GABAY PANGKURIKULUM (ARALING PANLIPUNAN EKONOMIKS)

Aralin
Kabuuang
Bilang ng mga
Araw
Pamantayang
Pangnilalaman
Pamantayang
Paggana
Pamantayan !a
Pag"atut#
Pag!a!anib ng mga
$MO # G%n&%r
I!!u%
UNA'ANG
MARKA'AN
Heograpiya at
Ekonomiya ng
Bansa
Ang E"#n#mi"!
bilang i!ang
ag(am
Ang E"#n#mi"!
at Ang
Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
mga pangunahing
kaalaman at isyu ukol sa
ugnayan ng matalinong
paggamit ng
pinagkukunang yaman
ayon sa patakaran ng
konserbasyon, kapaligiran
at likas-kayang paggamit
tungo sa pagkakamit ng
pag-unlad
Ang mag-aaral ay kritikal
na nakapagsusuri sa
mga pangunahing
kaisipan at isyu tungkol
sa ugnayan ng
matalinong paggamit ng
pinagkukunangyaman
ayon sa patakaran ng
konserbasyon,
kapaligiran, at
likaskayang paggamit
tungo sa pagkakamit ng
pag-unlad.
Nasusuri ang mga
pangunahing kaisipan at
isyu tungkol sa ugnayan
ng matalinong paggamit
ng pinagkukunang-
yaman ayon sa
patakaran ng
konserbasyon,
kapaligiran, at likas-
kayang paggamit tungo
sa pagkakamit ng
pag-unlad.
Nailalapat ang
kahulugan ng
ekonomiks sa
pangaraw-araw na
pamumuhay bilang
isang mag-aaral,
kasapi ng pamilya at
lipunan
Nasusuri ang
Kaunlaran ekonomiks bilang
isang agham
panlipunan at ang
kaugnayan nito sa
pagunlad ng sarili,
pamilya, lipunan at ng
bansa
Nahihinuha ang
tatlong (3)
mahahalagang
katanungan sa
Ekonomiks na
nauugnay sa pang
araw- araw na
pamumuhay ng bawat
pamilya at ng lipunan.
Nabibigyan ng sariling
kahulugan ang pag-
unlad (development)
Nasusuri ang ibat
ibang aspekto
(a!ets),
pamamaraan,
hangganan at
limitasyon ng pag-
unlad
Pinag"u"unang
Yaman
Ka"au!an
Nasusuri ang
kaugnayan ng
ekonomiks sa
(pagsulong) pag-
unlad ng isang bansa
Nauuri ang
pinagkukunangyaman
ng "ilipinas
Nasusuri ang mga
datos tungkol sa mga
yamang likas ng
"ilipinas tungo sa
matalinong paggamit
nito
Napahahalagahan
ang bumubuo sa
yamang-tao ng
"ilipinas
Nakikilala ang mga
palatandaan ng
kakapusan bilang
isang suliraning
panlipunan
Nasusuri ang
kaibahan ng
"agkakapantay, #rain
$rain
$omesti! %iolen!e
Pangangailanga
n at Kagu!tu(an
Pag"#n!um#
kakapusan sa
kakulangan bilang
batayan sa
matalinong
pagdedesisyon
Naipamamalas ang
responsableng
paggamit ng mga
limitadong likas na
yaman at ang
kahalagahan nito sa
pag-unlad
Nasusuri ang
kaibahan ng
kagustuhan (wants)
sa pangangailangan
(needs) bilang
batayan sa pagbuo ng
matalinong desisyon
Nakabubuo ng
sariling pamantayan
sa pagpili ng mga
pangangailangan
batay sa mga teorya
ng pangangailangan
Naipaliliwanag ang
Pr#&u"!iy#n
konsepto ng
pagkonsumo
Nasusuri ang mga
epekto ng
pagaanunsyo sa
pagkonsumo
Nasisiyasat nang
mapanuri ang mga
anunsyo tungo sa
matalinong pamimili
Naipamamalas ang
talino sa pagkonsumo
sa pamamagitan ng
paggamit ng
pamantayan sa
pamimili
Naipagtatanggol ang
mga karapatan at
nagagampanan ang
mga tungkulin bilang
isang mamimili
Naipaliliwanag ang
kahalagahan ng
pagiging mapagmasid
at mapanuri ng mga
mamimili laban sa
mga tiwaling gawain
ng mga nagbibili
Nasusuri ang mga
salik (a!tors) ng
produksyon bilang
batayan sa
matalinong paggamit
ng mga ito
Naipahahayag ang
damdamin ukol sa
mahalagang papel ng
entrepreneurship sa
produksyon,
ekonomiya, at pag-
unlad ng bansa
Nasusuri ang
tungkulin ng ibat
ibang organisasyon
ng negosyo sa
produksyon at
ekonomiya ayon sa
pakikisapi at
pananagutan sa
pagkakaroon ng
matatag na
ekonomiya at
&ubordination,
patriar!hal !ontrol over
women
maunlad na bansa.
IKALA)ANG
MARKA'AN*
Pag!u!uri ng
E"#n#miya
Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
mga pangunahing
kaalaman at isyu tungkol
sa pag-usbong ng ibat
ibang sistema,
pamamaraan at
prinsipyong pang-
ekonomiya bilang tugon
sa nagbabagong
pangangailangan at
kagustuhan tungo sa
pagtatamo ng pagunlad.
Ang mga mag-aaral ay
kritikal na nakapagsusuri
sa mga pangunahing
kaalaman at isyu tungkol
sa pag-usbong ng ibat
ibang sistema,
pamamaraan at
prinsipyong pang-
ekonomiya bilang tugon
sa nagbabagong
pangangailangan at
kagustuhan tungo sa
pagtatamo ng pag-
unlad.
Nasusuri ang mga
pangunahing
kaalaman at isyu
tungkol sa pagusbong
ng ibat ibang
sistema, pamamaraan
at prinsipyong
pangekonomiya
bilang tugon sa
nagbabagong
pangangailangan at
kagustuhan tungo sa
pagtatamo ng pag-
unlad.
Nasusuri ang
konsepto ng aring
intelektuwal
(intelle!tual property),
kopirayt (!opyrights)
at iba pang mga
karapatan sa aring
intelektuwal
(intelle!tual property
rights) bilang
Al#"a!y#n
proteksyon sa mga
katangi-tanging likha,
akda, o imbensyon ng
bawat indibidwal
kaugnay sa pag-unlad
ng mga industriya ng
bansa
Naisasaalang-alang
ang kapakanan ng iba
sa pagbabahagi ng
mga likas na yaman
sa pamilya at lipunan
Nasisiyasat nang
mapanuri ang mga
pamamaraan at
mekanismo ng
alokasyon sa ilalim ng
ibat ibang sistemang
pang-ekonomiya at
tradisyonal na
prinsipyong pang
ekonomiko sa
pagtugon sa mga
pangangailangan ng
mamamayan at
pagkakamit ng
kaunlaran
May"r#%"#n#mi"!
+%man& at Sulay
Pr%!y#
Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
mga pangunahing
kaalaman at isyu tungkol
Naipapamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
naging kaugnayan ng
katangiang pisikal
Naipahahayag ang
damdamin tungkol sa
mga hakbangin ng
pamahalaan sa
pagtugon sa mga
pangangailangan ng
lumalaking bilang ng
mamamayan
Nailalapat ang
kahulugan ng demand
at suplay sa pang
arawaraw na
pamumuhay ng bawat
pamilya
Nasusuri ang mga
salik na nakaaapekto
sa demand at suplay
Nakapagpapasya
nang matalino sa
pagtugon sa mga
pagbabago ng salik
(a!tors) na
nakaaapekto sa
demand at suplay
"rostitusyon,
trai!king,
!ommodii!ation
Int%ra"!y#n ng
+%man& at Sulay
Surlu! at S(#rtag%
sa mga pananaw at
mekanismo ng
pamamahala bilang
kabahagi sa pagpapabuti
ng pamumuhay ng
mamamayan at
pagpapatatag ng bansa
(lokasyon, klima,
yamang likas, natural
boundaries, at iba pa sa
paghubog ng sinaunang
kabihasnan sa daigdig.
Nahihinuha na ang
presyo ng bilihin ay
may epekto sa
demand ng mamimili
at suplay ng nagbibili
Nasusuri ang epekto
ng presyo at non-
pri!e sa suplay ng
kalakal at paglilingkod
Naipaliliwanag ang
interaksyon ng
demand at suplay sa
kalagayan ng presyo
at ng pamilihan
Nasusuri ang mga
epekto ng kakulangan
at kalabisan sa
presyo at dami ng
kalakal at paglilingkod
sa pamilihan
Naimumungkahi ang
paraan ng
pagtugon'kalutasan
sa mga suliraning
dulot ng kakulangan
Pamili(an
at kalabisan
Nailalapat ang
kahulugan ng demand
at suplay sa pang
arawaraw na
pamumuhay ng bawat
pamilya
Nasusuri ang mga
salik na nakaapekto
sa demand at suplay
Nakapagpapasya
nang matalino sa
pagtugon sa mga
pagbabago ng salik
(a!tor) na
nakakaapekto sa
demand at suplay
Nahihinuha na ang
presyo ng bilihin ay
may epekto sa
demand ng mamimili
at suplay na nagbibili
Nasusuri ang epekto
ng presyo at non-
pri!e sa suplay ng
kalakal at paglilingkod
Naipaliliwanag ang
interaksyon ng
demand at suplay sa
kalagayan ng presyo
at ng pamilihan
Nasusuri ang mga
epekto ng kakulangan
at kalabisan sa
presyo at dami ng
kalakal at paglilingkod
sa pamilihan
Naimumungkahi ang
paraan ng
pagtugon'kalutasan
sag ma suliraning
dulot ng kakulangan
at kalabisan
Nasusuri ang ibat
ibang anyo ng
pamilihan na
tumutugon sa
maraming
pangangailangan ng
mga tao
IKA,LONG
MARKA'AN*
Ang Pamama(ala at
E"#n#miya
(aipamalas ng mag-aaral
ang pag-unawa na ang
mga desisyong
ipinatutupad ng bawat
sambayahayan at bawat
bahay-kalakal ay tunay na
may epekto sa
pamumuhay at
kabuhayan ng mga
mamamayan.
(akagawa ng newscast
o pag-uulat ang mga
mag-aaral na
tumatalakay sa
desisyong binubuo ng
bawat sambahayan at
bawat bahay-kalakal na
nakaaapekto sa
pamumuhay at
kabuhayan ng mga
mamamayan.
Napangangatwiranan
ang
pangangailangang
pakikialam at
regulasyon ng
pamahalaan sa mga
gawaing
pangkabuhayan sa
ibat ibang anyo ng
pamilihan upang
matugunan ang
pangangailangan ng
mamamayan ng
bansa
Nasusuri ang
kalakasan at
kahinaan ng
pamilihan at mga
institusyon ng bansa
Naipapahayag ang
saloobin ang
matalinong
pagpapasya (kritikal
na nakapagsusuri)
tungkol sa mga
Ma"r#%"#n#mi"!
Pai"#t na +al#y ng
E"#n#miya
pananaw at
mekanismo ng
pamamahala bilang
kabahagi sa
pagpapabuti ng
pamumuhay ng
mamamayan at
pagpapatatag ng
bansa
Nasusuri ang mga
pangunahing kaisipan
sa makroekonomiks
Nasusuri ang papel
na ginagampanan at
epekto ng
sambahayan, bahay-
kalakal, pamahalaan
at panlabas na sektor
sa mga sumusunod)
- implasyon
- deplasyon
- pamumuhunan
- pag-empleyo
(employment,une
mployment ,
underemployment)
Nasusuri ang
Gr#!! Nati#nal
Pr#&u-t (GNP).
Gr#!! +#m%!ti-
Pr#&u-t (G+P)

Kalalagayan ng
E"#n#miya ng
Piliina!
agtata#! ng
i"alawang
pambansang
produkto (*ross
National "rodu!t-
*ross $omesti!
"rodu!t) bilang
panukat ng
kakayahan ng isang
ekonomiya
Nakikilala ang mga
pamamaraan sa
pagsukat ng
pambansang
produkto
Nasusuri ang
kahalagahan ng
pagsukat ng
pambansang kita sa
ekonomiya
Nailalahad ang mga
salik na nakaaapekto
sa pambansang kita
at pambansang
produkto (*N")
Nasusuri ang naging
kalagayan ng
&igmaang
an&aig&ig
(anggang !a
"a!alu"uyan
'uman
+%/%l#m%nt In&%0
('+I)
ekonomiya ng bansa
mula sa pagtatapos
ng ikalawang
digmaang pandaigdig
hanggang sa
kasalukuyan gamit
ang mga panukat sa
pag-unlad
Nasusuri ang
ugnayan ng
kalagayang pang
ekonomiya ng bansa
sa antas ng
pamumuhay ng
mamamayang "ilipino
Nakabubuo ng
sariling konklusyon sa
kalagayan ng
pamumuhay ng
nakararaming "ilipino
sa harap ng
pagdaigdigang pag-
unlad.
Nakikilala ang
palatandaan ng
implasyon gamit ang
"ilipino (una+,
trai!king,
!ommodii!ation
Imla!y#n
Pata"arang
Pananalai
(M#n%tary P#li-y)
,onsumer "ri!e -nde.
(,"-)
Nasusuri ang mga
paraan sa paglutas ng
implasyon
Nakikilahok nang
aktibo sa paglutas ng
mga suliranin
kaugnay ng
implasyon bilang
isang magaaral
Nakapagpapamalas
ng wastong
pagpapasya bilang
isang mamimili at
nagbibili kaugnay ng
suliranin sa implasyon
Naipaliliwanag ang
layunin ng patakarang
pananalapi
Naipahahayag ang
kahalagahan ng pag-
iimpok at
pamumuhunan bilang
sang salik sa
In!titu!y#n !a
Pananalai
ekonomiya
Nakikilala ang
bumubuo ng sektor
ng
pananalapiNapahahal
agahan ang papel na
ginagampanan ng
bawat sektor sa
pananalapi
- mga bangko
- kooperatiba
- pawnshop
Nasusuri ang
bahaging
ginagampanan ng
institusyon ng
pananalapi sa
ekonomiya
Naipaliliwanag ang uri
at gamit ng salapi
Nasusuri ang dahilan
at epekto ng
pagbabago ng halaga
ng salapi sa buhay ng
mga mamamayang
"ilipino
Nakapagsisiyasat
nang mapanuri sa
mga paraan at
patakaran ng #angko
&entral ng "ilipinas
(#&") upang
mapatatag ang
halaga ng salapi
Naiuugnay ang
pandaigdigang
pananalapi sa
pambansang sistema
ng pananalapi
Naipahahayag ang
saloobin sa bahaging
ginagampanan ng
mga pandaigdigang
institusyon ng
pananalapi tulad ng
-nternational
(onetary /und at
0orld #ank sa
pananalapi ng bansa
Nasusuri ang
bahaging ginampanan
ng pamahalaan sa
pagpapatatag ng
Pata"arang Pi!"al
(1i!-al P#li-y)
pananalapi ng bansa
Naipaliliwanag ang
layunin ng patakarang
piskal
Napahahalagahan
ang papel na
ginagampanan ng
pamahalaan kaugnay
ng mga patakarang
piskal na ipinatutupad
nito
Nasusuri ang mga
pinagkukunan ng
pananalapi ng
pamahalaan
Nasusuri ang badyet
at ang kalakaran ng
paggasta ng
pamahalaan
Nakapaghahayag ng
saloobin sa paraan ng
paggasta ng
pamahalaan
Nakabubuo ng
konklusyon sa
bahaging ginampanan
ng pamahalaan sa
pagpapatupad ng
patakarang piskal
Nakapagsasanay ng
tamang pagkompyut
ng buwis
Nakababalikat ng
pananagutan bilang
mamamayan sa
wastong pagbabayad
ng buwis
Naiuuugnay ang mga
epekto ng patakarang
piskal sa katatagan
ng pambansang
ekonomiya
I"aaat na
Mar"a(an
Mga S%"t#r ng
E"#n#miya
S%"t#r ng
Agri"ultura
(Pagtatanim2
Naipamamalas ng mag-
aaral ang pag-unawa sa
mga pangunahing isyu
Ang mag-aaral ay
nakapagpapahayag ng
malikhaing
Nabibigyan -puna
mga pangunahing
isyu ukol sa
"rostitusyon,
eksploytasyon,
patriar!hal !ontrol
over women,
Pangingi!&a2 at
Paggugubat)
ukol sa kahandaan at
pananagutan ng mga
indibidwal,pangkat at
institusyon sa harap ng
hamon at pwersa ng
globalisasyon na salik sa
pandaigdigang pakikipag-
ugnayan tungo sa
pambansang pagsulong
at pagunlad
panghihikayat na
maging handa at
mapanagutan ang bawat
indibidwal, pangkat at
institusyon sa harap ng
hamon at pwersa ng
globalisasyon na salik sa
pandaigdigang
pakikipag-ugnayan
tungo sa pambansang
pagsulong at pag-unlad.
kahandaan at
pananagutan ng mga
indibidwal, pangkat, at
institusyon sa harap
ng hamon at pwersa
ng globalisasyon na
salik sa
pandaigdigang
pakikipagugnayan
tungo sa pambansang
pagsulong at pag-
unlad.
Nasusuri ang
bahaging
ginagampanan ng
agrikultura,
pangingisda at
paggugubat sa
ekonomiya at sa
bansa
Nasusuri ang mga
dahilan at epekto ng
suliranin ng sektor ng
agrikultura,
pangingisda, at
paggugubat sa bawat
"ilipino
!ommodii!ation
Nabibigyang-halaga
ang mga institusyon
at programa na
nakatutulong sa
sektor ng agrikultura
(industriya ng
agrikultura,
pangingisda, at
paggugubat)
Naitataguyod ang
mga programang may
kaugnayan sa sektor
agrikultura
(repormang
pansakahan)
Natataya ang
kahandaan ng bansa
sa paggamit ng
makabagong
teknolohiya sa
agrikultura tungo sa
pag-unlad ng
ekonomiya
Nakabubuo ng
sariling konklusyon sa
In&u!triya
kontribusyon ng
sektor ng agrikultura
sa pag-unlad ng
bansa
Nasusuri ang
bahaging
ginagampanan ng
sektor ng industriya
tulad ng pagmimina,
tungo sa isang
masiglang ekonomiya
Nakapaghahanda sa
mga kasanayang
pang-industriya ng
"ilipinas
Naipahahayag ang
opinyon tungkol sa
nasyonalisasyon ng
ilang korporasyon at
pagsasapribado ng
korporasyong
pamahalaan
Napagtitimbang ang
papel na
ginagampanan ng
mga korporasyong
multi-nasyonal sa
pamumuhay ng mga
"ilipino at sa
pambansang
ekonomiya
Naimumungkahi ang
mabisang
pamamaraan sa
pagmamay-ari at
pamamahala ng mga
korporasyon sa
"ilipinas
Natataya ang
kahandaan ng bansa
sa paggamit ng
makabagong
teknolohiya sa
produksyon tungo sa
pag-unlad ng
ekonomiya
Nasusuri ang mga
institusyon at mga
programang
nakatutulong sa
sektor ng industriya at
ng pangangalakal
Pagliling"#&
Naihahayag ang
damdamin ukol sa
pagpapanatili ng
mataas na
pamantayan ng sektor
ng industriya sa mga
manggagawa at mga
kalakal tungo sa
matatag na
ekonomiya
Nakabubuo ng
sariling konklusyon sa
bahaging ginampanan
ng sektor ng
industriya sa pag-
unlad ng bansa
Nasusuri ang
bahaging
ginagampanan ng
sektor ng paglilingkod
Nasusuri ang
kahandaan at kalidad
ng mga
manggagawang
"ilipino sa sektor
paglilingkod ng bansa
Natataya ang
kahandaan ng bansa
sa paggamit ng
makabagong
teknolohiya sa sektor
ng paglilingkod tungo
sa pag-unlad ng
ekonomiya
Nasusuri ang mga
institusyon at mga
programang
nakatutulong sa
sektor ng paglilingkod
Nasusuri ang mga
hakbangin ng
pamahalaan bilang
suporta sa sektor ng
produksyon
Nakabubuo ng
sariling konklusyon sa
kalakasan at
kahinaan ng sektor ng
palilingkod sa pag-
unlad ng bansa
Im#rmal na S%"t#r
ng E"#n#miya
Kala"alang
Panlaba!
Nasusuri ang ibat
ibang anyo ng
impormal na sektor ng
ekonomiya
Nakapaglalahad ng
saloobin ukol sa
pamumuhay ang mga
"ilipinong kabilang sa
impormal na sektor ng
ekonomiya
Natataya ang ambag
o papel ng impormal
na sektor sa
kabuuang ekonomiya
Nasusuri ang mga
batas ng pamahalaan
tungkol sa impormal
na sektor ng
ekonomiya
Natataya ang
kalakaran ng
kalakalang panlabas
ng bansa
Natitimbang ang
epekto ng mga
patakaran at
programa sa
kalakalang panlabas
ng bansa sa buhay ng
nakararaming "ilipino
Nakapaghahayag ng
saloobin ukol sa
kahalagahan ng
kontribusyon sa
ekonomiya ng mga
manggagawang
"ilipino sa ibayong
dagat
Nasusuri ang
kaugnayan at epekto
ng e.!hange rate sa
kalakalang panlabas
ng bansa
Nasusuri ang epekto
sa kalakalang
panlabas at sa
ekonomiya ng
pagbabago ng palitan
ng piso laban sa mga
dayuhang salapi
Nasusuri ang mga
kabutihan at
dikabutihan ng
kalakalang panlabas
tungo sa isang
masigla at maunlad
na ekonomiya
Nasusuri ang
kahalagahan ng
pagtangkilik sa mga
lokal na kalakal at
paglilingkod
Natitimbang ang
epekto ng
globalisasyon sa
antas ng pamumuhay
ng mga "ilipino batay
sa mga patakarang
- liberalisasyon
- deregulasyon
- pagsasapribado
ng mga
korporasyong pag-
aari ng
pamahalaan
Napahahalagahan
ang ugnayan ng mga
bansa tulad ng 0orld
1rade 2rgani3ation at
Asia-"a!ii! E!onomi!
,ooperation tungo sa
patas na
kapakinabangan ng
mga mamamayan ng
daigdig.