Você está na página 1de 52

1 Kristian Tlangau

www.mizoramsynod.org
2 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Synod Puipate
Moderator : Rev. K. Lalhmuchhuaka
Secretaries : Upa H. Zoliana (Sr..)
Rev. B. Sngthanga (Jr..)
Finance Officers : Rev. Lalramliana Pachuau
Rev. Dr. R. Lalbiakmawia
Statistician : Upa Vanngliana
Kum 103-na August 2014 Bu 1,223-na
Editor : Rev. K. Lalpiangthara Ph. 2316411 (R)
Joint Editors : Rev. Lalzuithanga
Upa H. Ronghka
Rev. Dr. Vanlalnghka Rlt
Upa Snghlra
Business Manager : Upa C. Lalbiaktluanga
Synod Office, First Floor
Mission Vng, Aizwl 796 001
Office Phone 2324590; e-mail: kristiantlangau@yahoo.co.in
Kum khat lk man : Rs. 50.00
A man pe leh a bu la duh chuan Business Manager, Synod Office First
Floor, Mission Vng, Aizwl hriattr tr.
Thu chhuahte hi Editor ngaih dn a ni vek kher lo.
The Organ of the Presbyterian Church, Mizoram
A CHHNGA THU AWMTE
1. Editorial 1
2. Chhiartute Huang 2
3. Mizoram Synod 3
4. Lwrkhwm 12
5. Zawhna leh Chhnna 16
6. Sermon: (1) Rinawmna 23
(2) Lalpa duh zwng 28
7. Zospte slhnu entawn tlk (Ramthar rawngbwlnaah) 31
8. Karbi Anglong-ah Synod thar a piang dwn ta 35
9. Ka hlawh lk hmasa ber leh Rs. 3,000/- 38
10. Mizo znga Kristian hla phuahtu hmasa ber tu nge? 40
11. Snna 43
3 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Editorial
RAM LEH HNAM DAMNA
Kum 1972 Synod Inkhwmpui chuan Mizorama
Wales ram Presbyterian Kohhran tirh missionary hmasa ber, Rev.
D.E. Jones-an Mizoram a rawn thlen ni August 31 chu Ramthar
Ni atn hman ni se a ti a. Kum 1973 a\anga hman \an niin kumin hi
vawi 42 kan hmanna tr a lo ni ta der mai. He hun hmangtu tr
zawng zawngten hlawhtling taka in hman theih nn Kristian Tlngau
Editorial Board-in duhsakna a hln a che u.
Chanchin |ha buaipui ram apiang hi khawvlah pawh hian
an dingchang a, hma an swn zl niin a lang. Lo buaipui tawh, buaipui
zui peih lote pawhin an tlk hniam phah zl emaw tih tr a ni. Kan
ram hi Chanchin |haa zawn chhuah ram a ni a. Kan hmaswnna
zawng zawng pawh hi Chanchin |ha zr kan zo a ni. A ram mihring
tlm ngaihtuahin Chanchin |ha pawh kan feh chhuahpui \ha ve viau
hrih a, a lwmawm hle. Heti taka hma kan swnna leh kan \hanna
pawh hi Chanchin |ha hril kawngah kan phawkhai a rual hrih vng
niin a lang.
Khawvl thila mi fing leh ngaih dn ril pui pui neiten
mihring awm dn tra \ha ber nia an ngaihte chu zam chhuakin
ziakin an lo dah tawh \hn a. Amaherawhchu, kan hun tawng
mk leh hun kal tawh lam thlr lt pawhin mi fingten ram leh hnam
damna nia an ngaih hi politics leh thil dangah a awm tak tak lo tih
a lang. Pathian hnaihtute chuan ram leh hnam damna pawh hi
Chanchin |ha kan buaipui dnah a innghat tlat niin an ngai a.
Chhiatna hrang hrang laka kan him leh him lohna pawh hi
Chanchin |ha kan ngaih pawimawh leh ngaih pawimawh lohvah
a inghat niin an ngai hial. Tih nuam tak leh thu awih taka kan awm
chuan kan ram a dam zl ang, kan Lalpa ngaih pawimawh ber
kan \wmpui loh erawh chuan kan chan a chau khawp ang.
4 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
CHHIARTUTE HUANG
Thu thawh duh chuan thu mal 50 aia tam lovin lehkhain
emaw, sms-in emaw, e-mail in emaw thawh theih a ni. SMS
thawn theihna phone no 9862331632 leh
kristiantlangau@yahoo.co.in a ni e.
KT chhiar a manhla \hin e.
May thla chhuaka Lalsngkima
Pachuauvin Synod Inkhwmpui
vawi 90-na a thlr nawn kha a
\ha hle mai. A sawi pakhat, Pro
Pastor dah nghehna \awngkam,
Synod hmingin tih aia Pathian
hmingin tia dah a t kha kei
pawhin ka tpui khawp mai..
Mahlima, Chanmari West
KT May thla Editorial kha
a \ha viau na a, tualchhng
kohhranten kan zwm meuh lo
niin a lang. PTR Ipah Building
kan la telh a, kalphung rual tlnga
kan kal theih nn Synod lam
a\anga hma lk a \ha lo maw?
Ruata, 9862648354
KT a ngaihnawm khawp
mai. May thla chhuaka Pathian
Hriatna Nung tih sermon leh a
hnuaia Pathian hriat tih kha a
\ha khawp mai. Thu fing tak tak
in rawn tr lan \hin avngin ka
lwm khawp mai.
Elizi Colney, W. Phailng
Dinthar
KT hi ni 20 hnuah kan lo
hmu ve \hin. June thla chhuaka
Upa Z. Sngkhuma sermon,
Thlarauva khat nun tih kha a \ha
hle mai. Thlarauvin khat \heuh ila
a van nuam dwn m! Upa
Zrzokima sermon-ah Bible
chng tr lan nna inmil lo a awm
nual erawh a zia lo deuh.
F. Khama, Srchhp
KT Lwrkhwm hi a
ngaihnawm \hn e. Kristiante
tawrhna leh an chhelna hi kan
\awng\aipui theihna trin rawn
ziak zl teh u.
P.C. Lalrosnga, Aibwk
Kristian Tlangau-a telh thar
Chhiartute huang hi mi \henkhat
tn \ha viau anga a lan laiin
Kohhran chanchinbu a awm atn
chuan a tichichawm deuh lo
maw? Hetiang column hi chu
sumdwng/local news magazine-
a tih twk vl chauh niin ka hria.
F. Lalbiakzma, Tuikual
5 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Executive Secretary
i/c Publicity, etc.
1. PHBS Graduation Day
June 10, 2014 khn Pres-
byterian Hindi Bible School
chuan zirlai Batch 53-na te pualin
Graduation Day a hmang. Batch
53-naa zirlai zir chhuakte hi mi
29 an ni a, \ha takin an passed
vek a ni.
PHBS hi Synod Mission
Board-in Mizoram chhnga
hnam dang ring tharte rinna
kawnga an \han zlna atn leh an
ngheh zlna atna a din a ni a,
Synod-in ram pwna
rawngbwlna a zauh zl tkah
hian ram pwna ringtharte mai
bkah Para Church a\angte
pawhin zirlai lk an ni ta zl a ni.
He School hi August 24,
1990 khn din a ni a, kum 1997
thleng khn thla thum course niin
a hnu lamah chuan thla ruk
course a ni ta a. Certificate in
Theology course a ni a, mi 1292-
in an zir chhuak tawh a ni. Tuna
zir chhuak Batch hi state 11
a\anga lo kal an ni. Admission hi
January leh July thla tirahte hawn
\hin a ni.
2. Zin
4 June 13 & 14, 2014 khn
Tuidam Bialin Home Mission
School din an dilna zir chiangin
Rev. P.C. Pachhunga, Executive
Secretary; Rev. Vanlalbela leh
Upa Denghmingthanga te an kal.
4 June 1618, 2014 khn
PCI Working Committee,
Shillong-a neihah Rev.
Lalzuithanga, Sr. Executive Sec-
retary a kal.
4 June 11 & 12, 2014 khn
Presbyterian English School per-
mission dil en fiah leh school
tlawhin Upa D.P. Biakkhma,
Supervisor of Schools chu West
Phailng, Kwnmawi,
Rawpuichhip leh Lngpuiah a
kal a, June 1416, 2014 khn
School tlawh leh Education
Awareness Campaign neiin
Hualtu leh Thingsulah a kal leh
bawk.
4 June 1720, 2014 khn
Synod Choir visa buaipuiin Dr.
6 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Robert S. Halliday; Superinten-
dent, Synod Office chu
Kolkata-ah a kal.
4 June 2125, 2014 khn
Tamil Nadu Theological Semi-
nary, Madurai, Tamil Nadu-ah
Rev. Lalramliana Pachuau, E/S
a kal.
4 July 3 & 4, 2014 khn
Assam Border tlawh leh zir
chiangin Synod Puipa te- Rev.
Lalzuithanga, Senior E/S; Upa
H. Zoliana, Synod Secretary;
Rev. B. Sangthanga, Synod
Secretary (Jr.); Upa
Vanngliana, Synod Statistician
leh Rev. Dr. R. Lalbiakmawia,
Finance Officer te an kal a, Pe-
ter Lalanpuia, Synfo Camera-
man-in a \awiawm.
4 July 2 5, 2014 khn
Christian Medical College
(CMC) Vellore-a Ordinary
Meeting neihah Rev. Lalramliana
Pachuau, E/S i/c Hospital leh
Dr. Vanlalruata, Hospital, Direc-
tor-te an kal.
3. MSSU
4 June 21, 2014 khn Mamit
Dinthar Kohhranah Sunday
School Zirtirtu Training neihpuiin
T. Upa Lal\hahluna Ralte,
MSSU Asst. Coordinator;
Upa B. Lalhmunliana, Bethlehem
Venglai leh T. Upa H. Lalvulliana,
Ramhlun Venglai (MSSU
Trainer)-te an kal.
4 June 28 & 29, 2014 khn
Chanmari West Hmarvng
Kohhranah Sunday School
Zirtirtu Training neihpuiin T. Upa
Lal\hahluna Ralte, Upa K.
Vanlalnghaka, Ramhlun East
(MSSU Trainer) leh Nl.
Lalzarliani, Chaltlng te an kal.
4 June 28, 2014 khn
Venghlui Kohhranah Sunday
School Zirtirtu Training neihpuiin
Upa B. Lalhmunliana, Bethlehem
Venglai leh Upa Hrilthansanga,
Mission Vngthlang (MSSU
Trainers)-te an kal.
4 July 5, 2014 khn Airfield
Vngthar Bial huapin Airfield
Vngthar Kohhranah Sunday
School Zirtirtu Training neihpuiin
T. Upa Lal\hahluna Ralte leh Upa
K. Vanlalnghaka, Ramhlun East
(MSSU Trainer)-te an kal.
4 July 5, 2014 khn ITI
Vng Bial huapin Mualpui Bethel
Kohhranah Sunday School
Zirtirtu Training neihpuiin Upa K.
7 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Zoremsanga, Kulikawn leh Upa
Hrilthansanga, Mission
Vngthlang (MSSU Trainers)-te
an kal.
4. Kohhran Hmeichhia
4 June 14, 2014 khn
Luangmual Kohhranah Leader-
ship Training & Kristian
Chhungkaw Campaign neihpuiin
Central Kohhran Hmeichhe
hruaitu Pi C. Lalhmangaihi,
Chairman leh Dr. Vanlalhruaii,
Asst. Secy.-te an kal.
4 June 14 & 15, 2014 khn
Armed Veng North Kohhranah
Leadership Training & Kristian
Chhngkaw Campaign neihpuiin
Central Kohhran Hmeichhe
hruaitu Pi Ramngaihsangi, Pi
Maria Lalchhanhimi leh Pi B.
Zomawithangi (Comm. Mem-
ber)-te an kal.
4 June 2022, 2014 khn
Biate Kohhranah Leadership
Training & Kristian Chhngkaw
Campaign neihpuiin Central
Kohhran Hmeichhe hruaitu Pi C.
Lalhmangaihi, Chairman; Pi H.
Kapthangi leh Pi Lalrokimi,
Committee Member-te an kal.
4 June 2022, 2014 khn
Drlawn Venghlun Kohhranah
Leadership Training & Kristian
Chhngkaw Campaign neihpuiin
Central Kohhran Hmeichhe
hruaitu Pi Rochuangkimi, Vice
Chairman; Pi Vanrammawii leh
Pi C. Romawii (Comm. Mem-
ber)-te an kal.
4 June 2022, 2014 khn
Thnzwl Kohhranah Leader-
ship Training & Kristian
Chhngkaw Campaign neihpuiin
Central Kohhran Hmeichhe
hruaitu Pi Lalthansangi, Pi
Prchhuaki leh Pi Lalfeli (C/M)-
te an kal.
5. Music
4 June 1114, 2014 khn
Vairngte Kohhranah Hla hruai
Training neihpuiin Pu
Lalromawia, Senior Music In-
structor leh Tv. Lalchhuanawma,
Durtlng te an kal.
4 June 2527, 2014 khn
Khawlailung Kohhranah
Khuangvuak Training neihpuiin
Lalromawia leh Lalrinchhana,
Ramhlun North te an kal.
4 July 3 & 4, 2014 zan khn
Electric Vng Kohhranah Zai
hruai Training neihpuiin Pu
Lalromawia a kal.
8 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
6. NEICCYA Biennial Con-
ference-cum-Seminar
June 1215, 2014 khn
North East India Christian
Council Youth Assembly
(NEICCYA) 15
th
Biennial Con-
ference-cum-Seminar, ECM
Church of Vaihpi, Saihaah neih
a ni a, Evangelical Church of
Maraland (ECM) ten an thleng
a ni. Inkhwmpui thupuiah One-
ness in Christ (John 17:20 - 21)
an hmang.
Central K|P aiawhin mi 12
an palai a, Mizoram Synod
Choir-ten zaia rawngbwlna an
nei bawk.
7. Synod Bookroom Con-
ference Hall, Kolasib-ah
hawng
June 12, 2014 khn
Kolasib-ah Rev. Lalzuithanga,
Sr. E/S-in Synod Bookroom
Conference Hall thar a hawng.
He Hall thar hi a hming atn
Synod Bookroom Conference
Hall, Kolasib tih a ni a. A vang
26ft, a dung 39ft-a zau a ni. A
hma lamah 154 sqft-a zau
varandah a nei a, a chhng hi mi
102 \hut theihna a ni. Hall hi
Kohhran thilah hman theih a ni
a, kohhran thilah chuan Presby-
terian Kohhranin a thawhpui
theih kohhran dangte tn pawh
hman theih niin; NGO, Associa-
tion, Society leh mi mal tn pawh
hman theih a ni. Political Party
thilah hman a rem lo va, khawvl
hla sakna tur chi programme
hman nn a rem lo bawk a,
kohhran duh loh thil reng reng tih
nn hman theih a ni lo bawk. Hall
hman man hi chhnah leh znah
a hranin Rs. 1000/- ve ve a ni.
8. Buhfai\ham Documen-
tary Film tlangzarh
June 13, 2014 khn
Mizoram Presbyterian Kohhran
Hmeichhe Buhfai\ham Docu-
mentary Film chu Rev.
Lalramliana Pachuau, Executive
Secretary-in JM Lloyd Hall,
Synod Office-ah a tlngzarh.
He documentary-ah hian
Buhfai\ham lo chhuah dn a\anga
tn dinhmun thleng tihlan a ni.
Buhfai\ham hi kum 1910-ah
\hm \an a ni a, kum 2010 khn
Electric Vng Kohhranah Rorel
Inkhwm rualin Buhfai\ham
Centenary lawmna hun hman
tawh a ni. Centenary denchhenin
9 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Central Committee chuan Synod
Executive Committee-ah
Buhfai\ham Documentary Film
buatsaih an dil angin remtih a ni
a. Sub-Committee te insiamin
hma lak chhoh a ni a, a thawnthu
(script) lo siam trin Pi C.
Lalneihthangi ruat a ni a, Zarkawt
leh Mission Vng Kohhran
Hmeichhiate a chang tura sawm
an ni a, a \ul angin milem te dah
tel a ni bawk.
He Documentary Film hi
Kohhran Hmeichhe office-ah
Rs. 50/- in lei theih a ni.
9. Pro. Pastor Orientation
June 913, 2014 khn
nikum 2013 Synod
Inkhwmpuia Pro. Pastor lk
tharte pualin Orientation Train-
ing, Synod Conference Centre,
Mission Vngah neih a ni a. June
13, 2014 znah a kharna
inkhwm neih a ni. Kharna
inkhwmah hian Synod Puipate
nn hun hman a ni a, zawhna leh
chhnna hun hman zui a ni.
Training-ah hian rawng-
bwlna kawnga \angkai tr thil
chi hrang hrang zirtr an ni a, sub-
ject hrang hrang 20 lai an zir a
ni. Pro Pastor lk tharte hi
sawmpakua an ni a, training-ah
hian an kal kim.
10. Kristian |halai Pwl
4 June 2022, 2014 khn
North Srzwl Branch K|P Dia-
mond Jubilee hmanpuiin T. Upa
Richard B. Lalhriatpuia leh Pu C.
Laldingliana, Committee Mem-
ber-te an kal.
4 June 21 & 22, 2014 khn
Hliappui Branch K|P-ten Lead-
ership Training an hmang a, Pu
Lalchhuanliana leh Pu
Ngurhmingliana, Committee
Member-ten an hmanpui.
4 June 2729, 2014 khn
West Phailngah Bial Meet
neihpuiin Pu V. Lalrinmawia leh
Pu K. Lalruatpuia, Committee
member-te an kal.
4 June 2829, 2014 khn
Kawrthahah Bial huap Leader-
ship Training neihpuiin Dr. Julie
Remsangpuii (Treasurer) leh Pu
Vanlalpka (Committee mem-
ber)-te an kal.
4 Mizoram Synod Choir
chuan June 28, 2014 zn khn
Tuikual Kohhranah Hla Ktpui
an hmanpui a, June 29, 2014
znah Zrkawt Kohhran Biak
10 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Inah Synod Moderator an
\awiawm bawk.
4 July 5, 2014 khn
Lungsum Branch K|P Diamond
Jubilee lwmnaaah Pu
Zonunsanga Ralte leh Pu K.
Lalruatpuia, CK|P Committee
Member-te an kal.
11. Synod Revival Meet
2014
June 2022, 2014 khn
Electric Veng Kohhran Biak Inah
Synod Revival Meet vawi 3-na
neih a ni a, thupuiah Lal Isua zui
(Lk. 9:23) tih hman a ni. Rev. K.
Lalhmuchhuaka, Synod Mod-
erator; Rev. Lalzuithanga, Senior
E/S leh Revival Speaker-ten
thupui an insawi chhwk a ni.
Tun \um meet-ah hian
mikhual riak lt mi 168 leh lnga
tel (Team member ni lem lo) mi
330 zet an awm a ni. Synod Re-
vival Meet hi Synod Revival
Team Retreat tiin hun rei tak
chhng chu kalpui \hin a ni a, tn
hnaiah a hming thlkin Revival
Meet tih a lo ni ta a. Heta \ang
hian team-ho pual chauh ni tawh
lovin, Aizawl khawpui chhnga
kohhran tinte huap zwngin hman
a ni ta. Hei bkah hian Revival
Speaker-te pual bk, Synod
Revival Speakers Retreat tih
chu a hranpa hlakin kum thum
kalta a\ang khn an lo nei \hn
tawh bawk.
12. Kristian Chhungkaw Hla
bu tlangzarh
June 24, 2014 khn Synod
Conference Centre-ah Synod
Moderator Rev. K. Lalhmu-
chhuakan Kristian Chhngkaw
Hla bu a tlngzarh a, Upa H.
Zoliana, Synod Secretary in
Pathian hnna hlanna hun a
hmang. Hla bu tlngzarh
inkhwmah hian Aizwl khawpui
chhng kohhran tin a\angin
Kohhran Hmeichhe aiawh leh
Kristian |halai Pwl aiawhte
sawm an ni a, mi 300 vl zet an
tel a ni.
Kristian Chhngkaw Hla bu
hi kum 2010-a ram pum huap
Kristian Chhngkaw Hla
Inphuahsiaka hla \henkhat
dahkhwmna a ni a, hla 302
(Kristian chhngkaw hla - 184 leh
Inneih hla 118) a awm. Hla bu
man hi Rs. 100 a ni a, Synod Of-
fice, Music Deptt.-ah lei theih a ni.
11 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Hla inphuahsiak buaipuina
senso zawng zawng bkah hla
bu chhut man hi Upa R. Zatlaia,
Vnghluite chhngkaw tum a ni.
13. Hruaina ng TV 24X7
Programme
Synod Information and
Publicity Department chuan
Hruaina ng TV 24x7 chu
thlrtute tna remchn zwkna a
nih beiseiin regular programme
a hnuaia tar lan ang hian a kalpui
\an ve ta
Chhngkua
Chhuah hun : Pathianni zan dr
8:00 (kr tin)
Programme tlngpui tr :
Synod Department hrang hrang
chanchin te, Ramthar Field
rawngbwlna te, Inkhwmpui
hrang hrang (kumin chhnga
neih) te leh rawngbwltu
kawmna te.
Hruaina ng
Chhuah hun : Zirtawpni zan dr
8:00 (kr tin)
Programme tlngpui tr :
Kohhran mipuite tisa leh thlarau
lama zirtrna leh kaihhruaina lam
eg. Talk Show, Seminar, mi thiam
bk kawmna, etc.
Kristian |halai
Chhuah hun : Thawhlehni zan
dr 8:00 (kr tin)
Programme tlngpui tr :
Kristian |halaite pual K|P
Conf. te, K|P Film te, etc.
Sermon
Chhuah hun : Pathianni zing dr
7:00
Thawhlehni tlai dr 2:00
Ningani tlai dr 2:00
Programme tlngpui tr : Ser-
mon chi hrang hrang
Nghilh loh Nn
Chhuah hun : Thla tin Ningani
zan hmasa ber dr 8:00
Programme tlngpui tr :
Rawngbwltu hmasa chatuan
ram pan tawhte leh la damte pho
lanna te, hun kal tawha thil thleng
pawimawhte tar lan tum a ni.
Note : Kristian Naupang Pual
tr pawh Inrinni tlai dr 3:00-
a tihchhuah trin buatsaih
mk a ni.
12 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
16. Synfo Recording and Advertisement Rate
Synod Information and Publicity Committee chuan a hnuaia tar
lan ang hian Synfo recording leh advertisement rate a siam thar a, he
rate thar hi July 2014 a\angin hman a ni
(1) Audio Recording Rate
(1) Solo, Zaipwl leh thusawi : Drkr khatah Rs. 200
(2) Final Processing and Mixing : Hla khatah Rs. 100
(3) Music Tract siamna : Hla khatah Rs. 500
(2) Video Recording
(1) One Camera & Editing : Rs. 1000
(2) Two Cameras & Editing : Rs. 3000
(3) Three Cameras & Editing : Rs. 3500
(4) 3 Cameras with mobile studio : Rs. 5000
Note : Hei hi ni khat atn zl a ni ang a, ni khat aia a rei chuan ni khatah
Rs. 500/- zl belh tr a ni ang.
(3) Video Coverage
(1) Synod Department te tan : Programme/function pakhat
zelah Rs. 2000
(2) Pwn lam mi tan : Rs. 3000
(4) Advertisement Rate
(a) Spot Advertisement
1-10 days : Rs. 300/- (1 minute per spot)
30 days : Rs. 250; 60 days : Rs. 200
180 days : Rs. 150; 1 year : Rs. 100
(b) Kr zeh
1 spot 30 secs 1 min
15 days : Rs. 1000 Rs. 2000
510 days : Rs. 800 Rs. 1500
1030 days : Rs. 500 Rs. 1000
(c) Scroll : Drkr 12 chhng atn Rs. 200 zel (Maximum word 50
words)
13 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
15. Campus Ministry
July 4 & 5, 2014 zan khn
Chhinga Vngthlang Kohhran
Biak Inah Tleirawl/Rwlthar
pual Camp neihpuiin Rev.
Lalchungnunga, Director leh Tv.
C. Lalremruata, ORW te an kal.
16. P.C. Girls School Head-
mistress thar
P.C. Girls School-a Head-
mistress ni lai Pi Lalropuii chu
July 1, 2014-ah Superannuation
pension-a a kal tk avngin SEC
251 in a rl angin Nl.
Zaithanchhungi, Teacher, P.C.
Girls School chuan July 1, 2014
a\ang khn Headmistress hna a
chelh thar.
17. Social Front
June 729, 2014 khn Biate
Bial huapin Biate Kohhranah HIV/
AIDS Awareness Campaign
neihpuiin Pu Alan Lalmuanpuia leh
Pu Jacob Rosngliana, Social
Front Campaigner-te an kal.
18. Synod Hospital
CBM leh Synod Hospital
thawhhonain hma a swn zl a.
Hospital tihchangtlunna tr mai
bkah thingtlnga mite chhawr
theih trin ruahmanna pawh kalpui
mk zl a ni. Thawhhona hian mit
(eye) enkawlna lamah thawktute
training pk a keng tel nghl a. Pu
R. Lalhnehkima, Ophthalmic
Technician chuan July, 2014
chhng Dr. Schroff Charity Eye
Hospital, New Delhi-ah Glaucoma
Detection training a nei a ni.
19. Synod Moderator
Programme
Synod Moderator Rev. K.
Lalhmuchhuaka chuan hetiang
hian hun a hmang
June 1319, 2014
Bangalore Kohhran tlawh
June 20, 2014 (Zirtawpni)Zn
Synod Revival Meet, Electric
Vng Kohhranah thuchah a sawi
June 22, 2014 (Pathianni)
Chawhma : Muallungthu
Kohhran tlawh
Chawhnu : Falkwn Kohhran
tlawh
Zan : Falkawn Hmr Vng
Kohhran tlawh
June 29, 2014 (Pathianni)Zn
Zrkawt Kohhran
14 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Kristian thuziak \ha tih
vnga kum ruk tng tr
Egypt chuanchung lama Al-
Mahamid thingtlng khuaa chng
Kristian tlangvl pakhat Kerolos
Shouky Attallah-a, kum 29 mi
chu internet (facebook)-a
Kristian thuziak \ha a tih thu a
lantr (a like) avngin kum ruk
chhng lung in tng tra a
chungthu rl a ni. He thu hian
Kristiante bkah facebook
hmangtute thin a \hwng hle.
Armant Criminal Court-a Judge,
Hazim Hany chuan Attallah-a hi
Egyptian Penal code pahnih -
(Article 98F) pathian inpuanna
sakhaw tihhmingchhiat khapna
leh (Article 176) chi/sakhua
tharum thawhna chawh chhuah
khapnate hmangin thiam loh
chantr a nih thu a sawi.
Attallah-an thubuai a neih
phahna thu hi Muslim a\anga
Kristiana inlet inzawm khwm
pwl pakhat Knights of the
Cross an tihte thuziak a ni a; ral\i
taka awm mk Kristianten ualau
taka inkhwm lova internet kal
tlanga an inpwl hona atna siam
a ni. Rinnaa ding nghet tra
infuihna te, Islam sakhua a dik
twk lohzia leh Pathian thu hrang
hrangte an ziahna hmun a ni.
Mohamed Ahmed Abd-Alaal
chuan Attallah-a hian he page-
ah hian eng mah a ziak lo va, \ha
a tih thu a lantir (a like) ringawt
pawh hian Muslim-te a tihthinrim
avngin a hming pawh Attallah-
a hian hemi a\ang hian a thai reh
leh nghl a ni, a ti.
Muslim thinrim chuan
phuba la tra swmna thu an sem
chhuak nghl a. Attallah-a hi
Muslim-ten beiin a inah an luh
chilh a, police lamte an inrawlh
hm avngin a nunna erawh a
chn m lo a; Police-te chuan
jail-a dah trin an man ta hlauh
zwk a ni.
Zirtirtu (Samaan) pakhat
chuan, Tnah chuan Egypt rama
facebook hmangtuten like vawi
khat an hmeh avangin kum ruk
chhung lung inah khung an ni thei
ta, tiin a dem thu a sawi.
Morning Star News, June 25, 2014
15 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Muslim leh Kristian
insmnaa thi 50 chuang
tawh
Kumin June thla chawhnu
lam khn Bambari, Central Af-
rican Republic (CAR) khawpui
pakhata Kristian leh Muslim-te
insm chiam mai a; he thu ziah
lai hian he buainaa thi chu mi 50
an tling tawh a. Thite hi Kristian
firfiak pwl Anti-Balaka leh
Muslim firfiak pwl Seleka mite
an ni ber.
Anti-Balaka-te hian
Bambari-a Muslim-te an
beihnaah mi 18 an that a. Hemi
beih ltnaah hian Seleka lam
chuan Kristiante an that ve leh
a. He thil thleng hmutu Ibrahim
Alawad chuan naupang panga
leh hmeichhe puitling paruk chu
Kristianten an that a; a hnu
lawkah Muslim lamte chu rawn
thawk ve lehin anti-Balaka pawla
mi 10 vl an that niin a sawi. Af-
rican Union Force-a an member
pakhat chuan Press TV hnnah
mi firfiakten mithi taksa an tan
chhum leh an hl lai a hmuh thu a
hrilh bawk.
Mihring dikna humtu pwl
(International Federation for
Human Rights) chuan sakhua leh
sakhaw inbeihna hi kum 1990
chho vela Bosnia rama sakhua/
chibing inthah chimih vekna ang
mai kha niin an sawi. An
thuchhuah chuan he thil thleng hi
nikum lam daih tawha in\an,
Seleka-in ram an awp laia
Kristiante chunga hlei an len
nasat avnga Kristianten an beih
ltna a nih thu an sawi a. Seleka-
te hi thuneihna a\anga hnuh thlk
ni tawh mah se Kristiante thinrim
hi a la reh lo a ni an ti. He
inbeihna tireh tr hian dn leh
hremna khauh leh zual ken kawh
a ngaih thu an sawi bawk.
Chanchin thar la khawmtu pawl
Reuters chuan CAR-a French
remna sipaite chu remna leh
muanna zawn kawngah an
hlawhchham ni berah an ngai.
Christian Post: June 25, 2014
Hmeichhe serh tan duh lo
Britain-a Muslim inzawm
khwm pwl lian ber Muslim
Council of Britain (MCB) chuan
tnlaia sakhaw mi firfiak
\henkhatin hmeichhe serh tan an
chawi lr chu Islam kalphung a
nih loh avngin an duh loh thu an
puang. Hmeichhe serh tan hi Is-
16 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
lam-in a phut lohzia hre thar trin
an mite an fuih a. Islam chuan
mahni leh mahni emaw mi dang
tihnat hi a thlwp lo a ni an ti.
MCB chuan hemi chungchnga
thuchhuah hi mosque (Muslim te
inkhwmna) 500-ah an thawn
darh a ni.
WHO (World Health
Organisation) chuan hmeichhe
serh tan hi hrislna atna thil
\angkai a nih loh bkah rilru leh
taksaa harsatna thlen a nih thu
an chhuah. WHO chuan Africa
leh Middle East rama hmeichhe
maktaduai 125 zet chu serh tan
tuartute an ni, tiin serh tan pht
luitu sakhua, hnam zia leh
khawtlng inkaihhruaina te
demawm an tih thu an sawi
bawk. Islam sakhaw hming chu
sawi lang fak lovin, Eng sakhaw
zirtirna lehkhabu mah hian ziak
lo mah se, hmeichhe serh tan
kalpuitute chuan sakhaw thil
urhsn tak niin an ngai tlat zl,
niin an sawi!
MCB thuchhuahah chuan,
Hmeichhe serh tan hi Islam
sakhuain a pht lo va. Sunnah
leh zwlneite zirtrnaah pawh a
tlawhchhan tr chng eng mah a
awm lo. Hmeichhe serh tan hian
Islam sakhua hi a tihminghliau a
ni, tiin an ziak. Dr. Shuja Shafi,
MCB-a Secretary General
pawhin, |ha taka kan thawh
ho phawt chuan hmeichhe serh
tan hi kan titwp thei ang.
Tichuan, Islam leh Muhammad-
a zirtrna nna inkungkaiha
ngaihna emaw hi a twp tawh
ang, a ti.
Christian Post: June 24, 2014
Shariah dn tihluihnaa
hman khap
India ram court sng ber
chuan Muslim-te chu tihluihnaa
an mite chunga Shariah Law
lek a khapsak. Court rorlna
sng ber Supreme Court-a
Judge C. K. Prasad-a chuan
Sharia Law hmanga inawpna hi
India ramah chuan dn anga
pawm a ni lo tia sawiin, Eng
sakhua mah hi mi mal dikna
chanvo (fundamental rights) an
palzt phalsak an ni lo, a ti.
Muslim hruaitute chuan Supreme
Court rorl dn hi an duh lo hle
a, Muslim-te chu Shariah Law
zwm tlat trin an chah ve thung.
Vishwa Lochan
Madanhad-an he dn sawislna
thubuai a siam avnga hetianga
17 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
thu hi rem a ni a. A sawi dn
chuan Muslim tamna bialah
chuan Islam dna rorl a nihin
mipuiin an sawisl ngam lo va.
Muslim nu pakhat phei chu a
pasala pain a pwngsual a; an
sakhaw rorltute chuan a pasal
leh a fate panga chu kalsana a
pwngsualtu bula chng tra
tihluih a ni.
India hi khawvla Muslim
tamna ram pahnihna a ni a, In-
donesia dawttu a ni.
Christian Post: July 7, 2014
Middle East ringtuten
Syrian Muslim rltlnte
chhawmdwl
Syria ram tualchhng buaina
avnga rltlnte tn sawrkrin
ramri a hawnsak a\angin Jordan
leh Lebanon Kristiante chuan an
theih ang angin chhawmdwl hna
an lo thawk nghl a. Bible Soci-
ety pawhin mi 3,000 chuang daih
\anpuina a sem tawh bawk.
Bible Society of Jordan
hruaitu pakhat Munther Al-
Namat-a pawhin hetia
chhawmdawl hna an lo thawh
avng hian Syria rltlnte rilru
chu Chanchin |ha lamah a
inhawng hle tih sawiin, Mi sng
tam takin ni tin Kristiante nn
inbe pawpin kan rinna avnga
hmangaihna lo luang chhuak hi a
takin an rawn hmu \hn a ni, a ti
. |anpuina an dawn avng hian
an lwm a. Hmun pakhatah phei
chuan kan zai min rawn zwm
ve hial a ni, tiin Lebanon Bible
Society Gen. Secretary Mike
Bassous-a chuan a sawi. Hetih
lai hian hmun pakhatah chuan
chhawmdwlna semtu volun-
teer-te chu Muslim sakhaw
hruaitu \henkhatin an tibuai a.
Rltlnten anmahni \anpuitute
thlavng an hauh thung.
Syria ram tualchhng buaina
hi kum thum chuang zet a ni tawh
a. Hetih chhng hian Jordan ram
mipui maktaduai 6.3-te hian
Syria mi rltln nuai 6 chuang an
lo dawngsawng tawh a ni. United
Nations-in a chht dan chuan
Syria mi rltln 900,000 Leba-
non-ah an lt tawh a ni.
Jordan ram mihring zaa pali
vl chauh hi Kristian an ni a.
Syria rltlnte bkah hian
America-in Iraq a rn avnga
rltln eng emaw zat Jordan ram
hian a mikhual tel bawk a ni.
Christian Post: June 20, 2014
18 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
T. Upa Shillongthanga,
Bawngkawn zawhna
Z. Mizo Study Bible (Bible leh
a chhuizauna) phk 1299-a,
Farisaite (Pharisees) tih
thupui chhngah khn
Farisaite chanchin sawi tr ni
wm takah, Sadukaite
chanchin hlr a ziak hlauh mai
a; hei hi tihsual palh a ni em?
Tihsual palh a nih pawhin
Farisaite chanchin ziahna
dang a awm zui lo leh nghl
a. Khawngaih takin hei hi min
rawn hrilhfiah theih chuan ka
lwm ngawt ang.
Ch. I rawn zawh ang hian
Pharisai tih thupui chhngah
khn Saddukai-ho chanchin ziah
a ni a. Hei hi tihsual palh niin a
rinawm. Pharisaiho chanchin hi
tawi tin Matthaia 16:1
hrilhfiahnaah khn ziah a ni a;
phk 1342 hnuaiah khn a awm
a. Mizo Study Bible hi Bible So-
ciety (Aizawl Auxiliary) lamin an
buatsaih a ni a. Chiang lehzuala
hriat i duh chuan Office lama kan
hotute pawhin a buatsaihtute an
kawhhmuh thei ang che. BSI of-
fice contact no. 0389-2323210
a ni e.
Upa Lalpianthanga,
Mualphng zawhnate
Z.1.Kumin 2014 Puitling Sun-
day School zirlai 6-na phk
32-naah Juda pain Jentail mi
nupui atn a neih chuan thi
anga ngaih a ni a, a vina
inkhwm an buatsaih \hn tih
a ni a. Tin, Mosia lehkhabu
lamah pawh (nupui pasal
thuah) a fr hle tih kan hria
a. Amaherawhchu Israel
puipate leh an lalte meuh
pawhin hnam dang hmeichhia
nupuiah an nei si a, entr nn
Solomonan Rahabi a nei a,
Boazan Ruthi a nei a, Lal
Solomonan Jentail mi a nei a,
Lal Ahaban Zezebeli a nei bawk
a. Thia ngaih leh a vuina
inkhwm meuh buatsaihte
dinhmun hi eng anga chhiaa
\ha nge a nih le?
Ch. Juda-ten Jentail-te an
ngaihnp dn uchuak deuh
deuhva sawi, Bible-a lang lm
lo hi a awm nual a. Hetiang
19 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
boruak hi Thuthlung Thar pian
hnua Juda kulmkho boruak
a\anga lo zichhuak a ang khawp
mai. I rawn zawh ang hian
Thuthlung Hluiah chuan inneih
pawlh hriat tr an awm nual
reng a. Tifuh lo deuh an langsr
a, tifuh deuh an langsr lutuk
lo deuh zwk mai niin a lang.
Z.2.Korinth 1 Bung 1:28-a,
Thil awm lo te nn lam a
thlang a, a ti a. Helaia awm
hi \awiwm kan tiha wm
anga lam tr nge lwmawm
kan tih a awm ang hian lam
tr zwk? A chhiartu thlk/
lam dn a zirin a awmzia a
danglam thei si a.
Ch. Lwmawm tiha awm tih
kan lam ang hian lam tr a ni.
Kutziak bu \henkhatah chuan
thil awm lote tih hi dah tel a
ni lo.
Z.3.Galatia 6:7-a, Bumin
awm suh u, tih thlk dn a
zirin a kawh a dang thei bawk
a, miin min bum tr a ni lo
nge, keinin mi kan bum tr a
ni lo zwk?
Ch. Ringtu chuan mi dang a
bum tr a ni lo vang a.
Amaherawhchu, aman a duh
emaw duh lo emaw miin an bum
chng chu a awm thei ang.
Galatia 6:7 thua Paulan a sawi
tum lam chu sual buma awm lo
tra fuihna niin a lang.
Lalthwmliana, Hmunzwl
zawhna
Z. Kum 2014 Puitling Sun-
day School zirlai 18-naa thu
hnuhnng ber, Paula leh
Timothea nihna a sawi Krista
Isua bwihte a tih hi, a
awmzia tak chu sal (slave) a
ni, a tih hi eng nge bwih leh
sal hi a inan lohna? Sal tih a
ni ngai em ni? Min han
hrilhfiah teh.
Ch. A tlngpui thuin bwih tih
hi retheih leh dinhmun chhiat
vnga mi dangte thuhnuaia awm;
anmahni neitute thu thua awm leh
zalnna pawh nei lo ti zwngin
a hrilhfiah theih a. Sal tih hian
indonaa mi an man, a mantute
khua leh ram lama an hruai haw
hote a kwk deuvin a lang a.
Mizo |awng Dictionary (by Upa
Remkunga) chuan, Mi ram an
rna sala an man bwih anga
awm tate chu chem sen bwih
emaw chem hrah bwih an ti,
tiin a ziak a. Pu Buanga Lushai
20 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Dictionary-ah pawh a sawi
pawlh ve nawk tho mai. A bu
siamtuin, A awmzia dik tak chu
sal a ni, a tih hi a sawi tum
hriatthiam a har deuh.
Rosangzla, Vnghnuai
zawhna
Z. Synod-in ATC-a BD
zirlaite a sponsor dn Spon-
sorship category 1 leh 2 hi
chiang deuh zwkin min hrilh
thei em?
Ch. Synod-in suma a \anpuina
(Financial Support) hrang
hrangte hi chi li a awm a,
chngte chu-
1. Thawktu zir lehte
chwmna (Deputational Fi-
nancial Support): Synod
hnuaia a ngheta thawkte chuan
an hlawh leh Synod Service
Rules-in a ziah ang sum leh
paia \anpuina dangte an hmu
thei a.
2. |anpuina pumhlm
(Maximum Scholarship/Cat-
egory I): He \anpuina hian col-
lege leh hostel fee, mess fee,
pocket money, medical fee,
book grant, thesis grant, field
education fee leh zinna snso
(zirlai kum khat chhng atn kum
tirah in a\anga college kalna leh
kum twpah college a\anga in
thleng kalna snso kum tin) a
huam a.
Zirlai nupui pasal nei tawh
college-a family quarter luahte
tn chuan college fee leh quar-
ters luah man a huam tel a. Mess
fee, pocket money leh medical
fee te hi a double-a pek an ni
bawk a. Zinna snso (zirlai kum
khat chhng atn kum trah in
a\anga college kalna leh kum
twpah college a\anga in thleng
kalna snso kum tin) pawh an
nupain peksak an ni bawk. Hei
hian an fate a huam lo.
3. A ztvea \anpuina (Me-
dium Scholarship/Category II
Scholarship): He \anpuina
hian college registration, ex-
amination, tuition, field educa-
tion, sports, magazine, asso-
ciation, hostel leh mess fee te
a huam a. Pocket money, book
grant leh thesis grant a huam
tel lo.
Zirlai, nupui pasal nei
tawh college-a family quarter
luahte tn chuan he \anpuina hian
college fee, family quarters luah
21 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
man leh mess fee double chauh
a huam thung.
4. |anpuina tlm (Minimum
Scholarship/Category III
Scholarship): He \anpuina
hian mess fee chiah a huam a,
a dang zawng chu zirlaiin a
intum tr a ni.
Zirlai nupui pasal nei tawh
college-a family quarters luahte
tn chuan he \anpuina hian
double mess fee chauh a huam.
Ngrsailova Sailo, Republic
Vng zawhna
Z. Hmnlai Juda-ten bwih
an nei \hn niin a lang a.
Bwih mipa a nih chuan
bwihpa (ka pa tia pa ti anga
lam) leh hmeichhia a nih
chuan bwihnu (ka nu tia nu
kan ko anga lam) tiin kan
chhiar ri \hn a. Tnlai hian
\hangtharho hian Juda-ten
bwihte chu ran ang lekin an
ngaih avngin a lam dnah
pawh ran nu (lam hniam)
angin bwihnu tiha, bwih
mipa pawh bwihpa (Arpa
tiha pa anga lam tr) tih tr
niin an sawi a. Inhnial theih a
ni ta tlat mai a. Engtia lam tr
nge tih min han hrilh teh?
Ch. A eng zwk zwk pawhin
chhiar ila, a dik theihna lai a
awm ve ve tho mai a. Bwihte
chu ran tluk leka an ngaih a nih
avngin \halaite chuan ran nu
leh pa kan lam anga lam mai
tr an ti tih hi \halaite chauh
pawh ni chuang lovin, kan mi
thiam \henkhatte sawi dn
pawh a ni ve tho mai.
Upa H. Dngbuaia,
Chanmari zawhna
Z. Kan Lal Isua mantrtu
Juda Iskariot-a thih dn
chungchngah inwk hlum
(Mt 27:5) tih leh hmun
pakhat leia chuta rl chhuak
vek khawpa tla hlum (Tirh
1:18) tih te hi engtia pawm
tr nge?
Ch. Tirhkohte Thiltih ziaktu hi
Chanchin |ha pathumna ziaktu,
Luka a ni a. Matthaia nn hian
an thu hriatna hnr a inan loh
avnga ziak dn inang lo a ni
mai thei a. Chhuidawn thil mai
maiah chuan, Juda Iskariota hi
a inawh hlumna hruiin a dwl
lo vang a, a tlknaa na taka a
insawh chu a laiah puak kehin
a rl zawng zawng a chhuak
vek pawh a ni thei ang.
22 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Z. Mizo thla chhiar a,
Vawkhniahzwn (July) thla
Calendar-a ziah \hin hi a dik
hlel deuh lo maw? July thla hi
ruah sr tam thla, khawlai
pawh diak reng \hn, chumi
avnga vawk khawlai kal
hniak/hnu pawh reh lova
inzawm thliaia a lan thla a nih
avngin Vawkhniahzwn ni
lovin Vawkhniakzwn tih tr
a ni zwk lo maw? Calendar
hman lai (Mizoram) leh a hma
lama mite hi lo bl chiang vein
lo chk ve ula, siam dik atn a
va \ha ve?
Ch. Chhim leh hmr, chhak leh
thlanga chngte hian kan \han
lenpui \awng apiang hi dikah
kan ngai mai \hn hlawm a.
Hetiang zwk hi a ni e han ti
ngawt ila, kha zwk kha
alwm rawn ti tr an awm leh
ngei bawk ang a. Pu Buanga
Dictionary leh Upa Remknga
Mizo |awng Dictionary-ah
chuan Vawk hniah zwn tiin
an dah a. Upa Remknga hian
Pu Buanga Dictionary-a mi a
lk chhwn nge a hriat chiah
loh va. Ani hi chuan, Vawk
hniak zwn thla an ti bawk,
tiin a dah tel a. Hei tak hi
chhiar leh lam a nuam zwk deuh
chuan a lang. Vawkhniahzwn a
ni emaw Vawkhniakzwn a ni
emaw, Calendar siamtute hian
ziak zawm pt lovin, Vawk
hniah zwn thla/ Vawk hniak
zwn thla tiin dah ni thei se
chuan a en leh chhiar pawh a
nuam zwk mai thei e.
Z. Kohhranho \awng\ai
inkhwm Inrinni zn hi
inkhwmpui chi hrang hrang
Bial, Presbytery, Synod leh
Conference-ah te hian hman
a ni ngai hauh lo mai hi hriat
thiam a va har deuh ve!
Inkhwm rei kan hlau nge,
hun a chp ang kan ti nge,
khwmpuiah chuan a \l lo ve
kan ti nge? Eng vng ber nge?
Ch. Nei ngai dr lo zwnga
sawi chu a dik ber lo vang a.
Chairman/Moderator te
zalnna a ni a, sawi tr ting chuan
han rawt zauh an awmna pawh
a awm ve bawk. Hmun tam
berah erawh chuan neih a ni lm
lo. Inkhwm hun pngngaiah
\awng\ai zn atn kan hmang a
ni mai a. Inkhwmpui neihna
thlenga hman tr tihna a ni
chuang lo vang chu.
23 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Upa R. Vnlalsnga,
Khawhai Vnglai zawhna
Z. Kohhran lo \hang zl leh
hma a swn zl krah hian
kohhran serh leh sng, kan
hmanrua \henkhat hi hman zui
zl a remchn loh chin a lo
awm ve zl a. Hng kan serh
leh sng (Pulpit, Maichm
etc.) kan hman zui tk loh te
hi engtia enkawl/tih zui chi
nge?
A mamawhtu Kohhran
hnna pk mai te hi a
remchng tho em? Office lam
a\angin pk wm kohhran hi
inhriattr dn te a awm thei
em?
Ch. Nangmahnin pk tr in hria
a nih chuan in lo indwr mai a
sualin a rinawm loh. Han pk
mai trte in hre lo a nih chuan
office lam chuan a buaipui chk
zwng tak a ni ang.
Upa C. Sngthanga,
Luangmual Vngthlang
zawhna
Z. Kan Hla Bu no. 52-na
thlk thum nei Lal Isua hming
i fak ang u tih hi Pathian kan
biak honaah hian an thlanin,
Lngkhwm thlkin, emaw,
Lngkhwm zaiin, an tih hian
Pu Roknga (L) hla, Aw
chhimhlei tual kan lnna tih
thlkin kan sa \hn a. He hla
hi Biak Inah kan sakin kan
hlimpui viau \hn a. Engtik
a\angin nge he thlka kan sak
\an? Biak Inah meuh sak hi a
pawi ang em tih min hrilh thei
em?
Ch. Music lama kan hotute
pawh kan han zwt nual a, he
KHB No 52-na, Aw chhimhlei
tual kan lnna tlng tih thlka
sak \an hun an sawi thei bk chiah
lo va. Kum 1960 vl kha chuan
sak \an a ni tawh. Hun hmasa
lamah khn khawvl hla kaihlek
thlk hian Mizo ringtute a tibuai
viau a, kohhran pawhin a duh lo
hle \hn. Pu Roknga hla, Aw
chhimhlei tual kan lnna tih
tak hi chu khawvl hla ni lovin,
vnram ngaih hla a ni deuh berin
a lang a. He hla thlka in saka in
hlimpui zk \hin phei chuan
chung lam pawhin a lo pawmpui
che u pawh a ni mahna le! Enga
pawh chu ni se, mi fmkhur leh
kohhran pawi sawi hlau tak in
awm hian thla in timuang hle \hn
a nia.
24 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
T. Sngkhuma, Aizawl
Salem Vng zawhna
Z. Ephesi 6:12-ah, Kan
buante hi tisa leh thisen an ni
si lo va, lalnate leh
thuneihnate leh he thim
chunga khawvl rorltute leh
vn hmunah te thlarau sualho
awmte an ni zwk e, tih a ni
si a. Engtin nge kan buan an
nih theih? Kan buante chu tisa
leh thisen, lalnate leh
khawvla thil awm thlmna
kan tawh \hin tisa leh thisen
te hi a ni zwk lo maw?
Ch. Tirhkoh Paulan kan buante
a tih hi chu, thlarau sual, Setana
leh a tirhkoh ramhuaiho; ringtute
thil sual ti tra thlm \hntute hi a
niin a lang.
Kum 1985 April ni 4 kh6n BSI, Bihar Auxiliary Secretary, Rev. P.M. Mathew-
a chu a motor khalhtu nn Jamshedpur panin motor-in an kal a. Branch
intawh khwm an nei dwn a. Ranchi leh Bunda inkr kawngpuia an tln
laiin suamhmangten an lo suam a. Pawisa ` 1,100 leh Bible te an lksak a. A
hnu kum li-ah chuan mi pakhat hian lehkha a rawn thawn a, Ka pu, min
ngaidam ang che. Hmna suamhmang, nangmahni suamtute znga mi kha ka
ni a. I Bible latu kha ka ni a, ka chhiar a. Kristaah nun thar ka lo nei ve ta a
ni. tiin a ziak!
Rawd-a, India rama suamhmang hlauhawm, lu man hial nei chuan a hote
nn thingtlng khaw pakhata in an rawk a. Rawad-a chuan lehkhabu kwm
dum t reuh t hi a hmu a, paih a tum zet a; mahse, a ak \ha ta zwk a. A hnua
a en chuan an \awngin a lo inziak a. A chhiar a chhiar ta mai a. Isua Krista
Chanchin |ha chuan hnehin Krista zuitu a lo ni ta hial a. Police hnnah
inpein lung inah a tng a. Lung in chu a Mission Field-ah a ngai a, lung ina
tngte hnnah Chanchin |ha hrilin mi tam takin a thu sawi a\angin Isua
Krista an lo ring ta a. In an rawkna a\anga a lak lehkhabu kwm dum, chu
Bible a ni! Source: Christian Encyclopaedia
Mi tam tak chu Bible an hriat thiam lohte hian a tibuai \hn a. Kei chu ka
hriat thiamte hian min tibuai zwk. Mark Twain
2,565/-
25 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
RINAWMNA
- Upa K. Lalhnema
Ramhlun Venglai
Thih thlengin rinawmin lo awm rawh
Thup 2:10
He thu hi Smurna khuaa kohhranho tirhkoh hnna Lal Isua
sawi a ni a. Tihduhdah leh nkchpna krah kohhranhote an awm a,
\henkhat tn inah an awm a, hrehawm an tuar a, chutiang dinhmuna
an awm lai chuan Lal Isuan thih thlenga rinawma awm trin thu a
chah a ni.
Kohhranhote hian Biak Ina
Pathian thu kan ngaihthlk leh
Sunday School-a kan zir \hin
bkah camping, campaign leh
crusade-ah te Pathian thu kan
dawng \hn a. Piantharna changin
Pathian chawimawi leh Biak Ina
a thu ngaihthlk te nuam kan ti
a, kan hlim m m \hn.
Amaherawhchu, kan thu hriat leh
boruak hp te a dang a, hun rei
lotah Pathian biak inkhwm
kan thlahdah a, Pathian leh
kohhran tn kan rinawm lo va,
sual chi hrang hrang tiin khawvl
mite ang maiin kan lo nung leh
\hn a. Hetiang hi mi tam takte
kan dinhmun a lo nih avngin
Pathian tna mi rinawm Bible-a
kan hmuh \henkhatte hi i lo
ngaihtuahin i lo zir teh ang u.
1. Mipat hmeichhiatna laka
rinawm - Josefa: Genesis 39:9-
15 kan chhiar chuan Josefa chu
Potiphara in chhnga
chhiahhlawh a ni a, a pu chuan
Josefa chu Pathian ringtu, mi
rinawm a ni tih a hria a, a in
chhngah hotuah a ruat a, a neih
zawng zawng a kutah a dah vek
a. Josefa chu mi tlwntlai \ha leh
hml \ha tak a ni a, vnduaithlk
takin a pu Potiphara nupui chuan
a ngaizwng a, mutpuiah a swm
a. Tlangvl Josefa tn chuan tu
mah an awm loh lai a ni a, lwm
taka a pi swmna ang chuan
mutpui mai wm tak a nih laiin,
Josefa chuan a pi hnnah chuan,
Ngai teh, ka pu chuan he inah
hian eng eng nge awm a hre si lo
va, a neih zawng zawng ka kutah
26 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
hian a dah vek a... a nupui i nih
avngin nangmah chauh lo chu
ka lakah eng mah ui a nei hek lo:
chutichuan engtin nge he sual lian
tak hi tiin Pathian chunga thil ka
tihsual theih ang? a ti a (Gen
39:8,9). Nangmah leh i pasal
chungah ti lovin Pathian
chungah a ti. Mi tam takin
inngaihna sual, uirena suala kan
tlk hian kan mihring puite
chungah mai ni lovin, Pathian
chunga thil tisual, rinawm lo kan
ni tih kan hriat a va \l m! Josefa
ang hian Pathian \iha, a tna
rinawm kan nih a pawimawh
khawp mai.
Piangthar, thlarau mite
mipat hmeichhiatna (sex)-a kan
rinawm loh avng leh Pathian kan
\ih loh avngin chhngkua kan
buai a, Pathian leh kohhranho
hmaa kan inneih thutiam pawh
pawisa lovin nupa kan in\hen a;
HIV/AIDS te kaiin kan nunin a
twi phah a; a va pawi em!
Josefa chu Pathian tn a rinawm
avngin a twpah chuan Aigupta
rama rorltu pakhat a lo ni a,
mite tn malswmna a lo ni ta.
2. Sum leh paia rinawm -
Abrama: Genesis 14:1-24 ah
chuan Sodom leh Gomora khaw
lalte chu an chhehvl lalten an rn
a, tam tak an that a, mi tam tak
salah an hruai a, an sum te an
lksak a. Abrama unaupa fapa
Lota, Sodom khuaa awm pawh
salah an hruai a, a sum te an
lksak bawk a. Abraman chu
chu a lo hriat chuan sipai 318
hruaiin a m a, a bei ta a. Sala
an hruai zawng zawng leh an
sumte chu a rawn lakr leh vek
tih kan hria ang.
Tichuan, Sodom khaw lal
chu a lwm em em a, Abrama
hnnah chuan, Mihringte hi min
pe la, sumte erawh hi chu
nangman nei rawh, a ti a.
Abrama chuan Sodom khaw lal
hnnah chuan, La zai khat t
pawh, pheikhawk chilhna pakhat
t pawh i neih rng rng chu ka
la lo vang, tiin lei leh vn neitu,
LALPA Pathian Chungnungbera
lamah chuan ka bn ka phar
tawh a ni; chutilochuan Abrama
chu keima tihhausak alwm i ti
dah ang e, a ti a (Gen 14:22,23).
Sum chu a la duh ta lo. Sodom
khaw lal hian a mite sala an tng
leh an sum te Abraman a lk
krsak leh avng hian lwmman
atn tiin sum hi pk a tum niin a
27 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
lang. Abrama chuan lo la ta
pawh ni se a wm ve hle tho
mai.
Tnlai hian lwmman chu
sawi loh, contractor-ten hah taka
an thawh chhuah a\anga eng
emaw zt lo lk ve tum te, mi
harsate leh rethei zwkte
chanpual tr sum lo chan ve tum
tlat te, thamna lk te a va tam ta
m! Pathian thu chuan, Mi, kut
tling lova hausa chu varung,
mahni tui ni lote awp keu ang a
ni a, a la dam laiin amah an
hransan ang a, a twpah chuan
mi a lo ni mai ang, a ti (Jer
17:11).
Mizoram hian in leh lovah
te hma kan swn nasa hle mai a,
a lwmawm a. Amaherawhchu,
mahni thawh chhuah leh hlawh
phu lova hausa, duh apiang lei
thei, in ropui tak tak leh motor
tam tak nei thei kan tam ta hle
mai. Kan hriat reng tr chu,
Tangka sum ngainat hi sual
tinrng bul a ni si a; chu chu
\henkhatten an awt a, rinna chu
an kal bosan a, anmahni leh
anmahni lungngaihna tam takin
an inchhun tlang ta chuk a, (1
Tim 6:10) tih hi a ni. Sum hi sawi
chhiat rual a ni lo va, sum lovin
kan awm thei lo; amaherawhchu,
sum ngainat hi sual, Pathian laka
rinawm lohna, hremhmuna min
hruai lttu a ni thei. Abrama ang
hian Pathian \iha rinawm taka
awm tra chhandam kan ni tih hi
i hria ang u. Sum tam tak aiin
hming \hat hi thlan zwk tr a ni
(Thuf 22:1).
3. Ei leh in lama rinawm -
Daniela: Daniela 1:1-21 kan
chhiar chuan Babulon lal
Nebukanezzaran Jerusalem a
rn a, sala a hruaite znga Israel
tlangvl palite chu lal ina chetla
trin an thlang ve a. Lal hnna an
inlan hma zawng chuan ei \ha bk,
lal chaw leh uaina chwm tr an
ti a. Mahse, Daniela chuan a
rilruin lal chaw leh a uain in \hin te
chuan intihbawlhhlawh loh a tum
tlat a (Dan 1:8). A hotu hnenah
a dl a, lal chaw leh uain ei lo leh
in lovin chaw pangngai leh thlai
chauh a ei ta zwk a. Ni swm
hnuah chuan anmahni enkawltu
hmaah chuan an inlan a, lal chaw
leh uain eia in \hn mi dangte ai
chuan a hml a lang mawiin a lo
thau ta zwk a.
Kan ramah hian mi tam
takin kan chhiatpui - zu in te,
28 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
drugs-a inchiu leh ei te, meizial
zk te, sahdah hmuam leh kuva
ei te hi kan chng nasa hle mai.
Pathian chhandamna chang
tawh, piangthar, thlarau miten
kan ei loh tur leh in loh tr,
Pathian thuin a sawite hi kan eiin
kan in a, kan taksa hi Pathian in
a nih leh Thlarau Thianghlim in a
nih haiderin kan tikhawlo va, chu
chuan taksa leh thlarau chhiatna
a thlen \hn. Pathian lakah kan
rinawm lo va, mi tam takin nunin
a tawi phah a tih theih.
Daniela chu Pathian mit
hmuhah rinawm takin Pathian thu
angin a nung a, lal chaw leh uain
an in \hin te chuan a
intibawlhhlawh ve lo va,
Pathianin mal a swm a,
Nebukanezzara duhsakin a awm
phah bawk.
4. Milem biakna laka
rinawm - Sadraka leh a
\hiante: Daniela 3:1-30 ah chuan
lal Nebukanezzaran rangkachak
milim a siam a, mi zawng
zawngin chibai bk tr a ni a ti
a, a bk lo chu rawhtuina meiah
paih trin thupk a siam a. Mi
tam takin chibai an bk a,
amaherawhchu Sadraka,
Mesaka leh Abednagoa te chuan
Pathian tn rinawm taka an nun
avngin chu milim chu chibai
an bk duh lo va.
Sadraka leh a \hianten
milim chibai an bk ve duh lo tiin
Kaldai miten lal hnnah an hk
a. Lalin a lo hriat chuan a thinrim
a, chibai bk ve trin a thlm a,
an bk duh loh chuan rawhtuina
meiah paih an ni ang tiin a hrilh
a. Anni chuan, Aw
Nebukanezzar, he thu-ah hian
kan chhn che pawh a ngi lo
ve. Kan Pathian, a rawng kan
bwl \hina chuan, rawhtuina mei
ata min chhan chhuak thei si a, i
kut ata pawh, awm lalber, min
chhan chhuak mai ang. Chuti lo
pawh ni sela, aw lalber, i
pathiante rawng chu kan bwl
dwn lo va, i rangkachak milim
din pawh chu chibai kan bk hek
lo vang, tih hi hria ang che, an ti
a (Dan 3:17,18). Tichuan,
rawhtuina meiah chuan an paih
lt ta a. Mahse, Pathian an
hnnah a awm a, an samzai
pakhat pawh a kng lo va, mei
rim pawh an nam hek lo. Chu
chu lalin a hmuh chuan mak a ti
a, a hlau bawk a, meipui ata lo
chhuak trin th a pe a, an lo
29 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
chhuak a. Sadraka te \hianho
Pathian chu Pathian tak a nihzia
lal Nebukanezzara chuan a lo
hriat phah ta a. Pathian tna
rinawm taka awm \hnte hi
Pathian chuan a chawimawi \hn.
Milem siamchawp hmaah
knin chibai kan bk lo a ni mai
thei. Amaherawhchu, Pathian aia
duh zwk, kan nun leh thinlung
luah khattu, thlan zwk kan nei
a nih chuan milem betute nn kan
danglam chuang lo. Piangthar
hrilhfiahna pawimawh tak chu
sual sima Isua Krista ringa a
hnna inpk a ni. Sual simna tel
lo piantharna a awm thei lo.
Ringlote tih ang ti ve thei, a \l
hunah chuan Pathian thu pawh
sawi thei, chawhpawlh nun hi
Pathian tana rinawm lote nun a
ni. Khawvl nna in\hen lo ringtu
chu milem betu a ni.
Dema chuan tnlai
khawvl hi a ngainat avngin mi
kalsan a, (1 Tim 4:10) tia
Tirhkoh Paulan a sawi angin
piangthar, khawvl mite awm
dn anga awm pawi tihna nei lo
kan ni em? Pathian thu rinawm
taka zwmtu, nunpuitu nih aia
mahni lwmna mai hmangaihtu,
khawvlnain a chm buai mk
kan va tam m!
Pathianin a Fapa Lal Isua
min pe a, chhandam, chatuan
nunna nei, Pathian faa vuah kan
ni a. Khawvlah hian Amah
ringtute chu sual znga awma,
rinawm taka a thianghlimna
\wmpui chunga sual do tr leh
hneh zl tra chhandam kan ni.
Lalpa mit chu hmun tinah a awm
a, min hmu reng tih hriain rinawm
tak leh chhel taka a tna nung
trin min duh. Thia nung leh taa
chuan, Thih thlengin rinawmin lo
awm rawh, tichuan nunna
lallukhum ka pe ang che min ti
a ni (Thup 2:10).
Lalpan a thu malswm
rawh se.
Eng lai pawhin Chanchin |ha hi rinawmna nna tlngaupui a nih chuan
thiltihtheihnain a zui zl \hn. James Angell
Mi rinawm, rilru harh fm tak si chuan eng mah hlauh a nei lo.
James Angell
30 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
LALPA DUH ZWNG
Chhiar tur: Eph 5:17; Lk 2:14
Upa Vanlalrova
Ramthar Vng, Aizwl
Lei mihring, thihna nchhe kra lngte hian eng nge kan
mamawh bera, eng nge kan tna \l leh pawimawh ber ni ang le?
|henkhat chuan, Thiamna a pawimawh ber alwm, an ti ang, a
dik e. |henkhat leh chuan, Hrislna a pawimawh ber alwm, an ti
anga; chu pawh a dik leh tho mai. Mi dang leh chuan, Sum leh pai,
hausakna a pawimawh ber alwm, an ti ang a; a dik e. Mahse, kan
Pathian thu chuan hng zawng zawng ai hian, LALPA duh zwng
eng nge ni tih lo hre zwk rawh u, min ti a ni.
Chuti a ni chung chuan kan
duh zwng zawng hian kan buai
m m vek a. LALPA duh zwng
lam rng rng kan ngaihtuah
chang lo va, mahni duh zwng
ngaihtuah hian kan hun zawng
zawng khawh ralin, lungkham
berah kan neih si a. |henkhat
chuan an duh zwng, z an
thihpui mk a, \halaiho lah chuan
an duh zwng an mut hlen phah
bawk nn. Kan duh zwng kan
buaipui hian min va tiretheiin min
va suat nasa tak m!
Samsona chu a lo pian hma
a\ang rnga Pathian mi, Nazarit
mi ni tra ruat a ni a. A lo seilian
a, Pathian thlarauvin a hruai lai
chuan an hmelma kumhlun,
Philistia mite tn tawrh hlelhawm
takin a che vl thei a. Sihal 300 a
man khwm a, an meiah meichher
a \wnbet vek a, an hmlmate
leiletah buhseng hun laiin a chhuah
a, an buh a kng chhe nasa hle
mai. Pathian Thlarau hruaiin a
awm avngin thil nasa tak a ti thei.
Vawi khat chu Philistia mite
khawpui Gaza khuaah a awm tih
an hmlmaten an hriat chuan an
lwm m m a. Samsona chu man
thei dwn ngeia an inhriat avngin
kulh kawngkhrte an khr a, bl
chhnga sa an ti a, man tawh tluk
hialah an inngai a. Mahse, zanlaiah
Samsona chu a tho va, kulh
khawngkhr leh a ban chu a
phawi a, a pu sawn ta daih a,
Hebron khaw chhak tlngah a
31 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
han dah daih mai a. A hmlmaten
mak an ti m m a; eng vng nge
kan tih chuan, Pathian Thlarauvin
a hruai vng a ni. Pathian
Thlarauvin a hruai lai chuan
hmlmate mak tih khawpin a che
rura a ni.
Pathianin a tihchak vnglai
takin Samsona chuan Timna nula
a duh ta tlat mai a. A nu leh pain
a chhiatpui tr a nihzia hriaa an
dan pawhin a ngn lui a, a pa
hnnah, Mi neihsak mai rawh;
ka duh m asin maw le a ti tlat
a (Ror 14:3). Samsona, Pathian
mi meuh pawh chu a duh mna
chuan a bual a; LALPA duh
zwng lam a ngaihtuah thei lo.
Ringlo nula Delili a hmangaih m
avngin Pathian pk, a chakna
chu a hralh a, sal man a lo ni ta
a, a mitmu te an kher chhuahsak
ta a ni.
Ringtute pawh hi Samsona
ang mai hian kan duhnate hian
salah min hnk lt mk a,
Thlarau Thianghlim leh a
hnathawh hmu thei hauh lo leh
hre thiam thei hauh lovin LALPA
duh zwng aiin kan duh zwng
hian sualah min hruai lt a, kan
thlarau lam mit te hi min kher
chhuahsak a ni mai lo maw?
Kan ni tin nunah hian LALPA
duh zwng leh duh loh zwng chu
a awm kawp reng a. Khawvel
aw a ring a, LALPA aw erawh a
zwi zwk a ni fo. Entr nn,
zwlnei Eliza kha, Zezebeli
hlauva Horeb tlnga a bihrk lai
khn, thlipui nasa tak a lo tleh a,
thliah chuan LALPA a awm lo; lr
a lo nghng a, lrnghngah chuan
LALPA a awm lo; mei a lo chhuak
a, meiah pawh chuan LALPA a
awm lo va. A twpah chuan, aw
dam diai a lo chhuak a, Hetah
hian eng nge i tih, Elija? a rawn
ti a (2 Lal 19:13b). Tirhkoh
Paula pawh kha, A
lehkhathawnte chu a ritin a khauh
va, a taksa erawh chu a wm
nm a, a \awng pawh a sitawm
a ni, an ti (2 Kor 10:10).
Lalpa, i aw nma min kohna
chu ka hria, tih hla kan sak \hin
angin, kan chhia leh \ha hriatna
pawhin a thliar hran theih, hai rual
loh, dam diai sia Lalpa duh
zwng kan hriat zawm mai hi
Lalpa duh zwng chu a ni.
Luka 2:14-ah chuan, Lei
chunga a lawm m m mihringte
hnnah rem thu lng rawh se,
tih kan hmu a. Lalpa lawm m
m mihringa kan lo awm ve hi a
32 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
va hlu tehlul m! Kan thil
ngaihhlut hi a thilah khn a hlutna
a awm lo va, a duhtu thinlungah
a awm zwk a ni, an ti \hn a. A
dik viau mai thei a ni. Samsona
pawh khn a chakna zawng
zawng leh thlarau hruaina i khn
a duh mna kha a len zwk
avngin, a chakna a chn phah a
ni. Esopa thawnthua arpa chaw
zawngin lungmwi a chhar a,
arpa chuan, E heu! A ngainatu
tn chuan thil hlu tak zawng i nih
dwn hi le. Mahse, kei atn
chuan buh fang khat pawh a hlu
zwk si a, a ti a. Pathian
thinlunga mihring hlutzia mai chu,
A Fapain min tlan ngam ngat a
nih chu.
Keimahni ang bawkin kan
mihring puite hi Lalpa lawm m
mte an ni tih hriaa Isua Krista
Chanchin |ha an hriata nun an
neih theihna tra beih hi Lal Isua
duh zwng leh a thinlunga lian ber
a ni a. Mi sualte tel lo chuan a
tlei thei lo va, Berm zawngin
thlalrah ka kal dwn, tih kha a
thinlung luah khat rengtu a ni.
Thuhriltu ropui D.L. Moody-a
pawhin, Khawvlah hian
mihring hi pakhat chauh pawh
awm se, Lal Isua hi a lo kal tho
vang, a ti. Chhiahkhawntu
Zakaia ina a lt mai te, Samari
hmeichhe hnna tui hl leh tawh
lohna kawng a han kawhhmuh
te, uire nu a ngaidam thei te leh
mi felte lam tra khawvla lo kal
a nih loh thu leh, mi sualte zwk
lam tra lo kal a nih thu a sawite
khan a duh zwng a tichiang
khawp mai. Hetiang rilru hi keini
a hnung zuitute leh a
rawngbwltute pawh hian kan
putpui ve a pawimawh. Mi trtu
duh zwng tih leh a hna thawh
zawh tr hi ka chaw a ni, (Jn
4:34) ti ve thei trin i inbuatsaih
ang u.
Vawi khat chu Adelaide A. Pollard-i chu Africa-ah missionary-a kal a tum a.
Hetih lai hian kum 40 mi a ni tawh a; rokhawlhna lian tak avngin a kal leh
thei lo va. A beidawng chu \awng\ai inkhwmnaah a kal a, chu tah chuan nu
pakhat hian, Lalpa i thu ang zla awm ka duh a, i kawng min ruatsakah
chuan ka kal zl ang, tiin tui takin a \awng\ai a. Pollard-i rilru chu a khawih
m m mai a. Ama duh dna Pathian awmtr a lo tum \hinzia te a inhmu
chhuak a Lalpa, i thu ang ni zl rawh se, tih hla hi a phuah ta nghe nghe a ni.
33 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Ramthar N atn hman a lo ni ta.
Chanchin |ha rawn thlena
kohhran phuntu kan Zosapte
thawhrimna Lalpan mal a swm
a, Missionary hlawhtling niin,
dinhmun awhawm takah an ding
a tih theih ang. |henkhat chuan
an znga mi nih ve chkawm hlein
kan hre wm e; amaherawhchu,
a man an pkte kha a sng hle
tih kan hriat tel a \ha ang.
Harsatna an pal tlang kha namn
lo tak a ni. Mi lu la hnam znga
luh ringawt mai pawh kha
inpkna thk tak nn lo chuan
tih chi a ni lo. Chanchin |ha an
rawn luhpui hun laia Mizote
dinhmun han thlr khn, anni
nunphung nn kan inthlau hle.
Khua leh khua indovin lu la thei
nih chu pasal\ha chawimawina
Nopui dawm phk, lal leh
ZOSPTE SLHNU ENTAWN TLK
(Ramthar rawngbwlna lamah)
- R. Lalchhanhima
Synod Office, Aizwl
Kumin 2014 Ramthar N puala Thuziak thawh ve
tra kan hotuten duhsakna min hln hi lwmawm ka ti
tak zeta, Pathian leh kan hotute chungah lwmthu ka sawi hmasa a.
Ka tna thiltih awlai lo tak ni mah se; rilru \awng\aina nn kohhranho
zngah pakhat talin swtpuina hmu kan awm beisei chungin he thupui
hi ka rawn ziak ve a ni e.
Ramthar Ni: Sawi nawn fo
ngai tawh lo tra ngaih hial ni mah
se, Ramthar N kan hman
chhan leh hman \an hun hi i han
sawi leh lawk teh ang - August
ni 31 hi Ramthar N a ni a,
Mizoram Presbyterian Kohhran
tn ni pawimawh bk a ni. A
chhan chu Mizorama Presbyte-
rian Kohhran rawn dintu Welsh
ram Presbyterian Kohhran mis-
sionary, Rev. David Evan Jones
(Zosphluia) Mizorama
rawngbwl tra a lo thlen n a
nih vng a ni. Kum 1972 Synod
chuan, Synod Ramthar Board-
in, August ni 31, Pu
Zosphluia Mizorama a lo
thlen n hi Synod Ramthar N
atn hman ni se, tia a rawtna
chu pawmin kum 1973 a\ang
khn August ni 31 hi tn thlengin
34 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
khawtlng ngaihsn nihna a ni a.
A hun lai khn ropui hle mah se,
a lo va rapthlk m ve le! Khatih
hun lai khn kan pi leh pute khn
tna Mizo nun hi kan thleng phk
ang tih hi rin ngaihna an hriat a
rinawm lo hle a ni. Keini lahin
khng hun laia kan pi pute nun
kha thawnthu hriata kan hriat
bk; a taka hrethiam phk lah
kan awm hek lo. Chanchin |ha
avnga malswmna kan dawn
ropuizia hrethiam phk lova,
Chanchin |ha hi enga maha ngai
lo leh Pathian thu ngaihsak lo hei
zt kan awm pawh hi a mawh lo
ve. Ramthar Ni hlutna hrethiam
lo hi Tualchhng kohhran tinah
hian eng zt tak awm hlawm ang
i maw? Chng zngah chuan
Pastor leh Upate hial pawh an
tel ve mai long maw?
Kan mwlna leh tna
a\anga chhanchhuah kan ngaihzia
Pathianin kan Zosp (Mission-
ary)-te a hriattr a. Hnam mwl,
indo hnam, lu la hnam, kan
chnna leilung hmuh leh rah phk
chin chauh emaw khawvl ti ta
mai; Hringchar (Silchar) kawng
an han thlen pawh pawha, E
khai, mi dang an la awm ve a ni
ngei mai, kawng a hnmin a la
bel \ha khawp mai, tia, khawvl
zauzia hre map lo kha an ni. Sih
huai, bng huai leh khawhring
hlau rng rnga, tihlungawi tuma
hlauh tlawn \hin, thlamuanna rng
rng nei lo kan nih hriain, mahni
intheihnghilhin (Phil 2:5-8)
Chanchin |ha an rawn pu lt a,
tna Mizoram hi kan thleng ta a
ni. Chanchin |ha aiin sakhaw
dang - Hindu emaw Mosolman
sakhua emaw, a eng sakhua
pawh lo lt hmasa ta se, nang
leh keia chan hian maian chan
pawh a tluk dwn si lo, a va
rpthlk dwn em! Ramthar N
hi Zofate tn a ropuiin a hl a ni.
Hlauhna ata thlamuanna
leh fakna: Tuipui rl ram hla tak
a\anga Krista pasal\ha rawn ram
mte zrah, Lalpan thil ropui tak
min tihsak a, kan lwm hle a ni
ti lo thei kan ni lo. Kan mwlna
leh tna, ramhuai hlau rng
rnga, thih thlamuanna nei lo, ran
thisena inthawi \hn hnam kha,
Chanchin |ha ngin min chhun
n hnu hi chuan hlauhna a bo va,
thlamuannain kan khat ta.
Hlauva khuanu kan biak
bnsanin, lei leh vn Lalber,
Pathian nung chawimawia a
rawngbwl trin Kohhran a lo
35 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
ding ta. Kohhran Zaipwlin
Halleluiah Chorus ropui taka an
han rem ve ta mai hi a
lwmawmin a va ropui m! He
thu ziah lai hian Mizoram Pres-
byterian Kohhran Synod
Zaipwl chu Moderator hovin
Wales ramah zaia rawngbwlna
hun hmangin an thang mk nghe
nghe a ni. Lalpa chu fakin awm
rawh se
Rawngbwlna hlawhtling
leh kal hmasate slhnu
a\anga zir tr: Lalpan a
kohhran kal tlangin ramthar
rawngbwlin pensawn (pension)
thlengin min hruai a. Kum 30
dwn rawngbwla hun ka hman
hnuin kan kohhran ramthar
rawngbwlna hi ka thlr lt a,
ropui ka ti tak zet a, nikum 2013
kha SMB hmalknaa ringthar
kan ngah ber kum a ni a, 6,754
lai Lalpan ringthar min pe a ni.
Kumin Jan-June 2014 chhng
hian 3,548 lai Lalpan min pe leh
tawh a. Hetiang taka hlawhtlinna
kan hmu hi a va lwmawm em!
Hetih lai hian kan
rawngbwl dn kalhmang
\henkhatah erawh chuan kal
hmasate a\anga zir zel tr,
\henkhatah chuan ko kan thlk
pawh a \l hialna tr a la awm
thei ang. Kan Lal Isuan a hniak
a kan zuina tra entawn tr min
hnutchhiah ang maiin, kan Mis-
sionary-te pawh khn entawn
tr min hnutchhiah nia ka hriat,
ka sawi ve fo \hin \henkhat han
tr lang lawk ila:
(1) Thingtlnga inbngbel mai
lovin khawpui berah
hmunpui an khuar.
(2) A AW B leh 1, 2, 3... min
siamsak avngin ziak leh
chhiar kan thiam phah.
(3) Zospte thla lwmman zt
kha a ram miten kan
hriatpui lo.
(2) An ram kohhran zir tr
emawin tu mah a ram mi
an tr lo.
(3) Ringthar inkhwm tr
awmna apiangah Biak In
an saksak kher lm lo.
(4) Pastor tra an buatsaih an
ramah an Pro. Pastor tr
kher lo.
(5) Pastor leh Upa an ramah
an nemnghet (ordain) kher
lo, an thawhna Buhhmunah
an nemnghet mai. Kan
Mizo Pastor hmasa ber
Rev. Chhuahkhama kha
Khasi Assembly aiawha lo
36 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
kal, Welsh Missionary
Rev. Cedgrig Evans-an
Biak Inpui, Mission Vng-
ah Oct.,1913-ah a
nemnghet a ni.
(6) An rawngbwlna hmunin a
mamawhna thlr thiamin
Pathian thu zir sng kher an
nemnghet lm lo.
(7) Kan Missionary-te khn
an Chanchin |ha Buh chi
thehna hmun (Mission
Field)-ah Chanchin |ha
theh darh leh Kohhran
phun hna an thawk zo vek.
Hei tak hi, Zospte
slhnu entawn tlk a
tlingin ka hria. Mizoram
Synod pawh hian kan
entawn tr niin ka hre ve
\hn.
Thlarau bo vei kan tin hle
a, a lwmawm tak zet a ni.
|hahnem leh swt zawka kan
thawh theihna tura rorl khwl/
kawmiti leh inkhwmpuiah hnung
lama mit nei rna Pathian rwn
chunga rorlin, insawi hawt leh
chawh phr laia rl thlu mai lova,
a tlo tr leh hlwk tr rl chhuah
thiam a pawimawh hle a ni. Tna
Ramthar rawngbwlna en\hatute
hma lk mkah pawh hian kan
Zospten hlawhtling taka
Ramthar rawngbwlna an lo
kalpui tawhte hi thlrin, rl rl dn
thar, hlwk zwk duan chhuah a
nih a beiseiawm a. Kan hma lk
mk dn thlk leh tihdanglam
ngai apiang tidanglam trin
kohhranho hi i inphal ang u.
Ramthar Ni hei zt kan lo
hman tawhah hian swtpuina
kan hmu em? Kan kohhran
boruak dul ruai mai hi kan Lal
Isua ngaih pawimawh ber
Chanchin |ha hrl kawnga kan
mutthlk \hin vng a ni thei ang
em? Harhna hnr (Revival)
chu Chanchin |ha hril hi a ni
tih kumin Ramthar N-ah hian i
hre thar leh teh ang u khai. Kan
rawngbwlna ram kohhran-
hovah hian rawngbwl bul kan
\an a\anga kum 50 chhnga an
tna Ramthar Ni chhinchhiah
tr neia \nsan theih ngei tra \an
lain kumin Ramthar N hi i
hmang ang u.
.
Kohhranin Chanchin |ha hril a ngaihthah chuan a rinna a phatsan a ni.
J. Herbert Kane
37 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
KARBI ANGLONG-AH
SYNOD THAR A PIANG DWN TA
Rev. Dr. Lalhmangaiha
Diphu
Tn hmaa Mikir Hills tih \hin, tna Karbi Anglong an tih
tkah hian Presbyterian Kohhran din \anna a rei ta hle a, Umpanai
Presbyterian Kohhran chu kum 1894 khn din a ni a. Umkhermi
Presbyterian Kohhran phei chuan kum 1888 kuma ding tawhah an
inchhl a, Mizorama Kohhran aiin an upa zwk a ni chu! Zawi zawiin
Presbyterian Kohhran a din belh zl a, tnah chuan Mizoram
Presbyterian Synod Mission Field hnuaia mi chhiar tel lo pawhin
Karbi Presbyterian Kohhran hi 62, member 14,500 vl lai an tling
tawh a, Pastor Bial pawh 12 a awm. Hng Kohhrante hi tn hma
chuan KJP Synod hnuaiah Presbytery pakhat angin an awm \hn a,
tnah chuan Presbytery pali a awm tawh a, Presbyterian Church of
India (PCI) General Assembly hnuaiah Administrative Area-in a
awm a, a hmingah Karbi Anglong General Assembly Administrative
Area (KAGAAA) tih a ni a, PCI-in a enkawl a ni.
KAGAAA hi Synod
hranga a awm theih nn PCI
General Assembly chuan
Assembly aiawha enkawl a,
kaihruaitu atn kum 2006 a\ang
khan Assembly Officer a dah
\hin a. Assembly Officer hmasa
ber chu Rev. J.L. Mawlong
(KJP Synod Mihngi) a ni a, a
dawtah Rev. V.L. Zaithanga
(Mizoram Synod) a awm leh a,
tnah Rev. Dr. Lalhmangaiha
(Mizoram Synod) a awm mk a
ni. Hng Assembly Officer-te
hian KAGAAA hi Synod hranga
an awm thuai theih nn kawng
hrang hrangin an kaihruaiin an
\anpui \hn a ni.
Synod hranga awm tr hian
PCI Dn angin Presbytery pali
tal an awm a ngai a. Chu bkah
intodelh (self-support) a ni tr a
ni a; tin, mahnia inrlbwl thei
(self-governing) leh Chanchin
|ha puang darhtu (Self-
propagating) a nih a ngai bawk.
Hng tehna hrang hrangte hi tlin
38 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
vek tawha ngaiin PCI General
Assembly chuan kumin 2014-a
Laitumkhrah Presbyterian
Church, Shillong-a inkhwmpui
a neiah chuan KAGAAA hi
Synod puitlinga hln kai a remti
ta a. Synod thar hawn dn tr
leh hawn hun chu Executive
Committee kutah a hln nghl
bawk a ni.
Karbi Anglong-ah hian
Mizoram Synod Mission Board
chuan 1989 a\ang khn Mission
Field a hawng a. He Field hnuaia
Presbyterian Kohhrante hi an
\hang duang hle a. Kum 2011
a\angin Karbi Anglong
Presbytery a piang a. Pastor Bial
pasarih, kohhran puitling 38 leh
kohhran puitling lo 32 an awm
a, member 6,000 vl an ni. Anni
nn hian Synod pakhata awm
tra beisei leh an awm ngei hi an
tn \ha ber tra ngaih a nih
avngin an inpumkhat theih nn
hma lk \an a ni a. Hma lkna
chi khat atn Inrwn khwmna
pawh PCI hian \um khat a
buatsaih tawh a. Hma lk zui zl
a ni ang a, hnam khat, \awng khat
hmang, awmna district thuhmun
bawk leh PCI General Assembly
hnuaia mi ve ve ni bawk si hi an
inpumkhat theih hlauh chuan
Synod \ha tak leh chak tak a din
theih ngei a beiseiawm a ni.
Beisei anga an inpumkhat theih
chuan Karbi Anglong-ah chauh
ni lovin Brahmaputa Valley pum
puiah Presbyterian Synod awm
chhun a ni ang a, Kohhran pwl
dang tn pawh entawn tlk tak
a nih ngei a beiseiawm a ni.
Chuvngin kohhranhoten i
\awng\aisak ang u.
KAGAAA hian Synod
hranga a awm huna office tr leh
thawktu chnna in leh
Conference Hall atna hman tr
building lian tak Rongkimi Vng,
Diphu-ah a sa mk a, KAGAAA
sum thawh bkah Mizoram
Presbyterian Kohhran 19 leh mi
mal \hahnemngaiten an thawh te,
PCI General Assembly-in a
\anpuina te leh India ram pwn
Norway ram a\anga sum pkte
hmanga sak a ni. A vaiin chng
nuai 18 vel sn tawh a ni a, a
sak zawh nn nuai 30 vl a la
mamawh belh dwn a ni.
KAGAAA hian harsatna
tawh mk a nei a, chung znga
pakhat chu Pastor Bial tinah hian
Pastor Quarters a la awm lo va,
in luah tr a vng bawk si a, hei
39 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
hian Pastoral Ministry-ah
harsatna lian tak a siam a. A rang
thei ang berin Pastor Quarters
hmun tr leh a sakna sum
ngaihtuah \an a ni dwn a. A ram
leilung a rem bakah thil man a
tlawm avngin Karbi ramah
chuan Pastor Quarters \ha ve
thawkhat tak pawh chng nuai
thum vlin a sak zawh theih a ni.
Harsatna dang leh chu
KAGAAA headquarters
awmna, Synod hrang an nih hun
pawha Synod headquarters tr,
Rongkimi vng, Diphu-ah hian tui
a harsa m m a. |hl lai phei
chuan tuichhunchhuah (Ring
well) pawh a kangchat deuh vek
a, PHE Dept. hian he lai vnga
chnna inah tui connection a pe
lo va, a pk a rinawm loh bawk
a, chuvngin tui trip lei a ngai a,
kum tluanin tui an lei reng tih theih
a ni. Tui trip pawh hi inchuh a
ngai a, kr khat hma lama book
lwk pawhin chan a har khawp
mai. He lai hmun hi tuifinriat zwl
(sea level) a\angin 300 metres vl
chauhva sng nia sawi a ni a. Sea
level thleng hian a verhna khwl
\haa verh ni sela chuan tui hi a
vng pum puiin hnianghnar takin
kum tluanin an nei thei dwn a, a
snso erawh a sng deuh va,
chng nuai sarih vl sn a ngai
ang an ti. Hetianga lei verh hi
Karbi rama Jirikinding khuaah
pakhat an siam tawh a, a hlawh
tlingin tui an hnianghnar hle a ni.
Tui harsatna sut kianna \ha ber
chu hetianga lei verh hi a nih
avngin a siamna tr sum an tuak
\an dwn a; mahse, Rongkimi
Presbyterian Kohhran hi
chhngkaw 60 vl chauh an ni
a, chu bkah an hausak loh
avngin chng nuai sarih thawh
khwm chu thil huphurhawm tak
a ni a, \anpuitu an mamawh hle.
KAGAAA tn hian Synod
hrang pk remtih tawh a ni naa,
a hawn hun tak a la hriat rih lo
va. Kumin 2014 twp lamah hian
an hawng hman dwn nge,
nakum 2015 kum trah hawn a
ni dwn tih chu kumin August
thlaa Executive Committee \hu
khwmin an rl dwn a, hun rei
vak lovah Karbi Synod hi a piang
dwn tih erawh chu a chiang ta.
Karbi Synod hi a lo pian hunah
chuan PCI General Assembly
hnuaiah Synod pakua a awm
tawh dwn a ni.
40 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
KA HLAWH LK HMASA BER LEH RS. 3,000
Rev. Lalhlma Sailo
Mission Vngthlang
Kum 1966 January thla a\angin Mualchng Bial vawngtu
Pastor Saitwna kaihhruaiin N. Vanlaiphi-ah Pro Pastor hna thawkin
ka awm \an a; thla khat leh a chanve zet ka thawk hman a, Mizoram
buaiin min chm ta mup mai a.
Ram a buai a, Aizwlah a
kal theih loh avngin keini
thingtlnga awmte chuan hlawh
pawh kan la thei mai lo va. 1966
May thlaah chuan rambuai
boruak tlmin a lo ziaawm deuh
a, movement permit kengin
Aizwlah pawh a kal theih ta a.
Ka \hianpa Aizwl zin ka hlawh
min rawn lksak trin ka chah
a, 1966 January a\anga April,
thla li hlawh min rawn lksak a,
a vaiin Rs. 518/- a ni. Thla khat
hlawh ka han chhtchhuak a, Rs.
129.50 a ni. Hlawh la nei ve ngai
ta lo chuan tam ka ti hl a ni.
Tnah hi chuan 2014 January
thlaa Pro. Pastor hna zawm
tharten Rs. 24,977/- an la a,
kan thawh tirha kan lk nn
chuan a tam hlei hl a ni.
Kohhranhoten Pathian
malswmna kan dawng a,
thilpkah nasa takin hma kan
swn a, hlawh pawh a pung nasa
ta hle a, a lwmawm hle a ni.
Ka hlawh lk hmasa ber a
nih avngin Sialhwkah kan inpui
thlen ngei ka duh a, ka pi (ka pa
nu) leh ka nuin min la dampui a,
ka hlawh hi a vaiin hmu ve ngei
se ka duh a. N. Vanlaiphi
a\angin keimahin Sialhwka kal
trin ka chhuak ta a. E.
Lungdrah ka chwl a, mi
pakhatin Rev. Sakhawliana a
awm thu min hrilh a. Hmuh ka
duh avngin an inah ka zu kal a,
hnam dang mi nia ka ngaih mi
pathum nn an lo awm a, mi han
hmu kha a lwm m m ringawt
mai a, mak ka ti hman hial nghe
nghe a.
Rev. Sakhawliana chuan,
Aizawl buai zn khn tln
chhuah a ngai ta si a, Sunday
School sum Rs. 3,000/- hi In
41 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
lamah ka lo kawl a, ka tln
chhuahpui mai loh chuan a bo mai
ang tih ka hlau si a, ka tln
chhuahpui ta ringawt mai a, hei
hi la la, Biat-ah Pastor
Kwlkhuma hnnah i dah ang a,
anin Synod Office-a pk luh dn
a lo ngaihtuah thei mai ang, a ti
a. Pawisa chu kan chhiar dn ta
a, a vaiin Rs. 3,000/- a ni. Hetih
lai hian Rev. Sakhawiana hi
MSSU-ah General Secretary a
ni a, ramhnuaiah Zalnna sualin
a chhuak ve a.
E. Lungdr a\ang chuan
Biate panin ka kal ta a, ka hlawh
Rs. 518/- leh Rev. Sakhawliana
mi thawn Rs. 3,000/- chu akin
keimah chauhin ka kal ta a. Sipai
an vei ngun tawh viau a,
kawngah kan intwk ang tih ka
hlau hle a. Biate leh E. Lungdr
inkr, ramri kwn a\angin
lamlianah kal lovin kawng rkah
kalna ka hria a, chutah chuan ka
kal ta daih a. Biate thlen hma ml
khat vlah lamlian ka pawh leh
a. Him takin Biate Pastor hnnah
Rs. 3,000/- chu ka dah ta a, ka
lwm kher mai. Rambuai boruak
a rit viau a, kawng lakah sipaiho
kha twk ila, min lo dap (check)
ta sela, pawisa khati zt ak kha
chu min ringhlel ngei ang tih a
rinawm a, chuvngin kal chung
pawhin Pathian hnnah ka
\awng\ai reng a. |awng\aina
chhngtu Pathian a nihna
danglam ngai lo kha Pathianin a
rawn lantr a, harsatna eng mah
twk lova ka kal thei kha ka
lwm m m a ni.
He thu hi khng hun lai kha
chuan ka sawi ngam ngai lo va,
vawi khat chu mi pakhatin, Rev.
Sakhawliana hian Sunday School
sum eng emaw zt a tln
chhuahpui an ti a, a eizo vek a ni
mai alawm! a tih hi ka hria a, ka
sawi ngam si lova, pawisa hi
keimah ngeiin a hnn a\angin ka
la a ni si a. Khatia Rev.
Sakhawliana a hmingchhe zwnga
a sawi ka han hriat khn ka lainat
hl a, a hun lai kha chuan sawi
ngam chi a ni si lo va, tnah hi
chuan ka sawi ngam tawh a, ka
sawi ta zauh zauh mai. Hetia Rev.
Sakhawlianan Sunday School
sum a bo mai hlauva lo tln
chhuahpuia, Pathian Kohhran
sum a ni tih hre renga a luhna tr
dik taka lt tra min hln chhwng
hi fakawm hlein ka hria.
42 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
MIZO ZNGAH KRISTIAN HLA PHUAHTU
HMASA BER TU NGE NI ANG?
Rev. Chawnghrnga
Kristian Hla bu 18
th
(Revised) Edition 2005-ah hian Mizo
hla phuahtu, siamtu leh letlingtute mi 142 hming a lang a. A tam ber
chu an pian kum leh thih kum tr lan a ni a. Tlm azwng erawh chu
pian kum leh thih kum tr lan loh an awm. Hng hming tr lante
zngah hian tu nge Kristian hla phuahtu, siamtu or letlingtu hmasa ber
ni ang le, tih hi hriat chkawm tak; mahse, hriat harsa tak chu a ni
ang le.
An zngah hian Chawnga hi
upa ber niin a lang a, 1879-a
piang, kum 85 mi nia 1963 a thi
hi a ni a. A ni hi Boys ME
School-a Headmaster hmasa ber
kha a ni em? Nge Chawnga mi
dang zwk? A hre chiangten han
sawi teh u. An pian kum leh thih
kum tr lan zngah hian Kailiana
hi 1883-ah a piang a, kum 28
mi niin 1910-ah a thi a. A thi
hmasa ber niin a lang.
Hng a\anga ka han chht
dn hi han tr lang ila: Kailiana
hi Pu Buanga te Mizoram an lo
luh khn kum 12 mi a ni a. Pu
Buanga te khn Mizo Kristian
baptisma chantr an nei lo va.
Taibawnga erawh chu Kristian
niin an la awm lai hian a thi niin a
lang a. Welsh Missionary
Zosphluia leh Zospthara te
khn Pu Buanga te hma lo lk
kha chhunzawmin rawng an bwl
a. Mizoramah Mission hna chu
an din nghet ta a ni. 1889 June
ni 25-ah Khma leh Khra ten
baptisma an chang a. Hei hi
baptisma chang hmasa berte an
ni. Mizo Kristian hla siamtu
Kailiana hi Kristian hmasa hming
lang zngah a tel lo va. Engtik laia
Kristiana inpe nge a nih, khawii
khua nge, tute nge a chhngte?
Tunah hian an thlahte dam an la
awm em? Mizorama Kristian
tlemt an la awm laia harhna lo
thlen 1906 vuakvt vla Kristiana
inpe a ni ang em? Nge
Zosphluia te school-a zirlai
zinga mi a ni thei ang em? 1906-
ah chuan kum 24 mi a ni tawh a,
1910-ah kum 28 mi niin \halai
43 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
vnglai takin a thi a. Nupui
fanaute a nei hman em? A hriate
kan awm hlauh chuan ziak se, a
bengvrthlk khawp ang.
Kum 1910-a a thih hma
hian Kristian hla \ha tak Ka
Tlantu khawiah nge a awm tiin
ka rawn zawng zel a, KHB
No. 178-na hi a han siam a ni a.
He hla hi lehlin a ni chiah lo va,
SSS 776-na, Rev. R. Lowry-a
hla behchhana a siam a ni. Mizo
Kristian zngah Kristian hla
siamtu hmasa ber a ni thei mai
ang em? 1910 hma lam hian
Mizo Kristian hla phuah emaw,
letling emaw, siam emaw an awm
ang em?
Kailianan he hla \ha tak
mai a han siam hi a lwmawmin
a ropui ngawt mai. A hun lai
dinhmunte han thlr hian ringthar
mai an la ni a, hriatna zu leh
thiamna sng pawh an la nei
hman lo. 1903-ah mi tlmte R.
Dla te chuan Lower Primary an
passed a. Hei aia sng zirna
Mizoramah a la awm lo. Kailiana
hian lo zir ve pawh ni se Lower
Primary bk hi a zir hml loh.
Mizo Kristian hla hmasate
kha Zospte leh anmahni puitu
Khasi Kristiante lehlin kha an ni
a. An thiam twkin sp hlaa mi
an letling a, Mizo Kristianten hla
sak tr an neih chhun a ni a. An
hlin a \angkai m m a, tn hnua
han bih chian hian an Mizo \awng
kauchheh a ulhin, \awngkam leh
thumal an hmante pawh fuh hlel
deuh a awm viau mai tih chu kan
hre tlng vek wm e. Nimahsela,
kan dem lo va, kan chhuang m
m zwk a ni.
Kailian hla bk hi han bih
chiang deuh ta ila. Ka Tlantu,
khawiah nge i awm tiin ka
rawn zawng zel a tih hla hi
Mizo Kristiante hlim hla lr berte
znga mi, hmun tina kan sak tam
berte znga mi a ni. A thu rem
khwm dn hi Mizo \awng tluang
tlam leh thu mwl t t hmanga
hla zuih sia rem a ni a. Sak a nuam
a, a thu ken awmzia mi tinin kan
hriat fiah theih tra \awngkam
tluangtlam \ha tak hmanga rem a
ni. Kan hla phuahtu tam takten
Zospte Mizo \awngkauchheh
an zui viau hlawm a. Kailiana
erawh hi chuan Zospte Mizo
\awngkauchheh a zui lo va, Mizo
\awngkauchheh dik tak hmangin,
Mizo takin he hla hi a siam a ni.
A chhuanawm hle mai.
44 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
Kailiana hi a hun lai Mizo
dinhmun ngaihtuahin hetianga hla
\ha leh sak nuam a han siam thei
hi mi namai lo tak a ni ngei ang.
Sp hla urhsn SSS 776-na
behchhana hla siam tr hian
Tonic Solfa a thiam khat viau ngei
tr a ni a. Sp\awng pawh a bo
lutuk lo tawp ang. Hng bkah
hian a Mizo \awng hman thiam
dn hi \halai kum 28 vl chauh
siin Mizo \awnga hla mawi tak
mai, hla thu (poetical word)
hmang hauh si lova \awngkam
tluangtlam taka hla m m si a a
han siam thei hi a ngaihsnawm
a. Mi ropui tak zawng a ni phawt
mai le. A dam hun chhng hi sei
deuh phei sela chuan hla \ha leh
ropui tak tak dangte pawh a siam
ngei ang tih a rinawm e.
Kei, hriatna lama pachhe
tak hian ka chht ve thiam dn
chuan 1910 hma lama Mizo
Kristian znga mi, Kristian hla
Mizo \awnga vawrh chhuaktu
hmasa ber a ni thei mai wm
mange ka ti deuh hial a ni. Kan
Kohhran hruaitu hmasate - Rev.
Chhuahkhama te, Rev.
Liangkhaia te, Missionary
chhuak hmasa Pastor R. Dla
te, Rev. H.K. Dohnna te ordain
hma leh Missionary-a an chhuah
hma f 1910 a thi ta, Kailiana,
Ka Tlantu khawiah nge a
awm tiin ka rawn zawng zel
a, tih siamtu hi Mizo Kristian
hla siamtu hmasa ber a ni thei mai
lo maw? ka ti deuh a ni. Hre zau
zwkten han ziak ve teh u.
Khawvl chanchin kal tawhah pawi khawihtu lian ber ka ni a.
Khawvla indonaa thi zawng zawng aia tam ka that tawh a. Mi ka tichhia a,
chhngkaw tam tak tilungngaitu ka ni a, \halai tam tak beisei bova siamtu ka
ni bawk a. Mi tam tak kawng chhuk chho zawhtrtu ka ni. Mi chak lo ka
tichhia a, mi chak ka tichak lo va. Mi fing ti-tu ka ni. Pawi sawi lo wktu ka
ni a; nu leh naupangte tiretheitu ka ni. Nun tam tak ka tichhia a, tihchhiat ka
la tum zl bawk a... ka hming chu Z a ni. H.W. Gibson
Zu ruih hi thil danglam teh vak a lo ni lo. Mahni duh thu ngeia mi -a
insiamna mai a lo ni Seneca
45 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
UPA LALAUVA
ZWLSEI
Upa Lalauva (90), Pu
Vaitwna leh Pi Neihlali te fa niin
17.7.1923-ah Zwlsei khuaah a
piang a, kum 1948-ah Pi
Hrngzmi nn inneiin fa pasarih
an nei a, an fapa pathum hi
Kohhran upa an ni nghe nghe.
Kum 1958-ah Tual Upa
atn thlan a ni a, kum 1961-ah
Kohhran Upa atn thlan a ni leh
a, kum 1962-ah Tuichngrl
Presbytery-in Zwlsei Kohhran
Upa atn a nemnghet ta a ni.
Kohhrana chanvo awm ang chi
chu a chelh kim deuh vek a, Bial
Chairman hna pawh lo thawk
tawhin Presbytery committee
hrang hrangah pawh lo tel \hin a
ni a; kum 1970-1995 chhung
inneihna kawltu a ni bawk.
MSSU Jubilee Award leh kum
50 chhng Kohhran Upa \ang
chawimawina Tuipuirl
Presbytery-in a hln bawk.
Amah hi pa taima, kohhran
humhalh tina tak, inpumkhat
lohna leh zirtrna dik loten
kohhran a tibuai ang tih hlau tak,
rawngbwlpuite thlavng pawh
hauh thiam tak a ni a, \awng\ai
peih tak leh hlim lmna ngaina
niin Pathian hnna thilpk ngai
pawimawh m m mi a ni.
Kum 2013 June thla a\angin
a chaw ei a helh \hn a, heta \ang
hian a taksa lo chak lo tial tialin,
na hrehawm lutuk tuar lovin
November 5, 2013 Lalpa
hnnah min chawlhsan ta a ni. In
lamah amah thlahna hun, Bialtu
Pastor R. Lalawmpuian a hmang
a; Biak In-ah Tuipuirl
Presbytery Moderator, Upa S.
Thanglran a vui a, Bial chhng
Kohhran Upa \hahnem tak leh
Kohhran Zaipwlte nn,
Kohhranhoten ui tak leh thlahlel
takin kan thlah liam ta a ni.
Upa K. Lianzla
Zwlsei Kohhran Ziaktu
46 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
UPA LALNGAIHZUALA
HNAMTE
KHAWHAI SOUTH
Upa Lalngaihzuala Hnamte
(70) hi Pu Kp\hianga leh Pi
Lalhrimi te fa a ni a, kum 1944
khn Khawhaiah a piang a, kum
1977 March ni 1-ah Lalrinthangi
nn inneiin fa pathum an nei. Kum
1973 a\angin Primary School
Zirtrtu hna a thawk a, kum 1993
a\angin a pension thlengin Head
Teacher-in P/S -II Khawhaiah a
thawk a ni.
Kohhran Zaipwl Conduc-
tor te, S.S. Zirtrtu te, Branch leh
Bial K|P hruaitute a ni \hn a.
Kum 1986-ah Tual Upaah thlan
a ni a, kum 1987-ah Upa atn
thlan leh a ni a, kum 1988-ah
Tuichng Presbytery-in Khawhai
South Kohhran Upa atn a
nemnghet a.
Tualchhng rawngbwlna
chi hrang hranga mawhphurhna
a chelh \hin bkah Bial Chairman
leh Secretary te ni tawhin
Presbytery Committee hrang
hrangah te pawh a awm tawh a.
Synod Ramthar Board-ah pawh
a awm tawh bawk. Ramthar
rawngbwlna lam vei leh tui tak
a ni.
Kum 2004 khn thisensng
leh zunthlum a nei tih hriat a ni a;
mahse, a rawngbwlna a \hulhtr
lm lo. Chutianga hun hmang
chho zlin a thih hma nah pawh
zn thlengin \hian a kwm peih
a. November 30, 2013 zngah
chuan an kai tho hlei thei ta lo
va, zng dr 6:00-ah chuan nat
lwk lutuk awm lovin chatuan
ram min pansan ta a ni.
A thlahna hi a chnna inah
neih a nih hnuin, Biak Inah Bialtu
Pastor T. Chawikhman vuina
hun a hmang a. Kohhran Zaipwl
leh Bial Zaipwl te, kohhran
mipui leh Tuichngrl North
Presbytery huam chhnga Upate
nn kan rawngbwlpui, kan
ngaih m m chu kan thlah liam
ta a ni.
Upa D.P. Lalnunmawia
Khawhai South Kohhran Ziaktu
47 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
UPA SLLUAIA
SRCHHP KWNPUI
Upa Slluaia (87) hi Pu
Chalznga leh Pi Chalrokngi te
fa niin, April 19, 1927-ah
Srchhp khuaah a piang a, kum
1951-ah Denghliri nn inneiin fa
pariat an nei. A nupui hian Sep-
tember 16, 2002 khn a
boralsan tawh a ni.
Kum 1956-ah Tual Upa
atn thlan a ni a, kum 1960-ah
Upa atn thlan ni lehin hemi kum
vk hian Chhimchhak Presbytery-
in Srchhp Kwnpui Kohhran
Upa atn a nemnghet a ni.
Kohhran Chairman,
Treasurer, S.S. Superintendent
leh SEC member-ah kum rei tak
lo \ang tawh a ni a. MSSU Jubi-
lee Award te, Chhimchhak
Presbytery-in Kohhran Upa kum
50 \angte chawimawina a pk
\hin te dawng pha a ni. Amah hi
mi taima, rilru nghet, kohhran
tna inpe zo tak, kohhran
inkhwm leh Committee \hulh
hreh m m mi a ni.
A hrislna lo tla hniam
hret hretin November, 2012 vl
a\angin a thawhah a zual chho
\an a, \hat lam pan chuang lo, zual
lutuk si lovin ni 10. 12. 2013
khn Lalpa hnnah min lo kalsan
ta a ni. Hemi ni hian in lamah
Kohhran Committee Chairman
Upa V. Huaplianan thlahna hun
a hmang a, Biak Inah Presbytery
Moderator Upa H. Lallianan a
vui a. Presbytery huam chhng
Pastor te, Pro. Pastor te, Upa
te, Kohhran Zaipwl leh kohhran
mipuiten ui takin kan thlah liam
ta a ni.
Upa C. Pachhnga
Srchhp Kwnpui Kohhran
Ziaktu
UPA RLLIANZUALA
TUALPUI
Upa Rllianzuala (60) hi Pu
Thanchhma Rlt leh Pi Prliani
te krah ni 6.9.1954 khn a
piang a. Kum 1980 February
thlaah Thangdailovi nn inneiin fa
panga an nei. Kum 1989-ah El
Bethel Camp-ah Pathian nna
intwkin rawngbwlnaah a
inhmang zui a. Kum 1991-ah
48 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
UPA TELKHAWKAMA
SESIH KOHHRAN
Upa Telkhawkama (84),
Kimnanga leh Nemkhawtingi te
fapa hi ni 15.8.1930 khn Vapr
khuaah a piang a, kum 1949-ah
Pi Tingzamani nn inneiin fa
pathum an nei a.
Kum 1953-ah Tualchhng
Upa atn thlan a ni a, kum 1974-
ah Tuichangral Presbytery-in
Sesih Kohhran Upa atn a
ngemnghet a. Tualchhng
rawngbwlna hrang hrang a
chelh kim deuh vek tawh a,
Bialah pawh Chairman leh Trea-
surer te a ni tawh bawk. Sesih
Kohhranah rawngbwltu hmasa
a nih avngin, K|P Leader
chanvo kum kua lai a chelh a,
Tualchhng Kohhranah hun rei
tak inneihna kawltu a ni bawk a,
nupa tuak 136 lai a inneihtr nghe
nghe a ni.
Hun rei tak pawh na lovin,
ni 17.12.2014 khn a chau thut
Upa atn thlan tlin a ni a, hemi
kum vk hian Tuichng
Presbytery-in Tualpui Kohhran
Upa atn a nemnghet a ni.
Tualchhng Kohhran
Chairman, Secretary, Sunday
School Supdt. leh Kohhran
Committee png hrang hrangah
Chairman leh Secretary-te a lo
ni tawh \hn. Bialah pawh Chair-
man leh Secretary te a ni tawh
a. Presbytery Secretary a nih
tawh bkah Synod Music Com-
mittee-ah pawh a lo awm tawh
a ni.
Kum 2012 kum twp lam
a\anga a khuh reh thei lo neih chu
May, 2013 khn TB damdawi
hmanga enkawl a ni a, \hat lam a
pan loh avngin a inentr leh a,
October, 2013-ah Chuap Can-
cer a ni tih finfiah a ni a, Decem-
ber 12, 2013-ah chatuan ram min
pansan ta a ni. Hemi ni hian a
chnna in leh Biak Inah vuina leh
thlahna hun hman a ni a,
Tuichangral Presbytery Modera-
tor Rev. Laltharzualan vuina hun
hmangin, Kohhran Zaipwlte nn
kohhranhoten ui tak chungin kan
thlah liam ta a ni.
Upa H. Kapthanga
Tualpui Kohhran Ziaktu
49 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
a, a tk ni 18.12.2013 khn he
khawvl hi a lo chhuahsan ta a
ni. In lamah amah thlahna hun
Bialtu Pastor, C. Lalmalswman
a hman hnuin, Biak Inah Tuipuirl
Presbytery Moderator Upa S.
Thanglran a vui a; Kohhran
Zaipwlte leh a rawngbwlpui
\hahnem tak nn Kohhranhoten
ui takin kan thlah liam ta a ni.
Upa C. Lalsnglra
Sesih Kohhran Ziaktu
UPA LALKHAMA
KHAWLIAN
Upa Lalkhama (85) hi Tual
Upa Kapluaia leh Pi
Hmarltthangi te krah June 3,
1927 khn Daido khuaah a
piang a. Kum 1934-ah N.E.
Tlngnuamah an pm a, kum li
an awm. Daido-ah an pm lt
leh a; kum 1943-ah Khawlianah
an pm leh a, an awm hlen ta a
ni. Kum 1949-ah Pi Lalthangliani
nen inneiin, fa pariat an nei.
Kum 1986-ah Tual Upa
atna thlan niin; a zwnin term
hnih a awm a, kum 1992-ah
Tuivai Presbytery Inkhwmpuiin
Khawlian Kohhran Upa atn a
nemnghet a ni. Kohhran Chair-
man, Vice Chairman, Synod sum
kawltu leh Kohhran Building
Committee Chairman te a chelh
tawh a, Bialah S.S.Committee
member a ni tawh bawk.
Ni 25.7.2006-a a nupui Pi
Lalthanglianin chatuan ram a
pansan hnu chuan ani pawh a
bawrhswm \an a; Biak Inah
pawh chhn ngah lo chuan a kal
hlei thei ta lo va. Kum 2010 a\ang
khn rawngbwlna langsr leh
pawimawhte a thawk
chhunzawm thei ta lo a ni.
Kum 2013 February thla
a\ang chuan a hrislna lo tla
hniam leh zual a, zun kawng fel
lo leh thisensng a nei zui ta
bawk nn, \hat chhuah tak tak
awm tawh lovin December 22,
2013 khn rinawm taka a rawng
a lo bwlsak \hin Lalpa hnnah
min kalsan ta a ni.
Hemi ni hian in lamah leh
Biak Inah vuina hun hman a ni a,
Bialtu Pastor Lalchungnungan
thlahna thu a sawi a, Kohhran
Zaipwl te, Bial chhng Upate
leh Kohhran mipuiten ui takin kan
thlah liam ta a ni.
Upa Laltuahkhuma
Khawlian Kohhran Ziaktu
50 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
UPA LALMAKA
TLUNGVEL VENGTHAR
Upa Lalmaka (83) hi Upa
Zachana leh Pi Bwih\huami te
fa a ni a, kum 1931-ah Maite
khuaah a piang a, ni 28.10.
1963-ah Pi TC. Ramhluni nn
inneiin fa pasarih an nei. Kum
1967-ah hruaikhwmin |awizo
a\angin Tlungvlah an lo chhuk
a, 1974-ah |awizoah an pm
chho leh a ni.
Kum 1979-ah Chhimchhak
Presbytery-in |awizo Kohhran
Upa atn a nemnghet a, 1990-
ah chhngkaw harsatna avngin
Tlungvlah an lo pm thla leh ta
a ni.
Tlungvl Vngthar
Kohhranah Pm Upa niin
rawngbwlna hrang hrang-
Building Committee, Ramthar
Committee-ah te member a ni
a; a thih ni thlengin Sunday
School Zirtrtu a ni bawk.
Rawngbwl hna hlen tum tlat
mi a ni.
Kum 2010 a\ang khn
taksa lam harsatna leh chak
lohna hrang hrangin a tlak buak
\an a, thisensng te neiin chu
chuan kawng hrang hrangin a
taksaah harsatna a thlen a.
Kohhran inkhwm ngai
pawimawh mi a ni a, a theih hrm
chuan inkhwm ngei a tum tlat
\hn. January 4, 2014 a\angin
khawsikin a rawn tlk buak a, a
natna hian zual lam a pan chho
leh ta a. January 7, 2014 khn
Lalpa hnnah min kalsan ta a ni.
Hemi ni vk hian a chnna inah
Bialtu Pastor P.C. Vanlalhruaian
a vui a, ui tak leh ngai tak chungin
Kohhranhoten kan thlah liam ta
a ni.
Upa F. Liantluanga
Tlungvl Vngthar
Kohhran Ziaktu
An ril\m leh tawh lo vang a, an tuihl leh tawh hek lo vang; niin a em hek lo
vang a, lum rng rng pawhina tihrehawm hek lo vang. Berm No, lal\hutphah
laia awm chu an vngtu a ni ang a, nunna tukhurah te a hruai ang; Pathianin
an mit ata mittui zawng zawng a hru fai tawh ang, a ti a. Thupuan 7:16,17.
51 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org
SYNOD BOOKROOM LEHKHABU THAR
1. General English Vol-1: Competitive Exam lian tham beih dwn rng
rng chuan General English subject hi a serh znga a mei ang a ni. Melvyn
Vanlalhlimpuia chuan Zirtrtu puitu tling, zirlaite tna hriat awl tr zwng leh
Competitive exam bei trte tna pui thei tr zwngin he subject hi duhlian
\awng ngatin a rawn tichhuak hlauh mai. A man ` 200
2. Vrtian zin kawng: Mizo hi Mizo kan nih hma, |iau chhak lam daiha
kan awm hun lai hmehbela thawnthu phuah, pipute sakhua leh indonate
lanna leh, tnlai huna Setana khawvla \hangtharte fmkhurna trte tr lanna
bu, bengvarthlk, suangtuahna tithui tak chu H. Lalfakzuala (Faka Hnamte),
Zofate Facebook khawvla thungaihnawm huang lama mikhual lo tak chuan
a rawn tichhuak e. A man ` 130
3. Mizo Year Book 2013 : Hlawhtlinna hi thil thleng palh leh vnneih fl
bk vng a ni lo, thawhrimna, kawng hmang hriatna leh inchhiar zauna atanga
lo chhuak a ni. Mizo History, Current Affairs, Mizoram Economy, tnlai thil
thleng lr zual leh thil chi hrang hrang khung khwmna Lalremruata Khiangte
buatsaih hi Civil Service Exam duh leh hlawhtlin tumte tn lehkhabu rwn
tling a ni. A man ` 300
4. Mizo tlng hmingthangte Vol 1 & II : Kan tlng kan ram a hring a
mawi tiin kan ram hi kan chawi a, hawi vl ila tlng mawi tak tak hlr hmuh tr
a awm. Hre lo ten an thlr liam mai mai tlng tin hian hming leh chanchin
ngaihnawm tak tak a lo nei deuh vek mai a. Chutiang Mizo tlng hmingthangte
chanchin, bu hnih ngawta siam chu Lalhmachhuana Zofa \hahnemngaihna
avngin kan neih belh leh ta. A man ` 200 ve ve.
5. Hlimthla : Elsnna, rinawmna, beidawnna, hmangaihna, hmusitna,
beiseina leh \ahna awm kim vekna lehkhabu hi lehkhabu pangngai tak a ni
thei lo, lehkhabu ngaihnawm tak a ni deuh zl. A hlim a awm chuan a tak a
awm ngei \hn ang hian he hlimthla bua mizia, dinhmun leh khawsa ziate hi
khawilaiah emaw chuan a taka thil thleng, thleng mk leh thleng tr a ni ngei
ang. H. Lalremruati buatsaih, ` 150 man a ni e.
6. Mizoram Statistics 2014 : Mizoram chhng bk Statistics chi hrang
hrang lwrkhwm; zirlai, thil chk mi, zir bing mi te, ziaka thil vawng \ha mi,
ziak mi te leh project siam \hnte tna \angkai ngei tr lehkhabu chi hrang
hranga mi la khwma Lalchhuanawma Hrahsel buatsaih. Lehkhabu \angkai
tak tr a ni. A man ` 150
52 Kristian Tlangau
www.mizoramsynod.org

Você também pode gostar