Multisim 2001

KE LE 2005 1
1
WPROWADZENIE do programu
MULTISIM 2001
Opracowaa: B.Dziurdzia, 2005 r.
2
Okno programu Multisim
Menu gwne
Menu
systemowe
Okno
projektowe
Narzdzia
projektowe
Lista
uytkownika
Wycznik start/stop do
symulacji cigej; take
funkcja-pauza
Przyrzdy Elementy
Poczenie z baz
danych
Informacje
pomocnicze
Multisim 2001
KE LE 2005 2
3
Narzdzia projektowe
Belka
elementw
Edycja
elementw
Belka
przyrzdw
Symulacja
Analiza
Obrbka
danych
Modelowanie
VHDL
Raporty
Eksport wynikw do
innych programw
4
Ustawienia okna projektowego
Options
Preferences
Ustalamy kolor ta, kolor
przewodw czcych i
elementw, sposb opisu
schematu, ustawienie
strony, widoczno siatki,
symbole elementw w
systemie ANSI
(amerykaski) lub DIN
(europejski), rodzaj i
wielko czcionki itd
Multisim 2001
KE LE 2005 3
5
Ustawienia okna projektowego
Niektre ustawienia okna
projektowego s moliwe
rwnie z innego rozwinicia
menu gwnego.
6
Podstawowa belka
elementw
roda
Rezystory, kondensatory i in. bierne
Diody
Tranzystory
Analogowe ukady scalone
Ukady TTL
Ukady CMOS
Rne cyfrowe ukady scalone
Mixed chips
Wskaniki
Rne
Bloki funkcyjnei
Elementy RF
Elementy elektromechaniczne
Nacinicie tej ikony
powoduje pojawienie
si z boku belki
elementw
Poczenie z baz danych f-my Workbench
Multisim 2001
KE LE 2005 4
7
Rozwinita
belka
elementw
Najechanie
kursorem na
wybran ikon
gwnej belki
elementw
powoduje
rozwinicie belki
szczegowej
Elementy wirtualne (na zielonym
tle), ktrych parametry moemy
dowolnie ustala w czasie edycji
Elementy rzeczywiste (na
szarym tle), ktre moemy
jedynie wybiera z zaczonej
listy
8
Belka przyrzdw
Nacinicie tej
ikony powoduje
pojawienie si z
boku belki
przyrzdw
Multimetr
Generator
funkcyjny
Watomierz
Oscyloskop
Plotter Bodego
Generator sw
Analizator stanw
logicznych
Konwerter
Analizator zakce
Analizator widma
Analizator obwodw
Multisim 2001
KE LE 2005 5
9
Osadzanie elementw w oknie projektowym
Naley nacisn
kursorem ikon
wybranego elementu
na rozwinitej belce
elementw a nastpnie
przesun cie
elementu na okno
projektowe i klikn
wybranym miejscu.
2 x klik lewym klawiszem na
elemencie (jeli jest
wirtualny mona zmienia
jego parametry)
1 x klik prawym klawiszem
na elemencie
10
Osadzanie elementw rzeczywistych
Z przegldarki
elementw wybierz
potrzebny element i
nacinij OK. Pojawia si
cie elementu, ktry
mona osadzi przy
pomocy kursora w oknie
projektowym.
Gdy chcesz zmieni taki
rzeczywisty element,
musisz go usun z
okna projektowego np.
przy pomocy Delete i
wybra z przegldarki
nowy element.
Multisim 2001
KE LE 2005 6
11
czenie elementw przewodami
automatyczne rczne
Kady z elementw posiada zaczep,
ktry objawia si pojawieniem
krzyyka, gdy najedziemy na niego
kursorem.
Naley chwyci za zaczep i pocign
a do zaczepu ssiadujcego
elementu.
Program automatycznie narysuje
poczenie.
Gdy chcemy poprowadzi przewody wg
swojego zamysu, pojedyncze kliknicie
umoliwia zmian o 90 deg kierunku
prowadzenia przewodu.
Pojedyncze kliknicie na przewodzie prawym
klawiszem myszy powoduje otwarcie menu
dodatkowego, przy pomocy ktrego mona np.
zmieni kolor przewodu.
12
Przykad_1
Zadanie:
U w oknie w
oknie projektowym
nastpujce
elementy ukadu
elektronicznego
wzmacniacza i
pocz przewodami.
Multisim 2001
KE LE 2005 7
13
Przykad_1
Zadanie:
Docz generator,
multimetr, oscyloskop i
ploter Bodego.
14
Generator
Uwaga:
Zakres czstotliwoci: 1Hz do 999 MHz
Amplituda: 1V do 999kV
Duty cycle (wspczynnik wypenienia - dot.
przebiegw trjktnych i prostoktnych): 1% do 99%
Offset (poziom skadowej staej wzgldem ktrego
zmienia si skadowa zmienna): -999kV do 999kV
Multisim 2001
KE LE 2005 8
15
Multimetr
Funkcje:
Pomiar prdu DC, AC,
Pomiar napicia DC, AC (warto skuteczna RMS),
Pomiar rezystancji (domylnie przy prdzie 1 mA, mona
to zmieni przez ustawienie w Set),
Pomiar spadku napicia w dB pomidzy dwoma wzami
w ukadzie:

=
in
out
U
U
dB
10
log 20
16
Oscyloskop
Zmiana koloru ta
z biaego na
czarny
Zapis danych w
systemie ASCII
Uziemienie
kursory
Wsprzdne
punktw
przecicia
kursorw z
osi X i
krzywymi
oraz rnica
tych wsprz.
Uziemienie
Trigger
Kanay
Multisim 2001
KE LE 2005 9
17
Oscyloskop-szczegy
Podstawa czasu (0.1 ns/dz do 1 s/dz)
X position (-5 do 5)
ustala punkt startowy
wykresu wzdu osi X
Przebieg
czasowy
Ch-ki
przejciowe
Dodawanie
dwch
przebiegw
Kana A i kana B
Y position (-3 do 3)
ustala punkt
startowy wykresu
wzdu osi Y
Trigger
Wyzwalanie moe by wewntrzne
wzgldem kanau A lub B oraz
zewntrzne (external)
Poziom
wyzwalania
Wyzwalanie
zboczem
narastajcym
lub
opadajcym
Wyzwalanie pojedyncze (Single) lub powtarzalne (Normal).
Auto automatyczny wybr poziomu
wyzwalania
Uywany samodzielnie odwraca
faz o 180
0
. Uywany w
poczeniu z Add odejmuje B od A
18
Plotter Bodego
(charakterograf)
Przesuw
kursora
Wsprzdne
punktw
przecicia
kursora z
krzyw i osi
X
We Wy
Poziomo-
wybr-skala
log lub liniowa,
Zakres skali
poziomej
(warto
pocztkowa i
kocowa)
Pionowo -wybr-
skala log lub
liniowa,
Zakres skali pionowej
(warto pocztkowa i
kocowa)
Ustalenie liczby
punktw symulacji
Zapis
ch-ki
Mierzy wzmocnienie napiciowe w dB lub faz
pomidzy dwoma wzami w funkcji czstotliwoci

=
in
out
U
U
dB
10
log 20
Zakres skali
czstotliwoci:
1mHz do 999.9
GHz)
Multisim 2001
KE LE 2005 10
19
Zestawienie
wskaza
20
Opis elementw-oglne
U1
LM741CN
3
2
4
7
6
5 1
Multisim 2001
KE LE 2005 11
21
Opis elementw-symbol
U1
LM741CN
3
2
4
7
6
5 1
22
Opis elementw-model
U1
LM741CN
3
2
4
7
6
5 1
Multisim 2001
KE LE 2005 12
23
Opis elementw-oznaczenia wyprowadze
U1
LM741CN
3
2
4
7
6
5 1
24
Opis elementw-parametry
U1
LM741CN
3
2
4
7
6
5 1
Multisim 2001
KE LE 2005 13
25
Rodzaje analizy
Bdziemy stosowali analiz
staoprdow, zmiennoprdow i
przejciow (czyli trzy pierwsze z
listy)
Z menu gwnego:
Simulate
Analysis
Wybr rodzaju
analizy
26
Analiza staoprdowa DC
W tej analizie przyjmuje
si, e rda
zmiennoprdowe
wytwarzaj sygna stay
rwny 0, kondensatory s
przerw a cewki
zwarciem.
Analiza DC ustala
napicia w wzach ukadu
i prdy gaziowe i jest
zazwyczaj etapem
wstpnym do innych
rodzajw analizy.
Zaczynamy od ustalenia
numerw wzw, ktre
chcemy bada w czasie
symulacji
Multisim 2001
KE LE 2005 14
27
Analiza DC-wynik
28
Analiza AC-oglnie
Pierwszym etapem analizy AC jest wyznaczenie staoprdowych punktw pracy
ukadu w celu zbudowania liniowych, mao-sygnaowych modeli wszystkich
elementw nieliniowych. Nastpnie budowana jest macierz zespolona ukadu. W
tym celu wszystkim rdom DC zostaje przyporzdkowana warto 0. rda
zmiennoprdowe AC, kondensatory i cewki s reprezentowane przez ich modele
AC. Elementy nieliniowe s reprezentowane przez liniowe modele mao-
sygnaowe wyprowadzone z staoprdowych punktw pracy DC. Wszystkie rda
wejciowe s uwaane za sinusoidalne. Czstotliwo rde jest ignorowana.
Jeli generator funkcyjny jest ustawiony jako generator sygnau trjktnego lub
prostoktnego zostaje automatycznie przeczony na generowanie sygnau
sinusoidalnego. Analiza AC wyznacza odpowied ukadu AC w funkcji
czstotliwoci. Elementy cyfrowe s traktowane jako due rezystancje uziemione.
Wynik analizy AC jest przedstawiany w postaci wzmocnienia w funkcji
czstotliwoci i fazy w funkcji czstotliwoci.
Multisim 2001
KE LE 2005 15
29
Analiza AC-ustawienia
Ustala si zakres
czstotliwoci, w
ktrym analizowany
jest ukad (start,
stop).
Ustala si sposb
przemiatania tego
zakresu co dekad, co
oktaw lub liniowo
najczciej co dekad.
Ustala si liczb
punktw analizy.
Wybiera si skal osi
pionowej np.
decybelowa, liniowa,
logarytmiczna.
30
Analiza AC-zmienne
Tutaj wybiera si
wzy ukadu do
analizy AC:
zaznaczenie wza
w tabeli Variables in
circuit Plot during
simulation numer
wza pojawia si
automatycznie w
tabeli Selected
Variables
Multisim 2001
KE LE 2005 16
31
Analiza AC-wynik
Wynik analizy AC zostaje
przedstawiony w postaci
dwch wykresw: modu i
faza wzmocnienia
napiciowego midzy
badanymi wzami w funkcji
czstotliwoci
Siatka Kursory
Legenda Zoom
Negatyw
obrazu
32
Analiza AC-dodatkowe
Moliwe jest uzupenienie
wykresw o siatk, legend,
kursory oraz tabel
przedstawiajc
wsprzdne przecicia
kursorw z krzywymi x
1
,y
1
oraz x
2
,y
2
. Tutaj uwaga
kliknicie kursorem na
krzywej powoduje
wywoanie tabeli
odpowiadajcej tej krzywej
(kolor krzywej zaznaczony
jest zawsze w grnej czci
tabeli).
Multisim 2001
KE LE 2005 17
33
Analiza Transient (Przejciowa) - oglnie
Analiza Transient pozwala przedstawi odpowied ukadu w funkcji czasu.
Przyjmuje si, e rda DC maj stae wartoci, rda AC wartoci zalene od
czasu. Kondensatory i cewki s opisywane jako modele magazynujce energi.
Poprzez cakowanie ustala si ilo energii transferowanej przez ukad w czasie
kadego cyklu.
Zaczyna si tak:
Simulate Analysis Transient Analysis
34
Analiza Transient-warunki pocztkowe i inne
Najpierw ustala si
warunki pocztkowe
analizy. S cztery
moliwoci:
Automatycznie
ustalone wartoci
pocztkowe,
Staoprdowy punkt
pracy DC
Zerowe warunki
pocztkowe
Warunki ustalone przez
uytkownika.
Potem ustala si czas
trwania analizy.
Program przyjmuje
domylnie start: 0s,
stop po 1 ms, ale
mona ustali inaczej.
Program defaultowo ustala te podzia przedziau czasowego symulacji na kroki symulacji, ale
mona samodzielnie zayczy sobie inny krok.
Multisim 2001
KE LE 2005 18
35
Analiza Transient-zmienne
Teraz wybieramy
wzy, w ktrych
interesuje nas
obserwacja
przebiegu
czasowego.
36
Analiza Transient-wynik
Wynik analizy
zostaje
przedstawiony w
formie wykresu.
Mona doda
siatk.
Multisim 2001
KE LE 2005 19
37
Analiza Transient-dodatkowe
Mona doda kursory i odczyta przy pomocy towarzyszcej im
tabeli rne parametry ukadu.
38
Graf-ikony
Ustalenie szczegw
dotyczcych wykresu (opis
osi, tytu, to itp.).Std
mona wprowadzi rwnie
drug o wykresu z wasn
skal.
Usuwanie
zadanej
aranacji
wykresu
Ponowne przywracanie
zadanej aranacji
wykresu
Multisim 2001
KE LE 2005 20
39
Graf-ustawienia oglne
40
Graf-ustawienia lewej osi
Multisim 2001
KE LE 2005 21
41
Graf-ustawienia prawej osi
42
Graf-ustawienia przebiegu 1
Multisim 2001
KE LE 2005 22
43
Graf-ustawienia przebiegu 2
44
Graf_powikszenie fragmentu wykresu
Excell MathCad Excell MathCad
Przeniesienie danych do Excella lub MatCada
Multisim 2001
KE LE 2005 23
45
Przeniesienie danych z Multisim do innych programw
Ultiboard jest programem do
projektowania pytek
drukowanych firmy Workbench
Inne programy do
projektowania pytek
drukowanych to Eagle,
OrCAD, Protel, Tango, PCAD
46
Raport
Raport pozwala wygenerowa list
elementw rzeczywistych stosowanych
w ukdzie, list przyrzdw.
Multisim 2001
KE LE 2005 24
47
Postprocessor
Pozwala wykonywa
operacje matematyczne
na danych otrzymanych
w wyniku analizy ukadu i
wyniki przedstawi w
postaci wykresu.
Naley przeprowadzi
analiz ukadu np.
Transient, otworzy
okno postprocesora,
utworzy rwnanie
(wybra jedn zmienn
przez Copy Variable to
Trace, wybra funkcj
przez Copy Function to
Trace,wybra drug
zmienn przez Copy
Variable to Trace,
potem New page, New
graph, Draw.
48
Postprocessor
Wykres funkcji
V(1)*100
wygenerowany przez
postprocessor
Uwaga: kopot z dzieleniem
bardzo duych wielkoci przez
bardzo mae.
Multisim 2001
KE LE 2005 25
49
Zadanie
Zbuduj ukad i
przeprowad
analiz AC i
Transient