Caki niewaciwe pierwszego rodzaju

} }

=
a
T
a
T
dx x f dx x f ) ( lim ) (
} }


=
b b
S
S
dx x f dx x f ) ( lim ) (

} } }


+ =
a
a
dx x f dx x f dx x f ) ( ) ( ) (

Zbieno caek
Niech a>0. Wtedy
}

s
>
a
p
p dla rozbiezna
p dla zbiezna
jest
x
dx
1
1

Niech b<0. Wtedy
}

s
>
b
p
p dla rozbiezna
p dla zbiezna
jest
x
dx
1
1

Kryteria zbienoci caek niewaciwych I rodzaju
Kryterium porwnawcze
Jeeli
1. 0 s f(x) s g(x) dla kadego x e [a,),
2. funkcje f i g s cakowalne na przedziaach [a,T] dla T>a,
3. caka
}

a
dx x g ) (
jest zbiena
to caka
}

a
dx x f ) (
jest zbiena.
Zaoenie 3 mona zastpi zaoeniem caka
}

a
dx x f ) (
jest
rozzbiena, to w tezie otrzymamy caka
}

a
dx x g ) (
jest
rozzbiena.
Kryteriumilorazowe
Niech funkcje dodatnie f i g bd cakowalne na przedziaach [a,T]
dla kadego T>a oraz niech
k
x g
x f
x
=

) (
) (
lim
, gdzie 0<k<.
Wwczas caka
}

a
dx x f ) (
jest zbiena caka
}

a
dx x g ) (
jest
zbiena.
Zbieno bezwzgldna caek niewaciwych I rodzaju
Niech funkcja f bdzie cakowalna na przedziaach [a,T] dla
kadego T>a. Caka
}

a
dx x f ) (
jest zbiena bezwzgldnie
}

a
dx x f ) (
jest zbiena.
Caki niewaciwe drugiego rodzaju
} }
+

+
=
b
a
b
a
dx x f dx x f
c
c
) ( lim ) (
0

} }

+
=
b
a
b
a
dx x f dx x f
c
c
) ( lim ) (
0

Zbieno caek
Niech b>0. Wtedy
}

>
<
b
p
p dla rozbiezna
p dla zbiezna
jest
x
dx
0
1
1

Niech a<0. Wtedy
}

>
<
0
1
1
a
p
p dla rozbiezna
p dla zbiezna
jest
x
dx

Kryteria zbienoci takie same jak dla caek I rodzaju.
SZEREGI LICZBOWE

Zbieno szeregu geometrycznego + WK
Szereg geometryczny

=0 n
n
x
jest zbieny |x| <1. Dla zbienego
szeregu geometrycznego mamy:
x
x
n
n

=
1
1
0

Warunek konieczny zbienoci szeregu
Jeeli szereg

=1 n
n
a
jest zbieny, to
0 lim =

n
n
a
. Twierdezenie
odwrotne nie jest prawdziwe.
Zbieno szeregu
Szereg

s
>
1
1
1 1
n
p
p dla rozbiezny
p dla zbiezny
jest
n

Kryteria zbienoci szeregw
Kryterium cakowe Niech funkcja f:[n0,)[0,), gdzie n0eN,
bdzie nierosnca. Wwczas szereg jest zbieny caka
}

0
) (
n
dx x f
jest zbiena.
Kryteriumilorazowe
Niech an, bn > 0 dla kadego n > n0 oraz niech
k
b
a
n
n
n
=

lim
, gdzie
0<k<. Wwczas szereg

=1 n
n
a
jest zbieny szereg

=1 n
n
b
jest
zbieny.
.
Tw. Leibniza o zbienoci szeregu naprzemiennego
Jeeli
1. cig (bn) jest nierosncy od numeru n0eN,
2.
0 lim =

n
n
b

to szereg naprzemienny

=
+

1
1
) 1 (
n
n
n
b
jest zbieny.
Szereg zbieny warunkowo
Szereg zbieny, ktry nie jest zbieny bezwzgldnie, nazywamy
szeregiem zbienym warunkowo.
Sumy waniejszych szeregw

=
=
+ 1
1
) 1 (
1
n n n

=
=
1
2
2
6
1
n n
t

=
=
1 !
1
n
e
n

=
=

1
1
!
) 1 (
n
n
e n

=
+
=

1
1
2 ln
) 1 (
n
n
n

=
+
=

1
1
4 1 2
) 1 (
n
n
n
t

SZEREGI POTGOWE
Szeregiem potgowym o rodku w punkcie x0eR nazywamy szereg
postaci:

0
0
) (
n
n
n
x x c
, gdzie xeR oraz cneR dla neN.
Twierdzenie Cauchyego Hadamarda
Niech 0<R< bdzie promieniem zbienoci szeregu potgowego

0
0
) (
n
n
n
x x c
. Wtedy szereg ten jest:
a) zbieny bezwzgl. w kadym punkcie przedziau (x0-R, x0+R),
Szereg Taylora
Niech
1. funkcja f ma pochodn dowolnego rzdu na przedziale (x0- o,
x0+o),
2. dla kadego xe(x0- o, x0+o)
0 ) ( lim =

x R
n
n
, gdzie
n
n
n
x x
n
c f
R ) (
!
) (
0
) (
=
oznacza n-t reszt we wzorze Taylora,
wtedy
... ) (
!
) (
... ) (
! 1
) ( '
) ( ) (
0
0
) (
0
0
0
+ + + + =
n
n
x x
n
x f
x x
x f
x f x f
.
Gdy x0=0 to szereg ten nazywamy szeregirm Maclaurina.
Twierdzenie o jednoznacznoci
Jeeli

=
=
0
0
) ( ) (
n
n
n
x x c x f
dla kadego (x0- o, x0+o), gdzie o>0,
to
!
) (
0
) (
n
x f
c
n
n
=
dla n = 0, 1, 2, ... .

Twierdzenie o rniczkowaniu szeregu potgowego
Niech 0<Rs bdzie promieniem zbienoci szeregu potgowego

0
0
) (
n
n
n
x x c
. Wtedy:

=
= |
.
|

\
|

1
1
0
\
0
0
) ( ) (
n
n
n
n
n
n
x x nc x x c

dla kadego xe(x0-R, x0+R).

Twierdzenie o cakowaniu szeregu potgowego
Niech 0<Rs bdzie promieniem zbienoci szeregu potgowego

0
0
) (
n
n
n
x x c
. Wtedy:
}

=
+
= +

= |
.
|

\
|

0
1
0
0
0
1
) (
) (
0
n
n
n
x
x n
n
n
n
x x
c dt x t c

dla kadego xe(x0-R, x0+R).

FUNKCJE WIELU ZMIENNYCH
Poziomic wykresu funkcji f, odpowiadajc poziomowi heR,
nazywamy zbir {(x,y)eDf: f(x,y) = h}.
Wykresy waniejszych funkcji dwch zmiennych
C By Ax z + + =
- paszczyzna przechodzca przez (0,0,C).
Cig zbieny
Cig punktw na paszczynie ((xn, yn)) jest zbieny do punktu (x0,
y0)eR
2

0
lim x x
n
n
=

oraz
0
lim y y
n
n
=

.
Def. Heinego granicy waciwej funkcji w punkcie
Niech f bdzie okrelona na zbiorze otwartym AcR
2
z wyjtkiem
by moe punktu (x0, y0)eA. Funkcja f ma granic g w punkcie (x0,
y0), co zapisujemy
g y x f
y x y x
=

) , ( lim
) , ( ) , ( 0 0
, wtedy i tylko wtedy, gdy
A y x
y x
n n
n n
c
.
)} , {(
) , (

=
e =

) , ( ) , ( lim
) , ( ) , (
0 0
0 0
y x y x
N n dla y x y x
n n
n
n n


g y x f
n n
n
=

) , ( lim

Tw. Weierstrassa o osiganiu kresw
Jeeli
1. zbir DcR
2
jest domknity i ograniczony,
2. funkcja f jest ciga na D,
to
{ } D y x y x f y x f
D y x
e = v
e
) , ( : ) , ( sup ) , (
1 1
) , ( 1 1

{ } D y x y x f y x f
D y x
e = v
e
) , ( : ) , ( inf ) , (
2 2
) , ( 2 2


Tw. Schwarza o pochodnych mieszanych
Niech funkcja f bdzie okrelona na otoczeniu punktu (x0, y0).
Ponadto niech
1. istniej pochodne czstkowe
y x
f
c c
c
2 ,
x y
f
c c
c
2
na otoczeniu punktu
(x0, y0),
2. pochodne czstkowe
y x
f
c c
c
2
,
x y
f
c c
c
2 bd cige w punkcie (x0, y0).
Wtedy
) , ( ) , (
0 0
2
0 0
2
y x
x y
f
y x
y x
f
c c
c
=
c c
c
.
Funkcja rniczkowalna w punkcie
Niech funkcja f bdzie okrelona na otoczeniu punktu (x0, y0) oraz
niech istniej pochodne czstkowe
) , (
0 0
y x
x
f
c
c
,
) , (
0 0
y x
y
f
c
c
.
Funkcja f jest rniczkowalna w punkcie (x0, y0) jeeli
0
) , ( ) , ( ) , ( ) , (
lim
2 2
0 0 0 0 0 0 0 0
) 0 , 0 ( ) , (
=
+
c
c

c
c
+ +

k h
k y x
y
f
h y x
x
f
y x f k y h x f
k h

Warunek wystarczajcy rniczkowalnoci funkcji
Niech funkcja f bdzie okrelona na otoczeniu punktu (x0, y0). Niech
ponadto
1. pochodne czstkowe
x
f
c
c ,
y
f
c
c
istniej na otoczeniu punktu (x0,
y0),
2. pochodne czstkowe
x
f
c
c ,
y
f
c
c
bd cige w punkcie (x0, y0).
Wtedy funkcja f jest rniczkowalna w punkcie (x0, y0).


Rwnanie paszczyzny stycznej do wykresu funkcji w punkcie
(x0, y0, z0)
) )( , ( ) )( , (
0 0 0 0 0 0 0
y y y x
y
f
x x y x
x
f
z z
c
c
+
c
c
=

Rniczka funkcji
y y x
y
f
x y x
x
f
y x y x df A
c
c
+ A
c
c
= A A ) , ( ) , ( ) , )( , (
0 0 0 0 0 0

Zastosowanie rniczki funkcji do oblicze przyblionych
) , ( ) , ( ) , (
0 0 0 0 0 0
y x df y x f y y x x f + ~ A + A +

) , ( ) , ( ) , (
0 0 0 0 0 0
y x df y x f y y x x f ~ A + A +

Pochodna kierunkowa funkcji:
t
y x f tv y tv x f
y x
v
f y x
t
) , ( ) , (
lim ) , (
0 0 0 0
0
0 0
+ +
=
c
c
+

Funkcje uwikane tw. o istnieniu
Niech f bdzie okrelona na otoczeniu punktu (x0,y0) i niech:
1. pochodne czstkowe
y
f
x
f
c
c
c
c
,
s cige na otoczeniu (x0,y0)
2. F(x0,y0) = 0
3.
0 ) , (
0 0
=
c
c
y x
y
f

wtedy F(x,y)=0 okrela dokadnie jedn funkcj uwikan y=y(x)
okrelon na pewnym otoczeniu punktu x0.
Pochodna funkcji uwikanej:
) , (
) , (
) ( '
0 0
0 0
y x
y
F
y x
x
F
x y
c
c
c
c
=

Ekstrema funkcji uwikanych:
1. F(x0,y0) = 0
2.
0 ) , ( , 0 ) , (
0 0 0 0
=
c
c
=
c
c
y x
y
F
y x
x
F

3.
0
) , (
) , (
0 0
0 0 2
2
=
c
c
c
c
=
y x
y
F
y x
x
F
A

wtedy funkcja uwikana y=y(x) okrelona rwnaniem F(x,y)=0 ma w
punkcie (x0,y0) ekstremum lokalne waciwe.
A>0 minimum, A<0 maksimum
Warto rednia funkcji na obszarze:
}}
=
D
r
dxdy y x f
D
f ) , (
1
, |D| - pole obszaru
Wsprzdne biegunowe w cace podwjnej:
}} } }
(
(

=
D
h
g
d d f dxdy y x f
|
o

) (
) (
) sin , cos ( ) , (

Pole obszaru DcR
2

}}
=
D
dxdy D

Objto bryy VcR
3
i ograniczonej powierzchniami z=d(x,y) i
z=g(x,y):
| |
}}
=
D
dxdy y x d y x g V ) , ( ) , (

Pole pata E, ktry jest wykresem funkcji z=f(x,y), gdzie
(x,y)eD:
}} |
|
.
|

\
|
c
c
+ |
.
|

\
|
c
c
+ = E
D
dxdy
y
f
x
f
2 2
1

Zastosowania w fizyce:
1. Masa obszaru D o gstoci powierzchniowej masy o:
}}
=
D
dxdy y x M ) , ( o

2. Momenty statyczne wzgldem osi OX i OY obszaru D o gstoci
masy o:
}} }}
= =
D
Y
D
X
dxdy y x x MS dxdy y x y MS ) , ( , ) , ( o o

3. Wsprzdne rodka masy obszaru D o gstoci pow. masy o:
M
MS
y
M
MS
x
X
C
Y
C
= = ,

4. Momenty bezwadnoci wzgldem osi OX, OY i punktu O:
}} }}
= =
D
Y
D
X
dxdy y x x I dxdy y x y I ) , ( , ) , (
2 2
o o
}}
+ =
D
dxdy y x y x I ) , ( ) (
2 2
0
o

Wsprzdne walcowe w cace potrjnej
}}} }}}
=
D U
d dhd h f dxdydz z y x f ) , sin , cos ( ) , , (

Zwizek midzy wsprzdnymi sferycznymi i kartez.

+ =
+ =
+ =
sin
cos sin
cos cos
:

z
y
x
S
,
2 2
0
lub 2 0
t t

t t t
s + s
< s
s < < s

Wsprzdne sferyczne w cace potrjnej
}}}
}}}
+ + + + + =
=
U
D
d d d f
dxdydz z y x f
cos ) sin , cos sin , cos cos (
) , , (
2

Zastosowania caek potrjnych
1. Objto obszaru V
}}}
=
V
dxdydz V

1. Masa obszaru V o gstoci objtociowej masy :
}}}
=
V
dxdydz z y x M ) , , (

2. Momenty statyczne wzgldem paszczyzn ukadu wsprzdnych
obszaru V o gstoci masy :
}}}
=
V
xy
dzdydz z y x z MS ) , , (

}}}
=
V
xz
dzdydz z y x y MS ) , , (

}}}
=
V
yz
dzdydz z y x x MS ) , , (

3. Wsprzdne rodka masy obszaru V o gstoci obj. masy :
M
MS
z
M
MS
y
M
MS
x
xy
C
xz
C
yz
C
= = = , ,

4. Momenty bezwadnoci wzgldem osi ukadu wsprzdnych:
}}}
+ =
V
X
dxdydz z y x z y I ) , , ( ) (
2 2

}}}
+ =
V
Y
dxdydz z y x z x I ) , , ( ) (
2 2

}}}
+ =
V
Z
dxdydz z y x z x I ) , , ( ) (
2 2

5. Moment bezwadnoci wzgldem pocztku ukadu
wsprzdnych obszaru V:
}}}
+ + =
V
dxdydz z y x z y x I ) , , ( ) (
2 2 2
0