T.

C
ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
FELSEFE VE DİN BİLİMLERİ ANABİLİM DALI
DİN SOSYOLOJİSİ BİLİM DALI

ÜSKÜP’TE YAŞAYAN MÜSLÜMAN TOPLULUKLARIN

DEĞERLER DÜNYASI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR
DEĞERLENDİRME

(YÜKSEK LİSANS TEZİ)

Enes İDRİZ

BURSA 2007
 ÖZET

ÜSKÜP’TE YAŞAYAN MÜSLÜMAN TOPLULUKLARIN DEĞERLER

DÜNYASI ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR DEĞERLENDİRME

Enes İDRİZ

(Yüksek Lisans Tezi)

Üsküp, 1991 yılında Sosyalist Federal Yugoslavya Cumhuriyeti’nden ayrılıp

bağımsızlığını kazanan Makedonya Cumhuriyeti’nin başkentidir. Balkanların en eski
şehirlerinden biri olup, bölgede gerek coğrafi konumu gerekse demografik yapısı ve kültürel
zenginliği itibariyle büyük öneme sahiptir. Farklı etnik kökene ve kültürlere sahip olan
milletleri barındırması bakımından adeta Balkanların minyatürü görünümündedir.
Tarih içinde bu etnik ve kültürel farklılıklar bazı dönemlerde bölgenin bir zenginliği
olarak kabul edilip burada yaşayan topluluklar hoşgörü içinde yaşamlarını sürdürdükleri gibi
bazı dönemlerde de aralarında ciddi sorunlar yaşanmış, kanlı savaşlara sahne olmuştur.
Savaşların yapıldığı ve düşmanlıkların körüklendiği her dönemde gerek şehrin dokusu
gerekse burada yaşayan topluluklar büyük maddî ve manevî zararlara uğramıştır. Osmanlının
gerilemesi neticesinde Balkanlar’dan çekilmesiyle birlikte tüm Balkan Yarımadası’nda
olduğu gibi, Üsküp’te de var olan huzurun ve hoşgörünün yerini, huzursuzluk, nefret ve
düşmanlık almıştır. Gerek komünist rejim idaresinde, gerekse daha sonraki dönemde İslam
düşmanlığı had safhaya ulaşmış, Müslüman topluluklara yönelik baskı ve şiddet
uygulanmıştır. Günümüzde de bu baskı ve sıkıntılar devam etmektedir..
Bu çalışmamızda Üsküp Müslümanları için sancılı geçen bağımsızlık süreci ve
sonrasında onların manevî değerleri, değerlerini yaşama ve yaşatmada çektikleri sıkıntıları,
buna bağlı olarak da onlarda oluşan değer dünyalarını sosyolojik olarak değerlendirmeye
çalışacağız.

Tez Danışmanı: Yard. Doç. Dr. Enver UYSAL

Jüri Üyeleri: Yard. Doç. Dr. Enver UYSAL
Doç. Dr. Abdurrahman KURT
Yard. Doç. Dr. Kemal ATAMAN
Anahtar kavramlar:
1.Makedonya
2.Üsküp
3.Balkan Yarımadası
4.Değerler
5.Din Sosyolojisi
 ABSTRACT

A SOCIOLOGICAL EVALUATION ON THE WORLD OF SPECIAL FEATURES OF

MUSLIM COMMUNITIES LIVING AT SKOPJE

Enes İDRİZ

(Master Thesis)

Skopje is the capital city of the Republic of Macedonia, which separated from
Socialist Union of Yugoslavia in 1991. Being one of the most ancient countries in Balkan
Peninsula Macedonia has been an important area for its cultural, demographic and geographic
sides. For this reason Macedonia may be called a miniature of Balkan Peninsula for having
different peoples with different ethnical and cultural background.

Through history this cultural differency sometimes received as a cultural richness and
people lived in peace and harmony and sometimes received as a very center of the problems
so disorders and wars occurred.

During war times all people and groups living in the city and Skopje itself suffered too
much. After Ottoman Empires weakness and its total withdrew from Balkan Peninsula current
peace and tolerance replaced with disorders and wars like other parts of the peninsula. During
communist era and following period hostility towards Islam was very strong and Muslim
communities came under attack in every aspect of life. Even today Muslims suffer from
different pressures.

In this study we try to find out the structure of the moral values of Muslims in Skopje
during those hard times and have a sociological look at their straggle to maintain their values
and how they practised them.

Advisor: Enver Uysal, Ph. D., Assistant Professor of Islamic Philosophy

Jurors: Enver Uysal, Ph. D., Assistant Professor of Islamic Philosoph
Abdurrahman Kurt, Ph. D., Associate Professor of Sociology of Religion
Kemal Ataman, Assistant Professor of Sociology of Religion

Key words:
1. Macedonia
2. Skopje
3. Balkan Peninsula
4. Values
5. Sociology of Religion