. Oubia & S. Ortiz) Rodr. Oubia & S. Ortiz * .CR Schizogyne glaberrima DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Scorzonera parviflora Jacq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

B2ab(iii,v) D2 A4; B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,v) D2 D2 B2ab(iii) B2ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii,iv) C2a(i); D2 D D B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(iii,v)c(iv)+2ab(iii,v)c(iv); C2a(ii)b B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii)c(iv) B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v) A4acd B1ac(iv)+2ac(iv); C2b A3bc; B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) D B1ab(i,iii,iv)+2ab(i,iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(ii,iv,v)+2ab(ii,iv,v); C2b B2ab(iii,v); C2a(i); D2 D2 D D2 D2 B2ab(iii,v); D2 B2ab(ii,iii,v) B1ac(iv)+2ac(iv) B2ab(iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) c(i,ii,iii,iv,v); C2a(i); D B2ac(iv); C2a(ii) B2ab(iii); C2a(i); D D2 D2 A3ac B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v); C2a(ii) B2ab(iii,v) C2a(i) B1ab(iii,v) (RE) D2 B2ab(ii,iii,iv)c(iv); C2b B2a(ii+iii); D D2 D2 D2 B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v) B2ab(iii) B1ab(ii,v)+2ab(ii,v)
39

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

CR Senecio alboranicus Maire * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Senecio auricula subsp. castellanus Ascaso & Pedrol * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Senecio bollei Sund. & G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Senecio coincyi Rouy * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Senecio elodes Boiss. ex DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Senecio flavus (Decne) Sch. Bip. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Senecio glaucus L. subsp. glaucus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Senecio nevadensis Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Senecio quinqueradiatus Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sonchus arboreus DC. [S. regis-jubae] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sonchus bornmuelleri Pit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sonchus brachylobus Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sonchus gandogeri Pit. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sonchus lidii Boulos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sonchus pitardii Boulos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sonchus pustulatus Willk. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sonchus tectifolius Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sonchus tuberifer Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sonchus wildpretii U. Reifenb. & A. Reifenb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Stemmacantha cynaroides (C. Sm.) Dittrich * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sventenia bupleroides Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Tanacetum funkii Sch. Bip. ex Willk. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Tanacetum vahlii DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU CR Taraxacum gaditanum Talavera * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Taraxacum iberanthum Sahlin * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Taraxacum ptilotoides Sahlin * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN CR Taraxacum solenanthinum Sahlin * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Taraxacum stenospermum Sennen * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Taraxacum vinosum van Soest * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Tolpis crassiuscula Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Tolpis glabrescens Kmmer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Tragopogon pseudocastellanus Blanca & C. Daz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Volutaria bollei (Sch. Bip. ex Bolle) Hansen & G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . .CR
CONVALLARIACEAE

B1ab(iii,v)c(iv)+2ab(iii,v)c(iv) B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv); D2 B2ab(iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2b(ii, v)c(ii, iv); C2b B1ab(ii,iii,v)c(iv)+2ab(ii,iii,v)c(v) B2ab(ii,iii,v); D2 C2a(i); D2 C2a(i) D2 D2 B1ab(iii) D2 D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i) D2 C2a(i); D2 B1ab(iii,v) C2a(ii) B2ac(iv) D2 A2ace+3c; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii) B2ab(iii) B2ac(ii,iii) D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,v) B2ac(iv) A2c; B2ab(i,ii,v); D B2ab(iii)

CR C2b Maianthemum bifolium (L.) F. W. Schmidt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


CONVOLVULACEAE

Convolvulus caput-medusae Lowe * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Convolvulus fruticulosus Desr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Convolvulus glandulosus (Webb) Hallier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Convolvulus lopezsocasi Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Convolvulus perraudieri Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Convolvulus scoparius L. f. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Convolvulus subauriculatus (Burchard) Linding. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Convolvulus valentinus subsp. suffruticosus (Desf.) Maire * . . . . . . . . . . . . . . . .CR Convolvulus valentinus Cav. subsp. valentinus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Convolvulus volubilis Link * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Pharbitis preauxii Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX
CORYLACEAE

A2c D2 B2ac(iv) C2a(ii) B2ab(iii)c(iv); C2a B2ab(iii) B2ab(iii,v); C2a(i) B1ab(v)+2ab(v); C2a(ii) B1ab(v)+2ab(v) B2ab(iii,v); C2a(i)

Carpinus betulus L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D1+2

40

I. Especies amenazadas

CRASSULACEAE

Aeonium aizoon (Bolle) T.Mes [Greenovia aizoon] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aeonium balsamiferum Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aeonium cuneatum Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aeonium dodrantale (Willd.) T.Mes [Greenovia dodrentalis (Willd.) Webb & Berthel.] VU Aeonium gomerense (Praeger) Praeger * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aeonium haworthii (Salm.-Dyck ex Webb & Berthel.) Webb & Berthel. . . .VU Aeonium mascaense Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EW Aeonium saundersii Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aeonium volkerii Hernndez & Baares . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aichryson bethencourtianum Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Aichryson bituminosum Baares * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Aichryson brevipetalum Praeger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aichryson pachycaulon subsp. gonzalezhernandezii (G. Kunkel) Bramwell . . . .VU Aichryson pachycaulon subsp. inmaculatum (Webb ex Christ) Bramwell . . . . .VU

D2 D2 D2 D2 B1ac(iv)+2ac(iv); D1+2 D2 D2 D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(iii)c(iv) D2 D2 D2

Aeonium dodrantale es un taxn rupcola de sectores costeros y medianas de las cordilleras tinerfeas de Anaga y Teno (Foto: . Baares).

Taraxacum ptilotoides fue descrita en 1984 y actualmente slo se conoce de tres macizos aislados del Pirineo oscense (Foto: P.R. Pulido).

CR Aichryson pachycaulon Bolle subsp. pachycaulon * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Aichryson pachycaulon subsp. parviflorum (Bolle) Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . Aichryson pachycaulon subsp. praetermissum Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Aichryson porphyrogennetos Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aichryson tortuosum (Aiton) Webb ex Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Monanthes anagensis Praeger . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Monanthes minima (Bolle) Christ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Monanthes polyphylla subsp. amydros Nyffeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Monanthes polyphylla Haw. subsp. polyphylla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Monanthes wildpretii Baares & Scholz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Pistorinia breviflora Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Sedum nudum subsp. lancerottense (R.P. Murray) A. Hans. & Sund. . . . . . . . .VU Sedum pruinatum Brot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
CRUCIFERAE

B2ab(iii) D2 B2ab(iii,v) D2 D2 D2 D2 D2 D2 B2ab(iii) B2ac(i,ii,iii,iv) D1+2 B1ab(iii)+2ab(iii)

Alyssum gadorense P. Kpfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Alyssum loiseleurii P. Fourn. subsp. loiseleurii * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Alyssum loiseleurii subsp. gallaecicum S. Ortiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Alyssum nevadense Willmott ex P.W. Ball & T.R. Dudley . . . . . . . . . . . . . . . .VU Arabis juressi Rothm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Arabis margaritae Talavera * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

B1ab(i,ii,iv,v)+2ab(i,ii,iv,v); D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 B2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v)


41

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Arabis soyeri Reut. & Huet subsp. soyeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aurinia sinuata (L.) Griseb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Biscutella ebusitana Rossell & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Biscutella hozensis G. Mateo & M.B. Crespo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Boreava aptera Boiss. & Heldr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Brassica bourgeaui (Webb ex Christ) O. Kuntze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Brassica repanda subsp. almeriensis Gmez Campo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cardamine raphanifolia subsp. gallaecica M. Lanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Clypeola cyclodontea Delile * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX CR Clypeola eriocarpa Cav. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cochlearia aragonensis Coste & Souli subsp. aragonensis . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cochlearia aragonensis subsp. navarrana (P. Monts.) Vogt . . . . . . . . . . . . . . . .VU Coincya longirostra (Boiss.) Greuter & Burdet * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Coincya rupestris subsp. leptocarpa (Gonz.-Albo) Leadlay * . . . . . . . . . . . . . .VU CR Coincya rupestris Porta & Rigo ex Rouy subsp. rupestris * . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Coronopus navasii Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Crambe arborea Webb ex Christ * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Crambe feullei A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Crambe gomerae Webb ex Christ subsp. gomerae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crambe laevigata DC. ex Christ * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Crambe microcarpa A. Santos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crambe pritzelii Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crambe santosii Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crambe scaberrima Webb ex Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Crambe scoparia Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Crambe sventenii Pett.ex Bramwell & Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Crambe tamadabensis Prina & Marrero Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Crambe wildpretii Prina & Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Descurainia artemisioides Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Descurainia lemsii Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Diplotaxis siettiana Maire * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Diplotaxis tenuisiliqua Delile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Draba fladnizensis Wulfen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Draba hispanica subsp. lebrunii P. Monts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Draba incana L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX

D2 (RE) D2 D2 A3cd; B2ab(iii,v)c(ii,iv); C2a(i) B2ab(ii,iii) B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii); D2 (RE) A2c; B1ab(i,iv)+2ab(i,v) D2 D2 B2ab(i,iii) B2ab(iii); D2 B2ac(iv) B1b(iv,v)c(iv)+2b(iv,v)c(iv) D2 B1ac(iv)+2ac(iv) D2 B2ab(iii,v) B2ac(iv) C2a(i) D2 D2 B2ab(ii,iii) B2ab(iii,v) B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv) B2ab(iii); C2a(i); D B2ab(iii) D2 A1abc; B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(iii)c(iv) D2 B1ab(v)+2ab(v); C1 (RE)

El hbitat de la boja groga, Vella lucentina, est sufriendo un fuerte deterioro debido a actividades urbansticas en el entorno de la ciudad de Alicante (Foto: M. Martnez).

En las sierras de Cazorla, Segura y las Villas habita Hormathophylla reverchonii, una crucfera afectada por el ramoneo y la escasez de nichos apropiados (Foto: A. Benavente).

42

I. Especies amenazadas

VU Erysimum albescens (Webb & Berthel.) Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erysimum cazorlense (Heywood) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erysimum fitzii Polatschek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erysimum humile subsp. penyalarense (Pau) Rivas Mart. ex G. Lpez * . . . . .EN Erysimum myriophyllum Lange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erysimum rondae Polatschek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Euzomodendron bourgaeanum Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hormathophylla baetica P. Kpfer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hormathophylla cadevalliana (Pau) T.R. Dudley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hormathophylla reverchonii (Degen & Hervier) Cullen & T.R. Dudley * . . . .EN Iberis carnosa subsp. embergeri (Serve) Moreno * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Iberis ciliata subsp. welwitschii (Boiss.) Moreno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Iberis fontqueri Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Iberis grosii Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Isatis platyloba Link ex Steud. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Kernera boissieri Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lepidium villarsi subsp. anticarium (Valds Berm. & G. Lpez) Hern. Berm. . .VU Lobularia maritima subsp. columbretensis R. Fern. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lunaria rediviva L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Matthiola valesiaca J. Gay ex Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Moricandia moricandioides subsp. pseudofoetida Snchez Gmez & al. * . . . . .VU Neotorularia torulosa (Desf.) Hedge & J. Lonard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Nevadensia purpurea (Lag. & Rodr.) Rivas Mart. [Alyssum purpureum] . . . . . .VU Parolinia filifolia Svent. ex G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Parolinia glabriuscula Montelongo & Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Parolinia intermedia Svent. & Bramwell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Parolinia platypetala G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Parolinia schizogynoides Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Rorippa valdes-bermejoi (Castrov.) Mart.-Laborde & Castrov. *. . . . . . . . . . . . CR B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VU Rytidocarpus moricandioides Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sisymbrium cavanillesianum Castrov. & Valds Berm. * . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Thlaspi nevadense Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Vella castrilensis Vivero & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Vella lucentina M.B. Crespo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vella pseudocytisus L. subsp. pseudocytisus * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Vella pseudocytisus subsp. paui Gmez-Campo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN
CUPRESSACEAE

B1ab(iii)+2ab(iii)c(iv); D2 C2a(i); D2 B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2 B2ab(iii,iv)c(i) D2 B2ab(i,ii,iii) A2a; B1ab(ii,v)+2ab(ii,v); D2 C2a(i); D2 B2ab(ii,v); D2 B1ab(ii,v)+2ab(ii,v); C1 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv) B2b(i,ii,iii)c(i,ii,iii) B2ac(iv); C2b C2a(i); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) D2 D2 D2 A3; B1ac(iv)+2ac(iv); D2 B2ab(ii,iii,iv)c(iv); D2 D2 B2ab(ii,iii)c(ii); C2b B2ab(ii,iii,v); C2b D2 B2ab(ii,iii) D2 A2acde; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C1+2a(ii)b A3cd; B2ab(iii,v) B2ac(ii,iii,iv) D2 B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v) A3c+4ac; B1ac(i,ii,iii,iv,v)+2ac(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii) B1ab(i,ii,iv,v)+2ab(i,ii,iv,v)

CR C2a(i) Juniperus navicularis Grand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa (Sm.) Ball * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) Tetraclinis articulata (Vahl) Masters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii); D1+2
CYMODOCEACEAE

Cymodocea nodosa (Ucria) Asch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A2ace; B2b(i,ii,iii,iv)c(i,ii,iii,iv)


CYPERACEAE

Bulbostylis cioniana (Savi) K. Lye . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Carex bicolor All. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Carex canariensis Kk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Carex cespitosa L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Carex diandra Schkrank . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carex australpina Bech. [C. ferruginea subsp. tenax] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carex foetida All. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

B1ab(iii) B1ab(ii,iv)+2ab(ii,iv) B2ac(iv) D B2ab(iii) D2 D2


43

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Carex helodes Link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carex hostiana DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Carex lachenalii Schkuhr subsp. lachenalii * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Carex lainzii Luceo & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Carex lasiocarpa Ehrh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carex limosa L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carex muricata L. subsp. muricata * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Carex paniculata subsp. calderae (A. Hans.) Lewejoh. . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Carex perraudieriana J. Gay ex Bornm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Carex strigosa Huds. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Carex trinervis Degl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cyperus rubicundus Vahl [C. teneriffae] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Eleocharis mamillata subsp. austriaca (Hayek) Strandh. [E. austriaca] * . . . . .CR Eleocharis parvula (Roem. & Schult.) Link ex Bluff & al. * . . . . . . . . . . . . .EN Rhynchospora fusca (L.) Aiton fil. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Rhynchospora modesti-lucennoi Castrov. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Schoenoplectus pungens (Vahl) Palla [Scirpus pungens] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Schoenoplectus triqueter (L.) Palla [Scirpus triqueter] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
DICKSONIACEAE

B2ab(iii) B1ab(iv)+2ab(iv) B2a(i,ii,iv); C2a(i); D A2ac; B2ab(iii,iv); C1 D1+2 D2 D2 D2 B2ab(iii,v) B1ab(iii)+2ab(iii); D B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B2ab(iii) B2ab(ii,iii,iv) A2; B1+2ab(iii) A3c; B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv) B1ab(iii)+2ab(iii); D2

EN A2ce; B1b(i,ii,iii)c(i,ii) Culcita macrocarpa C. Presl * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN


DIOSCOREACEAE

CR B2ab(v) Borderea chouardii (Gaussen) Heslot * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


DIPSACACEAE

CR Cephalaria squamiflora subsp. mediterranea (Viv.) Pignatti * . . . . . . . . . . . . . .CR Pseudoscabiosa grosii (Font Quer) Devesa * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pterocephalus virens Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Scabiosa pulsatilloides Boiss. subsp. pulsatilloides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Succisa pinnatifida Lange * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Succisella andreae-molinae Pajarn & Escudero * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Succisella carvalhoana (Mariz) Baksay * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Succisella microcephala (Willk.) G. Beck * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
DRACAENACEAE

B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D B2ab(ii,v) D2 B2ab(ii,iii,iv,v); D2 B2ab(ii,iv,v) B2ab(iv) A2ac; B2ab(iv,v); C1+2a(i) B2ab(i,ii,iii,iv); C1+2a(i); D2

Dracaena draco (L.) L. subsp. draco * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i) CR C2a(i); D Dracaena tamaranae Marrero Rodr. & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
DROSERACEAE

Drosera longifolia L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B1ab(i,iii,iv)+2ab(iii,iv); D2


DRYOPTERIDACEAE

Dryopteris aemula (Aiton) O. Kuntze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dryopteris guanchica Gibby & Jermy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dryopteris remota (A. Braun ex Dll) Druce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Dryopteris tyrrhena Fraser-Jenk. & Reichst. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
EMPETRACEAE

B2ab(iii); D2 B2ab(iii); D2 D B1ab(v)+2ab(v); C2a(i)

Empetrum nigrum L. subsp. nigrum * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2


EQUISETACEAE

Equisetum sylvaticum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2

44

I. Especies amenazadas

Quercus alpestris cuenta con una sola poblacin muy deteriorada y envejecida; en los ltimos aos se est reforzando con plntulas procedentes de viveros (Foto: P. Navas).

La nica poblacin pirenaica de Gentiana angustifolia subsp. angustifolia tiene un bajsimo nmero de ejemplares reproductivos (Foto: P. Aymerich).

ERICACEAE

Erica andevalensis Cabezudo & J. Rivera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A4ac; B2ab(i,ii,iii,iv) Phyllodoce caerulea (L.) Bab. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D1+2 Rhododendron ponticum Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A1a; B2ab(i,ii,iii,iv)
EUPHORBIACEAE

Chamaesyce peplis (L.) Prokh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Euphorbia bourgeauana J. Gay ex Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Euphorbia bravoana Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Euphorbia briquetii Emb. & Maire [E. megalallantica subsp. briquetii] . . . . . . .VU CR Euphorbia fontqueriana Greuter * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Euphorbia gaditana Coss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Euphorbia handiensis Burchard * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Euphorbia lambii Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Euphorbia longifolia Lam. [E. mellifera] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Euphorbia maresii subsp. balearica (Willk.) Malag. ex Molero . . . . . . . . . . . . CR Euphorbia margalidiana Kuhbier & Lewej. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Euphorbia transtagana Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Euphorbia uliginosa Welw. ex Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Mercurialis reverchonii Rouy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
FAGACEAE

A2c; B2ab(ii,iii) B2ab(iii) B2ab(iii,v) D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 D2 B2ab(iii,v); C2a(i) B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B1ab(v)+2ab(v) A1ce+2c; B2ab(i,ii,iii)c(i,ii,iii); C2a(ii)b B2ab(ii,iii,iv,v) D2

Quercus alpestris Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(iii)+2ab(iii) CR B2ab(iii) Quercus pauciradiata Penas & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
GENTIANACEAE

Centaurium quadrifolium subsp. parviflorum (Willk.) Pedrol . . . . . . . . . . . . . .VU Centaurium somedanum M. Lanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gentiana angustifolia ViIl. subsp. angustifolia * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Gentiana boryi Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gentiana pneumonanthe subsp. depressa (Boiss.) Rivas Mart. & al. . . . . . . . . .VU Gentiana sierrae Briq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Gentianella hispanica Lpez Udias & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Ixanthus viscosus (Sm.) Griseb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

D2 D2 D D2 C2a(i); D2 D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ac(ii)

45

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

GERANIACEAE

CR Erodium astragaloides Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Erodium boissieri Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erodium cazorlanum Heywood * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erodium daucoides Boiss. subsp. daucoides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erodium macrocalyx (G. Lpez) Lpez Udias & al. [E. daucoides subsp. macrocalyx] VU Erodium manescavi Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Erodium maritimum (L.) LHr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Erodium paularense Fern. Gonz. & Izco * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Erodium recoderi Auriault & Guitt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Erodium rupicola Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Erodium tordylioides (Desf.) LHr. subsp. tordylioides . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Geranium cataractarum Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Geranium cazorlense Heywood * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Geranium dolomiticum Rothm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Geranium lanuginosum Lam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
GLOBULARIACEAE

B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(ii,iii,v); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2 D2 D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) B2ab(v) D2 B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2 B2ab(iii,iv,v) C2a(i); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v) B2ab(v); D2

CR B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i); D Globularia ascanii Bramwell & G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR B2ab(iii); C2a(i) Globularia sarcophylla Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

Iris boissieri es un lirio amenazado por el coleccionismo y los cambios en el uso del suelo. Las poblaciones situadas a menor altitud parecen haber desaparecido (Foto: J. Rodrguez).

La principal poblacin de Hypericum robertii, en Almera, se ha visto considerablemente reducida debido a la construccin de la autova del Mediterrneo (Foto: J. Peas).

GRAMINEAE

CR Agrostis barceloi L. Sez & Rossell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Agrostis canina subsp. granatensis Romero Garca & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . Ammochloa palaestina Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Avena canariensis Baum & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Avena murphyi Ladiszinsky . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Avenula crassifolia (Font Quer) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Avenula levis (Haeck.) Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Bromus cabrerensis Acedo & Llamas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Chaetopogon fasciculatus subsp. prostratus (Hack. & Lange) M. Lanz * . . . . .CR Dactylis metlesicsii Schnfelder & Ludwig * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Deschampsia setacea (Huds.) Hackel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Enneapogon persicus Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Festuca brigantina subsp. actiophyta M.I. Gut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Festuca clementei Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
46

B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B2ab(iii,v); D2 B2ab(ii,iii,iv)c(ii,iii,iv) B2ac(iv) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B2b(ii,iii,iv,v)c(ii,iv) B2ab(iii,iv,v) B2ab(ii,iii) B1ab(iv)+2ab(iv) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(ii,iii,iv,v); D2

I. Especies amenazadas

Festuca frigida (Hackel) K. Richt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Festuca quadriflora Honckeny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gaudinia hispanica Stace & Tutin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Helictotrichon filifolium subsp. arundanum Romero Zarco . . . . . . . . . . . . . . . .VU Helictotrichon filifolium subsp. velutinum Romero Zarco . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Holcus annuus subsp. duriensis (P. Silva) Franco & M. L. Rocha Afonso [H. setiglumis subsp. duriensis]. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VU Holcus grandiflorus Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Koeleria dasyphylla Willk. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Linkagrostis juresii (Link) Romero Garca & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Lolium edwardii H. Scholz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lolium saxatile H. Scholz & S. Scholz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Melica bocquetii Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Melica canariensis Hempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Melica teneriffae Hack. & Christ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Micropyropsis tuberosa Romero Zarco & Cabezudo * . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Oplismenus undulatifolius (Ard.) Roem. & Schult. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Oropetium capense subsp. hesperidum (Maire) Marrero Rodr. . . . . . . . . . . . . .EN Phleum brachystachys subsp. abbreviatum Gamisans & al. . . . . . . . . . . . . . . . .VU Poa pitardiana H. Scholz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Puccinellia pungens (Pau) Paunero . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Stipa gigantea subsp. donyanae Vzquez & Devesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Trisetum antonii-josephi Font Quer & Muoz Med. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Trisetum glaciale (Bory) Rouy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
GUTTIFERAE

B2ab(iii,v); D2 D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii); D2 B2ab(iii); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v) D2 D2 B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v) D B2ab(iii); D B2ab(iii,v); D2 D2 D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(ii,iii,iv,v); D2

CR B2ab(ii,iii,iv,v) Hypericum coadunatum C. Sm. ex Link * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Hypericum hircinum subsp. cambessedesii (Coss. ex Barcel) Sauvage . . . . . . .VU B1ab(iv,v)+2ab(iv,v); D2 Hypericum robertii Coss. ex Batt. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(iii,v)+2ab(iii,v)
HIPPURIDACEAE

Hippuris vulgaris L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2


HYACINTHACEAE

CR Brimeura duvigneaudii (L. Llorens) Rossell & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Brimeura fastigiata (Viv.) Chouard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dipcadi serotinum subsp. fulvum (Cav.) Maire & Weiller . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Drimia fugax (Moris) Stearn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Muscari cazorlanum Soriano & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Scilla numidica Poir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Scilla reverchonii Dengen & Hervier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Urginea fugax (Moris) Steinh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
HYDROCHARITACEAE

B1ab(v)+2ab(v); C2a(i) D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 D2 C2a(i) B1ab(iii)+2ab(iii); D2

Halophila decipiens Ostenf. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2 CR A2c; B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv)c(i,ii) Hydrocharis morsus-ranae L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


HYMENOPHYLLACEAE

Hymenophyllum tunbrigense (L.) Sm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B2ab(iii); D2 CR D Hymenophyllum wilsonii Hook. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Vandenboschia speciosa (Willd.) G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B1ab(iii)+2ab(iii); D2
IRIDACEAE

CR B1b(i,ii,iv,v)c(iv)+2b(i,ii,iv,v)c(iv) Iris boissieri Henriq. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR 1ac(iv)+2ac(iv); C2a(i,ii)b; D Romulea revelieri Jordan & Fourr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
47

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

ISOETACEAE

Isoetes longissimum Bory * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(iii,iv) VU D2 Isoetes velatum subsp. asturicense (M. Lanz) Rivas Mart. & Prada . . . . . . . . .VU
JUNCACEAE

Juncus arcticus Willd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2 Juncus balticus subsp. cantabricus (T.E. Daz & al.) Snogerup * [J. cantabricus] EN B1ab(i,ii,iii) Luzula canariensis Poir. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2
LABIATAE

Argantoniella salzmannii (P. W. Ball) G. Lpez & R. Morales . . . . . . . . . . . .VU Bystropogon odoratissimus Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Bystropogon wildpretii La Serna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Calamintha rouyana (Briq.) Rouy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dracocephalum austriacum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Lavandula buchii Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Micromeria densiflora Benth. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Micromeria glomerata P. Prez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Micromeria lasiophylla Webb ex Berthel. subsp. lasiophylla . . . . . . . . . . . . . . .VU Micromeria leucantha Svent. ex P. Prez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Micromeria pineolens Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Micromeria rivas-martinezii Wildpret * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Micromeria varia subsp. hierrensis P. Prez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Nepeta amethystina subsp. anticaria (Ladero & Rivas Goday) Cabezudo & al. * .CR Nepeta hispanica Boiss. & Reut. * [N. beltranii] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Origanum compactum Bentham . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Rosmarinus eriocalix Jordan & Fourr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Rosmarinus tomentosus Hub.-Mor. & Maire * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Salvia broussonetii Benth. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Salvia candelabrum Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Salvia herbanica A. Santos & Fernndez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Sideritis amagroi Marrero Rodr. & Navarro * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sideritis brevicaulis Mend.-Heuer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis chamaedryfolia Cav. subsp. chamaedryfolia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis chamaedryfolia subsp. littoralis M.B. Crespo & al. . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sideritis cystosiphon Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Sideritis discolor (Webb ex No) Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Sideritis eriocephala Marrero Rodr. ex L. Negrn & P. Prez . . . . . . . . . . . . . Sideritis ferrensis P. Prez & L. Negrn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis glauca Cav. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sideritis guayedrae Marrero Rodr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Sideritis gomerae Bolle subsp. gomerae . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Sideritis gomerae subsp. perezii L. Negrn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis infernalis Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis kuegleriana Bornm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sideritis marmorea Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sideritis nervosa (Christ) Lindl. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Sideritis nutans Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis pumila (Christ) Mend.-Heuer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Sideritis reverchonii Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Sideritis serrata Cav. ex Lag. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Sideritis soluta subsp. gueimaris L. Negrn & P. Prez . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis spicata (Pit.) Marrero Rodr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sideritis stachydioides Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Sideritis sventenii (G. Kunkel) Mend.-Heuer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
48

B2ab(i,ii,iii,iv) D2 D1+2 D2 D D2 B2ab(iii); D B2ac(iii) D2 B2ab(iii) B2ab(ii,iii) B2ac(iv) D2 B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v) B2ab(ii,iv)c(iv); D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v); D1+2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); D B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v) B2ab(iii,v) A2a; B2ab(i,ii,iii,iv) B2ab(iii,v); C2a(i) B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv); C2a(i)b; D D2 D2 D2 B2ab(iii,iv) B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv); C2a(i)b B2ab(iii,v)c(iv) D2 B1ab(iv,v)+2ab(iv,v) B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv) D2 D2 D2 D2 B2ab(iii,iv) B2ab(iii) D2 B2ab(iii,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v); D B2ab(ii) D2 B2ab(iii,v)c(iv) B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,v); D2 B2ab(iii)

I. Especies amenazadas

Micromeria glomerata habita en pitones slicos de la isla de Tenerife, donde se comporta como casmfito (Foto: A. Acevedo).

El rabogato, Sideritis serrata, cuenta con una sola poblacin, con imposibilidad de expansin por su aislamiento fsico respecto a hbitats propicios (Foto: D. Galicia).

Stachys maritima Gouan *. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EN EN .............................................................. EN Teucrium aristatum Prez Lara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Teucrium bracteatum Desf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Teucrium cossonii subsp. punicum Mayol & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Teucrium edetanum M.B. Crespo & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Teucrium heterophyllum subsp. hierrensis Gaisberg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Teucrium lepicephalum Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Teucrium oxylepis Font Quer subsp. oxylepis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Teucrium oxylepis subsp. marianicum (Ruiz de la Torre & Ruiz del Castillo) Ruiz de la Torre & Ruiz del Castillo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Teucrium terciae (Snchez Gmez & al.) Snchez Gmez & al. . . . . . . . . .VU Teucrium turredanum Losa & Rivas Goday . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Thymus albicans Hoffmanns. & Link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Thymus carnosus Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thymus funkii subsp. burilloi Snchez Gmez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Thymus herba-barona subsp. bivalens Mayol & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Thymus hyemalis subsp. millefloris (Rivera & al.) R. Morales * . . . . . . . . . . . .CR VU Thymus origanoides Webb ex Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Thymus richardii subsp. ebusitanus (Font Quer) Jalas . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Thymus richardii Pers. subsp. richardii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Thymus webbianus Rouy * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
LAURACEAE

A1c+4c; B1ab(i,ii,iii)c(iv) +2ab(i,ii,iii)c(iv); C2b C2a(ii); D; E B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); C2a(i); D B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); C2a(i) B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v); C1; D2 B2ab(ii+iii); C2a(i) A4c; B1ab(i,iii,iv,v)+2ab(i,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iv,v)+2ab(i,ii,iv,v) D2 D2 B2ab(iii,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) A4; B2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) D2 D2 C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii)

CR B2ab(iii) Apollonias barbujana subsp. ceballosi (Svent.) G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . .CR Ocotea foetens (Aiton) Benth. & Hook. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B2ac(ii)
LEGUMINOSAE

CR Adenocarpus gibbsianus Castrov. & Talavera * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Adenocarpus ombriosus Ceballos & Ortuo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Anagyris latifolia Brouss. ex Willd. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Anthyllis rupestris Coss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Anthyllis tejedensis subsp. plumosa E. Domnguez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Argyrolobium uniflorum (Decne) Jaub. & Spach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Astragalus algerianus E. Sheld. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Astragalus baionensis Loisel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX

A4acd B2ab(iii,v) B1ab(iii,iv,v) B1ab(i,ii,iv)+2ab(i,ii,iv) B1ab(ii,iii,iv)+2ab(ii,iii,iv) B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v); C2a(i) (RE) (RE)


49

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

CR Astragalus cavanillesii Podlech * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Astragalus devesae Talavera & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Astragalus edulis Bunge * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Astragalus gines-lopezii Talavera & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Astragalus mareoticus Delarb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Astragalus nitidiflorus Jimnez & Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Astragalus oxyglottis M. Bieb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Astragalus penduliflorus Lam. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Astragalus tremolsianus Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Chamaespartium undulatum (Ern) Talavera & L. Sez . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cicer canariensis A. Santos & Lewis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Coronilla viminalis Salisb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Cytisus decumbens (Durande) Spach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cytisus fontanesii subsp. plumosus (Boiss.) Nyman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Cytisus grandiflorus subsp. cabezudoi Talavera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Cytisus insularis S. Ortiz & Pulgar * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Dorycnium broussonetii (Choisy ex DC.) Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . .CR Dorycnium eriophthalmum Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Dorycnium fulgurans (Porta) Lassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Dorycnium spectabile Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Echinospartum algibicum Talavera & Aparicio * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Genista ancistrocarpa Spach * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Genista benehoavensis (Bolle ex Svent.) del Arco * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Genista dorycnifolia subsp. grosii (Font Quer) Font Quer & Rothm. * . . . . .CR Genista haenseleri Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Genista hirsuta subsp. erioclada (Spach) Raynaud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Genista longipes subsp. viciosoi Talavera & Cabezudo . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Genista valdes-bermejoi Talavera & L. Sez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hedysarum costaetalensii Ros & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hippocrepis castroviejoi Talavera & E. Domnguez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hippocrepis eriocarpa (Boiss.) Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hippocrepis grosii (Pau) Boira & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Hippocrepis nevadensis (Hrabtova) Talavera & E. Domnguez . . . . . . . . . . .VU CR Hippocrepis prostrata Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Hippocrepis tavera-mendozae Talavera & E. Domnguez * . . . . . . . . . . . . . . .CR

B2ab(v); C2a(i) B2ab(iii); C2a(ii) B1ab(iii,iv,v)c(iii,iv)+2ab(iii,iv,v)c(iii,iv) D B2ac(iv) B1ac(iv)+2ac(iv); C2a(i,ii); D B2ac(i,ii,iii,iv); C2b B2ab(i,ii,iv); C2a(ii) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(i,ii,iii,iv,v); D2 B2ac(iv) B2ab(iii,iv,v) D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,v) B2ab(ii,iii,v) D2 B1ab(iv,v)+2ab(iv,v) B2ab(iii,v); C2a(i) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) C2a(i); D2 D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i) B2ab(i,ii,iii,iv,v); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v); C2a(i,ii); D

Dorycnium spectabile presenta dos nicas poblaciones, aisladas geogrficamente, en la isla de Tenerife (Foto: A. Acevedo).

Slo existen 6 ejemplares de Lotus eremiticus, taxn restringido a la costa norte de La Palma (Foto: A. Acevedo).

50

I. Especies amenazadas

Lathyrus pisiformis L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lathyrus vivantii P. Monts. [L. tournefourtii] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lotus arinagensis Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Lotus berthelotii Masf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Lotus callis-viridis Bramwell & D.H. Davis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Lotus dumetorum Webb ex R.P. Murray . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Lotus emeroides R.P. Murray . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lotus eremiticus A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Lotus halophilus Boiss. & Spruner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lotus kunkelii (Esteve) Bramwell & Davis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Lotus maculatus Breitf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Lotus mascaensis Burch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lotus pyranthus P. Prez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Lotus spartioides Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lupinus mariae-josephae H. Pascual * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Medicago citrina (Font Quer) Greuter * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Melilotus speciosus Durieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Ononis azcaratei Devesa * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Ononis christii Bolle * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Ononis crispa subsp. zschakei (F. Herm.) L. Sez & Rossell . . . . . . . . . . . . .VU Ononis hebecarpa Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ononis leucotricha Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Ononis reuteri Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ononis talaverae Devesa & G. Lpez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ononis varelae Devesa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Oxytropis jabalambrensis (Pau) Podlech * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Teline nervosa (Esteve) A. Hansen & Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Teline osyroides (Svent.) Gibbs & Dingw. subsp. osyroides . . . . . . . . . . . . . . .VU Teline pallida (Poir.) G. Kunkel subsp. pallida * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Teline pallida subsp. gomerae (Gibbs & Dingw.) Arco . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Teline pallida subsp. silensis del Arco * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Teline rosmarinifolia subsp. eurifolia del Arco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Teline rosmarinifolia Webb & Berthel. subsp. rosmarinifolia . . . . . . . . . . . . . .EN CR Teline salsoloides del Arco & Acebes * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Teline splendens (Webb & Berthel.) del Arco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Teline tribracteolata (Webb) Talavera & P.E. Gibbs * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Ulex canescens Lange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Vicia altissima Desf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Vicia argentea Lapeyr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Vicia bifoliolata J.J. Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Vicia glauca subsp. giennense (Cuatrec.) Blanca & F. Valle . . . . . . . . . . . . . . . Vicia leucantha Biv. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Vicia lutea subsp. cavanillesii (Mart. Mart.) Romero Zarco . . . . . . . . . . . . . .VU Vicia nataliae U. Reifenb. & A. Reifenb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN
LEMNACEAE

D2 D2 B1ab(iii)+2ab(ii); E B2ab(iii,v); C2a(i) B2ac(ii,iv) D2 D2 B2ab(iii,v)c(iv); C2a(i); D D2 B2ab(iii); D B2ab(iii,v); C2a(i); D D2 B2ab(iii)c(iv); C2a(i) D2 B2ab(iii,iv) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(iii,iv,v); C2a(i) C2a(i); D2 D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(i,ii,iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,iv)c(iv)+2ab(iii,iv)c(iv) B2ab(ii,iii) B2ab(ii+iii) D2 D2 B2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(iii,v) B2ab(iii,v); C2a(ii) D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,iii) B1ab(ii,iv)+2ab(ii,iv); D D2 B1ab(iv)+2ac(iv); D B2ab(iii,v); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ab(i,ii,iii,iv) B2ab(iii); C2a(i)

CR A4cd; B2ab(i,ii,iii,iv,v) Lemna trisulca L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Wolffia arrhiza (L.) Wimm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v)
LENTIBULARIACEAE

Pinguicula dertosensis (Caigueral) G. Mateo & M.B. Crespo . . . . . . . . . . . . .VU Pinguicula mundi Blanca & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pinguicula nevadensis (H. Lindb.) Casper . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pinguicula vallisneriifolia Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

B2ab(iii); D2 D2 B2ab(iii,v); D2 D2
51

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

CR A2acde; B1ab(i,ii,iii,iv,v) Utricularia exoleta R. Br. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR ............................................................ +2ab(i,ii,iii,iv,v); C1+2a(i); D Utricularia minor L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN B2ab(iii,iv)c(ii,iii); E
LILIACEAE

Fritillaria legionensis Llamas & Andrs * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU B2ab(iii) Fritillaria nervosa subsp. falcata (Caballero) Fern. Arias & Devesa . . . . . . . .VU VU B1ab(ii,iii)c(iv)+2ab(ii,iii)c(iv); C2a(i) Gagea mauritanica Durieu ex Coss * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN B1ac(iv)+2ac(iv)
LYCOPODIACEAE

Lycopodiella inundata (L.) J. Holub . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU B2ab(ii,iii)


LYTHRACEAE

Lythrum baeticum Gonz. Albo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN B2b(ii,iii,iv)c(ii,iii,iv)


MALVACEAE

CR Hibiscus palustris L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Lavatera oblongifolia Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Lavatera phoenicea Vent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN CR Lavatera triloba subsp. pallescens (Moris) Nyman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Malvella sherardiana (L.) Jaub. & Spach * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU
MARSILEACEAE

D B2ab(ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i) B1ab(i,ii,iv)c(iv)+2ab(i,ii,iv)c(iv); C2a(i)b B2ac(iii,iv); C2a(i)

Marsilea batardae Launert * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN Marsilea quadrifolia L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EW EW Pilularia globulifera L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN Pilularia minuta Durieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU
MENYANTHACEAE

A2ace+3ace+4ace; B2ab(i,ii,iii,iv) (RE) A1c; B2ab(ii,iii,iv)c(ii) B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); D2

CR B2ab(ii,iii) Nymphoides peltata (S.G. Gmel.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


MYRICACEAE

Myrica gale L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU A4ce; B1ab(v) CR B2ab(iii,v) Myrica rivas-martinezii A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
MYRSINACEAE

Heberdenia excelsa (Aiton) Banks ex DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU C2b Pleiomeris canariensis (Willd.) DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN EN B1ab(iii,v)
NYCTAGINACEAE

CR B1ab(iii)+2ab(iii); D Boerhavia repens L. subsp. repens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Commicarpus africanus (Lour.) Dandy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2
NYMPHACEAE

Nuphar luteum subsp. pumilum (Timm) Bonnier & Layens * . . . . . . . . . . . .VU VU D1+2
ONAGRACEAE

Circaea alpina L. subsp. alpina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU D2 Epilobium atlanticum Litard. & Maire . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU B2ab(iii,v); D2
OPHIOGLOSSACEAE

EX (RE) Botrychium matricariifolium A. Braun ex W.D.J. Koch * . . . . . . . . . . . . . . . . .EX


ORCHIDACEAE

CR B2ab(ii,iv); C2a(i,ii); D Corallorhiza trifida Chtel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


52

I. Especies amenazadas

Cypripedium calceolus L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Dactylorhiza cantabrica H.A. Pedersen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Epipactis phyllanthes G.E. Smith . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Epipogium aphyllum Sw. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Himantoglossum metlesicsianum (W.P. Teschner) P. Delforge [Barlia metlesicsiana] * .EN Orchis canariensis Lindley . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Orchis robusta (Stephenson) Glz & H.R.Reinhard . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Orchis spitzelii Saut. ex W.D.J. Koch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Serapias nurrica Corrias . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Serapias occidentalis C. & P. Venhuis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

C1 D1+2 D2 B2ac(iv); D B2ab(iii,v) B2ac(iv) B1ab(ii,iv)c(iv)+2ab(ii,iv)c(iv) D D2 D1+2

Orchis spitzelii se conoce exclusivamente de dos localidades muy disyuntas (Foto: P. Galn).

Cypripedium calceolus. Orqudea en regresin en buena parte de Europa y en la Pennsula Ibrica donde se encuentra su lmite de distribucin. (Foto: P. Galn).

OXALIDACEAE

Oxalis ferae L. Llorens & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ac(ii,iv)+2ac(ii,iv); C2a(i)


PAEONIACEAE

Paeonia mascula (L.) Mill. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D1+2


PAPAVERACEAE

Ceratocapnos heterocarpa Durieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Fumaria munbyi Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Papaver rupifragum Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Platycapnos saxicola Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Platycapnos tenuiloba subsp. parallela Lidn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Rupicapnos africana subsp. decipiens (Pugsley) Maire * . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Sarcocapnos integrifolia (Boiss.) Cuatrec. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sarcocapnos speciosa Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
PINACEAE

B1ab(ii,iii) B1ac(iv)+2ac(iv); C2a(ii); D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,iv) B2ab(i,ii,iii,iv); C2b B2b(ii,iii,iv)c(ii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) D2

Abies pinsapo Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v) Pinus sylvestris subsp. nevadensis (H. Christ) Heywood . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(ii,iii,v)+2ab(ii,iii,v)
PLANTAGINACEAE

CR Plantago algarbiensis Samp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Plantago cornuti Gouan * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Plantago famarae Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Plantago notata Lag. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR

B1ab(i,ii,iii,iv,v) D D B2ab(i,ii,iii,iv,v)
53

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

PLUMBAGINACEAE

Armeria bigerrensis subsp. losae (Bernis) Rivas Mart. & al. * . . . . . . . . . . . . .VU Armeria bigerrensis subsp. microcephala (Willk.) Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria caballeroi (Bernis) Donadille . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria cantabrica subsp. vasconica (Sennen) Uribe-Echebarra . . . . . . . . . .VU Armeria colorata Pau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Armeria filicaulis subsp. alfacarensis Nieto Fel. & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria filicaulis subsp. nevadensis Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria filicaulis subsp. trevenqueana Nieto Fel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Armeria fontqueri Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria gaditana Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria genesiana subsp. belmonteae (P. Silva) Nieto Fel. . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria genesiana Nieto Fel. subsp. genesiana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria humilis (Link) Schul. subsp. humilis * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Armeria humilis subsp. odorata (Samp.) P. Silva * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Armeria macrophylla Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Armeria merinoi (Bernis) Nieto Fel. & Silva Pando * . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Armeria quichiotis (Gonz. Albo) A.W. Hill . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria rothmaleri Nieto Fel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria splendens (Lag. ex Rodr.) Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria villosa Girard subsp. villosa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Armeria villosa subsp. carratracensis Nieto Fel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Limonium album (Coincy) Sennen * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium alicunense F. Gmiz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium antonii-llorensii L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium aragonense (Debeaux) Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium arborescens (Brouss.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium barceloi Gil & L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium benmageci Marrero Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium boirae L. Llorens & Tbar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium bourgeaui (Webb ex Boiss.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium brassicifolium (Webb & Berthel.) Kuntze subsp. brassicifolium * . .EN Limonium brassicifolium subsp. macropterum (Webb & Berthel.) G. Kunkel * EN Limonium carpetanicum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium carthaginense (Rouy) C.E. Hubb. & Sandwith * . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium carvalhoi Rossell & L. Sez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium catalaunicum (Willk. & Costa) Pignatti * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Limonium cordovillense Stbing & Cirujano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Limonium dendroides Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Limonium densissimum (Pignatti) Pignatti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . VU Limonium diffusum (Pourr.) Kuntze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium dodartii (Girard) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium dufourii (Girard) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium ejulabilis Rossell & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium emarginatum (Willd.) Kuntze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium erectum Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium estevei Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium fontqueri (Pau) L. Llorens ex Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium formenterae L. Llorens [L. retusum] . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium fruticans (Webb) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Limonium geronense Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU ............................................................ Limonium grosii L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium humile Miller . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
54

D2 D2 A3c D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) A2c; B1ab(i,iii,v)+2ab(i,iii,v); C1 B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) C2a(i); D2 B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 D2 B2ab(iii,v) B2ab(ii,iii,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) A3b; B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B2ab(iii); D2 B2ab(iii,v); D2 B2ab(iii,v); D2 B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) B1ab(i,ii,iv)+2ab(i,ii,iv) A2ce B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ac(iv)+2ac(iv) B1ac(i ii iii)+B2ac(i ii iii) B2ab(ii,iii) B2ab(iii,v) B2ab(iii,v) B2ab(ii,iii,v); D2 B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iii) D2 B2ab(iii); C2a(i); D A1e; D2 B2ab(ii,iii,v) B2ab(ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii,iv,v)c(iv) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) A2a; B2ab(i,ii,iii) B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ab(iii,v) A3b; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(i); E B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ab(iii)

I. Especies amenazadas

Limonium imbricatum (Webb ex Girard) Hubb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium inexpectans L. Sez & Rossell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Limonium interjectum Soler & Rossell . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium leonardi-llorensii L. Sez & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium longebracteatum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium macrophyllum (Brouss.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium magallufianum L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium majus (Boiss.) Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium malacitanum B. Dez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium mansanetianum M.B. Crespo & M.D. Lled . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium marisolii L. Llorens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium migjornense L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium minus (Boiss.) Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium ovalifolium subsp. canariense Pignatti * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium perezii (Stapf) Hubb. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium perplexum L. Sez & Rossell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium pinillense R. Rosell & Peris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Limonium preauxii (Webb & Berthel.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium pseudodictyocladum (Pignatti) L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium puberulum (Webb) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Limonium quesadense Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Limonium redivivum (Svent.) G. Kunkel & Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium relicticum R. Mesa & A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium revolutum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium rigualii M.B. Crespo & Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium ruizii (Font Quer) Fern. Casas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium santapolense Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium scopulorum M.B. Crespo & M.D. Lled . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium silvestrei Aparicio *. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR ............................................................ CR Limonium soboliferum Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium spectabile (Svent.) G. Kunkel & Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium squarrosum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Limonium stenophyllum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Limonium subglabrum Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN

A3ac B1ab(ii,iii,iv,v)+2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D B2ab(ii,iii,v); D2 D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) A3b; B1b(iii,iv)c(ii,iii)+2b(iii,v)c(ii,iii) B1ab(iii,iv,v)+21ab(iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(iii,v) C2a(ii) B1ac(iv)+2ac(iv) B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(i,iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B2ab(iii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B2ab(iii,v) B2ab(iii,iv) C2a(i); D2 B2ab(ii,iii,iv,v); D2 B2ab(iii); D2 B2ab(ii,iii,iv,v); D2 B2ab(ii,iii,iv,v); D2 A1ac; B1ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iv) +2ab(i,ii,iii,iv,v)c(i,ii,iv) A4bc; B1ab(iii)+2ab(ii,iii) B2ab(ii,iii,v) B2ab(ii,iii,v) C2b; D2 B1ab(iii,v)c(iv)+2ab(iii,v)c(iv)

El escaso nmero de individuos, la inestabilidad geolgica y el pastoreo hacen que Limonium spectabile se encuentre al borde de la extincin (Foto: B. Rodrguez).

Las poblaciones de Limonium macrophyllum se encuentran fragmentadas debido a la actividad ganadera residual que an se ejerce en su hbitat (Foto: F. Domnguez).

55

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Ranunculus seguieri subsp. cantabricus tiene un rea de ocupacin reducida, pero sus poblaciones son aparentemente estables (Foto: A. Garca)

Ranunculus lingua se consider provisionalmente extinta hasta que en 2003 fue redescubierta en Navarra (Foto: I. Aizpuru).

Limonium sucronicum Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium sventenii A. Santos & Fernndez * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium tabernense Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Limonium thiniense Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Limonium tuberculatum (Boiss.) Kuntze * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium ugijarense Erben * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Limonium vigaroense Marrero Rodr. & Almeida * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Limonium vigoi L. Sez & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Limonium wiedmannii Erben . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
POLYGALACEAE

D2 B2ab(iii,v) B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D2 D2 B2ab(iii,iv) B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii) B1ac(iv)+2ac(iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i); D2

CR B2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(ii) Polygala balansae Coss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Polygala vayredae Costa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2
POLYGONACEAE

Polygonum robertii Loisel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX CR Polygonum romanum subsp. gallicum (Raffaelli) Raffaelli & L. Villar . . . . . . .CR CR Rumex hydrolapathum Huds. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Rumex rupestris Le Gall * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rumex scutatus subsp. gallaecicus Lago * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
POTAMOGETONACEAE

(RE) C2b B1ab(v)+2ab(v); C2a(i); D B2ab(iii,v); E D2

CR Potamogeton alpinus Balbis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Potamogeton filiformis Pers. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Potamogeton perfoliatus L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Potamogeton praelongus Wulfen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
PRIMULACEAE

B2ab(iii)c(iv); C2a(i)b; D B2ab(iii)c(iv); C2a(i)b; D B2b(iii)c(iv); C2b A3cd; B1ab(iii)+2ab(iii)

Androsace cantabrica (Losa & P. Monts.) Kress * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Androsace cylindrica subsp. willkommii P. Monts. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Androsace halleri L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Androsace helvetica (L.) All. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Androsace rioxana A. Segura * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Androsace vitaliana subsp. assoana (M. Lanz) Kress [A. vitaliana subsp. aurelii] .VU Androsace vitaliana subsp. nevadensis (Chiarugi) Luceo . . . . . . . . . . . . . . . .VU Coris hispanica Lange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
56

B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) D2 B2ab(iii) D2 D A3b; B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii); E B2ab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); D2

I. Especies amenazadas

Lysimachia minoricensis J.J. Rodr. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EW Pelletiera wildpretii Valds . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Primula elatior subsp. lofthousei (H. Harr.) W.W. Sm. & Fletcher . . . . . . . . . .VU CR Primula pedemontana Thomas ex Gaudin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Soldanella alpina subsp. cantabrica Kress . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Soldanella villosa Darracq ex Labarrre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
PSILOTACEAE

D2 D2 A3c D2 D2

CR B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) Psilotum nudum (L.) P. Beauv. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR


PTERIDACEAE

Pteris incompleta Cav. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU C2a(i)


RANUNCULACEAE

Aconitum burnatii Gyer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aconitum napellus subsp. castellanum Molero & C. Blanch . . . . . . . . . . . . . .VU Aconitum variegatum subsp. pyrenaicum Vivant & Delay . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Aquilegia paui Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Aquilegia pyrenaica subsp. guarensis (Losa) Rivas Mart. . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Aquilegia pyrenaica subsp. cazorlensis (Heywood) Galiano & Rivas Mart. * .EN Callianthemum coriandrifolium Rchb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Delphinium bolosii C. Blanch & Molero * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Delphinium emarginatum subsp. nevadense (G. Kunze) C. Blanch & Molero VU Delphinium fissum subsp. sordidum (Cuatrec.) Amich & al. * . . . . . . . . . . . . .EN Delphinium montanum DC. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Delphinium pentagynum subsp. formenterense N. Torres & al. * . . . . . . . . . . . .CR Ranunculus angustifolius subsp. alismoides (Bory) Malag. . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus batrachioides subsp. brachypodus G. Lpez . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus bupleuroides Brot. subsp. bupleuroides . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Ranunculus lingua L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Ranunculus montserratii Grau * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Ranunculus paludosus subsp. barceloi (Grau) L. Sez & al. . . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus parnassifolius subsp. muniellensis Bueno & al. * . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus seguieri subsp. cantabricus Rivas Mart. & al. * . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus serpens Schrank subsp. serpens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ranunculus weyleri Mars ex Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Thalictrum maritimum Dufour * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
RESEDACEAE

D2 B1b(ii,iii,v)c(ii,iv)+2b(ii,iii,v)c(ii,iv); C2a(i) D2 B1ab(v)+2ab(v); C2a(i); D D2 B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B1ab(iii,iv,v)+2ab(iii,iv,v); C1 C2a(i); D2 B2ab(v)c(iv); C2b B2ac(iii); D2 A3c; B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii) B2ab(iii,v); D2 D2 B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii) B1ab(i,ii,iii)+2ab(i,ii,iii) B1ab(iv,v)+2ab(iv,v); C2a(ii) A2; B1b(iii,iv)c(iv)+2b(iii,iv)c(iv); D2 D1+2 D2 B2ab(ii,iii); D2 D2 A4c; B2ab(iii); D2

Reseda complicata Bory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU C2a(i); D2 CR B1ab(ii,iii)+2ab(ii,iii); D Reseda hookeri Guss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR B1ab(ii,iii,iv,v)+2ab(ii,iii,iv,v) Reseda jacquinii subsp. litigiosa (Sennen & Pau) Abdallah & de Wit * . . . . .CR
RHAMNACEAE

Frangula alnus subsp. baetica (. Rev. & Willk.) Devesa . . . . . . . . . . . . . . . .VU A2ac; B2ab(i,ii,iii,iv) Rhamnus glandulosa Aiton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2 Rhamnus legionensis Rothm. * [Rh. pumila subsp. legionensis] . . . . . . . . . . . . . .VU B2ab(ii,iii); D2
ROSACEAE

CR Alchemilla fontqueri Rothm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Alchemilla pentaphyllea L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Bencomia brachystachya Svent. ex Nordb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Bencomia exstipulata Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Bencomia sphaerocarpa Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Crataegus laciniata Ucria * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

C2a(i,ii); D D2 B2ab(iii,iv,v) D1 D A3cd


57

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Dendriopoterium menendezii Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Dendriopoterium pulidoi Svent. ex Bramwell * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Marcetella moquiniana (Webb & Berthel.) Svent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Potentilla fruticosa L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Potentilla grandiflora L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Potentilla hispanica Zimmeter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Prunus lusitanica subsp. hixa (Willd.) Franco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Prunus lusitanica L. subsp. lusitanica * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Prunus ramburii Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Sorbus hybrida L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Spiraea crenata subsp. parvifolia (Pau) Romo * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN
RUBIACEAE

B1ab(iii)+2ab(iii) D1 D2 D1+2 (RE) B2ab(iii,v); C2a(i); D2 B2ab(iii) D2 C2a(i); D2 D2 B1ab(iv)+2ab(iv); C2a; D

Asperula paui subsp. dianensis (Font Quer) Romo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Asperula paui Font Quer subsp. paui . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Galium arenarium Loisel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Galium baeticum (Rouy) Ehrend. & Krendl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Galium belizianum Ortega & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Galium boissieranum (Steud.) Ehrend. & Krendl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Galium concatenatum Coss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Galium pulvinatum Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Galium rosellum (Boiss.) Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Galium tunetanum Lam. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Galium viridiflorum Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Phyllis viscosa Webb ex Christ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Rubia balearica subsp. caespitosa (Font Quer & Marcos) Rossell & al. * . . .CR Rubia fruticosa subsp. periclymenum (Schenck) Sund. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Rubia peregrina subsp. requienii (Duby) Cardona & Sierra-Rfols . . . . . . . .CR
RUSCACEAE

B1ab(i)+2ab(i); C2a(i) D2 B1ab(iii)+2ab(iii); C1+2a(i,ii); D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 D2 B2ab(ii) B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) C2a(i); D2 B1ab(iii,iv) A2; B2ab(i,ii,iii,iv) D2 B1ab(iv)+2ab(iv) C2a(i) D

Semele gayae (Webb & Berthel.) Svent. & G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . .VU C2a(i); D2
RUTACEAE

CR B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v); C1 Haplophyllum bastetanum F.B. Navarro & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR B2ab(iii,v) Ruta microcarpa Svent. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Ruta oreojasme Webb . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B1ab(iii)+2ab(iii)
SALICACEAE

Salix breviserrata B. Flod subsp. breviserrata . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Salix breviserrata subsp. fontqueri T.E.Daz & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Salix canariensis Chr. Sm. ex Link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Salix daphnoides Vill. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Salix hastata subsp. picoeuropeana (M. Lanz) T.E. Daz & al. * . . . . . . . . . . .VU CR Salix hastata subsp. sierrae-nevadae Rech. f. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Salix tarraconensis Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
SANTALACEAE

D2 D2 B2ac(ii,iv) D2 D2 B1ab(iii)+2ab(iii); C2a(i); D C2a(i); D2

CR B2ab(ii,iii,v); C2a(i,ii); D Kunkeliella canariensis Stearn * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Kunkeliella psilotoclada (Svent.) Stearn * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX Kunkeliella retamoides A. Santos * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B2ac(iv) CR B2b(ii,iii,iv,v)c(ii) Kunkeliella subsucculenta Kmmer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
SAPOTACEAE

Sideroxylon canariense T. Leyens & al. [S. marmulano] . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2


58

I. Especies amenazadas

Saxifraga biternata tiene un rea de distribucin y hbitat muy restringidos. Est amenazada por el ganado y la nitrificacin del hbitat. (Foto: D. Navas).

Las sierras malagueas albergan interesantes endemismos rupcolas como Galium pulvinatum, especie ligada a fisuras dolomticas (Foto: D. Navas).

SAXIFRAGACEAE

Saxifraga biternata Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Saxifraga bourgeana Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saxifraga cotyledon L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saxifraga felineri P. Vargas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saxifraga gemmulosa Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saxifraga genesiana P. Vargas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Saxifraga trabutiana Engl. & Irmsch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
SCROPHULARIACEAE

B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D1+2 D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) D2 B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2

CR Anarrhinum fruticosum Desf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR ............................................................ CR Antirrhinum charidemi Lange * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Antirrhinum latifolium Mill. [A. latifolium subsp. intermedium] . . . . . . . . . . . . .VU Antirrhinum lopesianum Rothm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Antirrhinum majus subsp. linkianum (Boiss. & Reut.) Rothm. * . . . . . . . . . .EN Antirrhinum microphyllum Rothm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Antirrhinum pertegasii Rothm. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Antirrhinum subbaeticum Gemes & al. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Antirrhinum valentinum Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Camptoloma canariensis (Webb & Berthel.) Hilliard * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Chaenorhinum rodriguezii (Porta) L. Sez & Vicens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Cistanche mauritanica (Coss. & Durieu) Beck * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Cymbalaria aequitriloba subsp. fragilis (J.J. Rodr.) D.A. Webb * . . . . . . . . . . .CR VU Digitalis heywoodii (P. & M. Silva) P. & M. Silva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR Isoplexis chalcantha Svent. & OShan. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Isoplexis isabelliana (Webb & Berthel.) Masf. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Kickxia pendula (G. Kunkel) G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria aguillonensis (Garca Mart.) Garca Mart. & Silva Pando * . . . . . . . .EN Linaria amoi Campo ex Amo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Linaria arenaria DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Linaria benitoi Fern. Casas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR ............................................................ Linaria clementei Haenseler ex Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria depauperata subsp. hegelmaieri (Lange) De la Torre & al. . . . . . . . . . .VU ...........................................................................

A4ac; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(i,ii); D B1ab(i,ii,v)+2ab(i,ii,v) A4e; C2a(i); D2 B2ab(v); C2a(i); D; E B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(v)+2ab(v) B1ab(v)+2ab(v) C2a(i)b B1ab(v)+2ab(v) B1ac(iii,iv)+2ac(iii,iv); D B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D B2ab(ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv)+2ab(i,ii,iii,iv) B2ab(iii,iv) D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1b(iii,v)c(iv)+2b(iii,v)c(iv) B1ab(i,ii,iii,v)c(i,ii,v) +2ab(i,ii,iii,v)c(i,ii,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) A3c; B1ab(iii,iv)c(iv)+2ab(iii,iv)c(iv); C1+2b; D2
59

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Linaria gharbensis Batt. & Pit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Linaria glacialis Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria huteri Lange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria intricata Coincy [L. coutinhoi] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria lamarckii Rouy * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EW Linaria munbyana (Boiss.) Boiss. & Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria nigricans Lange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Linaria oligantha subsp. valentina Sutton . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria orbensis Carretero & Boira * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Linaria pedunculata (L.) Chaz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

D2 Bab(ii,iii,iv,v); C2a(i); D2 B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C2b; D B2ac(ii,iii,iv); D2 A4c; B1ac(iv)+2ac(iv) B2ab(ii,iii)

Veronica tenuifolia subsp. fontqueri es un endemismo orfilo btico sin proteccin legal, con un rea de ocupacin reducida y un bajo nmero de efectivos (Foto: D. Navas).

Christella dentata es un helecho subtropical que alcanza las Canarias y, puntualmente, Europa Occidental (Foto: Y. Gil).

Linaria platycalyx Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Linaria supina subsp. maritima (DC.) M. Lanz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Linaria tursica Valds & Cabezudo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Lindernia procumbens (Krock.) Philcox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Nothobartsia spicata (Ramond) Bolliger & Molau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Odontites asturicus (M. Lanz) M. Lanz * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Odontites foliosus Prez Lara . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Odontites granatensis Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR EN Odontites kaliformis (Willd.) Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orobanche almeriensis A. Pujadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Orobanche crinita Viv. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Orobanche densiflora Salzm. ex Reut. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Orobanche laserpitii-sileris Reut. ex Jord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . EN Orobanche lycoctoni Rhiner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Orobanche mariana A. Pujadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Orobanche montserratii A. Pujadas & D. Gmez . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Orobanche olbiensis (Cosson) Nyman . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU EN Orobanche portoilicitana A. Pujadas & M.B. Crespo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN VU Orobanche purpurea Jacq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Orobanche reticulata Wallr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pedicularis comosa subsp. asparagoides (Lapeyr.) P. Fourn. . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Pseudomisopates rivas-martinezii (Snchez Mata) Gemes * . . . . . . . . . . . . . .CR CR Scrophularia calliantha Webb & Berthel. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Scrophularia smithii subsp. hierrensis Dalg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Scrophularia valdesii Ortega & Devesa * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
60

B2ab(i,ii,iii) B1ab(iii)c(ii,iv)+2ab(iii)c(ii,iv) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) A1e; B1ab(i,iv)+2ab(ii,iv) D2 B2ac(iv) B1ab(i,iii,iv)+2ab(ii,iii,iv); C2a(i) A2abde; B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) A2c; B1ab(iii)c(iv)+2ab(iii)c(iv) B1ac(iv) B1ac(iii,iv)+2ab(iii) B1ac(iv) B1ac(iv)+2ac(iv); D B1ab(v); D B1ac(iv); D1+2 B1ac(iv)+2ac(iv); C2b; D B1ab(v); C2b; D2 B1ac(iv)+2ac(iv); C2a C2a(i)b C2a(i)b; D1 D1+2 A3b; B1ab(iii)+2ab(iii); C2 a(i) B2ab(iii,v) D2 B1ac(iv)+2ac(iv); D1; E

I. Especies amenazadas

CR Scrophularia viciosoi Ortega & Devesa * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Verbascum charidemi Murb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CR ............................................................ VU Verbascum fontqueri Bened & J.M. Monts. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Verbascum masguindalii Bened & J.M. Monts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Veronica chamaepithyoides Lam. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR ............................................................ Veronica micrantha Hoffmanns. & Link . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Veronica tenuifolia subsp. fontqueri (Pau) Mart. Ort. & E. Rico * . . . . . . . . . .CR
SOLANACEAE

B1ab(ii,iii,v) B1ab(ii,iii,iv,v)c(iii,iv) +2ab(ii,iii,iv,v)c(iii,iv); C2a(i)b B1ac(iii,iv)+2ac(iii,iv); D2; E D1+2 B1ab(ii,iv)c(iv)+2ab(ii,iv)c(iv); C2a(i)b; D; E B2ab(iii) B2b(iv)c(iv)

Atropa baetica Willk. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Normania nava (Webb & Berthel.) Franc.-Ort. & Lester * . . . . . . . . . . . . .EX CR Solanum lidii Sunding * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Solanum vespertilio Aiton subsp. vespertilio * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Solanum vespertilio subsp. doramae Marrero Rodr. & Gonz. Mart. * . . . . . . .CR Triguera osbeckii (L.) Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU
SPARGANIACEAE

B2ab(i,iii,iv); D B2ab(iii,v); C2a(i) B2ab(iii,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D A2; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v)

Sparganium natans L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU D2


THELYPTERIDACEAE

Christella dentata (Forssk.) Brownsey & Jermy * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(i,ii,iii,v)+2ab(i,ii,iii,v)


THYMELAEACEAE

Daphne alpina L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Daphne rodriguezii Texidor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Thymelaea broteriana Cout. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Thymelaea granatensis Pau ex Lacaita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Thymelaea lythroides Barratte & Murb. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
TRAPACEAE

D C2a(i); D2 B1ab(iii)+2ab(iii) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B2ab(ii,iii)

Trapa natans L. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EX (RE)


UMBELLIFERAE

Ammodaucus nanocarpus (Beltrn) P. Prez & Velasco [A. leucotrichus subsp. nanocarpus] * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Apium bermejoi L. Llorens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Apium graveolens subsp. butronensis (D. Gmez & G. Monts.) Aizpuru * . . .CR VU Athamanta hispanica Degen & Hervier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Athamanta vayredana (Font Quer) C. Pardo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Bunium bulbocastanum L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Bupleurum acutifolium Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Bupleurum balansae Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Bupleurum bourgaei Boiss. & Reut. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Bupleurum handiense (Bolle) G. Kunkel * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN CR Caropsis verticillatinundata (Thore) Rauschert * [Thorella verticillatinundata] .CR CR Carum foetidum (Coss. & Durieu ex Batt.) Drude * . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR ............................................................ CR Coristospermum huteri (Porta) L. Sez & Rossell [Ligusticum huteri] * . . . . . .CR Cryptotaenia elegans Webb ex Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Daucus arcanus Garca & Silvestre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Eryngium duriaei subsp. juresianum (M. Lanz) M. Lanz * . . . . . . . . . . . . . .EN Eryngium grosii Font Quer * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Eryngium huteri Porta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU

B2b(iv)c(iv) B1ac(iv)+2ac(iv); D B1ab(iii)+2ab(iii) B2ab(ii,iii,v); C2a(i); D2 B2ab(i,ii,iii,iv,v) C2a(ii); D B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(ii) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v) B1ab(i,ii,iv,v)+2ab(i,ii,iv,v) B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v) A4ac; B1ab(i,ii,iii,iv,v)+2ab(i,ii,iii,iv,v); C2a(ii) B1ab(iii,iv)+2ab(iii,iv); D D2 B2ac(i,ii,iii,iv) B2ac(ii,v) B2ab(i,ii,iii,v); C2a(ii) B2ab(ii,iii,v)
61

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Eryngium viviparum J. Gay * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Ferula lancerottensis Parl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ferula latipinna A. Santos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ferula loscosii (Lange) Willk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Ferulago ternatifolia J.L. Solanas & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Hohenackeria polyodon Coss. & Durieu * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Laserpitium latifolium subsp. nevadense Mart. Lirola & al. * . . . . . . . . . . . . . .CR CR Laserpitium longiradium Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR VU Magydaris pastinacea (Lam.) Paol. & Bq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Naufraga balearica Constance & Cannon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR CR Peucedanum officinale subsp. brachyradium Garca-Martn & Silvestre * . . . . .CR CR Peucedanum schottii Besser ex DC. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Pimpinella anagodendron Bolle . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pimpinella bicknellii Briq. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Pimpinella procumbens (Boiss.) Pau . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU VU Pimpinella rupicola Svent. apud Agullo & al. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Rutheopsis herbanica (Bolle) A. Hans. & G. Kunkel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Selinum broteri Hoffmanns. & Link [S. carvifolia subsp. broteri] . . . . . . . . . . .VU Seseli farrenyi Molero & J. Pujadas * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN Seseli intricatum Boiss. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN
URTICACEAE

A1c; B2ab(ii,iv,v) B2ab(iii,v) D2 B2b(iv)c(iv) D2 B2ab(i,ii,iii); C2a(i)b B1ab(iii)+2ab(iii) A3cd; B1ab(iii)+2ab(iii) D2 B1ab(v)+2ab(v) B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i,ii); D B1ab(v)+2ab(v); C2a(ii) D2 B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B2ab(ii,iii,v); D2 D2 B2ac(iv) B2ab(iii); D2 A2ac; B1ab(i,ii,v)+2ab(i,ii,v) B1ab(iii)+2ab(iii)

Forsskaolea tenacissima L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Gesnouinia arborea (L. f.) Gaud. * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Soleirolia soleirolii (Req.) Dandy [poblaciones naturales de Baleares] . . . . . .VU CR Urtica atrovirens Req. ex Loisel. subsp. atrovirens * . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR Urtica atrovirens subsp. bianorii (Knoche) Font Quer & Garcas Font . . . . .VU
VALERIANACEAE

B1ab(iii,v)+2ab(iii,v); C2a(i); D2 C2a(i) B1ab(iii)+2ab(iii); D2 B1ab(v)+2ab(v); C2a(ii) D2

Centranthus nevadensis Boiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU C2a(i); D2


VIOLACEAE

Viola anagae Gilli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Viola cazorlensis Gand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Viola cheiranthifolia Humb. & Bonpl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU Viola palmensis Webb & Berthel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU CR Viola stolonifera J.J. Rodr. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .CR
WOODSIACEAE

D2 A2acd D2 D2 B1ac(iv)+2ac(iv)

Diplazium caudatum (Cav.) Jermy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A2a; B2ab(ii,iii,iv)


ZANNICHELLIACEAE

Althenia orientalis (Tzevelev) Garca Murillo & Talavera . . . . . . . . . . . . . . .EN A4; B2b(i,ii,iii,iv)c(i,ii,iii) Zannichellia contorta (Desf.) Chamisso & Schelch. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .EN B1ab(iii,iv,v)c(iv)+2ab(iii,iv,v)c(iv)
ZOSTERACEAE

Zostera marina L. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A2ace; B2ab(i,ii,iii,iv)c(i,ii,iii,iv) Zostera noltii Hornem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .VU A2ace; B2ab(i,ii,iii,iv)
ZYGOPHYLLACEAE

Tetraena alba (L. f.) Beier & Thulin [Zygophyllum album] . . . . . . . . . . . . . . . .VU C2a(i) ; D2 Tetraena gaetula (Emb. & Maire) Beier & Thulin [Zygophyllum gaetulum]* . . .VU D2

62

II. ESPECIES CASI AMENAZADAS (NT)


II. NEAR THREATENED SPECIES (NT) ALLIACEAE

Allium antoni-bolosii P. Palau subsp. antoni-bolosii Allium pyrenaicum Costa & Vayr.
AMARYLLIDACEAE

Narcissus pallidiflorus Pugsley


ASPLENIACEAE

Asplenium aureum Cav. [Ceterach aureum] Asplenium hemionitis L. Asplenium seelosii Leybold [A. seelosii subsp. catalaunicum]
BORAGINACEAE

Echium giganteum L. f. Echium leucophaeum Webb ex Sprague & Hutch. Echium triste subsp. nivariense (Svent) Bramwell
BUXACEAE

Buxus balearica Lam.


CARYOPHYLLACEAE

Centaurea podospermifolia Loscos & Pardo Centaurea saxicola subsp. jimenezii J. Molero Centaurea saxicola Lag. subsp. saxicola Filago desertorum Pomel Gonospermum canariense Less. [G. elegans] Hieracium ramondii Griseb. * Klasea flavescens (L.) Holub subsp. mucronata (Desf.) Cant & Rivas Mart. [Serratula mucronata] Lactuca palmensis Bolle Leontodon boryi Boiss. ex DC. Picris hispanica (Willd.) P.D. Sell [Leontodon hispanicus subsp. hispanicus] Scorzonera reverchonii Debeaux ex Hervier Senecio auricula subsp. sicoricus (O. Bols & Vigo) Ascaso & Pedrol Senecio incrassatus Lowe Senecio massaicus (Maire) Maire Sonchus canariensis (Sch. Bip.) Boulos subsp. canariensis Sonchus fauces-orci Knoche Sonchus pinnatifidus Cav. Vieraea laevigata (Brouss. ex Willd.) Webb
CRASSULACEAE

Arenaria alfacarensis Pamp. Arenaria capillipes Boiss. Arenaria conimbricensis subsp. viridis (Font Quer) Font Quer Cerastium dubium (Bast.) Gupin Dianthus barbatus L. subsp. barbatus Dianthus toletanus Boiss. & Reut. Herniaria canariensis Chaudhri Petrocoptis crassifolia Rouy Petrocoptis montsicciana O. Bols & Rivas Mart. Polycarpaea robusta (Pit.) G. Kunkel Silene bourgeaui Webb ex Christ Silene mariana Pau Silene viridiflora L.
CELASTRACEAE

Aeonium appendiculatum Baares Aeonium ciliatum (Willd.) Webb & Berthel. Aeonium hierrense (R.P. Murray) Pit. & Pr. Aeonium nobile (Praeger) Praeger Aeonium pseudourbicum Baares Aeonium undulatum Webb & Berthel. Aeonium valverdense (Praeger) Praeger Aichryson bollei Webb ex Bolle Aichryson palmense Webb ex Bolle Sedum aetnense Tineo
CRUCIFERAE

Maytenus senegalensis subsp. europaea (Boiss.) Rivas Mart. ex Gemes & M.B. Crespo
CISTACEAE

Fumana baetica Gemes Halimium calycinum (L.) K. Koch


COMPOSITAE

Cardamine parviflora L. Erucastrum gallicum (Willd.) O.E. Schulz Erysimum bicolor (Hornem.) DC. Erysimum javalambrense G. Mateo & al. Iberis nazarita Moreno Jonopsidium savianum (Caruel) Ball ex Arcang. Lobularia canariensis subsp. marginata (Webb) Borgen
CUPRESSACEAE

Argyranthemum adauctum subsp. dugourii (Bolle) Humphries Argyranthemum frutescens subsp. gracilescens (Christ) Humphries Argyranthemum hierrense Humphries Asteriscus graveolens subsp. stenophyllus (Link) Greuter [N. graveolens subsp. stenophyllus] Asteriscus pygmaeus (DC.) Coss. & Durieu [A. hierochunticus] Carlina canariensis Pit. Centaurea maroccana Ball. Centaurea pinnata Pau

Juniperus cedrus Webb & Berth. subsp. cedrus * [Juniperus cedrus]


CYPERACEAE

Carex alba Scop. Carex grioletti Roem.


DIPSACACEAE

Cephalaria baetica Boiss. Pterocephalus porphyranthus Svent.


63

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Buxus balearica se considera al borde de estar amenazada, aunque su situacin en Andaluca es menos halagea que en Baleares (Foto: J.C. Moreno).

Aichryson palmense es un endemismo de la isla de La Palma, relegado a sectores expuestos de la laurisilva (Foto: . Baares).

DROSERACEAE

Drosophyllum lusitanicum (L.) Link


ELATINACEAE

Thymus antoninae Rouy & Coincy Thymus funkii subsp. sabulicola (Coss.) Snchez Gmez Thymus moroderi Pau ex Martnez Thymus willkommii Ronninger
LEGUMINOSAE

Elatine alsinastrum L. Elatine brochonii Clavaud


EUPHORBIACEAE

Euphorbia arvalis subsp. longistyla (Litard. & Maire) Molero & al.
GERANIACEAE

Erodium aguilellae Lpez Udias & al. Erodium mouretii Pitard Erodium sanguis-christi Sennen subsp. sanguis-christi
GRAMINEAE

Calamagrostis epigejos (L.) Roth Enneapogon desvauxii Palisot Festuca graniticola Kergulen & Morla Holcus caespitosus Boiss. Vulpia fontquerana Melderis & Stace
LABIATAE

Adenocarpus desertorum Castrov. * Anthyllis hystrix (Willk. ex Barcel) Cardona & al. Anthyllis ramburii Boiss. Astragalus longidentatus Chater Chamaecytisus proliferus subsp. meridionalis Acebes Cytisus malacitanus Boiss. Cytisus virgatus Link Genista dorycnifolia Font Quer subsp. dorycnifolia Onobrychis reuteri Leresche Teline osyroides subsp. sericea (O. Kuntze) Arco & al. Vicia scandens R.P. Murray
MALVACEAE

Lavatera mauritanica subsp. davaei (Cout.) Cout.


ORCHIDACEAE

Serapias perez-chiscanoi Acedo


PALMAE

64

Micromeria lepida subsp. bolleana P. Prez Micromeria tenuis subsp. linkii (Webb & Berthel.) P. Prez Sideritis arborescens subsp. pauli (Pau) P. W. Ball ex Heywood Sideritis hyssopifolia subsp. caureliana Obn & Rivera Sideritis lasiantha A.L. Juss. ex Pers. Sideritis macrostachys Poir. Teucrium balthazaris Sennen * Teucrium campanulatum L. Teucrium carthaginense Lange Teucrium cossonii D. Wood. subsp. cossonii Teucrium eriocephalum subsp. almeriense (C.E. Hubb. & Sandwith) T. Navarro & J.L. Rosa [T. almeriense] Teucrium franchetianum Rouy & Coincy Teucrium heterophyllum subsp. brevipilosum Gaisberg Teucrium intricatum Lange * Teucrium aureum subsp. angustifolium (Willk.) Puech ex Valds Berm. & Snchez Crespo [T. turdetanum]

Phoenix canariensis Chabaud *


PAPAVERACEAE Corydalis intermedia (L.) Mrat Sarcocapnos baetica (Boiss. & Reut.) Nyman PLUMBAGINACEAE

Armeria bigerrensis subsp. legionensis (Bernis) Rivas Mart. & al.* Armeria euscadiensis Donadille & Vivant Armeria godayana Font Quer Armeria rivasmartinezii Sardinero & Nieto Fel. Limonium camposanum Erben Limonium gibertii (Sennen) Sennen Limonium papillatum (Webb & Berthel.) Kuntze * Limonium tremolsii Rouy

Il. Especies casi amenazadas (NT)

POLYGONACEAE

Polygonum romanum subsp. balearicum Raffaelli & L. Villar


POSIDONIACEAE

Posidonia oceanica (L.) Delile


PRIMULACEAE

Androsace pyrenaica Lam. Androsace vitaliana subsp. cinerea (Snd.) Kress Primula acaulis subsp. balearica (Willk.) Greuter & Burdet
RANUNCULACEAE

Aquilegia vulgaris subsp. nevadensis (Boiss. & Reut.) T.E. Daz Helleborus lividus Aiton
RESEDACEAE

Chaenorhinum grandiflorum subsp. carthaginense (Pau) Bened Chaenorhinum grandiflorum (Coss.) Willk. subsp. grandiflorum Chaenorhinum tenellum (Cav.) Lange * Cistanche phelypaea subsp. lutea (Desf.) Fern. Casas & M. Lanz Cistanche phelypaea (L.) Cout. subsp. phelypaea Digitalis laciniata Lindley Kickxia sagittata (Poir.) Rothm. Linaria aeruginea subsp. pruinosa (Sennen & Pau) Chater & Valds Berm. Odontites pyrenaea subsp. abilianus P. Monts. * Orobanche haenseleri Reut. Orobanche ramosa L. Orobanche reuteriana (Rchb. f.) M.B. Crespo & A. Pujadas Pedicularis rosea subsp. allioni (Reichenb.) E. Mayer Verbascum rotundifolium subsp. ripacurcicum O. Bols & Vigo
THYMELAEACEAE

Sesamoides minor (Lange) Kuntze


RHAMNACEAE

Thymelaea procumbens A. Fern. & R. Fern. Rhamnus integrifolia DC.


ROSACEAE UMBELLIFERAE

Bencomia caudata (Aiton) Webb & Berthel. Potentilla reuteri Boiss. Sanguisorba ancistroides (Desf.) Ces.
RUBIACEAE

Hohenackeria exscapa (Steven) Coss.-Pol. Pimpinella cumbrae Link Pimpinella dendrotragium Webb Pimpinella junoniae Ceb. & Ort.
URTICACEAE

Parietaria filamentosa Webb & Berthel.


VALERIANACEAE

Galium erythrorrhizon Boiss. & Reut. * Galium glaucum subsp. australe Franco [G. teres] *
RUTACEAE

Valerianella multidentata Loscos & Pardo Valerianella martinii Loscos


VIOLACEAE

Ruta pinnata L. f.
SAXIFRAGACEAE

Viola jaubertiana Mars & Vigin.


WOODSIACEAE

Saxifraga catalaunica Boiss. Saxifraga reuteriana Boiss. Saxifraga rotundifolia L. subsp. rotundifolia
SCROPHULARIACEAE

Cystopteris montana (Lam.) Desv.

Chaenorhinum formenterae Gand.

En las sierras bticas calcreas de Granada, Jan y Mlaga habita Galium erythrorrhizon, ocupando un extenso intervalo actitudinal (Foto: G. Blanca).

Orobanche lavandulacea tiene poblaciones dispersas por la mitad oriental de la Pennsula Ibrica y las islas Canarias (Foto: A. Pujadas).

65

IIl. ESPECIES CON PREOCUPACIN MENOR (LC)


III. LEAST CONCERN SPECIES (LC)

AMARYLLIDACEAE

DRYOPTERIDACEAE

Narcissus cyclamineus DC.


ASPLENIACEAE

Dryopteris corleyi Fraser-Jenkins


GERANIACEAE

Asplenium celtibericum Rivas Mart. [A. seelosii subsp. glabrum]


CAMPANULACEAE

Erodium rupestre (Pourr. ex Cav.) Cadevall


GRAMINEAE

Campanula adsurgens Leresche & Levier


CHENOPODIACEAE

Puccinellia fasciculata (Torrey) E.P. Bicknell Trisetaria lapalmae H. Scholz


LABIATAE

Salsola tetrandra Forssk.


COMPOSITAE

Lavandula pinnata L. f. Teucrium pugionifolium Pau


LEGUMINOSAE

Argyranthemum frutescens (L.) Sch. Bip. subsp. frutescens Hieracium aguilari Pau Hieracium bowlesianum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium cavanillesianum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium colmeiroanum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium eriopogon Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium glaucocerinthe Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium gredense Rouy Hieracium inuliflorum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium prenanthoides Vill. Hieracium pseudocerinthe (Gaudin) Koch Hieracium tarraconense Pau ex Font Quer Hieracium umbrosum Jord. Hieracium vellereum Scheele ex Fries Mauranthemum decipiens (Pomel) R. Vogt & C. Oberprieler [Leucanthemum decipiens] Pilosella aranii G. Mateo Sonchus gummifer Link
CRASSULACEAE

Astragalus danicus Retz. Lathyrus bauhinii Genty


ORCHIDACEAE

Dactylorhiza insularis (Sommier & Martells) Landwehr Dactylorhiza sulphurea (Link) Franco [D. markusii] Nigritella gabasiana Teppner & Klein
PLUMBAGINACEAE

Limonium parvibracteatum Pignatti


RANUNCULACEAE

Ranunculus carlittensis (Sennen) Grau Ranunculus envalirensis Grau *


ROSACEAE

Rubus bollei Focke Sedum nevadense Coss.


CRUCIFERAE SAXIFRAGACEAE

Saxifraga babiana T. E. Daz & Fern. Prieto Descurainia gilva Svent. Lobularia canariensis subsp. microsperma Borgen
CYPERACEAE SCROPHULARIACEAE

Orobanche lavandulacea Rchb. [O. trichocalyx] Orobanche teucrii Holandre


UMBELLIFERAE

Carex camposii Boiss. & Reut. Carex olbiensis Jord.

Todaroa aurea subsp. suaveolens P. Prez

66

IV. ESPECIES CON DATOS INSUFICIENTES (DD)


IV. DATA DEFICIENT SPECIES (DD)

ALLIACEAE

Allium carinatum L. Allium subhirsutum subsp. obtusitepalum (Svent.) G. Kunkel


AMARYLLIDACEAE

Narcissus elegans (Haworth) Spach Narcissus juressianus Fern. Casas Narcissus perez-chiscanoi Fern. Casas Narcissus segurensis Ros & al.
ANACARDIACEAE

Rhus albida Schousb.


ASPLENIACEAE

Asplenium terorense G. Kunkel Asplenium trichomanes subsp. maderense Gibby & Lovis
BORAGINACEAE

Taraxacum balearicum van Soest Taraxacum cardiastrum Sahlin Taraxacum catodontum Sahlin Taraxacum claviflorum Sahlin Taraxacum coryphorum Sahlin Taraxacum cyrtum Sahlin Taraxacum dentilobum van Soest Taraxacum faucicola Sahlin Taraxacum gallaecicum van Soest Taraxacum ibericum van Soest Taraxacum litophyllum Langhe & van Soest Taraxacum merinoi van Soest Taraxacum miltinum Sahlin Taraxacum mimosinum Sahlin Taraxacum praesigne Sahlin
CONVOLVULACEAE

Convolvulus canariensis L.
CRUCIFERAE

Echium cantabricum (M. Lanz) Fern. Casas & M. Lanz


CALLITRICHACEAE

Callitriche platycarpa Ktz


CARYOPHYLLACEAE

Arenaria aggregata subsp. pseudoarmeriastrum (Rouy) G. Lpez & Nieto Fel. Minuartia webbii McNeil & Bramwell Silene canariensis Willd. Silene scabriflora subsp. megacalycina Talavera Silene pseudoatocion Desf. Spergularia bourgeaui Label
CHENOPODIACEAE

Biscutella stenophylla subsp. leptophylla (Pau) G. Mateo & M.B. Crespo Brassica fruticulosa subsp. djafarensis Blanco Castro Cochlearia pyrenaica DC. * Coincya monensis subsp. puberula (Pau) Leadlay Crambe gomerae subsp. hirsuta Prina Iberis carnosa subsp. nafarroana Moreno * Rorippa amphibia (L.) Besser Thlaspi occitanicum Jord. *
GERANIACEAE

Erodium gaussenianum P. Monts. Erodium lucidum Lapeyr.


GRAMINEAE

Patellifolia webbiana (Moq.) Scott & al. Salsola soda L.


COMPOSITAE

Allagopappus viscosissimus Bolle Asteriscus graveolens subsp. odorus (Schousb.) Greuter [Nauplius graveolens subsp. odorus] Carlina texedae Marrero Rodr. Centaurea conocephala Bolle Crepis pusilla (Sommier) Merxm. Lactucosonchus beltraniae (U. Reifenb. & A. Reifenb.) Bramwell Pericallis cruenta (LHr.) Bolle Senecio auricula Bourgeau ex Cosson subsp. auricula Senecio doria subsp. legionensis (Lange) Chater Senecio hillebrandii Christ. Sonchus canariensis subsp. orotavensis Boulos Taraxacum aquilonare Hand.-Mazz. Taraxacum aragonicum Sahlin

Avena eriantha Durieu Dactylis smithii subsp. hylodes Parker Dactylis smithii Link subsp. smithii Festuca altopyrenaica Fuente & Ortez * Festuca cordubensis Devesa Lolium lowei Mnze. Parapholis marginata Runemark Trisetum spicatum subsp. ovatipaniculatum Hulten
HYACINTHACEAE

Scilla dasyantha Webb & Berthel.


IRIDACEAE

Iris lusitanica Ker-Gawler


JUNCAGINACEAE

Triglochin barrelieri Loisel.


67

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

LABIATAE

Nepeta cantabrica Ubera & Valds Sideritis bolleana Bornm. Teucrium afrum (Emberger & Maire) Pau & Font Quer Teucrium martinii Cirujano & al.
LEGUMINOSAE

Astragalus vesicarius L. Chamaespartium delphinense (Verl.) Sojk * Cytisus commutatus subsp. merinoi M. Lanz Hedysarum flexuosum L. Lotus genistoides Webb ex Pitard & Proust, nom nud. * Trigonella anguina Del. Vicia chaetocalyx Webb & Berthel.
OPHIOGLOSSACEAE

Ophioglossum polyphyllum A. Br.


ORCHIDACEAE

Gymnadenia odoratissima (L.) L.C.M. Richard


PAPAVERACEAE

Alchemilla angustiserrata S.E. Frhner Alchemilla aranica S.E. Frhner Alchemilla crenulata S.E. Frhner Alchemilla fageti S.E. Frhner Alchemilla ilerdensis S.E. Frhner Alchemilla ischnocarpa S.E. Frhner Alchemilla lainzii S.E. Frhner Alchemilla legionensis S.E. Frhner Alchemilla nieto-felineri S.E. Frhner Alchemilla nudans S.E. Frhner Alchemilla paupercula S.E. Frhner Alchemilla santanderensis S.E. Frhner Alchemilla serratisaxatilis S.E. Frhner Alchemilla sierrae Romo Alchemilla subalpina S.E. Frhner Aphanes pusilla (Pomel) Batt. Rubus cyclops Monasterio-Huelin Rubus lucensis H.E. Weber & Monasterio-Huelin Rubus muricola Sennen Rubus palmensis A. Hans. Rubus pauanus Monasterio-Huelin Rubus peratticus Samp.
RUBIACEAE

Fumaria coccinea Lowe ex Pugsley Papaver aurantiacum Loisel.


PLANTAGINACEAE

Galium geminiflorum Lowe Plantago phaeostoma Boiss. & Heldr.


PLUMBAGINACEAE SCROPHULARIACEAE

Armeria arenaria subsp. vestita (Willk.) Nieto Fel. Armeria langei subsp. daveaui (Coutinho) Pinto da Silva Limonium cofrentanum Erben Limonium lobetanicum Erben Limonium tournefortii (Boiss.) Erben Limonium viciosoi (Pau) Erben
RANUNCULACEAE

Bartsia aspera (Brot.) Lange Melampyrum nemorosum subsp. catalaunicum (Freyn.) Beauv. Orobanche amethystea subsp. castellana (Reut.) Rouy Orobanche artemisiae-campestris Vaucher ex Gaudin. subsp. artemisiae-campestris Orobanche gratiosa (Webb & Berthel.) Lind Scrophularia oxyrrhyncha Coincy Verbascum prunellii Rodr. Gracia & Valds Berm.
THYMELAEACEAE

Garidella nigellastrum L. Ranunculus alnetorum Walo Koch Ranunculus bupleuroides subsp. cherubicus Snchez Rodrguez & al. Ranunculus polyanthemophyllus Walo Koch & H. Hess Ranunculus valdesii Grau Thalictrum morisonii subsp. mediterraneum (Jord.) P.W. Ball
ROSACEAE

Thymelaea lanuginosa (Lam.) Ceballos & C. Vicioso


UMBELLIFERAE

Bupleurum foliosum Salzm. ex DC.


VIOLACEAE

Viola plantaginea Webb ex Christ Alchemilla acutiformis S.E. Frhner Alchemilla alniformis S.E. Frhner
WOODSIACEAE

Woodsia glabella subsp. pulchella (Bertol.) A. & D. Lve

68

ANEXO I . ESPECIES DESCATALOGADAS DE LA LISTA ROJA


APPENDIX I SPECIES REMOVED FROM THE RED LIST

CARYOPHYLLACEAE

GENTIANACEAE

Herniaria hartungii Parl.


CISTACEAE

Gentiana lutea subsp. auranthiaca M. Lanz


GERANIACEAE

Helianthemum cirae Helianthemum lini


CLETHRACEAE

Erodium meynieri Maire


LABIATAE

Clethra arborea Aiton *


COMPOSITAE

Argyranthemum vincenti Atalanthus canariensis (Boulos) A. Hansen & Sunding [Sonchus filifolius] Cheirolophus anagensis Cheirolophus mansanetianus G. Stbing & al. Cheirolophus puntallanensis Pilosella x gudarica Mateo * Taraxacum sicagerum Sahlin
CRUCIFERAE

Nepeta coerulea subsp. sanabrensis (Losa) Ubera & Valds Nepeta latifolia subsp. oscensis P. Monts. Nepeta mallophora Webb & Heldr. subsp. mallophora Nepeta mallophora subsp. microglandulosa (J. Molero) J. Molero Sideritis arborescens subsp. perezlarae Borja Sideritis borgiae Andrs subsp. borgiae [S. lurida subsp. borgiae] Sideritis fernandez-casasii R. Rosell & al. Sideritis javalambrensis Pau Sideritis pusilla subsp. alhamillensis Obn & Rivera Origanum x majoricum Cambess. Origanum paui Martnez Phlomis x margaritae Silvestre & Aparicio * Sideritis calduchii Cirujano & al. Stachys fontqueri Pau
LEGUMINOSAE

Parolinia aridanae
CYPERACEAE

Astragalus sinaicus L.
RUBIACEAE

Cyperus alopecuroides L. Cyperus involucratus Rottb.


EPHEDRACEAE

Galium brunnaeum Munby Ephedra altissima Desf.


SCROPHULARIACEAE

Linaria arabiniana M.B. Crespo & al.

69

INDICE ALFABTICO DE TAXONES


ALPHABETIC INDEX OF TAXA
Abies pinsapo Boiss. 53 Achillea santolinoides Lag. 36 Acis valentina (Pau) Lled & al. 31 Aconitum burnatii Gyer 57 Aconitum napellus subsp. castellanum Molero & C. Blanch 57 Aconitum variegatum subsp. pyrenaicum Vivant & Delay 57 Adenocarpus desertorum Castrov. 64 Adenocarpus gibbsianus Castrov. & Talavera 49 Adenocarpus ombriosus Ceballos & Ortuo 49 Adoxa moschatellina L. 31 Aeonium aizoon (Bolle) T.H.M. Mes 41 Aeonium appendiculatum Baares 63 Aeonium balsamiferum Webb & Berthel. 41 Aeonium ciliatum (Willd.) Webb & Berthel. 63 Aeonium cuneatum Webb & Berthel. 41 Aeonium dodrantale (Willd.) T.H.M. Mes 41 Aeonium gomerense (Praeger) Praeger 41 Aeonium haworthii (Salm.-Dyck ex Webb & Berthel.) Webb & Berthel. 41 Aeonium hierrense (R.P. Murray) Pit. & Pr. 63 Aeonium mascaense Bramwell 41 Aeonium nobile (Praeger) Praeger 63 Aeonium pseudourbicum Baares 63 Aeonium saundersii Bolle 41 Aeonium undulatum Webb & Berthel. 63 Aeonium valverdense (Praeger) Praeger 63 Aeonium volkerii Hernndez & Baares 41 Agrostis barceloi L. Sez & Rossell 46 Agrostis canina subsp. granatensis Romero Garca & al. 46 Aichryson bethencourtianum Bolle 41 Aichryson bituminosum Baares 41 Aichryson bollei Webb ex Bolle 63 Aichryson brevipetalum Praeger 41 Aichryson pachycaulon Bolle subsp. pachycaulon 41 Aichryson pachycaulon subsp. gonzalezhernandezii (G. Kunkel) Bramwell 41 Aichryson pachycaulon subsp. inmaculatum (Webb ex Christ) Bramwell 41 Aichryson pachycaulon subsp. parviflorum (Bolle) Bramwell 41 Aichryson pachycaulon subsp. praetermissum Bramwell 41 Aichryson palmense Webb ex Bolle 63 Aichryson porphyrogennetos Bolle 41 Aichryson tortuosum (Aiton) Webb ex Berthel. 41 Alchemilla acutiformis S.E. Frhner 68 Alchemilla alniformis S.E. Frhner 68 Alchemilla angustiserrata S.E. Frhner 68 Alchemilla aranica S.E. Frhner 68 Alchemilla crenulata S.E. Frhner 68 Alchemilla fageti S.E. Frhner 68 Alchemilla fontqueri Rothm. 57 Alchemilla ilerdensis S.E. Frhner 68 Alchemilla ischnocarpa S.E. Frhner 68 Alchemilla lainzii S.E. Frhner 68 Alchemilla legionensis S.E. Frhner 68 Alchemilla nieto-felineri S.E. Frhner 68 Alchemilla nudans S.E. Frhner 68 Alchemilla paupercula S.E. Frhner Alchemilla pentaphyllea L. Alchemilla santanderensis S.E. Frhner Alchemilla serratisaxatilis S.E. Frhner Alchemilla sierrae Romo Alchemilla subalpina S.E. Frhner Allagopappus viscosissimus Bolle Allium antoni-bolosii P. Palau subsp. antoni-bolosii Allium carinatum L. Allium pardoi Loscos Allium pruinatum Link Allium pyrenaicum Costa & Vayr. Allium rouyi Gaut. Allium schmitzii Cout. Allium sphaerocephalon subsp. ebusitanum (Font Quer) Rossell & al. Allium subhirsutum subsp. obtusitepalum (Svent.) G. Kunkel Althenia orientalis (Tzevelev) Garca Murillo & Talavera Alyssum gadorense P. Kpfer Alyssum loiseleurii P. Fourn. subsp. loiseleurii Alyssum loiseleurii subsp. gallaecicum S. Ortiz Alyssum nevadense Willmott ex P.W. Ball & T.R. Dudley Alyssum purpureum Lag. & Rodr. Ammochloa palaestina Boiss. Ammodaucus leucotrichus subsp. nanocarpus Beltrn Ammodaucus nanocarpus (Beltrn) P. Prez & Velasco Anacyclus alboranensis Esteve & Varo Anagyris latifolia Brouss. ex Willd. Anarrhinum fruticosum Desf. Anchusa puechii Valds Androcymbium gramineum (Cav.) McBride Androcymbium hierrense A. Santos subsp. hierrense Androcymbium hierrense subsp. macrospermum U. Reifenb. Androcymbium psammophilum Svent. Androsace cantabrica (Losa & P. Monts.) Kress Androsace cylindrica subsp. willkommii P. Monts. Androsace halleri L. Androsace helvetica (L.) All. Androsace pyrenaica Lam. Androsace rioxana A. Segura Androsace vitaliana subsp. assoana (M. Lanz) Kress Androsace vitaliana subsp. aurelii Luceo Androsace vitaliana subsp. cinerea (Snd.) Kress Androsace vitaliana subsp. nevadensis (Chiarugi) Luceo Andryala agardhii Haens. ex DC. Anthemis bourgaei Boiss. & Reut. Anthemis chrysantha J. Gay Anthemis secundiramea Biv. Anthyllis hystrix (Willk. ex Barcel) Cardona & al. Anthyllis ramburii Boiss. Anthyllis rupestris Coss. Anthyllis tejedensis subsp. plumosa E. Domnguez Antirrhinum charidemi Lange Antirrhinum latifolium Mill. 68 57 68 68 68 68 67 63 67 31 31 63 31 31 31 67 62 41 41 41 41 43 46 61 61 36 49 59 32 36 36 36 36 56 56 56 56 65 56 56 56 65 56 36 36 36 36 64 64 49 49 59 59

71

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Antirrhinum latifolium subsp. intermedium 59 Antirrhinum lopesianum Rothm. 59 Antirrhinum majus subsp. linkianum (Boiss. & Reut.) Rothm. 59 Antirrhinum microphyllum Rothm. 59 Antirrhinum pertegasii Rothm. 59 Antirrhinum subbaeticum Gemes & al. 59 Antirrhinum valentinum Font Quer 59 Aphanes pusilla (Pomel) Batt. 68 Apium bermejoi L. Llorens 61 Apium graveolens subsp. butronensis (D. Gmez & G. Monts.) Aizpuru 61 Apollonias barbujana subsp. ceballosi (Svent.) G. Kunkel 49 Apteranthes burchardii (N.E.Br.) Plowes subsp. burchardii 31 Apteranthes europaea (Guss.) Murb. subsp. europaea 31 Apteranthes munbyana subsp. hispanica (Coincy) M.B. Crespo & Mateo 32 Aquilegia paui Font Quer 57 Aquilegia pyrenaica subsp. cazorlensis (Heywood) Galiano & Rivas Mart. 57 Aquilegia pyrenaica subsp. guarensis (Losa) Rivas Mart. 57 Aquilegia vulgaris subsp. nevadensis (Boiss. & Reut.) T.E. Daz 65 Arabis juressi Rothm. 41 Arabis margaritae Talavera 41 Arabis soyeri Reut. & Huet subsp. soyeri 42 Arenaria aggregata subsp. pseudoarmeriastrum (Rouy) G. Lpez & Nieto Fel. 67 Arenaria alfacarensis Pamp. 63 Arenaria arcuatociliata G. Lpez & Nieto Fel. 33 Arenaria bolosii (Caig.) L. Sez & Rossell 33 Arenaria capillipes Boiss. 63 Arenaria conimbricensis subsp. viridis (Font Quer) Font Quer 63 Arenaria delaguardiae G. Lpez & Nieto Fel. 33 Arenaria favargeri (Nieto Fel.) G. Lpez & Nieto Fel. 33 Arenaria nevadensis Boiss. & Reut. 33 Arenaria racemosa Willk. 33 Arenaria tomentosa Willk. 33 Argantoniella salzmannii (P. W. Ball) G. Lpez & R. Morales 48 Argyranthemum adauctum (Link) Humphries subsp. adauctum 36 Argyranthemum adauctum subsp. dugourii (Bolle) Humphries 63 Argyranthemum adauctum subsp. erythrocarpon (Svent.) Humphries 36 Argyranthemum adauctum subsp. jacobaeifolium (Sch. Bip.) Humphries 36 Argyranthemum adauctum subsp. palmensis A. Santos 36 Argyranthemum broussonetii (Pers.) Humphries subsp. broussonetii 36 Argyranthemum broussonetii subsp. gomerensis Humphries 36 Argyranthemum callichrysum (Svent.) Humphries 36 Argyranthemum coronopifolium (Willd.) Humphries 36 Argyranthemum escarrei (Svent.) Humphries 36 Argyranthemum filifolium (Sch. Bip.) Humphries 36 Argyranthemum foeniculaceum (Willd.) Webb ex Sch. Bip 36 Argyranthemum frutescens (L.) Sch. Bip. subsp. frutescens 66 Argyranthemum frutescens subsp. canariae (Christ) Humphries 36 Argyranthemum frutescens subsp. gracilescens (Christ) Humphries 63 Argyranthemum frutescens subsp. pumilum Humphries 36 Argyranthemum frutescens subsp. succulentum Humphries 36 Argyranthemum hierrense Humphries 63 Argyranthemum lemsii Humphries 36 Argyranthemum lidii Humphries 36 Argyranthemum maderense (D. Don.) Humphries 36 Argyranthemum sundingii L. Borgen 36

Argyranthemum sventenii Humphries & Aldr. Argyranthemum vincenti Argyranthemum webbii Sch. Bip. Argyranthemum winteri (Svent.) Humphries Argyrolobium uniflorum (Decne) Jaub. & Spach Arisarum proboscideum (L) Savi Armeria arenaria subsp. vestita (Willk.) Nieto Fel. Armeria bigerrensis subsp. legionensis (Bernis) Rivas Mart. & al. Armeria bigerrensis subsp. losae (Bernis) Rivas Mart. & al. Armeria bigerrensis subsp. microcephala (Willk.) Nieto Fel. Armeria caballeroi (Bernis) Donadille Armeria cantabrica subsp. vasconica (Sennen) Uribe-Echebarra Armeria colorata Pau Armeria euscadiensis Donadille & Vivant Armeria filicaulis subsp. alfacarensis Nieto Fel. & al. Armeria filicaulis subsp. nevadensis Nieto Fel. Armeria filicaulis subsp. trevenqueana Nieto Fel. Armeria fontqueri Pau Armeria gaditana Boiss. Armeria genesiana Nieto Fel. subsp. genesiana Armeria genesiana subsp. belmonteae (P. Silva) Nieto Fel. Armeria godayana Font Quer Armeria humilis (Link) Schul. subsp. humilis Armeria humilis subsp. odorata (Samp.) P. Silva Armeria langei subsp. daveaui (Coutinho) Pinto da Silva Armeria macrophylla Boiss. & Reut. Armeria merinoi (Bernis) Nieto Fel. & Silva Pando Armeria quichiotis (Gonz. Albo) A.W. Hill Armeria rivasmartinezii Sardinero & Nieto Fel. Armeria rothmaleri Nieto Fel. Armeria splendens (Lag. ex Rodr.) Webb Armeria villosa Girard subsp. villosa Armeria villosa subsp. carratracensis Nieto Fel. Artemisia alba subsp. nevadensis (Willk.) Blanca & Morales Torres Artemisia armeniaca Lam. Artemisia cantabrica (M. Lanz) M. Lanz Artemisia chamaemelifolia subsp. cantabrica Artemisia granatensis Boiss. Artemisia reptans Chr. Sm. Arum italicum subsp. canariensis (Webb & Berthel.) P.C. Boyce Asparagus fallax Svent. Asparagus maritimus (L.) Mill. Asparagus nesiotes subsp. purpuriensis Marrero Rodr. & Ramos Asparagus officinalis subsp. prostratus (Dumort.) Corb Asperula paui Font Quer subsp. paui Asperula paui subsp. dianensis (Font Quer) Romo Asphodelus roseus Humb. & Maire Asplenium aethiopicum subsp. braithwaitii Ormonde Asplenium anceps Lowe ex Hook. & Grev. Asplenium aureum Cav. Asplenium balearicum Shivas Asplenium celtibericum Rivas Mart. Asplenium filare subsp. canariensis (Willd.) Ormonde Asplenium hemionitis L. Asplenium majoricum Litard.

36 69 36 36 49 31 68 64 54 54 54 54 54 64 54 54 54 54 54 54 54 64 54 54 68 54 54 54 64 54 54 54 54 36 36 36 36 36 36 31 32 32 32 32 58 58 32 32 32 63 32 66 32 63 32

72

ndice alfabtico de taxones

Asplenium monanthes L. Asplenium obovatum Viv. subsp. obovatum Asplenium seelosii Leybold Asplenium seelosii subsp. catalaunicum Asplenium seelosii subsp. glabrum Asplenium terorense G. Kunkel Asplenium trichomanes subsp. maderense Gibby & Lovis Aster pyrenaeus Desf. Asteriscus graveolens subsp. odorus (Schousb.) Greuter Asteriscus graveolens subsp. stenophyllus (Link) Greuter Asteriscus hierochunticus (Mich.) Wikl. Asteriscus pygmaeus (DC.) Coss. & Durieu Asteriscus schultzii (Bolle) Pitard & Proust Astragalus algerianus E. Sheld. Astragalus baionensis Loisel. Astragalus cavanillesii Podlech Astragalus danicus Retz. Astragalus devesae Talavera & al. Astragalus edulis Bunge Astragalus gines-lopezii Talavera & al. Astragalus longidentatus Chater Astragalus mareoticus Delarb. Astragalus nitidiflorus Jimnez & Pau Astragalus oxyglottis M. Bieb. Astragalus penduliflorus Lam. Astragalus sinaicus L. Astragalus tremolsianus Pau Astragalus vesicarius L. Atalanthus canariensis (Boulos) A. Hansen & Sunding Athamanta hispanica Degen & Hervier Athamanta vayredana (Font Quer) C. Pardo Atractylis arbuscula Svent. & Michaelis Atractylis preauxiana Sch. Bip. Atropa baetica Willk. Aurinia sinuata (L.) Griseb. Avellara fistulosa (Brot.) Blanca & C. Daz Avena canariensis Baum & al. Avena eriantha Durieu Avena murphyi Ladiszinsky Avenula crassifolia (Font Quer) Holub Avenula levis (Haeck.) Holub Barlia metlesicsiana Techner Bartsia aspera (Brot.) Lange Bellis cordifolia (Kunze) Willk. Bellium artrutxensis Fraga & Rossell Bencomia brachystachya Svent. ex Nordb. Bencomia caudata (Aiton) Webb & Berthel. Bencomia exstipulata Svent. Bencomia sphaerocarpa Svent. Beta maritima subsp. marcosii (O. Bols & Vigo) A. Juan & M.B. Crespo Betula pendula subsp. fontqueri (Rothm.) G. Moreno & Peinado Biarum dispar (Schott) Talavera Biscutella ebusitana Rossell & al. Biscutella hozensis G. Mateo & M.B. Crespo Biscutella stenophylla subsp. leptophylla (Pau) G. Mateo & M.B. Crespo

32 32 63 63 66 67 67 36 67 63 63 63 36 49 49 50 66 50 50 50 64 50 50 50 50 69 50 68 69 61 61 36 36 61 42 36 46 67 46 46 46 53 68 36 36 57 65 57 57 35 32 31 42 42 67

Boerhavia repens L. subsp. repens Borderea chouardii (Gaussen) Heslot Boreava aptera Boiss. & Heldr. Botrychium matricariifolium A. Braun ex W.D.J. Koch Brassica bourgeaui (Webb ex Christ) O. Kuntze Brassica fruticulosa subsp. djafarensis Blanco Castro Brassica repanda subsp. almeriensis Gmez Campo Brimeura duvigneaudii (L. Llorens) Rossell & al. Brimeura fastigiata (Viv.) Chouard Bromus cabrerensis Acedo & Llamas Bufonia paniculata subsp. teneriffae (Christ) G. Kunkel Buglossoides gastonii (Benth) I.M. Johnst. Bulbostylis cioniana (Savi) K. Lye Bunium bulbocastanum L. Bupleurum acutifolium Boiss. Bupleurum balansae Boiss. & Reut. Bupleurum bourgaei Boiss. & Reut. Bupleurum foliosum Salzm. ex DC. Bupleurum handiense (Bolle) G. Kunkel Buxus balearica Lam. Bystropogon odoratissimus Bolle Bystropogon wildpretii La Serna Calamagrostis epigejos (L.) Roth Calamintha rouyana (Briq.) Rouy Callianthemum coriandrifolium Rchb. Callitriche cribosa Schotsman Callitriche lusitanica Schotsman Callitriche palustris L. Callitriche platycarpa Ktz Callitriche regis-jubae Schotsman Campanula adsurgens Leresche & Levier Campanula alata Desf. Campanula cabezudoi Cano-Maqueda & Talavera Campanula latifolia L. Campanula lusitanica subsp. specularioides (Coss.) Aldasoro & Sez Campanula primulifolia Brot. Campanula specularioides Coss Camptoloma canariensis (Webb & Berthel.) Hilliard Canariothamnus hermosae (Pit.) B. Nord. Capparis aegyptia Lam. Caralluma burchardii N.E. Br. Caralluma europaea (Guss.) N.E. Br. Caralluma munbyana subsp. hispanica Cardamine parviflora L. Cardamine raphanifolia subsp. gallaecica M. Lanz Carduncellus dianius Webb Carduncellus matritensis Pau Carduus baeocephalus subsp microstigma Gaisberg & Wagenitz Carduus baeocephalus Webb Carduus baeocephalus Webb subsp. baeocephalus Carduus bourgeaui Kazmi Carduus lusitanicus subsp. santacreui Devesa & Talavera Carduus myriacanthus Salzm. ex DC. Carduus rivasgodayanus Devesa & Talavera Carduus volutarioides Reyes-Betancort

52 44 42 52 42 67 42 47 47 46 34 32 43 61 61 61 61 68 61 63 48 48 64 48 57 33 33 33 67 33 36 33 33 33 33 33 33 59 36 33 31 31 32 66 42 36 36 37 36 36 37 37 37 37 37

73

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Carex alba Scop. Carex bicolor All. Carex camposii Boiss. & Reut. Carex canariensis Kk. Carex cespitosa L. Carex diandra Schkrank Carex ferruginea Scop. subsp. tenax (Christ) K. Richt. Carex foetida All. Carex grioletti Roem. Carex helodes Link Carex hostiana DC. Carex lachenalii Schkuhr subsp. lachenalii Carex lainzii Luceo & al. Carex lasiocarpa Ehrh. Carex limosa L. Carex muricata L. subsp. muricata Carex olbiensis Jord. Carex paniculata subsp. calderae (A. Hans.) Lewejoh. Carex perraudieriana J. Gay ex Bornm. Carex strigosa Huds. Carex trinervis Degl. Carlina baetica Fern. Casas Carlina canariensis Pit. Carlina salicifolia subsp. lancerottensis G. Kunkel Carlina texedae Marrero Rodr. Caropsis verticillatinundata (Thore) Rauschert Carpinus betulus L. Carum foetidum (Coss. & Durieu ex Batt.) Drude Castrilanthemum debeauxii (Degen & al.) Vogt & Oberpr. Centaurea aspera subsp. scorpiurifolia (Dufour) Nyman Centaurea avilae Pau Centaurea barrasii Pau Centaurea boissieri subsp. funkii (Sch. Bip. ex Willk.) Blanca Centaurea bombycina Boiss. subsp. bombycina Centaurea bombycina subsp. xeranthemoides (Lange) Blanca & al. Centaurea borjae Valds Berm. & Rivas Goday Centaurea carratracensis Lange Centaurea clementei Boiss. ex DC. Centaurea conocephala Bolle Centaurea exarata Coss. Centaurea gadorensis Blanca Centaurea genesii-lopezii Fern. Casas & Susanna Centaurea haenseleri (Boiss.) Boiss. Centaurea janeri subsp. gallaecica M. Lanz Centaurea kunkelii N. Garca Centaurea lainzii Fern. Casas Centaurea mariana Willk. Centaurea maroccana Ball. Centaurea monticola Boiss. ex DC. Centaurea nevadensis Boiss. & Reut. Centaurea pinnata Pau Centaurea podospermifolia Loscos & Pardo Centaurea prolongoi Boiss. Centaurea pulvinata (Blanca) Blanca Centaurea sagredoi Blanca

63 43 66 43 43 43 43 43 63 44 44 44 44 44 44 44 66 44 44 44 44 37 63 37 67 61 40 61 37 37 37 37 37 37 37 37 37 37 67 37 37 37 37 37 37 37 37 63 37 37 63 63 37 37 37

Centaurea saxicola Lag. subsp. saxicola Centaurea saxicola subsp. jimenezii J. Molero Centaurea saxifraga Coincy Centaurea toletana subsp. tentudaica Rivas Goday Centaurea ultreiae Silva Pando Centaurium quadrifolium subsp. parviflorum (Willk.) Pedrol Centaurium somedanum M. Lanz Centranthus nevadensis Boiss. Cephalaria baetica Boiss. Cephalaria squamiflora subsp. mediterranea (Viv.) Pignatti Cerastium dubium (Bast.) Gupin Cerastium sventenii Jalas Ceratocapnos heterocarpa Durieu Cerinthe glabra Miller Ceropegia ceratophora Svent. Ceropegia chrysantha Svent. Ceropegia dichotoma subsp. krainzii (Svent.) Bryuns Ceterach aureum (Cav.) Buch. Chaenorhinum formenterae Gand. Chaenorhinum grandiflorum (Coss.) Willk. subsp. grandiflorum Chaenorhinum grandiflorum subsp. carthaginense (Pau) Bened Chaenorhinum rodriguezii (Porta) L. Sez & Vicens Chaenorhinum tenellum (Cav.) Lange Chaetopogon fasciculatus subsp. prostratus (Hack. & Lange) M. Lanz Chamaecytisus proliferus subsp. meridionalis Acebes Chamaespartium delphinense (Verl.) Sojk Chamaespartium undulatum (Ern) Talavera & L. Sez Chamaesyce peplis (L.) Prokh. Cheilanthes pulchella Bory ex Willd. Cheirolophus anagensis Cheirolophus arboreus (Webb & Berthel.) Holub Cheirolophus arbutifolius (Svent.) G. Kunkel Cheirolophus burchardii Susanna Cheirolophus canariensis (Brouss. ex Willd.) Holub Cheirolophus dariasi (Svent.) Bramwell Cheirolophus duranii (Burchard) Holub Cheirolophus falcisectus Svent. ex Montelongo & Moraleda Cheirolophus ghomerytus (Svent.) Holub Cheirolophus junonianus (Svent.) Holub Cheirolophus lagunae Olivares & al. Cheirolophus mansanetianus G. Stbing & al. Cheirolophus metlesicsii Montelongo Cheirolophus puntallanensis Cheirolophus santos-abreui A. Santos Cheirolophus satarataensis (Svent.) Holub Cheirolophus sventenii (A. Santos) G. Kunkel subsp. sventenii Cheirolophus sventenii subsp. gracilis A. Santos Cheirolophus tagananensis (Svent.) Holub Cheirolophus uliginosus (Brot.) Dostl Cheirolophus webbianus (Sch. Bip.) Holub Chenopodium coronopus Moq. Christella dentata (Forssk.) Brownsey & Jermy Chrysoprenanthes pendula subsp. flaccida (Svent.) Bramwell Cicer canariensis A. Santos & Lewis Circaea alpina L. subsp. alpina

63 63 37 37 37 45 45 62 63 44 63 34 53 32 32 32 32 63 65 65 65 59 65 46 64 68 50 45 31 69 37 38 38 38 38 38 38 38 38 38 69 38 69 38 38 38 38 38 38 38 35 61 38 50 52

74

ndice alfabtico de taxones

Cirsium rosulatum Talavera & Valds Cistanche mauritanica (Coss. & Durieu) Beck Cistanche phelypaea (L.) Cout. subsp. phelypaea Cistanche phelypaea subsp. lutea (Desf.) Fern. Casas & M. Lanz Cistus asper Demoly & R. Mesa Cistus chinamadensis Baares & Romero subsp. chinamadensis Cistus chinamadensis subsp. gomerae Baares & P. Romero Cistus chinamadensis subsp. ombriosus Demoly & M. Marrero Cistus grancanariae Marrero Rodr. & al. Cistus heterophyllus subsp. carthaginensis (Pau) M.B. Crespo & Mateo Cistus ocreatus C. Smith Cistus osbeckiifolius subsp. tomentosus Baares & Demoly Cistus osbeckiifolius Webb ex Christ Cistus osbeckiifolius Webb ex Christ subsp. osbeckiifolius Cistus palmensis Baares & Demoly Clethra arborea Aiton Clypeola cyclodontea Delile Clypeola eriocarpa Cav. Cochlearia aragonensis Coste & Souli subsp. aragonensis Cochlearia aragonensis subsp. navarrana (P. Monts.) Vogt Cochlearia pyrenaica DC. Coincya longirostra (Boiss.) Greuter & Burdet Coincya monensis subsp. puberula (Pau) Leadlay Coincya rupestris Porta & Rigo ex Rouy subsp. rupestris Coincya rupestris subsp. leptocarpa (Gonz.-Albo) Leadlay Commicarpus africanus (Lour.) Dandy Convolvulus canariensis L. Convolvulus caput-medusae Lowe Convolvulus fruticulosus Desr. Convolvulus glandulosus (Webb) Hallier Convolvulus lopezsocasi Svent. Convolvulus perraudieri Coss. Convolvulus scoparius L. f. Convolvulus subauriculatus (Burchard) Linding. Convolvulus valentinus Cav. subsp. valentinus Convolvulus valentinus subsp. suffruticosus (Desf.) Maire Convolvulus volubilis Link Corallorhiza trifida Chtel. Coris hispanica Lange Coristospermum huteri (Porta) L. Sez & Rossell Coronilla viminalis Salisb. Coronopus navasii Pau Corydalis intermedia (L.) Mrat Crambe arborea Webb ex Christ Crambe feuilleei A. Santos Crambe gomerae subsp. hirsuta Prina Crambe gomerae Webb ex Christ subsp. gomerae Crambe laevigata DC. ex Christ Crambe microcarpa A. Santos Crambe pritzelii Bolle Crambe santosii Bramwell Crambe scaberrima Webb ex Bramwell Crambe scoparia Svent. Crambe sventenii Pett.ex Bramwell & Sunding Crambe tamadabensis Prina & Marrero Rodr.

38 59 65 65 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 35 69 42 42 42 42 67 42 67 42 42 52 67 40 40 40 40 40 40 40 40 40 40 52 56 61 50 42 64 42 42 67 42 42 42 42 42 42 42 42 42

Crambe wildpretii Prina & Bramwell Crataegus laciniata Ucria Crepis canariensis (Sch. Bip.) Babc. Crepis erythia Pau Crepis granatensis (Willk.) Blanca & Cueto Crepis novoana S. Ortiz & al. Crepis pusilla (Sommier) Merxm. Crepis tingitana Ball Cryptotaenia elegans Webb ex Bolle Culcita macrocarpa C. Presl Cymbalaria aequitriloba subsp. fragilis (J.J. Rodr.) D.A. Webb Cymodocea nodosa (Ucria) Asch. Cynara algarbiensis Coss. ex Mariz Cynara baetica (Sprengel) Pau subsp. baetica Cynara tournefortii Boiss. & Reut. Cyperus alopecuroides L. Cyperus involucratus Rottb. Cyperus rubicundus Vahl Cyperus teneriffae Poir. Cypripedium calceolus L. Cystopteris montana (Lam.) Desv. Cytisus commutatus subsp. merinoi M. Lanz Cytisus decumbens (Durande) Spach Cytisus fontanesii subsp. plumosus (Boiss.) Nyman Cytisus grandiflorus subsp. cabezudoi Talavera Cytisus insularis S. Ortiz & Pulgar Cytisus malacitanus Boiss. Cytisus virgatus Link Dactylis metlesicsii Schnfelder & Ludwig Dactylis smithii Link Dactylis smithii Link subsp. smithii Dactylis smithii subsp. hylodes Parker Dactylorhiza cantabrica H.A. Pedersen Dactylorhiza insularis (Sommier & Martells) Landwehr Dactylorhiza markusii (Tineo) Bauman & Knkele Dactylorhiza sulphurea (Link) Franco Daphne alpina L. Daphne rodriguezii Texidor Daucus arcanus Garca & Silvestre Daveaua anthemoides Mariz Delphinium bolosii C. Blanch & Molero Delphinium emarginatum subsp. nevadense (G. Kunze) C. Blanch & Molero Delphinium fissum subsp. sordidum (Cuatrec.) Amich & al. Delphinium montanum DC. Delphinium pentagynum subsp. formenterense N. Torres & al. Dendriopoterium menendezii Svent. Dendriopoterium pulidoi Svent. ex Bramwell Deschampsia setacea (Huds.) Hackel Descurainia artemisioides Svent. Descurainia gilva Svent. Descurainia lemsii Bramwell Dianthus anticarius subsp. saorinii Snchez Gmez & al. Dianthus barbatus L. subsp. barbatus Dianthus charidemi Pau Dianthus inoxianus M.J. Gallego

42 57 38 38 38 38 67 38 61 44 59 43 38 38 38 69 69 44 44 53 65 68 50 50 50 50 64 64 46 67 67 67 53 66 66 66 61 61 61 38 57 57 57 57 57 58 58 46 42 66 42 34 63 34 34

75

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Dianthus laricifolius subsp. caespitosifolius (Planellas) M. Lanz Dianthus rupicola subsp. bocchoriana L. Llorens & Gradaille Dianthus subbaeticus Fern. Casas Dianthus toletanus Boiss. & Reut. Digitalis heywoodii (P. & M. Silva) P. & M. Silva Digitalis laciniata Lindley Dipcadi serotinum subsp. fulvum (Cav.) Maire & Weiller Diplazium caudatum (Cav.) Jermy Diplotaxis siettiana Maire Diplotaxis tenuisiliqua Delile Dorycnium broussonetii (Choisy ex DC.) Webb & Berthel. Dorycnium eriophthalmum Webb & Berthel. Dorycnium fulgurans (Porta) Lassen Dorycnium spectabile Webb & Berthel. Draba fladnizensis Wulfen Draba hispanica subsp. lebrunii P. Monts. Draba incana L. Dracaena draco (L.) L. subsp. draco Dracaena tamaranae Marrero Rodr. & al. Dracocephalum austriacum L. Drimia fugax (Moris) Stearn Drosera longifolia L. Drosophyllum lusitanicum (L.) Link Dryopteris aemula (Aiton) O. Kuntze Dryopteris corleyi Fraser-Jenkins Dryopteris guanchica Gibby & Jermy Dryopteris remota (A. Braun ex Dll) Druce Dryopteris tyrrhena Fraser-Jenk. & Reichst. Echinospartum algibicum Talavera & Aparicio Echium acanthocarpum Svent. Echium auberianum Webb & Berthel. Echium bethencourtii A. Santos Echium callithyrsum Webb ex Bolle Echium cantabricum (M. Lanz) Fern. Casas & M. Lanz Echium decaisnei subsp. purpuriense Bramwell Echium gaditanum Boiss. Echium gentianoides Webb ex Coincy Echium giganteum L. f. Echium handiense Svent. Echium hierrense Webb ex Bolle Echium leucophaeum Webb ex Sprague & Hutch. Echium onosmifolium subsp. spectabile G. Kunkel Echium pininana Webb & Berthel. Echium saetabense Peris & al. Echium simplex DC. Echium strictum subsp. exasperatum (Webb ex Coincy) Bramwell Echium strictum subsp. gomerae (Pitard) Bramwell Echium sventenii Bramwell Echium triste subsp. nivariense (Svent) Bramwell Echium triste Svent. subsp. triste Echium valentinum Lag. Echium wildpretii subsp. trichosiphon (Svent.) Bramwell Elatine alsinastrum L. Elatine brochonii Clavaud Eleocharis austriaca Hayek

34 34 34 63 59 65 47 52 42 42 50 50 50 50 42 42 42 44 44 48 47 44 63 44 66 44 44 44 50 32 32 32 32 67 32 32 32 63 32 32 63 32 32 32 32 32 32 32 63 32 32 32 64 64 44

Eleocharis mamillata subsp. austriaca (Hayek) Strandh. Eleocharis parvula (Roem. & Schult.) Link ex Bluff & al. Elizaldia calycina subsp. multicolor (Kunze) Chater Empetrum nigrum L. subsp. nigrum Enneapogon desvauxii Palisot Enneapogon persicus Boiss. Ephedra altissima Desf. Epilobium atlanticum Litard. & Maire Epipactis phyllanthes G.E. Smith Epipogium aphyllum Sw. Equisetum sylvaticum L. Erica andevalensis Cabezudo & J. Rivera Erigeron calderae A. Hans. Erigeron frigidus DC. Erodium aguilellae Lpez Udias & al. Erodium astragaloides Boiss. & Reut. Erodium boissieri Coss. Erodium cazorlanum Heywood Erodium daucoides Boiss. subsp. daucoides Erodium daucoides subsp. macrocalyx Erodium gaussenianum P. Monts. Erodium lucidum Lapeyr. Erodium macrocalyx (G. Lpez) Lpez Udias & al. Erodium manescavi Coss. Erodium maritimum (L.) LHr. Erodium meynieri Maire Erodium mouretii Pitard Erodium paularense Fern. Gonz. & Izco Erodium recoderi Auriault & Guitt. Erodium rupestre (Pourr. ex Cav.) Cadevall Erodium rupicola Boiss. Erodium sanguis-christi Sennen subsp. sanguis-christi Erodium tordylioides (Desf.) LHr. subsp. tordylioides Erucastrum gallicum (Willd.) O.E. Schulz Eryngium duriaei subsp. juresianum (M. Lanz) M. Lanz Eryngium grosii Font Quer Eryngium huteri Porta Eryngium viviparum J. Gay Erysimum albescens (Webb & Berthel.) Bramwell Erysimum bicolor (Hornem.) DC. Erysimum cazorlense (Heywood) Holub Erysimum fitzii Polatschek Erysimum humile subsp. penyalarense (Pau) Rivas Mart. ex G. Lpez Erysimum javalambrense G. Mateo & al. Erysimum myriophyllum Lange Erysimum rondae Polatschek Euonymus latifolius (L.) Mill. Euphorbia arvalis subsp. longistyla (Litard. & Maire) Molero & al. Euphorbia bourgeauana J. Gay ex Boiss. Euphorbia bravoana Svent. Euphorbia briquetii Emb. & Maire Euphorbia fontqueriana Greuter Euphorbia gaditana Coss. Euphorbia handiensis Burchard Euphorbia lambii Svent.

44 44 32 44 64 46 69 52 53 53 44 45 38 38 64 46 46 46 46 46 67 67 46 46 46 69 64 46 46 66 46 64 46 63 61 61 61 62 43 63 43 43 43 63 43 43 35 64 45 45 45 45 45 45 45

76

ndice alfabtico de taxones

Euphorbia longifolia Lam. Euphorbia maresii subsp. balearica (Willk.) Malag. ex Molero Euphorbia margalidiana Kuhbier & Lewej. Euphorbia megalallantica subsp. briquetii Euphorbia mellifera Aiton Euphorbia transtagana Boiss. Euphorbia uliginosa Welw. ex Boiss. Euzomodendron bourgaeanum Coss. Femeniasa balearica (J.J. Rodr.) Susanna Ferula lancerottensis Parl. Ferula latipinna A. Santos Ferula loscosii (Lange) Willk. Ferulago ternatifolia J.L. Solanas & al. Festuca altopyrenaica Fuente & Ortez Festuca brigantina subsp. actiophyta M.I. Gut. Festuca clementei Boiss. Festuca cordubensis Devesa Festuca frigida (Hackel) K. Richt. Festuca graniticola Kergulen & Morla Festuca quadriflora Honckeny Filago desertorum Pomel Filago petro-ianii Rita & Dittrich Forsskaolea tenacissima L. Frangula alnus subsp. baetica (. Rev. & Willk.) Devesa Fritillaria legionensis Llamas & Andrs Fritillaria nervosa subsp. falcata (Caballero) Fern. Arias & Devesa Fumana baetica Gemes Fumana fontanesii Clauson ex Pomel Fumana juniperina (Lag. ex Dunal) Pau Fumana lacidulemiensis Gemes Fumaria coccinea Lowe ex Pugsley Fumaria munbyi Boiss. & Reut. Gagea mauritanica Durieu ex Coss Galium arenarium Loisel. Galium baeticum (Rouy) Ehrend. & Krendl Galium belizianum Ortega & al. Galium boissieranum (Steud.) Ehrend. & Krendl Galium brunnaeum Munby Galium concatenatum Coss. Galium erythrorrhizon Boiss. & Reut. Galium geminiflorum Lowe Galium glaucum subsp. australe Franco Galium pulvinatum Boiss. Galium rosellum (Boiss.) Boiss. & Reut. Galium teres Merino Galium tunetanum Lam. Galium viridiflorum Boiss. & Reut. Garidella nigellastrum L. Gaudinia hispanica Stace & Tutin Genista ancistrocarpa Spach Genista benehoavensis (Bolle ex Svent.) del Arco Genista dorycnifolia Font Quer subsp. dorycnifolia Genista dorycnifolia subsp. grosii (Font Quer) Font Quer & Rothm. Genista haenseleri Boiss. Genista hirsuta subsp. erioclada (Spach) Raynaud

45 45 45 45 45 45 45 43 38 62 62 62 62 67 46 46 67 47 64 47 63 38 62 57 52 52 63 35 35 35 68 53 52 58 58 58 58 69 58 65 68 65 58 58 65 58 58 68 47 50 50 64 50 50 50

Genista longipes subsp. viciosoi Talavera & Cabezudo Genista valdes-bermejoi Talavera & L. Sez Gentiana angustifolia ViIl. subsp. angustifolia Gentiana boryi Boiss. Gentiana lutea subsp. auranthiaca M. Lanz Gentiana pneumonanthe subsp. depressa (Boiss.) Rivas Mart. & al. Gentiana sierrae Briq. Gentianella hispanica Lpez Udias & al. Geranium cataractarum Coss. Geranium cazorlense Heywood Geranium dolomiticum Rothm. Geranium lanuginosum Lam. Gesnouinia arborea (L. f.) Gaud. Globularia ascanii Bramwell & G. Kunkel Globularia sarcophylla Svent. Gnaphalium teydeum R. Knapp Gonospermum canariense Less. Gonospermum elegans (Cass.) DC. Gonospermum ferulaceum (Webb) Febles Gonospermum gomerae Bolle Gonospermum oshanahanii (Marrero Rodr. & al.) Febles Gonospermum ptarmicaeflorum (Webb) Febles Gonospermum revolutum Sch. Bip. Greenovia aizoon Bolle Greenovia dodrentalis (Willd.) Webb & Berthel. Gymnadenia odoratissima (L.) L.C.M. Richard Gymnocarpos decander Forssk. Gypsophila montserratii Fern. Casas Gyrocaryum oppositifolium Valds Halimium calycinum (L.) K. Koch Halocnemum strobilaceum (Pallas) M Bieb. Halopeplis amplexicaulis (Vahl) Ces. & al. Halophila decipiens Ostenf. Haplophyllum bastetanum F.B. Navarro & al. Heberdenia excelsa (Aiton) Banks ex DC. Hedypnois arenaria (Schousb.) DC. Hedysarum costaetalensii Ros & al. Hedysarum flexuosum L. Helianthemum aganae Marrero Rodr. & R. Mesa Helianthemum aguloi Marrero Rodr. & R. Mesa Helianthemum alypoides Losa & Rivas Goday Helianthemum apenninum subsp. estevei (Peinado & Mart. Parras) G. Lpez Helianthemum bramwelliorum Marrero Rodr. Helianthemum broussonetii Dun. ex DC. Helianthemum bystropogophyllum Svent. Helianthemum caput-felis Boiss. Helianthemum cirae Helianthemum gonzalezferreri Marrero Rodr. Helianthemum guerrae Snchez Gmez & al. Helianthemum inaguae Marrero Rodr. & al. Helianthemum juliae Wildpret Helianthemum lini Helianthemum marifolium subsp. frigidulum (Cuatrec.) G. Lpez Helianthemum marminorense Alcaraz & al. Helianthemum pannosum Boiss.

50 50 45 45 69 45 45 45 46 46 46 46 62 46 46 39 63 63 38 38 38 39 39 41 41 68 34 34 32 63 35 35 47 58 52 39 50 68 35 35 35 35 35 35 35 35 69 35 35 35 35 69 35 35 35

77

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

78

Helianthemum polygonoides Peinado & al. Helianthemum raynaudii Ortega & al. Helianthemum scopulicola L. Sez & al. Helianthemum teneriffae Coss. Helianthemum tholiforme Bramwell & al. Helianthemum thymiphyllum Svent. Helichrysum alucense Garca-Cas. & al. Helichrysum gossypinum Webb Helichrysum microphyllum (Willd.) Camb. Helichrysum monogynum Burtt & Sunding Helictotrichon filifolium subsp. arundanum Romero Zarco Helictotrichon filifolium subsp. velutinum Romero Zarco Helleborus lividus Aiton Herniaria canariensis Chaudhri Herniaria hartungii Parl. Heteranthemis viscidehirta Schott Hibiscus palustris L. Hieracium aguilari Pau Hieracium baeticum Arv.-Touv. & . Rev. Hieracium bowlesianum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium cavanillesianum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium colmeiroanum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium eriopogon Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium glaucocerinthe Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium gredense Rouy Hieracium inuliflorum Arv.-Touv. & Gaut. Hieracium prenanthoides Vill. Hieracium pseudocerinthe (Gaudin) Koch Hieracium queraltense de Retz Hieracium ramondii Griseb. Hieracium recoderi de Retz Hieracium tarraconense Pau ex Font Quer Hieracium texedense Pau Hieracium umbrosum Jord. Hieracium vellereum Scheele ex Fries Hieracium vinyasianum Font Quer Himantoglossum metlesicsianum (W.P. Teschner) P. Delforge Hippocrepis castroviejoi Talavera & E. Domnguez Hippocrepis eriocarpa (Boiss.) Boiss. Hippocrepis grosii (Pau) Boira & al. Hippocrepis nevadensis (Hrabtova) Talavera & E. Domnguez Hippocrepis prostrata Boiss. Hippocrepis tavera-mendozae Talavera & E. Domnguez Hippuris vulgaris L. Hohenackeria exscapa (Steven) Coss.-Pol. Hohenackeria polyodon Coss. & Durieu Holcus annuus subsp. duriensis (P. Silva) Franco & M. L. Rocha Afonso Holcus caespitosus Boiss. Holcus grandiflorus Boiss. & Reut. Holcus setiglumis subsp. duriensis P. Silva Hormathophylla baetica P. Kpfer Hormathophylla cadevalliana (Pau) T.R. Dudley Hormathophylla reverchonii (Degen & Hervier) Cullen & T.R. Dudley Hydrocharis morsus-ranae L. Hymenophyllum tunbrigense (L.) Sm. Hymenophyllum wilsonii Hook.

35 35 35 36 36 36 39 39 39 39 47 47 65 63 69 39 52 66 39 66 66 66 66 66 66 66 66 66 39 63 39 66 39 66 66 39 53 50 50 50 50 50 50 47 65 62 47 64 47 47 43 43 43 47 47 47

Hymenostemma pseudoanthemis (Kunze) Willk. 39 Hypericum coadunatum C. Sm. ex Link 47 Hypericum hircinum subsp. cambessedesii (Coss. ex Barcel) Sauvage 47 Hypericum robertii Coss. ex Batt. 47 Hypochoeris oligocephala (Svent. & Bramwell) Lack 39 Hypochoeris rutea Talavera 39 Hypochoeris salzmanniana DC. 39 Iberis carnosa subsp. embergeri (Serve) Moreno 43 Iberis carnosa subsp. nafarroana Moreno 67 Iberis ciliata subsp. welwitschii (Boiss.) Moreno 43 Iberis fontqueri Pau 43 Iberis grosii Pau 43 Iberis nazarita Moreno 63 Ilex perado subsp. lopezlilloi (Kunk.) A. Hansen & Sunding 31 Ilex perado subsp. platyphylla (Webb. & Berthel.) Tutin 31 Inula bifrons (L.) L. 39 Iris boissieri Henriq. 47 Iris lusitanica Ker-Gawler 67 Isatis platyloba Link ex Steud. 43 Isoetes longissimum Bory 48 Isoetes velatum subsp. asturicense (M. Lanz) Rivas Mart. & Prada 48 Isoplexis chalcantha Svent. & OShan. 59 Isoplexis isabelliana (Webb & Berthel.) Masf. 59 Ixanthus viscosus (Sm.) Griseb. 45 Jasione corymbosa Poir. ex Schult. 33 Jasione crispa subsp. segurensis Mota & al. 33 Jasione mansanetiana R. Rosell & Peris 33 Jasione penicillata Boiss. 33 Jonopsidium savianum (Caruel) Ball ex Arcang. 63 Juncus arcticus Willd. 48 Juncus balticus subsp. cantabricus (T.E. Daz, Fern.-Carv. & Fern. Prieto) Snogerup 48 Juncus cantabricus T.E. Daz & al. 48 Juniperus cedrus Webb & Berthel. subsp. cedrus 43 Juniperus cedrus Webb & Berthel. 43 Juniperus navicularis Grand. 43 Juniperus oxycedrus subsp. macrocarpa (Sm.) Ball 43 Jurinea fontqueri Cuatrec. 39 Kernera boissieri Reut. 43 Kickxia pendula (G. Kunkel) G. Kunkel 59 Kickxia sagittata (Poir.) Rothm. 65 Klasea baetica (DC.) Holub 39 Klasea flavescens (L.) Holub subsp. mucronata (Desf.) Cant & Rivas Mart. 63 Klasea legionensis (Lacaita) Holub 39 Klasea monardii (Dufour) J. Holub 39 Koeleria dasyphylla Willk. 47 Koelpinia linearis Pallas 39 Kunkeliella canariensis Stearn 58 Kunkeliella psilotoclada (Svent.) Stearn 58 Kunkeliella retamoides A. Santos 58 Kunkeliella subsucculenta Kmmer 58 Lactuca palmensis Bolle 63 Lactuca perennis subsp. granatensis Charpin & Fern. Casas 39 Lactucosonchus beltraniae (U. Reifenb. & A. Reifenb.) Bramwell 67 Lactucosonchus webbii (Sch. Bip.) Svent. 39 Lamottea diania (Webb) G. Lpez 36 Laphangium teydeum Wildpret & Greuter 39

ndice alfabtico de taxones

Lappula deflexa (Wahlenb.) Cesati 32 Laserpitium latifolium subsp. nevadense Mart. Lirola & al. 62 Laserpitium longiradium Boiss. 62 Lathyrus bauhinii Genty 66 Lathyrus pisiformis L. 51 Lathyrus tournefourtii (Lapeyr.) A.W. Hill 51 Lathyrus vivantii P. Monts. 51 Lavandula buchii Webb 48 Lavandula pinnata L. f. 66 Lavatera mauritanica subsp. davaei (Cout.) Cout. 64 Lavatera oblongifolia Boiss. 52 Lavatera phoenicea Vent. 52 Lavatera triloba subsp. pallescens (Moris) Nyman 52 Lemna trisulca L. 51 Leontodon boryi Boiss. ex DC. 63 Leontodon crispus Vill. subsp. crispus 39 Leontodon farinosus Merino & Pau 39 Leontodon hispanicus subsp. hispanicus 63 Leontodon microcephalus (Boiss. ex DC.) Boiss. 39 Lepidium villarsi subsp. anticarium (Valds Berm. & G. Lpez) Hern. Berm. 43 Leucanthemum arundanum (Boiss.) Cuatrec. 39 Leucanthemum decipiens Pomel 66 Leucanthemum gallaecicum Rodr. Oubia & S. Ortiz 39 Leucanthemum paludosum subsp. ebusitanum Vogt 39 Leucojum valentinum Pau 31 Ligusticum huteri Porta 61 Limonium album (Coincy) Sennen 54 Limonium alicunense F. Gmiz 54 Limonium antonii-llorensii L. Llorens 54 Limonium aragonense (Debeaux) Font Quer 54 Limonium arborescens (Brouss.) Kuntze 54 Limonium barceloi Gil & L. Llorens 54 Limonium benmageci Marrero Rodr. 54 Limonium boirae L. Llorens & Tbar 54 Limonium bourgeaui (Webb ex Boiss.) Kuntze 54 Limonium brassicifolium (Webb & Berthel.) Kuntze subsp. brassicifolium 54 Limonium brassicifolium subsp. macropterum (Webb & Berthel.) G. Kunkel 54 Limonium camposanum Erben 64 Limonium carpetanicum Erben 54 Limonium carthaginense (Rouy) C.E. Hubb. & Sandwith 54 Limonium carvalhoi Rossell & L. Sez 54 Limonium catalaunicum (Willk. & Costa) Pignatti 54 Limonium cofrentanum Erben 68 Limonium cordovillense Stbing & Cirujano 54 Limonium dendroides Svent. 54 Limonium densissimum (Pignatti) Pignatti 54 Limonium diffusum (Pourr.) Kuntze 54 Limonium dodartii (Girard) Kuntze 54 Limonium dufourii (Girard) Kuntze 54 Limonium ejulabilis Rossell & al. 54 Limonium emarginatum (Willd.) Kuntze 54 Limonium erectum Erben 54 Limonium estevei Fern. Casas 54 Limonium fontqueri (Pau) L. Llorens ex Erben 54 Limonium formenterae L. Llorens 54

Limonium fruticans (Webb) Kuntze Limonium geronense Erben Limonium gibertii (Sennen) Sennen Limonium grosii L. Llorens Limonium humile Miller Limonium imbricatum (Webb ex Girard) Hubb. Limonium inexpectans L. Sez & Rossell Limonium interjectum Soler & Rossell Limonium leonardi-llorensii L. Sez & al. Limonium lobetanicum Erben Limonium longebracteatum Erben Limonium macrophyllum (Brouss.) Kuntze Limonium magallufianum L. Llorens Limonium majus (Boiss.) Erben Limonium malacitanum B. Dez Limonium mansanetianum M.B. Crespo & M.D. Lled Limonium marisolii L. Llorens Limonium migjornense L. Llorens Limonium minus (Boiss.) Erben Limonium ovalifolium subsp. canariense Pignatti Limonium papillatum (Webb & Berthel.) Kuntze Limonium parvibracteatum Pignatti Limonium perezii (Stapf) Hubb. Limonium perplexum L. Sez & Rossell Limonium pinillense R. Rosell & Peris Limonium preauxii (Webb & Berthel.) Kuntze Limonium pseudodictyocladum (Pignatti) L. Llorens Limonium puberulum (Webb) Kuntze Limonium quesadense Erben Limonium redivivum (Svent.) G. Kunkel & Sunding Limonium relicticum R. Mesa & A. Santos Limonium retusum L. Llorens Limonium revolutum Erben Limonium rigualii M.B. Crespo & Erben Limonium ruizii (Font Quer) Fern. Casas Limonium santapolense Erben Limonium scopulorum M.B. Crespo & M.D. Lled Limonium silvestrei Aparicio Limonium soboliferum Erben Limonium spectabile (Svent.) G. Kunkel & Sunding Limonium squarrosum Erben Limonium stenophyllum Erben Limonium subglabrum Erben Limonium sucronicum Erben Limonium sventenii A. Santos & Fernndez Limonium tabernense Erben Limonium thiniense Erben Limonium tournefortii (Boiss.) Erben Limonium tremolsii Rouy Limonium tuberculatum (Boiss.) Kuntze Limonium ugijarense Erben Limonium viciosoi (Pau) Erben Limonium vigaroense Marrero Rodr. & Almeida Limonium vigoi L. Sez & al. Limonium wiedmannii Erben

54 54 64 54 54 55 55 55 55 68 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 64 66 55 55 55 55 55 55 55 55 55 54 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 55 56 56 56 56 68 64 56 56 68 56 56 56

79

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Linaria aeruginea subsp. pruinosa (Sennen & Pau) Chater & Valds Berm. Linaria aguillonensis (Garca Mart.) Garca Mart. & Silva Pando Linaria amoi Campo ex Amo Linaria arabiniana M.B. Crespo & al. Linaria arenaria DC. Linaria benitoi Fern. Casas Linaria clementei Haenseler ex Boiss. Linaria coutinhoi Valds Linaria depauperata subsp. hegelmaieri (Lange) De la Torre & al. Linaria gharbensis Batt. & Pit. Linaria glacialis Boiss. Linaria huteri Lange Linaria intricata Coincy Linaria lamarckii Rouy Linaria munbyana (Boiss.) Boiss. & Reut. Linaria nigricans Lange Linaria oligantha subsp. valentina Sutton Linaria orbensis Carretero & Boira Linaria pedunculata (L.) Chaz. Linaria platycalyx Boiss. Linaria supina subsp. maritima (DC.) M. Lanz Linaria tursica Valds & Cabezudo Lindernia procumbens (Krock.) Philcox Linkagrostis juresii (Link) Romero Garca & al. Lithodora nitida (Ern) R. Fern. Lithodora oleifolia (Lapeyr.) Griseb. Lobularia canariensis subsp. marginata (Webb) Borgen Lobularia canariensis subsp. microsperma Borgen Lobularia maritima subsp. columbretensis R. Fern. Lolium edwardii H. Scholz Lolium lowei Mnze. Lolium saxatile H. Scholz & S. Scholz Lonicera pyrenaica subsp. majoricensis (Gand.) Gand. Lotus arinagensis Bramwell Lotus berthelotii Masf. Lotus callis-viridis Bramwell & D.H. Davis Lotus dumetorum Webb ex R.P. Murray Lotus emeroides R.P. Murray Lotus eremiticus A. Santos Lotus genistoides Webb Lotus halophilus Boiss. & Spruner Lotus kunkelii (Esteve) Bramwell & Davis Lotus maculatus Breitf. Lotus mascaensis Burch. Lotus pyranthus P. Prez Lotus spartioides Webb & Berthel. Lugoa revoluta (Chr. Sm.) DC Lunaria rediviva L. Lupinus mariae-josephae H. Pascual Luronium natans (L.) Raf. Luzula canariensis Poir. Lycopodiella inundata (L.) J. Holub Lysimachia minoricensis J.J. Rodr. Lythrum baeticum Gonz. Albo Magydaris pastinacea (Lam.) Paol. & Bq.

65 59 59 69 59 59 59 60 59 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 60 47 32 32 63 66 43 47 67 47 33 51 51 51 51 51 51 68 51 51 51 51 51 51 39 43 51 31 48 52 57 52 62

Maianthemum bifolium (L.) F. W. Schmidt 40 Malvella sherardiana (L.) Jaub. & Spach 52 Marcetella moquiniana (Webb & Berthel.) Svent. 58 Marsilea batardae Launert 52 Marsilea quadrifolia L. 52 Matthiola valesiaca J. Gay ex Boiss. 43 Mauranthemum decipiens (Pomel) R. Vogt & C. Oberprieler 66 Mauranthemum paludosum subsp. ebusitanum (Vogt) R.Vogt & C.Oberprieler 39 Maytenus senegalensis subsp. europaea (Boiss.) Rivas Mart. ex Gemes & M.B. Crespo 63 Medicago citrina (Font Quer) Greuter 51 Melampyrum nemorosum subsp. catalaunicum (Freyn.) Beauv. 68 Melica bocquetii Talavera 47 Melica canariensis Hempel 47 Melica teneriffae Hack. & Christ 47 Melilotus speciosus Durieu 51 Mercurialis reverchonii Rouy 45 Mesembryanthemum teurkauffii Maire 31 Microcnemum coralloides (Loscos & Pardo) Buen subsp. coralloides 35 Micromeria densiflora Benth. 48 Micromeria glomerata P. Prez 48 Micromeria lasiophylla Webb ex Berthel. subsp. lasiophylla 48 Micromeria lepida subsp. bolleana P. Prez 64 Micromeria leucantha Svent. ex P. Prez 48 Micromeria pineolens Svent. 48 Micromeria rivas-martinezii Wildpret 48 Micromeria tenuis subsp. linkii (Webb & Berthel.) P. Prez 64 Micromeria varia subsp. hierrensis P. Prez 48 Micropyropsis tuberosa Romero Zarco & Cabezudo 47 Minuartia platyphylla (Gay ex Christ) McNeil 34 Minuartia webbii McNeil & Bramwell 67 Moehringia fontqueri Pau 34 Moehringia intricata subsp. giennensis C. Daz & al. 34 Moehringia intricata subsp. tejedensis (Huter & al. ex Willk.) J.M. Monts. 34 Moehringia intricata Willk. subsp. intricata 34 Monanthes anagensis Praeger 41 Monanthes minima (Bolle) Christ 41 Monanthes polyphylla Haw. subsp. polyphylla 41 Monanthes polyphylla subsp. amydros Nyffeler 41 Monanthes wildpretii Baares & Scholz 41 Moricandia moricandioides subsp. pseudofoetida Snchez Gmez & al. 43 Muscari cazorlanum Soriano & al. 47 Myosoton aquaticum (L.) Moench 34 Myrica gale L. 52 Myrica rivas-martinezii A. Santos 52 Narcissus alcaracensis Ros & al. 31 Narcissus bugei (Fern. Casas) Fern. Casas 31 Narcissus conspicuus (Haw.) Sweet 31 Narcissus cuatrecasasii Fern. Casas & al. 31 Narcissus cyclamineus DC. 66 Narcissus elegans (Haworth) Spach 67 Narcissus eugeniae Fern. Casas 31 Narcissus gaditanus Boiss. & Reut. 31 Narcissus juressianus Fern. Casas 67 Narcissus longispathus Pugsley 31

80

ndice alfabtico de taxones

Narcissus muozii-garmendiae Fern. Casas Narcissus nevadensis Pugsley subsp. nevadensis Narcissus nevadensis subsp. enemeritoi Snchez Gmez & al. Narcissus pallidiflorus Pugsley Narcissus perez-chiscanoi Fern. Casas Narcissus radinganorum Fern. Casas Narcissus segurensis Ros & al. Narcissus tortifolius Fern. Casas Narcissus tortuosus Haw. Narcissus viridiflorus Schousb. Narcissus yepesii Ros & al. Naufraga balearica Constance & Cannon Nauplius graveolens subsp. odorus (Schoubs.) Wikl. Nauplius graveolens subsp. stenophyllus (Link) Wikl. Neotorularia torulosa (Desf.) Hedge & J. Lonard Nepeta amethystina subsp. anticaria (Ladero & Rivas Goday) Cabezudo & al. Nepeta beltranii Pau Nepeta cantabrica Ubera & Valds Nepeta coerulea subsp. sanabrensis (Losa) Ubera & Valds Nepeta hispanica Boiss. & Reut. Nepeta latifolia subsp. oscensis P. Monts. Nepeta mallophora subsp. microglandulosa (J. Molero) J. Molero Nepeta mallophora Webb & Heldr. subsp. mallophora Nevadensia purpurea (Lag. & Rodr.) Rivas Mart. Nigritella gabasiana Teppner & Klein Nolletia chrysocomoides (Desf.) Cass. ex Less. Normania nava (Webb & Berthel.) Franc.-Ort. & Lester Nothobartsia spicata (Ramond) Bolliger & Molau Nuphar luteum subsp. pumilum (Timm) Bonnier & Layens Nymphoides peltata (S.G. Gmel.) Kuntze Ocotea foetens (Aiton) Benth. & Hook. Odontites asturicus (M. Lanz) M. Lanz Odontites foliosus Prez Lara Odontites granatensis Boiss. Odontites kaliformis (Willd.) Pau Odontites pyrenaea subsp. abilianus P. Monts. Ogastemma pusillum (Coss. & Dur. ex Bal. & Barr.) Brumm. Omphalodes brassicifolia (Lag.) Sweet Omphalodes commutata G. Lpez Omphalodes littoralis subsp. gallaecica M. Lanz Onobrychis reuteri Leresche Ononis azcaratei Devesa Ononis christii Bolle Ononis crispa subsp. zschakei (F. Herm.) L. Sez & Rossell Ononis hebecarpa Webb & Berthel. Ononis leucotricha Coss. Ononis reuteri Boiss. & Reut. Ononis talaverae Devesa & G. Lpez Ononis varelae Devesa Onopordum carduelium Bolle Onopordum dissectum Murb. Onopordum nogalesii Svent. Ophioglossum polyphyllum A. Br. Oplismenus undulatifolius (Ard.) Roem. & Schult. Orchis canariensis Lindley

31 31 31 63 67 31 67 31 31 31 31 62 67 63 43 48 48 68 69 48 69 69 69 43 66 39 61 60 52 52 49 60 60 60 60 65 32 32 32 33 64 51 51 51 51 51 51 51 51 39 39 39 68 47 53

Orchis robusta (Stephenson) Glz & H.R.Reinhard Orchis spitzelii Saut. ex W.D.J. Koch Origanum compactum Bentham Origanum paui Martnez Origanum x majoricum Cambess. Orobanche almeriensis A. Pujadas Orobanche amethystea subsp. castellana (Reut.) Rouy Orobanche artemisiae-campestris Vaucher ex Gaudin. subsp. artemisiae-campestris Orobanche crinita Viv. Orobanche densiflora Salzm. ex Reut. Orobanche gratiosa (Webb & Berthel.) Lind Orobanche haenseleri Reut. Orobanche laserpitii-sileris Reut. ex Jord. Orobanche lavandulacea Rchb. Orobanche lycoctoni Rhiner Orobanche mariana A. Pujadas Orobanche montserratii A. Pujadas & D. Gmez Orobanche olbiensis (Cosson) Nyman Orobanche portoilicitana A. Pujadas & M.B. Crespo Orobanche purpurea Jacq. Orobanche ramosa L. Orobanche reticulata Wallr. Orobanche reuteriana (Rchb. f.) M.B. Crespo & A. Pujadas Orobanche teucrii Holandre Orobanche trichocalyx (Webb) G. Beck Oropetium capense subsp. hesperidum (Maire) Marrero Rodr. Oxalis ferae L. Llorens & al. Oxytropis jabalambrensis (Pau) Podlech Paeonia mascula (L.) Mill. Pancratium foetidum Pomel Papaver aurantiacum Loisel. Papaver rupifragum Boiss. & Reut. Parapholis marginata Runemark Parietaria filamentosa Webb & Berthel. Parolinia aridanae Parolinia filifolia Svent. ex G. Kunkel Parolinia glabriuscula Montelongo & Bramwell Parolinia intermedia Svent. & Bramwell Parolinia platypetala G. Kunkel Parolinia schizogynoides Svent. Patellifolia webbiana (Moq.) Scott & al. Pedicularis asparagoides Lapeyr. Pedicularis comosa subsp. asparagoides (Lapeyr.) P. Fourn. Pedicularis rosea subsp. allioni (Reichenb.) E. Mayer Pellaea calomelanos (Sw.) Link Pelletiera wildpretii Valds Pericallis cruenta (LHr.) Bolle Pericallis hadrosoma (Svent.) B. Nord. Pericallis hansenii (G. Kunkel) Sund. Pericallis multiflora (LHr) B. Nord Petrocoptis crassifolia Rouy Petrocoptis grandiflora Rothm. Petrocoptis guarensis Fern. Casas Petrocoptis montserratii Fern. Casas Petrocoptis montsicciana O. Bols & Rivas Mart.

53 53 48 69 69 60 68 68 60 60 68 65 60 66 60 60 60 60 60 60 65 60 65 66 66 47 53 51 53 31 68 53 67 65 69 43 43 43 43 43 67 60 60 65 31 57 67 39 39 39 63 34 34 34 63

81

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Petrocoptis pardoi Pau Petrocoptis pseudoviscosa Fern. Casas Petrocoptis viscosa Rothm. Peucedanum officinale subsp. brachyradium Garca-Martn & Silvestre Peucedanum schottii Besser ex DC. Pharbitis preauxii Webb Phleum brachystachys subsp. abbreviatum Gamisans & al. Phlomis x margaritae Silvestre & Aparicio Phoenix canariensis Chabaud Phyllis viscosa Webb ex Christ Phyllodoce caerulea (L.) Bab. Picris hispanica (Willd.) P.D. Sell Picris willkommii (Sch. Bip.) Nyman Pilosella aranii G. Mateo Pilosella x gudarica Mateo Pilularia globulifera L. Pilularia minuta Durieu Pimpinella anagodendron Bolle Pimpinella bicknellii Briq. Pimpinella cumbrae Link Pimpinella dendrotragium Webb Pimpinella junoniae Ceb. & Ort. Pimpinella procumbens (Boiss.) Pau Pimpinella rupicola Svent. apud Agullo & al. Pinguicula dertosensis (Caigueral) G. Mateo & M.B. Crespo Pinguicula mundi Blanca & al. Pinguicula nevadensis (H. Lindb.) Casper Pinguicula vallisneriifolia Webb Pinus sylvestris subsp. nevadensis (H. Christ) Heywood Pistorinia breviflora Boiss. Plantago algarbiensis Samp. Plantago cornuti Gouan Plantago famarae Svent. Plantago notata Lag. Plantago phaeostoma Boiss. & Heldr. Platycapnos saxicola Willk. Platycapnos tenuiloba subsp. parallela Lidn Pleiomeris canariensis (Willd.) DC. Poa pitardiana H. Scholz Polycarpaea robusta (Pit.) G. Kunkel Polycarpon polycarpoides subsp. herniarioides (Ball) Maire & Weiller Polygala balansae Coss. Polygala vayredae Costa Polygonum robertii Loisel. Polygonum romanum subsp. balearicum Raffaelli & L. Villar Polygonum romanum subsp. gallicum (Raffaelli) Raffaelli & L. Villar Posidonia oceanica (L.) Delile Potamogeton alpinus Balbis Potamogeton filiformis Pers. Potamogeton perfoliatus L. Potamogeton praelongus Wulfen Potentilla fruticosa L. Potentilla grandiflora L. Potentilla hispanica Zimmeter Potentilla reuteri Boiss.

34 34 34 62 62 40 47 69 64 58 45 63 39 66 69 52 52 62 62 65 65 65 62 62 51 51 51 51 53 41 53 53 53 53 68 53 53 52 47 63 34 56 56 56 65 56 65 56 56 56 56 58 58 58 65

Prenanthes pendula subsp. flaccida Svent. Primula acaulis subsp. balearica (Willk.) Greuter & Burdet Primula elatior subsp. lofthousei (H. Harr.) W.W. Sm. & Fletcher Primula pedemontana Thomas ex Gaudin Prunus lusitanica L. subsp. lusitanica Prunus lusitanica subsp. hixa (Willd.) Franco Prunus ramburii Boiss. Pseudomisopates rivas-martinezii (Snchez Mata) Gemes Pseudoscabiosa grosii (Font Quer) Devesa Psilotum nudum (L.) P. Beauv. Pteranthus dichotomus Forssk. Pteris incompleta Cav. Pterocephalus porphyranthus Svent. Pterocephalus virens Berthel. Ptilostemon abylensis (Maire) Greuter Ptilostemon casabonae (L.) Greuter Puccinellia fasciculata (Torrey) E.P. Bicknell Puccinellia pungens (Pau) Paunero Pulicaria burchardii Hutch. subsp. burchardii Pulicaria canariensis Bolle subsp. canariensis Pulicaria canariensis subsp. lanata (Font Quer & Svent.) Bramwell & G. Kunkel Pulicaria crispa (Forssk.) Bent. ex Oliver Pulicaria undulata (L.) C.A.Mey. subsp. undulata Quercus alpestris Boiss. Quercus pauciradiata Penas & al. Ranunculus alnetorum Walo Koch Ranunculus angustifolius subsp. alismoides (Bory) Malag. Ranunculus batrachioides subsp. brachypodus G. Lpez Ranunculus bupleuroides Brot. subsp. bupleuroides Ranunculus bupleuroides subsp. cherubicus Snchez Rodrguez & al. Ranunculus carlittensis (Sennen) Grau Ranunculus envalirensis Grau Ranunculus lingua L. Ranunculus montserratii Grau Ranunculus paludosus subsp. barceloi (Grau) L. Sez & al. Ranunculus parnassifolius subsp. muniellensis Bueno & al. Ranunculus polyanthemophyllus Walo Koch & H. Hess Ranunculus seguieri subsp. cantabricus Rivas Mart. & al. Ranunculus serpens Schrank subsp. serpens Ranunculus valdesii Grau Ranunculus weyleri Mars ex Willk. Reichardia famarae Bramwell & G. Kunkel ex Gall. & Tal. Reseda complicata Bory Reseda hookeri Guss. Reseda jacquinii subsp. litigiosa (Sennen & Pau) Abdallah & de Wit Rhamnus glandulosa Aiton Rhamnus integrifolia DC. Rhamnus legionensis Rothm. Rhamnus pumila subsp. legionensis Rothm. Rhodanthemum arundanum (Boiss.) B. H. Wilcox & al. Rhodanthemum hosmariense (Ball) B. H. Wilcox & al. Rhododendron ponticum Boiss. Rhus albida Schousb. Rhynchospora fusca (L.) Aiton fil.

38 65 57 57 58 58 58 60 44 57 34 57 63 44 39 39 66 47 39 39 39 39 39 45 45 68 57 57 57 68 66 66 57 57 57 57 68 57 57 68 57 39 57 57 57 57 65 57 57 39 39 45 57 44

82

ndice alfabtico de taxones

Rhynchospora modesti-lucennoi Castrov. Romulea revelieri Jordan & Fourr. Rorippa amphibia (L.) Besser Rorippa valdes-bermejoi (Castrov.) Mart.-Laborde & Castrov. Rosmarinus eriocalix Jordan & Fourr. Rosmarinus tomentosus Hub.-Mor. & Maire Rothmaleria granatensis (DC.) Font Quer Rubia balearica subsp. caespitosa (Font Quer & Marcos) Rossell & al. Rubia fruticosa subsp. periclymenum (Schenck) Sund. Rubia peregrina subsp. requienii (Duby) Cardona & Sierra-Rfols Rubus bollei Focke Rubus cyclops Monasterio-Huelin Rubus lucensis H.E. Weber & Monasterio-Huelin Rubus muricola Sennen Rubus palmensis A. Hans. Rubus pauanus Monasterio-Huelin Rubus peratticus Samp. Rumex hydrolapathum Huds. Rumex rupestris Le Gall Rumex scutatus subsp. gallaecicus Lago Rupicapnos africana subsp. decipiens (Pugsley) Maire Ruta microcarpa Svent. Ruta oreojasme Webb Ruta pinnata L. f. Rutheopsis herbanica (Bolle) A. Hans. & G. Kunkel Rytidocarpus moricandioides Coss. Sagittaria sagittifolia L. Salicornia dolichostachya Moss Salix breviserrata B. Flod Salix breviserrata B. Flod subsp. breviserrata Salix breviserrata subsp. fontqueri T.E.Daz & al. Salix canariensis Chr. Sm. ex Link Salix daphnoides Vill. Salix hastata subsp. picoeuropeana (M. Lanz) T.E. Daz & al. Salix hastata subsp. sierrae-nevadae Rech. f. Salix tarraconensis Pau Salsola soda L. Salsola tetrandra Forssk. Salvia broussonetii Benth. Salvia candelabrum Boiss. Salvia herbanica A. Santos & Fernndez Sambucus nigra subsp. palmensis (Link) Bolli Sanguisorba ancistroides (Desf.) Ces. Santolina ageratifolia Barnades ex Asso Santolina elegans Boiss. ex DC. Santolina melidensis (Rodr. Oubia & S. Ortiz) Rodr. Oubia & S. Ortiz Saponaria bellidifolia Sm. Sarcocapnos baetica (Boiss. & Reut.) Nyman Sarcocapnos integrifolia (Boiss.) Cuatrec. Sarcocapnos speciosa Boiss. Saxifraga babiana T. E. Daz & Fern. Prieto Saxifraga biternata Boiss. Saxifraga bourgeana Boiss. & Reut. Saxifraga catalaunica Boiss. Saxifraga cotyledon L.

44 47 67 43 48 48 39 58 58 58 66 68 68 68 68 68 68 56 56 56 53 58 58 65 43 43 31 35 58 58 58 58 58 58 58 58 67 66 48 48 48 33 65 39 39 39 34 64 53 53 66 59 59 65 59

Saxifraga felineri P. Vargas Saxifraga gemmulosa Boiss. Saxifraga genesiana P. Vargas Saxifraga reuteriana Boiss. Saxifraga rotundifolia L. subsp. rotundifolia Saxifraga trabutiana Engl. & Irmsch. Scabiosa pulsatilloides Boiss. subsp. pulsatilloides Schizogyne glaberrima DC. Schoenoplectus pungens (Vahl) Palla Schoenoplectus triqueter (L.) Palla Scilla dasyantha Webb & Berthel. Scilla numidica Poir. Scilla reverchonii Dengen & Hervier Scirpus pungens Vahl Scirpus triqueter L Scorzonera parviflora Jacq. Scorzonera reverchonii Debeaux ex Hervier Scrophularia calliantha Webb & Berthel. Scrophularia oxyrrhyncha Coincy Scrophularia smithii subsp. hierrensis Dalg. Scrophularia valdesii Ortega & Devesa Scrophularia viciosoi Ortega & Devesa Sedum aetnense Tineo Sedum nevadense Coss. Sedum nudum subsp. lancerottense (R.P. Murray) A. Hans. & Sund. Sedum pruinatum Brot. Selinum carvifolia subsp. broteri Selinum broteri Hoffmanns. & Link Semele gayae (Webb & Berthel.) Svent. & G. Kunkel Senecio alboranicus Maire Senecio auricula Bourgeau ex Cosson subsp. auricula Senecio auricula subsp. castellanus Ascaso & Pedrol Senecio auricula subsp. sicoricus (O. Bols & Vigo) Ascaso & Pedrol Senecio bollei Sund. & G. Kunkel Senecio coincyi Rouy Senecio doria subsp. legionensis (Lange) Chater Senecio elodes Boiss. ex DC. Senecio flavus (Decne) Sch. Bip. Senecio glaucus L. subsp. glaucus Senecio hermosae Pit. Senecio hillebrandii Christ. Senecio incrassatus Lowe Senecio massaicus (Maire) Maire Senecio nevadensis Boiss. & Reut. Senecio quinqueradiatus Boiss. Serapias nurrica Corrias Serapias occidentalis C. & P. Venhuis Serapias perez-chiscanoi Acedo Serratula baetica DC. Serratula legionensis Lacaita Serratula mucronata Desf. Sesamoides minor (Lange) Kuntze Seseli farrenyi Molero & J. Pujadas Seseli intricatum Boiss. Sideritis amagroi Marrero Rodr. & Navarro

59 59 59 65 65 59 44 39 44 44 67 47 47 44 44 39 63 60 68 60 60 61 63 66 41 41 62 62 58 40 67 40 63 40 40 67 40 40 40 36 67 63 63 40 40 53 53 64 39 39 63 65 62 62 48

83

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Sideritis arborescens subsp. pauli (Pau) P. W. Ball ex Heywood Sideritis arborescens subsp. perezlarae Borja Sideritis bolleana Bornm. Sideritis borgiae Andrs subsp. borgiae Sideritis brevicaulis Mend.-Heuer Sideritis calduchii Cirujano & al. Sideritis chamaedryfolia Cav. Sideritis chamaedryfolia Cav. subsp. chamaedryfolia Sideritis chamaedryfolia subsp. littoralis M.B. Crespo & al. Sideritis cystosiphon Svent. Sideritis discolor (Webb ex No) Bolle Sideritis eriocephala Marrero Rodr. ex L. Negrn & P. Prez Sideritis fernandez-casasii R. Rosell & al. Sideritis ferrensis P. Prez & L. Negrn Sideritis glauca Cav. Sideritis gomerae Bolle subsp. gomerae Sideritis gomerae subsp. perezii L. Negrn Sideritis guayedrae Marrero Rodr. Sideritis hyssopifolia subsp. caureliana Obn & Rivera Sideritis infernalis Bolle Sideritis javalambrensis Pau Sideritis kuegleriana Bornm. Sideritis lasiantha A.L. Juss. ex Pers. Sideritis lurida subsp. borgiae (Andrs) Luceo & al. Sideritis macrostachys Poir. Sideritis marmorea Bolle Sideritis nervosa (Christ) Lindl. Sideritis nutans Svent. Sideritis pumila (Christ) Mend.-Heuer Sideritis pusilla subsp. alhamillensis Obn & Rivera Sideritis reverchonii Willk. Sideritis serrata Cav. ex Lag. Sideritis soluta subsp. gueimaris L. Negrn & P. Prez Sideritis spicata (Pit.) Marrero Rodr. Sideritis stachydioides Willk. Sideritis sventenii (G. Kunkel) Mend.-Heuer Sideroxylon canariense T. Leyens & al. Sideroxylon marmulano Banks ex Lowe Silene berthelotiana Webb Silene bourgeaui Webb ex Christ Silene cambessedesii Boiss. & Reut. Silene canariensis Willd. Silene diclinis (Lag.) M. Lanz Silene fernandezii Jeanm. Silene gaditana Talavera & Bocquet Silene gazulensis A. Galn & al. Silene hifacensis Rouy ex Willk. Silene inaperta subsp. serpentinicola Talavera Silene lagunensis Chr. Sm. ex Christ Silene littorea subsp. adscendens (Lag.) Rivas Goday Silene mariana Pau Silene marizii Samp. Silene nocteolens Webb & Berthel. Silene pseudoatocion Desf. Silene sabinosae Pit.

64 69 68 69 48 69 48 48 48 48 48 48 69 48 48 48 48 48 64 48 69 48 64 69 64 48 48 48 48 69 48 48 48 48 48 48 58 58 34 63 34 67 34 34 34 34 34 34 34 34 63 34 35 67 35

Silene scabriflora subsp. megacalycina Talavera Silene sennenii Pau Silene stockenii Chater Silene tamaranae Bramwell Silene uniflora subsp. thorei (Lon Dufour) Jalas Silene viridiflora L. Sisymbrium cavanillesianum Castrov. & Valds Berm. Solanum lidii Sunding Solanum vespertilio Aiton subsp. vespertilio Solanum vespertilio subsp. doramae Marrero Rodr. & Gonz. Mart. Soldanella alpina subsp. cantabrica Kress Soldanella villosa Darracq ex Labarrre Soleirolia soleirolii (Req.) Dandy [poblaciones naturales de Baleares] Solenanthus reverchonii Degen Solenopsis minima (Sims) M.B. Crespo & al. Sonchus arboreus DC. Sonchus bornmuelleri Pit. Sonchus brachylobus Webb & Berthel. Sonchus canariensis (Sch. Bip.) Boulos subsp. canariensis Sonchus canariensis subsp. orotavensis Boulos Sonchus fauces-orci Knoche Sonchus filifolius Svent. Sonchus gandogeri Pit. Sonchus gummifer Link Sonchus lidii Boulos Sonchus pinnatifidus Cav. Sonchus pitardii Boulos Sonchus pustulatus Willk. Sonchus regis-jubae (Pit.) A. Hans. & Sund. Sonchus tectifolius Svent. Sonchus tuberifer Svent. Sonchus wildpretii U. Reifenb. & A. Reifenb. Sorbus hybrida L. Sparganium natans L. Spergula viscosa Lag. Spergularia australis (Samp.) Prain Spergularia bourgeaui Label Spiraea crenata subsp. parvifolia (Pau) Romo Stachys fontqueri Pau Stachys maritima Gouan Stemmacantha cynaroides (C. Sm.) Dittrich Stipa gigantea subsp. donyanae Vzquez & Devesa Suaeda albescens Lzaro Ibiza Succisa pinnatifida Lange Succisella andreae-molinae Pajarn & Escudero Succisella carvalhoana (Mariz) Baksay Succisella microcephala (Willk.) G. Beck Sventenia bupleroides Font Quer Tanacetum ferulaceum (Webb) Sch. Bip. Tanacetum funkii Sch. Bip. ex Willk. Tanacetum oshanahani Marrero Rodr. & al. Tanacetum ptarmiciflorum (Webb) Sch. Bip. Tanacetum vahlii DC. Taraxacum aquilonare Hand.-Mazz. Taraxacum aragonicum Sahlin

67 35 35 35 35 63 43 61 61 61 57 57 62 33 33 40 40 40 63 67 63 69 40 66 40 63 40 40 40 40 40 40 58 61 35 35 67 58 69 49 40 47 35 44 44 44 44 40 38 40 38 39 40 67 67

84

ndice alfabtico de taxones

Taraxacum balearicum van Soest 67 Taraxacum cardiastrum Sahlin 67 Taraxacum catodontum Sahlin 67 Taraxacum claviflorum Sahlin 67 Taraxacum coryphorum Sahlin 67 Taraxacum cyrtum Sahlin 67 Taraxacum dentilobum van Soest 67 Taraxacum faucicola Sahlin 67 Taraxacum gaditanum Talavera 40 Taraxacum gallaecicum van Soest 67 Taraxacum iberanthum Sahlin 40 Taraxacum ibericum van Soest 67 Taraxacum litophyllum Langhe & van Soest 67 Taraxacum merinoi van Soest 67 Taraxacum miltinum Sahlin 67 Taraxacum mimosinum Sahlin 67 Taraxacum praesigne Sahlin 67 Taraxacum ptilotoides Sahlin 40 Taraxacum sicagerum Sahlin 69 Taraxacum solenanthinum Sahlin 40 Taraxacum stenospermum Sennen 40 Taraxacum vinosum van Soest 40 Teline nervosa (Esteve) A. Hansen & Sunding 51 Teline osyroides (Svent.) Gibbs & Dingw. subsp. osyroides 51 Teline osyroides subsp. sericea (O. Kuntze) Arco & al. 64 Teline pallida (Poir.) G. Kunkel subsp. pallida 51 Teline pallida subsp. gomerae (Gibbs & Dingw.) Arco 51 Teline pallida subsp. silensis del Arco 51 Teline rosmarinifolia subsp. eurifolia del Arco 51 Teline rosmarinifolia Webb & Berthel. subsp. rosmarinifolia 51 Teline salsoloides del Arco & Acebes 51 Teline splendens (Webb & Berthel.) del Arco 51 Teline tribracteolata (Webb) Talavera & P.E. Gibbs 51 Tetraclinis articulata (Vahl) Masters 43 Tetraena alba (L. f.) Beier & Thulin 62 Tetraena gaetula (Emb. & Maire) Beier & Thulin 62 Teucrium afrum (Emberger & Maire) Pau & Font Quer 68 Teucrium almeriense C.E. Hubb. & Sandwith 64 Teucrium aristatum Prez Lara 49 Teucrium aureum subsp. angustifolium (Willk.) Puech ex Valds Berm. & Snchez Crespo 64 Teucrium balthazaris Sennen 64 Teucrium bracteatum Desf. 49 Teucrium campanulatum L. 64 Teucrium carthaginense Lange 64 Teucrium cossonii D. Wood. subsp. cossonii 64 Teucrium cossonii subsp. punicum Mayol & al. 49 Teucrium edetanum M.B. Crespo & al. 49 Teucrium eriocephalum subsp. almeriense (C.E. Hubb. & Sandwith) T. Navarro & J.L. Rosa 64 Teucrium franchetianum Rouy & Coincy 64 Teucrium heterophyllum LHr. 64 Teucrium heterophyllum subsp. brevipilosum Gaisberg 64 Teucrium heterophyllum subsp. hierrensis Gaisberg 49 Teucrium intricatum Lange 64

Teucrium lepicephalum Pau 49 Teucrium martinii Cirujano & al. 68 Teucrium oxylepis Font Quer subsp. oxylepis 49 Teucrium oxylepis subsp. marianicum (Ruiz de la Torre & Ruiz del Castillo) Ruiz de la Torre & Ruiz del Castillo 49 Teucrium pugionifolium Pau 66 Teucrium terciae (Snchez Gmez & al.) Snchez Gmez & al. 49 Teucrium turdetanum (Devesa & Valds Berm.) Peris, Figuerola & Stbing 64 Teucrium turredanum Losa & Rivas Goday 49 Thalictrum maritimum Dufour 57 Thalictrum morisonii subsp. mediterraneum (Jord.) P.W. Ball 68 Thlaspi nevadense Boiss. & Reut. 43 Thlaspi occitanicum Jord. 67 Thorella verticillatinundata (Thore) Briq. 61 Thymelaea broteriana Cout. 61 Thymelaea granatensis Pau ex Lacaita 61 Thymelaea lanuginosa (Lam.) Ceballos & C. Vicioso 68 Thymelaea lythroides Barratte & Murb. 61 Thymelaea procumbens A. Fern. & R. Fern. 65 Thymus albicans Hoffmanns. & Link 49 Thymus antoninae Rouy & Coincy 64 Thymus carnosus Boiss. 49 Thymus funkii subsp. burilloi Snchez Gmez 49 Thymus funkii subsp. sabulicola (Coss.) Snchez Gmez 64 Thymus herba-barona subsp. bivalens Mayol & al. 49 Thymus hyemalis subsp. millefloris (Rivera & al.) R. Morales 49 Thymus moroderi Pau ex Martnez 64 Thymus origanoides Webb ex Berthel. 49 Thymus richardii Pers. subsp. richardii 49 Thymus richardii subsp. esbusitanu (Font Quer) Jalas 49 Thymus webbianus Rouy 49 Thymus willkommii Ronninger 64 Todaroa aurea subsp. suaveolens P. Prez 66 Tolpis crassiuscula Svent. 40 Tolpis glabrescens Kmmer 40 Traganum moquinii Webb ex Moq. 35 Tragopogon pseudocastellanus Blanca & C. Daz 40 Trapa natans L. 61 Triglochin barrelieri Loisel. 67 Trigonella anguina Del. 68 Triguera osbeckii (L.) Willk. 61 Trisetaria lapalmae H. Scholz 66 Trisetum antonii-josephi Font Quer & Muoz Med. 47 Trisetum glaciale (Bory) Rouy 47 Trisetum spicatum subsp. ovatipaniculatum Hulten 67 Tuberaria commutata Gallego 36 Ulex canescens Lange 51 Urginea fugax (Moris) Steinh. 47 Urtica atrovirens Req. ex Loisel. subsp. atrovirens 62 Urtica atrovirens subsp. bianorii (Knoche) Font Quer & Garcas Font 62 Utricularia exoleta R. Br. 52 Utricularia minor L. 52 Valerianella martinii Loscos 65 Valerianella multidentata Loscos & Pardo 65 Vandenboschia speciosa (Willd.) G. Kunkel 47

85

Lista Roja 2008 de la Flora Vascular Espaola

Vella castrilensis Vivero & al. Vella lucentina M.B. Crespo Vella pseudocytisus L. subsp. pseudocytisus Vella pseudocytisus subsp. paui Gmez-Campo Verbascum charidemi Murb. Verbascum fontqueri Bened & J.M. Monts. Verbascum masguindalii Bened & J.M. Monts. Verbascum prunellii Rodr. Gracia & Valds Berm. Verbascum rotundifolium subsp. ripacurcicum O. Bols & Vigo Veronica chamaepithyoides Lam. Veronica micrantha Hoffmanns. & Link Veronica tenuifolia subsp. fontqueri (Pau) Mart. Ort. & E. Rico Vicia altissima Desf. Vicia argentea Lapeyr. Vicia bifoliolata J.J. Rodr. Vicia chaetocalyx Webb & Berthel. Vicia glauca subsp. giennense (Cuatrec.) Blanca & F. Valle Vicia leucantha Biv. Vicia lutea subsp. cavanillesii (Mart. Mart.) Romero Zarco Vicia nataliae U. Reifenb. & A. Reifenb.

43 43 43 43 61 61 61 68 65 61 61 61 51 51 51 68 51 51 51 51

Vicia scandens R.P. Murray Vieraea laevigata (Brouss. ex Willd.) Webb Viola anagae Gilli Viola cazorlensis Gand. Viola cheiranthifolia Humb. & Bonpl. Viola jaubertiana Mars & Vigin. Viola palmensis Webb & Berthel. Viola plantaginea Webb ex Christ Viola stolonifera J.J. Rodr. Volutaria bollei (Sch. Bip. ex Bolle) Hansen & G. Kunkel Vulpia fontquerana Melderis & Stace Wahlenbergia lobelioides subsp. nutabunda (Guss.) Murb. Wahlenbergia nutabunda (Guss.) A. DC. Wolffia arrhiza (L.) Wimm. Woodsia glabella subsp. pulchella (Bertol.) A. & D. Lve Zannichellia contorta (Desf.) Chamisso & Schelch. Zostera marina L. Zostera noltii Hornem. Zygophyllum album L. fil. Zygophyllum gaetulum Emb. & Maire

64 63 62 62 62 65 62 68 62 40 64 33 33 51 68 62 62 62 62 62

86

Você também pode gostar