Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
uRefawmfh0goemudkodaom ociftkef;jrifh
rdom;pkuEdkifiHa&;ESifhywfoufaom "gwfyHk
tajrmuftjrm; uReaf wmfu
h akd y;onf/ ociftek ;f jrifq
h kd
onfrmS ppfBudKacwfAv
kd cf sKyfatmifqef;wdEYk iS t
hf wl vGwv
f yfa&;BudK;yrf;rIwiG f
yg0if c J h o l w pf O D ; jzpf o nf / Ad k v f c sKyf w d k Y E S i f h t wl d k u f u l ; xm;aomyH k r S m
1939ckEpS ?f tdE,
d Edik if H Ramgarh Conference odYk wuf a&muf&ef c&D;rxGurf D
d k u f u l ; xm;aomyH k j zpf o nf / 0J r S , m (1)rod ? (2) ocif a tmif q ef ; ?
(3)ocifA[def;? (4) ocifcifatmif? (5) ociftkef;jrifh? (6) ocifoef;xGef;/
tcsyfydkpmrsufESm-(
)od k Y
-(C)od
Dr.Jur(LL.D)
OD;armfoef; B.Com, B.L, CPA, ACM (Lond), MBA,
M Phil, (Aston) Dip, GEP (Turin) PGDIM (New
Delhi), Dip French.
OD;wifhvGif M.A(Pali) (Ygn), M.A (Indo-Aryan)
(London)
"rmp&d,-OD;aX;vdIif ("rmp&d,)
OD;aomif;vGif B.A ("rmp&d,) (0#Houm)
OD;jrwfausmf (oD&dy0&"rmp&d,)
OD;tkef; B.Sc (Ygn;), B.Sc (For) Hons. (U.K)
a'gufwmrif;wifrGef B.Sc Hons. (Ygn); M.Sc.Ph (Illi
Nois-U.S.A)
ar;cGe;f
jyKjyif&efcuf
a&tdrfysufukd
qufvufonfwkdif;xm;rnfavm /
www.snapshot-news .com
/
ref;wifharmf
oifw
h ,fvYkd uGsefawmfu tqdjk yKygw,f/ 'gayr,fh uGsefawmfwu
Ykd awmh funding aiGaMu;rSw
d hJ twGuaf Mumifh
tultnDawmif;wJhtcgrSm EdkifiHwumtzGJUtpnf;awG uvnf; vdkvdkvm;vm;ay;wJhtwGufaMumifhrdkY e,fu
owif;axmufawG 'Da&mufvmw,f/
cifAsm;wdkYukd bmaMumifh uGsefawmfu 'Dvdkzdwf&ovJvdkYajym&if taMumif;awGSdygw,f/ yxrwpfcsufu
uGsefawmfwkdY tckvkyfaewJh rD'D,mjyKjyifajymif;vJa&;rSm uGsefawmfwdkY tNrJwrf;ajymw,f/ A[krD'D,m 0g'
(media praism) qdkwm bmukdajymwmvJqdkawmh ESpfckSdw,f/ wpfu ykdifqdkifrIyg/
"mwfykH- YOH
&ef u k e f puf w if b m 19
&efukef? A[ef;? zdk;pdefvrf;&Sd csufx&D,rf[dkw,fwGif 2014 puf wifbm 19 &ufaeY naeydkif;u
jyefMum;a&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk 0efBuD; OD;&JxG#fESifh e,fowif;orm;rsm;ESifh awGUqHkcJhonf/ xdkodkY awGU
qHk&mwGif jynfaxmifpk0efBuD;OD;&JxG#frS
'DuGefz&ifhvkyfr,fqdkuwnf;u EdkifiHwumtzGJUtpnf;awGeJY paqG; aEG;uwnf;u uGsefawmfwdkYu
tqdkjyKwmyg/ e,frSm owif;axmuf awGSdaew,f/ 'Dowif;axmufawGu &efukefrSmSdwJh pme,fZif;orm;
awGvdkyJ owif;vkyfief;ukd vkyfaewJholjzpfw,f/ 'DvlawGtm;vHk;uvnf; wwfEdkiforQ EdkifiHwumeJY xdawGUrISd
13
(pmrsufESm 14 okdY )
yef;csaD usmo
f &l ed f
'kw,
d tBurd w
f pfu,
dk af wmfyef;csjD yyGJ
'kwd,tBudrfajrmufwpfukd,fawmfa&aq;yef;csDjyyGJ
yef;csDrsKd;jrwfrif;(qifjzLuRef;)&JU 'kw,
d tBudraf jrmufwpfu,
kd af wmf
a&aq;yef;csDjyyGJukd trSwf 3 yxrxyf? e0a'vrf;? '*kHNrdKUe,f? &efukef
NrdKUrSm zGifhvSpfxm;wJh Green Art Gallery rSm 21-9-2014 &ufuae
30-9-2014 &uftxd cif;usif;jyoxm;rSm jzpfygw,f/
jycef;zGifhvSpfjyocsdefuawmh aeYpOf eHeuf 9 em&Duae nae 6
em&Dtxdjzpfygw,f/
HTA
,ciftywfrStquf
uRefawmfwkdYwpfawG av;rsufESmbk&m;u jyefvmMuawmh aeYv,f
12 em&DausmfygNyD? 'geJY bke;f BuD;ausmif;ukd r0ifawmhyJ pm;aomufqidk u
f dk
wkdufkdufoGm;Muygw,f/ pm;aomufqkdif emrnfu ]]vlxk}}wJh? qkdifu
cyfoefo
Y efyY g/ xrif;aMumf? acgufqaJG Mumfutp wkwpf mtpk&H ygw,f/
tJ'DrSm pm;aomufNyD;wmeJY uRefawmfwkdY&JU blrdeufoef? anmifESpfyif
ausmif;ukd jyefcJhMuygw,f/ tJ'DrSmyJ cPwpfjzKwfem;a&rkd;csKd;NyD;wmeJY
wa&;warm tdyfMuygw,f/ 'gayr,fh nae 3 em&Drxkd;cifrSmyJ raeYu
ra&;yJxm;cJhwJh pvif;kyfpkHausmif;ukd oGm;a&;MuzdkY pDpOfMuygw,f/
oGm;awmhr,fqu
dk mrS uRefawmfeYJ q&mOD;rsKd;Gew
Yf &Ydk UJ uifr&m tdwaf wG
ukd owd&ygawmhw,f/ uRefawmfwkdY uifr&mtdwfawG b,fae&mrSm
usefcJhovJ aemufaMumif;jyefpOf;pm;Muawmh jzpfEkdifajct&SdqkH;u
]]vlxk}}pm;aomufqkdifrSmyJ usefcJhzkdYrsm;ygw,f/ tJ'DrSm aocsmayguf
usefcJhNyDqkd&ifawmh arQmfvifhcsifp&mr&Sdawmh pm;aomufqkdif? xrif;qkdif
qkdwmrsKd;u vlt0iftxGuftrsm;qkH;ae&mrdkY wpfa,mufa,mufqDyg
oGm;NyDvdkYyJ oabmxm;NyD; pdwfavQmhvkduf&ygw,f/ 'gayr,fh tu,f
rsm;qkdwJh aemufqkH;arQmfvifhcsufcyfyg;yg;av;eJY uRefawmfwkdYwpfawG
]]vlxk}}pm;aomufqkdifukd t&ifqkH;oGm;Muygw,f/ xrif;pm;aewkef;
um;ay:rSm vufvw
G pf y,fxm;cJv
h Ykd vl,o
l mG ;NyDvm;? 'grSr[kwf bke;f BuD;
ausmif;a&SU um;&yfxm;wkef;rsm; aysmufoGm;wmvm;? b,fvkdrS pOf;pm;
vkdYr&/
'gayr,fh uHaumif;axmufrpGm uRefawmfwkdY uifr&mtdwf ESpfvkH;
pvkH;ukd ]]vlxk}}pm;aomufqkdift0if0rSmyJ jyefawGU&ygw,f/ wu,fqkd
b,fvkdrS arQmfvifhcsifp&mraumif;? uRefawmfwkdYwpfawG pm;aomuf
qkdifu jyefvmwm ESpfem&DokH;em&D0ef;usif &SdaeNyDrdkY wjcm;vlwpfa,muf
a,mufqyD goGm;Nyv
D Ykd xifxm;ayr,fh ]]vlx}k }pm;aomufqidk &f iS &f UJ k;d om;
pGmMunfhIapmifha&Smufxm;rIaMumifh uRefawmfwkdY&JU uifr&mtdwfESpf
vkH;pvkH; tajctae rysufjyef&cJh&ygw,f/ uRefawmftzkdY ypnf;ocFg&?
vl o cF g &rk d Y jyef r &
awmh b l ; &,f v k d Y pd w f a vQmh
yef;csDrsKd;jrwfrif;(qifjzLuRef;) &JY
Ayeyarwaddy' Strength
a&aq;yef;csjD yyGJ
&ef u k e f puf w if b m 10
EdkifiHawmforw vufrSwfxdk;&efom usef&Sdawmhonfh trsdK;om;
ynma&;Oya'rlMurf;udk ausmif;om;rsm; 0dik ;f uefu
Y u
G &f ef &efuek jf rdKUay:&Sd
wuodkvfausmif;rsm;odkY ausmif;om;or*rsm;u vdkufvHwdkufwGef;
a[majymvQuf&Sdonf/
&efukef&Sd wuodkvftoD;oD;rS ausmif;om;or*rsm;u pufwif
bm(10)&ufaeYwGif &efukefuGefysLwmwuodkvfa&SU ausmif;om;rsm;udk
oG m ;a&muf a ymmajymwd k u f w G e f ; cJ h a omf v nf ; ausmif ; om;rsm;u
aMumuf&GHU jcif;aMumifh pdwfyg0ifpm;rItm;enf;cJhonf/
&efukefpD;yGm;a&;wuodkvfausmif;om;OuX udkaZ,smvif;u
]]ausmif;om;awGu tjyifxu
G zf t
Ykd wGuu
f kd t&rf;cufcaJ ew,f? q&mr
awGuvnf;ausmif;xJrSm b,fvdkyHkpHrsdK;eJY ausmif;om;awGudkajymaevJ
qdkwmuRefawmfwdkYrod&bl;? t"du aMumufpdwfu ausmif;om;awG
&ef u k e f puf w if b m 18
xdkif;EdkifiH?rJaqmufjrdKUa&muf jrefrma&TUajymif;tvkyform;rsm;tm;
w&m;0if tvkyform;rSwfyHkwifjcif;udk xdkif;tpdk;&bufu One Stop
Service jzifhjyKvkyfay;aerIwGiftvkyform;rsm;tqifrajyrIrsm;ESifh MuHK
awGUae &aMumif;od&onf/
tvkyf iS af xmufccH sufvt
kd yfjcif;?xdik ;f &Jrsm;u aiGyt
kd rsdK;rsdK; awmif;
aejcif;wdkYaMumifh ,ckuJhodkYtqifrajy&jcif; jzpfaMumif; rJaqmuftajc
pdu
k f jrefrmjynfom;rsm;ta&;yl;wGv
J KS yfmS ;a&;aumfrwD(JACBA) uOu|
OD;rdk;MudK;uajymonf/
,if;aumfrwDtaejzifhpufwifbmv(16)&ufaeYurJaqmuf jrdKU
e,f? wmhcdkifu xdkif;tvkyform;&Hk; wm0efSdolrsm;ESifhawGUqHkjyD; jrefrm
tvkyform;rsm;tqifajyvG,fulpGm w&m;0ifrSwfyHkwifvufrSwf&Sda&;
udkaqG; aEG;cJhonf/
]]xdkif;EdkifiH&Jhtvkyftudkifae&mcsxm;a&;pepfutvkyfSiftrnfcHrS
tmrcHrSvkyfvdkY&r,fhpepfjzpfaew,f/ tmrcHcsuf&rSvufrSwfu ay;wm
jzpfwJhtwGuftqifrajybl;? vufrSwf&oGm;&ifvnf;xdkif;&JawGu
yHpk t
H rsdK;rsdK;eJaY iGnpS af wmif;aewmawGw
dS ,f/aemufxikd ;f &yfmG vl MuD;awG
qDrSmvufrSwfuvkyfcdkif;ao;w,f?tJh'DrSmydkufqHawmif;w,f? tJh'Dawmh
tvkyform;awGuukefusp&dwfoufomwma&G;jyD;w&m;r0ifwJh &yfGm
vlMuD;vufrSwfawGvkyfaew,f? w&m;0ifwJhvufrSwfudkukefusp&dwf
rsm;vdkYrvkyfMuawmhbl;}}[kOD;rdk;MudK;uajymonf/
xdik ;f Edik if aH &mufjrefrma&TUajymif;tvkyo
f rm;rsm;w&m;0ifvufrw
S &f &ef
tqifrajyjzpfaerItm; jrefrmEdkifiHSdtvkyform;a&;&m0efMuD;XmeodkY
wifjyoGm;rnfjzpfaMumif;vnf;OD;rdk;MudK;uqufvufajymonf/xdkif;EdkifiH
a&muf jrefrmtvkyform;rsm;tm; ,ckpufwifbmvqef; ydkif;wGif xdkif;
tpdk;&u One Stop Service (aeYcsif;jyD;pepf)jzifh vkyfaqmifay;aeonf/
xdik ;f Edik if ?H wmhcjf ynfe,ftwGi;f tvkyo
f rm;wpfoed ;f av;aomif;udk One
Stop Service (aeYcsif;jyD;pepf)jzifh tvkyform;vufrSwfjyKvkyfay;oGm;
Edkif&ef vsmxm;aMumif;od&onf/
tqifrajyrIrsm;pGmSdonfhMum;rSjrefrmEdkifiH\e,fpyfjrdKUjzpfonfh
xdkif;EdkifiH? rJaqmufjrdKUodkY aeYpOfa&TUajymif;tvkyform;rsm;pGm vma&muf
tvkyfvkyfaeMuqJjzpfonf/]]jrefrmjynfrSmu bmrSvkyfp&mrSdawmh
'Dbufuv
kd mjyD;tvkyv
f yk w
f m?'Dbufa&mufawmh pdu
k yf sdK;a&;vkyif ef; awG
rSmbJtrsm;qH;k vky&f wmyJ/ olwrYkd vkycf sifwhJ MuHcw
k ?f yef;pdu
k ?f ajymif;ckw?f
yef;csdK;? tJh'DvdktvkyfawGrSmyJtrsm;qHk;vkyf&wmyJ/ 'DrSmu&JudkaMumuf
ae&wmyJ?xdkif;&JawGuawGU&if ydkufqHay;qdkjyD;awmif;awmhwmyJ? pkrd
aqmif;rd r[kwfayr,fh taetpm;acsmifjyD; jrefrmjynfrSm tvkyfr&Sdwm
xufpm&ifawmh 'DrSmuenf;enf;tqifajyygw,f}} [krJaqmufa&muf
a&TUajymif;tvkyform; wpfOD;uqdkonf/
xdik ;f Edik if aH &mufjrefrma&TUajymif;tvkyo
f rm;rsm;tm; tult nDay;
a&;twGuf xdkif;EdkifiHvHk;qdkif&m vlxktajcjyKtzGJYtpnf;rsm; yl;aygif;
uGef&ufMuD;wnfaqmuf&efxdkif;EdkifiHSdjrefrmtzGJYtpnf;toD;oD;u
vkyfaqmifvSsufSdaMumif;od&onf/
apmzd k ; cG m ;
rl;,pfaq;0g;rIEiS hf axmif(6)ESpu
f scaH e&wJh
okyaf qmif&w
J u
kd f c&pf,mefb&k m;ausmif;
trIausat;vTm w&m;Hk;udka&mufrvmwJhtwGuf
axmif'Pf(1)ESpf xyfcscv
H u
kd &f jyef
&ef u k e f puf w if b m 18
(2013)ckEpS t
f wGi;f yJc;l jrdKUay:rSmaq;ajcmufawGet
YJ wl tzrf;cHc&hJ vdYk
vufSdaxmif'Pf(6)ESpfuscHae&wJhokyfaqmif&Jwdkufudk &efukef Adkvf
waxmifjrdKUe,fw&m;Hk;uaxmif'Pf(1)ESpfxyfrHcsrSwfvdkufygw,f/
yJcl;rSmtzrf;rcH&cif okyfaqmif&Jwdkuf[m &efukefjrdKUrSm&SdwJh pdefY
ar&Db&k m;ausmif;ud0k ifa&mufjyD; bk&m;ausmif;wGi;f omoemawmfnKd ;EGr;f
apatmifjyKrlaqmifu
G rf aI wGuv
kd yk af qmifcw
hJ maMumifb
h &k m;ausmif; om
oemhtusdK;aqmifOuXOD;&pfcsuf(c)OD;cifarmifOD;u yk'fr 295^ 295
(u)ESifhtrIzGifhcJhwmudk(2014)ckESpfpufwifbm(18)&ufaeYrSmtckvdk trdefY
csvdkufwmyg/
yk'fr295 ESifhyk'fr 295(u) wpfrIqDtwGuf tvkyfESifhaxmif'Pf
wpfESpfpDcsrSwfcHcJh&wmjzpfjyD; trIESpfrIvHk;twGuf wpfaygif;wnf;uscH
ap&ef w&m;Hk;utrdefYcsrSwfwmjzpfwJhtwGuf axmif'PfwpfESpfom
"mwfyHk - apmzdk;cGm;
(1974)ckEpS f OD;oeft
Y a&;tcif;wGiyf g0ifvKS yf&mS ;cJo
h nfh ausmif;om;
acgif;aqmifOD;armifarmifwdwfonfpufwifbmv(11)&ufaeYu xdkif;
EdkifiHrJaqmufjrdKUwGif avjzwfa0'emcHpm;&`yD;uG,fvGefcJhonf/ OD;
armifarmifwdwf\kyftavmif;udk rJaqmufjrdKUe,f&Sd awm&jrefrm
bkef;MuD;ausmif;wGif ig;&ufxm;cJhjyD; pufwifbmv (15)&ufaeYwGif
rJaqmufjrdKU jrLeDpy,fo
k efwiG rf ;D oj*dKvfco
hJ nf/ OD;armifarmifww
d \
f
aemuf q H k ; c&D ; ud k ( 1974-75-76)ck E S p f a usmif ; om;vI y f S m ;rl r sm;wG i f
yg0ifco
hJ nfh ausmif;om;rsdK;quf acgif;aqmifrsm;? xdik ;f Edik if H rJaqmufjrdKU
tajcpdkuf jrefrmEdkifiHvHk;qdkif&mausmif;om;rsm;'Drdku&ufwpfwyfOD;rS
&Jabmfrsm;? tjcm;aomEdkifiHa&; orm;rsm;ESifhrJaqmufa&mufjrefrm
aGUajymif;tvkyform;rsm;vdkufygydkYaqmifcJhMuonf/
OD;armifarmifwdwf\udk,fa&;tusOf;&J a bmf a rmif a rmif w d w f (1950-2014)
jrefrmEkdifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;rsm;'Drdku&ufwpfwyfOD; (ausmif;
om;wyfrawmf)wyfzGJU0if &Jabmfarmifarmifwdwf(uy^4492)udk tz
OD;dk;xGef;? trd a':odef;GefYwdkYrS 1950jynfhESpf arv 23 &ufaeYwGif
yJc;l wdik ;f a'oBuD; u0NrdKUe,f arG;zGm;cJo
h nf/ arG;csif; (4)a,mufteuf
ti,fq;kH om;jzpfonf/ yJc;l NrdKU txl; o'gtvGwf ynmoifausmif;wGif
rlvwef; atmifjrifonftxd ynmqnf;yl;cJhNyD; 1965 ckESpfwGif
yJc;l txufwef;ausmif; (txu-1)rS e0rwef;atmif jrifco
hJ nf/ 1970
ckESpfrS pwif &efukef 0dZm-odyHwuodkvf (RASU) wGif pdwfynm
t"du bmom&yfjzifh ynmqufvufqnf;yl;cJhNyD; 1981 ckESpfwGif
0dZmbGJU&&SdcJhonf/ 1970-73 txd &efukefNrdKU? trSwf(1) wuodkvf
t&Hwyf&if;wGif oifwef;rsm;wufa&mufcJhonf/ awmfvSef a&;e,fajr
wGiv
f nf; Diplomatic Training, Mental Health and Counseling Training
ESihf tjcm;aom oifwef;rsm;wufa&mufco
hJ nf/ ynmoifMum;pOf umv
ESifh ruG,fvGefrDtcsdeftxd tawG;tac:qdkif&mpmayrsm; okawoe
pmayrsm;ESihf awmfveS pf mayrsm;tm; rsm;pGmavhvmqnf;yl;cJo
h nf/ ynm
oifaepOfumv 1974 ckESpf ausmif;om;vIyf&Sm;rI (OD;oefYta&;awmfyHk)
"mwfyHk - apmzdk;cGm;
vQyfwpfjyuf
Q: yef;csDarmifarmifvSjrifh&JU a&aq;yef;csDum; ao;ao;av;awG
bmaMumifh a&mif;aumif;wmvJ[if/
atmif a rmif a rmf
A: wcsKdUu ao;rS BudKufw,fqdkvm;ygyJuG,f/
Q: owif;orm;awG&JU
odyg&ap/
a':azmh
jynfolawG&JU vHkNcHKa&;udkaum b,folu wm0ef,lay;aevdkY
wkef;/ "mwfrvdkufatmifawmif udk,fh[mudk,f Munfha&SmifvdkY ajymae
rSawmh urf;ukefaeygNyDayghAsm/
A:
tcsyfydkaemufausmzHk;rStquf
bmomw&m;rwlayr,fh wdkif;jynfeJYvlrsKd; rwlayr,fh wlnDwm
awG&Sdw,f/ udk;uG,fwJhbmomw&m; rwlayr,fh wdkif;jynf? vlrsKd;?
tom;ta&mifrwlayr,fh wlwmawG&Sdw,f/ rif;wdkYwawGeJY eD;pyfwm
igajymr,fq&kd if cspfjcif;eJrY ek ;f jcif;b,fwidk ;f jynfub,fvrl sKd;rqdk twl
wlyJ/ cspfjcif;tay:rSmwdkYtm;vHk; vufwGJvrf;avQmufNyD;awmh tJ'Dcspf
jcif;uwdkY&JU common platform jzpfw,f/ rkef;jcif;qdkwJh qefYusif
bufoabmw&m;/ aemufwpfcu
k ygupwefw?Ykd tdE,
d wdYk qdNk yD;awmh
Ekid if aH wGev
YJ rl sKd;awG? ud;k uG,w
f b
hJ momawG rwlMuaomfvnf;yJ problem qdkwJhjyemawG jzpfvmw,f/ a&epfw,fqkdwm jzpfvmw,f/
jrefrmjynfvnf; trsm;BuD;jzpfw,f/ a&epfjcif;qdkwJhjyem jrefrm
Ak'bmomrSm jzpfovdkyJ tpvmrf? ygupwefrSmvnf; jzpfw,f/
Isalam eJY Buddhist eJY Label av;udk cPz,fxm;vdkuf/ a&epfcH&wJh?
a&jrKyf cH&wJh'kuqdkwm 'g common problem yJ/ trsm;eJYqdkifaewJh
tJ'Djyem 0dkif;0ef;NyD;awmh trsm;oabmwlajz&Sif;&r,f/ 'g EkdifiH
wdkif;? vlrsKd;wdkif; rSm&SdwJhwm0ef/ rwlwmav;awGudkMunfhNyD;awmh
wlnw
D t
hJ ay:rSm vufrwGEJ idk Mf u&if urmBuD;&JU jyemawGu &Si;f vdYk
&rSmr[kwfbl;/ b,fvkdrS ajz&Sif;EkdifrSmr[kwfbl;/
tJ'D&JU trSwfvuPm? tJ'D sign av;udkjyNyD;awmh/ a&jrKyfjcif;?
rD;avmifjcif;qdw
k hJ jyemawGuwdik ;f jynfev
YJ rl sKd;/ ud;k uG,w
f b
hJ mom
XmetcsKo
dY wif;xkwfjyefrI tm;enf;wm&Sdaumif;&SdEkdif[k jynfaxmifpk0efBuD;OD;&JxG#fajymMum;
&ef u k e f puf w if b m 18
jyefMum;a&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD;OD;&JxG#fonf &efukef?
A[ef;? csufx&D,rf[dkw,fwGif 2014 pufwifbm 18 &ufaeYu
usif;yaom jrefrmhowif;rD'D,mzGHUNzdK;wdk;wufa&;aqG;aEG;yGJwGif owif;
orm;tcsKdUESifh awGUqHk&m xkdodkYajymMum;cJhjcif;jzpfonf/
]]uRefawmfxifw,fav wcsKdUXmeawGtaeeJY owif;xkwfjyefrI
tm;enf;wm &Sdaumif;&SdEkdifw,f/ wcsKdUusawmhvnf; wu,fvkyfae
wJh vkyfxHk;vkyfenf;udk em;rvnfwm &Sdaumif;&SdEkdifw,f/ wcsKdUusawmh
vnf; uRefawmfwdkYu wdkif;a'oBuD;eJY jynfe,ftpdk;&udk csay;wJhtcg
rSm wu,fvufawGU taumiftxnfazmfwm wdkif;a'oBuD;eJY jynfe,f
tpdk;&awG&,f? tJ'Da'orSm&SdwJh wdkif;a'oBuD;eJY jynfe,fvTwfawmf
udk,fpm;vS,fawGuvkyfMuwm/ olwdkYbufydkif;rSmvnf; csKdU,Gif;tm;
enf;csuf&Sdr,f/ odkYaomf uRefawmfajymcsifwmu b,fpepfrqdk ajcmuf
ypfuif;oJvpJ if r&Syd gbl;/ csKdU,Gi;f csuf? tm;enf;csufawG&rdS ,f/ axmuf
jywJhtcgrSm wdwdusus axmufjyapcsifwmaygh/ r[kwfbJeJY 0g;vHk;&Snf
eJYodrf;NyD; dkuf&if wu,fvkyfaewJhvlawGtzdkYrSm pdwfraumif;jzpf&
w,f/ aemufwpfcgajymwJhvlu wm0efydkBuD;av? &mxl;ydkBuD;av uRef
awmfxifw,fav olajymwJhtcsufawGu ydkNyD;awmh wduszdkYvdkw,f
vdkY uRefawmfxifygw,f/ r[kwfbJeJY NcHKajymwJhtcgrSmawmh cHpm;wJh
vlawGvnf; ydkNyD;awmh 0rf;enf;wmaygh/
aumvm[vawG jyefYyGm;&jcif;taMumif;&if;xJrSm 0efBuD;XmeawG
&JU owif;xkwfjyefrI aES;auG;w,fqdkwmvnf; taMumif;wpfcsufygyg
w,f/ 'gaMumifhrdkY uRefawmfwdkYuvnf; jyefMum; a&;0efBuD;XmetaeeJY
uawmh orwBuD;u wm0efay;xm;wJhtwGufaMumifhrdkYvdkY 0efBuD;Xme
toD;oD;udk owif;xkwjf yefa&;pepfawG ydNk yD; awmhrS rSeu
f efvmatmifvYkd
uRefawmfwYkd oif wef;awGay;aewm&Syd gw,f/ odaYk omfvnf; 'g uvnf;
uRefawmfwb
Ykd ufuyJ oifwef;ay;wmayghAsm/ owif;xkwjf yefrI rSeu
f efzYkd
vQyfwpfjyufowif;*sme,fodkY qufoG,far;jref;vmMuonf
rsm;uk d rS w f w rf ; wif xk w f E I w f a zmf j yygonf /
vQyfwpfjyuf
[k w f u J h vQyf w pf j yuf o wif ; *sme,f u yg cif A sm .../
aMomf arqGdvm;? [kwfuJh ukdifZmyGJtrDta&mufjyefvmr,fvdkY
od&ygw,fAsm/ [kwfuJh ukdifZm arqdG arcvmyGJu b,furS
rvTifhbl;vdkYod&ovkd b,folUqDurS pyGefqmr,lbl;vkdYvnf; ajym
ygw,fAsm [kwfuJh BudKwifvufrSwfawGuawmh ra&mif;rDuukef
ESifhNyDvdkY ajym&rvm; rodygbl;Asm? [kwfuJh aMumfjimawGxJrSmawmh
usyfokH;aomif;? ESpfaomif;? wpfaomif;vkdYawmh aMumfjimxm;av
&JUAsm [kwfuJh? pme,f Zif;awGtwGufawmh OD;yD;ay:pDpOfwJhyGJqkd&if
...Roll No.23 yJayghAsm? OD;yD;ay:u tJonfhae&mqkd&if owif;
axmufawG ypnf;vnf;raysmuf? tJonfhae&mqkd&ifowif;
axmufawG ypn;f vnf;raysmufb;l wJ?h ypn;f awGcsxm;NyD; "mwfyHk
avQmufkdufae&ifvnf; pdwfcs&w,fvkdY ajymwmyJavAsm [kwfuJh?
ukid Zf m arqdG arcvmyGu
J awmh [k[
d mawGajymovkd qkd 0uf0ufuJG
r,fhyGJvkdY qkd&rSmayghAsm/ wcsKdUrsm; ukdifZmoDcsif;awmif tqkdusifhae
MuNyDvdkY od&ygw,fAsm [kwfuJh [kwfuJh/
[kwfuJh MoaemufxyfvmvwHyGJawGuawmh trsm;BuD;yJ&,f
vk d Y OD ; yD ; ay:u ajymygw,f A sm/
pdr;f rkrYd w
Ykd pfy?JG ApfwmcifnKd wpfyw
JG AhJ sm? pd;k ykid Bf uD;uvnf; wpfyJG
vmtkef;r,fvkdYMum;&ygw,fAsm? [kwfuJh yav;bdGKif;oef;EdkifBuD;
uvnf; wpfyGJpDpOfaejyefw,fvkdYMum;&ygw,fAsm? [kwfuJh tqkd
awmfa[mif;BuD;awG wpfaMumhjyefpifay:jyefa&mufvmwm[m ol
wkdY&JU tEkynmt&nf tcsif;ygyJAsm? [kwfuJh [kwfuJh/
[kwfuJh trdefY&SdygcifAsm/
&Jwu
kd t
f rIu aq;ajcmufrv
I Ydk vG,v
f ,
G af jym&r,fxifygw,f
Asm? bk&m;ausmif;trIuawmh wpfrIayghAsm? [kwfuJh &Jwkduf&JUaq;
ajcmufrIeJYywfoufvkdY omomxkd;xkd;a&;wJhol&,fvdkYawmh rawGU
&ygbl;Asm? [kwu
f hJ rl;,pfaq;0g;aMumifh aoqk;H MuwJh tEkynm&Sif
wcsKdUuko
d &l aJ umif;awGvdk *kPjf yKaeMuwJh udpu
awmh um,uH&iS f
awG&JU tvkdawmftwkdif; ygyJAsm? [kwfuJh [kwfuJh/
MopaMw;vsawmacG;wpfrsKd;
jcaoFh
a0vig;
ajracG;
(1) rD;owform;
(2) u&m;tdk;
(3) a&aEG;tdk;
7/ wkwfEkdifiH Fujian jynfe,frS v,form;rsm;u olwdkYonf
pyg;txGufwdk;onfh enf;wpfck&&Sdxm;onf[kqdkonf/ rnfonfhenf;
jzpfoenf;/
(1) Ak'bmomaw;w&m;acGtm; v,fuGif;
xJwGif zGifhxm;jcif;tm;jzifh
(2) Mao \ Little Red Book xJrS pmydk'f
wcsKdUudk &Gwfqdkjcif;tm; jzifh
(3) ntcsdef &dwfodrf;jcif;tm;jzifh
Ooredoo
10
tajzrS e f r sm;
1/ jcaoFh
2/ bmoma&;qdkif&mbufvdkufjcif;rsKd;jzpfrnfqdk;aomaMumifh
3/ William Blake \ uAsmrsm;xJrS
4/ vufwpfzufwGif vufacsmif;ydkwpfck&SdaecJhonf
5/ Pope Francis
6/ a&aEG;tdk;
7/ Ak'bmomaw;w&m;acGtm; v,fuGif;xJwGifzGifhxm;jcif;
tm;jzifh
11
rSm tJ'v
D rf;avQmuft,f'w
D mESmEkuv
dk ufo;D eJY xk;d ypfcsifpw
d af ygufvm
a&m/
b,fE,
S Ahf sm/ ]]tm;ay;Muolrsm;ukd aus;Zl;wifygonf/ tm;ray;
Muolrsm;ukdvnf; aus;Zl;wifygonf}}wJh/
usKyfodyftcH&cufw,fAsm/
usKyfodyfepfemw,fAsm/
2009 rwfv 20 &ufaeYxkwf ]]vQyfwpfjyuf}}wGJ(2)rSwf(52)
pm(35)rSm ]]vrf;avQmuft,f'Dwm[lonf vrf;avQmufaeY&onfh
t,f'Dwm[k rSwfom;ay;Muapcsifygonf/ vrf;avQmuft,f'Dwm[k
qkid ;f bkww
f yfxm;&NyDqu
dk wnf;u tb,frmS vQif k;H cef;twnfwus
&SdEkdifygtHhenf;/ tb,frSmvQif vufukdifw,fvDzkef;&SdEkdifygtHhenf;/
tb,frSmvQif taumif;qkH;um;&SdEkdifygtHhenf;/ tb,frSmvQif tif
wmeuf? vufyfawmhyfESifh a[mha[mh&rf;&rf;&SdEkdifygtHhen;f/ tb,frSm
vQif 0DpuDwjrjr? &SefydefwooESifh[kdw,fwumwGif ZdrfusEkdifygtHh
enf;/ vrf;avQmuft,f'DwmwGifyDatr&Sd/ pu&Daw&Dr&Sd? pufuyf
aMu;r&S?d tdwq
f rJG &S?d wynfrh &S?d orD;awmfr&S?d &nf;pm;awmfrnho
f rl &S?d
pyGefqmawmif;rnfholr&Sd/ rsufESmcsKdaoG;rnfholr&Sd? yDaur&Sd? jcif;uyf
rnfholr&Sd/ wu,fawmh vrf;avQmuft,f'Dwm[lonf ]]uavmif}}
trnfoufoufomjzpfygonf/ t,f'w
D mr[kwaf om? t,f'w
D mvkyf
ykdifcGifhvnf;r&Sdaom? t,f'Dwm&ykdifcGifhvnf;r&Sdaom vrf;avQmuf
t,f'Dwmomjzpfygonf/ Oyrmqkd&vQif OD;bkdcsKyfqkdaom yk*dKvfonf
OD;bkdcsKyfomjzpf OD;AkdvfcsKyfr[kwfovkd bkdBuD;qkdaom yk*dKvfonf
vnf; AkdvfBuD;r[kwfonfh oabmrsKd;jzpfygonf}} [laomta&;
tom;zwfcJh&onfukd jyefvnfowd&rdNyD; vrf;avQmuft,f'DwmBuD;
ukd oem;oGm;rdjyefonf/ tjrifruyfawmh/ a'gryGawmh/ Munhfr&wm
usKyf ( a&eD )
rsKd;rjzpfawmh/ oem;cspfav; cspfvmrdonf/
dk m;onf/ pdwx
f aJ wmh raumif;?
&onf/ zdw
f pf mxJrmS awmh Table 13 [kqx
zdwfMum;onfukdu BuD;yGm;a&;*sme,f? r[m*sme,f[kvdyfrl NyD;? Royal
Express ESifh ykdYjcif;jzpfonfqkdawmh vGJayraygh .../ 'DaeY wGwfyD
uHraumif;yg[k qkd&rnfvm;/ yg&rDbufrS vSnhftjyefq&mjrwfoQif
armifukdawGU um;BuKHwifac:vmcJhjzpfao;onf/ q&mjrwfoQif armif
u ckcsdeftxd ]]eHeufcif;}}tay: oHa,mZOfBuD;rm;oljzpfonf rSm
av;pm;zG,fjzpfonf/ 'DaeYkH;ukd FOREVER rSq&mOD;0if;armifvTwf
vkdufonfh uav;rsm;a&mufvmMuao;onf/ aus;Zl;yg q&mOD;0if;
armfcifAsm;/ eef;,Gef;rS rdwfaqGBuD;AkdvfBuD;pef;rif;zkef;vSrf;qufonf/
eef;,Gef;rSm pmMunhfwkdufyJ&SdNyD; pmtkyfr&Sd tultnDvSrf;awmif;jcif;
jzpfonf/ pmaytay:awmh tawmfoHa,mZOfBuD;onfh NrdKUe,ftkyfcsKyf
a&;rSL;BuD;jzpfonf/ q&mrsKd;omxuf DVB Debate twGufvSrf;zdwf
ao;onf/ BudKwifajymrxm; tcsdefr&awmh? q&m awmf0ifOD;pkd;GefY
zkef;vSrf;qufonf/ reufjzefawmf0ifESif;qDrSm ajcvsifawmifwuf
toif;rS owif;pm&Sif;vif;yGJ&Sdonf[k vSrf;ajymjcif;jzpfonf/ q&m
OD;0if;Nidrf;zkef;vSrf;qufonf/ tEkynmysKd;cif;(2)yPmr 13 OD;trnf
pm&if;udpvSrf;ajymjcif;jzpfonf/ umwGef;armifarmifatmifa&mufvm
onf/ q&mOD;0if;az? q&may:OD;ouf? q&mcifarmif&ifwkdY 3 OD;yef;csD
jyyGJAdEkd;rSmvkyfrnfhudpvmzdwfjcif;jzpfonf/ olESifhq&maZmfarmifxH
tyfxm;aom pmtkyf'DZkdif;udprNyD;Muao;[k od& aysmfoGm;onf/
12
wpfEikd if v
H ;kH So
d C
H mawmfrsm; oabmwlqEvufrw
S rf sm;jzifo
h C
H tzGt
YJ pnf;zGpYJ nf;ay;&ef
a&T0ga&mifawmfveS af &;(7)ESpjf ynfw
h iG af wmif;qdk
&ef u k e f puf w if b m 18
oHCtzGt
YJ pnf;tajccHpnf;rsOf;rsm;udk wpfEikd if v
H ;kH So
d C
H m awmfrsm;
\ oabmwlqEjyKvufrSwfrsm;&,ltaumiftxnfazmfa&;qGJay;&ef
a&T0ga&mifawmfvSefa&;(7)ESpfjynfhtcrf;tem;wGif oHCmawmfrsm;u
awmif;qdkvdkufonf/
a&T0ga&mifawmfvSefa&;(7)ESpfjynfh tcrf;tem;udk pufwifbm (18)
jr0wD puf w if b m 19
u&ifjynfe,f? jr0wDNrdKUwGif ESpf&ufqufwdkuf csdefudkufAHk;rsm;
awGU&SdrIESifh aemufqufwGJ jzpfpOfrsm;aMumifh jr0wDa'ocHjynfolvlxk
pdk;&drfaeMuaMumif; od&onf/
jr0wDNrdKUESifh xkdif;EkdifiH? rJaqmufNrdKUodkY qufoG,fxm;onfh cspf
Munfa&;wHwm;ab;wGif pufwifbmv (15)&ufaeYu csdefudkufAHk;
wpfvHk; awGU&Sd &Sif;vif;cJh&onfhtjyif pufwifbm (16)&ufaeYu
vnf; jr0wDNrdKUe,f w&m;Hk;a&SU vufzuf&nfqdkifwGif csdefudkufAHk;
wpfvHk; xyfrHawGU&SdcJhjyefonf/ jr0wDNrdKUrS udkEkdifatmifu ]]tJ'DaeY
w&m;Hk;a&SUu vufzuf&nfqdkifrSm AHk;awGUvdkY teD;em;wpf0dkufu aps;
qdkifawGvnf; apmapmpD;pD; ydwfodrf;ukefMuw,f/ w&m;Hk;vnf; Hk;csdef;
awG a&TUvdkufw,f? csdefudkufAHk;awGu ESpf&ufqufwdkuf awGUwmaMumifh
vlawGvnf; awmfawmfxdwfvefYoGm;Muw,f}}
[kajymonf/ ,if;uJo
h AYkd ;kH awGU&Srd rI sm;ESiyhf wfouf
NyD;jynfe,ftpdk;&odkY tpD&ifcHpmwGif AHk;axmifol
rsm;onf EkdifiHa&;odumusqif;ap&ef jynfwGif;
jynfy&Sd tzsuftarSmufaqmif&Gufvdkonfh tzGJU
tpnf;rsm;\ vufcsufjzpfEkdifonf[k oHk;oyf
tpD&ifcHxm;aMumif; pHkprf;od&onf/
jr0wDNrdKUwGif ESpfpOfqufwdkuf csdefudkufAHk;
rsm; awGU&SdcJhNyD;aemuf pufwifbm (19)&ufaeY
wGif jrefrmppfwyfESifh DKBA wyfwdkYypfcwf rI
jzpfyGm;cJhNyD; DKBA wyf&if;rS AdkvfwpfOD; ao
qH;k NyD;usefwpfO;D jyif;xefpmG 'Pf&m&&Scd o
hJ nfjh zpf
pOfvnf; jzpfay:cJhonf/
KNU/KNLA \ e,fpyfvHkNcHKa&;ESifh zGHUNzdK;
a&; (txl;)AsL[mu pufwifbmv (17)&ufaeY
&ufpGJjzifh jrefrmtpdk;&ppfwyfrsm;taejzifh u&if
jynfe,ftwGi;f NrdKUwGi;f NrdKUjyif oGm;vmrIrsm; vH;k 0
rjyKvkyf&ef tjyif;txefwm;jrpfNyD; oGm;vmrnfqdkygu e,fpyfvHkNcHK
a&;ESifh zGHUNzdK;a&; (txl;)AsL[m? AsL[mrSL; AdkvfrSL;BuD;wdkuf*g;xHodkY
vltiftm;? vufeufta&twGuf? oGm;vmrnfhae&m tcsdefwdkYudk BudK
wiftoday;rSom oGm;vm&rnfjzpfaMumif; aMunmcsufwpfapmif xkwf
jyefcJhonf/ ,if;aMunmcsuftm; KNU/KNLA Nidrf;csrf;a&;aumifpD
A[dkXmecsKyfu AdkvfrSL;BuD;wdkuf*g;\ xkwfjyefcsufonf A[dkXmecsKyf\
TeMf um;csuf wpfpw
kH pf&mryg&So
d nft
h jyif A[dXk mecsKyfuv
kd nf; today;
taMumif;Mum;jcif;r&SdbJ Adkvfwdkuf*g;u if;\ oabmqEtavsmuf
xkwjf yefaMu nmjcif;jzpfonft
h wGuf KNU/KNLA Nidr;f csrf;a&;aumifpD
A[dkXmecsKyfESifhvHk;0rywfoufaMumif; pufwifbm(18)&ufaeYwGif jyef
vnfxkwfjyefaMunmcJhonf/
apmzd k ; cG m ;
jzifhvnf;aumif; a&;zGJUwifjycJhjcif;jzpfygw,f/
txl;ajymMum;vdkwmuawmh axmifwGif;udk,fawGU rSwf
wrf;rsm;rSonf ]tm;vHk;aumif;AsKdU}pmtkyftjzpfodkY a&muf&Sd
vmap&eftwGuf uRefawmfhtm; zrf;qD;tusOf;cscJhaom
yk*Kd vfrsm;? uRefawmft
h m; vGw&f ufaphonftxd xde;f odr;f
xm;&Sad om tif;pdeaf xmif? om,m0wDaxmifwrYkd S axmif
tmPmydkifrsm;tm; aus;Zl;pum;qdkyg&ap/ txl;ojzifh
axmifwGif;qdk;wlaumif;buf aecJhMuwJh &Jabmf&Jbuf
5(n) rsm;? &Sif *sme,frmS tywfpOfa&;&ef wdu
k w
f eG ;f NyD;
pmrsufESmay;cJhwJh &Sif*sme,f t,f'DwmcsKyfudkvGrf;
a0Ekdif eJYwuG &Sif*sme,f0dkif;awmfom;tm;vHk;udk ydk
ydkaus;Zl;wif&ygaMumif; .../
rsKd ; ud k r sKd ;
[lazmfjyxm;onf/ aqmif;yg; (23)yk'f
yg0ifonf/ udk,fawGU 0wKwdkrsm;[k qdkaomf
&Ekdifaumif;rnfxifonf/ rsufESmzHk;ESifh twGif;umwGef;
ausmufql;rS a&;qGJxm;onf/ wefzdk; (1700)jzpfonf/
13
,ciftywfrStquf
14
ckew
YJ pfcck spfMunf&if;ES;D rIqw
kd m cifAsm;wd&Yk UJ taMumif;awGudk usefa'ou
vlawGodzdkYvnf; vdkw,f/ tJ'gvkyfEdkifzdkYu national language jzpfwJh
jrefrmeJYjrefrmhtoHwdkY? owif;pmwkdYuaevTifhay;r,f/ vlawGzwfcsif
onfjzpfap? zwfwJhol enf;onfjzpfap? rsm;onfjzpfap uGsefawmfwdkYu
odatmif/ 'grSomvQif wdkif;&if;om;pnf;vHk;nDGwfa&;qdkwm tjyef
tvSefSdvmr,f/ wpfa,mufeJY wpfa,muf em;rvnfvdkYSd&if jyem
jzpfzdkY ykdtcGifhta&;rsm;w,faygh/ 'gu tifrwefSif;wJhudpyJ/ 'gukd
uGsefawmfwkdYuvkyfcsifw,f/ vkyfcsifwJhtwGufaMumifhrdkY uGsefawmfwdkY
trend BuD;wpfckvHk; 'DyHkpHeJYoGm; aew,f/ oGm;aewJhtcgrSm 'gukd
uGsefawmfwdkY &efukefrSm ajymaeovdk? aejynfawmfrSm ajymaeovdk
r&wJhtwGufaMumifh 'DuGefz&ifhrSm e,fu vlawGzdwfygvkdY/
'gu yxrtqif h y J S d y gao;w,f / NyD ; vd k Y S d & if 'D v d k
uGefz&ifhrsdK;wifr[kwfbl;/ aemufxyfvnf; rMumcifrSm
a&'D,dkoifwef;awG ay;zdkYSdw,f/ tJ'Dtcgus&if uGsefawmf
wdkYu e,frSmrvkyfwJh vlawGvnf;ac:r,f/ tpdk;&&JUEdkifiHykdif
rSm vTifhaewJhvlvnf;ac:r,f/ wdkif;a'oBuD;? jynfe,frSm
SdaewJh a&'D,kd*sme,fvpfZiftwGuf pdwf0ifpm;wJhvlawG
ac:NyD;awmhoifwef;ay;xm;r,f/ bmvdkYoifwef; ay;xm;
vJqakd wmh aemifwpfcsderf mS a&'D,adk wGudk e,fawGrmS vkyyf idk f
cGiahf y;vdu
k &f if vkyw
f wfwo
hJ l rSb
d ;l jzpfr,f/ vkyw
f wfwo
hJ l
rSd&if bmjzpfrvJ/ cifAsm;wdkY 'DuaeY printed media vdkjzpf
r,f/ vkyfcsifpdwfyJSdw,f/ vkyfief;oabmobm0 em;r
vnfawmhtrSm;rsm;wmaygh/ trSm;rsm;awmh tck uGsefawmfwYkd
aqG;aEG;ae&wJh usifh0wfjyemwdkY? Oya'jyemwdkYqdkwm
jzpfw,f/ 'gawG aSmifvkyfEdkifzdkYtwGuf uGsef awmfwdkYu
vmr,fhESpftwGif;rSm cifAsm;wdkYwawGukd U U U /
uGsefawmfwdkYuawmh e,frSmSdwJhowif;axmufawGukd
wpfa,muf wnf;uyJ conflict owif;vnf; a&;Edik &f r,f/
wpfa,mufwnf;uyJ kdufNyD;awmhrS a&'D,dkvnf; ajymEdkif
&r,f/ ku
d Nf yD;awmh wDAu
D v
kd nf; twdak v;ykEYd ikd w
f [
hJ mrsdK; uGsefawmfwu
Ykd
vkyfay;apcsifw,f/ 'gu uGsefawmfwdkY&JUarQmfrSef;csuf/ 'gaMumifh
cifAsm;wdkYukd ac:wm/ 'gukd uGsef awmf Sif;jywm/ tckNyD;vdkYSd&ifawmh
cifAsm;wdkYu vufawGUe,frSm vkyfae&wJh tcgrSmSdwJh tcuftcJawG?
aemufwpfcg uGsefawmfwdkY&JU wdkif;&if;om;tpDtpOfawG/ wdkif;a'oBuD;
awGuvmwJh owif;axmufawGvnf; e,frmS vkyu
f idk af e&wJh tcuftcJ
awGSdw,f/ uGsefawmfwdkY bufu jznfhqnf;ay;apcsifwmSd&if ajymyg/
xdkYaemuf wufa&mufvmonfh owif;orm;rsm;\ wifjycsufrsm;
tay: jynfaxmifpk0efBuD;OD;&JxG#fjyefvnfaqG;aEG;ndEIdif;cJhaMumif; od&Sd
&onf/
owif ; ES i f h " mwf y k H - YOH
wkdufzsuf&ef? w&m;pD&ifa&;wGifvlukef ul;cH&olrsm;yg0ifatmif pnf;&kH;
rnfh0efxrf;wpfOD;cefYxm;aqmif&Guf&ef?
(!) oHt&m&dSrsm;jynfywGiftdrfaz:rsm;tay: vlukeful;rIusL;vGefrI
r&daS pa&;twGuEf idk if jH cm;a&;0efBuD;|merS0efxrf;rsm;tm;todynmay;&ef?
tjcm;aomEkid if rH sm;rSot
H &m&drS sm;onfwm0efus&mEkid if rH sm;okt
Yd rIxrf;
aqmifonfh tcgtdraf z:rsm;rdcifEidk if rH aS c:oGm;avY &dMS uonf/xkt
d cgtdrf
az:rsm;tay:vlukeful;rIykHpHrsdK; usL;vGefMuonfhjynfyowif;rsm;&dS vm
Muonft
h wGux
f dk tcsufux
dk nfo
h iG ;f wku
d w
f eG ;f xm;jcif;
jzpfonf/
uav;oli,frsm;tm; ppfrIxrf;jcif;rSumuG,f
wm;qD ; aerI
2004ckESpf Zefe0g&Dv(4)&ufaeYwGif EkdifiHawmfrS
t&G,fra&mufao;ol uav;oli,frsm;tm;ppfrI xrf;
jcif;rSumuG,fwm;qD;xdef;odrf; a&;aumfrwDukdpwifzJGY
pnf;cJYonf/ 2004ckESpf? Zefe0g&DvrS 2012ckESpf?
ZGefvtxd UN Country Task Force on Monitorting
and Reporting (UN-CTFMR) ESifh Plan of Action
vufrSwf ra&;xkd;rDStxd?taMumif;trsdK;rsdK;aMumifh
wyfrawmfokdYa&muf&dSaeonfh touf(18)ESpfr
jynf h a o;ol ( 597)OD ; uk d w yf r awmf t pD
tpOfjzifh rdb^tkyx
f efd ;f olrsm;xHvaTJ jymif;
ay;cJYonf/
2012ckESpf?ZGefv(27)&ufaeY ukvor*\
uav;ppfonfrsm;ESifh vufeufukdif y#dyuqkdif&mtxl;ukd,fpm;vS,f
Ms.Radhika Coomaras -wamyESihf umuG,a
f &;0ef BuD;XmerSwm0ef&o
Sd l
wkdY Plan of Action ukd vufrSwf a&;xkd;cJYMuonf/wyfrSwm0ef&dSolrsm;
onf CTFMR ESifhtpnf;ta0;rsm;jyKvkyfjcif;? t&m&dSppfonfrsm;tm;
pGr;f &nfjrio
hf ifwef;rsm;ay;jcif;? toufi,f&,
G o
f rl sm;tm;rdb^tkyx
f ed ;f
olrsm;ESifhaygif;pnf;ay;jcif;? e,fjcm;apmifh wyfrsm;wGifynmay;&Sif;vif;
rIrsm;jyKvkyfjcif;? wkdif;ppf|mecsKyfrsm;wGifoif wef;ay;jcif;? tdwfaqmif
uwfrsm;ukpd pfonfrsm;okjYd zefaY 0ay;jcif;? wdik ;f a'oBuD;ESijhf ynfe,f toD;
oD;wkdYwGif Billboard rsm;pkdufxljcif;? EkdifiH ykdifa&'DvD,kd? &kyfjrifoHMum;?
owif;pmrsm;wGif 2013ckESpf? Edk0ifbm vrSpNyD;(6)v wmaMumfjimrsm;
xnfhoGif;aqmif&Gufjcif;? wkdif;ppf|mecsKyf? e,fjcm;apmifhwyfrsm;tyg
t0ifwyf&if;^ wyfzrYGJ sm;oko
Yd mG ;a&mufppf aq;jcif;wkjYd yKvkyEf idk cf MYJ uonf/
2015ckESpftpD&ifcHpm
tar&duefEkdifiHrSxkwfjyefrnfh2015ckESpf vlukeful;rIwkdufzsufa&;
qkdif&m tpD&ifcHpmtwGufjrefrmEkdifiH\ vlukeful;rIwkdufzsufonfhtqifh
owfrSwfcsufonf2014ckESpftpD&ifcHpm\ axmufcHtBuHjyKcsuf (13)
csuf tay:taumiftxnfaz:aqmif&GufrItay:wGifrlwnfaeayonf/
0if;EkdifxGef;
a&&SnfzGHUNzdK;wkd;wufaom rD'D,mywf0ef;usif
wnfaxmifEkdifa&; ESifhjrefrmhowif;rD'D,mzGHUNzdK;wkd;
wufa&;twGuf jyefMum;a&;0efBuD;Xme ,leufpukd
ESijhf ynfwiG ;f jynfyrD',
D mtzGUJ tpnf;rsm; yl;aygif; usif;
yonfh wwd,tBudrfjrefrmhowif;rD'D,mzGHUNzdK;a&;
nDvmcHukd &efukef csufx&D ,rf[kdw,fwGif 2014
pufwifbm 18? 19 &ufrsm;u usif;ycJh&m 2
&ufwkdifwdkifa&mufjzpfcJhonf/
,cifu onfvn
dk v
D mcHueG zf &ifu
h dk ESpBf udru
f sif;
yzl;aomfjim;vnf; wwd,tBudrw
f iG f ykrd
dk pdw0f ifpm;
zG,faumif;vmcJhonf/ onfrSmvnf; jynfwGif;?
jynfyowif;rD'D,mrsm; ykdrkdvrf;yGifhvmonfhoabm
jzpfEkdifaumif;ovkd? jyefMum;a&;0efBuD;Xme jynf
axmifp0k efBuD; OD;&Jx#G u
f ,
dk w
f idk f 2 &ufv;Hk vk;H ? tcsdef
jynfhpdwf0ifwpm;wufa&mufaqG;aEG;jcif;? owif;
orm;rsm; ar;jref;orQukd 'kdifcHajzMum;ay;jcif; wkdY
aMumifhvnf;jzpfEkdifaumif;onf/ jynfaxmifpk0efBuD;
OD;&JxG#fonf aqG;aEG;yGJ&vm'frsm;ukd ukd,fwkdifwuf
wuf<u<uaqG;aEG;cJhonfrsm;rSmvnf; rSwfom;p&m
jzpfonf/
'gaMumifhrdkY uGsefawmfajymwmu legal case / legal case qdkwm
'DrmS ajymaevd&Yk wmr[kwb
f ;l / pmcGsefvmT eJY udpr sdK;/ [dw
k pfcg 'DAb
D v
D nf;
uGsefawmfajymw,f/ emotionally vkyfraeeJY/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh
owif;rD',
D mOya'eJjY zpfjzpf U U U Oyrm ykid ef ufusL;vGerf aI ygh/ ykid ef ufusL;
vGefrIqdkwm twdkifcH&wJhol&JU right yJav/ cifAsm;wdkYvkyfzdkYu eHygwfwpf
u Oya'rsOf;aMumif; b,fae&mrSmSdw,fqdkwm owif;axmufqdkwm
Sif;Sif;ajym&&if vlvnfusw,fAsm? 'Dem;uuyfavQmufwJhaumifyJ/
'Dbufukd rausmfbl;/ 'Dem;ukduyfNyD;awmhrS avQmufwJhvl/ eHygwfwpfu
tJ'gukdodatmifvkyf&r,f/ ESpfu cifAsm;wkdYjzpfoGm;NyDqdk&if bmvkyf&rvJ
qdkawmh ckeuvdk ukd,fh&JU legal tzGJUav;eJY 'gukd a&qHk;ajrqHk;vdkufMunfh/
tJ'grS pD&ifxHk;jzpfoGm;r,f/
'D u aeY rD ' D , morm;awG & J U vk y f i ef ; aqmif G u f r I e J Y y wf o uf w J h
pD&ifxHk;qdkwm rSdoavmufyJ/ toa&zsufrIwpfckyJ Sdw,f/ tJ'Dawmh
rD'D,morm;wpfa,muf&JU[mukd b,f[mukd ykdifeufusL;vGefrI ajrmuf
w,f? rajrmufb;l qdw
k m cifAsm;wdu
Yk dk pD&ifx;kH Sv
d m;vdYk ar;r,f/ pD&ifx;kH
rSdbl;/ t"duu tJ'gu owif;rD'D,morm;awGukd OD;pm;ay;vkyfyg
qdkwm tJ'gajymwm/ uGsefawmfwdkYbufuvnf; vkyfrSmyg/ uGsefawmfwdkY
,cif t ywf r S t quf
ckawmh q&m'*kefwm&mvnf;r&Sd? q&myg&*lvnf;r&Sd?
q&myg&*lq;Hk oGm;awmhq&m'*kew
f m&mukzd ek ;f ESiv
hf rS ;f ar;&m
]]q&myg&*l uG,fvGefoGm;NyDvdkYMum;&awmh pdwfr
aumif;yg/ olu tdEd,pmayxJu 0wKawGeJY jrefrmpm
ayavmuudk qufoG,fay;wJhvljzpfawmh tdEd,eJY jrefrm
,Ofaus;rI qufoG,fa&;rSm tifrwefaumif;wJh vuPm
vdkYqdk&rSmyg/
'gaMumifh q&myg&*l uG,v
f eG jf cif;twGuf bmomjyef
ay;wJh 0wK awGawmhzwf&rSmr[kwfawmhbl;/ tJ'gaMumifh
pmayqufoG,fa&;rSmqHk;HI;rIwpf&yfjzpfw,fvdkYqdk&rSmyg}}
'*kefwm&m
(w,f v D z k e f ; ay:rS ajymjyay;csuf )
[kqcdk o
hJ nf/ q&myg&*ltwGuf pmtkypf x
k w
k Mf uawmh?
q&m'*kef wm&mu ]]pma&;q&myg&*l}}[kacgif;pOfay;um
pma&;q&myg&*l
aqmif;yg;wpfyk'fa&; ay;cJhonf/
'*kefwm&m
'kw,
d urmppfNyD;pumvu uRefawmfonf yg&*lEiS o
hf pd jyKaomum
v? olub0wpfckrSxGufvmonf/ uRefawmfuvnf;pma&;pqkdygawmh/
olonf uRefawmfwkdYtodkif;t0kdif;okdYa&muf&dSpumv? uRefawmfwkdY
oGm;av&mygwwfonf/ uRefawmfwkdYpkpnf;onfhae&mokdY olupka0;
onf/ xkt
d cgu olonf tdE,
d tzGUJ tEGUJ rsm;ukd bmomjyefpjyKvmonf/
olonf tAygvD? pdMwavcg? 'dAsm? nDawmfrif;eefpaom pmtkyfrsm;ukd
bmomjyefptcg/ onfawmhrS olonf tdEd,ausmfMum;aom pmayrsm;
ukd bmomjyefaeonf/ xkdtcgu uRefawmfonf ol\ tdEd,pmay
rS ausmfMum;aom 0wKbmomjyefrsm;ukzd wf&if; olu tdE,
d 0wKrsm;ukd
bmomjyefyguvm;[k odvmonf/
,if;tdEd,0wKrsm;rSm ausmfMum;aom 0wKrsm;jzpfonf/ if;0wK
(pmusefaeonf ...) uRefawmfu xkdtcsdefwGif ukdae0if;wdkYESifhtwlae
onf/ xdktcsdefwGif uRefawmfonf ausmufukef;wGifaepOf cPcP
vmvnfonf/ tpuawmh r&dyfrd/ aemufusrS uRefawmfaeaom
49 vrf;&SdtdrfwGif cifrmvmausmif;wufaeonfukd odvkduf&onf/
uRefawmfu vltaMumif; odyfrod/ uRefawmfpdwf0ifpm;onfu
vlwpfa,muf\ b0ESifh ol\ pdwf0ifpm;rIrsm;/ xkdtcgu uRefawmf
onf ukudKif;wGifae&if; [kd;oGm;'DoGm;/ uRefawmfu eHeufapmapm
tdyf&mxNyD; yg&*laeaom uif;bJvrf;okdYoGm;onf/ a&mufvQif olUukd
ac:um uefawmfBuD;odkY vrf;avQmufxGufonf/ tjyefwGif olUtdrfem;
vufzuf&nfqkdifwGifxkdifMuonf/ oluvnf; vlvGwf? uRefawmfu
vnf; vlvGwf? tpuawmh onfavmufygyJ/
odkYESifh uRefawmfwkdYESpfa,mufcifrifoGm;Muonfaum/ wpfa,muf
ESihf wpfa,mufpw
d jf cif;wlawmhr[kw/f vGwv
f yfwmjcif;awmh wlonf/
xkdYESifh cifrifoGm;Muonf/
olonf uRefawmfwkdYESifhtwlygvmonf/ b,foGm;oGm; b,fvm
vm? olu tdEd,0wKrsm;ukd bmomjyefavh&Sdonf/ xkdYaMumifh olUukd
tdEd,0wKbmomjyeform;[k em;vnfxm;onf/ olonf uRefawmfwkdY
ywf0ef;usifEiS o
hf ifjh rwfum uRefawmfwt
Ydk odik ;f t0kid ;f okaYd &mufvmonf/
tJonfwkef;uawmh uRefawmfwkdYu cyfvwfvwft&G,f? oluvnf;
b0wpfckrS ajymif;vmonf/ olonf A[ef;&Sd tdrfwpftdrfwGif iSm;ae
onf/ uRefawmfESifheD;aeaomaMumifh rMumcPa&mufwwfonf/ xkdY
aMumifh &if;ES;D rIw;dk vmawmhonf/ xkaYd emuf uRefawmf 1963 wGit
f zrf;cH
&onf/ xkdYaemuf 1967 wGif a&muf^xGufvmonf/
uRefawmfESifh oltquftoG,frysuf/ a&mufonfhtcga&muf?
a&mufvQif tMumBuD;aewwfonf/ wpfcgwpf&H uRefawmhfrdwfaqGrsm;
ESifhvnf; awGUwwfonf/ uRefawmfu &,fp&m armp&majymonfhtcg
ajym? ponfhtcgp? olut&,ftarmrysuf? uRefawmfu AdkvfaZ,s
om;orD;rsm;ESifh &if;&if;ESD;ESD;aeonf/ olwkdYuvnf; uRefawmfESifh &,f
&,farmarm&if;&if;ES;D ES;D aeMuonf/ uav;rsm;uuRefawmfu
h rdk aMumuf?
onfawmh uRefawmfESifholu&if;ESD;pGmjzifhtwGif;tjyif0if xGufaeMu
onf? pMuaemufMu/
uRefawmfu uav;rsm;ESifh a&maESmwwfonf/ uRefawmfu olUukd
tNrJpwwfonf/ oluawmh bmrQrajym/ wpfcgwpf&H uRefawmfu
&,fp&mrsm; nyf ajymvQif olu w[m;[m;? uRefawmfaemufwwf
ajymifwwfajymonfukd olodonf/ wpfcgwpf&Huav;rsm;ESifh? wpfcg
wpf&Hwpfa,mufwnf;/
uRefawmfu olUukd pwwfonf/ q&mygu uRefawmfhxuf 2
ESpf i,fonf[kajymwwfonf/ olUukd toufar;r&/ &Sufwwfonf/
olu wpfcg,rumav;bmav;rSD0Jwwfonf/ uRefawmfu cyfNyKH;NyKH;/
15
uRefawmf rBudKuf
bl ; / rd k u f r J w J h
(Stupid) tm;u
pm;enf;vkdYyJ xif
w,f / uRef a wmf h
twGufawmh/
ar; - ae0if ;
uku
d o
k ay;cJv
h Ydk b,f
vk d t usKd ; tjrwf a wG
&cJhygovJ? vuf
aqmif b,f v d k r sm;
&cJhzl;ovJ/ ae0if;uolUpuFmylu q&m0efawGukdausmufoHywjrm;
vuf a qmif awG a y; cJ h z l ; w,f M um;zl ; vd k Y /
ajz - BuD;BuD;us,fus,fbmrS r&cJhzl;ygbl;/ vufMu,foD;avmuf
yJ&cJhwmyg/ usefwmukd,fh ykdufqHeJYudk,f0,fwmrsKd;ygyJ/ ae0if;u rSefrSef
uefuefvlwpfa,mufyg/ uRefawmfhukd awmh bmvmbfrsKd;rS ray;cJhbl;/
ar; - q&mjref r mEk d i f i H r S m x&d e f e if a y;cJ h z l ; w,f M um;ygw,f /
b,f v k d rsm;ay;cJ h y govJ /
ajz - ausmf0if;pDpOfcJhwmyg/ ppfwyfXmerSmyg/ AkdvfrSL;vm; arar
0if;eJYvnf; odcJhygw,f/
ar; - tckaemufqkH;jrefrmEkdifiH eJYywfoufvdkY vIyf&Sm;rIav;rsm;
nDrav; trnf;pHy,f
tkdif;pHy,fvdkrsdK; trnf;pHy,fvdkY
trnfajymif;ay;NyD; ac:awmh
ighnDru rsufESmplykyf/
owif;awGxJ ...NrdKUrSmvnf;
a'gif;tvHqGJvdkY acR;oH&TJ&TJaeylxJ/
vufyHawmif;rSmvnf; rw&m;rIudkusdefqJvdkY
armif;jyeftefwk tnmaEGxJ/
eD&JwJhtonf;ukd acgif;rSmaqmif;vdkY
jzLqGwfwJh tzdESdyfcHcspfpdwfeJYol
olYudkvGefcJhwJh wpf&ufuawGUawmh
rnf;ydefacsmifEGrf; [Jh b,fvdkyHkjzpfqdkawmh v,form;xkeJY twlae twlwdkuf
ta&jym;awGvnf;arSmifus ckrS emrnfeJYydkvdkufzuf
tdk ! vSygbdnDrav; &Jabmftrnf;pHy,f
&ifrSm tJ'Dvdkigjrnfwrf;rdygw,f/
ArmhacsmtdrmefawG Armh*lpwDemawG ArmhtcReftjr
awmfvSefaw;csD&JabmfrawGxJ
nDrav; trnf;pHy,f[m nDrav;trnf;pHy,fjzpfw,f/
rSm;aewJh reufjzefawGudkuefausmuf
rw&m;wJh Oya'awGudk vufzsHeJYaxmuf
wdkif;wcGifrSm trSefw&m;aygufzdkY ...
tckvnf; wkdufyGJ&Sd&mwdkif;qD ola&mufaewwfcJhNyD/ /
pHndrf;OD;
(nDi,fr jzLESif;axG;twGuf*kPfjyKwmyg/ olY zbtaumifhtrnfu Jasmine Black
jzpfygw,f)
16
q&mxDvmppfoal &;om;cJo
h nfh orkid ;f armfueG ;f wifpmtkyjf zpfonfh
pD;qif;&pfavOD;{&m0wDpmtkyu
f kd 'kw,
d tBurd f jyefvnfxw
k af 0
uAsmq&mMuD; xDvmppf ola&;om;cJhaom pmayvuf&m
rsm;xJrS jrefrmhordkif;rSwfwrf;wif 0wK&Snfwpfyk'fjzpfonhf
pD;qif;&pfavOD; {&m0wDpmtkyfudk q&mMuD;uG,fvGefjcif;(5)
ESpjf ynfh 'kw,
d tMudrt
f jzpf Mo*kwv
f wGif jrefrmaTjynfpmtkyf
wdkufrS jyefvnfxkwfa0cJhonf/
tqdkygpmtkyfonf q&mxDvmppfoluG,fvGefjyD; aemuf
ydik ;f (5)ESpt
f wGi;f jyefvnfxw
k af 0onfh yxrqH;k pmtkyjf zpfum
(1949)ckESpfrS (1962)ckESpftxd (13)ESpfumvtwGif; jrefrm
EdkifiH\ordkif;aMumif;tcsuftvufrsm;udk EdkifiHa&;rygaom
yuwddk;&Sif;aomwyfrawmf ajcvsifwyfom;wpfa,muf\
b0ud k &otjrif E S i f h y g cd k i f r mpG m a&;om;xm;aomord k i f ;
aMumif;qdkif&mpmtkyfjzpfaMumif;ESifhzcifjzpfoluG,fvGefcgeD;
aemufqHk;awmif;qdkcJh aomqEt&xkwfa0jcif;jzpfaMumif;
q&mxDvmppfol\o m;jzpfolOD;&J&ifhpdk;(pma&;q&m&J&ifhppfol)
uajymonf/
pD;qif;&pfavOD;{&m0wDpmtkyw
f iG q
f &mxDvmppfol ud,
k f
wdkifyg0ifjzwfoef;cJh&onfh(1949)ckESpfausmif;om; &JacgifwdkU
\wdkufyGJrsm;? ppfoifwef;umvESifhEdkifiHjcm;ynmoifb0rsm;?
pmayavmutawGUtMuHK? (1954)ckEpS b
f &k ifah emifppfqifa&;? (1955)ckEpS &f efMuD;atmifppfqifa&;? (1959)ckEpS f
jrpf0uRef;ay:awmfy'dkuftifwJwkdufyGJ? (1960) ckESpf armifawmrl*sm[pfwdkufyGJESifh rJacgifppfqifa&;ESifh
jrefrmEdkifiH vGwfvyfa&;&jyD;aemufydkif;umvrsm;udk tydkif;tvdkufyg0ifxnfhoGif; a&;om;xm;onf/
q&mxDvmppfolonf uAsmudk(14)ESpfom;t&G,fup a&;om;cJh&m uAsmtyk'fa&(1000)ausmfa&;
om;cJhNyD; pmtkyftjzpf uAsmpmtkyf (23) tkyfESifh 0wKpmtkyf(11)tkyf yHkESdyfxkwfa0cJhjyD;jzpfonf/ 'kwd,tMudrf
pD;qif;&pfavOD;{&m0wDpmtkyfudkxDvmppfol\ pmayrsm;udk wpfOD;wnf;rlydkifxkwfa0onfh jrefrma&Tjynfpm
tkyfwdkufrS q&mxDvmppfol\ZeD;jzpfol a':vS,Of,Ofpdk;rSrlydkifjzifhom;jzpfol OD;&J&ifhpdk;xkwfa0oltjzpf
wm0ef,lum Mo*kwfvwGifpmrsufESm (600) ausmfr*Zif;qdk'ft&G,fjzifhxkwfa0xm;NyD;wefzdk;(5000)jzifh
PK
pmayAdrmef pmtkyfta&mif;qdkifrS jzefUcsdoGm;rnfjzpfaMumif;od&onf/
IFC
Mumomyaw;om;orD;taygif;wdo
Y k nf
c&D;,m,Dxu
G &f onf&adS omf BuHpnf
xm;onfrsm; tqifajyacsmarGUrnf[k
rSwyf gav/ vkyif ef;opfajymif;a&TUvkyu
f ikd &f ef &nf&,
G f
onf&Sdaomf aemufwpfvSrf;qkwf&efjzpfonf/ teD
a&mif ypnf;0ifvmvQif vHk;0vufoifhrcH&efwnf;/
cspfolESifh pdwftcefYroifhjzpfwwfrnf/ xDxdk;vdkonf
&Sdaomf(9)tp (7)tqHk;xdk;ygav/ usef;rma&;*kpdkuf
yg&ef/
,Mwmacsvdkygu/ / usdKufxD;dk;yHkawmf tm;
arG;aeYwGifoufaphvSLyg/
taqmifjyKvdkonf&Sdaomf/ / usdKufx;D d;k apwD
yHkawmftm;aqmifygav/
aomMumom;orD;taygif;wdkYonf
oifajymqdkorQ atmifyGJ&rnfh um
vjzpf o nf / oH a ,mZOf t rQif w ef ;
wwfrIuoifhwufvrf;udk eif;acsoGm;zG,fjrifonf/
ta0;a&mufrw
d af qGwpfO;D xHrS arQmfvifrh xm;ygaom
tultnDxl;&wwfrnf/ ta&;wBuD;qHk;jzwf csuf
rsm; ,ck&ufyikd ;f twGi;f oifqifjcifEikd &f efvt
kd yfonf/
a&T0if aiGxGufrnfhudef;jrifonf/ xDxdk;&efrSm
(6)tp (3)tqHk;jzpfonf/ usef;rma&;raumif;vS
,Mwmacsvd k o nf & S d a omf / / ql;avapwD
yHkawmftm;arG;eHxmifhwGifoufaph? rGef;rvGJrDvSL'gef;
yg&ef/
taqmif j yKvd k y gu/ //ql;avapwDyHkawmfudk
(3)&ufaqmifyg&ef/
Ak'[l;om;orD;taygif;wdkYonf
ynm*kPjf rifrh m;rnf? bmyJvyk v
f yk f
xajrmufatmifjrifzG,fudef;jrifonf/
pyfw&l ,
S ,
f mvkyif ef;vkyv
f Qifawmh vlrsdK;jcm;? bmom
jcm;ud k v H k ; 0vuf a &S m if & ef j zpf o nf / t*F g eH t usd K ;
ay;xl;wwfrnf/ &nf;pm;opfESifhvnf;tvkyfjzpfrnfh
oabmjrifonf/ xDxdk;vdkvQif (2)tp(4)tqHk;xdk;
vkdufygav/ usef;rma&;rqdk;vS/
,Mwmacsvd k v Qif / //r[mjrwfrkedyHkawmftm;
oufaphukodkvf,l'gejyK/
taqmif j yKvd k y gu/
/ r[mjrwf r k e d yH k
awmfudkaqmifyg/
paeom;orD ; taygif ; wd k Y o nf
0ifaiGESifhxGufaiG&efjzpfaernfhudef;
jrifonf/ i,f&,
G o
f w
l pfO;D uoifu
h kd txl;
wvnfpw
d 0f ifpm;aewwfrnf/ BuHK&mus&mvkycf sif&m
vkyjf zpfcsif&mjzpfecsifonfph w
d u
f kd a&SmifMuOf&efvt
kd yf
onf/ a&TrpkygESifh olwpfyg;em;a,mifwwfonfh
tusifhu oifhudk'kuay;zG,fjrifonf/ cspfol\ NiLpl
jcif;cH&udef;&Sdonf/ xDxdk;vdkvQif(2)tp(1)tqHk;
xdk;yg/ usef;rma&;rqdk;vS/
,Mwmacsvd k o nf & S d a omf / / omrn q&m
awmfyHktm;arG;aeYwGifoufaph'gejyK/
taqmifjyKvdkygu/ //omrnq&mawmf yHak wmf
tm;aqmif&efjzpfonf/
we*FaEGom;orD;taygif;wdkYonf
cspfolESifhvrf;cGJ&wwfrnf/ aMuuGJ
0rf;enf;zG,f&myHkjyifwpfyk'fem;qif&zG,f
&Sdrnf/ vkyfief;opfwpfckoufhudkurf;vSrf;vmonf
&Sad omfaumif;tH?h a&vrf;c&D;udak wmha&Smif&ef vdt
k yf
rnf/ rdbtNidK tjyifrcH&atmif*kpdkuf&efjzpfonf/
tdrfeD;em;csif;wpfOD;u oifhudk&efvkyfvmvQifonf;
cHvdkufygav/ xDxdk;&efum;(7)tp(2)tqHk;wnf;?
usef;rma&;rqdk;ygav/
,Mwmacsvdkygu/ / ol&wDr,fawmfyHktm;
a&T&nfavmif;(7)&ufom;orD; taygif;tm;ukov
kd f
jyK&efjzpfonf/
taqmif j yKvd k o nf & S d a omf / //ol&wDr,f
awmfyHktm;a&Tcs(7)&ufaqmifxm;yg/
urmb
h Pftyk pf 0k ifjzpfaom IFC onf d;k rbPf
tm; tar&duef a':vm 5 oef;&Sd ajymif;vJtoHk;
jyKEkdifaomacs;aiG (convertible loan) ay;&ef oabm
wlvdkufNyDjzpfNyD; aiGxkwfacs;ol\ risk management
ac: xdcdkufqHk;Hk;rI&SdEkdifonfh vkyfief;udprsm;tm; pDrH
aqmif&GufrIESifh corporate governance ac: tzGJU
tpnf ; twG i f ; tk y f c sKyf p D r H c ef Y c G J r I yd k r d k a umif ; rG e f
vmap&ef ulnDonfh dk;rbPf\ zGHUNzdK;wdk;wufa&;
r[mAsL[mvkyfief;pOfudk tultnDay;axmufyHh rnf
jzpfygaMumif;? if;oabmwlnDrIonf tvkyftudkif
rsm; ydkrdkzefwD;Ekdif&efESifh dk;rbPf\ b@ma&;qdkif&m
wdk;jrifhay;&ef txl;vdktyfvQuf&Sdaom jrefrmEkdifiH\
pD;yGm;a&;u@wpfcjk zpfonfh tao;pm;ESit
hf vwfpm;
pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;tm; wdk;jrifhacs;ay;Ekdif&ef vkyf
aqmif&mwGif tultnDay;Ekdif&ef arQmfvifhxm;yg
aMumif;?
,ck a cs;aiG o nf IFC \ d k ; rbPf t wG u f
yPmrb@ma&;qdik &f m tultnDjzpfNyD; oGi;f ukev
f yk f
ief;&Sirf sm;? ydu
Yk ek v
f yk if ef;&Sirf sm;tm;b@ma&; axmuf
yHhay;&efbPfrsm;\ vkyfudkifEkdifpGrf;&nfudk wdk;jrifh
jcif;qdkonfh IFC \ Global Trade Finance tpDtpOf
twdkif; vmrnfhESpfrsm;wGif tar&duefa':vm oef;
30 txd wdk;jrifhay;oGm;zdkY&SdygaMumif;? if;aemufxyf
dk;rbPftm; wdk;jrifhulnDaxmufyHhrnfh tpDtpOfrsm;
tm; IFC \ pDrHcefYcGJrItzGJUESifh bkwftzGJUwdkYrS aemuf
vufawGU uGi;f qif;avhvmrIEiS hf oabmwlnrD t
I qifh
qifhwdkYjzifh aqmif&GufoGm; rnfjzpfaMumif;?
'kw,
d tBurd f jrefrmUNird ;f csr;f a&;yGaJ wmf (2014)ukd
pufwifbm(21)&ufaeYwGif atmifqef;tm;upm;uGif; jyKvkyfrnf
17
2014 pufwifbm
(27)&ufrS2014 atmuf
wdkbm (4)&ufaeYtxd
&efuek f A[ef; urmat;
bk&m;vrf; trSwf (113^
3-bD)&Sd AdEdk; yef;csDjy
cef;wGif 0if;az ay:OD;
ouf cifarmif&ifwdkY\
yef;csDvuf&mrsm; jyo
rnf[kqdkonf/ ay:OD;
oufonf 1993 wGif
vnf; aumif;? cifarmif
&if o nf 2014 wG i f
vnf;aumif; uG,v
f eG cf hJ
NyD;jzpfonf/
YOH
0wDOD; (5 ay 6
vufr^ 110 aygif)/
tqdkyg yPmrtqifhrS2014atmufwdkbm (7)
&ufaeYwGifxyfrH(7)a,mufa&G;cs,frnfjzpfNyD;aemuf
qH;k tqifu
h rkd l 2014 Ek0d ifbm(11)&ufaeYwiG f a&G;cs,f
rnf[q
k o
kd nf/ ta&twGurf nfrQa&G;cs,frnfqjkd cif;
udkrlxkwfjyeftoday;xm;jcif;r&Sdao;[kqdkonf/
YOH
18
19
,cifwpfywfrStquf
20
,cifwpfywfrStquf
odef;wpfaxmifausmf &wm&Sdw,f
r[kwfvm; tJ'gqdk acgif;avmif;
wpf v H k ; 0,f v d k Y & NyD ? 0,f N yD ; &if
nbuf tJ o nf h
acgif;avmif;udk jrpf
xJoGm;csxm;vdkuf/
reufusawmh acgif;
avmif;awGUNyDqdkNyD;
jyefq,fvu
kd ?f acgif;
avmif;uawmh
enf ; enf ; ao;oG m ;
w,f? tJ'g orkdif;
okawoDawG trSwf
rSm;vdq
Yk Nkd yD;ajymvdu
k f
&if NyD;a&m? vlawG
pd w f n pf a ewmawG
aysmf o G m ;rS m aygh /
kyf&SifokyfaqmifvGifrdk;eJY yef;csDarmifarmifvSjrifh&JU wpfudk,f r[kwfbl;vm;tpfudk&m acgif;avmif;&SmawGUNyDaemfvdkY
awmfyef;csDjyyGJusif;ywJh &efukef tvHkvrf;u &efukef*,fv&DrSm ajymjyoGm;ygw,f/ [kwfuJh kyf&SifokyfaqmifvGifrdk;&JU
qHkjzpfygw,f/ ZeD;
jzpfol aroleJYtwl
vG w f v G w f v yf v yf
aygh a ygh y g;yg;a&muf
vmwJ h vG i f r d k ; u
"rapwDacgi;f avmif;&Sm
azGae wmeJyY wfouf
NyD; olY&JU [momPf
eJ Y acgif ; avmif ; &S m
enf;udk ajymjyoGm;cJh
ygw,f / ]]acgif ;
avmif;&Smwm vG,f
vG , f a v;yg tck
tvS L aiG a wG usyf
21
&ef u k e f puf w if b m 20
2014 pufwifbm 20 &uf eHeufydkif;u &efukef? jynfvrf;?
IBC cef;rwGif jrefrmEkdifiHe,fpyfa'ozGHUNzdK;a&;toif; em,u awmf0if
zGHUNzdK;a&;azmifa';&Sif;Ou|BuD; OD;udkukdaxG;tm; *kPfjyKyGJwpf&yfusif;y
cJhonf/
tqdkygtcrf;tem;wGif pD;yGm;a&;ESifh ul;oef;a&mif;0,fa&;0efBuD;
Xme jynfaxmifpk0efBuD; OD;0if;jrifhu *kPfjyKtrSmpum;ajymMum;cJhNyD;
bD'aD tOu|tNidr;f pm;oHtrwfBuD; OD;armifarmifp;kd wif?h bD'aD ttoif;
em,uq&mBuD;OD;oef;OD;wdkYu *kPfjyKpum;ajymMum;cJhMuonf/
xdkaemuf em,uOD;udkudkaxG;u bD'Dattoif;odkY 2014 ckESpf
wGif usyf odef;ESpf&mvSL'gef;cJhNyD; bD'Dattoif;\ *kPfjyKvufaqmif
udk toif;\udk,fpm; &efukefwdkif;a'oBuD; vTwfawmfOu| OD;pdefwif
0if;u csD;jrifhcJhum em,uOD;udkudkaxG;u aus;Zl;wifpum;qdkcJhonf/
xkdYaemuf trSwfw& pkaygif;"mwfyHkdkuful;Muum aeYv,fpmjzifh
wnfcif;{nfhcHcJhonf/
owif;ESifh"mwfyHk-YOH
yef;yefaeqJ
MPT
22
&ef u k e f puf w if b m 19
a&&SnfzGHUNzdK;wdk;wufonfh rD'D,m0ef;usif wnfaxmifEkdifa&;
twGuf wwd,tBudrf jrefrm owif;rD'D,mzGHUNzdK;wdk;wufa&;nDvmcH
udk ,aeYwGif 'kwd,aeYtjzpf &efukefNrdKU csufx&D,rf[dkw,f quf
vuf usif;ycJhonf/
tqdkygnDvmcHwGif pme,fZif;aumifpDESifh wdkifMum;rIrsm;tay:
ajz&Sif;a&;vkyfief;pOfrsm;? rD'D,mu@udk pD;yGm;a&;t& a&&Snf&Sifoef
Ekdif&ef pDrHcefYcGJjcif;? rD'D,m? Nidrf;csrf;a&;wnfaqmufjcif;ESifh jynfolY
vlaY bmiftzGUJ tpnf;rsm;? rD',
D mOya'jy|mef;NyD;umv vGwv
f yfpmG xkwf
azmfajymqdkcGifhtay: Oya'\ tusKd;oufa&mufrIrsm; ponfh u@
rsm;tm; aqG;aEG;cJMh u&m wufa&mufvmMuonfh jynfwiG ;f jynfy owif;
rD'D,mrsm;u od&Sdvdkonfh tcsufrsm;tm; ar;jref;NyD; oufqdkif&mu@
tvdkuf yg0ifaqG;aEG;cJhMuonf/
naeydkif;wGif jrefrmowif;rD'D,mzGHUNzdK;wdk;wufa&;nDvmcHusif;y
onfh ESpf&ufwmtwGif; aqG;aEG;cJhMuonfh tcsuftvufrsm;ESifh pyf
vsOf; jyefvnfoHk;oyfaqG;aEG;cJhMuonf/
wwd,tBudrfusif;yonfh jrefrmrD'D,mzGHUNzdK;wdk;wufa&;nDvmcH
odkY jyefMum;a&;0efBuD;Xme jynfaxmifpk0efBuD; OD;&JxG#fESifhtwl wm0ef
&Sdolrsm;? vTwfawmfudk,fpm;vS,frsm;? ,leufpudk? EkdifiHwum rD'D,m
tzGUJ tpnf;rsm;? jrefrmEkid if H pme,fZif;aumifp(D ,m,D)? jynfwiG ;f owif;
rD'D,mrsm;ESifh zdwfMum;xm;ol (200)0ef;usifcefY wufa&mufcJhMuonf/
naeydkif;wGif jrefrmwdkif;rfrS *kPfjyK{nfhcHyGJ usif;ycJhaMumif; od&Sd
owif ; ES i f h " mwf y H k -YOH
&onf/
23
24
25
PHOTO:YOH
26
pmrsuf E S m 27 ok d Y
,cif w pf y wf r S tquf
OD;Munfpdk;xGef;
tm;vHk; usef;rmygapvdkY &ifxJvdIufvdIufvSJvSJqkawmif;ygw,f/
bmjzpfvv
Ykd q
J akd wmh wpfaeYu 'Duadk &mufvmwJt
h cgusawmh awmfawmf
tvkyfIyfMuw,f/ um;awGvnf; tvkyfIyf? [dkbufu aq;cef;vnf;
tvkyfIyf/ bmjzpfvdkYvJqdkawmh rusef;rmMuvdkY/ tJ'Dawmh usef;rmyg
apqd k w m uG s ef a wmf wu,f v d I u f v d I u f v S J v S J qk a wmif ; ygw,f /
trSefawmh umcsKyfBuD;xHay;pmqdkwm uGsefawmfrzwf&ao;ygbl;/
oluvnf; xHk;pHtwdkif;ajymcsvdkufwmaerSmaygh/
'gayr,fh uGsefawmfajymcsifwmu armifarmifhtwif;awGajymcsif
wm/ aSUu a':oef;jrifah tmifu awmfawmfajymoGm;awmh bmajym&rSe;f
awmif rodb;l jzpfaew,f/ 'gayr,fh olu uGsefawmfx
h uf uHq;kd wmu
armifarmifet
YJ wlwl ol t&ufraomufz;l bl;/ 'gav;uawmh uGsefawmf
uomw,f/ tJ'aD wmh aTZ;D uGuef aYJ rmifarmifw/Ykd armifarmifudk rBudKuf
wmawG trsm;BuD;ygw,f/ rBudKufwJhtxJrSm tckawmif uGsefawmf
rBudKufwm/ ajymzdkY[mukd BudKajymrxm;bl;/ ajymzdkY[mukd BudKajymxm;
r,fqdk&if uGsefawmf wdkufyHkeJYbmeJY cefYcefYnm;nm;av; Munfhaumif;
atmifvmrSmaygh/ toufuvnf; BuD;vmawmh tdrftdkawmh usm;uef&
owJh? rdef;rtdkawmh yef;yef&owJh/ uGsefawmfwkdYusawmh *dkufav;
qdkufav;eJY tJ'Dvdkvm&rSm/ olu ajymrxm;awmh uRefawmfvnf;
zkdz&Jvm&w,f/ zkdz&Jwufajym&wmayghav/ EdkYrdkYqdk&ifawmh pnf;xm;
&rSmaygh/
oleJYuGsefawmfeJYu xHk;pHtwdkif;aygh/ tJ'DvdkygyJ/ ckeu olwdkYoHk;
a,muf&efjzpfovdk uGsefawmfeJYoleJYu kdufuGif;wdkif;? kdufuGif;wdkif;
&efjzpf&ygw,f/ b,fawmhrSvnf; uGsefawmf olUukd nSmnSmwmwm
rvkyfygbl;/ oluvnf; uGsefawmfhaSUrSmawmh b,fawmhrSjyefNyD;awmh
rajymygbl;/ uG,f&mrSmqdk&if ol uGsefawmfhukd yg;pyfu yGpdyGpd tNrJ
wrf;Sdygw,f/ 'gawG cPcPawGUygw,f/ tJ'Dawmh odyfawmh
tcsdK;wnfv
h w
S m r[kwaf yr,fh bmoGm;wlaevJqakd wmh ESpaf ,mufpvH;k
uawmh aumif;atmifawmh vkyfcJhMuwmawGcsnf;ygyJ/ awmfawmfpHkyg
w,f oleJYuGsefawmfeJY kdufwm/ arwmzGJUZmwfvrf;awGvnf; kdufw,f/
vQdKU0Sufonf;zdkZmwfvrf;awGvnf; kdufw,f/ pGefYpm;cef;Zmwfvrf;awG
vnf; kdufw,f/ &mZ0ifum;awGvnf; kdufcJhw,f/ olUuGsefrcHNyDu
oleYJ u
dk w
f myg/ aemufq;kH wpfcu
k sawmh bmku
d v
f q
J &kd if 'd;k ukd uGsefawmf
wdkYkdufMuw,f/
'dk; qdkwm rl;,pfaq;0g;qefYusifa&;um;yg/ tJ'gkdufawmh ykdNyD;
awmh &efjzpf&w,f/ bmaMumifh&efjzpf&ovJqdkawmh olwdkYudk uGsefawmf
reuf (7) em&Dcsdef;w,f/ rif;wdkY (7) em&DvmcJh/ b,fvmcJh&rvJ/
wuodkvfabmvHk;uGif;vmcJh/ abmvHk;uGif;rSm abmvHk;uefcdkif;wm/
abmvHk;uefcdkif;awmh olwdkYu abmvHk;rSruefwwfwmAsm/ tJ'Dawmh
bmjzpfvJqdkawmh Mumawmh olwdkYruefcsifbl;/ olwdkYeJYwGJNyD;uefzdkYu
tJ'Dwkef;u taumufcGeftoif;wdkYbmwdkYeJY wGJwGJNyD; uefcdkif;w,f/
[dkvlawGuvnf; olwdkYruefwwfawmh ruefbl;/ tJ'Dawmh b,foleJY
27
pmrsuf E S m 26 rS tquf
&ef u k e f puf w if b m 20
&efuek f jrdKUawmfcef;ra&SrY mS oydwpf cef;zGihf qEjyaewJh rdausmif;uef
oydwfpcef; jynfolrsm;[m pufwifbm(20)&ufaeYnaeydkif;u ESpfjcrf;
uGJoGm;cJhygw,f/rdausmif;uefoydwfpcef; aejynfol wpf0ufausmfu
tdrfjyefvdkMujyD; usefwpf0ufcefYu qEazmfxkwfawmif; qdkaewJhtcsuf
awG r&rcsif;tdrfrjyefvdkaMumif; tjrifoabmxm;uGJvGJcJhwmaMumifh
oydwfpcef;zGifhvmcJhwJh(181)&ufajrmufaeYrSm ESpfjcrf;uGJoGm;wmyg/
rdausmif;uefoydwpf cef;jynforl sm;&Jh epfemcsufrsm;udk vdu
k v
f pkH pkH rf;
azmfxkwfay;aewJhjynfolYvTwfawmf udk,fpm;vS,f OD;cdkifarmif&Du
oydwfpcef;ydwfodrf;udk,fhtdrfudk,fjyefjyD;rdausmif;uefqHk;SHK;ajr ae&m
rsm;ESifhyufoufjyD; tpdk;&taejzifh vkyfaqmifay;vmr,fh tajctaeudk
apmifhqdkif;Mu&ef ajymqdktjyD;rSm tckvdkuGJuGmrIawGjzpf cJh&wmyg/
tkef;oD;av;awGukd ,pfrsKd;cGefaumuf
r,fqkdawmh tukefvkH;tvefY xnufjzpfukefMu
w,f/ aemufaewmvm;vTwfawmfBuD;&,faygh? tkef;
oD;qkdwm tkef;oD;av; AkH;oD;rSr[kwfwm? b,fhES,fh
tke;f oD;ukd ,pfrsKd;tcGeaf umuf&rvm;aygh? bmwJh tke;f oD;
u uaZmfcsufvkdY &w,fqkdvm;? zpfrSzpf&avuG,f? wu,f
awmh tke;f oD;qkw
d m oDcsif;awmif&adS o; ]rk;d &Gm&if rk;d a&csKd;r,f
ararvm&if EkdYpkdYr,f? azazvm&if tkef;oD;cGJ pm;r,f}wJh
tkef;oD;eJYajym&&if jrefrmhkd;&mpm;p&mawGukdu trsm;BuD;
tkef;EkdYacgufqGJ? tkef;oD;aygifrkefY? tkef;,kd? tkef;xef;nuf?
aygifrkefYtkef; EkdYprf;? tkef;oD;aMumf? tkef;EdkYqHjyKwf? tJ'gawGu
aps;oufoufomompm; vkdY&wmawG tkef;oD;ukd tcGefaumuf&if
jrefrmh;dk &mrkeaYf wGyg/ aps;wuf ukeaf wmhrmS aygh [kwzf ;l vm;? acsmif;om?
iyvD? aiGaqmif? armif;ruef? pufpJ? urf;om,mwkdYrSm yifv,fxJa&
pdrf&if; tkef;oD;vwfvwfqwf qwfcJGpm;&wmrsKd;awG tkef;a&vwf
vwfqwfqwfaomuf&wmrsKd;awG bmjzpfuek rf vJ? &efuek f A[ef;Mum;
awm&vrf;xJu tkef;oD;onf wpfa,mufukd tcGefaqmif&r,fqkd
28
pdwfauseyfavmufwJh taetxm;rsdK;avmuf
awmh ajzSif;vdkY&wmawGajzSif;ay;vdkufwmeJY
wif;wdro
f mG ;MuwmawG Sw
d ,f/ tck uGsefawmf
wdkYvnf; rlykdifcGifhqdkwJh[mawGeJYyJ uGsefawmfwdkY
vnf; tpnf;ta0;awGwuf&? bmawGwuf&
eJY/ odkYaomfvnf; rlykdif cGifhwufvkdufwJhtcgus
awmh uGsefawmfwdkYynmSifawGtwGuf bmrS
jrefrmhyef;csDq&mBuD;OD;armifarmifvSjrifhESifhawGUqkHcJhonfrsm;rS ...
29
Q:
e*wpfzvif
tkyful;NyD; ayghpwpfzvif
30
1988 ckESpfa&mufawmh
q&mroif;jrpED(rjrifhjrifhpdef)[m pufHktjyifbufu 0efxrf;tdrf
&m opfom;tdrfuav;rSm r[kwfawmhygbl;/
arSmb
f aD bmvH;k puf0kH if;twGi;f u t&m&St
d rd &f m wdu
k cf ef;udk ajymif;
a&TUaexdkif&ygw,f/
pufHkrSL;tdrfeJY rsufapmif;xdk;u wdkufcef;rSmyg/ q&mwm&mvnf;
tJ'Dwdkufcef;a&mufrS ]okemy&E} tcef;quf0wK&SnfBuD;udk ]pmay
vkyfom;}r*Zif;twGuf pwifa&;om;wmyg/
a&;om;w,fqdkwmxuf ydkajym&&if q&mwm&m[m vufESdyfpuf
dkufEdkifwJh rsufvHk;tajctaersKd; r[kwfawmhygbl;/
tJ'DtwGuf ...
ajym a&;wmygvdkYyJ ajymvdkY&
r,fxifygw,f/
q&mwm&mu tdyf&mab;rSm
uufqufxm;NyD; olYpdwful;yHk&dyf
awG ay:vmwJhtcg toHzrf;cvkwf
udkESdyfNyD; ajymawmhwmygyJ/
q&mwm&m uufqufeaYJ jymNyD;
pma&;usifhwm ]okemy&E}u pwm
yg/
aemufydkif;rSmawmh q&m[m
uuf q uf e J Y ajyma&;&wm yd k N yD ;
tqif ajywJt
h aMumif; uRefawmfu
h kd
ajymygw,f/
]okemy&E}udk q&mhuufquf
acGxJuae uRefawmfu vufa&;
eJY vdkuful;ay;&wmyg/
tawmfawmh 'kursm;ygw,f/
wpf a cguf e m;axmif v d k u f
jyef&pfvdkuf jyefzGifhem;axmifvdkuf
vdkufa&;eJY vdkuful;a&;vdkuf? jyef
em;axmif N yD ; a&;xm;wmeJ Y jyef
wdkufMunfh vdkufaygh/
q&mu olYpdwful;&&if &ovdk
toHzrf;cvkwfudkESdyfNyD; ajymxm;
wmqdkawmh yk&pfoH? zm;oH? iSufoH?
acG ; a[mif o H a wG v nf ; ygaeyg
w,f/
uRefawmf awmfawmfonf;cHNyD;
ul;,l&ygw,f/
uRefawmful;NyD;oavmuf pmrsufESmudk uufqufacGyg jyef,loGm;
NyD; q&mhudk jyefzGifhjy zwfjy vkyf&ygao;w,f/
q&m'*kefwm&m[m ZDZmaMumifwJhae&mrSm tpm;taomufxuf
pum;vHk;udk ydkNyD; ZDZmaMumifrSef; ]okemy&E}usrS uRefawmf ydkodcGifh
&cJhygw,f/
]]tJ'Dae&mav; uRefawmfjyefjyifcsifao;w,f udkEkdifOD;&,f}}vdkY
q&muawmh
]]cifAsm; vufa&;eJY ul;&wmysif;aeNyDvm;}}wJh/ r[kwfygbl;/
q&mu t&rf;zGJUwmyJvdkY uRefawmfu jyefajymvdkufrdygw,f/
q&m acw wdwfqdwfoGm;ygw,f/
NyD;rS ]]tck pmayvkyfom;rSmygNyD;oavmuf tcef;awGudk ysif;p&m
aumif;w,fvdkY cifAsm; toHMum;vdkYvm;}}vdkY ar;ygw,f/
wjcm; pmzwfolawGqDuawmh bmrS rMum;ao;ygbl;/
uRefawmfudk,fwdkifu ysif;aewmvdkYyJ ajymvdkufygw,f/
tJ'Dawmh q&mu NyHK;ygw,f/ NyD;rS ]]cifAsm;uvnf; 0wKu
rqHk;ao;bl;avAsm? enf;enf;awmh onf;cHaygh}}wJh/
uRefawmfeJYq&mwm&m[m wpfcgw&HrSm ajr;tzdk;vdk wl0&D;vdkrsKd;
qufqHa&;vdkY uRefawmfxifcJhrdw,f/
q&m yGiyhf iG v
hf if;vif; vGwv
f yfayghyg;pGm &,farmajymqdck w
hJ hJ umv
awGvnf; BuHKcJh&bl;w,f/
tJ'guawmh olcspf
wJh q&myg (q&myg&*l)t
aMumif; ajymwJt
h cg rsKd;rSm
aygh/
q&mwm&mu q&m
yg&*l u d k ]&S i f , rum}vd k Y
ac:ygw,f / q&mygu
vnf; arSmfbDabmvHk;puf
Hk0if;xJu wdkufcef;udk vm
wJ h t cgrS m tjrnf ; tpH k
tvifeYJ a&cJy;kH eJY ,rum n
ykvif;eJYygvmwwfygw,f/
'DvdktcsdefrsKd;awGrSm
q&mwm&mu a&aEG ;
Murf;aomufNyD; ]q&myg}wdkYeJY
pum;0dkif;zGJU wmrsKd;vnf; uRef
awmfBuHKcJh&zl;w,f/
1988 ckESpf
abmvH;k puf0kH if;twGi;f u wdu
k cf ef;udk q&mroif;
jrpED(rjrifhjrif pdef)eJY q&mwm&mwdkY ajymif;a&TUaexdkifwJh
umvrSmawmh {nfhonfu rjywfawmhygbl;/
pae? we*FaEGvdkaeYrsKd;awGrSmqdk&ifawmh q&mhtdrf
{nfhcef;rSm pma&; q&m? pma&;q&mrawGeJY pnfum;
vdkYaeygawmhw,f/
{nfhonfawG t0iftxGufrsm;vmwmeJYtrQ q&mh
udkvnf; apmifhMunfhjcif;cH&ygawmhw,f/
q&mroif;jrpED(rjrifhjrifhpdef)uvnf; 0efxrf;jzpfaewJhtwGuf
taMumufBuD;vmygw,f/
pufHkrSL;tdrfeJYuvnf; rsufapmif;xdk;av/
opfNidrf;
31
32
q&mcifAsm;
Ou|BuD;vrf;Tefxm;csuftwdkif; tpnf;ta0;udk usif;yoGm;yg
r,f/ vkyf&r,fhudpawG trsm;BuD;&Sdaeygw,f/ tzGJU0ifawGuvnf;
(2) trsKd;om;owif;qkaumfrwDudk
jznf h p G u f zG J U pnf ; &ef / MJN eJY MJU udk,fpm;vS,frsm;ygawmif;NyD;
yg0ifzGJUpnf; apcsifygw,f/ &efukefeJY e,fNrdKUrsm;rSm&SdwJh pmMunfhwdkufrSL;
rsm;? pmMunfhwdkufaumfrwDrsm;uvnf; olwdkY Choice awGudk pmeJYjzpf
ap? tD;ar;vfeJYjzpfap? tqdkjyK ulnDMuzdkY aMunmcsuf xkwfapcsifyg
w,f/ NyD;awmh qktvdkuf a&G;cs,fay;zdkY *sme,fwdkufawGqDuvnf;
qkwpfrsKd; pDtwGufqefcgwif olwdkY Choice 3 yk'fpD awmif;apcsifyg
w,f/ MJA A[dOk ;D pD;tzGUJ 0ifrsm;? e,frsm;rS MJA trIaqmifrsm;uvnf;
rdrdwdkY pdwfBudKuftjzpfqHk; taumif;qHk;owif;qk? taumif;qHk;owif;
aqmif;yg;qk? taumif;qHk;tmabmfaqmif;yg;(editotrials or opinion
kH ?k taumif;qH;k owif;umwGe;f
articles)qk? taumif;qH;k owif;"mwfyq
qk xnfhoGif;pOf;pm;apcsifwmawGudk trsKd;om;owif;qkaumfrwDodkY
qufoG,fay;ydkYzdkY awmif;cHapcsifygw,f/ aemufqHk;uawmh owif;
rD'D,morm;wpfOD;csif;uvnf; rdrda&;om;wmudkyJjzpfjzpf olwpfyg;
33
34
qufvufazmfjyygrnf/
,ciftywfrStquf
yef;csDarmifarmif(armifwkdYtzGJY)
ykpd wmuawmh &Si;f &Si;f ajym&&if [k;d icRwfuav;uwnf;u
0goemygwm/ aemuf uRefawmfu e,fuukd;/ rk'kHu armfvNrdKif
atmufzuf rk'kHu/ [kdrSmu uRefawmfwkdYeJYteD;pyfqkH;u ykdpwm
yJ&Sdwm/ [kd;i,fi,fwkef;u vufurf;aMumfjimawGqkd&if ukd,fu
uav;t&G,fqkdawmh ray;bl;ayghaemf/ vlBuD;awGukd a0awmh
twif;vkdufawmif; tdrfrSmu ,ufuef;pifvkyfwmukd; ,ufuef;
vkyfawmh csnfxkyfwJh uwfxljym;awG&Sdwmaygh/ tJ'gawGukd cGm
NyD;tJ'Dtay:csnfqkd;aq;awGazsmfNyD; vufurf;aMumfjimxJuykHawG
ul;a&;wmaygh?ig;wef;? ajcmufwef;avmuftxd ausmif;BuD;ajymif;wJh
tcsd e f u srS 'D p me,f Z if ; uk d e D ; pyf v mNyD ; pmMunf h w k d u f o G m ;
q&mOD ; aomif ; [ef y k H w k d Y ? q&mOD ; uk d a v;yk H w k d Y M unf h N yD ; tJ ' D v k d
ul;a&;&wmaygh/ uRefawmfyef;csDausmif;&SdrSef;awmif rodbl;/
txufwef;a&muf ukd;wef;? q,fwef;aygh tJ'DESpfusrS odwm/
'gawmifoli,fcsif;uajymjyvkdYodwm?oluyxrwpfcgajzw,f/
&efukefrusbl; rEav;usw,f/ olroGm;bl;/ aemufESpf quf
ajzr,fqkdNyD;?usKd;pm;w,f/tJ'DawmhrSuRefawmfvnf;vkdufajzwm/
ausmif;rSmvnf; oleJYuRefawmfeJYu 0goemwlwmayghaemf/ twef;
ausmif;rSm zGHUNzdK;a&;toif;zGJUawmhrS
yef;csDausmif;&Sdwmodw,f/ igvnf;
avQmufr,fuGmqkdNyD; twlavQmuf
jzpfwm/ avQmufwJh tcsdefrSm tJ'D
wkef;uvnf; ukd,fhrdb tajctae
awGuvnf; raumif;bl;aygh/ 'D
ausmif;qufxm;EkdifzkdYqdkwmuvnf;
odyfNyD; awmhrjzpfawmh rxl;bl;av/
'Djyifh[mawG avQmufxm;ao;w,f?
pufrI? pkdufysKd;a&;wkdY vkdif;awGtukef
vkH;/ 8 wef;ukd tpkd;&ppfeJY atmif
xm;awmh avQmuf v k d Y v G , f w m
ayghaemf/ armfvNrdKifukd oGm;&if;vm
&if;eJYayghkyfSifkHaSY&yfMunfhwmaygh/
tJ ' D w k e f ; uawmh q&mOD ; ausmf v S
wkdYbmwkdY a&;w,fajymwmyJ/ uRef
awmf v nf ; wpf c grS rjrif z l ; bl ; /
avQmufr,fh xJrmS 'DrmS vmajz&w,f/
yxr 'Dausmif;rSm ajz&awmh/ aemufrS
atmifwahJ usmif;ukd ac:rSm/
tJ ' D t csd e f u srS rxl ; bl ;
uRefawmf txkyfykdufNyD;
awmhxGufvmwmyJ/ &ef
'DaeYaygh
'DaeYjzifh
bwfpum;tqifajywm arT;BudKifaewm
acR;eHYr&wm
reufapmapmEkd;cJhwm
tdyfa&;0cJhwm
pdwf[mjynfh0aewm
opfyifpdrf;ukd Munhfjrifvdkufrdwm
'DaeYaygh/
'DaeYacwfBuD;xJ 'DaeYxJ
'Dpdwfceav; NrJNrH
rzdwfr0if
'Dpdwfceav; NrJNrH/
/
atmifcsdrfh
jrefrmEkid if aH &aq;toif;&JY
yxrtBurd af &cspo
f al &aq;yef;csjD yyGJ
35
36
tcsyfykdrsufESmzkH;rStquf
ociftkef;jrifhonf OD;ae0if;ppftmPm&SifpepfudkqefYusifrIaMumifh
udu
k ;kd uRef;tydcYk &H oljzpfonf/ 8888 ta&;awmfyBkH uD;wGiv
f nf; olo
Y il ,f
csif;Adv
k cf sKyfatmifqef;\orD;udk 0ef;&Hun
l cD o
hJ nf/ Edik if aH &;tusOf;orm;
rsm;twGuv
f rl t
I axmuftulupd r sm;udv
k nf; wpdu
k rf wfrwfaqmif&u
G cf hJ
onf/ toufBuD;rSe0w\tusOf;om;vnf; jzpfcJh&onf/ uG,fvGefcsdef
txd EdkifiHa&;udk vkyfoGm;oljzpfonf/ ay;vdkufaomyHkrsm;teuf 1946
ck? {NyDv? (30)&uf u&ifeDjynf(u,m;jynfe,f) rdwfquftzGJUAdkvfcsKyf
atmifqef;tdrfawGUqHkNyD; trSwfw&dkuful;xm;aomyHkjzpfonf/
tqdkygyHkrSm rSefabmifwyfxm;ojzifh "gwfyHkudk Scan zwf&eftwGuf rSef
abmifudkcGmvdkuf&m ESpfaygif;(70)cefY wdrfjrKyfaeaomvufa&;pmudk
&&SdcJhygonf/
1875 ckESpf?ZGefv?(21)&ufaeYwGif NAdwdoQtpdk;&ESifhArmbk&ifwdkY
csKyfqdkaompmcsKyft& u&ifeDjynfe,fudk vGwfvyfaome,fajrtjzpf
owfrSwfcJhonf/ 'kwd,urmppfBuD;tNyD; vGwfvyfa&;BudK;yrf;rIwGif
Adv
k cf sKyfatmifqef;OD;aqmifonfh zqyvtzGUJ BuD;ESihf wdik ;f &if;om;aygif;pHk
udk,fpm;vS,frsm; jrefrmhvGwfvyfa&;yHkazmf&ef tBudrfaygif;rsm;pGm aqG;
aEG;cJo
h nf/u&ife(D u,m;)wdo
Yk nf yifvpkH mcsKyfrcsKyfqrkd u
D yif Adv
k cf sKyfwEYkd iS hf
10/ OD;wifatmif[ef B.Sc(Geol) (Ygn), M.Sc (Geol)
(Belgium) Dip;B.Dh,
16/
17/
18/
19/
20/
vma&mufaqG;aEG;aomtzGJUjzpfonf/
'kwd,urmppfBuD; NyD;qHk;onfhaemufydkif;wGifrl u&ifeDjynf\
tajctaeonf wrsdK;wzHkajymif;vJvmcJhayonf/ t*FvdyfESifh if;wdkY\
MoZmcHu&ifvlrsdK;t&m&Sdrsm;onf vdGKifaumfNrdKUodkY vma&muf u&ifeD
jynfe,ftyk cf sKyfa&;udk vuf0g;BuD;tkycf s,fv,
S u
f m u&ifew
D ikd ;f &if;om;
rsm;tm; zdEydS cf sKyfcs,Mf uonf/ xdt
k csed w
f iG f jrefrmEdik if H Edik if aH &;tjyif;xef
qH k ; vI y f & S m ;x<uaecsd e f j zpf & m u&if e D a cgif ; aqmif v l B uD ; rsm;onf
a&S;a[mif;r[mrdwjf zpfcahJ om jrefrmrsm;ESiyhf ;l aygif; u&ifejD ynf\ vGwf
vyfa&;udk xde;f odr;f umuG,&f ef txl;pdwt
f m;xufoefonft
h avsmuf
1946 ckEpS ?f azazmf0g&Dv? (25)&ufaeYwiG f abmfvcJajrmufyikd ;f rmvmNrdKU?
w&m;ol B uD ; OD ; bD \ aetd r f tpnf ; ta0;usif ; y u&if e D j ynf u d k
jrefrmjynfrESifhyl;aygif;&ef tm;vHk;oabmwlqHk;jzwfMuonf/
1946ckEpS ?f rwfvwGif jrefrmjynf zqyvtzGUJ csKyfrS ocifEk (aemifEdik if aH wmf0efBuD;csKyf)? ref;bcdik f (uG,v
f eG o
f ?l aemif-u&ifa&;&m0efBuD;)ESihf
OD;azcif(aemif-oHtrwfBuD;)wdkYonf vdGKifaumfNrdKUodkY a&muf&SdvmMuNyD;
yxrOD;qHk;EdkifiHa&;w&m;a[mMum;&m u&ifeDtrsdK;om;wdkY\EdkifiHa&;
pdwf"mwfrSm ydkrdkjyif;xefvmcJhonf/
wdkY jzpfygonf/
oifMum;&mwGif Languagel Lab, Computer Audio Video pmoif
cef;rsm;jzifh oifMum;ydkYcsonf/
yDeefESifh pifumylq&mawmfOD;ynm0Hoonf trdajrrScGJcGmum
jynfyomoemjyKvkyif ef;udk pGev
Yf w
T pf eG pYf m;pGr;f pGr;f wrHaqmif&u
G cf o
hJ nf
rSm oifwef;zGichf sed w
f iG f tESp(f 40)rQ&NdS y;D jzpfonf/ ,cktcg q&mawmfBuD;
onf urmt&yf&yfwGif jrefrmbkef;awmfBuD;rsm;pGmudkvnf; wnfaxmif
xm;Ny;D jzpfonf/ yDeefq&mawmfBuD;vdt
k yfvQu&f adS omt&nftaoG;&Sad om
jrefrmomoemjyK&[ef;awmfrsm;&&Sd&ef EkdifiHawmf tpdk;&ESifhwuG wynfh
'g,um'g,dumrwdYk rQBuD;us,af om r[moEo
d ck ausmif;awmfBuD;udk
wnfaqmufa&pufcsvSL'gef;jcif;jzpfonf/
ausmif;BuD;wGif 1/ jynfwGif;jynfyomoemjyKoifwef;rsm;zGifhjcif;
2/ we*FaEGausmif;rsm;xlaxmifjcif;
3/ rlvwef;rS wuov
kd t
f xd a&wdak &&Sno
f moemjyKausmif; rsm;
zGifhvSpfjcif;vkyfief;rsm; vkyfaqmifoGm;rnf[kq&mawmfBuD;u >rufMum;
cJhonf/
r[moEo
d ck ausmif;awmfBuD;\ yxrtBudrf oifwef;wufa&muf
cJhaom &[ef;awmfrsm;ESifh oDv&Sifrsm;rSm atmufygtwdkif;jzpfygonf/
yxrtBud r f oif w ef ; wuf a &muf r nf h & [ef ; awmf r sm;ES i f h
oD v &S i f r sm;
&[ef ; awmf r sm;
1/ t&SifynmaZmw
B.A (Bud)
2/ t&Sifaombdw
B.A (Bud) xl; B.Sc (Phy)
3/ t&SifOaZmw
om "rmp&d,
4/ t&Sifu0dom&
B.A (Bud)
5/ t&Sif0dpdw
B.A (Myan)
6/ t&SifoDvpm&
B.A (Bud) M.A (Srilanka)
1946ckEpS ?f {Nyv
D ? (28)&ufaeY
wGif OD;pde(f u&ife)D (aemif-u,m;
jynfe,f0efBuD;Xme ygvDreftwGi;f
0efr[moa&pnfolOD;pdef) acgif;
aqmifaom u&ifeD-jrefrmcspf
Munfa&;rdwfquftzGJUonf &ef
ukefNrdKUodkY a&muf&SdvmNyD; AdkvfcsKyf
atmifqef;acgif;aqmifaom jrefrmjynfraS cgif;aqmifvBl uD;rsm;ESihf awGUqHk
aqG;aEG;um u&ifeD-jrefrmcspfMunfa&;ESifhjrefrmEdkifiHESifhu&ifeD jynfyl;
aygif;a&;wdkYudk atmifjrifpGmaqmif&GufcJhavonf/
OD ; pd k ; G e f Y (awmf 0 if E S i f ; qD )
&nfTef; (1)
ociftkef;jrifh (vufa&;rl)
(2)
OD;a&Ttkef; (anmifa&T)/ rNydKuGJEdkifaom jynfaxmifpkBuD;
(3)
u,m;jynfe,fO;D pD;tzGUJ / ordik ;f 0ifpmwrf;rsm;ESihf u,m;
jynfe,f(y-wGJ)
(4)
u,m;jynfe,fO;D pD;tzGUJ / ordik ;f 0ifpmwrf;rsm;ESihf u,m;
jynfe,f('k-wGJ)
(5)
u,m;jynfe,fOD;pD;tzGJU/ u,m;jynfe,fckESpfpifMu,f
pmapmif
(6)
OD;pde/f vGwv
f yfaom u&ifef jD ynfe,f&mZ0iftusOf;csKyf
(7)
u&ifeDjynfe,ftxl;pHkprf;a&;aumfr&Sif\ tpD&ifcHpm
(8)
&JxGef;(ppfynm)/ u,m;jynfe,fckESpfpifMu,f
7/ t&Sifpdw&
B.A (Bud)
8/ t&SifEu
B.Sc (Maths)
9/ t&Sif"rd&
om "rmp&d,
10/ t&Sify&r
om "rmp&d,
11/ t&SifZ#dv
B.A (Bud) xl;
12/ t&SifokreoD&d
B.A (Bud)
13/ t&Sifaum@n
B.A (Bud) B.A (Myan)
14/ t&SifoD&d"r
B.A (Bud)
15/ t&SifynmeE
B.A (Bud) M.A (Th)
16/ t&SifOuHo
B.A (Bud) M.A (Th)
17/ t&Sif0g,mrdE
om "rmp&d,
18/ t&Sifynm'Dy
B.A (Bud) B.A (Geo)
19/ t&SifawZdE
B.A (Geo)
20/ t&Sifa0ykv
om "rmp&d,
21/ t&SifaCmou
om "rmp&d,
oD v &S i f r sm;
1/ rtaemyrm
om "rmp&d, B.Sc (Bot)
2/ rauo&pm&D
om "rmp&d,
3/ r"rpm&D
tbd"rm (3) qifh B.Sc (Bot. Hons)
4/ rb'uOem
rlvwef;atmif B.A (Hist. Hons)
5/ rauwkrmvm
tbd"rm? 0dr*F? #Dumausmf B.A (Eco)
&[ef; 21 yg;ESifh oDv&Sif 5 yg;wdkYonf yDeefq&mawmfBuD;
urmt&yf&yf xlaxmifxm;aom jrefrmbkef;awmfBuD;ausmif;rsm;wGif
omoemjyKvkyif ef;udk vkyaf qmifvQuf&MdS uNyDjzpfonf/ onfrmS r[m
oEdokorkdif;jzpfygonf/ a&SUqufvufjzpfysuforQudk qufvufwifjy
ygrnf/
quf v uf a zmf j yygrnf
a'gufwmcspfpH(cspfpH0if;)
pm-(6)od k Y