Aantekening Eldorado

Rationalisme (1725-1780)

Het belangrijkste kenmerk van het Rationalisme of Verlichting, is

het grote belang dat aan de Ratio(= het Kritische verstand)
toegekent wordt.

In de literatuur wordt het essay of het betoog (is een kritische

beschouwing over een of ander onderwerp) het genre dat hij bij
uitstek geschikt is om de mens d.m.v. redelijke argumenten te
‘bevrijden’ van allerlei vooroordelen en bijgeloof en hem voor te
houden dat de ratio ons denken en handelen moet leiden.

Het doel van Rationalisme was een samenleving waarin iedereen

gelukkig is. Om dit doel te bereiken was het van groot belang
invloed uit te oefenen op de openbare mening zij richtten zich
daarbij vooral op de Burgerij.

Om hun doel te bereiken zagen zij dat de opvoeding heel

belangrijk zou zijn: een kind moet in Vrijheid tot een goede
burger uitgroeien.

Auteurs:
Daniel Defoe – robinson Crusoe.
Justus van Effen – betogen in het tijdschrift : De hollandse
spectator.

Leuze: Vrijheid, Gelijkheid en broederschap.

Tijdsbeeld

De achtiende eeuw was een periode van modernisering in Europa.

Dit geven we aan met de naam: Verlichting.

Verlichting:
De wereld als een keurig geordend geheel dat door vaste
natuurwettten werd geregeld.

Het kritische verstand stond centraal. Men vond dat alls uitgelegd
kon worden met behulp van de rede, het heldere, kritische en
controleerbare verstand.

In de Wetenschappelijke Revolutie werd alles onderzocht met de

rede(= Ratio).
Al die nieuwe kennis werd snel verbreid door middel van
tijdschriften en boeken, bijvoorbeeld Encyclopédie en Diderot en
d’Alembert

Kinderen moesten zo lang mogelijk kind blijven en zo vrij

mogelijk gelaten worden. Ze zouden zich vanzelf ontwikkelen tot
goede mensen, dit leid tot de eerste jeugdboeken.

Vrijheid, gelijkheid en broederschap

In het toemalige West-Europa overheerste de staatsvorm van de
absolute monarchie. Waarin de koning regeerde bij de gratie
Gods, gesteund door de hoge adel en de kerk. ‘verlichte’ filosofen
zoals: Montesquieu pleitte voor een verdeling van macht.

Veel ‘verlichte’ ideeen hebben een enorme invloed gehadop de

westerse geschiedenis.

Sociale verhoudingen
Halverwege de achttiende eeuw keerde het tij. Veel landarbeiders
konden niet lang meer de kost verdienen en trokken ontevreden
naar de steden, opzoek naar werk. Daardoor ontstonden
krottenwijken met sociale wantoestanden en schrijnende
armoede. Deze sociale ontwikkelingen hebben kiem gevormd van
de revolutie
In 1789 brak de Franse Revolutie uit waarin de volksmassa’s
vochten voor democratische beginselen. De achttiende eeuw
wordt de pruikentijd genoemd.

Kunst
De vorm is belangrijker dan de inhoud.
De kunsten werden daarom aan strenge regels voor vorm en
inhoud onderworpen.