Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
a
aa
c
cct
tt|
|| .,a |a,.t| | u.t; eu- etea..
Pero l les dijo: Yo tengo para comer una comida que vosotros no sabis.
JN 1,9
'H| e |
||a
aa
;
;; e at|e|, e |at,.t :a|a a|a:e|, .,e.|e| .t; e|
-ece|.
Exista la luz verdadera que, al venir al mundo, alumbra a todo hombre.
Los trminos en negrilla son pronombres relativos: ellos introducen algunas
proposiciones (las proposiciones relativas: con doble subrayado en los ejemplos) que
se unen a las proposiciones principales (con subrayado sencillo en los ejemplos)
1
,
creando una relacin entre las proposiciones. El pronombre relativo, en efecto, sirve
para retomar un trmino presente en la frase precedente. Este trmino viene llamado
antecedente del pronombre (caracteres
b
bbo
oor
rrd
dda
aad
ddo
oos
ss en los ejemplos). El pronombre ralativo
debe concordar en gnero y nmero con el propio antecedente. Su caso en cambio,
depende de la funcin al interior de la frase en la cual se encuentra. En Mc 1,2 o es
masculino singular porque se refiere a ovcov (masculino singular); est al
nominativo porque tiene la funcin de sujeto (primer argumento) del verbo
kotookcuooci. En Jn 4,32 la forma del pronombre es femenino singular (qv) porque
1Vese la introduccin puntos 2.4.1 y 2.4.3, pp
est referida a |eoiv (femenino singular) est al caso acusativo en cuanto tiene la
funcin de objeto directo (segundo argumento) del verbo oiootc. En Jn 1,9 o es neutro
singular, porque se refiere a e (neutro, singular), y es nominativo porque es sujeto
(primer argumento) del eti,ci. Este es el cuadro completo de la declinacin del
pronombre relativo:
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N o oi q oi o o
A ov ou qv o o o
G ou ev q ev ou ev
D e oi q oi e oi
ATENCIN: No se deben confundir el artculo masculino singular nominativo o (sin
acento) y el pronombre relativo neutro singular nominativo o (con acento). Lo mismo
vale para el artculo nominativo femenino q y el pronombre relativo femenino
nominativo q. El pronombre relativo q (con espritu fuerte) se debe tambin distinguir
bien de la conjuncin q (con espritu dulce); esta conjuncin significa o o que cuando
est precedida de un comparativo.
El pronombre relativo puede encontrarse tambin regido por una preposicin y por
tanto en el caso habitualmente usado con aquella preposicin (cfr. El castellano en el
cual, por el cual, el cual, etc.):
MC11,2
u:a,.. .t; | -a| | -a.|a|t ua|, -at .uu;
.tc:e.ue.|et .t; au| .uc..
:
::a
aa
e
ee|
|| e.e..|e| .|` e|
eue.t; eu:a a|a:a| .-atc.| uca. au e| -at |....
Id a la aldea enfrente de vosotros, y tan pronto como entris en ella, encontraris un
pollino atado en el cual nadie se ha montado todava; desatadlo y traedlo.
JN 5,28
aua ,.. eue, et .,.at
a
aa
a
aa .| :a|.; et .|
et; |.tet; a-euceuct| ; |a|; aueu
No os admiris de esto, porque viene la hora en que todos los que estn en los
sepulcros oirn su voz.
USOS PARTICULARES DEL PRONOMBRE RELATIVO
La forma neutra del pronombre relativo puede ser usada sin antecedente para indicar
la cosa que, aquello que
MC 1,44
-at .,.t au a ea e.|t e.| .t:;, aa u:a,.
c.aue| e.te| a t..t -at :ec.|.,-. :.t eu
-aatceu ceu a :ec.a.| \auc;, .t; aute| auet;.
Mira, no digas nada a nadie, sino ve, mustrate al sacerdote y ofrece por tu limpieza
lo que Moiss orden, para testimonio a ellos.
En algunos casos la combinacin de una preposicin con el pronombre relativo neutro
da una conjuncin temporal (cuando, mientras, hasta que):
MC 2,19
eu|a|at et utet eu |u|a|e; .| a e |u|te; .` aua| .ct|
|c.u.t|, ece| ,e|e| .,euct| e| |u|te| .` aua| eu eu|a|at
|c.u.t|.
Acaso pueden ayunar los acompaantes del novio mientras el novio est con ellos?
Mientras tienen al novio con ellos, no pueden ayunar.
MC 13,30
`A| . ,a ut| et eu :a. ,.|.a au .,t; eu aua :a |a
,.|at.
En verdad os digo que no pasar esta generacin hasta que todo esto suceda.
A veces se encuentra una construccin de la frase relativa, en la cual algunas palabras
vienen omitidas (porque se da por descontado que el lector comprenda igualmente),
obteniendo as un periodo ms breve y eficaz. Un ejemplo es Mc 4,24:
.:.. t a-eu... .| a
.
..
a
aa ..t. .c.at ut|.
Cuidaos de lo que os. Con la medida con que midis, se os medir, y aun ms se os
dar.
Explicitando la construccin sinttica usada por Mc tendremos:
.|
.
..
a
aa .| a ..t. .c.at ut|.
EL PRONOMBRE RELATIVO INDEFINIDO
Existe tambin otro pronombre relativo ooti, qti, oti, un relativo indefinido y
corresponde al castellano: quien, quienquiera, cualquiera. A menudo sin embargo su
uso no es distinto del de o, q, o. Estas son las formas que se encuentran en el Nuevo
Testamento:
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oot oitivc qti oitivc oti otivo
A
G otou otou
D
Algunos ejemplos:
JN 8,53
cu .t,a| .t eu
:
::a
aa
e
ee
;
;; a| `Aaa , ect;
a :.a|.|, -at et :e|at a :.a|e|. t |a c.aue| :et.t;,
Eres t acaso mayor que nuestro padre Abraham que muri? Los profetas tambin
murieron; quin crees que eres?
JN 9,18
0u- .:tc.uca| eu| et `Ieueatet :.t aueu et | u|e;
-at a |..(.| .a; eeu .|a|ca| eu; ,e|.t; aueu eu a|a.(a|e;
Entonces los judos no le creyeron que haba sido ciego, y que haba recibido la vista,
hasta que llamaron a los padres del que haba recibido la vista.
ATENCIN: No se debe confundir la forma del nominativo neutro singular del pronombre
relativo indefinido oti (por cierto muy rara en el Nuevo Testamento) con la conjuncin
declarativa o causal oti que en cambio es muy frecuente!
VOCABULARIO
ovcooi
niego, reniego
ottooi
toco
cti,e
espero
koi e
lloro
tooooe
turbo
oio|oo, ou o
diablo
oiouqkq, q, q
pacto, alianza
oiokovio, o, q
ministerio, servicio
otco, oto, to
semilla
o_ioo, oto, to
divisin
oeo, oto, to
cuerpo
oqv
en verdad, verdaderamente
ioc
mira, aqu est
ioou
mira, aqu est
L E C C I N 28
EL PERFECTO ACTIVO
Observa las formas verbales en negrilla:
JN 3,18
e :tc.ua| .t; aue| eu -t|.at e e. :tc.ua| e
-. -tat, et :.:tc.u-.| .t; e e|ea eu e|e,.|eu;
uteu eu .eu.
El que cree en l no es condenado; pero el que no cree, ya ha sido
condenado, porque no ha credo en el nombre del unignito Hijo de Dios.
JN 8,31
..,.| eu| e `Iceu; :e; eu; :.:tc.u-ea; au a
`Ieueateu; .a | u.t; .t|. .| a e,a a .a, aa;
aat eu .c.
Entonces Jess deca a los judos que haban credo en l: Si vosotros permanecis
en mi palabra, verdaderamente sois mis discpulos;
MC 7,37
-at u:.:.tcca; ..:cce|e .,e|.; -aa; :a|a
:.:et-.|, -at eu; -a|eu; :et.t a -eu.t| -at eu;
a aeu; a.t|.
Y se asombraron en gran manera, diciendo: Todo lo ha hecho bien; aun a los sordos
hace or y a los mudos hablar.
JN 12,18
eta eue [-at| u:|c.| au a e e,e;, et -euca| eue
au e| :.:et-.|at e c.te|.
Por eso la multitud fue tambin a recibirle, porque haban odo que l haba hecho
esta seal.
JN 12,37
Tecau a e. au eu c.ta :.:et-ee; .:ec.| aua|
eu- .:tc.ue| .t; au e|,
Pero aunque haba hecho tantas seales delante de ellos, no crean en l.
Estas cinco formas vienen de los verbos tiotcu e, creo, y toic e, hago. Se nota de
inmediato que estas formas tienen un tema particular, porque ambas tienen un prefijo
tc-. La caracterstica del tema del perfecto es, en efecto, el redoblamiento: se redobla la
consonante inicial del tema verbal con la ayuda de la vocal c. En el Nuevo Testamento
se encuentran los siguientes modos del perfecto activo: indicativo (tctiotcukcv,
tctoiqkcv); participio (tctiotcuko to, tctoiqkoto) e infinito (tctoiqkcvoi). He
aqu el prospecto activo de u e:
INDICATIVO
SINGULAR PLURAL
1
a
persona
cuko cukocv
2
a
persona
cuko cukotc
3
a
persona
cukc(v) cukooi(v)
INFINITO PERFECTO ACTIVO: cukcvoi
PARTICIPIO
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N
cuke cukuio cuko cukotc cukuioi cukoto
A
cukoto cukuiov cuko cukoto cukuio cukoto
G
cukoto cukuio cukoto cukotev cukuiev cukotev
D
cukoti cukuio cukoti cukooi(v) cukuioi cukooi(v)
Ntese la presencia del k que caracteriza esta forma de perfecto, que podramos
llamar dbil. Son en general los verbos que tienen el tema en vocal (comprendidos
aquellos contractos al presente) que adoptan este modo de formar el perfecto. Para los
verbos contractos al presente (como toice visto en los ejemplos al inicio de la leccin)
se nota (como para el aoristo) el alargamiento de la vocal temtica (c/o se transforma en
q; o se transforma en e). Tambin muchos verbos con el tema en dental tienen el
perfecto dbil (oe,e tiene el perfecto ocoeko).
El indicativo perfecto va traducido, en general, con un pasado prximo
1
. Ms en
general el perfecto denota una accin completada en el pasado, pero cuyos efectos
perduran en el presente (esto vale para todos los modos).
EL PERFECTO FUERTE
Se puede formar el perfecto tambin sin el k, es decir siempre con el redoblamiento,
pero agregando directamente las desinencias al tema verbal (que puede como quiera que
sea sufrir algunas modificaciones). Un ejemplo es el perfecto del verbo oe (tema:
o-):
INDICATIVO
SINGULAR PLURAL
1
a
persona
coo coocv
2
a
persona
coo cootc
3
a
persona
coc(v) coooi(v)
INFINITO PERFECTO ACTIVO: cocvoi
PARTICIPIO
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N
coe couio coo cootc couioi cooto
A
cooto couiov coo cooto couio cooto
G
cooto couio cooto cootev couiev cootev
D
cooti couio cooti coooi(v) couioi coooi(v)
Para este tipo de perfecto se puede hablar de perfecto fuerte. Un perfecto fuerte
bastante frecuente es aquel del verbo c_ooi, cquuo:
JN 3,2
eue; .| :e; au e| |u-e; -at .t:.| aua at,
etea.| et a :e .eu .ua; eteac-ae; eue.t; ,a
eu|aat au a a c.ta :et.t| a cu :et.t;, .a | e
.e; .` aueu.
ste vino a Jess de noche y le dijo: Rab, sabemos que has venido de Dios como
maestro, porque nadie puede hacer las seales que t haces si Dios no est con l.
1
N.T: El pasado prximo del italiano corresponde al pretrito perfecto de la lengua castellana, esta forma verbal en
ambas lenguas se construye con el uso del auxiliar avere o essere (italiano) haber (castellano).
JN 3,19
au e. .ct| -tct; et e |a; .u.| .t; e| -ece|
-at ,a :ca| et a|a:et a e| e c-ee; e |a; |
,a aua| :e|a a .,a.
Y ste es el juicio: que la luz vino al mundo, y los hombres amaron ms las tinieblas
que la luz, pues sus acciones eran malas.
Va notado que las desinencias de estas dos formas de perfecto son activas: el perfecto
de c_ooi no es deponente, sino activo.
PRECISIONES SOBRE EL REDOBLAMIENTO
Para los verbos cuyo tema comienza con una consonante aspirada (u, , _), en el
redoblamiento se usa la consonante tenue correspondiente (en el orden: t, t, k). Este es
un ejemplo con el verbo ic e:
JN 16,27
au e; ,a e :a |t.t ua;, et u.t; .. :.|t-a.
-at :.:tc.u-a. et .,a :aa .eu .e|.
...pues el Padre mismo os ama, porque vosotros me habis amado y habis credo que
yo sal del Padre.
Para los verbos cuyo tema comienza con vocal, el redoblamiento se tiene mediante el
alargamiento de la vocal. He aqu un ejemplo con el verbo ci,e:
MC 1,15
:.:aat e -ate; -at ,,t-.| act.ta eu .eu
El tiempo se ha cumplido y el reino de Dios se ha acercado
Para los verbos cuyo tema comienza con dos consonantes o con una consonante
doble, el redoblamiento se obtiene anteponiendo c. Se comporta as, por ejemplo, el
verbo iotqi (tema verbal oto- / otq-):
JN 1,26
a :.-t auet; e `Iaa||; . ,a| .,a a:t,a .| ueat
.ce; ua| .c-.| e| u.t; eu- etea.,
Juan les respondi, diciendo: Yo bautizo en agua, pero entre vosotros est Uno a
quien no conocis.
Esta ltima regla no vale en el caso en el cual la segunda consonante sea una lquida o
una nasal (, , , v): en tal circunstancia se redobla la primera consonante. Este es un
ejemplo con el verbo ko,e (tema verbal: ko-):
JN 1,15
`Iaa ||; au.t :.t aueu -at -.-a,.| .,a| eue;
| e| .t:e| e e:tca eu .,e.|e; .:ec.| eu
.,e|.|, et :ae; eu |.
Juan dio testimonio de l y clam, diciendo: ste era del que yo deca:
"El que viene despus de m, es antes de m, porque era primero que yo."
ATENCIN: No se debe nunca confundir el aumento, que caracteriza los tiempos histricos
del indicativo (imperfecto, aoristo y pluscuamperfecto) con el redoblamiento (que
caracteriza el perfecto y se encuentra en todos los modos!).
Como para el aoristo, el tema del perfecto puede ser bastante diverso del tema del
presente (la forma que se encuentra en el diccionario). Tambin respecto al tema verbal,
las modificaciones propias del perfecto a menudo no se limitan al redoblamiento. As
por ejemplo, el perfecto del verbo ce y ciqko; del verbo oo e y c eoko. Para
tener un cuadro completo, conviene consultar la tabla de los paradigmas (pp).
EL PERFECTO DE LOS VERBOS EN -i
Los verbos en -i al perfecto no tienen diferencias respecto a los verbos en -e. Una
vez construido el tema del perfecto (se puede remitir a la tabla de los paradigmas, pp),
adoptan las mismas desinencias. Se debe solo poner atencin a que:
los verbos tiuqi, oioei e iqi tienen el aoristo indicativo activo con el -k-, que sin
embargo no se debe confundir con el perfecto, que tiene tambin el -k-: la diferencia
est en el tema! Para reconocer los tiempos verbales se debe siempre absolutamente
reconocer el tema;
los verbos tiuqi, oioei, iotqi e iqi tienen un redoblamiento tambin al
presente, no se debe por tanto confundir oioe- / oioo- (tema del presente) con ocoe- /
ocoo- (tema del perfecto); tiuq- / tiuc- (tema del presente) con tcuc (tema del perfecto),
iotq- / ioto- (tema del presente) con cotq- / coto- (tema del perfecto); iq- / ic- (tema
del presente) con ci- (tema del perfecto).
Algunos ejemplos:
JN 10, 29
e :a eu e e.ea-. | et :a |a| .t,e| .ct|, -at
eue.t; eu|aat a :a ,.t| .- ; ,.te; eu :ae;.
Mi Padre que me las dio es mayor que todos, y nadie las puede arrebatar de la mano
del Padre.
JN 11,34
-at .t:.| :eu ..t-a. au e|, .,euct| aua -ut., .,eu -at te..
Y dijo: Dnde lo pusisteis? Le dijeron : Seor, ven y ve.
JN 11,42
.,a e. e.t| et :a |e. eu a-eu.t;, aa eta e| e,e|
e| :.t.caa .t:e|, t|a :tc.ucact| et cu . a:.c.ta;.
Yo saba que siempre me oyes; pero lo dije por causa de la multitud que me rodea,
para que crean que t me has enviado.
VOCABULARIO
oto,e
aferro
o_ooi
inicio
cc_ooi
salgo
koivo e
contamino, profano
oioo_q, q, q
doctrina
oikoioouvq, q, q
justicia
tckvov, ou to
hijo
uokq, q, q
prisin
ooti, qti, oti
quienquiera, que, el cual
ckooto, q, ov
cada uno
ctco, o, ov
otro
ooo, q, ov
cuanto, tan grande
tooo, q, ov
cuanto, cuanto grande
oqou (acc.), oqev
(gen.), oqoi (dat.)
uno y otro pronombre recproco
(siempre plural) usado en el NT
casi exclusivamente al masculino
L E C C I N 29
EL PLUSCUAMPERFECTO
Con el tema del perefecto se construye otro tiempo verbal, el pluscuamperfecto (el
tiempo menos frecuente en el Nuevo Testamento). Este es un ejemplo:
LC 8,29
:eet; ,a ,e|et; cu|:a -.t au e| -at . e.c.u.e a uc.ct| -at
:.eat; |uacce.|e; -at etacca| a
e.ca au|.e u:e eu eate|teu .t; a; .eu;.
Pues muchas veces se haba apoderado de l, y estaba atado con cadenas y grillos y
bajo guardia; a pesar de todo rompa las ataduras y era impelido por el demonio a
los desiertos.
ouvqtokci es del verbo ouvoto,e, aferro. El pluscuamperfecto describe una
accin ya cumplida en relacin a un punto en el pasado; corresponde (ms o menos) al
pluscuamperfecto castellano. Este es el pluscuamperfecto de ue y de oe:
u e oe
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
(c)cukciv (c)cukcicv (c)cociv (c)cocicv
2
a
(c)cukci (c)cukcitc (c)coci (c)cocitc
3
a
(c)cukci (c)cukcioov (c)coci (c)cocioov
El pluscuamperfecto se encuentra solo al modo indicativo; siendo un tiempo histrico
(referido al pasado) debera tener el aumento. En el Nuevto Testamento, sin embargo, el
aumento es a menudo omitido: para distinguir entre perfecto y pluscuamperfecto
indicativo es necesario por tanto prestar atencin a las desinencias. Aqu estn otros dos
ejemplos de pluscuamperfecto:
MC 15,7
| e. e .,e.|e; Paaa ; .a a| cactaca|
e.e..|e; ett|.; .| cac.t |e|e| :.:et-.tca|.
Y uno llamado Barrabs haba sido encarcelado con los sediciosos que haban
cometido homicidio en la insurreccin.
LC 22,13
a :.e|.; e. .ue| -aa; .t-.t au et; -at etaca| e :ac,a.
Entonces ellos fueron y encontraron todo tal como l les haba dicho; y prepararon
la Pascua.
tctoiqkcioov es una forma de pluscuamperfecto del verbo toic e; la forma ciqkci
es del verbo ce.
EL VERBO oioo
Se trata de un verbo particular, que se encuentra solamente con el tema del perfecto,
pero tiene significado de presente: oioo (indicativo perfecto activo 1
a
sg.) se traduce: se,
conozco. El pluscuamperfecto tiene, en consecuencia, valor de imperfecto (saba,
conoca). Adems del participio perfecto activo y el infinito perfecto activo, para este
verbo se encuentra tambin el imperativo perfecto activo (que no se encuentra para los
otros verbos). No hay formas medias y pasivas de este verbo. Este es el prospecto:
INDICATIVO ACTIVO IMPERATIVO ACTIVO
PERFECTO PLUSCUAMPERFECTO PERFECTO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
oioo oioocv qociv qocicv
2
a
oioo oiootc qoci qocitc ioui iotc
3
a
oioc(v) oioooiv qoci qocioov iote ioteoov
PARTICIPIO ACTIVO
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N cioe ciouio cioo ciootc ciouioi ciooto
A ciooto ciouiov cioo ciooto ciouio ciooto
G ciooto ciouio ciooto ciootev ciouiev ciootev
D ciooti ciouio ciooti cioooi(v) ciouioi cioooi(v)
INFINITO: ciocvoi.
Algunos ejemplos:
MC 4,13
Kat .,.t au et; eu- etea. | :aae| au |, -at
:a; :a ca; a; :aaea ; ,|ac.c.,
Y les dijo : No entendis esta parbola? Cmo, pues, comprenderis todas las
parbolas?
MC 4,27
-at -a.ue -at .,.tat |u-a -at .a|, -at e
c:ee; aca -at -u |at a; eu- ete.| au e;.
y se acuesta y se levanta, de noche y de da, y la semilla brota y crece; cmo, l no lo
sabe.
MC 5,33
e. ,u| |e.tca -at .euca, .teuta e ,.,e|.| au ,
.| -at :ec.:.c.| aua -at .t:.| aua :aca| | a.ta|.
Entonces la mujer, temerosa y temblando, dndose cuenta de lo que le haba
sucedido, vino y se postr delante de l y le dijo toda la verdad.
MC 6,20
e ,a 'Hae; .|e.te e| `Iaa|||, .tea; au e| a|ea
et-ate| -at a,te|, -at cu|..t aue|, -at a-euca;
au eu :ea :e.t, -at e.a; aueu -eu.|.
Porque Herodes tema a Juan, sabiendo que era un hombre justo y santo, y lo
mantena protegido. Y cuando le oa se quedaba muy perplejo, pero le gustaba
escucharlo.
MC 9,6
eu ,a e.t t a :e-t, .-|eet ,a .,.|e|e.
Porque l no saba qu decir, pues estaban aterrados.
EL PERFECTO MEDIO Y PASIVO
Observa las palabras en negrilla:
MC 1,2
Kaa; ,.,a:at .| a `Hcata a :e|
Como est escrito en el profeta Isaas
MC 1,6
-at | e `Iaa ||; .|e.eu.|e; t,a; -aeu
Juan estaba vestido de pelo de camello
La forma cottoi viene del verbo oe, escribo. Se nota de inmediato el
redoblamiento el cual nos dice que se trata de una forma de perfecto. La desinencia no
corresponde a ninguna de las formas de perfecto activo: se trata de un indicativo
perfecto pasivo. La forma cvocoucvo viene del verbo cvou e, visto. Se nota el
redoblamiento (insertado despus de cv porque se trata de un verbo compuesto!) y
sabemos por tanto que es un perfecto. Con un poco de atencin al texto griego, el
estudiante podra comprender que la forma cvocoucvo es usada como adjetivo de
Ieovvq. Se trata por tanto de un participio perfecto. No es activo (esto lo
comprendemos por las desinencias) y no es tampoco pasivo (porque est el acusativo
ti_o y por tanto el verbo tiene un objeto directo, que los verbos pasivos no pueden
tener nunca), es medio. Como ocurra para el presente, al perfecto no se tiene ninguna
diferencia morfolgica entre ditesis media y ditesis pasiva. Las desinencias son
similares a aquellas usadas para el presente/imperfecto medio o pasivo, pero no tienen la
vocal temtica (c / o). Se puede confrontar el prospecto del perfecto medio y pasivo:
INDICATIVO
PERFECTO PLUSCUAMPERFECTO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
cuoi cucuo (c)cuqv (c)cucuo
2
a
cuooi cuouc (c)cuoo (c)cuouc
3
a
cutoi cuvtoi (c)cuto (c)cuvto
IMPERATIVO
SINGULAR PLURAL
1
a
2
a
cuoo cuouc
3
a
cuoue cuoueoov
INFINITO: cuouoi
PARTICIPIO: cucvo, cucvq, cucvov
Al medio y al pasivo no hay diferencia entre perfecto fuerte y dbil. Veamos
algunos ejemplos:
MC 1,15
:.:aat e -ate; -at ,,t-.| act.ta eu .eu
.a|e.t. -at :tc.u.. .| a .ua,,.ta.
El tiempo se ha cumplido y el reino de Dios se ha acercado; arrepentos y creed en el
evangelio.
HCH 17,23
et.,e.|e; ,a -at a|a.aa| a c.acaa ua| .ue|
-at ae| .| a .:.,.,a:e `A,|aca .a. e eu|
a ,|eeu|.; .uc..t., eue .,a -aa,,.a u t|.
Porque mientras pasaba y observaba los objetos de vuestra adoracin, hall tambin
un altar con esta inscripcin: Al Dios desconocido. Pues lo que vosotros adoris sin
conocer, eso os anuncio yo.
Mientras en el Nuevo Testamento no se encuentran formas de imperativo perfecto
activo (excepto para el verbo oioo), se encuentran algunas (muy pocas en verdad) de
imperativo perfecto pasivo y de imperativo perfecto medio. En los evangelios hay solo
un caso de imperativo perfecto pasivo: en Mc 4,39 la forma tcieoo es del verbo
io e; siendo un perfecto, tiene el redoblamiento, y siendo un verbo contracto al
presente, tiene el alargamiento de la vocal temtica antes de la desinencia; literalmente
se traduce: s silenciado:
MC 4,39
-at et.,..t; .:.tc.| a a|.a -at .t:.| aa cc cta:a,
:.|tace. -at .-e:ac.| e a|.e; -at .,.|.e ,a| .,a .
Y levantndose, reprendi al viento, y dijo al mar: Clmate, sosigate! Y el viento
ces, y sobrevino una gran calma.
VOCABULARIO
ooto,ooi
saludo
ctiiveoke
conozco
ctikoc e
llamo, invoco
tooce
presento, ofrezco
tee
como
utovto e
encuentro
uo e
levanto
ovco e
manifiesto
uvo, q, ov
desnudo
ocio, o, ov
diestro
ocutco,o ov
segundo
kutto, q, ov
escondido
cuko, q, ov
blanco
oito, q, ov
restante
okoio, o ov
bienaventurado
L E C C I N 30
EL PRESENTE SUBJUNTIVO
Observa los verbos en negrilla:
MC 1,38
-at .,.t au et; a,a.| a a,eu .t; a; .,e.|a; -ae:e.t;, t|a -at
.-.t -ua .t; eue ,a .e|.
Y l les dijo: Vamos a otro lugar, a los pueblos vecinos, para que predique tambin
all, porque para eso he salido.
MC 1,40
Kat .,.at :e; au e| .:e; :aa-aa| aue| [-at ,e|u:.a|| -at
.,a| aua et .a| .; eu|acat . -aatcat.
Y vino a l un leproso rogndole, y arrodillndose le dijo: Si quieres, puedes
limpiarme.
MC 3,9
-at .t:.| et; aat; au eu t|a :eta te| :ec-a. aua eta e|
e,e| t|a tact| au e|
Y dijo a sus discpulos que le tuvieran lista una barca por causa de la multitud, para
que no le oprimieran;
MC 4,27
-at -a.ue -at .,.tat |u-a -at .a|, -at e c:ee; aca -at
-u|at a; eu- ete.| au e;.
y se acuesta y se levanta, de noche y de da, y la semilla brota y crece; cmo, l no lo
sabe.
JN 21,25
Ect| e. -at aa :ea a .:etc.| e `Iceu;, a t|a .a| ,a|at -a`
.|, eue` aue| etat e| -ece| ,acat a ,a|e.|a tta.
Y hay tambin muchas otras cosas que Jess hizo, que si se escribieran en detalle,
pienso que ni aun el mundo mismo podra contener los libros que se escribiran.
oecv viene del verbo oe, conduzco, ucq del verbo uce, quiero, ui|eoiv del verbo ui|e,
aprieto, angustio; cciqtoi del verbo ccie, me levanto; oqtoi del verbo oe, escribo. El
tema usado es el del presente, pero las desinencias no corresponden a aquellas del indicativo, ni del
imperativo. Se trata de formas al modo subjuntivo: las primeras tres son activas, mientras la cuarta es
media y la ltima pasiva. Lo que distingue las desinencias del subjuntivo de las del indicativo es que,
mientras el indicativo tiene las desinencias con la vocal breve (c u o), el subjuntivo tiene las
desinencias con la vocal larga (q u e). Estos son los prospectos del subjuntivo presente de u e y cii:
u e cii
SUBJ. PRESENTE ACTIVO SUBJ. PRES. MED./PAS. SUBJ. PRESENTE ACTIVO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
ue uecv ueoi ue cuo e ecv
2
a
uq uqtc uq uqouc q qtc
3
a
uq ueoi(v) uqtoi uevtoi q eoi(v)
Tambin para el subjuntivo, las formas del presente medio son idnticas a las formas
del presente pasivo.
EL SUBJUNTIVO PRESENTE DE LOS VERBOS CONTRACTOS
Para los verbos contractos el subjuntivo presente, aplicando las habituales reglas de
contraccin es:
ic e
SUBJ. PRESENTE ACTIVO SUBJ. PRES. MED./PAS.
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
ie iecv ieoi iecuo
2
a
iq iqtc iq iqouc
3
a
iq ieoi(v) iqtoi ievtoi
ic e
SUBJ. PRESENTE ACTIVO SUBJ. PRES. MED./PAS.
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
oote ootecv ooteoi oote cuo
2
a
ooto oototc ooto ootoouc
3
a
ooto ooteoi(v) oototoi ootevtoi
oqo e
SUBJ. PRESENTE ACTIVO SUBJ. PRES. MED./PAS.
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
oqe oqecv oqeoi oqecuo
2
a
oqoi oqetc oqoi oqeouc
3
a
oqoi oqeoi(v) oqetoi oqevtoi
EL SUBJUNTIVO PRESENTE DE LOS VERBOS EN -i
El subjuntivo presente de los verbos en -i es raro en el Nuevo Testamento. El
subjuntivo presente medio o pasivo no se encuentra nunca. Para el subjuntivo presente
activo se encuentran estas formas:
toooioe (1Cor 15,24) = subjuntivo presente activo 3
a
singular de toooioei;
ouvieoiv (Mc 4,12; Lc 8,10) = subjuntivo presente activo 3
a
plural de ouviqi;
tootiueoiv (Mc 6,1; 8,6) = subjuntivo presente activo 3
a
plural de tootiuqi.
EL SUBJUNTIVO AORISTO
Observa los verbos evidenciados:
MC 4,16
-at euet .tct| et .:t a :.ae c:.te.|et, et ea| a-eucact| e|
e,e| .u u; .a ,aa; aa|euct| aue|,
Y de igual manera, estos en que se sembr la semilla en pedregales son los que al or
la palabra enseguida la reciben con gozo;
MC 1,44
ea e.|t e.| .t:;, a a u:a,. c.aue| e.te| a t..t -at
:ec.|.,-. :.t eu -aatceu ceu a :ec.a.| \auc;.
Mira, no digas nada a nadie, sino ve, mustrate al sacerdote y ofrece por tu limpieza
lo que Moiss orden.
MC 7,4
-at a:` a,ea ; .a| a:tca|at eu- . cteuct|, -at a a :ea
.ct| a :a.ae| -a.t|
y cuando vuelven de la plaza, no comen a menos de que se laven; y hay muchas otras
cosas que han recibido para observarlas
Se deberan reconocer los temas del aoristo okouo-, cit- y |ottio-. Las desinencias
son las mismas del subjuntivo presente: se trata en efecto de subjuntivos aoristos. He
aqu el prospecto del subjuntivo aoristo de u e (aoristo dbil o primero o sigmtico) y
de |oe (aoristo fuerte o segundo o temtico):
AORISTO DBIL u e
ACTIVO MEDIO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
uoe uoecv uoeoi uoecuo
2
a
uoq uoqtc uoq uoqouc
3
a
uoq uoeoi(v) uoqtoi uoevtoi
AORISTO DBIL |oe
ACTIVO MEDIO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
|oe |oecv |oeoi |oecuo
2
a
|oq |oqtc |oq |oqouc
3
a
|oq |oeoi(v) |oqtoi |oevtoi
Para el aoristo subjuntivo pasivo se usa el tema propio del aoristo pasivo:
AORISTO PASIVO DBIL u e AORISTO PASIVO FUERTE oive
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
uue uuecv ove ovecv
2
a
uuq uuqtc ovq ovqtc
3
a
uuq uueoi(v) ovq oveoi(v)
Veamos aun un par de ejemplos:
JN 12,23
e e. `Iceu; a:e-t|.at auet; .,a| .u.| aa t|a
eeac e ute; eu a|a:eu.
Jess les respondi , diciendo: Ha llegado la hora para que el Hijo del Hombre sea
glorificado.
JN 12,40
.u |a-.| au a| eu; e|aeu; -at .:aac.|
au a| | -aeta|, t|a teact| et; e|aet; -at
|ecact| -aeta -at ca|act|, -at taceat aueu;.
l ha cegado sus ojos y endurecido su corazn, para que no vean con los ojos y
entiendan con el corazn, y se conviertan y yo los sane.
La forma oooouq es del verbo ooo,e; otoeoiv es del verbo otce.
EL SUBJUNTIVO AORISTO DE LOS VERBOS EN -i
Este es el prospecto del subjuntivo aoristo de los verbos en -i difciles:
oioei tiuqi
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
oe oecv ue uecv
2
a
oe oetc uq uqtc
3
a
oe / ooi / oeq oeoi(v) uq ueoi(v)
iotqi
1
-iq-i
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
ote otecv e ecv
2
a
otq otqtc q qtc
3
a
otq oteoi(v) q eoi(v)
Algunos ejemplos:
MC 7,32
Kat |.euct| aua -a|e| -at e,ta e| -at
:aa-aeuct| aue| t|a .:t au a | ,.ta.
Y le trajeron a uno que era sordo y que hablaba con dificultad, y le rogaron que
pusiera la mano sobre l.
MC 8,37
t ,a eet a|a:e; a|a a,a ; (u,; aueu,
Pues qu dar un hombre a cambio de su alma?
1
Se recuerda que este verbo tiene tambin un subjuntivo aoristo dbil, que se conjuga como el subjuntivo aoristo de
u e.
JN 6,39
eue e. . ct| e .a eu :.(a|e; ., t|a :a| e
e.ea-.| et a:e.ca . aueu, aa a|acca au e
.| .c,a .a .
Y esta es la voluntad del que me envi: que de todo lo que l me ha dado yo no
pierda nada, sino que lo resucite en el da final.
JN 11,48
.a| a|a.| au e| eua;, :a |.; :tc.uceuct| .t; aue|,
-at ..uce|at et 'Paatet -at a euct| a| -at e|
e:e| -at e .|e;.
Si le dejamos seguir as, todos van a creer en l, y los romanos vendrn y nos
quitarn nuestro lugar y nuestra nacin.
El subjuntivo aoristo medio de estos verbos es raro; se encuentra solo en Rm 13,12:
|u :e.-e(.|, e. .a ,,t-.|. a:ea.a eu| a
.,a eu c-eeu;, .|euca.a e. a e :a eu |ae;.
La noche est muy avanzada, y el da est cerca. Por tanto, desechemos las obras de
las tinieblas y vistmonos con las armas de la luz.
El subjuntivo aoristo pasivo de los verbos en -i se conjuga como el subjuntivo
aoristo pasivo de ue.
El subjuntivo aoristo activo del verbo iveoke es similar al de oioei, mientras el
subjuntivo aoristo activo de |oive es similar a aquel de iotqi (aoristo fortsimo).
MC 9,30
-at eu- ..| t|a t; ,|et
Saliendo de all, iban pasando por Galilea, y l no quera que nadie lo supiera.
JN 7,51
e |ee; a| -t|.t e| a |a:e| . a | a-euc
:ae| :a` aueu -at ,|a t :et.t,
Acaso juzga nuestra ley a un hombre a menos que le oiga primero y sepa lo que
hace?
JN 4,47
a :.| :e; aue| -at aa t|a -aa -at tacat
au eu e| ute|, ..| ,a a:e|c-.t|.
[un funcionario del rey] fue a su encuentro y le suplicaba que bajara y sanara a su
hijo, porque estaba al borde de la muerte.
DIFERENCIA ENTRE SUBJUNTIVO AORISTO
Y SUBJUNTIVO PRESENTE
Para la diferencia entre subjuntivo aoristo y subjuntivo presente repetimos cuanto se
ha dicho ya a propsito del imperativo, infinito y participio: en general se habla de un
sentido puntual del aoristo y continuo del presente. Ulteriores precisiones se pueden
tener consultando las gramticas avanzadas de griego.
EL SUBJUNTIVO PERFECTO DEL VERBO oioo
El subjuntivo perfecto activo es raro en el Nuevo Testamento. Se encuentran formas
de subjuntivo del verbo oioo (perfecto con valor de presente):
MC 2,10
t|a e. .te. et .eucta| . ,.t e ute; eu a|a:eu
a |t.|at aata; .:t ; ,;- .,.t a :aaut-a
Pues para que sepis que el Hijo del Hombre tiene autoridad en la tierra para
perdonar pecados (dijo al paraltico):
1COR 2,12
.t; e. eu e :|.ua eu -eceu .a e.| a a e
:|.ua e .- eu .eu, t|a .tea.| a u:e eu .eu ,atc.|a t|
Y nosotros hemos recibido, no el espritu del mundo, sino el Espritu que viene de
Dios, para que conozcamos lo que Dios nos ha dado gratuitamente,
1COR 13,2
-at .a| . ,a :e|.ta| -at .tea a ucta :a|a
Y si tuviera el don de profeca, y entendiera todos los misterios
1TM 3,15
.a| e. aeu|a, t|a .te; :a; e.t .| et-a .eu a |ac.|.cat.
pero en caso que me tarde, te escribo para que sepas cmo debe conducirse uno en la
casa de Dios.
EL SUBJUNTIVO PERFECTO PERIFRSTICO
Fuera de los casos vistos en el pargrafo precedente, el subjuntivo perfecto (activo,
medio y pasivo) es perifrstico, es decir formado por el subjuntivo del verbo cii +
participio perfecto:
SANT 5,15
-at .,..t aue| e -ute; -a| aata; :.:et-a;,
a |.c.at aua.
y el Seor lo levantar, y si ha cometido pecados le sern perdonados.
JN 17,19
-at u:. au a| . ,a a ,ta,a .aue|, t|a act| -at au et
,tac.|et .| a.ta .
Y por ellos yo me santifico, para que ellos tambin sean santificados en la verdad.
VOCABULARIO
ctiotce
me vuelvo, torno
ctitiuqi
pongo sobre
iuo,e
lapido
u e
suelto
ci,e
divido
toiotqi
llevo cerca, ofrezco, muestro
ouvoi, ce, q
potencia
cuvo, ou, to
pueblo
uov, ou, to
perfume, ungento
_oi, ito, q
gracia
ouvoto, q, ov
posible, potente, capaz
iko, o, ov
pequeo
ovocvq, c
nico (de hijo)
tte_o, q, ov
pobre
cvcko
prep. (+gen.): por; por el
hecho que
c e
conj.: hasta que; (+gen.):
hasta
tcov
prep. (+gen.): ms all
L E C C I N 31
USO DEL SUBJUNTIVO
Mientras el indicativo es el modo usado para hacer afirmaciones y el imperativo para
ordenar, el subjuntivo es usado en general en las proposiciones subordinadas
(dependientes de otras proposiciones), para expresar una eventualidad. En realidad una
definicin general no da suficiente cuenta de todos los modos en los cuales se puede
usar el subjuntivo. Enseguida elencamos algunos casos en los cuales se usa el
subjuntivo.
CON LA CONJUNCIN SUBORDINANTE ivo
Un uso frecuente del subjuntivo es en una frase introducida por ivo. Este tipo de frase
puede indicar el objetivo o el fin de la accin precedente (proposicin final):
MC 1,38
-at .,.t au et; a ,a.| aa,eu .t; a; .,e.|a;
-ae:e.t;, t|a -at .-.t -ua .t; eue ,a .e|.
Y l les dijo : Vamos a otro lugar, a los pueblos vecinos, para que predique tambin
all, porque para eso he salido.
MC 3,14
-at .:etc.| eae.-a t|a act| .` au eu -at t|a
a:ec. aueu; -ucc.t|
Y design a doce, para que estuvieran con l y para enviarlos a predicar,
MC 4,12
t|a .:e|.; .:act| -at teact|, -at a -eue|.;
a-euact| -at cu|tact|, :e. .:tc.(act| -at a |. au et;.
para que viendo vean pero no perciban, y oyendo oigan pero no entiendan, no sea
que se conviertan y sean perdonados.
Despus de un verbo que expresa una orden se puede encontrar una frase con ivo +
subjuntivo que indica el contenido de la orden (=el objeto del verbo que designa el acto
de ordenar, proposicin objetiva):
MC 6,8
-at :a,,.t.| auet; t|a e.| atact| .t; eee| .t
aee| e|e|, a e|, :a|, .t; | ,a|| ,a-e|,
y les orden que no llevaran nada para el camino, sino slo un bordn; ni pan, ni
alforja, ni dinero en el cinto;
MC 7,36
-at et.c.tae auet; t|a e.|t .,act| ece| e. auet;
et.c..e, auet ae| :.tcce.e| . -ucce|.
Y Jess les orden que a nadie se lo dijeran; pero mientras ms se lo ordenaba, tanto
ms ellos lo proclamaban.
Este uso se extiende tambin despus de verbos que indican la accin de hablar o
decir; en estos casos se puede encontrar ivo + subjuntivo para indicar el contenido del
discurso (discurso indirecto):
MC 3,9
-at .t:.| et; aat; au eu t|a :etate| :ec-a.
au a eta e| e,e| t|a tact| aue|
Y dijo a sus discpulos que le tuvieran lista una barca por causa de la multitud, para
que no le oprimieran;
MC 5,18
Kat .at|e|e; aueu .t; e :ete| :a.-a .t aue| e
eate|tc.t; t|a .` aueu .
Al entrar l en la barca, el que haba estado endemoniado le rogaba que le dejara
acompaarle.
La multiplicidad de los usos de ivo + subjuntivo en el Nuevo Testamento
1
puede crear
cualquier diversidad en la traduccin. Mc 6,12
Koi ccuovtc ckquov ivo ctovoeoiv, viene traducido: Y partidos, predicaban
1
Adems de aquellos aqu explicados existen otros. Se remite a las gramticas de griego avanzado.
que la gente se convirtiera. Pero se podra tambin traducir: Y partidos, predicaban,
para que la gente se convirtiera. En esta frase se puede entender, en efecto, la
conversin sea como contenido de la predicacin, sea como su finalidad.
La forma negativa de las frases construidas con ivo + subjuntivo es:
ivo + q + subjuntivo, o solamente q + subjuntivo:
MC 3,12
-at :ea .:.ta auet; t|a aue| |a|.e| :etcact|.
Y les adverta con insistencia que no revelaran su identidad.
MC 5,10
-at :a.-a.t aue| :ea t|a aua a:ec.t . a ; ,aa;.
Entonces le rogaba con insistencia que no los enviara fuera de la tierra.
MC 4,12
t|a .:e|.; .:act| -at teact|,
-at a -eue|.; a -euact| -at cu|tact|,
:e. .:tc.(act| -at a|. auet;.
para que viendo vean pero no perciban, y oyendo oigan pero no entiendan, no sea
que se conviertan y sean perdonados.
MC 5,7
-at -a a; |a| .,a .,.t t .et -at cet, `Iceu ut.
eu .eu eu u(tceu, e-t,a c. e| .e|, . aca|tc;.
y gritando a gran voz, dijo : Qu tengo yo que ver contigo, Jess, Hijo del Dios
Altsimo? Te imploro por Dios que no me atormentes.
CON LA CONJUNCIN SUBORDINANTE ote
La proposicin que indica el objetivo o el fin, adems de ivo, puede ser construida,
ms raramente con ote + subjuntivo:
MC 3,6
-at ..e|.; et 1atcatet .uu; .a a| 'Haeta|a|
cueute| .eteeu| -a` aueu e:a; au e| a:e.cact|.
Pero cuando los fariseos salieron, enseguida comenzaron a tramar con los
herodianos en contra de Jess, para ver cmo podran destruirle.
LC 10,2
..,.| e. :e; aueu; e .| .tce; :eu;, et e. .,a at
et,et e.. eu| eu -uteu eu .tceu e:a; .,aa;
.-a .t; e| .tce| au eu.
Y les deca: La mies es mucha, pero los obreros pocos; rogad, por tanto, al Seor de
la mies que enve obreros a su mies.
EN PROPOSICIONES INDETERMINADAS
Las proposiciones indeterminadas son aquellas introducidas por un pronombre
relativo no referido a una persona precisa y por una conjuncin/adverbio que indican
tiempo o lugar no determinado. A menudo en griego la indeterminacin es sealada por
la partcula an o ean (que no se traducen). Estos son algunos ejemplos:
Con un pronombre relativo
MC 3,29
e; e` a | ac|c .t; e :|.ua e a,te|, eu- .,.t
a |.ct| .t; e| ata|a, a a .|e,e; .ct| ata|teu a aae;.
pero cualquiera que blasfeme contra el Espritu Santo no tiene jams perdn, sino
que es culpable de pecado eterno.
MC 3,35
e; a| :etc e .a eu .eu, eue; ae.|e; eu -at
a e.| -at .ct|.
Porque cualquiera que hace la voluntad de Dios, se es mi hermano y mi hermana y
mi madre.
MC 8,35
e; ,a .a| . | (u,| aueu cacat a :e.c.t au|
Porque el que quiera salvar su vida, la perder
MC 10, 43
eu, eua; e. .ct| . | ut|, a` e; a | . .,a;
,.|.cat .| ut| .cat u a| eta-e|e;,
Pero entre vosotros no es as, sino que cualquiera de vosotros que desee llegar a ser
grande ser vuestro servidor,
En este grupo entra tambin Mc 4,26-27 donde el sustantivo ovueto indica un
hombre cualquiera:
MC 4,26-27
Kat ..,.| eua; .ct| act.ta eu .eu a; a|a:e;
a e| c:ee| .:t ; ,; -at -a.ue -at .,.tat
|u-a -at .a|, -at e c:ee; aca -at -u |at a;
eu- ete.| au e;.
Deca tambin: El reino de Dios es como un hombre que echa semilla en la tierra y se
acuesta y se levanta, de noche y de da, y la semilla brota y crece; cmo, l no lo
sabe.
Con indicacin de tiempo
MC 2,20
..uce|at e. .at ea| a :a a:` aua| e |u|te;, -at e.
|c.uceuct| .| .-.t| .a .
Pero vendrn das cuando el novio les ser quitado, y entonces ayunarn en aquel
da.
MC 13,11
-at ea| a ,act| ua; :aaetee|.;, :e.t|a. t
ac., a` e .a | ee ut| .| .-.t| aa eue
a.t. eu ,a .c. u.t; et aeu|.; aa e :|.ua e a ,te|.
Y cuando os lleven y os entreguen, no os preocupis de antemano por lo que vais a
decir, sino que lo que os sea dado en aquella hora, eso hablad; porque no sois
vosotros los que hablis, sino el Espritu Santo.
otov est compuesto de otc + ov. Con otc cuando el verbo est al indicativo
2
, con
otov cuando, qualora est al subjuntivo.
EN EL PERODO HIPOTTICO (PROP. CONDICIONALES)
En griego la conjuncin ci si (+ indicativo) es la ms frecuente para introducir las
proposiciones que contienen una condicin. Sin embargo, si la condicin se refiere al
futuro o a un caso general, puede venir expresada por cov (que en este caso se traduce
si) seguido del subjuntivo:
MC 3,24
-at .a| act.ta .|` .au| .tc, eu eu|aat ca|at act.ta
.-.t|
Y si un reino est dividido contra s mismo, ese reino no puede perdurar.
MC 9,43
Kat .a| c-a|eat, c. ,.t ceu, a :e-e(e| au|
Y si tu mano te es ocasin de pecar, crtala.
MC 9,47
.a| e e|ae; ceu c-a|eat, c., .-a. au e|
Y si tu ojo te es ocasin de pecar, scatelo.
EL SUBJUNTIVO EXHORTATIVO
En este caso el subjuntivo se encuentra en una proposicin independiente y/o
principal, y suple la falta de la primera persona del imperativo:
MC 4,30
Kat ..,.| :a; eetaca.| | act.ta| eu .eu .|
t|t au | :aae a.|,
2
Como en Mc 11,1:
Koi otc ci,ouoiv ci Icooouo ci Bquoq koi Bquoviov to to oo tev coiev, otootcci ouo tev o
uqtev outou (Cuando se acercaron a Jerusaln, hacia Betfag y Betania, junto al monte de los Olivos, mand dos de sus
discpulos).
Tambin deca: A qu compararemos el reino de Dios, o con qu parbola lo
describiremos?
MC 14,42
.,.t.c. a,a.| teeu e :aaeteeu; . ,,t-.|.
Levantaos, vmonos; mirad, est cerca el que me entrega.
EL SUBJUNTIVO PARA LAS PROHIBICIONES
Las prohibiciones u rdenes negativas pueden ser expresadas con el imperativo
presente negado por q (cfr. Jn 2,16:
q toicitc tov oikov tou toto ou oikov ctoiou: no hagis [no convirtis] la
casa de mi padre una casa de mercado). No se encuentra nunca, en cambio, una
prohibicin expresada con q con el imperativo aoristo: al puesto del imperativo se
encuentra en efecto el subjuntivo. En otros trminos la negacin se formula con el
subjuntivo aoristo
3
. Estos son algunos ejemplos:
MT 5,17
\ |etc. et e| -aaucat e| |ee| eu;
:e| a; eu- e| -aaucat a a :acat.
No pensis que he venido para abolir la ley o los profetas; no he venido para abolir,
sino para cumplir.
MC 10,19
a; .|ea ; etea; |e|.uc;, et,.uc;,
-.(;, (.ueeauc;, a :ec.c;, ta e|
:a.a ceu -at | .a.
T sabes los mandamientos: "No mates, no cometas adulterio, no hurtes, no des falso
testimonio, no defraudes, honra a tu padre y a tu madre".
JN 3,7
aua c; et .t:e| cet e.t u a ; ,.|||at a|a.|
No te asombres de que te haya dicho: "Os es necesario nacer de nuevo."
EL SUBJUNTIVO DESPUS DE ou q
3
Para expresar una negacin fuerte o reforzada se pueden encontrar combinados dos
adverbios de negacin ou y q; en este caso el verbo siguiente est habitualmente al
subjuntivo:
JN 4,48
.t:.| eu| e `Iceu; :e; aue| .a| c.ta -at .aa
te., eu :tc.uc..
Jess entonces le dijo: Si no veis seales y prodigios, no creeris.
JN 6,37
:a | e eteact| et e :a :e; .. .t, -at e|
.,e.|e| :e; . . eu .-a a .a,
Todo lo que el Padre me da, vendr a m; y al que viene a m, de ningn modo lo
echar fuera.
VOCABULARIO
|ouooi
quiero
ci,e
lleno
cvvo e
genero
_oie
me alegro
ckkqoio, o, q
iglesia
vu, vukto, q
noche
_oio, ou, o
cerdo
ckotov
cien
ckckto, q, ov
electo, elegido
tito, q, ov
tercero
cvetiov
prep. (+gen.): delante a
ctooucv
prep. (+gen.): delante a
_ei
prep. (+gen.): sin
L E C C I N 32
EL VOCATIVO
El caso vocativo es el ms raro, se usa solo cuando se dirige directamente al
interlocutor. La palabra en caso vocativo al interior de la frase representa la persona a la
cual se dirige, invocando, pidiendo, ordenando. Un ejemplo famoso:
MT 6,9
Ea. a| e . | et; eua|et; a ,taca e e|ea ceu
Padre nuestro que ests en los cielos, santificado sea tu nombre.
EL NOMINATIVO
1. El uso ms frecuente del caso nominativo es para el sujeto o primer argumento del
predicado (en los ejemplos el predicado es subrayado):
MC 1,17
-at .t:.| auet; e `Iceu;.
Y Jess les dijo.
MC 1,23
Kat .uu; | .| cu|a,a, au a| a|a:e; .|
:|.uat a -aaa -at a|.-a.|
Y he aqu estaba en la sinagoga de ellos un hombre con un espritu inmundo, el cual
comenz a gritar.
MC 1,28
-at ..| a-e aueu .uu; :a|a,eu .t; e| | :.t,ae| ;
latata;.
Y enseguida su fama se extendi por todas partes, por toda la regin alrededor de
Galilea.
MC 2,22
-at eue.t; a .t et|e| |.e| .t; a c-eu; :aateu;.
Y nadie echa vino nuevo en odres viejos, porque entonces el vino romper el odre, y
se pierde el vino y tambin los odres; sino que se echa vino nuevo en odres nuevos.
2. En el caso de predicado nominal, tambin el predicado va al caso nominativo, como
se ha visto ya en a leccin 5.
MT 8,9
-at ,a .,a a|a:e; .tt u:e . eucta|.
Porque yo tambin soy hombre bajo autoridad [=un subalterno].
Recordamos que en el Nuevo Testamento se puede encontrar el predicado nominal sin
cpula:
MC 5,9
-at .:aa aue| t e|ea cet, -at . ,.t aua .,ta|
e|ea et, et :eet .c.|.
Y le pregunt: Cmo te llamas? Y l le dijo: Me llamo Legin, porque somos
muchos.
Sealamos que adems de cii, tambin otros verbos pueden funcionar como cpula,
entre estos el verbo ivooi:
MC 6,14
|a|.e| ,a .,.|.e e e|ea au eu.
pues el nombre de Jess se haba hecho clebre.
3. Podemos encontrar una frase con dos nominativos tambin cuando el verbo no es
cpula, es decir con verbos diversos de cii, ivooi, etc. En este caso el primer
nominativo cumple la funcin sintctica de sujeto, mientras el segundo cumple la
funcin sintctica de predicativo del sujeto. El predicativo del sujeto aclara el
significado del verbo/predicado explicando en cuales funciones o modalidades el
sujeto cumple o recibe una accin:
LC 1,32
eue; .cat .,a; -at ute; u(tceu -c.at
ste ser grande y ser llamado Hijo del Altsimo
JN 3,2
eue; .| :e; au e| |u-e; -at .t:.| aua at, etea.| et a :e
.eu .ua; eteac-ae;
ste vino a Jess de noche y le dijo: Rab, sabemos que has venido de Dios como
maestro
En Lc 1,32 tenemos dos proposiciones con sujeto outo: en la primera el predicado
(nominal) es co; en la segunda el predicado (verbal) es kquqoctoi, cuyo
significado es completado por el predicativo del sujeto uio. En Jn 3,2 el sujeto de
cquuo se sobreentiende (tu) y oioookoo es un complemento predicativo del
sujeto que indica la funcin en la cual ha venido Jess.
El predicativo del sujeto puede ser introducido por el adverbio e:
RM 3,7
.t e. a .ta eu .eu .| a . a (.ucat
.:.tcc.uc.| .t; | eea| au eu, t .t -a,a a;
aaae; -t|eat,
Pero si por mi mentira la verdad de Dios abund para su gloria, por qu tambin
soy yo an juzgado como pecador?
Aqu el sujeto del predicado kivooi se sobreentiende (yo) y el sustantivo
ooteo es un complemento predicativo del sujeto, completa la accin que recibe el
yo ficticio propuesto por Pablo en su argumentacin.
4. El sujeto y el predicado, como se nota, deben concordar en gnero y nmero [ver
introduccin, punto 2.2.1e]. Como quizs el estudiante habr ya notado hay algunas
excepciones a esta regla en el Nuevo Testamento. Un sujeto neutro plural puede en
efecto encontrarse con un predicado singular:
MC 4,4
-at .,.|.e .| a c:.t.t| e .| . :.c.| :aa | eee|,
-at .| a :..t|a -at -a.|a,.| au e.
y aconteci que al sembrar, una parte de la semilla cay junto al camino, y vinieron
las aves y se la comieron.
JN 10,3
eua e uae; a |et,.t -at a :eaa ; |a|; aueu a-eu.t
A ste le abre el portero, y las ovejas oyen su voz
MC 4,1
-at :a; e e,e; :e; | a acca| . :t ; ,; ca|.
y toda la multitud estaba en tierra a la orilla del mar.
5. En el griego del Nuevo Testamento, el nominativo, habitualmente con el aoristo, es
usado algunas veces al puesto del vocativo. Notese la diferencia entre los dos textos
paralelos de Mt y Mc que reportan las palabras de Jess en la cruz:
MT 27,46
:.t e. | .|a | aa| a|.ec.| e `Iceu; |a| .,a
.,a| t t .a caa,a|t, eu` .ct| O.. eu ..
eu, t|at . .,-a.t:.;,
Y alrededor de la hora novena, Jess exclam a gran voz, diciendo: El, El, lem
sabactani? esto es: Dios mo, Dios mo, por qu me has abandonado?
MC 15,34
-at .|a aa .ec.| e `Iceu; |a| .,a .at
.at .a caa,a|t, e .ct| ..|.ue.|e| e .e;
eu e .e; eu, .t; t .,-a.t:.; .,
Y a la hora novena Jess exclam con fuerte voz: Elo, Elo, lem sabactani?, que
traducido significa, Dios mo, Dios mo, por qu me has abandonado?
Mientras Mateo usa el vocativo, Marcos usa el nominativo con el artculo! He aqu
cualquier otro ejemplo de nominativo al puesto del vocativo:
MC 5,41
-at -aca; ; ,.te; eu :ateteu . ,.t au ata
-eu, e . ct| ..|.ue.|e| e -eacte|, cet . ,a, .,.t..
Y tomando a la nia por la mano, le dijo: Talita cumi (que traducido significa: Nia,
a ti te digo, levntate!).
MC 14,36
-at ..,.| aa e :a, :a |a eu|aa cet :a.|.,-. e
:ete| eue a:` .eu a` eu t .,a . a a a t cu.
Y deca: Abba, Padre! Para ti todas las cosas son posibles; aparta de m esta copa,
pero no sea lo que yo quiero, sino lo que t quieras.
VOCABULARIO
ceto e
pregunto
ioc e
odio
_oto,e
sacio, agoto; pasivo: me sacio
cti, ioo, q
esperanza
cvtoq, q, q
mandamiento
ctocio, o, q
promesa
_ovo, ou, o
tiempo
c (indeclinable)
seis
vqtio, o, ov
nio, inocente, inmaduro
oio, q, ov
pequeo, breve
ovco, o, ov
evidente, visible
L E C C I N 33
EL ACUSATIVO
1. El caso acusativo se usa cuando la palabra es el objeto directo (el segundo argumento)
de la accin indicada por el verbo (un verbo que puede tener unobjeto directo es
definido transitivo):
MC 1,2-3
Kaa; ,.,a:at .| a `Hcata a :e| teeu a:ec.a
e| a,,.e| eu :e :eca:eu ceu, e; -aac-.ua c.t |
eee| ceu |a| ea|e; .| .a .eta ca. | eee|
-uteu, .u.ta; :et.t. a ; teu; au eu,
Como est escrito en el profeta Isaas: he aqu, yo envo mi mensajero delante de tu
faz, el cual preparar tu camino. Voz del que clama en el desierto: "preparad el
camino del Seor, haced derechas sus sendas."
En estos ejemplos ocov es el objeto directo del verbo otootce; ooov del
verbo kotookcuo,e y despus del verbo ctoio,e; ti|ou es en cambio el objeto
directo del verbo toic e.
2. Normalmente un verbo tiene un solo objeto directo; en griego existen sin embargo
algunos verbos que tienen dos. En otras palabras estos verbos en vez de tener el tercer
argumento al caso dativo lo tienen al caso acusativo. En estos casos se habla de doble
acusativo (uno para el segundo y uno para el tercer argumento).
Estos son algunos ejemplos:
MC 4,2
-at .eteac-.| aueu; .| :aaeat; :ea .
Les enseaba muchas cosas en parbolas.
Aqu el verbo oioooke tiene dos objetos: uno es el pronombre outou, que indica
las personas a las cuales Jess enseaba, el otro es el adjetivo sustantivado too, que
indica el contenido de la enseanza.
MC 4,10
aa| aue| et :.t aue| cu| et; eae.-a a; :aaea;.
Cuando se qued solo, sus seguidores junto con los doce, le preguntaban sobre las
parbolas.
El primer objeto del verbo cetoe, representado por el pronombre outov, indica la
persona a la cual se dirige la pregunta, el segundo objeto, el sustantivo too|oo,
indica en cambio el contenido de la pregunta.
Los verbos que rigen (es decir que pueden tener) el doble acusativo no son muchos;
adems de oioooke y ceto e en el Nuevo Testamento se encuentran: oitc e,
pregunto,pido cvou e, revisto, ckou e, desnudar, ovoo,e, llamo por nombre, toti,e,
disetto.
3. El doble acusativo se distingue del complemento predicativo del objeto. En este
segundo caso se tienen siempre dos acusativos pero el segundo, anlogamente a
cuanto suceda para el complemento predicativo del sujeto, sirve a especificar la
funcin o modalidad con la cual la accin indicada por el predicado concierne al
objeto. Algunos ejemplos:
RM 9,25
a; -at . | a '.c. .,.t -a.ca e| eu ae| eu.
Como tambin dice en Oseas: A los que no eran mi pueblo, llamar: "pueblo mo".
HCH 13,5
-at ,.|e.|et .| Laat|t -a,,.e| e| e,e| eu .eu
.| at; cu|a,a,at; a| `Ieueata|. .t,e| e. -at `Iaa ||| u:.|.
Llegados a Salamina, proclamaban la palabra de Dios en las sinagogas de los
judos; y tenan tambin a Juan de ayudante.
2PE 3,15
-at | eu -uteu a| a-euta| cata| ,.tc..
Considerad la paciencia de nuestro Seor como salvacin.
En Rm 9,25, en la frase tomada del profeta Oseas el complemento predicativo oov
completa el significado del predicado kocoe respecto al objeto tov ou oov; en Hch
13,5 el sustantivo utqctqv indica la funcin por la cual Pablo y Bernab tenan a
Juan, completando as el significado de ci_ov; en 2P 3,15 oetqiov indica el modo
en el cual se debe considerar la paciencia (magnanimidad) (okouuiov) de Dios,
completando as el significado del predicado qciouc. Tambin el complemento
predicativo del objeto puede ser introducido por e.
LC 10,3
u:a,.. teeu a:ec.a ua; a; a |a; .| .ca u-a|.
Id; mirad que os envo como corderos en medio de lobos.
RM 1,21
etet ,|e|.; e| .e| eu, a; .e| .eeaca|
u,atcca|, a ` .aataca| .| et; etae,tcet;
au a| -at .c-etc a cu|.e; aua| -aeta.
Pues aunque conocan a Dios, no le honraron como a Dios ni le dieron gracias, sino
que se hicieron vanos en sus razonamientos y su necio corazn fue entenebrecido.
4. El caso acusativo puede ser usado en griego para dar una indicacin de tiempo, en
particular cuando se trata de indicar una duracin, un tiempo continuado:
MC 1,13
-at | .| .a .cc.a-e|a .a; :.ta,e.|e;
u:e eu caa|a , -at | .a a| ta|, -at et a ,,.et
et-e|eu| aua.
y estuvo en el desierto cuarenta das, siendo tentado por Satans; y estaba entre las
fieras, y los ngeles le servan.
5. El caso acusativo viene usado como sujeto de un verbo al modo inifinito. Este uso se
encuentra cuando el sujeto del infinito es diverso del sujeto del verbo del cual el
infinito depende.
MC 1,14
\.a e. e :aaee|at e| `Iaa ||| .| e `Iceu; .t;
| latata| -ucca| e .ua,,.te| eu .eu .
Despus que Juan haba sido encarcelado, Jess vino a Galilea proclamando el
evangelio de Dios.
Ieovvqv est al acusativo porque es el sujeto del infinito pasivo toooouqvoi.
MC 2,12
-at ,. -at .uu; aa; e| -aae| ..|
.:ec.| :a|a|, ac. .tcacat :a|a; -at eea,.t|
e| .e| . ,e|a; et eua; eue.:e. .tee.|.
Y l se levant, y tomando al instante la camilla, sali a vista de todos, de manera
que todos estaban asombrados, y glorificaban a Dios, diciendo: Jams hemos visto
cosa semejante.
El adjetivo sustantivado tovto est al acusativo porque es el sujeto del infinito
ciotoouoi.
6. Un caso particular de acusativo es aquel del objeto interno. Se trata de una
construccin bastante rara: interno aqu significa que el objeto del verbo es una
palabra que tiene la misma raz del verbo. Un par de ejemplos en castellano deberan
clarificar: en vivir la vida o correr una carrera los trminos vida y carrera
son objeto directo del verbo, pero proceden de la misma raz del verbo que las rige: su
significado es de algn modo interno al verbo mismo. La peculiaridad del objeto
interno es que lo pueden tener tambin los verbos que normalmente no tienen un
objeto directo (los verbos intransitivos) como, en el ejemplo castellano, el verbo
correr. Dos ejemplos del evangelio de Mateo:
MT 2,10
tee|.; e. e| a c.a .,aca| ,aa| .,a | c|eea.
Cuando vieron la estrella, se regocijaron sobremanera con gran alegra.
MT 6,20
caut,.. e. ut| caueu; .| eua|a, e:eu eu. c;
eu. act; a|a|t,.t -at e:eu -.:at eu eteucceuct| eue.
-.:euct|
Sino acumulaos tesoros en el cielo, donde ni la polilla ni la herrumbre destruyen, y
donde ladrones no penetran ni roban.
7. Se usa tambin el acusativo de relacin: para la explicacin ver la prxima leccin,
el pargrafo dedicado al dativo, en el punto 6.
8. El caso acusativo se usa, con diversas funciones, despus de muchas preposiciones.
En esta eventualidad la funcin de la palabra en la frase est determinada no
solamente por el caso, sino por la combinacin preposicin + caso.
Para otros usos del acusativo se remite a las gramticas avanzadas.
VOCABULARIO
ouove
aumento
ou,e
murmuro
ctoio,e
preparo
ecc e
ofrezco ventaja, soy til
ctouovio, ov
celeste
ooio, o, ov
similar
L E C C I N 34
EL DATIVO
1. El caso dativo se usa para el tercer argumento del predicado (el objeto indirecto):
MC 1,17
-at .t:.| auet; e `Iceu; e.u. e:tca eu, -at :etca
ua; ,.|.cat a t.t; a|a:a|.
Y Jess les dijo: Seguidme, y yo har que seis pescadores de hombres.
MC 1,44
-at .,.t aua ea e.|t e.| .t:;, a a u:a,.
c.aue| e.te| a t..t -at :ec.|.,-. :.t eu
-aatceu ceu a :ec.a.| \auc;, .t; aute| auet;.
Y le dijo : Mira, no digas nada a nadie, sino ve, mustrate al sacerdote y ofrece por tu
limpieza lo que Moiss orden, para testimonio a ellos.
En 1,17 outoi es objeto indirecto del verbo citcv; en 1,44 oute es el objeto
indirecto de cci, qocvi es el objeto indirecto de citq, icci es el objeto indirecto de
ociov.
2. En griego hay verbos que rigen el dativo; en otras palabras el segundo argumento va
al caso dativo (en vez del acusativo). Aqu estn algunos bastante comunes:
okoouuc e
sigo
ocoke
complazco, satisfago
oiokovc e
sirvo
ooucu e
sirvo
ci,e
me acerco
ctitio e
reprocho, repruebo
ctitcte
permito, concedo
tooce
mando
tiotcu e
creo
tookuvc e
venero, adoro
utokou e
obedezco
utovto e
encuentro
_oooi
uso, me siervo
Veamos un ejemplo:
JN 1,37
-at -euca| et eue aat aueu aeu|e; -at
-eeuca| a `Iceu.
Y los dos discpulos le oyeron hablar, y siguieron a Jess.
Presta atencin a la diferencia entre griego y castellano: en griego con el verbo
okoouuc e existe el dativo (objeto indirecto); en castellano existe el objeto directo.
3. El caso dativo puede ser usado tambin para indicar el instrumento de una accin:
MC 4,33
Kat etauat; :aaeat; :eat; .a.t auet; e| e,e| -aa;
eu|a|e a-eu.t|
Con muchas parbolas como stas les hablaba la palabra, segn podan orla;
MC 9,49
Ea ; ,a :ut atcc.at.
Porque todos sern salados con fuego.
En 4,33 outoi es el objeto indirecto del verbo oc e, mientras el sustantivo
too|ooi (con los dos adjetivos conectados) indica el instrumento, el medio del
anuncio; en 9,49 tui es dativo porque indica el instrumento con el cual se realiza la
accin de salar: el fuego! En el Nuevo Testamento el instrumento es a menudo
indicado por cv + dativo en vez del dativo simple:
MC 1,8
.,a . a :tca ua; ueat, au e; e. a:tc.t ua; .|
:|.uat a ,ta.
Yo os bautic con agua, pero l os bautizar con el Espritu Santo.
MC 3,23
Kat :ec-a.ca .|e; aueu; .| :aaeat; ..,.|
au et; :a; eu|aat caa|a ; caa|a| . -a.t|,
Y llamndolos junto a s, les hablaba en parbolas: Cmo puede Satans expulsar a
Satans?
En 1,8 sea el dativo simple uooti que cv tvcuoti tienenvalor instrumental; la
funcin de en too|ooi en 3,23 es sustancialmente idntica a aquella de
too|ooi en 4,33.
4. El dativo puede ser usado tambin en sentido temporal, para indicar la localizacin en
el tiempo:
MC 1,21
Kat .tc:e.ue|at .t; Ka|a|aeu -at .uu; et;
ca act| .tc.a| .t; | cu|a,a,| .eteac-.|.
Entraron en Capernam; y enseguida, en el da de reposo entrando Jess en la
sinagoga comenz a ensear.
MC 14,12
Kat :a .a a| a ,ua|, e. e :ac,a .ue|,
.,euct| aua et aat aueu :eu . .t; a:.e|.;
.eta ca.| t|a |a ,; e :ac,a,
El primer da de la fiesta de los panes sin levadura, cuando se sacrificaba el cordero
de la Pascua, sus discpulos le dijeron : Dnde quieres que vayamos y hagamos los
preparativos para que comas la Pascua?
5. El dativo, particularmente con los verbos cii y ivooi, puede tener valor posesivo,
es decir indicar la persona que posee o tiene algo.
HCH 2,43
.,t|.e e. :a c (u, |ee;
Este texto va traducido: Cada alma (=todos) tenia (siempre ms) temor
MC 11,24
eta eue . ,a ut|, :a|a eca :ec.u,.c. -at at.tc.,
:tc.u.. et . a.., -at .cat ut|.
Podramos traducir as: Por eso os digo que todas las cosas por las que oris y
pidis, creed que ya las habis recibido, y os sern concedidas.
Para indicar la posesin se usa tambin el caso genitivo, como en Mc 12,7:
MC 12,7
.-.t|et e. et ,.a,et :e; . aueu; .t:a| et eue; .ct| e
-e|ee; e.u. a:e-.t|a.| au e|, -at a| .cat -e|eta.
Pero aquellos labradores se dijeron entre s: "ste es el heredero; venid, matmosle,
y la heredad ser nuestra!"
La diferencia es que usando el genitivo se pone de relieve la persona que posee (el
poseedor), usando el dativo, la accin de poseer (la posesin).
6. El dativo puede ser usado para indicar la persona o la cosa al inters de la cual (o a
ventaja de la cual) se desarrolla la accin; se define dativo de inters o dativus
commodi:
MC 1,44
ea e.|t e.| .t:;, aa u:a,. c.aue| e.te| a t..t -at
:ec.|.,-. :.t eu -aatceu ceu a
:ec.a.| \auc;, .t; aute| auet;.
Mira, no digas nada a nadie, sino ve, mustrate al sacerdote y ofrece por tu limpieza
lo que Moiss orden, para testimonio a ellos.
MT 13,14
-at a |a:euat auet; :e|.ta `Hcateu
Este versculo de Mt se traduce: Se cumple para ellos (a ellos ventaja/desventaja) la
profeca de Isaias
7. Un uso bastante frecuente del dativo es el dativo de relacin. Es decir se encuentran
palabras al caso dativo para indicar la cosa o la realidad respecto a la cual o en
relacin a la cual se hace una afirmacin. Un ejemplo bastante claro es 1 Cor 14,20:
`Ae.|et, :ateta ,t|.c. at; |.ct| a a -a-ta
|:ta,.., at; e. |.ct| ..tet ,t|.c..
Hermanos, no seis nios en la manera de pensar; ms bien, sed nios en la malicia,
pero en la manera de pensar sed maduros.
A menudo se encuentra el trmino ovoo como dativo de relacin, para indicar el
nombre de algn personaje (un hombre de nombre X).
MT 27,32
`E.,e.|et e. .ue| a|a:e| Ku|ate| e|eat
Lta|a, eue| ,,a .uca| t|a a e| caue| au eu.
Y cuando salan, hallaron a un hombre de Cirene llamado Simn, al cual obligaron a
que llevara la cruz.
MC 5,22
Kat .,.at .t; a| a,tcu|a,a,a|, e|eat `Iate;, -at
tea| aue| :t:.t :e; eu; :eea; au eu
Y vino uno de los oficiales de la sinagoga, llamado Jairo, y al verle se postr a sus
pies.
ATENCIN: En el griego clsico para este complemento de relacin se usa ms bien el
caso acusativo. Se habla por tanto tambin de acusativo de relacin (o acusativo
griego). En el Nuevo Testamento se puede encontrar el acusativo de relacin, pero el
dativo es mucho ms frecuente. Aqu estn algunos ejemplos de acusativo de relacin:
JN 6,10
.t:.| e `Iceu; :etca. eu; a|a:eu; a|a:.c.t|. |
e. ,ee; :eu; .| a e:a. a |.:.ca| eu| et a|e.; e|
ate| a; :.|a-tc,ttet.
Jess dijo: Haced que la gente se recueste. Y haba mucha hierba en aquel lugar. As
que los hombres se recostaron, en nmero de unos cinco mil.
MT 27, 57
`0(ta; e. ,.|e.|; .| a |a:e; :eucte; a:e
'Ataata;, eu|ea `Iac|, e; -at aue; .a.u a `Iceu
Y al atardecer, vino un hombre rico de Arimatea, llamado Jos, que tambin se haba
convertido en discpulo de Jess.
Los hombres, en Jn 6,10, eran cincomil en nmero (respecto al nmero). En Mt
27,57 touvoo representa una variante respecto al ms frecuente ovooti.
8. El caso dativo se usa, con diversas funciones, despus de muchas preposiciones. En
esta eventualidad la funcin de la palabra en la frase est determinada no solamente
por el caso, sino por la combinacin preposicin + caso.
Para otros usos del dativo se remite a las gramticas avanzadas.
L E C C I N 35
EL GENITIVO
1. El uso ms frecuente del genitivo es para denotar posesin, pertenencia, origen; dicho
ms genricamente para especificar algunos aspectos de otro sustantivo:
MC 1,1
`A, eu .ua,,.teu `Iceu Xtceu uteu .eu.
Principio del evangelio de Jesucristo, Hijo de Dios.
MC 1,3
|a| ea|e; .| . a .eta ca. | eee| -uteu,
.u.ta; :et.t. a; teu; aueu.
Voz del que clama en el desierto: "Preparad el camino del Seor,
haced derechas sus sendas."
MC 1,4
.,.|.e `Iaa||; e a:t,a| .| .a -at -ucca|
a :tca .a|eta; .t; a|.ct| aata|.
Juan el Bautista apareci en el desierto predicando el bautismo de
arrepentimiento para el perdn de pecados.
Es claro que en 1,4 ctovoio explica el |ottioo, especificando el sentido del
gesto as como ootiev especifica de cul perdn (ocoiv) se trata. Los dos
genitivos presentes en 1,3 indican el poseedor del camino (ooov) y de los senderos
(ti|ou).
Es oportuno conocer tambin la distincin entre genitivo objetivo y genitivo subjetivo:
estas expresiones vienen usadas para buscar precisar el significado que un genitivo
puede asumir en la frase. Si por ejemplo, se entiende `Iqoou en 1,1 como genitivo
subjetivo, se debe entender evangelio de Jesucristo en el sentido: El anuncio de gozo
proclamado por Jesucristo; si, en cambio, se entiende `Iqoou como genitivo objetivo
entonces evangelio de Jesucristo significa: El anuncio de gozo cuyo contenido es
Jesucristo.
2. Un uso particular del genitivo es el genitivo partitivo, con el cual se indica el todo del
cual se separa una parte (a menudo con ti, ti, ckooto, ci):
MC 2,6
ca| e. t|.; a| ,aa.a| .-.t -a.|et -at
etae,t,e.|et .| at; -aetat; aua|
Pero estaban all sentados algunos de los escribas, los cuales pensaban en sus
corazones:
MC 5,22
Kat .,.at .t; a| a ,tcu|a,a,a|, e|eat `Iate;, -at
tea| aue| :t:.t :e; eu; :eea; au eu
Y vino uno de los oficiales de la sinagoga, llamado Jairo, y al verle se postr a sus
pies.
MC 7,2
-at tee|.; t|a; a| aa| au eu et -et|at; ,.ct|,
eu` .ct| a|t:et;, . cteuct| eu; aeu;
Y vieron que algunos de sus discpulos coman el pan con manos inmundas, es decir,
sin lavar.
MC 14,10
Kat `Ieuea; `Ic-ata e .t; a| eae.-a a :.| :e;
eu; a ,t..t; t|a aue| :aaeet auet;.
Entonces Judas Iscariote, que era uno de los doce, fue a los principales sacerdotes
para entregarles a Jess.
Veamos un ejemplo tambin de Lucas:
LC 18,11
e 1atcate; ca.t; :e; . aue| aua :ecu,.e e
.e;, .u,atca cet et eu- .tt ac:. et et:et a|
a|a:a|, a :a,.;, aet-et, et,et, -at a; eue; e .a|;
El fariseo puesto en pie, oraba para s de esta manera: "Dios, te doy gracias porque
no soy como los dems hombres: estafadores, injustos, adlteros; ni aun como este
recaudador de impuestos.
La expresin oi oitoi tev ovue tev (literalmente: los hombres restantes) se
traduce los otros hombres.
3. Otro uso del genitivo, el cual se ha ya esbozado, es para expresar el segundo trmino
de parangn, despus de un adjetivo comparativo:
MC 4,32
-at ea| c:a, a|aat|.t -at ,t|.at .t,e| :a|a| a|
a,a |a| -at :et.t -a eeu; .,a eu;, ac. eu|acat u:e
| c-ta | aueu a :..t|a eu eua|eu -aac-|eu|.
Sin embargo, cuando es sembrado, crece y llega a ser ms grande que todas las
hortalizas y echa grandes ramas, tanto que las aves del cielo pueden anidar bajo su
sombra.
MC 12,31
e.u.a au a ,a:c.t; e| :cte| ceu a; c.aue|. .t,a| eua|
a .|e eu- .ct|.
El segundo es ste: "amars a tu prjimo como a ti mismo." No hay otro
mandamiento mayor que stos.
4. El genitivo se encuentra para las indicaciones temporales, seala el periodo al interno
del cual se coloca la accin:
MC 13,18
:ec.u,.c. e. t|a ,.|at ,.ta|e;
Orad para que esto no suceda en el invierno.
AP 21,25
-at et :ua|.; au; eu -.tcact| .a;, |u ,a eu- .cat .-.t,
Sus puertas nunca se cerrarn de da pues all no habr noche.
5. El genitivo se usa para indicar el precio, en particular con los verbos vender y
comprar:
MC 6,37
e e. a:e-t.t; .t:.| auet; ee. auet; u.t; |a,.t|. -at
.,euct| aua a :.e|.; a,ea ca.| e|ata|
eta-ecta| a eu; -at eace.| au et; |a,.t|,
Pero respondiendo l, les dijo: Dadles vosotros de comer. Y ellos le dijeron :
Quieres que vayamos y compremos doscientos denarios de pan y les demos de
comer?
MT 20,13
e e. a:e-t.t; .|t aua| .t:.| .at., eu- a et-a c. eu,t
e|ateu cu|.|a|ca ; et,
Pero respondiendo l, dijo a uno de ellos: "Amigo, no te hago ninguna injusticia; no
conviniste conmigo en un denario?
6. En griego hay verbos que rigen el genitivo: esto significa que el segundo argumento
va al caso genitivo. Estos son algunos bastante comunes:
okou e
siento, oigo
occ e
descuido
ovtc_ooi
poseo seguramente
o_e
mando
ottooi
toco
cuooi
pruebo, gusto
ctiuuc e
deseo
ctiovuovooi
me olvido
cticcooi
tengo cuidado
uiove
toco
kotoovc e
desprecio
kotqoc e
acuso
kotio_u e
prevalezco contra
kotc e
me apodero, tengo en poder
kuicu e
soy dueo
o_ove
obtengo en suerte
ivqokooi
recuerdo
vqovcu e
recuerdo, hago memoria
oiec e
devalo
oto_vi,ooi
tengo piedad
tu_ove
obtengo en suerte o por casualidad
cioooi
ahorro
Veamos un ejemplo:
JN 5,25
a | a| . ,a ut| et . ,.at aa -at |u| .ct| e. et
|.-et a-euceuct| ; |a|; eu uteu eu .eu -at et
a -euca|.; ,ceuct|.
En verdad, en verdad os digo que viene la hora, y ahora es, cuando los muertos oirn
la voz del Hijo de Dios, y los que oigan vivirn.
Nota que en castella el verbo oirn tiene el objeto directo (complemento objeto)
mientras en griego el verbo akousousin tiene el caso genitivo.
Para otros usos se remite a las gramticas de referencia.
EL GENITIVO ABSOLUTO
Debemos estudiar ahora un uso particular del participio. Ante todo se debe recordar
que el participio es el modo en el cual el verbo es usado como si fuese un adjetivo. El
participio por tanto se conecta a un elemento de la frase, aadiendo algo. Podemos poner
un ejemplo en castellano partiendo de la frase: Ayer he encontrado un hombre; si quiero
aadir informacin sobre hombre puedo usar un adejtivo: Ayer he encontrado un
hombre bueno; puedo sin embargo usar tambin un participio: Ayer he encontrado un
hombre venido de lejos. En este caso el participio venido concuerda en gnero y
nmero con el sustantivo hombre: el participio est conectado al trmino hombre y
por tanto a la frase.
Observa ahora esta frase: Ayer, llegada la tarde, he encontrado un hombre. La
diferencia est en que el participio llegada con cuerda con tarde, pero no concuerda
con ninguna de las palabras de la proposicin: Ayer he encontrado un hombre; en otras
palabras, el participio no est conectado a la proposicin principal, sino
desconectado, es decir no est unido directamente a un trmino de la proposicin
principal. En griego, este tipo de participio desconectado va al caso genitivo, junto al
nombre o al pronombre con el cual forma una proposicin.
Confronta estos dos ejemplos:
MC 6,26
-at :.tu:e; ,.|e.|e; e act.u; eta eu; e-eu; -at
eu; a|a-.t.|eu; eu- .c.| a .cat au |
Y aunque el rey se puso muy triste, sin embargo a causa de sus juramentos y de los
que se sentaban con l a la mesa, no quiso desairarla.
MC 6,47
-at e(ta; ,.|e.|; | e :ete| .| .ca ; aacc;
Al anochecer, la barca estaba en medio del mar
En Mc 6,26 hay una proposicin principal (subrayada en ele jemplo) en el cual
|ooicu es el sujeto, el participio cvocvo se une a |ooicu, esta conectado y
por esto se pone al nominativo masculino singular. En Mc 6,47 hay una proposicin
principal (subrayada en le ejemplo) con sujeto toiov, pero el participio cvocvq no
est conectado a ninguna de las palabras de aquella proposicin: est desconectado y
por este motivo va al caso genitivo, junto a la palabra oio al cual est unido. Esta
construccin se llama genitivo absoluto (absoluto significa precisamente sin
ligamen
1
). Veamos otros ejemplos de genitivo absoluto:
MC 1,32
`0(ta; e. ,.|e.|;, e. .eu e te;, .|.e| :e; aue|
:a |a; eu; -a-a; .,e|a; -at eu; eate|t,e.|eu;
A la cada de la tarde, despus de la puesta del sol, le trajeron todos los que estaban
enfermos y los endemoniados.
MC 4,17
.ta ,.|e.|; t(.a; eta,eu eta e| e,e| .uu;
c-a|eat,e|at.
Entonces, cuando viene la afliccin o la persecucin por causa de la palabra,
enseguida tropiezan y caen.
MC 4,35
Kat .,.t au et; .| .-.t| .a e(ta; ,.|e.|;
Ese da, cada ya la tarde, les dijo
MC 5,35
Et aueu aeu|e; .,e|at a:e eu a,tcu|a,a,eu
1
Respecto a la clasificacin estudiada en la leccin 17, hacemos notar que el genitivo absoluto es una construccin del
participio adverbial.
Mientras estaba todava hablando, vinieron de casa del oficial de la sinagoga
[algunos]
En el griego del Nuevo Testamento sucede que la construccin del genitivo absoluto
(es decir con el participio desconectado) sea usada tambin cuando habra la
posibilidad de usar un participio conectado, porque se tiene un ligamen entre la
expresin participial y la proposicin a la cual est unida, como en los ejemplos
siguientes:
MC 5,2
-at ..e|e; aueu . - eu :eteu .uu; u:|c.|
au a .- a| |.ta| a|a:e; .| :|.uat a-aa a .
Y cuando l sali de la barca, enseguida vino a su encuentro, de entre los sepulcros,
un hombre con un espritu inmundo
MC 5,18
Kat .at|e|e; aueu .t; e :ete| :a.-a.t aue| e
eate|tc.t;
Al entrar l en la barca, el que haba estado endemoniado le rogaba
MC 5,21
Kat eta:.a ca|e; eu `Iceu :a t| .t; e :.a|
cu|, e,e; :eu; . :` aue|
Cuando Jess pas otra vez en la barca al otro lado, se reuni una gran multitud
alrededor de l...
En Mc 5,2 el participio ccuovto est unido con outou: pero el pronombre de 3
a
persona aparece tambin en la proposicin principal donde se tiene oute! Marcos
habra por tanto podido escribir:
koi ccuovti ck tou toiou cuuu utqvtqocv out c k tev vqci ev ovueto
cv tvcuoti okouot; lo mismo en Mc 5,18. En Mc 5,21 el participio
oiotcooovto esta unido a Iqoou, pero Jess aparece tambin en la proposicin
principal con el pronombre de tercera persona outov.
L E C C I N 36
EL OPTATIVO
Adems de los modos vistos hasta ahora en griego existe otro modo, el optativo, que
no es muy frecuente en Marcos y Juan; se encuentran en total dos recurrencias. Es ms
frecuente en Lucas (Evangelio y Hechos) y en las cartas. Del modo optativo existen dos
tiempos: el presente (formado con el tema del presente) y el aoristo (formado con el
tema del aoristo). Este es el prospecto de las desinencias de ue y de cii.
u e
OPTATIVO PRESENTE ACTIVO OPTATIVO PRESENTE MED. Y PAS.
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
uoii- uoicv- uoiqv uoicuo-
2
a
uoi- uoitc uoio- uoiouc-
3
a
uoi uoicv uoito uoivto
cii
OPTATIVO PRESENTE ACTIVO
SINGULAR PLURAL
1
a
ciqv- ciqcv-
2
a
ciq- ciqtc-
3
a
ciq ciqoov-
u e
OPTATIVO AORISTO ACTIVO (dbil) OPTATIVO AORISTO MEDIO (dbil)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
uooii- uooicv- uooiqv uooicuo-
2
a
uooi- uooitc- uooio- uooiouc-
3
a
uooi uooicv / uociov uooito- uooivto-
o|ove ivooi
OPTATIVO AORISTO ACTIVO (fuerte) OPTATIVO AORISTO MEDIO (fuerte)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
1
a
o|oii- o|oicv- cvoiqv- cvoicuo-
2
a
o|oi- o|oitc- cvoio- cvoiouc-
3
a
o|oi o|oicv cvoito cvoivto-
u e
OPTATIVO AORISTO ACTIVO
SINGULAR PLURAL
1
a
uuciqv- uuciqcv-
2
a
uuciq- uuciqtc-
3
a
uuciq uuciqoov-
*estas formas no se encuentran en el Nuevo Testamento
Las desinencias del optativo aoristo, para los verbos que tienen el aoristo fuerte, son
(al activo y al medio) las mismas del optativo presente (la diferencia entre presente y
aoristo es dada por el tema).
EL OPTATIVO PARA EXPRESAR UN DESEO
El optativo viene usado para expresar un deseo (que se considera realizable) o para
formular un augurio. El nico ejemplo con el optativo presente de este uso es:
HCH 8,20
E.e; e. .t:.| :e; aue| e a,ute| ceu cu| cet .t
.t; a:a.ta| et | ea.a| eu .eu . |etca; eta
,a a| -a cat
Entonces Pedro le dijo: Que tu plata perezca [sea perdicin] contigo, porque
pensaste que podas obtener el don de Dios con dinero.
Ms a menudo el augurio y el deseo vienen expresados con el aoristo:
FLM 1,20
|at a e.|., .,a ceu e|at|
1
.| -uta a |a:auce| eu a
c:a,,|a .| Xtca.
S, hermano, permteme disfrutar este beneficio de ti en el Seor; recrea mi corazn
en Cristo.
MC 11,14
-at a :e-t.t; .t:.| au -.t .t; e| ata|a .- ceu
1
Optativo aoristo del verbo ovivqi, que aparece solo aqu en el NT.
e.t; -a:e| |a,et. -at -eue| et aat aueu.
Y Jess, hablando a la higuera, le dijo: Nunca jams coma nadie fruto de ti. Y sus
discpulos le estaban escuchando.
LC 1,38
.t:.| e. \ata teeu eeu -uteu ,.|ete et -aa e
a ceu. -at a:.| a :` au; e a,,.e;.
Entonces Mara dijo: He aqu la sierva del Seor; hgase conmigo conforme a tu
palabra. Y el ngel se fue de su presencia.
RM 15,5
e e. .e; ; u:ee|; -at ; :aa-c.a; ea
2
ut| e
au e |e|.t| .| aet; -aa Xtce| `Iceu|,
Y que el Dios de la paciencia y del consuelo os conceda tener el mismo sentir los
unos para con los otros conforme a Cristo Jess.
Con este sentido el optativo aoristo medio deponente de ivooi es usado en la
frmula, q cvoito (frecuente en Pablo) que significa literalmente No suceda nunca
tal cosa!, y viene a menudo hecha con exclamaciones: imposible!, es absurdo!.
LC 20,16
..uc.at -at a:e.c.t eu; ,.a,eu; eueu; -at eac.t
e| a:.a|a a et;. a-euca|.; e. .t:a| ,.|ete.
Vendr y destruir a estos labradores, y dar la via a otros. Y cuando ellos oyeron
esto, dijeron: Nunca suceda tal cosa!
RM 3,4
,.|ete ,t|.ca e. e .e; a;, :a; e. a|a:e;
(.uc;, -aa; ,.,a:at e:a; a| et-ata; .| et;
e,et; ceu -at |t-c.t; .| a -t|.cat c..
De ningn modo! Antes bien, sea hallado Dios veraz, aunque todo hombre sea
hallado mentiroso; como est escrito: para que seas justificado en tus palabras, y
venzas cuando seas juzgado.
2
Optativo aoristo active 3
a
singular del verbo oioei.
EL OPTATIVO POTENCIAL
Adems de un deseo o un augurio que se considera realizable, el optativo puede
expresar un deseo que no se sabe si sea posible o no; una voluntad potencial (para esto
las gramticas hablan de optativo potencial). En este uso el optativo es acompaado de
la partcula ov.
HCH 8,31
e e. .t:.| :a; ,a a| eu|at| .a| t; ee,c.t .,
:a.-a.c.| . e| 1tt::e| a |aa|a -atcat cu| aua.
Y l respondi: Cmo podr, a menos que alguien me gue? E invit a Felipe a que
subiera y se sentara con l.
HCH 26,29
e e. Eaue; .uat| a | a .a -at . | et,a -at .| .,a a
eu e|e| c. a a -at :a |a; eu; a-eue|a; eu c.e| ,.|.cat
eteueu; e:ete; -at .,a .tt :a.-e; a| e.ca| eua|.
Y Pablo dijo: Quisiera Dios que, ya fuera en poco tiempo o en mucho, no slo t, sino
tambin todos los que hoy me oyen, llegaran a ser tal como yo soy, a excepcin de
estas cadenas.
HCH 17,18
t|.; e. -at a| `E:t-eu.ta| -at Let-a| |tece|a| cu|.ae|
au a, -at t|.; ..,e| t a| .et e c:.ee,e; eue; .,.t|,
Tambin disputaban con l algunos de los filsofos epicreos y estoicos. Y algunos
decan: Qu quiere decir este palabrero?.
Este optativo potencial viene usado tambin en las proposiciones condicionales; en
este caso no se encuentra la partcula ov
3
.
HCH 20,16
-.-t-.t ,a e Eaue; :aa:.ucat | E|.ce|, e:a; ,.|at
au a ,e|etcat . | `Acta .c:.ue.| ,a .t eu|ae|
.t au a | .a| ; :.|-ec; ,.|.cat .t; 'I.eceua.
3
El optativo en las proposiciones condicionales indica que la condicin viene pensada sin relacin a la realidad o
irrealidad: en este modo se acenta el carcter hipottico de la condicin, cfr. F.W. BRASS - A. DEBRUNNER - F. REHKOPF,
Grammatik des neutestamentlichen Griechisch (Gttingen: 1984
16
), 371.
Porque Pablo haba decidido dejar a un lado a feso para no detenerse en Asia, pues
se apresuraba para estar, si le era posible, el da de Pentecosts en Jerusaln.
HCH 24,19
t|.; e. a:e ; `Acta; `Ieueatet, eu; . e.t .:t ceu
:a.t|at -at -a,e.t| .t t .,et.| :e; . ..
Pero estaban all ciertos judos de Asia, y que deberan haberse presentado aqu ante
ti y acusarme, si tuvieran algo contra m.
1PED 3,14
a ` .t -at :ac,et. eta et-atecu||, a-atet. e| e.
|ee| aua| |e. e. aa,.,
Pero aun si sufrs por causa de la justicia, dichosos sois. Y no os amedrentis por
temor a ellos ni os turbis.
Como ejemplo de optativo en las frases condicionales se recuerda tambin la frmula
retrica ci tu_oi
4
, que significa si por caso o por ejemplo:
1COR 14,10
ecau a .t u,et ,.| |a|a| .tct| .| -eca -at eue.| a |a|e|
Hay, quizs, muchas variedades de idiomas en el mundo, y ninguno carece de
significado.
1COR 15,37
-at e c:.t.t;, eu e caa e ,.|ce.|e| c:.t.t; aa
,u|e| -e--e| .t u,et cteu t|e; a| et:a|
Y lo que siembras, no siembras el cuerpo que nacer, sino grano desnudo, quizs de
trigo o de alguna otra especie.
EL OPTATIVO EN LAS INTERROGATIVAS INDIRECTAS
El optativo se usa en las proposiciones interrogativas indirectas (las preguntas
formuladas en el discurso indirecto) despus de un tiempo del indicativo con el aumento
(un tiempo del pasado). Eso sucede casi exclusivamente en Lucas y en los Hechos donde
se sigue el uso clsico. Los otros autores del Nuevo Testamento conservan en cambio en
4
Optativo aoeisto del verbo tukove que significa encontrar, suceder.
la interrogativa indirecta tiempo y modo de la interrogativa directa
5
. Para comprender las
diferencias se pueden confrontar estos versculos:
a) Interrogativa directa
MT 12,48
e e. a:e-t.t; .t:.| a .,e|t aua t; .ct|
eu -at t|.; .tct| et a e.|et eu,
Pero respondiendo l al que se lo deca, dijo: Quin es mi madre, y quines son mis
hermanos?
b) Interrogativa indirecta que conserva modo y tiempo de la interrogativa directa
MT 10,11
.t; | e` a | :et| -a| .tc.., ..a ca. t; .|
au a te; .ct| -a-.t .t|a. .a; a| ....
Y en cualquier ciudad o aldea donde entris, averiguad quin es digno en ella, y
quedaos all hasta que os marchis.
c) Interrogativa indirecta con el optativo
LC 8,9
`E:aa| e. aue| et aat au eu t; au .t :aae.
Sus discpulos le preguntaban qu quera decir esta parbola.
He aqu otros ejemplos del uso del optativo en las interrogativas indirectas:
LC 1,29
e. .:t a e,a et.aa, -at et.e,t,.e :ea:e; .t e
a c:ace; eue;.
Pero ella se turb mucho por estas palabras, y se preguntaba qu clase de saludo
sera ste.
HCH 21,33
-at .:u|a |.e t; .t -at t .ct| :.:et-a;.
5
Cfr. F.W. BRASS - A. DEBRUNNER - F. REHKOPF, Grammatik des neutestamentlichen Griechisch (Gttingen 1984
16
,
368.
y preguntaba quin era y qu haba hecho.
En las interrogativas indirectas el optativo puede ser acompaado por ov:
LC 1,62
.|.|.ue| e. a :at aueu e t a| .et -a.tcat aue.
Entonces preguntaban por seas al padre, cmo lo quera llamar.
JN 13,24
|.u.t eu| eua Lta| E.e; :u.cat t; a| .t :.t eu .,.t.
Por eso Simn Pedro le hizo seas, y le dijo: Dinos de quin habla [quin es].
HCH 5,24
a; e. -euca| eu; e,eu; eueu; e . ca,e; eu t.eu
-at et a,t..t;, et:eeu| :.t aua| t a| ,.|ete eue.
Cuando oyeron estas palabras el capitn de la guardia del templo y los principales
sacerdotes, se quedaron muy perplejos a causa de ellos, pensando en qu terminara
aquello.
HCH 10,17
'.; e. .| .aua et:e.t e E.e; t a| .t e eaa e .te.|
Mientras Pedro estaba perplejo pensando en lo que significara la visin que haba
visto
Adems de las interrogativas, el optativo puede ser usado en otras formas del discurso
indirecto:
HCH 17,27
,.t| e| .e|, .t aa ,. (a|c.ta| au e| -at
.uet.|, -at ,. eu a-a | a :e .|e; .-a ceu a| u:a,e|a.
para que buscaran a Dios, si de alguna manera, palpando, le hallen, aunque no
est lejos de ninguno de nosotros;
HCH 25,16
:e; eu; a:.-t| et eu- .ct| .e; 'Paatet;
,at,.cat t|a a|a:e| :t| e -a,eeu.|e; -aa
:eca:e| .,et eu; -a,eeu; e:e| . a :ee,ta;
a et :.t eu .,-ae;.
Yo les respond que no es costumbre de los romanos entregar a un hombre sin que
antes el acusado [sea puesto] confronte a sus acusadores, y tenga la oportunidad de
defenderse de los cargos.
APENDICES
VERBOS DEPONENTES DEL NUEVO TESTAMENTO
1
:
ooioooi
2
exulto, gozo
-oevi,ooi
lucho, combato
oooi
salto
otokivooi
respondo
ottooi
toco
ovcooi
3
niego
o_ooi
inicio
ooto,ooi
saludo, beso
|ouooi
deseo
cuooi
gusto
ivooi
4
me hago, me vuelvo
ooiovi,ooi
estoy posedo, estoy endemoniado
ocooi
5
suplico
oc_ooi
6
recibo, acojo
oiocooi
discuto
oiootuooi
afirmo solemnemente
ouvooi
puedo
c|ioooi
tiemblo
-cvokoi,ooi
abrazo
cvtcooi
ordeno, mando
ctoio_uvooi
me avergenzo
ctiotooi
conozco, comprendo
co,ooi
7
trabajo
c_ooi
8
vengo
1
Esta lista no tiene pretensin de ser absoluta ni autoritaria. La designacin de deponente para un verbo no es siempre
unnime en las gramticas ni en los diccionarios. Los verbos marcados con asterisco son poco frecuentes (menos de 10
veces en el NT).
2
Raramente se encuentra la forma activa ooio e en el NT (Lc 1,47; Ap 19,7).
3
Con el compuesto otovcooi, niego.
4
Con el compuesto oioivooi, transcurro; tooivooi, vengo, arribo.
5
Con el compuesto utoocooi, visto.
6
Con los compuestos toooc_ooi, recibo; toooc_ooi, espero.
7
Con el compuesto kotco,ooi, hago, acto.
cuoci,ooi
predico el evangelio, considero, creo
cu_ooi
9
oro
qcooi
10
conduzco, guo, considero, creo
ucoooi
estoy para ver
ioooi
curo
kouc,ooi
siento
kouqoi
11
siento
-kotooooi
impreco, maldigo
kou_oooi
hago alarde, alardeo
oi,ooi
12
computo, cuento
oivooi
estoy loco
o_ooi
litigo, discuto
-oi_oooi
cometo adulterio
-oiooi
pienso
o_cooi
danzo, bailo
tooitcooi
oro, suplico
toouucooi
conforto, animo
tocuooi
13
voy, viajo
-(to)oitioooi
acuso, culpo
tuvuovooi
vengo a saber, me informo
uooi
libero
oc|ooi
venero
oto_vi,ooi
siento compasin
_oi,ooi
concedo, perdono
_oooi
14
uso
o|cooi
temo, tengo miedo
8
Con los compuestos ovc_ooi, voy, subo; otc_ooi, me voy, oic_ooi, paso a travez de; cioc_ooi, voy
dentro, entro; cc_ooi, voy fuera, salgo; kotc_ooi, desciendo; toc_ooi, paso al lado; toc_ooi, voy
adelante, precedo; tooc_ooi, me acerco; ouvcioc_ooi, entro junto; ouvc_ooi, vendo junto, me reno.
9
Con el compuesto toocu_ooi, oro.
10
Con los compuestos oiqcooi, describo; cqcooi, narro, refiero.
11
Con el compuesto oukouqoi, estoy sentado con.
12
Con el compuesto oiooi,ooi, considero, tengo en cuenta.
13
Con los compuestos ciotocuooi, voy hacia, entro; cktocuooi, procedo, salgo; tootocuooi, paso cerca;
tootocuooi, me acerco; outocuooi, acompao.
14
Con el compuesto ou_oooi, tengo buenas relaciones.
RESUMEN DE PROSPECTOS
1. Las desinencias verbales
1.1 Las desinencias del modo indicativo
INDICATIVO ACTIVO INDICATIVO MEDIO O PASIVO
I II III IV V VI VII
-e -|o|v -|o| -i -|o|oi -|o|qv -|o|qv
-ci -|c| -|o| - -|c|ooi > - -|c|oo > -ou -|o|oo > -e
-ci -|c|(v) -|c|(v) -oi(v) -|c|toi -|c|to -|o|to
-|o|cv -|o|cv -|o|cv -cv -|o|cuo -|o|cuo -|o|cuo
-|c|tc -|c|tc -|o|tc -tc -|c|ouc -|c|ouc -|o|ouc
-ouoi(v) -|o|v /
-oov
-|o|v /
-|o|oiv
-ooi(v) -|o|vtoi -|o|vto -|o|vto
I = presente verbos en -e, futuro
II =con vocal: imperfecto verbos en -e, aoristo fuerte
sin vocal: imperfecto verbos en -i, aoristo fortsimo; aoristo pasivo
III =aoristo dbil, perfecto [en realidad se trata de las mismas desinencias de II, cambia solo la
vocal temtica que es o en vez de o/c]
IV =presente verbos en mi
V =con vocal: presente verbos en w, futuro
=sin vocal: presente verbos en mi perfecto
VI =con vocal imperfecto verbos en w
=sin vocal: imperfecto verbos en mi, pluscuamperfecto
VI =Aoristo dbil medio [en realidad se trata de las mismas desinencias de VI, cambia solo la vocal
temtica que es o en vez de o/c]
1.2 Las desinencias del modo imperativo
IMPERATIVO ACTIVO IMPERATIVO MEDIO O PASIVO
I II III IV
-[c| -ov -|c|oo > - ou -oi
-[c|te -|o|te -|c|oue -|o|oue
-|c|tc -|o|tc -|c|ouc -|o|ouc
-[c]tooov / |o|teoov |c|oueoov / -|o|oueoov
vtev -ouev
I =con vocal: presente verbos en -e, aoristo fuerte
=sin vocal: presente verbos en -i, aoristo fortsimo; aoristo pasivo (cambia solo la
II singular, que es -ti o -ui)
II =aoristo dbil
III =con vocal: presente verbos en -e, aoristo fuerte
=sin vocal: presente verbos en -i, aoristo fortsimo; perfecto
IV =aoristo dbil
1.3 Las desinencias del modo subjuntivo
NB: Tambin al subjuntivo el aoristo pasivo utiliza las mismas desinencias del activo.
1.4 Las desinencias del modo infinito
INFINITO ACTIVO INFINITO MEDIO O PASIVO
I II III IV V
-civ -voi -oi -|c|ouoi -|o|ouoi
I =presente verbos en -e, futuro aoristo fuerte
II =presente verbos en -i futuro, aoristo de oioei, tiuqi, iotqi, perfecto,
aoristo pasivo
III =aoristo dbil
IV =con vocal: presente verbos en -e, futuro, aoristo fuerte medio
=sin vocal: presente verbos en -i, perfecto
V =aoristo dbil medio
1.5 Las desinencias del modo participio
PARTICIPIO ACTIVO PARTICIPIO MEDIO PASIVO
I IV
MAS. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
SUBJUNTIVO ACTIVO SUBJUNTIVO MEDIO O PASIVO
-e -eoi
- -
-
-qtoi
-ecv -ecuo
-qtc -qouc
-eoi(v) -evtoi
N sg. |e|v |ou|oo |o|v |o|cvo |o|cvq |o|cvov
G sg. |o|vto |ou|oq |o|vto |o|cvou |o|cvq |o|cvou
etctera etctera
II V
MAS. FEM. NEUT. MASC. FEM. NEUT.
N sg. |o| |o|oo |o|v |o|cvo |o|cvq |o|cvov
G sg. |o|vto |o|oq |o|vto |o|cvou |o|cvq |o|cvou
etctera etctera
III
MAS. FEM. NEUT.
N sg. -e -uio -o
G sg. -oto -uo -oto
etctera
I =con vocal: presente verbos en -e, futuro aoristo fuerte
=sin vocal: presente verbos en -i aoristo, aoristo de oioei, tiuqi, iotqi,
aoristo pasivo
II =aoristo dbil
III =perfecto
IV =con vocal: presente verbos en -e, futuro, aoristo fuerte medio
=sin vocal: presente de los verbos en -i; perfecto
V =aoristo dbil medio
2. Las desinencias nominales (sustantivos y adjetivos)
2.1 Sustantivos de la 1
a
declinacin y femenino de los adjetivos a tres terminaciones
SINGULAR PLURAL
fem. en q fem. en o puro fem. en
o impuro
masc. en q masc. en o todos los
sustantivos
N -q -o -o -q -o -oi
V -q -o -o -o -o -oi
A -qv -ov -ov -qv -ov -o
G -q -o -q -ou -ou -ev
D -
-o
- -
-o -oi
2.2 Sustantivos de la 2
a
declinacin; adjetivos de la 1
a
clase a dos terminaciones;
masculino y neutro de los adjetivos de la 1
a
clase a tres terminaciones
MASCULINO Y FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N -o -oi -ov -o
V -c -oi -ov -o
A -ov -ou -ov -o
G -ou -ev -ou -ev
D -
-oi
-
-oi
2.3 Sustantivos de la 3
a
declinacin; adjetivos de la 2
a
clase a dos terminaciones;
masculino y neutro de los adjetivos de la 2
a
clase a tres terminaciones
MASCULINO Y FEMENINO NEUTRO
1
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N - / tema con alargamiento de la ltima vocal
2
-c
4
tema
2
-o
V
como el nominativo / como el tema
-c
tema
-o
A -v / -o -o
5
tema
-o
G -o
3
-ev -o -ev
D -i -oi(v) -i -oi(v)
3. Adjetivos numerales
UNO (siempre singular)
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N ci io cv
A cvo iov cv
G cvo io cvo
D cvi io cvi
4. Artculo
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
1
El prospecto respecta tambin a los sustantivos aparentemente irregulares con tema en -o/-c, donde las desinencias
habituales se unen a la c del tema por la cada del sigma intervoclico: *cvc + o => cvou; cvc + i => cvci; *cvc +
o => cvq.
2
Cuando el tema termina en dental, al nominativo singular la dental cae (ejemplo para masc./fem.: c ev, covto;
ejemplo para neutro: tvcuo, tvcuoto).
3
La desinencia es -e para los trminos en i/c y en cu/c.
4
En unin con la c del tema resulta -ci por analoga con el nominativo.
5
En los temas en i/c y en cu/c la desinencia es ci por analoga con el nominativo.
DOS (siempre plural) TRES (siempre plural) CUATRO (siempre plural)
MASC./FEM./NEUTRO MASC./FEM. NEUTRO MASC./FEM. NEUTRO
N
ouo tci tio tcoooc tcoooo
A
ouo tci tio tcoooo tcoooo
G
ouo tiev tiev tcoooev tcoooev
D
ouoi(v) tioi(v) tioi(v) tcooooi(v) tcooooi(v)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N o oi q oi to to
A tov tou tqv to to to
G tou tev tq tev tou tev
D te toi tq toi te toi
5. Pronombres
5.1 Pronombres personales
1
a
PERSONA: YO, ME, MI; NOSOTROS, NOS 2
a
PERSONA: TU, TE, TI; VOSOTROS, OS
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N ce qcci ou uci
V ou uci
A cc o c qo oc o oc uo
G cou o ou qev oou o oou uev
D coi o oi qiv ooi o ooi uiv
3
a
PERSONA: l, ella, lo, la; ellos, ellas, esos, esas , los, las
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N outo outoi outq outoi outo outo
A outov outou outqv outo outo outo
G outou outev outq outev outou outev
D oute outoi outq outoi oute outoi
5.2 Pronombre reflexivo
1
a
SG.: m mismo 2
a
SG.: ti mismo 3
a
SG.: s mismo
MASCULINO MASCULINO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
A coutov ocoutov coutov coutqv couto
G coutou ocoutou coutou coutq coutou
D coute ocoute coute coutq coute
1
a
,2
a
,3
a
PERSONA PLURAL: nosotros mismos, vosotros mismos, ellos mismos
MASCULINO: nosotros mismos,
vosotros mismos, ellos mismos
FEMENINO: nosotras mismas,
vosotras mismas, ellas mismas
NEUTRO: nosotros mismos,
vosotros mismos, ellos mismos
A coutou couto couto
G coutev coutev coutev
D coutoi coutoi coutoi
5.3 Pronombres/adjetivos demostrativos
outo, outq, touto este
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N outo outq touto outoi outoi touto
A toutov toutqv touto toutou touto touto
G toutou toutq toutou toutev toutev toutev
D toute toutq toute toutoi toutoi toutoi
ckcivo, ckcivq, ckcivo aquel
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
N ckcivo ckcivq ckcivo ckcivoi ckcivoi ckcivo
A ckcivov ckcivqv ckcivo ckcivou ckcivo ckcivo
G ckcivou ckcivq ckcivou ckcivev ckcivev ckcivev
D ckcive ckcivq ckcive ckcivoi ckcivoi ckcivoi
5.4 Pronombres/adjetivos interrogativos
MASCULINO Y FEMENINO (quin?) NEUTRO (qu cosa?)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N ti tivc ti tivo
A tivo tivo ti tivo
G tivo tivev tivo tivev
D tivi tioi(v) tivi tioi(v)
5.5 Pronombres/adjetivos indefinidos
MASCULINO Y FEMENINO (alguno, uno) NEUTRO (algo)
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N ti tivc ti tivo
A tivo tivo ti tivo
G tivo tivev tivo tivev
D tivi tioi(v) tivi tioi(v)
5.6 Pronombres relativos
o, q, o que, el cual, la cual, cuyo
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N o oi q oi o o
A ov ou qv o o o
G ou ev q ev ou ev
D e oi q oi e oi
oot, qti, oti que, el cual, la cual, cuyo; quienquiera, cualquier
MASCULINO FEMENINO NEUTRO
SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
N oot oitivc qti oitivc oti otivo
A
G otou otou
D
PARADIGMAS DE LOS VERBOS GRIEGOS DEL NUEVO TESTAMENTO
TEMAS
VERBALES
PRESENTE
Activo
FUTURO
activo/medio
pasivo
AORISTO
activo/medio
pasivo
PERFECTO
Activo
medio/pas.
SIGNIFICADO VERBOS COMPUESTOS
oc oce oce qcio
qcqv
qcqv
anuncio ovoce, otoce,
oioce, coce
kotoce, tooce
tokotoce
o oe oe
o_uqoooi
qoov / qo
q_uqv
qoi
conduzco ovoe, otoe, oioe, ciooe
coe, ctoe, ctovoe
ctiouvoe, kotoe, ctoe
tooe, tcioe, tooe,
toooe, ouvoe, ouvotoe,
utoe
oic / c oice ce /
oiqoooi
oicuqoooi
ciov
cuqv
qoi cojo ovoice, ooice, oioice
coice, kouoice, tcioice,
tooice
o oie oe
ouqoooi
qo
quqv
qko
qoi
levanto otoie, oiokouoie, ckkouoie,
coie, ctoie, kouoie,
ctoie, ouvoie, utcoie
okou /
oko()
1
okoue okouoe
okououqoooi
qkouoo
qkououqv
okqkoo
oigo, escucho oiokoue, ciookoue, ctokoue,
tookoue, tookoue, utokoue
oi
oci
ocie ocie
qcio
qciuqv
unto cocie
oot(q) ootove ootqoe
qotqoo /
qotov
qotqko
qotqoi
yerro, peco toootove
7
El digamma () es una letra del afabeto griego cada en desuso a partir del VII siglo a.C. Su desaparicin ha provocado algunas modificaciones
fonticas que respectan las letras sucesivas en la palabra.
oi ovoie ovoie
ooiqoooi
(ovoi_uqoooi)
ovco /
qvco /
qvoio /
ovc_uqv /
qvc_uqv /
qvoi_uqv /
cvoiqv /
ovceo
ovcoi /
qvoioi
abro oiovoie
uov(c) / uvq otouvoke otouovouoi otcuovov tcuvqko muero ouvotouvqoke
ktcv
kto
otoktcive /
otoktcvve
otoktcve
otcktcivo
otcktovuqv
mato
o otte
qo
quqv
enciendo ovotte, kouotte,
tciotte
o ottooi oooi qoqv toco
ou(q) ouove ouqoe quqoo
ququvq
aumento ouvouove,
utcouove
|o / |q |oive |qoooi c|qv |c|qko voy ovo|oive, oto|oive, oio|oive,
ck|oive, c|oive, cti|oive,
koto|oive, cto|oive,
too|oive, to|oive,
tooovo|oive, oukoto|oive,
ou|oive, ouvovo|oive,
utc|oive
|o(c) / |o /
|q
|oe |oe
|quqoooi
c|oov
c|quqv
|c|qko
|c|qoi
Tiro, boto oi|oe, ovo|oe, ovti|oe,
oto|oe, oio|oe, ck|oe,
c|oe, cti|oe, koto|oe,
cto|oe, too|oe,
tci|oe, to|oe, ou|oe,
utc|oe, uto|oe
|ottio |otti,e |ottioe
|ottiouqoooi
c|ottioo
c|ottiouqv
|c|ottiooi Bautizo,
sumerjo
|ct |cte |ce c|co
|c|coi
veo ovo|cte, oto|cte, oio|cte,
c|cte, cti|cte, tci|cte,
to|cte
|ou(q) |ouooi c|ouquqv |q|ouqoi quiero
o(c) oce coqoo /
cqo
coqko caso
v / cv /
ov
ivooi cvqoooi ccvoqv
ccvquqv
covo
ccvqoi
Me hago, me
vuelvo
otoivooi, oioivooi,
ctiivooi, tooivooi,
toivooi
ve iveoke veoooi
veouqoooi
cvev
cveouqv
cveko
cveooi
conozco ovoiveoke, oioiveoke,
ctiiveoke, kotoiveoke,
toiveoke
o oe oe
coo
coqv
coo
cooi
escribo otooe, coe, ctioe,
kotooe, tooe
ocik ocikvui
(ocikvue)
ocie
oci_uqoooi
cocio
coci_uqv
ococioi
muestro ovoocikvui, otoocikvui,
cvocikvui, ctiocikvui,
utoocikvui
oc_ oc_ooi ocooi
cocoqv
coc_uqv
ococoi recibo ovooc_ooi, otcoc_ooi,
otooc_ooi, oiooc_ooi,
ciooc_ooi, ckoc_ooi, cvoc_ooi,
ctioc_ooi, toooc_ooi
toooc_ooi, utooc_ooi
oiook oioooke oiooe
coiooo
coioo_uqv
enseo
oo / oe oioei oeoe
oouqoooi
coeko / cooqv
coouqv
ocoeko
ocoooi
doy ovooioei, otooioei, oiooioei,
ckoioei, ctioioei, ctooioei,
toooioei, tooioei
ook(q) ookce cooo Parezco, creo
ouvo /
ouvq
ouvooi ouvqoooi qouvquqv /
qouvoouqv
puedo
ou ouve couv / couoo Sumerjo
Tramonto
(establezco)
cvouve, tocioouve
co coe cooe ciooo dejo toocoe
cc ccie cce
ccuqoooi
qcio
qcuqv
cqcoi
despierto oiccie, cccie, ctccie,
ouvccie
co couve qooo cqoko remo otcouve
c_ / cu
cuu / ccuu
c_ooi ccuoooi quov cquuo vengo ovc_ooi, otc_ooi, oic_ooi,
cioc_ooi, cc_ooi, ctc_ooi,
kotc_ooi, tocioc_ooi,
toc_ooi, tcic_ooi,
toc_ooi, ouvcioc_ooi,
ouvc_ooi
co(co) / o couia oooi coov como kotcouia, ouvcouie
cu(c) / cu(q) cuioke cuqoe
cucuqoooi
cuov
(cuoqv)
cucuqv
cuqko
encuentro ovcuioke
c_ / o_ c_e ce cokov co_qko tengo otc_e, cvc_e, ctc_e, kotc_e,
ctc_e, toc_e, tcic_e, toc_e,
tooc_e, ouvc_e, utcc_e, utc_e
,q ,oe ,qoe c,qoo vivo ovo,oe, ou,oe
qk qke qe q,o qko vengo ovqke, kouqke
to uotte cuoo
ctoqv
Sepulto
uc(q) uce qucqoo quiero
io ioooi iooooi
iouqoooi
ioooqv
iouqv
iooi Curo
c / q iqi qoe
cuqoooi
qko
cuqv
ceoi / cioi
envo oviqi, oiqi, kouiqi, tooiqi,
ouviqi
oto / otq iotqi otqoe
otouqoooi
cotqoo / cotqv
cotouqv
cotqko / -coto
cotooi
coloco ovuiotqi, oviotqi,
ovtikouiotqi, otokouiotqi,
oiotqi, oiiotqi, cviotqi,
coviotqi, ciotqi, ctoviotqi,
ciotqi, kouiotqi, cuiotqi,
toiotqi, tciotqi, toiotqi,
ouvciotqi, ouviotqi
kou koie kouoe
kouuqoooi /
koqoooi
ckouoo
ckouuqv /
ckoqv
kckouoi
quemo kotokoie
koc / kq koce kocoe
kquqoooi
ckocoo
ckquqv
kckqko
kckqoi
llamo ovtikoce, ckoce, ctikoce,
ctokoce, tookoce,
tokoce, oukoce,
outookoce
kout koutte koue
kouuqoooi
ckouo
ckouuqv
kckouoi
cubro ovokoutte, otokoutte,
ctikoutte, kotokoutte,
tookoutte, tcikoutte,
oukoutte
kco(o) /
kco(q)
kcooive kcocoe
kcocuqoooi
ckcoqoo /
ckcoovo
gano
kqu kquooe
kqu_uqoooi
ckquo
ckquuqv
proclamo tokquooe
kou koie kouoe ckouoo lloro
kci(o) kcie kcioe
ckcioo
ckciouqv
kckciooi
cierro otokcie, ckkcie, kotokcie,
oukcie
ki / kiv kive kive
kiuqoooi
ckivo
ckiuqv
kckiko
doblo ovokive, ckkive, kotokive,
tookive
kot kotte koe
kotqoooi
ckoo
ckotqv
azoto
bato
otokotte, ckotte, ckkotte,
kotokotte, tokotte, tookotte
ou / cu ovuove couov estoy
escondido
o| / q| o|ove qooi
quqoooi
co|ov
cquqv
ciqo
ciqoi
cojo ovoo|ove, otoo|ove,
kotoo|ove, o|ove,
ctoo|ove, tooo|ove,
too|ove, tooo|ove,
ouo|ove, outooo|ove,
outcio|ove, utoo|ove
c / c /
ct / c
ce ce
citov
ccuqv /
cquqv
ciqko
ciqo
digo ---
8
cit / it cite cie citov
cciuqv
ccioi
dejo otocite, oiocite, ckotocite,
ckcite, cticite, kotocite,
utocite
c(q) ce cqoe Estoy por
cv(q) cve cve ccivo ccvqko Me quedo ovocve, oiocve, ccve,
cticve, kotocve, toocve,
tcicve, toocve, utocve
vq ivqoke vqouqoooi cvqouqv cvqoi Hago
rercordar
M.P.: me
recuerdo
ovoivqoke, ctovoivqoke,
utoivqoke
oto(c) otoui
(otoue)
otocoe /
otoe
otecoo /
oteoqv
otoeo Estropeo
arruino
ouvotoui
o(o) ovui / ovue eooo
juro
oo / io
cio / ot
ooe oooi
ouqoooi
cioov
euqv
cooko /
ceoko
veo oooe, kouooe, toooe
tcvu / tovu /
tou
too_e ctouov tctovuo sufro totoo_e, outooko
8
Los compuestos de ce (los ms frecuentes son oiocooi, discutir [deponente]; ckce, usado solo al medio con el significado de elegir, ovtice, hablar
contra, contradecir) forman futuro, aoristo y perfecto segn las reglas habituales para los verbos con el tema en consonante gutural.
tiu / tciu /
toiu
tciue tcioe
tciouqoooi
ctcioo
ctciouqv
tctciko /
tctoiuo
tctciooi
persuado
tct / tot tcte tce
tcuqoooi
ctco
ctcuqv
tctoo
tctcoi
mando ovotcte, cktcte, ctotcte,
totcte, outcte
ti / to /te tive tiooi ctiov
ctouqv
tcteko
bevo kototive, outive
to titooke
ctouqv
tctoko
tctooi
vendo
tt(e) / tct(c) /
tco
titte tcoouoi ctcoov tctteko caigo ovotitte, ovtititte, ototitte,
cktitte, ctitte, ctititte,
kototitte, tootitte,
tcititte, tootitte, outitte
tou toooe ctooo
ctoouqv
plasmo
tc / tcu tce ctcuoo navego ototce, oiotce, cktce,
kototce, tootce, utotce
to / tq tqooe ctqo
ctqqv /
ctoqv
golpeo cktqooe, ctitqooe
tvc / tvcu /
tvu
tvce ctvcuoo expiro cktvce, ctvce, utotvce
to toooe toe
ctoo
tcto_o
tctooi
hago
tuu / tcuu tuvuovooi ctuuoqv Me informo
o / q /
o
qvui
qooe
qe c()qo rompo oio()qooe, oio()qvui,
tci()qvui, tooqooe
o|c(o) o|cvvui o|coe co|coo apago
otc / oto otcie otce
otoqoooi
cotcio
cotoqv
cotooi
siembro
otc / oto otce otce cotcio
cotoqv
cotoko
cotooi
mando otootce, oiootce,
cotootce, ctiotce,
kotootce, ouvotootce,
ouotce, utootce
otc /
oto /
oto
otce otce
otoqoooi
cotco
cotoqv
cotooi
dirijo ovootce, otootce,
oiootce, ckotce, ctiotce,
kotootce, ctootce,
ouotce, utootce
oo oo,e ooe
cooo
cooqv
coooi
sgozzo kotooo,e
oe / o
o,e oeoe / ooe
oeuqoooi
coeoo /
cooo
coeuqv
ocoeko
ocoeoi /
ocoooi
salvo oiooe,e
to toooe toe
toqoooi
ctoo
cto_uqv
ctoqv
tcto_o
tctooi
ordeno ovtitoooe, ototoooe, oiotoooe,
ctitoooe, tootoooe, ouvtoooe,
utotoooe
tcv / to tcive tcve ctcivo Tiendo
estiro
cktcive, tootcive, totcive,
utccktcive
tc(c) / to /
tq
tcve ctcov
ctquqv
tctqoi
corto tcitcve,
ouvctcve
uc / uq tiuqi uqoe
tcuqoooi
cuqko
ctcuqv
tcuciko
tcucioi
pongo ovotiuqi, ovtioiotiuqi,
ototiuqi, oiotiuqi, cktiuqi,
ctitiuqi, kototiuqi, ctotiuqi,
tootiuqi, tcitiuqi,
tooovotiuqi, tootiuqi,
totiuqi, oukototiuqi,
ouvctitiuqi, ouvtiuqi, utotiuqi
tik / tck tikte tcooi ctckov
ctc_uqv
genero
tot / tct tcte
totqoooi
ctco
ctotqv
dirijo ovotcte, ototcte, cktcte,
cvtcte, ctitcte, ctotcte,
tcitcte, totcte
uo / uc tce cuco
ctoqv
tcuooi
nutro ovotce, cktce, cvtce
tc_ /
oo(q)
tc_e cooov corro ciotc_e, ctiouvtc_e,
kototc_e, tcitc_e, tootc_e,
totc_e, ouvtc_e, tc_e,
utotc_e
ti| ti|e tie
ti|qoooi
ctio
tctioi
Desgasto
estropeo
oioti|e, ouvti|e
tu_(q) / tcu_ tu_ove tcuooi ctu_ov tctu_o obtengo cvtu_ove, ctitu_ove,
tootu_ove, ouvtu_ove,
tu_ove, utccvtu_ove
ov / qv oive
ovqoooi /
ovouoi
covo
covqv
muestro ovooive, ctioive
c / oi
ck / cvck
cvok
ce oioe qvckov /
qvcko
qvc_uqv
cvqvo_o porto ovoce, otoce, oioce,
cioce, ckce, ctice,
kotoce, tooce, tocioce,
tcice, tooce, toce
ouce, utoce
u / cu cue cuooi cuov tccuo huyo otocue, oiocue, ckcue,
kotocue
uo / uc ucie uce
uoqoooi
cuico
cuoqv
cuoko
destruyo oioucie, kotoucie
u ue
cuqv
genero ckue, ouue
_oi(q) /
_o(q)
_oie _oqoooi
c_oqv
disfrtuo ou_oie
_oio _oi,ooi _oioooi
_oiouqoooi
c_oiooqv
c_oiouqv
kc_oiooi complazco
_u / _cu _ce
(_uvve)
_ce c_co
c_uuqv
kc_uoi
Echo
derramo
ck_ce, ou_ce
_q _oooi c_qooqv kc_coi uso koto_oooi
ou_oooi
_i _ie c_ioo Unto
unjo
c_ie, cti_ie
cuo cuoooi ccuooqv engao
NDICE TEMTICO
acentos
acusativo
adjetivo
adejtivos demostrativos
adjetivos indefinidos
adjetivos interrogativos
adjetivos numerales
adjetivos posesivos
adjetivo como predicado
adjetivo comparativo
adjetivo declinacin
adjetivo en posicin atributiva
adjetivo predicativo
adjetivo sustantivado
adjetivo superlativo
alfabeto
aoristo
aoristo dbil asigmtico
aoristo dbil sigmtico
aoristo de los verbos en -i
aoristo fuerte
aoritos fortsimo
aoristo pasivo
aoristo pasivo fuerte
apstrofo
argumento
argumentos directos
argumentos indirectos
primer argumento (sujeto)
segundo argumento (objeto directo)
tercer argumento (objeto indirecto)
artculo
aumento
adverbio
adverbios al superlativo
adverbios comparativos
adverbios ms frecuentes
adverbios interrogativos
conjuntivo
conjuntivo aoristo
conjuntivo aoristo de los verbos en -i
conjuntivo con ivo
conjuntivo con oto
conjuntivo despus ou q
conjuntivo exhortativo
conjuntivo en proposiciones indeterminadas
conjuntivo en el perodo hipottico
conjuntivo para las prohibiciones
conjuntivo perfecto
conjuntivo presente
conjuntivo presente de los verbos contractos
conjuntivo presente de los verbos en -i
conjunciones
conjunciones coordinantes
conjunciones subordinantes
crasi
dativo
declinacin del sustantivo
desinencias
ditesis (voz) activa
ditesis (voz) media
ditesis (voz) pasiva
diptongos
frase
frase compleja
frase compuesta
frase simple
futuro
futuro asigmtico
futuro de los verbos en -i
futuro medio
futuro pasivo
futuro pasivo en -q
genitivo
genitivo absoluto
imperativo
imperativo aoristo
imperativo perfecto
imperativo presente
imperfecto
indicativo
infinito
infinito aoristo
infinito con formas impersonales
infinito con valor final
infinito con eotc
infinito despus de un verbo servil
infinito futuro
infinito en una proposicin objetiva
infinito perfecto
infinito presenta
negaciones
nombre
nombres propios de origen extrajero
nominativo
objeto directo o complemento objeto (ver tambin: segundo argumento)
objeto indirecto o complemento de trmino (ver tambin: tercer argumento)
optativo
optativo aoristo
optativo en las interrogativas indirectas
optativo para expresar un deseo
optativo potencial
optativo presente
paradigmas
participio
participio aoristo
participio atributivo
participio adverbial
participio futuro
participio perfecto
participio perifrstico
participio predicativo
participio presente
participio sustantivado
perfecto
perfecto fuerte
perfecto de los verbos en -i
perfecto medio
perfecto pasivo
periodo hipottico de la realidad (ver tambin: proposiciones condicionales)
pluscuamperfecto
predicado
predicado nominal
predicado verbal
predicados intransitivos
predicados transitivos
valores del predicado
preposiciones
presente
primera declinacin
pronombre
pronombre relativo
pronombre relativo indefinido
pronombres demostrativo
pronombres indefinidos
pronombres interrogativos
pronombres personales
pronombres reflexivos
proposicin
proposicin principal
proposiciones causales
proposiciones concesivas
proposiciones condicionales
proposiciones dependientes
proposiciones interrogativas directas
proposiciones interrogativas indirectas
proposiciones objetivas
proposiciones participiales
proposiciones relativas
proposiciones subjetivas
proposiciones temporales
redoblamiento
segunda declinacin
signos de puntuacin
sintaxis
sujeto (ver tambin primer argumento)
sustantivo
espritus
tercera declinacin
verbos compuestos
verbos contractos
verbos deponentes
verbos en -i
verbos politemticos
vocativo
NDICE
Presentacin Pag. 243
Nota bibliogrfica
INTRODUCCIN: Nociones generales de gramtica y sintaxis
1. Categorias gramaticales: las nueve partes del discurso
2. La sintaxis
2.1 Una premisa necesaria
2.2 La sintaxis de la frase simple
2.2.1 La Ditesis Activa
2.2.2 La Ditesis Pasiva
2.3 La sintaxis de la frase compuesta
2.4 La sintaxis de la frase compleja
2.4.1 Proposicin principal y proposiciones dependientes
2.4.2 Proposiciones dependientes 1: las proposiciones
que derivan de los argumentos
2.4.3 Proposiciones dependientes 2: las proposiciones
que derivan de los circunstantes
2.4.4 Proposiciones dependientes 3: las proposiciones
que derivan de las expansiones
2.4.5 Una propuesta de visualizacin grfica
LECCIN 1
El alfabeto griego
Los espritus
Nota sobre la pronunciacin
Los diptongos
Los acentos
Signos de puntuacin
Apstrofo
LECCIN 2
El verbo: presente indicativo activo
Imperfecto indicativo activo
Reglas para el aumento
Como encontrar un verbo en el diccionario
Vocabulario
LECCIN 3
La declinacin del sustantivo
La segunda declinacin
Vocabulario
LECCIN 4
La primera declinacin
Nombres propios de origen extranjero
El artculo
Vocabulario
LECCIN 5
El indicativo presente e imperfecto del verbo cii
El indicativo presente e imperfecto del verbo c_e
Pronombres personales
Predicado nominal
Pronombres reflexivos
Vocabulario
LECCIN 6
Las preposiciones
Preposiciones que rigen un solo caso
Preposiciones que rigen dos casos
Preposiciones que rigen tres casos
Los verbos compuestos y el aumento
Vocabulario
LECCIN 7
La tercera declinacin
Vocabulario
LECCIN 8
Las conjunciones
Conjnciones coordinantes
Conjunciones subordinantes
Los adverbios
La crasi
Los verbos contractos en -c e
El aumento de los verbos que inician en oi-
Vocabulario
LECCIN 9
Los verbos contractos en -o y en -o
El presente imperativo activo
Las negaciones
Vocabulario
LECCIN 10
Los adjetivos
Adjetivos de la primera clase
Adjetivos de la segunda clase
Adjetivos irregulares
Concordancia de los adjetivos
Vocabulario
LECCIN 11
El adjetivo en posicin atributiva
El adjetivo sustantivado
El adjetivo como predicado
Auto como adjetivo
Los numerales
Los adjetivos posesivos
Vocabulario
LECCIN 12
La ditesis (voz) pasiva
La ditesis (voz) media
El aumento de los verbos que inician en oi-
Vocabulario
LECCIN 13
Los verbos deponentes
Los demostrativos: pronombres y adjetivos
Vocabulario
LECCIN 14
Los verbos en -i
Los verbos oioei, tiuqi y iotqi
El verbo ouvooi
Vocabulario
LECCIN 15
El verbo iqi
Verbos en -e derivados de verbos en -i
Pronombres y adjetivos interrogativos
Adverbios interrogativos
Pronombres y adjetivos indefinidos
Vocabulario
LECCIN 16
El presente infinito
El infinito despus de un verbo servil
La conjuncin subordinante eotc
Formas impersonales con el inifinito: la proposicin subjetiva
El infinito en una proposicin objetiva
El infinito con valor final
Vocabulario
LECCIN 17
El presente participio
Uso del participio
Uso atributivo
Uso sustantivado
Uso adverbial y predicativo
Uso perifrstico
Vocabulario
LECCIN 18
El adjetivo comparativo
El adjetivo superlativo
Formas irregulares del comparativo y del superlativo
Adjetivos y adverbios
Adverbios comparativos
Adverbios al superlativo
Vocabulario
LECCIN 19
El futuro indicativo activo
El futuro de los verbos con el tema verbal en consonante
labial o gutural
El futuro para los verbos con el tema verbal en consonante dental
El futuro del verbo c_e
El futuro de los verbos en -i
Vocabulario
LECCIN 20
El futuro indicativo medio
El indicativo futuro pasivo
El indicativo futuro deponente
Verbos deponentes al futuro pero no al presente
El futuro del verbo cii
El infinito futuro
El participio futuro
Vocabulario
LECCIN 21
Verbos que tienen el futuro activo y medio sin o
Verbos que tienen el futuro pasivo sin u
Verbos politemticos
Recapitulamos el futuro
Vocabulario
LECCIN 22
El aoristo dbil sigmtico indicativo activo y medio
El aoristo dbil sigmtico de los verbos con tema en consonante
El aoristo dbil sin o
El aoristo dbil de los verbos deponentes
Vocabulario
LECCIN 23
El aoristo dbil imperativo activo y medio
El aoristo infinito activo y medio
El aoristo participio activo y medio
Diferencia entre presente y aoristo
Vocabulario
LECCIN 24
El aoristo fuerte
Verbos politemticos al aoristo
Vocabulario
LECCIN 25
El aoristo pasivo
El aoristo pasivo de los verbos contractos al presente
El aorito pasivo de los verbos con tema en consonante
El aoristo pasivo llamado fuerte
Vocabulario
LECCIN 26
El aoristo activo de los verbos tiuqi, oioei e iqi
El aoristo medio de los verbos tiuqi y oioei
El aoristo pasivo de los verbos tiuqi, oioei e iqi
El aoristo activo del verbo iotqi
El aoristo pasivo del verbo iotqi
El aoristo de los verbos iveoke y |oive
Los paradigmas de los verbos
Vocabulario
LECCIN 27
El pronombre relativo
Usos particulares del pronombre relativo
El pronombre relativo indefinido
Vocabulario
LECCIN 28
El perfecto activo
El perfecto fuerte
Precisiones sobre el redoblamiento
El perfecto de los verbos en -i
Vocabulario
LECCIN 29
El pluscuamperfecto
El verbo oioo
El perfecto medio y pasivo
Vocabulario
LECCIN 30
El presente subjuntivo
El subjuntivo presente de los verbos contractos
El subjuntivo presente de los verbos en -i
El subjuntivo aoristo
El subjuntivo aoristo dbil de los verbos en -i
Diferencia entre subjuntivo aoristo y subjuntivo presente
El subjuntivo perfecto del verbo oioo
Subjuntivo perfecto perifrstico
Vocabulario
LECCIN 31
Uso del subjuntivo
Con la conjuncin subordinante ivo
Con la conjuncin subordinante oto
En proposiciones indeterminadas
En el periodo hipottico de la realidad (proposiciones condicionales)
El subjuntivo exhortativo
El subjuntivo para las prohibiciones
El subjuntivo despus de ou q
Vocabulario
LECCIN 32
El vocativo
El nominativo
Vocabulario
LECCIN 33
El acusativo
Vocabulario
LECCIN 34
El dativo
LECCIN 35
El genitivo
El genitivo absoluto
LECCIN 36
El optativo
El optativo para expresar un deseo
El optativo potencial
El optativo en las interrogativas indirectas
APENDICE
Verbos deponentes del Nuevo Testamento
Resumen de prospectos
1. Las desinencias verbales
2. Las desinencias nominales (sustantivo y adjetivos)
3. Adjetivos numerales
4. Artculo
5. Pronombres
Paradigmas de los verbos griegos del Nuevo Testamento
ndice temtico