KJERER

Apyka puku kuppe, aguapy apuka puku.

Ogueraha aguara rugui jara, ho`u hagu ryguasu aktyra. el zorro de la cola desalineada, lleva a la gallina de cabeza encrespada para comrsela.}

Yvyra piru rakre yryvu piru per ra'y

Ambere ovy`a perere ojere, ojere hembe, ojere, ojere hete opuka perere.

Mombe'ur Jagua ha mbarakaja

Jagua ha mbarakaja ndaje mokivnte oembochko. Jagua he'i ijehe ndaiporiha chugui ohendu porvva, ha mbarakaja katu hesa pyso itereiha he' ijehe. Pete ko'me oombohova rakma hikui, mokivvante oorumongase. aotantena upicharo! he ojupe hikui, ha upe pyhare oemboty mokive koty ypytme. Ohechta hikui mvapa ikatupyryve. Jagua ohendva, ohecha va'er mbarakaja, tr katu mbarakaja ohecharava, ohendu va'ra jagua. Upicha opyta hikui. Are o hikui upe koty embotyppe, pyhare. Pyt ndaje ha mba'eve noparari, nojekuai mba'evete. Upicha hguinte, pyhare pytvoma, opo sapy'a opu' jagua ha he'i: Mbaiko aipo hatite tyappe ho'va nde! Hakukure mbarakaja ojesareko pytumbpe. Ani rekyhyje he'i jagupe, anguja rague petemnteko ho'va... na'pe hna.

Yryvu ha jatyta
Oiko ndaje pete jevy Jatyta, eterei ipy'a tyava Yryvu ndive ndikatigui, ha'icha, ohupyty hembiappe, yvateve ha'e oha'r ha oipota hicha. He'i ijupe uar Aemo porramo umi poguasu ndive ku pya'eve ikatne aeakrapu'. Upe tembiappe oiko, ha oepyr oemoaui umi mburuvicha kura tuichaichave omandvagui; hetpe katu oekuave' omba'apo rei tr ombokele'e haua ichupe kura, ha heta jevy, tuicha oguerohory umi mburuvicha guasuvvape, ojahi, ojepokyty tr ohovapete mba'ramo jepe ichupe ku hembigupe guicha.

Opaichagua embyaty guasuhpe, o katuete Jatyta oguerohory haua karai kurape, ojejokuaiuka haua, tr oitykua haua ka'ay mburuvichpe. Oma' sa'yke Yryvu ha ohecha hendy sysypa, ha kirirhme ouahramo ijyppe Jatyta. Mba'ichaiko rejapo ra'e, Jatyta, reuah haua yvatete, apeve osapuki ichupe Yryvu. Auah apeve, heta atyryry rire... he'i ichupe Jatyta Ko mombe'upy mbykymgui, anoh kva ko embo'e: Heta tekove ot'va, ipituva ha hova mokiva, nosi va'ekue tembiguigui mramo; ku sapy'nte heta otyryry rire ha ojejepohi rire ijapre kura, ouah yvatete peve.

MARAVICHU (ADIVINANZAS)

Maravichu maravichu, mba'motepa: heta kuata sa'yju oike ga de tha gupe, ha os hova pyt joaite. (Chipa)

Maravichu maravichu, mba'motepa: nda'ipepi ha oveve, hugui ha ndaha'i guyra. (Pandrga)

Maravichu maravichu, mba'motepa: heta karia'y oomua lso ippe, ha mr ndojupiti. (Pste rehe alambre)

che retyma ha ndaguati ha aguapr napui (estatua)

pe aikatu che aiko here che pepo ikatu avei aguata ha mbykymi aveve (pato)

rasa che kangue at, hae moki che resa, ambaapomi hagua oemboty che resa (tijera)

Maravichu, maravichu, mbamotepa Kuarahy osha gotyo, iakrapu; kuarahy oikeha gotyo, ojayvy (Girasol)

Maravichu, maravichu, mbamotepa Kaagupe ojejapo ha tuppe opa (Tataindy)