deaula

OllOs
ANO II - N 14 - Maio 2014
Revista para as familias do alumnado
Maio, mes da
lingua
Letras 2014:
Xos Mara
Daz Castro
TDAH: cando
hai que
medicar?
Esta breve historia pode que sexa verdica.
A protagonista chmase Esther, madrilea de orixe, ten vinte e nove anos.
Durante unha breve etapa da sa vida trasldase a vivir na Corua. Nese
perodo descobre non s unha cidade marabillosa, senn tamn xentes que
falan un idioma distinto ao seu. Ela non o dubida. Decide aprender esa lingua
con sabor atlntico. Para integrarse. Para ser menos allea. Para enriquecerse,
mais non con moedas, senn con palabras que abren cancelas e permiten
descubrir novos universos.
Un da esa moza ponse a buscar emprego. Esa tarefa, como para tantos mi-
lleiros de persoas, resulta un labor complicado. Enva centos e centos de cu-
rrculos. Un deles chega ata un hotel asturiano. Nese papelio no que fguran
os seus mritos e coecementos, Esther deixa constancia do seu coecemento
da lingua galega. Algo que semella positivo, e que non fai dano a ningun.
Porque, supostamente, vivimos nunha sociedade plurilinge que valora e reco-
ece a diversidade lingstica. Non si?
Se cadra, non. Como tantos outros, a propietaria do hotel asturiano rexeita
o currculo de Esther, nun exercicio de liberdade empresarial. Ata a nada
estrao acontece, est no seu dereito a facelo. Mais non lle abonda. Hai un
detalle nese currculo que lle provoca prodos, unha especie de estigma, como
un pelo que aparece na sopa. Por que unha moza madrilea tan parva para
alegar o galego como mrito profesional? Por favor, menudo atrevimiento!
Que aprenda mejor ingls y se deje de una vez de dialectos regionales!
E as anda o mundo: con
persoas que abren por-
tas e con outras que as
atrancan con ferrollos.
Mais sempre haber
quen diga que a culpa
de levar golpes do cra-
vo por se poer debaixo
do martelo.
Da lingua
Cancelas e ferrollos
8
2
Revista editada pola CGENDL
www.coordinadoraendl.org
ollosdeaula@gmail.com
Deseo-maquetacin:tallerDD.com
Do 19 ao 25 de maio
non podes perder o XV
Festival Internacional de
Tteres de Redondela.
Tes toda a informacin en
http://ir.gl/1821d1
Este ano o Da das
Letras Galegas est
dedicado a Xos Mara
Daz Castro. Todo o que
queiras sobre el, podes
atopalo en
http://ir.gl/cb801f
As Google Glass, as
lentes intelixentes
de Google, estarn
preparadas para
seren conguradas
en galego. A nosa
lingua na vangarda
tecnolxica.
Intersanche as noticias
relacionadas coa nosa
lingua? Podes recibilas
no teu correo dndote
de alta no boletn do
Observatorio da Lingua
Galega en
http://ir.gl/0a45e8
Tes na casa un
mozo/a interesado
en facer teatro ou
radio? Anmao/a
a participar nos
obradoiros que
organiza a Rede
de Dinamizacin
Lingstica. Pode
informarse en
http://ir.gl/706745
Nos prximos
meses vanse
celebrar en
Galicia once
feiras do libro
novo e seis
do antigo e de ocasin. Seguro
que unha cae cerca da ta
casa! Podes consultar lugares e
calendario en www.librarias.org
Castro de San Cibrao de Las. O Castro de San Ci-
brao de Las, situado entre os concellos de San Amaro e
Punxn, un dos xacementos castrenses mis grandes
e mellor conservados de Galicia. Este castro acaba de
ser ampliado cun Centro de Interpretacin: o Parque
Arqueolxico da Cultura Castrexa Lansbrica, un espa-
zo onde coecer esta etapa fundamental da Prehistoria
galega a travs dunha exposicin que ofrece todas as
claves para explotar os enigmas desta cultura.
7
CADENCIAS
Gracia Santorum
Para ler
Para ter
Para visitar
Moito conto [Enrique Pez e Marjotie Pourchet. Ed. OQO]
Non resulta doado reunir nun s lbum a todos os personaxes
dos contos clsicos. Un libro que semella tirado das tcnicas
narrativas de Rodari, facendo relacionar os diferentes per-
sonaxes das historias clsicas. A liberdade que outorgan os
creadores aos personaxes permite que saian do seu mbito
cotin para internarse noutras situacins que procurarn unha
sorpresa tras outra. O fnal resrvanos anda unha nova sor-
presa. Con fermosas ilustracins de tcnica mixta.
Onde viven os monstros [Maurice Sendak. Ed. Ka-
landraka]. Se cremos que en todas as casas debe haber
unha lavadora, ns opinamos que todas as casas deben
posur este libro. Porque hai cousas imprescindibles, e
esta unha delas. Porque un clsico da Literatura Uni-
versal que vai moito mis al da Literatura Infantil. E
porque de cando en vez hai que volvelo a abrir, gozar e
pechalo ata a prxima. Porque unha alfaia ao alcance
de todos ns: imaxes e texto dialogan na construcin
dunha historia aparentemente sinxela na que son posibles
moitas lecturas, mesmo a psicoanlitica que o considera unha excelente
maneira de amosar como os nenos e nenas fan fronte s frustracins,
utilizando a sa fantasa como arma de defensa contra os todopoderosos
adultos.
O trastorno por dfcit de atencin e hiperactividade (TDAH),
consiste en sntomas cognitivos (difcultade para atender selectiva-
mente a un mesmo estmulo, ignorando os estmulos irrelevantes,
para planifcar as accins e o tempo de cara a un obxectivo), as
como de comportamento (impulsividade, difcultade para adap-
tarse). Poden predominar os primeiros, os segundos ou unha
combinacin e presntase desde a idade preescolar adulta. En
ocasins pode haber ansiedade, trastornos do sono, tics ou ideas
obsesivas. O diagnstico de TDAH permite poer en marcha me-
didas adecuadas para reducir o risco de fracaso escolar,
problemas emocionais, sociais ou laborais. Non
sempre necesario un tratamento
farmacolxico. Dbese avaliar
se se trata dun TDAH illado
ou asociado a outra en-
fermidade neurolxica ou
psiquitrica (por exemplo,
sndrome de Tourette, tras-
torno obsesivo-compulsivo).
Se os sntomas non interfren
signifcativamente na vida coti
e escolar, pode ser sufciente
con apoio psicopedagxico,
coa aprendizaxe de pautas de
estudo, de habilidades sociais e
de tcnicas de modifcacin de conduta (protocolos de recompen-
sa, manexo do comportamento inapropiado con respostas prede-
cibles e coherentes), tanto no colexio coma na casa. Os medica-
mentos para mellorar a atencin e a hiperactividade divdense en
estimulantes e non estimulantes (como a atomoxetina) e existen
diversas presentacins farmacuticas. En ocasins poden ser tiles
os antidepresivos.
3
A pregunta
?
Responde: Mara Jess Sobrido Gmez
[Neurloga e xenetista da Fundacin Pblica Galega de Medicina Xenmica]
TDAH: sempre necesario un tratamento
farmacolxico?
Seguimos falando das diferentes maneiras de adaptar o
currculo s necesidades dos estudantes. Se no nmero
anterior comentabamos as adaptacins individualizadas,
hoxe tcanos presentar a denominada adaptacin de
acceso ao currculo. Con ela tratamos de eliminar as
barreiras fsicas ou materiais coas que se atopan alumnos/
as con problemas de mobilidade, auditivos ou visuais. Por
exemplo, se temos un neno/a cego/a na clase, poderemos
usar materiais en braille ou facer todos os exames orais.
Cun neno/a xordo/a, podemos utilizar dispositivos de fre-
cuencia modulada ou sinais luminosos.
As adaptacins curriculares son un tema moi complexo,
pois obrigan a un estudo moi preciso das difcultades dos
rapaces/zas e a un traballo coordinado de axuste entre
o profesorado. , por dicilo dalgn xeito, a confeccin
personalizada que adapta os tecidos nosa feitura,
nica e exclusiva. o traxe medida que nos ofrece a
escola.
6
Lines Salgado
Palabras do ensino
{ADAPTACIN CURRICULAR [e 2]}
Daz Castro, o home que
daba palabras s cousas
sentimento relixioso e a Terra. O volu-
me foi acollido con entusiasmo pola
intelectualidade galega da poca, pero
non tivo gran difusin fra dese cr-
culo reducido. Os especialistas na sa
obra, como Alfonso Blanco e Armando
Requeixo, coinciden en sinalar a pro-
fundidade e a calidade dun poeta que
cmpre descubrir por detrs dunha
aparente sinxeleza que deita da cons-
ciente depuracin da sa expresin
potica. A escasa sorte de Nimbos ta-
mn veu marcada por tratarse,
no seu momento, dunha
obra contracorrente, xa
que, poucos meses
despois, a propia
editorial Galaxia
a publicar Longa
noite de pedra,
de Celso Emilio
Ferreiro, que se
converteu no
cumio da ten-
dencia potica
dominante
naquela altu-
ra: o social-
rrealismo que
denunciaba
as inxustizas da
ditadura.
Un caso sobrancei-
ro dentro dos
seus textos
o poema
Pouca xente, ata
este ano, ora falar
do poeta Xos Mara
Daz Castro, unha
circunstancia que
podemos atribur
sa reducida obra
literaria, ao seu
carcter discreto e ao
feito de pasar unha
boa parte da sa
vida fra de Galicia.
Porn, estamos ante
unha das meirandes
personalidades
poticas da segunda
metade do sculo
XX no noso pas,
autor duns textos
que haban deixar
pegada nas seguintes
xeracins poticas.
4
O tema
Luis Gmez Aldegunde
[Profesor de Lingua e literatura galega no CPI dos Dices (Rois-A Corua)]
Daz Castro naceu no lugar do Vilario, no concello
lugus de Guitiriz, pero o poeta froito do semina-
rio de Mondoedo, a onde a familia tivo a preocu-
pacin de o mandar para que estudase. O seminario
de Mondoedo un lugar emblemtico para a
literatura galega porque se converteu nun autntico
viveiro de escritores, entre os que se contan Pas-
tor Daz, Noriega Varela e dous coetneos
de Daz Castro: Crecente Vega e o
seu amigo Aquilino Iglesia Alva- rio.
A sa formacin acadmica
viuse interrompida pola
Guerra Civil e cando quixo
retomar os estudos, xa
non foi quen de os re-
matar. Xaqun Campo
Freire pensa que foi este
trauma da guerra o que
o fxo abandonar o se-
minario. Foi as como
empezou a sa carreira
docente no colexio
Len XIII de Vilagarca,
do que era director o
seu amigo Aquilino. Con
todo, a vida profesional
de Daz Castro desenvol-
veuse en Madrid, onde tra-
ballou como tradutor.
A nica obra de Daz Castro
Nimbos (1961), un poemario no
que destacan dous temas: o
Penlope, presente en todas as
antoloxas desde a sa publica-
cin. Trtase dun poema no que
soubo poer de manifesto o devir
histrico de Galicia e as nosas
dbidas como pobo: Un paso
adiante e outro atrs, Galiza, / i a
tea dos teus soos non se move.
O poema, que tamn deixa enxer-
gar a sa formacin clsica,
cantado polo grupo musical A
Quenlla, que o fxo anda mis
popular.
De volta ao seu Guitiriz natal, nos
anos 80, entrou en contacto con
autores novos (como Margarita
Ledo Andin e Daro Xohn Ca-
bana) e publicou algns textos
na revista Dorna. Pero, sobre
todo, o que marcou o segun-
do descubrimento deste autor
para a literatura galega foi o seu
contacto con Alfonso Blanco e
a Asociacin Cultural Xermolos,
que traballou desde aquela para
o recoecemento que merece o
poeta. Lndomos Nimbos habe-
mos ter ocasin de comprobar
que, efectivamente, alumou con
fachas de palabras o mundo que
lle deron, tal e como deixou escri-
to no prtico da sa obra. [Para
mis informacin, poden verse os
vdeos coordinados polo autor do
artigo: http://ir.gl/a3d896 ]