Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Tiranë, 1998
رشانلا
ةيمالسإلا ةراضحلا و ركفلل ينابلألا د هعملا
Botues
Botim i parë
@ E drejta e autorsisë
A.I.T.C
Realizimi kompjuterik:
Enes Baçova
Shpëtim Bashmili
Përmbajtia
PËRMBAJTIA................................................................................................ 5
E -ELIFI ـ ا............................................................................... 7
B -BA ـ ب............................................................................ 8
T -TE ـ ت............................................................................ 9
TH -THE ـ ث.......................................................................... 10
XH -XHIM ـ ج.......................................................................... 11
H -HA ـ خ.......................................................................... 12
H -HA ـ ح.......................................................................... 13
D -DAL ـ د.......................................................................... 14
DH -DHEL ـ ذ........................................................................... 15
R -RA ـ ر.......................................................................... 16
Z -ZE ـ ز........................................................................... 17
S -SIN ـ س........................................................................ 18
SH -SHIN ـ ش........................................................................ 19
S -SAD ـ ص...................................................................... 20
D -DAD ـ ض........................................................................ 21
T -TA ـ ط.......................................................................... 22
DH -DHA ـ ظ......................................................................... 23
A -AJN ـ ع......................................................................... 24
G -GAJN ـ غ......................................................................... 25
F -FA ـ ف....................................................................... 26
K -KAF ـ ق....................................................................... 27
K -KEF ـ ك........................................................................ 28
L -LAM ـ ل....................................................................... 29
M -MIM ـ م........................................................................ 30
N -NUN ـ ن....................................................................... 31
V -VAV ـ و....................................................................... 32
H -HE ـ ه.......................................................................... 33
J -JE ـ ي........................................................................ 34
TABELA PثRMBLEDHثSE E T ثGJITHA FORMAVE T ثSHKRONJAVE T ثGJUHثS ARABE 35
NJOHURI T ثDOMOSDOSHME PثR ATA Q ثDثSHIROJN ثT ثMثSOJN ثSHKRIMIN E GJUHثS ARABE DHE LEXIMIN E
KUR’ANI KERIMIT.................................................................37
1. SHKRONJAT E RثNDA DHE T ثLEHTA............................ 38
2. ZANORET E SHKURTثRA..................................................... 39
3. ZANORET E GJATA................................................................. 41
4. SUKUNI ( XHEZMI) ْـ............................................................. 51
5. TESHDIDI _ّ_.......................................................................... 52
6. TENVINI ــًــٍــٌــــ.................................................................... 53
7. HEMZE ء............................................................................... 54
NUMRAT......................................................................................56
USHTRIME SHKRIMI................................................................................ 57
USHTRIME LEXIMI...................................................................60
ا
ٌساَناَنَأ
Shkronja e parë e gjuhës arabe quhet ELIF, dhe në dukje i ngjan një vize vertikale. Në shqipe
korrespondon me E-në ose A-në varësisht nga pozicioni që ka në fjalë.
Se si shkruhet kjo shkronjë më mirë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
ب
ب
ُتْر
ٌُلاَقو
Ba
ت
ت
ُف
ٌَّحا
TE
Shkronja ( T ) تe gjuhës arabe në shqiptim korrespondon plotësisht me shkronjën T të
gjuhës shqipe. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
ث
ث
ٌُناَـبـْعـ
THE
ج
بـُج
ٌْنــ
XHIM
Shkronja ( H ) خe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan gjithashtu shkronjës H të gjuhës shqipe,
vetëm se ajo shqiptohet me zë të grithshëm që del nga fyti. Se si shkruhet kjo shkronjë do të
mësosh nga tabela e mëposhtme:
ح
ٌء اَذـِح
HA
Shkronja ( H ) حe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan gjithashtu shkronjës H të gjuhës shqipe,
vetëm se ajo shqiptohet më lëmueshëm duke shtrënguar ca edhe fytin. Se si shkruhet kjo shkronjë
do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
د
ٌجاَجَد
DAL
ذ
ٌعاَرِذ
DHEL
ر
فُر
ٌُفوـ
RA
ز
يِدَرَز
ٌَّةـ
ZE
س
س
ٌَريِرـ
SIN
ش
ش
ٌَيا
SHIN
ص
ص
َ فـ
ٌَّةَراـ
SAD
Shkronja ( S ) صe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës S të gjuhës shqipe, vetëm se
ky shqiptohet më fort. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
ض
ض
َ ٍليِدـْنـَق ُءْوـ
DAD
Shkronja ( D ) ضe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës D të gjuhës shqipe, vetëm
se ky shqiptohet më fort dhe më rëndë. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e
mëposhtme:
ط
ُمِطاَمَط
TA
Shkronja ( T )طe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës T të gjuhës shqipe, vetëm
se ajo shqiptohet më fort dhe më trashë. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e
mëposhtme:
ظ
ٌفْرـَظ
DHA
ع
ٌةـَماـَمـِع
AJN
Shkronja ( A ) عe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës A të gjuhës shqipe, vetëm se
ajo shqiptohet me gjysëm tingulli duke lëshuar frymën përmes fytit të shtrënguar. Se si shkruhet kjo
shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
Shkronja (G - )غe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës G të gjuhës shqipe, vetëm se
ajo shqiptohet me zë më të thellë dhe më të fortë. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga
tabela e mëposhtme:
ف
ف
ُسـ
ْ تـ
ٌَنا
FA
ق
صيِمـَق
ٌ
KAF
Shkronja ( K ) قe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës K të gjuhës shqipe, vetëm se
ky shqiptohet më fort dhe më rëndë. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e
mëposhtme:
ك
ٌسوُؤُك
KEF
Shkronja ( K ) كe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan shkronjës K të gjuhës shqipe, vetëm se
ajo shqiptohet pak më lehte se K- ja e shqipes. Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga
tabela e mëposhtme:
ل
ُنوُميِل
LAM
Shkronja ( L ) لe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan plotësisht shkronjës L të gjuhës shqipe.
Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
م
ٌزْوـَم
MIM
Shkronja ( M ) مe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan plotësisht shkronjës M të gjuhës shqipe.
Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
ن
ٌراـَن
NUN
Shkronja ( N ) نe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan plotësisht shkronjës N të gjuhës shqipe.
Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
و
سِو
ٌَةَداـ
VAV
ـه
ٌدُهْدُه
HE
ي
ي
ٌَدـ
JE
Shkronja ( J ) يe gjuhës arabe në shqiptim i ngjan plotësisht shkronjës J të gjuhës shqipe.
Se si shkruhet kjo shkronjë do të mësosh nga tabela e mëposhtme:
Varësisht nga mënyra e të shqiptuarit të gjitha shkronjat e gjuhës arabe ndahen në të rënda (forta)
dhe të lehta (buta).
Shkronjat e rënda:
قغعظطضصخح
Shkronjat e lehta:
ا ب ت ث ج د ذ ر ز
ي س ش ف ك ل م ن و ـه
Ushtrime:
2. ZANORET E SHKURTثRA
Gjuha arabe s’ka zanore, por në vend të tyre ka disa simbole që kryejnë funksionin e zanoreve E,
U dhe I. Dy të parat vendosen mbi shkronjë kurse I -ja nën shkronjë.
1) Fet-hatun ـــَــــ
2) Kesretun ـــِــــ
3) Dam-metun ـــُـــــ
Për më tepër shih tabelën e mëposhtme:
Ushtrime :
Shkruaji të gjitha shkronjat e alfabetit duke i vokalizuar me zanoret e shkurtëra A, U dhe I .
ــــِـــــــــُــــــــَـــ
3. ZANORET E GJATA
Zanoret e gjata gjithashtu janë tri. Ato formohen ne rast se pas Fethas َـose Dam-mes ُـose
Kesres ِـvjen ndonjëra prej ketyre shkronjave :
ا- Elifi i cili lexohet “A”
و- Vavi i cili lexohet “ U ”
ي- Jaja e cila lexohet “ I ”
Kur këto shkronja kryejnë funksionin e zgjatjes, mbi to s’vendosen simbole të tjera. Për më tepër
shih tabelën e mëposhtme:
تَبا
ََع بََعا ت
ََبا َباَط
َبَراَه َبَراَح َرَواَج َزَواَج
يِزاَغ يِراَج يِداَع يِداَن
ي
َُموُد يَُروُز يَُنوُك يَُلوُق
Ushtrime :
Shkruaji të gjitha shkronjat e alfabetit duke i vokalizuar me zanoret e gjata A, U dhe I .
ي و ا
َب )اَء( ا
َت ا
َث ا
َس اَز اَر اَذ اَد اَخ اَح اَج ا
َش ا َص ا َض ا
َ ف اغ اَع اَظ اَط ا
َاَن اَم ال اك اق ا
ي اَـ ه او
َا
ب )ُؤ( وُا
ُت و
ُث و
ُس وُز وُر وُذ وُد وُخ وُح وُج و ُش و ُص و ُض و
ُ ف وغ وُع وُظ وُط و
ُو
ي وُـ ه وُو وُن وُم وُل وُك وُق
ُو
ب )ِئ( يِا
ِت ي
ِث ي
ِس يِز يِر يِذ يِد يِخ يِح يِج ي ِش ي ِص ي ِض ي
ِ يِع يظ يِط ي
ف يِغ
ِي يِـ ه يِو يِن يِم يِل يِك يِق يِي
1- Natyrore:
بَر
َّه ب
ِِه هط َكِلذ اَذ ه
Rab-behu Bihi Taha Dhalike Hadha
2- E dyfishuar :
ف
ِي ب
ِِه سي آَم ي
َآ
Fiiii Bihiiiii Jasiiiin Maaaa Jaaaa
Ushtrime:
Shkruaj në fletoren tënde 20 shembuj nga Kur’ani ku janë përdorur zanoret e gjata.
Ushtrime:
Shkruaj në fletoren tënde shembujt e mëposhtëm duke pasë parasysh momentet ku janë përdorur zanoret e shkurtëra dhe të
gjata:
َناَك = َن +اـَك
ٌساَن = ٌس +اَن
اَمَل = اَم َ +ل
َماـَق = َم +اَق
اَمِل = اَم ِ +ل
اـَنَد = اَن َ +د
س س = َر +اَ َراَ
َالَا = َال َ +ا
اَذِا = اَذ ِ +ا
َءاَج = َء +اَج
اَمَك = اَم َ +ـك
َباَغ = َب +اَغ
ِكِلاَم = ِك ِ +ل +اَم
تـَك =َب َ +ت +ـَك
َبَ
ُذوـُعَا = ُذ +وُع َ +ا
ص =ُر +وُد ُ +
ص ُروُد ُ
ي = ُل +وُق +ـَ
ي ُلوُقـَ
ي =ُف ُ +وط +ـيُفوُطَ
ي =ُت ِ +يم +ـُ
ي يمـُُتِ
يرـُن = ُد ِ +ير +ـُن
ُدِ
ض +ـُ
ي ي = ُع +ي ِ
ضـُ
ُعي ِ
ِهيِـبَا = ِه +يِـب َ +ا
يي = ُد ِ +ير +ـُ يرـُ ُدِ
يي = ُد ِ +يز +ـَ يزـَ ُدِ
ي = ُق َ +ث ُ +وي ثوُ ُقَ
توُا = َي ِ +ت +وُا
َيِ
Ushtrime:
5. TESHDIDI ـــّــــ
Teshdidi është një shenjë e cila në raste të caktuara vihet mbi shkronjë. Në raste të tilla shkronja
me teshdid dyfishohet. Për më tepër shih tabelën e mëposhtme:
Ushtrime:
6. TENVINI ــًــٍــٌــــ
Dyfishimi i zanoreve të shkurtra quhet Tenvin dhe vjen vetëm në fund të fjalës, kështu:
“ I ” e dyfishuar ٍـlexohet In
Për më tepër shih tabelën e mëposhtme:
Emeden Idhen
اًدَمَا اًذِا
Xhen-natin Dhikrin
ٍتاَّنَج ٍرْكِذ
Resulun Kerimun
سَر ٌُلو ٌميِرَك
Ushtrime:
Shkruaj në fletoren tënde 20 shembuj nga Kur’ani ku të jetë përdorur Tenvini.
7. HEMZE ()ء
Hemze quhet simboli i cili nganjëherë vendoset mbi أElifin ؤVavin ose ئJanë. Kur vjen
me zanore shqiptohet sikur E, U ose I, duke lëshuar frymën përmes fytit të shtërnguar. Ndërsa kur
është me Sukun, shqiptohet si gjysëm shkronje duke u mbështetur në zanoren e mëparshme. Për
më tepër shih tabelën e mëposhtme:
Sha’e Xhae
شََءآـــ َءآَج
Ru’usun Mes’ulune
ٌسُؤُر سَمْ َنوُلُؤ
Ula’ike La ju’minune
ئَلُا
َِك ي َالَُنوُنِمْؤ
Xhi’tu Bikul-li shej’in
ئِج ُْت بِش ِّلُك ٍَءْى
Ushtrime:
Sqarime:
-Në disa raste, kur hemzeja bie mbi Elifin ا-, Vavin و-, ose Jan ي-, shkronja nuk lexohet por lexohet vetëm hemzeja, si
p.sh.:
صْؤُم َ ُةَد- ي
ُ َنُؤاَر- ي
َ ُهُدُؤ- ُةَدوُؤْوَم- ِءَالْؤـَه- ئَلوُا
َِك
سَ َلَأ- ٌلوُكْأَم- سَمْ لوُؤ- ت َ ٌليِوْأ- س
َيِّئ
َ ٌتا- ٌأَطَخ
-Kur mbërrijmë tek një fjalë tek e cila duam të qëndrojmë, atëherë shkronjën e fundit të kësaj fjale duhet ta lexojmë me
sakin ــْــ, si p.sh.:
Ehadun ٌدَحَأlex. Ehad ْدَحَأ- Narun ن
َ ٌراlex. Nar ْراَن
-Nëqoftë se shkronja e fundit e fjalës ka shenjën e tenvinit ـًــatëherë tenvini zëvendësohet në lexim me Elif ()ا p.sh.:
Alimen اًميِلَعAlima اَميِلَعMusemman سُم
َ ىًّمMusemma سُم
َ ىَّم
Ma’en ًءاَمMa’a َاءاَمRehiimen ًاميَحَرRehiima ًاميَحَر
-Në fillim të disa Sureve (Kaptinave Kur’anore), ka shkronja që duhet lexuar me emërtimin e saj alfabetik, p.sh.
" "قLexohet "ْفاَق " "مـلاLexohet ""ْميِم ْمَال ْفِلَأ
NUMRAT ُداَدْعَألَأ-
Numrat që ne i njofim si numra latin, më fakt këta janë numrat arab. Ndërsa numrat që përdoren tek arabët sot
jan numra që kan origjin nga numrat Indian. Por meqenëse këta të fundit kan përdorim më të gjerë në literaturën
arabe atëherë ne po sjellim disa prej tyre:
1 1 Vahidun ٌدِحاَو
2 2 Ithnani ثإِْناَن
3 3 Thelathetun ثٌَةـثَال
4 4 Erbeatun بْرَأ ٌَةَع
5 5 Hamsetun سْمَخ ٌَة
6 6 Sittetun س ِتٌَّة
7 7 Seb’atun س َب ٌْةَع
8 8 Themanijetun ثَيِناَمٌَة
9 9 Tis’atun تِس ْ ٌةَع
10 10 Asheretun شَع ٌَةَر
11 11 Ehade ashere شَع َدَحَأ ََر
12 12 Ithna ashere ثِا
ْشَع اَن ََر
13 13 Thelathete ashere ث
َثَال َشَع ََة َِر
19 19 Tis’ate ashere ت
ِسْ شَع َةَع ََر
20 20 Aishrune شِع ْ َن وُر
21 21 Vahidun ve aishrune شِع َو ٌدِحاَو ْ َنوُر
30 30 Thelathune ثَثَال َُنو
40 40 Erbeune بْرَأ ََنوُع
50 50 Hamsune سْمَخ َُنو
100 100 Mietun ئِمٌَة
Ushtrime shkrimi
Vendosni në kutite boshe germat e duhura:
ف
َب ُةَمِطا
ٍِدَّمَحُم ُتْن
1- Fatimeja është e bija e Muhamedit
ف
ةمطا تنب دمحم
ةسردملا
س
َناَذَألَا ٌدَّمَحُم َعِمَ
5- Dëgjoi Muhamedi Ezanin
عمس دمحم ناذألا
ص
ف َعَم ٌدَّمَحُم ىَّل َ
َةَمِطاَ
6- shtë falë Muhamedi me Fatimen
Ushtrime leximi