Longo

Dafnis e Cloe
Traduccin de M Teresa Amado Rodrguez; revisada por J. J. Moralejo lvarez.
INTRODUCCIN
O nacemento dun xnero
Resulta cando menos curioso que a novela, que por moitas razns a raa dos xneros
literarios da poca contempornea, nacese na antigidade como un producto sen prestixio
dunha sociedade decadente. En efecto, haba xa moito tempo que se apagaran os
lostregantes esplendores do sculo V cando, nun mundo confuso e desesperanzado,
aparece o derradeiro xnero literario inventado polos gregos: a novela. Por se tratar dunha
creacin alonxada dos ideais que sustentaron o clasicismo, non mereceu ser obxecto de
consideracin por parte dos ilustrados, que nin tan sequera lle deron un nome a este novo
xnero, nin fixaron unhas regras de composicin. Por iso atopamos nelas verso e prosa,
dilogo e monlogo, relato en primeira ou en terceira persoa, pequenas historias mticas,
digresins filosficas ou xeogrficas, linguaxe elevada ou coti. Esta mestura, que nace
da ausencia de normas, fai da novela un producto anticlsico, como anticlsica tamn a
sociedade que a produciu e a consumiu.
Cronoloxa das novelas
Durante algn tempo deuse como vlida a hiptese de E. Rohde que consideraba a novela
como unha manifestacin da Segunda Sofstica no sculo II d.C. A obra de Xmblico,
Babilnicas, era a nica que se poda datar con seguridade pois sabase que o autor
nacera antes do 115 d.C. e escribira a obra despois do 165, segundo se deduca polos
feitos histricos que nela aparecen mencionados. Para Rohde as Babilnicas supoan o
comezo dun novo xnero que se desenvolveu ata o sculo VI, data na que culminaba coa
obra de Caritn de Afrodisias Qureas e Calrroe. Por fortuna as escavacins nos
xacementos exipcios sacaron luz papiros dos sculos II e III d.C. con fragmentos da
obra de Caritn, o que obrigaba a adiantar en varios sculos a cronoloxa establecida por
Rohde para esta obra. Achados papirceos con partes doutras novelas, as como un
estudio detallado de todo o material conservado, fixeron posible retrotraer ata a poca
helenstica o nacemento do xnero.
Desgraciadamente tan s conservamos cinco novelas completas para as que est
establecida a seguinte cronoloxa:
No sculo I a.C. situamos Qureas e Calrroe de Caritn. Curiosamente a obra que Rohde
situaba no sculo VI como culminacin do xnero, cos novos datos resultou a mis
antiga. No sculo I d.C. Xenofonte de feso escribiu as sas Efesacas, titulada tamn
Antea e Habrcomes. De finais do sculo II d.C. Leucipa e Clitofonte de Aquiles Tacio
e probablemente Dafnis e Cloe de Longo. As Etipicas ou Texenes e Cariclea de
Heliodoro pertence sculo III ou IV d.C.
Ademais destas cinco obras que conservamos completas coecmo-los ttulos e, no
mellor dos casos, os contidos dalgunhas outras, gracias s fragmentos conservados e,
sobre todo, s resumos de Focio. Algn destes relatos novelescos son mesmo anteriores
obra de Caritn. As no sculo II a.C. parece que foron escritas a Utopa de viaxes de
Xambulo e Nino e Semramis. Pertence sculo I d.C. As marabillas de mis al de Tule
de Antonio Dixenes. No sculo II d.C. sitanse Babilnicas de Xmblico, Metamorfoses
de Lucio Patras, que serviu de modelo para O asno de ouro de Apuleyo, Fenicacas de

Loliano e a Historia de Apolonio rei de Tiro.

Circunstancias que rodean o nacemento da novela
Na historia da literatura grega os xneros literarios nacen, teen un perodo de
florecemento e desaparecen. Na decadencia dun empeza a xurdir outro que segue un
proceso parecido. Isto dbese a que son producto dunhas condicins determinadas e
subsisten mentres elas subsisten. Cando estas cambian o xnero desaparece.
Como xa quedou fixado, a novela unha creacin literaria da poca helenstica. O
helenismo comeza coa conquista de Grecia por Filipo e remata coa conquista polos
romanos dos reinos que se formaron morte de Alexandro. Ata este momento o mundo
grego vivira sempre reducido s estreitas fronteiras das sas cidades-estado. Era un
mundo limitado e estable no fundamental, con ideais comns baseados no descubrimento
do inmenso valor do home e nun concepto de natureza, derivado deste achado, segundo o
cal tdolos elementos do mundo forman parte dun todo ordenado onde cada cousa ocupa
un lugar que lle marcan unhas leis obxectivas. As pois o home, con tdalas sas
cualidades, forma parte dun todo organizado que a sociedade e ten un papel servicio
dela, non limitado sa participacin nos asuntos de goberno, senn extensivo a calquera
que sexa a sa actividade. Por iso cando os gregos fan literatura, ademais dunha creacin
esttica estn aportando un servicio comunidade, un medio educador. Nas obras
literarias estaban contidos os valores transcendentais nos que cran os homes, anda que
s veces non os entendesen. En Homero os heroes estn en harmona cos deuses, en
perfecta comunidade de sentimentos. Esta situacin comeza a cambiar co nacemento da
personalidade e o descubrimento do individualismo subxectivo, que supn o primeiro
conflicto entre o mundo humano e divino. Os homes teen dbidas sobre o destino que
lle vn dos deuses e necesitan un novo medio para expresa-las sas inquietudes, porque a
pica xa non serve. As xorde a lrica. Na poca clsica o enfrontamento entre o home e o
destino alcanza a sa cota mxima e o conflicto que xera a base da traxedia. O home
non entende as divindades pero a crenza no trascendente mantn o individuo firme na sa
loita contra o destino: as actan os heroes de Sfocles.
Este mundo en evolucin, pero estable no fundamental, empeza a derrubarse cando xorde
unha corrente racionalista que cuestiona e critica todo o tradicional. Este movemento ten
como aliados os efectos da guerra do Peloponeso. O enfrontamento dos gregos deixou
econmica e moralmente esgotada a Hlade e fixo que os homes perdesen a confianza no
ideal comunitario que fora a base das sas vidas. Xa non serven as crenzas nos deuses
tradicionais porque os individuos estn abandonados azar. Isto o que reflecten as
traxedias de Eurpides e esta a situacin na que Filipo atopa Grecia. A incorporacin da
Hlade imperio macedonio vai supoe-la ruptura dos estreitos marcos das poleis e a
extensin ata os lmites dos territorios conquistados por Alexandro das formas culturais
gregas, enriquecidas coa aportacin do mundo oriental. mesmo tempo o grego ser a
lingua da cultura e da comunicacin do novo imperio. A actividade cultural, anda que
non desaparece de Grecia, vai florecer especialmente en cidades do Mediterrneo
oriental, principalmente en Alexan-dra, onde se vai funda-lo Museo e a primeira
biblioteca na que se desenvolve un importante traballo filolxico.
O mundo helenstico, como nace da unin de elementos moi distintos, aberto e
cosmopolita e nel conviven distintas razas, crenzas e tradicins. Como consecuencia disto
prodcese un fenmeno de identificacin dos deuses dos distintos pobos, Zeus-XpiterAmn-Ra, e cobran auxe as relixins mistricas de orixe oriental, especialmente o culto a

Isis, que lles prometen s seus iniciados a salvacin despois da morte e o consolo na vida.
Xunto a isto vai ter gran importancia a Fortuna personificada, o azar catico que move
todo.
Este novo mundo ampliou os horizontes do home helenstico que, fra daquelas cidades
ideoloxicamente homoxneas, mis libre pero desenvolve un sentimento de soidade e
inseguridade que o leva illamento. O home helenstico sabe que non est implicado nun
proxecto comn, polo tanto tampouco hai nel sentimento de patriotismo. A sa vida
queda reducida mbito do particular. Dentro dos amplos lmites do mundo helenstico o
individuo resulta empequenecido.
Dende o punto de vista poltico hai unha grande inestabilidade que deriva da pouca
firmeza do poder central. Nos reinos prodcense continuos levantamentos e guerras.
mesmo tempo os piratas actan impunemente polo Mediterrneo, roubando e
secuestrando homes que logo venden como escravos.
Ante este panorama de confusin, inseguridade e perda dos valores tradicionais, doado
comprender que xa non sirvan os cauces expresivos dunha literatura clsica, baseada en
ideais comunitarios que xa non teen significado para un lector cosmopolita, solitario e
apoltico, contrario en todo da poca anterior.
Compoen o pblico da novela xentes de todo tipo: ricos e pobres, cristins e pagns,
profesionais diversos medianamente instrudos e tamn mulleres, que neste momento
acadan un certo nivel cultural e unhas liberdades que nunca antes tiveran. O novo xnero
literario, a novela, o producto da nova situacin feito medida destes novos lectores e,
lonxe da funcin educadora da literatura clsica, a sa nica pretensin ser entreter e
emocionar, evadindo lector das preocupacins do seu tempo e dunha realidade que xa
non pode controlar. Ademais, o pblico provinciano, sen oportunidade para ir teatro e
con pouca vida social, necesita unha forma nova de acceder literatura. Por iso a novela
est feita para o consumo privado, para ser lida na intimidade e non para ser escoitada en
comunidade.
Elementos que integran a novela
Como xa vimos, a poca helenstica un perodo cheo de confusin onde os homes,
empequenecidos nas inmensas fronteiras do mundo e faltos de valores absolutos, se
agochan no mbito do privado e no individualismo. Reflexo desa confusin a forma da
novela, libre e aberta, non constrinxida por rxidos esquemas formais, como ocorrera nos
xneros clsicos. Pero fronte a esta liberdade formal, o contido por contra axstase
sempre a un esquema fixo que admite moi poucas variacins substanciais: unha parella
de mozos, novos e fermosos, cocense e namranse, pero o azar sepraos e empxaos
por mundos lonxanos dun lugar a outro, onde viven, cada un pola sa conta, aventuras
incribles. O amor e a fidelidade permanecen inalterables o tempo que dura a separacin,
ata que despois de moitos avatares, a Fortuna que os separou vlveos xuntar nun final
feliz.
O tema fundamental arredor do que xira a novela e sobre o que se van artellando os
demais elementos o amor, porque no mundo helenstico de lectores annimos que non
participan en proxectos comns, a novela tan s pode tratar ideas e sentimentos
universais e que ademais pertenzan mbito do privado. O amor o nico que teen en
comn os lectores entre si e cos personaxes da novela, o nico que os pode emocionar.
Por iso o sentimento que move todo o mundo novelesco e d sentido vida, pero,
mesmo tempo, a raz dos sufrimentos dos heroes, porque os personaxes secundarios,

cando ven os protagonistas, namranse deles e tamn por amor, non por envexa ou
avaricia, poen os medios para conquistalos e contriben sa separacin. Os amantes
aspiran a termina-las sas desgracias cun encontro que os leve matrimonio, esixencia da
forma de pensar da poca, e a logra-la felicidade, non coa integracin na sociedade,
senn co illamento en privado.
Os individuos nos que se personifica o amor teen que estar altura dun sentimento tan
perfecto, por iso a sa beleza extraordinaria, anda que psicoloxicamente a penas se
pode dicir nada deles. En realidade os nicos trazos que caracterizan a un heroe de novela
son tres: a mencionada beleza, xuventude e fidelidade.
Os tipos fsicos dos protagonistas non estn moi definidos, coa excepcin de seren
adolescentes, loiros e de lostregante mirada. A mido compranse cos heroes da pica
homrica. Precisamente estas perfeccins fsicas producen nos que os contemplan o
namoramento sbito, caracterstico de toda historia amorosa.
A fidelidade a nica marca de carcter que atopamos neles e acada cotas tan elevadas
que os protagonistas a teen en mis consideracin c mesma vida. Pero esta fidelidade
de sentimentos mis ca fsica e afecta mis s heronas ca s heroes.
Fra disto os protagonistas son personalidades sen definir, arredados dos prototipos
antigos. Os heroes clsicos representaban os ideais dunha comunidade homoxnea e
loitaban contra todo o que se opoa a eles. Pero falto de ideais colectivos o home sntese
desconcertado e permanece pasivo. Por iso o heroe novelesco, abandonado por todos e
golpeado por un destino hostil que non pode manexar, dixase levar polas circunstancias
sen ofrecer oposicin, entre laios e choros, amosando como nica virtude a paciencia coa
que sofre as adversidades.
Hai que salienta-lo papel central da protagonista feminina, proba da importancia da
muller na sociedade helenstica. Os sentimentos son vistos dende o punto de vista da
herona, mentres que o heroe, en moitos casos, s un amante agarimoso rendido s
encantos dela.
Co fondo do imprescindible tema amoroso, mestranse outros elementos caractersticos,
dos cales o mis importante a viaxe. Este compoente est estreitamente vencellado s
caractersticas e gustos do pblico e finalidade ldica do xnero. Porque no intento de
entreter, a novela pretende reflectir un mundo alleo s preocupacins cotis, cheo de
perigos e problemas, pero con final feliz, de maneira que o lector comparte cos
protagonistas a anguria e a ansiedade e non o final, que coece de antemn, o que
mantn a sa atencin, senn a complicacin dos episodios marabillosos que
acontecern. mesmo tempo a viaxe e a fuxida da realidade son o smbolo da liberdade
do home helenstico.
A lonxana e o exotismo dos escenarios onde se desenvolve o argumento permiten a
inclusin de toda clase de prodixios e aventuras marabillosas, que resultaran fra de
lugar no ambiente coecido de cada da: naufraxios, ataques de piratas, orculos,
milagres, mortes aparentes... En definitiva situacins lmite que demoran o encontro dos
protagonistas, mantendo en suspense os lectores, e das que tamn se pode sacar unha
leccin moral, xa que por riba de tdalas adversidades o nico que permanece invariable
o amor e a fidelidade dos protagonistas. Por contraste con isto a ruindade dos malos
faise mis evidente.
Como consecuencia da mestura relixiosa da poca helenstica e da carencia dunha
relixin oficial, desaparecen das novelas os deuses tradicionais vencellados cidade e, se

son invocados algunha vez, por motivos literarios. Tan s persiste Eros, o amor
personificado, un deus que xa nos tempos anteriores non tivera rituais, quedando o seu
culto reducido mbito do privado, como privado o sentimento que personifica. Eros
presntase nas novelas coma un deus omnipotente que ningun pode burlar, colaborador
dos amantes e castigador dos que dubidan do seu poder. Xunto a el s veces est Afrodita,
a deusa da unin sexual. Na novela de Longo son importantes tamn Pan, personificacin
do instinto salvaxe da natureza, e as Ninfas, divindades dos bosques e as augas, debido
ambiente pastoril no que se desenvolve a historia. A deusa Isis de orixe oriental, que
chegar a ser bastante popular no mundo helenstico, presntase como aliada compasiva
dos amantes das novelas. Ela adoita ser artfice dos milagres que serven para amaa-las
situacins lmites que envolven s protagonistas e polo tanto convrtese tamn na artfice
da sa felicidade. Ocasionalmente colaboran cos namorados outras divindades orientais,
Mitra, Helios, etc. Por encima de todos, manexando seu antollo a vida dos homes, est
a Fortuna, unha forza elemental imposible de controlar, representante do pesimismo do
individuo helenstico que desconfa de homes e deuses.
Esta continua presencia de divindades deu p a abundantes estudios que tratan de
determina-lo papel da relixin no nacemento do xnero. Unha corrente de opinin
seguida por fillogos da talla de K.Kernyi, F.Altheim ou R.Merkelbach, considera a
novela como unha literatura de propaganda relixiosa e basea os seus argumentos na
semellanza entre o desenvolvemento da novela e os mitos dos novos misterios relixiosos.
Os amantes bscanse polo mundo igual que Isis busca a Osiris. Deste xeito moitos
elementos do relato novelesco teen, segundo eles, unha interpretacin alegrica,
comprensible s para os iniciados e sen a cal o sentido mis fondo da obra queda sen
descubrir. Hai unha visin positiva dos deuses como salvadores que se opoen coa sa
bondade s caprichos da malvada Fortuna e saen vencedores porque traballan por unha
boa causa. No extremo oposto B.E.Perry nega todo sentido simblico dos elementos e
defende unha finalidade puramente esttica. En realidade imaxes coma a do home
peregrino polo mundo son moi xerais e non hai por que ver nelas simbolismo relixioso.
Dende posturas mis moderadas non se nega un certo grao de propaganda relixiosa, tendo
en conta a relixiosidade do home do momento que busca no mis al o remedio das sas
desgracias.
Longo de Lesbos?
As noticias sobre Longo son anda mis escasas cs que nos chegan dos outros novelistas.
A nosa incerteza sobre el chega ata o mesmo nome, que, de ser autntico, ten sen dbida
orixe romana. Tradicionalmente acptase Lesbos como a sa patria, porque a illa o
marco espacial onde se desenvolve a novela, e porque, coincidindo coas datas nas que
viviu o novelista, haba al unha familia co cognome Longus. Sen embargo non amosa
coecementos moi precisos do lugar, pois as distancias que d entre cidades non se
axustan s reais, de modo que posible que situase al a accin pola tradicin de poesa
amorosa que haba no lugar.
Sobre a data da novela tampouco se poden facer demasiadas precisins, pero a partir do
que nela se aporta sobre cantidades de cartos e valor das cousas, non se pode situar mis
al de principios do sculo III d.C., pois coa inflacin dese sculo as cantidades que se
dan resultaran irrisorias se atrasmo-la cronoloxa. Ademais a suposta influencia que tivo
Longo en Aquiles Tacio e as caractersticas que comparte coa pintura pospompeiana
aconsellan fixa-la data de produccin da novela a finais do sculo II.

Dafnis e Cloe
A obra de Longo ten unha caracterstica esencial que a diferencia de tdalas outras
novelas que chegaron ata ns. Trtase da ausencia da viaxe e a sa substitucin polo
marco buclico. En efecto, coa excepcin do breve paso dos protagonistas pola cidade no
libro IV, a accin desenvlvese sempre no mesmo lugar, no campo, o que tamn supn un
contraste co ambiente urbano do resto das novelas. Os protagonistas non son arrastrados
pola Fortuna nunha continua peregrinaxe polo mundo, pero, se limita-lo escenario
paisaxe coecida e habitual, elimnase o compoente extico e polo tanto tampouco teen
cabida as aventuras que an unidas viaxe. Por iso os episodios de perigo, arranxados
sempre coa milagrosa intervencin das divindades, redcense mnimo, tanto en nmero
como en extensin, quedando en segundo plano e deixando como elemento central o
erotismo. As pois, o eixe da novela a paixn de dous pastores novos adornados cunha
inocencia pouco crible. A obra describe maxistralmente todo o proceso amoroso, dende
os primeiros sntomas do namoramento, confundidos polos inexpertos rapaces cunha
estraa enfermidade, ata a unin sexual, iso si, despois do preceptivo casamento como
cmpre no xnero. Porque pese busca desesperada dos namorados por atopa-la
culminacin da sa paixn, casualmente seguen conservando a castidade. O episodio de
Licenion, onde Dafnis aprende todo o que necesita sobre o acto sexual, est
perfectamente xustificado por se-lo nico camio que o levar culminacin amorosa
con Cloe. Todo este proceso do amor dos protagonistas, que por establecer un paralelo
con outras novelas podiamos chamar "aventura sentimental", desenvlvese nun nico
escenario buclico e forma parte del como un elemento mis da natureza. Esta natureza
est dotada dun dinamismo que ten a sa expresin no decorrer das estacins. Os ciclos
naturais son na obra a "viaxe" onde se desenvolve a "aventura", non fsica, de piratas e
bandidos, senn de vivencia amorosa. Os campos cercanos cidade de Mitilene teen as
mesmas caractersticas das paisaxes da poesa buclica. Recrase unha vexetacin e uns
animais nada exticos que calquera podera coecer, pero que constiten un pracer para a
vista e para o odo. Os protagonistas, con todo o seu mundo sentimental, estn tan
integrados nese mundo campesio que continuamente imitan a natureza:
"Inzaba todo un tempo tan bonanceiro que, tenros e novos, deron en imita-lo que
escoitaban e van; se escoitaban os cantos dos paxaros, cantaban, se van as ovellas
trouleando, saltaricaban con lixeireza, e, para imitaren tamn as abellas, apaaban flores e
unhas botbanas no colo e con outras tecan coroas que lles levaban s Ninfas".
Pero na relacin entre homes e medio natural, a imitacin recproca, porque tamn os
animais presentan cualidades humanas: as abellas andaban a zunir coma carpideiras
veren a desfeita do parque de Dionisfanes en IV,8,2 e en moitos lugares as cabras e as
ovellas escoitan a msica cunha atencin propia de sensibilidades cultivadas. Animais,
plantas e homes forman un decorado servicio do propsito de Longo: demostra-lo
poder universal do amor.
O mundo buclico de Longo, que sen dbida se inspira en Tecrito, ten como elemento
orixinal a relixiosidade, ausente en cambio na poesa helenstica. Os deuses estn sempre
presentes, non s Amor, inspirador dos sentimentos dos mozos, senn tamn Pan e as
Ninfas, deuses dos elementos naturais, mentres que a Fortuna, que, vencellada viaxe,
tan importante papel xoga noutras novelas, falta na obra de Longo deixando un lugar
baleiro que ocupar a natureza. As Ninfas, constantemente presentes, viven nunha cova
sagrada preto dos pasteiros onde Dafnis e Cloe levan os rabaos e cada da pola ma

reciben as ofrendas que lles levan os mozos. Pero ademais, pola noite aparecen nos soos
dos protagonistas para exerceren a sa accin protectora dos amores e indicrenlle-lo
camio que os leve felicidade. O deus Eros ten as mesmas caractersticas que nas outras
novelas. unha forza superior da que ningun pode escapar, que fere os home coas sas
frechas. O deus neno toma baixo a sa proteccin a Dafnis e Cloe e inciaos nos misterios
do sentimento que el personifica. Non hai deuses orientais porque, non haber viaxe por
terras lonxanas, non teen cabida.
Dafnis e Cloe, seguindo o que caracterstico do xnero, unha novela de bos e malos,
pero bondade e maldade non son exclusivas dunha clase social, pois tanto en ricos como
en pobres, seores ou servos, cidadns ou campesios, se mesturan individuos de
sentimentos diferentes. En Longo non hai conciencia de clase social e a vala das persoas
mdese pola sa actuacin. A cuestin econmica carece de importancia e cando ocasiona
problemas, a divindade encrgase de arranxalos.
Estructura da novela
Dafnis e Cloe caracterzase pola unidade de lugar, como xa dixemos, e pola ausencia dun
marco histrico concreto. Nun fondo buclico e atemporal desenvlvese toda a trama. A
novela consta de das partes ben diferenciadas. A primeira ten como centro argumental o
desenvolvemento da paixn amorosa, dende a aparicin dos primeiros sntomas do amor
ata a sa culminacin, coa aprendizaxe ertica de Dafnis no episodio de Licenion. Todo o
proceso est ligado evolucin das estacins, por iso a presencia dos elementos naturais
constante. Incle esta primeira parte os breves episodios dos piratas e os mozos de
Metimna, que por moi pouco tempo separan s protagonistas. A segunda parte da novela
comprende tdolos atrancos que tern que salva-los mozos para chegaren matrimonio.
A solucin dos problemas que se lles van presentando actualizar episodios da primeira
parte da novela que as cobran unha maior xustificacin. A primeira complicacin para os
amantes econmica, xa que a pobreza de Dafnis non lle permite competir en regalos cos
outros pretendentes de Cloe, pero a aparicin onrica das Ninfas aportar a solucin,
envia-lo mozo en busca dunha bolsa de cartos que o naufraxio dos piratas deixara na
praia, co que este episodio adquire neste momento todo o seu relevo. O segundo xorde
cando o parsito Gnatn se namora de Dafnis e consegue que o amo llo deixe levar
cidade. Esta situacin provoca inmediatamente a revelacin primeiro da verdadeira
condicin de Dafnis e despois a de Cloe que xa se anunciara comezo da novela. Estes
acontecementos da segunda parte, que terminan en voda, estn preto do que era un
argumento da Comedia Nova.
A accin desenvlvese linealmente, e s en determinados momentos, sempre breves, os
protagonistas seguen camios paralelos, como un recordo do que pasaba nas outras
novelas, coas longas separacins dos amantes, e como unha mostra mis do gusto de
Longo pola simetra, como se aprecia en moitos outros lugares da obra. En IV,39 crtase
o fo dos acontecementos para anticipar, en poucas lias, o que foi dos amantes ata a fin
da sa vida. No captulo seguinte e ltimo vlvese presente para conta-la culminacin
amorosa dos mozos.
Perfectamente integrados no fo argumental insrense relatos mticos e lendas cunha certa
relacin co argumento xeral.
A novela foi dividida en doce seccins e cada unha delas en tres escenas. Neste modo de
composicin viuse a influencia da pintura pospompeiana. Longo pon por escrito as
escenas dun mural que conta unha historia de amor.

A obra est escrita con naturalidade e sinxeleza. A brevidade obriga a un ritmo rpido que
non lle quita realismo s situacins nin s personaxes.
A transmisin de Dafnis e Cloe
A novela de Longo chega ata ns nun manuscrito do sculo XIII e en varios bastante
posteriores dos sculos XVI XVIII. Todos eles se remontan a un nico arquetipo que
perdeu pouco a pouco cinco follas, de tal xeito que mentres o manuscrito mis antigo est
case completo, s demais fltalles mis cantidade de texto canto mis recentes son.
Como ata o sculo XIX non hai noticias do manuscrito do sculo XIII, as edicins que
haba ata este momento fixranse sobre texto mutilado. No 1810 Courier publica por
primeira vez unha edicin sobre o texto mis completo do manuscrito recn descuberto,
que ser o punto de partida de tdalas posteriores. No mesmo sculo XIX hai que
salienta-la de E. E. Seiler de 1843. Xa neste sculo, no 1916, publica J.M.Edmonds unha
nova edicin coas sas habituais conxecturas que a fan pouco recomendable. En 1932
aparece a de A.Karis, en 1934 a de G.Dalmeyda e en 1960 a de O.Schnberger, todas de
gran calidade. No 1987 publcase na coleccin Bud a edicin de J.R.Vieillefond, que
seguimos nesta traduccin, anda que discrepamos dela en lugares puntuais.
Traduccins casteln
Talvez cuestins morais fixeron que a novela de Longo non fose traducida casteln ata
1880, data na que Juan Valera publica a sa versin, moi libre, pero moi fermosa. Xa
neste sculo cremos que non paga a pena mencionar ningunha ata a de L.Rojas de 1981.
No 1982 aparece a excelente versin de M.Brioso, recomendable en tdolos aspectos.
BIBLIOGRAFA
Edicins
DALMEYDA, G.: Longus, Pastorales ("Daphnis et Chlo"), Pars, 1934 (2 ed. 1960).
Con traduccin francs.
EDMONDS, J. M.: Daphnis and Chloe, Londres-Nova York, 1916. Contn a traduccin
ingls, revisada, de G.Thornley de 1657.
KAIRIS, A.: Longus, Pastorales, Atenas, 1932.
ROJAS LVAREZ, L.: Longo. Pastorales de Daphnis y Cloe, Mxico, 1981. Con
traduccin casteln.
SCHNBERGER, O.: Longos, Hirtengeschichten von "Dafnis und Chloe", Berln, 1960
(3 ed.1989). Con traduccin alemn.
VIEILLEFOND, J. R.: Longus, Pastorales (Daphnis et Chlo), Pars, 1987. Con
traduccin francs.
Traduccins casteln e cataln
BRIOSO, M.: Longo, "Dafnis y Cloe", Aquiles Tacio, "Leucipa y Clitofonte", Jmblico,
"Babilnicas", Madrid, 1982.
BERENGUER AMENS, J., CUARTERO, F. J.: Dafnis i Cloe, Barcelona, 1981.
Estudios sobre novela
BASLEZ, M. F., HOFFMANN, P., TRD, M. (edd.): Le monde du roman grec. Actes
du colloque international tenu lcole normale suprieure (Paris 17-19 dcembre 1987),
Pars, 1992.
GARCA GUAL, C.: "Apuntes sobre la novela griega", Emerita I, 1969, pp. 29-53.
GARCA GUAL, C.: Los orgenes de la novela, Madrid, 1972.
GARCA GUAL, C.: "Idea de la novela entre los griegos y los romanos", EC 74-75,
1975, pp. 111-114.

GARCA GUAL, C.: "La invencin de la novela y la funcin social de los gneros
literarios en Grecia", Estudios de forma y contenido sobre los gneros literarios griegos,
Cceres, 1982, pp. 85-97.
HGG, T.: The Novel in Antiquity, Oxford, 1983.
LAVAGNINI, B.: Le origini del romanzo greco, Florencia, 1951.
MIRALLES, C.: La novela en la antigedad clsica, Barcelona, 1968.
PERRY, B. E.: The Ancient Romances, a Literary-historical Account of their Origins,
Berkeley, 1967.
ROHDE, E.: Der griechische Roman und seine Vorlufer, Leipzig, 1879 (4 ed.
Hildesheim 1960).
RUIZ MONTERO, C.: "El mdulo estructural de las novelas griegas y la Morfologa del
cuento de Propp", Cuad.Lit.4, 1979, pp. 75-84.
RUZ MONTERO, C.: "Los orgenes de la novela griega. Revisin crtica y nuevas
perspectivas", SPhS 5, 1981, pp. 273-301.
RUZ MONTERO, C.: "El anlisis del relato en la novela griega", Letterature classiche e
narratologia, Perugia, 1981, pp. 311-330.
RUZ MONTERO, C.: La estructura de la novela griega, Salamanca, 1988.
WALSH, P. G.: The Roman Novel, Cambridge, 1970.
Estudios sobre Longo
BRIOSO, M.: "Notas sobre Longo", Habis 10-11, 1979-80, pp. 105-118.
CRESCI, L. R.: "Il romanzo di Longo sofista e la tradizione bucolica", A & R, 26, 1981,
pp. 1-25.
FERNNDEZ GARCA, A.: "La composicin tridica del Dafnis y Cloe de Longo:
contenidos expresados con tres elementos", Fortunatae 1, 1991, pp. 19-26.
HUNTER, R. L.: A Study of Dafnis and Chloe, Cambridge, 1983.
ROMERO CRUZ, F.: "Sobre la transmisin textual de Longo", Emerita 46, 1978, pp.
131-135.
SCARCELLA, A. M. : La Lesbo di Longo Sofista, Roma, 1968.
SCARCELLA, A. M.: Struttura e tecnica narrativa in Longo sofista, Palermo, 1968.
VIRGILIO, R. Di.: "La narrativa greca damore. Dafnis e Cloe di Longo", Atti della
Accademia Nazionale dei Lincei, serie VIII, vol.XXXII, fasc. 4, Roma, 1991.
PROEMIO
1. Estando a cazar en Lesbos, nunha fraga das Ninfas vin o espectculo mis fermoso que
xamais vin: unha pintura, unha historia de amor. Fermosa era tamn a fraga, abondosa en
rbores, florida, con regueiros; unha nica fonte nutra todo, as flores e mailas rbores.
Pero a pintura era mis meiga, pola sa arte sobranceira e a sa aventura amorosa; de
maneira que moitos, mesmo estranxeiros, vian pola sa sona, para lles suplicaren s
Ninfas e para contemplaren o cadro. 2 Nel haba mulleres parindo e outras aquelando con
vurullos, menios expostos, rabaos crindoos, pastores que os adoptaban, mozos
prometndose, correra de piratas, acometida de inimigos. Cando outras moitas cousas, e
todas de amor, vin e admirei, posuume unha arela de lles replicar coa letra. 3 E logo de
me buscar un intrprete do cadro, fixen con esforzo catro libros, ofrenda a Amor, s
Ninfas e a Pan, logro deleitoso para tdolos homes, que mesmo sanar enfermo e
consolar magoado, traer lembranzas que estivo namorado e instruir que non
amou. 4 Pois nunca ningun escapou nin escapar do amor, mentres exista fermosura e
ollos para contemplala. Pero a ns que o deus nos conceda escribi-las coitas alleas

conservando o siso.
LIBRO I
1.1 Mitilene unha vila de Lesbos, grande e fermosa, pois est dividida por canles, entre
as que discorre o mar, e ornada con pontes de pedra luda e branca. Creras ver non unha
vila, senn unha illa. 2 Mais a cousa duns douscentos estadios desta vila de Mitilene,
haba un eido dun home rico, fermossima propiedade: montes criadores de caza, chairas
trigueiras, outarelos de videiras, pasteiros para os rabaos. E longo dunha praia largaca
de area donda, rompa o mar.
2.1 Un cabreiro, chamado Lamn, cando neste eido apacentaba o rabao, atopou un
menio aleitado por unha das cabras. Haba un acieiral, unha matagueira de silveiras,
con hedra vagando por riba, e herba velaa, a carn da cal estaba deitado o menio. Al a
cabra, corricando decote, desapareca a cada paso, e deixando o seu cabuxo, demoraba co
cativo. 2 Vixa Lamn as carreiras, compadecido do cabuxo desleixado, e no pino do
medioda, seguindo as pegadas, ve a cabra que o ten acochado con coidado, para non o
magoar cos pezuos pisar, e a este, que, como do peito da nai, chuchaba o chingo do
leite. 3 Abraiado, como natural, achgase e atopa un menio varn, rufo e fermoso,
entre vurullos mellores dos que corresponden sorte dun neno exposto. Pois haba unha
mantia prpura, unha fibela de ouro e unha espadia de puo de marfil.
3.1 Primeiro determinou levar unicamente os obxectos de recoecemento e deixa-la
crianza. Despois, avergonzado por non arremeda-la filantropa sequera dunha cabra,
agardando a noite, leva todo p da sa dona Mrtale, os obxectos de recoecemento, o
menio e a mesma cabra. 2 Como ela quedara perplexa de que as cabras pairan menios,
explcalle el todo: cmo o atopara desleixado, cmo o vira alimentarse, cmo sentira
vergonza de deixalo a morrer. Sendo ela do mesmo sentir, agachan as cousas que estaban
con el, teen o menio por seu e encomndanlle a cra cabra. E para que tamn o nome
do menio semellase de pastor, acordaron chamalo Dafnis.
4.1 Pasados xa dous anos de tempo, un pastor chamado Driante, que pastoreaba en
campos vecios, vn dar tamn el con achado e espectculo semellantes. Haba unha
cova de Ninfas, un penedo grande, oco por dentro, redondo por fra. 2 As estatuas das
mesmas Ninfas foran feitas na pedra: ps descalzos, brazos espidos ata os ombreiros,
cabeleiras desatadas ata o pescozo, cinto arredor do cs, sorriso no sobrancello; toda a
fasqua era a dun coro de danzantes. A boqueira da cova estaba mesmamente no medio do
gran penedo. 3 A auga que abrollaba dunha fonte, escorrer, formaba un regueiro, as que
tamn se estenda diante da cova un prado celmoso, por se nutrir coa lentura abondosa e
branda herba. Ficaban al canadas, frautas, sirinxes e clamos, ofrendas de vellos
pastores.
5.1 Ata este ninfeo achegbase a coto unha ovella parida de pouco, de xeito que moitas
veces semellaba extraviada. Coa idea de endereitala e facela virar s sas boas usanzas de
antes, dobrando un atume de vara verde semellando un lazo, achegouse penedo para a
apreixar al. 2 Pero, xa no sitio, non viu nada do que esperara, senn aquela, que lle daba
o ubre de guisa moi humana, para que con fartura zugase do leite, e a crianza, que, sen
choras, con ansia cambiaba dun teto a outro a sa boca limpa e radiante, porque a ovella
lle lamba a cara coa lingua cando xa quedaba farta de alimento. 3 Esta crianza era
feminina e cabo dela haba tamn vurullos e obxectos de recoecemento: unha cofia
recamada en ouro, zapatos dourados e argolas de ouro para os nocelos.
6.1 Considerando o achado cousa divina e aprendendo da ovella compaixn e amor

menia, ergue nos brazos a crianza, garda no fardelo os obxectos de recoecemento e

prgalles s Ninfas criar con presaxio favorable a sa suplicante. 2 E cando xa era o
momento de acadarma-lo rabao, despois de chegar cortella, explcalle sa dona o que
vira, amsalle o que atopara, encomndalle que a tea por fillia e que a cre s
agachadas coma propia. 3 Nape pois as se chamaba ela de seguida foi unha nai e
amaba a crianza coma se tivese medo de que a ovella a fixese de menos e, para que
resultase crible, ponlle tamn un nome de pastora: Cloe.
7.1 Estes menios medraron axia e revelbase neles unha beleza superior rstica. Xa
tia el quince anos de idade e ela dous menos, cando Driante e Lamn, unha mesma
noite, ven este soo. 2 Pareceulles que aquelas Ninfas da cova da fonte na que Driante
atopara o menio, entregaban a Dafnis e Cloe a un rapacio moi fachendoso e lindo, con
s nos ombreiros, que levaba pequenas frechas e un arquio. E o rapacio, alcanzando a
mbolos dous cunha soa frecha, mndalles de agora en diante pastorear, a el o rabao das
cabras, a ela o das ovellas.
8.1 veren este soo, desgustronse, xa que seran pastores e cabreiros aqueles s que
polos seus vurullos se lles anunciaba unha sorte sobranceira por mor dela cribanos
con alimentos mis finos e aprendanlle-las letras e tdalas cousas fermosas que a vida
campesia lles deixaba, pero resolveron obedece-los deuses no tocante a aqueles que
se salvaran por medio da providencia divina. 2 Comuncanse o soo un a outro e onda as
Ninfas fanlle un sacrificio rapacio das s pois non saban o seu nome e mndanos
de pastores cos seus rabaos, logo de lles aprender cada cousa: cmo cmpre pastorear
antes do medioda e volver pastorear cando alivia o tosteiro, 3 cndo os levar
bebedeiro, cndo os tornar corte; con cales hai que emprega-lo caxato e con cales s a
voz. Eles, moi ledos, aceptbano, coma se dun cargo importante se tratase, e amaban as
cabras e as ovellas mis do que adoita entre os pastores, ela porque lle apoa a unha
ovella a causa da sa salvacin e el porque lembraba que unha cabra o criara cando fora
abandonado.
9.1 Era o comezo da primavera e tdalas flores resplandecan nos bosques, nos prados e
nos montes. Haba xa zunido de abellas, rechoucho de paxaros cantadores, choutos de
aos recn nacidos: os cordeiros rebeiraban nos montes, zoaban nos prados as abellas, os
paxaros enchan cos seus cantos as fraguizas. 2 Inzaba todo un tempo tan bonanceiro que,
tenros e novos, deron en imita-lo que escoitaban e van; se escoitaban os cantos dos
paxaros, cantaban, se van as ovellas trouleando, saltaricaban con lixeireza, e, para
imitaren tamn as abellas, apaaban flores e unhas botbanas no colo e con outras tecan
coroas que lles levaban s Ninfas.
10.1 Facan todo en comn, xa que pastoreaban un preto do outro. E moitas veces Dafnis
arrecadaba as ovellas extraviadas, moitas veces Cloe faca baixar dos alpeiros as cabras
mis arrouzadas e por veces un coidaba mbolos dous fatos, cando o outro estaba
enredado nun xogo. Os seus xogos eran de pastores e de nenos. 2 Ela saa a apaar
dalgunha parte caules de abrtega e teca gaiolas para os grilos e, entretida nisto,
desleixaba as ovellas. El cortaba canas delgadas e furaba os treitos entre as nrregas e,
pegando unhas s outras con branda cera, ocupbase de toca-la sirinxe ata a noite. 3 E por
veces compartan o leite e o vio e poan en comn a comida que levaran da casa. E
mis axia un vera as sas ovellas e as sas cabras arredadas unhas das outras que a Cloe
de Dafnis.
11.1 Mentres eles xogaban a tales cousas, Amor argallou esta angueira. Unha loba, que

criaba uns cachorros novios, rispaba dos campos prximos moitas presas doutros
rabaos, porque precisaba pbulo abondo para a mantenza dos cachorros. 2 Xntanse
logo os aldens e pola noite escavan foxos dunha braza de longo e catro de fondo.
Esparexen boa parte da terra amoreada, levndoa lonxe, e, espallando ramallos secos e
longos por riba do buraco, btanlle o resto da terra, dndolle chan a traza de antes. De
xeito que, se unha lebre cruza correndo, rompa as plas que resultan mis febles cs
pallas, e se poida saber entn que non haba chan, senn imitacin do chan. Anda que
escavaron moitos foxos, as nos montes como nas chairas, non chegaron a colle-la loba,
porque ela se decataba de que era un chan enganoso; pero fixeron morrer moitas cabras e
ovellas e a pouco mis tamn a Dafnis deste xeito:
12.1 Uns godallos adoecidos deron en pelexar. Nunha turrada mis forte, un deles tronza
o corno do outro e este, doente e refungando, dse fuga. Pero o vencedor, indo atrs do
seu rastro, non lle d pausa fuxida. Dafnis, con mgoa polo corno e carraxe pola
fachenda, colle un pao e o caxato e persegue perseguidor. 2 E como tanto o que fuxa
coma o que con rabia o persegua non van ben o que tian baixo os ps, caen mbolos
dous nun burato, o bode diante e Dafnis atrs. E iso foi o que salvou a Dafnis, que o bode
lle servise de acocho na cada. 3 El agardaba chorando a que, se pasaba algn, o erguese.
Pero Cloe, que vira o acontecido, acode s alancadas onda o foxo e, decatndose de que
vive, chama en axuda a un vaqueiro dos campos vecios. 4 Este, cando chegou, buscaba
unha corda longa para que, collido dela e tirando dende arriba, puidese subir. E non haba
corda, pero Cloe, desatando o cinguidoiro, dllo vaqueiro para que o bote. E deste
xeito, eles, de p na beira, tiraron e el subiu axudando coas mans os tirns do cinguidoiro.
5 Izaron tamn o bode malfadado, que tia mbolos dous cornos tronzados: a tanto
chegou o escarmento polo macho vencido. Danllo como recompensa vaqueiro para ser
sacrificado e dispense a disimular ante os da casa unha acometida dos lobos contra
eles, por se algun o botaba de menos. volta, inspeccionan as ovellas e as cabras. E
cando atoparon que o rabao estaba en orde, tanto cabras coma ovellas, examinan,
sentados no torobelo dunha acieira, se Dafnis coa cada sangra por algunha parte do
corpo. 6 Non tia ningunha ferida nin sangraba por ningures, pero tia lixada de terra e
lama a cabeleira e mailo resto do corpo. Acordaron que se lavase antes de que Lamn e
Mrtale se decatasen do acontecido.
13.1 Indo con Cloe ata o ninfeo, dlle, para que ela o garde, o paxelio e mailo fardelo.
El achegouse fonte para lava-lo cabelo e o corpo todo. 2 Era o seu cabelo negro e mesto
e o seu corpo estaba crestado polo sol. Mesmo parecera que tomaba a cor da sombra do
cabelo. A Cloe, que o contemplaba, parecalle que Dafnis era fermoso e, como era a
primeira vez que llo pareca, pensaba que o bao era a causa da sa beleza. E tamn, lle
lava-las costas, a carne resultoulle donda no tacto, de xeito que ela adoito se apalpaba s
furtadelas por probar se o seu corpo era mis tenro. 3 E logo pois o sol xa devalaba
puxeron en marcha os rabaos cara casa e Cloe non tia ningn outro sentimento que
non fose a cobiza de ver baar a Dafnis de novo. 4 da seguinte, cando chegaron
pasteiro, Dafnis, sentado p da acieira de costume, tocaba a frauta e mesmo tempo
vixiaba as cabras, que estaban deitadas e coma se escoitasen as melodas, e Cloe, sentada
sa beira, miraba tamn o fato das ovellas, pero anda mis contemplaba a Dafnis. E
este, tocando a frauta, outra vez parecalle belo e de novo pensaba que a msica era a
causa da sa beleza, de modo que atrs del tamn ela tomou a frauta, por se as se volva
fermosa. 5 Convenceuno de que se baase outra vez e mirou como se baaba e, logo de

contemplalo, tocouno e, volta, gabbao de novo e a loanza era comezo de amor. A

rapaza abof que non saba o que lle pasaba, novia e criada na vida do campo e sen ter
odo a ningn outro menta-la palabra amor. Un desacougo apoderbase da sa alma e non
dominaba os seus ollos e balbuca a coto "Dafnis". 6 Descoidaba a comida, pola noite
velaba, tia o fato desleixado, nun instante ra, noutro choraba, tanto durmiaba como
logo saltaba. O seu rostro estaba esmacelado e por veces acendase co rubor. Feitos tales
non os fara nin unha xata picada por un tabn. Por veces, cando estaba soa, vanlle
palabras coma estas:
14.1 "Agora estou enferma, pero descoezo cal a mia enfermidade. Padezo e non teo
ferida. Estou magoada e non me morreu ningunha das ovellas. Quimome e estou sentada
na mesma sombra. 2 Cantas silveiras tantas veces me rabuaron e mais non chorei!
Cantas abellas me espetaron o seu aguilln e mais coma! Pero isto que me fere o meu
corazn mis punxente ca todo aquilo. Fermoso Dafnis: e tamn as flores. Fermosa
soa a sa sirinxe: e tamn os reiseores. Pero eles non me interesan. 3 Oxal me virase
na sa frauta, para que soprase a travs de min! Oxal nunha cabra, para que el me
apacentase! Perversa auga! S a Dafnis fixeches fermoso, en cambio eu baeime en
balde. Estou perdida, Ninfas queridas. Nin vs viestes valer a unha doncela criada entre
vs. 4 Quen vos poer coroas despois de min? Quen criar os aos malpocados?
Quen ter conta do grilo tareleiro, que con moitos traballos apreixei para que me
adurmiase co seu canto diante da cova? Agora non durmo por culpa de Dafnis e o grilo
tarela de balde".
15.1 Tal padeca e tal dica, buscando o nome do amor. Pero o vaqueiro Dorcn, que
erguera do foxo a Dafnis e mailo bode, un rapacio xa con barbuxa, sabedor dos feitos e
os nomes do amor, xustamente aquel da namorouse de Cloe e cantos mis pasaban mis
lle ferva a alma. E, sen botar conta de Dafnis, como neno que aquel era, determinou
conseguila con agasallos ou pola forza. 2 Levoulles como primeiros regalos, a el unha
frauta pastoril de nove canas unidas con bronce e non con cera, e a ela o pelello dun
cervelo dos que levan as Bacantes, que tia o pelo coma pintado de cores. 3 Dende que o
tiveron por amigo, el foise desentendendo pouco a pouco de Dafnis, en cambio a Cloe
levballe todolos das un queixo fresco ou unha coroa de flores ou unha maz madura.
Levoulle tamn unha vez un cuxo recn nacido e unha cunca adornada con ouro, e pitios
de paxaros dos montes. E ela, que descoeca as artes dun namorado, aledbase cando
reciba os regalos, pero anda se aledaba mis cando con eles poda agasallar a Dafnis. 4
E pois cumpra xa que Dafnis coecese as coitas do amor un da houbo unha rifa
entre Dorcn e mais el por cuestin de beleza. Cloe faca de xuz e o premio para o
vencedor era un bico de Cloe. Dorcn falou as o primeiro:
16.1 "Eu, rapaza, son mis ca Dafnis: eu son vaqueiro e el cabreiro. E vallo tanto mis
ca el canto os bois valen mis cs cabras. Eu son branco coma o leite e loiro coma o
cereal que mesmo vai ser segado e crioume unha nai, non unha besta. 2 En cambio este
pequeno e lampio coma unha muller e mouro coma un lobo. Pastorea bodes, e por iso
cheira a bravo, e tan pobre que non pode criar nin un can. Se, como din, unha cabra lle
deu o leite, non se diferencia nada dos cabuxos". 3 Tales foron as palabras de Dorcn e,
despois delas, falou Dafnis: "A min crioume unha cabra, como a Zeus. Pastoreo bodes
mis grandes cs teus bois. Pero non colln o cheiro deles, porque tampouco o colleu Pan,
anda que bode na sa maior parte. 4 Abndame o queixo e o pan do espeto e o vio
branco, tesouros de campesios ricos. Son lampio, tamn Dioniso . Mouro, e tamn o

xacinto. Pero vale mis Dioniso cs Stiros e o xacinto cs lirios. 5 Este loiro coma
unha raposa e barbudo coma un bode e branco coma unha muller da vila. E se tes que
bicarme a min, bicars a mia boca, pero deste, bicara-los pelos da sa barba. Lembra,
nenia, que a ti te criou unha ovella, mais con todo es fermosa".
17.1 Xa non esperou Cloe, senn que, compracida co afago e cobizosa dende haba
tempo de bicar a Dafnis, botouse a bicalo, sen experiencia e sen xeito, pero moi capaz de
lle acende-la alma. 2 Dorcn, magoado, marchou s alancadas procura doutro vieiro
para o amor. En cambio Dafnis, non coma se o bicasen, senn coma se o mordesen,
quedou de seguida desacougado e a mido arrepiaba e quera reprimi-lo axitado corazn
e deveca por mirar a Cloe. Pero cando a miraba, arroibbase todo. 3 Entn por primeira
vez quedou admirado coa sa cabeleira, porque era loira, e cos seus ollos, porque eran
grandes coma os dunha vaca, e co seu rostro, porque abof era mis branco c leite das
cabras: talmente coma se tivese ollos por primeira vez nese momento e antes estivese
cego. 4 Nin tomaba alimento, a non ser para petiscalo, e a bebida, se nalgn momento o
forzaban, levbaa s ata molla-la boca. Estaba calado o que antes era mis paroleiro cs
grilos, preguiceiro o que bula mis cs cabras. Ata o rabao estaba desleixado e a frauta
tirada. O seu rostro estaba mis amarelecido c herba no vern. Poase falangueiro
unicamente con Cloe e, se ficaba s, afastado dela, tresleaba consigo mesmo estas cousas:
18.1 "Que foi o que me fixo un bico de Cloe? Os seus beizos son mis delicados cs
rosas e a sa boca mis doce ca un favo de mel, pero o seu sculo mis ferinte c
aguilln dunha abella. Moitas veces biquei os cabuxos, moitas veces biquei os cadelos
recn nacidos e o cuxo que lle deu Dorcn. Pero este beixo algo novo. Viseme o
alento, sltame fra o corazn, fndeseme a alma, pero, anda as, quero bicala de novo. 2
Ouh condenada victoria! Ouh estraa doenza da que non podo dici-lo nome! Seica
Cloe probou algunha beberaxe cando me a bicar? E logo como non morreu? Como
cantan os reiseores e cala a mia frauta! Como choutan os cabuxos e eu estou sentado!
Como abrollan as flores e eu non tezo coroas! Florecen as violetas e mailo xacinto e
Dafnis esmrchase. Seica mesmo Dorcn vai amosar mellor feito ca min?".
19.1 Tal padeca o bo de Dafnis e tal dica, que por primeira vez probara os feitos e as
palabras do amor. O vaqueiro Dorcn, o namorado de Cloe, que vixiaba a Driante cando
espetaba unha planta preto dun bacelo de vide, achgase a el cuns queixios excelentes e
dllos como agasallo, porque era amigo seu de vello, de cando pastor. E empezando por
aqu, deu en falar do casamento de Cloe. 2 E se a tomaba por esposa, ofreca regalos
abondos e importantes, coma vaqueiro que era: unha parella de bois de labranza, catro
covos de abellas, cincuenta plantas de maceiras, un pelello de touro para facer zapatos, un
cuxo que xa non precisa leite cada ano. 3 As que Driante, enfeitizado polos agasallos, a
pouco mis consente no casamento. Mais, considerando que a moza era merecente dun
home mellor e co medo de que, se cadra, lle caesen desgracias irreparables no caso de ser
descuberto, desbotou o casamento, pediu escusas e rexeitou os mencionados agasallos.
20.1 Dorcn, como fracasara na sa segunda esperanza e perdera de balde uns bos
queixos, determinou poerlle a man derriba a Cloe, cando estivese soa. E advertindo que
cada da levaban os rabaos bebedeiro, unha vez Dafnis e outra a rapaza, argalla unha
argallada propia dun pastor. 2 Colle o pelello dun lobo grande que un touro matara cos
cornos cando pelexaba por defende-las vacas, e pono arredor do seu corpo tapndose ata
os ps, de xeito que as patas dianteiras cubran as mans e as traseiras as pernas ata o
calcaar e o burato do bico envolva a cabeza coma o casco dun hoplita. 3 Logo de se

virar en besta o mellor que puido, achgase p da fonte onde beban as cabras e as
ovellas despois de pastar. A fonte estaba nun fondal e, arredor dela, o lugar todo era
agreste, con espios, silveiras, zimbro baixo e cardos. 4 Mesmo un lobo verdadeiro
doadamente podera estar al escondido axexando. Dorcn, al agachado, espreitaba a
hora de abeberar e tia moita esperanza de lle bota-las mans a Cloe, estarrecndoa coa
sa fasqua.
21.1 Pasado pouco tempo, Cloe faca baixa-los rabaos ata a fonte, mentres deixaba a
Dafnis cortando ramallo verde para alimento dos cabuxos despois do pasto. 2 E os cans
que a seguan para garda-las ovellas e mailas cabras, galistrando co olfacto, coma cans
que eran, descubriron a Dorcn que xa buligaba para ataca-la rapaza e, ladrndolle
enrabiadamente, chimpronse enriba do lobo. E, pondose arredor, antes de que el, coa
pavura, se puidese erguer totalmente, trabbanlle no pelello. 3 Entrementres, el,
avergonzado pola evidencia e protexido polo pelello que o cubra, ficaba silandeiro na
fraguiza. Pero cando Cloe, atordada ante o primeiro que vira, chamou en auxilio a Dafnis,
e os cans, tirndolle do pelello, pillaban o seu corpo, daquela el, con laios, pregaba o
socorro da rapaza e mais de Dafnis que xa se achegaba. 4 Axia acalaron os cans,
chamndoos do xeito acostumado, e levaron ata a fonte a Dorcn, que a trabado nas
coxas e mais nos ombreiros, lavronlle as trabadas por onde lle entraran os dentes e
cubrronllas con cascas secas de olmeiro logo de machicalas. 5 Por inexperiencia nas
afoutezas amorosas, tiveron o disfrace do pelello por un xogo de pastor e non se
alporizaron, senn que o consolaron e o despediron, levndoo pola man un pedazo.
22.1 Este, logo de pasar por tal perigo e a salvo de boca de can, non de lobo, como se di,
coidaba do corpo. E Dafnis e Cloe pasaron moitos traballos ata a noite para acadarma-las
cabras e mailas ovellas; 2 pois, estarrecidas polo pelello e axitadas polos ladridos dos
cans, unhas ralbaran polos penedos e outras baixaran correndo ata o mesmo mar. E abof
que estaban adestradas para obedecer a unha voz, para quedar enfeitizadas coa sirinxe e
para se arrecadar palmeo da man, pero, nese intre, o medo orixinulle-lo esquecemento
de todo. 3 E, atopndoas polas pegadas como a lebres, levronas cortella con traballo.
Aquela foi a nica noite que durmiron un sono fondo e tiveron na sa canseira un
remedio da mgoa do amor. 4 Pero chegar novamente o da, outra vez sufran as
mesmas angurias. Alegrbanse de se veren, magobanse se separaren, padecan,
arelaban algo e descoecan o que queran. Tan s saban que a el o perdera un bico e a
ela un bao.
23.1 Queimbaos tamn a estacin do ano. Era xa o remate da primavera e o comezo do
vern e todo estaba en sazn: as rbores con froito, as searas co cereal. Doce era o renxerenxe das chicharras, delicado o arrecendo da froita, tenro o bear das ovellas. 2 Parecera
que mesmo os ros cantaban flundo manseniamente, os ventos tocaban a sirinxe
soprando entre os pieiros, as mazs caan na terra por amor e o sol, amante da beleza,
desvesta a todos. Dafnis, afervoado por todas estas cousas, metase no ro e babase
unhas veces e outras daba en pescar no remuo de peixes. A mido tamn beba para
apaga--la ardencia interior. 3 E Cloe, logo de muxi-las ovellas e as mis das cabras,
botaba moito tempo en calla-lo leite, xa que as moscas teimaban en amolala e picala se as
escorrentaba. Logo despois, unha vez que lavaba a cara, corobase con plas de pieiro e
cinguase co cervelo e, enchendo a cunca de vio e mais de leite, beba en comn con
Dafnis.
24.1 Mais, chegado o medioda, os seus ollos xa quedaban cativados. Pois ela, cando

miraba a Dafnis espido, enchase da sa cumprida beleza e derretase sen poder tachar
ningunha parte do seu feito. E el, cando a va co cervelo e a coroa de pieiro tendndolle
a cunca, cra ver unha das Ninfas da cova. 2 Entn, rispballe da cabeza as plas de
pieiro e corobase el mesmo, bicando antes a coroa. E ela, mentres el se baaba e estaba
espido, vesta as sas roupas, bicndoas antes tamn ela. 3 Nalgn momento ata se tiraron
mazs un outro e, peiteando as cabeleiras, enfeitbanse mutuamente as cabezas. E ela
comparou o cabelo del, porque era negro, cos mirtos, e el o rostro dela cunha maz,
porque era branco e rosado. 4 El aprendalle a toca-la sirinxe e, cando ela comezaba a
soprar, o rapaz arrebatballe a sirinxe e percorra as canas cos beizos. E semellaba
instrula cando se ela trabucaba, pero con disimulo bicaba a Cloe por medio da sirinxe.
25.1 Mentres el tocaba a frauta polo medioda e os rabaos ficaban sombra, Cloe, sen se
decatar, durmiaba. Dafnis, cando descubra isto, tiraba a sa frauta e, insaciable, paseaba
a mirada por toda ela, como sen sentir vergonza, e, mesmo tempo, en secreto
marmexaba quedio: 2 "Como dormen os seus ollos! Como alenta a sa boca! Nin as
mazs nin as fragas valen tanto. Pero temo bicala. O seu beixo traba no corazn e,
talmente coma o mel novo, fai entolecer. Teo medo, non sexa que a desvele cando a
bique. 3 Ouh chicharras lariqueiras que non a deixarn durmir con tanto renxer! Pero
tamn os bodes dan en bate-los cornos na pelexa! Ouh lobos mis medrns ca raposas,
que non os rapinaron!"
26.1 Mentres estaba el en tales falencias, unha chicharra, que fuxa dunha andoria que
quera pillala, caeu no seo de Cloe. A andoria que a persegua non foi quen a collela,
pero, como no acoso se achegou tanto a ela, deluvou as sas meixelas coas s. 2 Ela, que
non saba o que pasara, sau do sono cun forte berro. Pero, cando viu a andoria voando
preto e a Dafnis rindo do seu medo, deixou de tremer e esfregaba os ollos que anda
cobizaban durmir. 3 Dende o seo a chicharra renxeu coma un suplicante que recoece o
favor da salvacin. Novamente berrou Cloe e Dafnis deu en rir e, aproveitando o adaxo,
meteulle as mans no peito e sacou fra a boa da chicharra, que nin na sa man dereita
calaba. Ela mirouna xubilosa, colleuna, bicouna e pxoa de novo no seo mentres segua a
cantar.
27.1 Dunha vez deleitounos o arrolo pastoril dunha pomba que chegaba da fraga, e como
Cloe quera saber qu dica, aprendeullo Dafnis, contndolle esta repetida historia: 2
"Houbo, rapaza, unha rapaza igualmente fermosa e que as pastoreaba moitas vacas
nunha fraga. Tamn era cantareleira e as vacas deleitbanse coa sa msica e
pastorebaas sen pancada de caxato nin picada de aguillada, senn que, sentada p dun
pieiro e coroada coas sas ramas, cantaba a Pan e a Pitis, e as vacas ficaban onda a sa
voz. 3 Un neno que pastoreaba vacas non moi lonxe, fermoso tamn el e cantareleiro
coma a rapaza, xustando cun cantar, amosou, pola sa parte, unha voz mis forte, porque
era varn, e doce, porque era neno, e enfeitizando as oito mellores vacas, levounas sa
propia peada. 4 Adoece a rapaza co dano do seu rabao e coa derrota no canto, e
prgalles s deuses tornarse paxaro antes de voltar casa. Acceden os deuses e fan dela
este paxaro, montaraz coma a rapaza e melodioso coma ela. E anda agora denuncia a sa
desgracia co seu canto, porque busca as vacas perdidas".
28.1 Tales deleites lles traa o vern. Pero cando o outono estaba na plenitude e os acios
en sazn, uns piratas tirios que levaban un barco cario para non parecer brbaros,
abeiraron xunto campa e, desembarcando con puais e petos, rispaban todo o que lles
via man: vio recendente, trigo abondo, mel de panal. Ata levaron algn boi do

armento de Dorcn. 2 E collen tamn a Dafnis, que erraba pola beira do mar, pois Cloe,
como rapaza que era, sacaba mis tarde as ovellas de Driante, por medo s pastores
recachados. Cando viron un rapaz grandio, garrido e de mis vala c tomada dos
campos, sen facer caso nin das cabras nin das outras agras, levrono s naves, mentres el
choraba apurado e berraba por Cloe. 3 Soltando as amarras de contado e aplicndose coas
mans s remos, navegaban mar adentro. Mentres, Cloe, que lle levaba de regalo a Dafnis
unha frauta nova, faca baixa-lo rabao. Cando ve as cabras remexidas e escoita que
Dafnis cada vez lle berraba mis, deixa as ovellas, chimpa a frauta e vai s alancadas
onda Dorcn para pedir axuda.
29.1 Pero este xaca tundido pola forte malleira dos piratas, case sen folgos e verquendo
moito sangue. Cando viu a Cloe, retomou pequenas fascas polo seu antigo amor e dixo:
"Eu, Cloe, estarei morto de aqu a pouco, porque os impos piratas, cando loitaba polas
mias vacas, me derrubaron como a unha vaca. 2 Pero ti, slvame a Dafnis, vngame a
min e acaba con eles. Eu aprendinlles s mias vacas a segui-lo son da sirinxe e a
persegui-la sa meloda, anda que anden a pastar ben lonxe. Ti vai, colle esta sirinxe e
sopra nela aquela meloda que lle aprendn unha vez a Dafnis e Dafnis a ti. O resto ser
cousa da sirinxe e das vacas que estn al. 3 Regloche esta mesma sirinxe coa que
vencn en xusta a moitos vaqueiros e cabreiros. Ti, en troques disto, bcame mentres
anda estou vivo e chrame cando estea morto. E cando vexas que outro leva as vacas,
lmbrate de min".
30.1 Tal dixo Dorcn e, mesmo tempo que bicaba por ltima vez, co beixo e a voz
entregou a alma. E Cloe, collendo a frauta e poendo os beizos nela, tocaba o mis forte
que poda. Escitana as vacas e recoecen a cancin, e nun mesmo arruzo, bruando,
preciptanse no mar. 2 Como o brinco forte fora nun s bordo da nave e co chimpo das
vacas se abrira unha fenda no mar, a nave emborcou e, cando se cerraron as ondas,
afundiu. Os homes botronse fra sen teren igual esperanza de salvacin. 3 Pois os
piratas levaban pendurados os coitelos e an revestidos cos petos de escamas e calzaban
caneleiras ata media perna. En cambio Dafnis estaba descalzo, porque andaba a pastorear
nunha camposa, e medio espido, porque anda era a tempada da quentura. 4 A aqueles,
logo de nadar un pouco, as sas armas levronos fondo. Sen embargo Dafnis quitou
doadamente a sa roupa, anda que se cansaba de nadar, xa que antes tan s nadara nos
ros. 5 Pero despois, aprendendo da necesidade o que tia que facer, botouse no medio
das vacas, colleu coas das mans dous cornos de das vacas e deixbase levar no medio,
sen esforzo e sen canseira, coma quen leva un carro. 6 Pois unha vaca nada ben mellor do
que nada un home: ganlle unicamente os paxaros acuticos e os propios peixes. E unha
vaca nadando non morrera a non ser que lle caesen os pezuos se enchouparen. Son
testemua deste conto os moitos lugares do mar chamados "Paso da vaca".
31.1 As foi como se salvou Dafnis, fuxindo, contra toda esperanza, de dous perigos: dos
piratas e do naufraxio. Despois de sar da auga e atopar en terra a Cloe, que ra e choraba
a un tempo, btase s seus brazos e pregntalle con que intencin tocara a frauta. 2 Ela
cntalle todo: a carreira ata Dorcn, o adestramento das vacas, cmo lle mandou toca-la
frauta e que Dorcn morrera. O nico que non mentou, por recato, foi o beixo. Acordaron
honrar seu benfeitor e, cos seus parentes, foron soterra-lo malpocado Dorcn. 3
Puxronlle derriba moita terra, plantaron moitas plantas de xardn e penduraron para el as
primicias dos seus traballos. Pero tamn fixeron libacins con leite, espremeron acios de
uvas e crebaron moitas frautas. 4 Escoitronse os brados chorns das vacas e vronse, cos

brados, algunhas carreiras desordenadas. Segundo o parecer de pastores e cabreiros, isto

era o pranto das vacas polo vaqueiro morto.
32.1 Despois do enterro de Dorcn, Cloe leva a Dafnis, para lavalo, p das Ninfas,
dentro da cova. E ela, vista de Dafnis por primeira vez nese momento, lava o seu corpo
branco e nidio pola sa beleza, que non precisaba de ningn bao para ser fermoso. 2 E
apaando cantas flores son propias desa tempada, coroaron as estatuas, e como ofrenda,
penduraron do penedo a frauta de Dorcn. E logo disto, foron pasar revista s cabras e s
ovellas. 3 Estaban todas deitadas, sen pastar nin bear, mis ben, penso eu, con morria
por Dafnis e Cloe que non aparecan. Por certo que, cando eles se deixaron ver e lles
berraron como de costume e tocaron a frauta, as ovellas levantrose e deron en pastar e as
cabras choutaron refungando, como compracidas polo salvamento do seu cabreiro
habitual. 4 Mais Dafnis non foi quen de convence-la sa alma para que se aledase,
despois de ver a Cloe espida e descuberta a beleza antes agochada. Doalle o corazn,
como rillado por velenos, e unhas veces botaba o alento con axitacin, coma se algun o
perseguise, e outras faltballe, coma se o tivese esgumiado polas carreiras anteriores.
Parecalle que o bao era mis temible c mar. Pensaba que a sa alma anda estaba no
medio dos piratas, tan novo e rstico era e tan descoecedor da piratera de Amor.
LIBRO II
1.1 Como o outono xa estaban na sa plenitude e a vendima se lles botaba encima, todos
andaban a traballar nos campos. Este aquelaba os lagares, aquel limpaba bocois, o outro
teca paxos. 2 Ocupbase un dun pequeno podn para cortar acios, outro dunha pedra coa
que poder espreme-lo zume dos acios e outro do vimbio seco escascado a golpes, para
poder leva-lo mosto pola noite coa sa luz. 3 Deixaron pois Dafnis e Cloe as cabras e as
ovellas para se botar unha man un outro. El carretaba acios nos paxos e, botndoos nos
lagares, pisbaos e levaba o vio s bocois. Ela amaballe-la comida s vendimadores e,
para beber, gardballe-lo vio mis vello e vendimaba as uvas mis baixas. 4 Pois en
Lesbos toda a videira baixa, non da que est polo alto nin da que agatua polas rbores,
senn da que espalla os sarmentos por abaixo e inza coma a hedra. Ata un neno chegara
a un acio, ceibadas hai pouco as sas mans dos vurullos.
2.1 Como era natural na festa de Dioniso e do nacemento do vio, as mulleres chamadas
dos campos vecios para axudar co vio, poan os ollos en Dafnis e gababan a sa
beleza por ser semellante de Dioniso. E unha das mis rachadas bicouno, e iso
provocou a Dafnis e magoou a Cloe. 2 Os que estaban nos lagares lanzbanlle a Cloe
voces de moitas cores e, coma Stiros diante dunha Bacante, saltaban con furia e
pregaban volverse ovellas e ser pastoreados por ela. As que agora era ela a que folgaba e
el o que se doa. 3 Pregaban que a vendima rematase axia e ocupa-los lugares de
costume, e no sitio dos berros toscos, escoita-la frauta ou os mesmos beos das ovellas. 4
Cando, pasados poucos das, as videiras estaban vendimadas, os bocois tian o mosto e
xa non se precisaban tantas mans, fixeron baixa-los rabaos ata a campa e, moi ledos,
fronse axeonllar p das Ninfas, levndolles acios nos seus sarmentos, primicia da
vendima. 5 Tampouco no tempo anterior pasaran nunca por al con desleixo, senn que,
cando comezaban o pastoreo, sempre se achegaban, e cando voltaban do pastoreo,
axeonllbanse e tdalas veces lles levaban algo: unha flor, unha froita, unha pla verde ou
unha libacin de leite. 6 Por iso despois recibiron recompensas dos deuses. Pero por este
tempo, cans, como quen di, ceibados das ataduras, trouleaban, tocaban a sirinxe, cantaban
e pelexaban cos bodes e mais coas ovellas.

3.1 Mentres eles reloucaban, achgase un vello vestido cunha pelica, calzado con
sandalias, que levaba pendurado un fardelo, e o tal fardelo era vello. Sentando cabo deles,
falou as: 2 "Eu son, rapaces, o vello Filetas, que tanto cantei a estas Ninfas e tanto toquei
a frauta para aquel Pan e guiaba s coa mia msica un gran rabao de vacas. Veo para
vos amosar canto vin e para vos anunciar canto escoitei. 3 Teo unha horta que, dende
que deixei de ser pastor por culpa da vellez, traballei coas mias mans, collendo dela en
cada tempada todo canto as tempadas traen: 4 na primavera rosas, lirios, xacintos e
violetas de das clases, no vern mapoulas, peras e toda clase de mazs, agora videiras,
figueiras, granados e mirtos verdes. 5 Nesta horta vense xuntar pola maancia
bandadas de paxaros, uns na procura da mantenza, outros para cantar, xa que est cuberta,
sombra e regada por tres fontes. Se un derrubase a sebe darredor, crera ver un bosque".
4.1 "Cando entraba hoxe polo medioda, aparece mia vista, debaixo dos granados e
dos mirtos, un neno que levaba froitos dos mirtos e granadas, branco coma o leite, loiro
coma o lume, resplandecente como baado de hai pouco. Estaba espido e s. Xogaba
coma se recolleitase en horta propia. 2 Eu fun atrs del para pillalo, por medo a que, na
sa fachenda, tronzase os mirtos e mailos granados. Pero el fuxa con bulideza e
facilidade, unhas veces correndo debaixo das roseiras, outras agachndose debaixo das
mapoulas, coma un pitio de perdiz. 3 Moitas veces pasei traballos perseguindo cabuxos
de leite, moitas veces me cansei correndo atrs dos cuxos recn paridos, pero este era
unha cousa bulideira e imposible de cazar. Cansado, como vello que son, arrimndome
bastn e vixiando mesmo tempo que non fuxise, pregunteille de quen dos vecios era e
con que idea recolleitaba en horta allea. 4 El non respondeu, senn que, parado al cerca,
ra solermio e lanzaba mirtos contra min e non sei como me enfeitizou para acalma-la
mia carraxe. Eu pedinlle que viese s mias mans xa sen temer nada e xureille polos
mirtos que o deixara marchar, dndolle ademais mazs e granadas, e que sempre lle a
permitir recolle-los froitos e apaa-las flores, se obtia del un nico bico".
5.1 "Entn, rindo abertamente, emitiu unha voz como non a ten a andoria nin o reiseor
nin o cisne, anda que chegase a ser tan vello coma min: a min, Filetas, bicarte non me
costa ningn traballo. Pois teo eu mis arela de que me biquen ca ti de te volver novo.
Pero mira se o regalo che vai coa idade. 2 Non che valer de nada a vellez para non me
perseguir despois deste nico bico. Son malo de cazar para un falcn e para unha aguia e
mesmo se hai algn outro paxaro mis lixeiro ca eles. Abof non son un neno, anda que
pareza un neno; contrario, son mis vello ca Crono e mesmo ca todo o tempo. 3 Ben sei
que ti, cando mozo, pastoreabas naquela lomba a ta cumprida peada e eu ficaba ta
beira, mentres ti tocba-la frauta p daquelas acieiras, cando namorabas a Amarilis.
Pero ti non me vas, anda que me puxese ben cerquia da ta moza. Eu dei- cha e xa tes
fillos, bos vaqueiros e labregos. 4 Agora son pastor de Dafnis e mais de Cloe. E cada vez
que os xunto pola maancia, veo ta horta e delitome coas flores e coas plantas e
bome nas fontes. Por iso son fermosas as flores e mailas plantas, porque estn regadas
cos meus baos. 5 Mira se est tronzada algunha pla, se che colleron algunha froita, se a
raz dalgunha flor est amagallada, se algunha fonte est toldada e aldate porque e-lo
nico home que viu este menio na sa vellez.
6.1 "Logo de dicir isto, ergueuse sobre os mirtos coma un pitio de reiseor, e indo de
rama en rama polo medio das follas, gabeou ata o cotorio. Vinlle entn s nos ombreiros
e un arquio entre as s e os ombreiros e logo xa non vin nada disto nin a el. 2 Se non me
naceron en balde estas canas e coa vellez non teo o siso mis aparvado, a Amor, rapaces,

estades consagrados e Amor mira por vs".

7.1 Compracronse moito, coma se escoitasen unha fbula e non un relato, e preguntaban
qu era Amor, un neno ou un paxaro, e cal era o seu podero. De novo falou Filetas:
"Amor un deus, rapaces, novo, fermoso e voandeiro. Por iso que se alegra coa
xuventude, persegue a beleza e pon s nas almas. 2 Pode o que non pode Zeus. Ten
dominio sobre os elementos, ten dominio sobre os astros, ten dominio sobre os deuses,
seus semellantes: nin vs tedes tanto dominio sobre as cabras e sobre as ovellas. 3
Tdalas flores son obra de Amor. Estas plantas son creacin del. Por el flen os ros e
sopran os ventos. 4 Tamn vin eu un touro namorado, e bruaba coma se o picase un
tabn, e un bode que amaba a unha cabra e que a segua a tdolos sitios. Eu mesmo fun
novo e estiven namorado de Amarilis. Nin me lembraba da comida nin cataba a bebida
nin colla o sono. 5 Doame a alma, latexbame o corazn, tia o corpo estalecido.
Berraba coma se me mallasen, calaba coma se estivese morto, mergullbame nos ros
coma se ardese. 6 Invocaba a axuda de Pan, porque tamn el estivo namorado de Pitis.
Louvaba a Eco porque chamaba o nome de Amarilis atrs de min. Crebaba as frautas
porque enfeitizaban as mias vacas, pero non traan a Amarilis. 7 Pois non hai remedio
para Amor, nin que se beba nin que se coma nin que se conte en cantigas, a non ser bico e
aperta e deitarse xuntos cos corpos espidos".
8.1 Filetas, despois de dar tal leccin, marcha con algns queixos e un cabrito xa con
cornos como regalo deles. Cando quedaron ss e despois de escoitaren por primeira vez o
nome de Amor, as sas almas esmoreceron co padecemento e pola noite, de volta s seus
cortellos, comparaban as sas experiencias co que escoitaran: 2 "Sofren os namorados,
tamn ns. Desdixanse no mesmo que ns nos desdeixamos. Non poden durmir: tamn
iso nos pasa agora a ns. Cren arder e tamn en ns hai lume. Devecen por se veren: por
iso polo que pregamos que vea o da mis axia. 3 Abof isto o amor e ammonos
sen sabelo. Se isto o amor e eu o namorado, por que sufrimos as e por que nos
buscamos un outro? Verdadeiro todo o que dixo Filetas. 4 O neno da horta
apareceulles s nosos pais naquel souto e mandou que ns pastoreasmo-los rabaos.
Como pillalo? pequeno e escapar. E como escapar del? Ten s e pillaranos. 5
Cmpre correr onda as Ninfas buscando o seu auxilio. Pero tampouco axudou Pan a
Filetas cando estaba namorado de Amarilis. Hai que procurar cantos remedios dixo, bico
e aperta e deitarse espidos no chan. Vai fro, pero aturarmolo, a exemplo de Filetas".
9.1 Tal a sa escola nocturna. E cando da seguinte levaron os seus fatos pasteiro,
se veren, bicronse mutuamente, o que nunca antes fixeran, e enlazando os brazos,
apertronse. Pero demoraban o terceiro remedio, deitarse espidos, pois era abondo
ousado, non s para doncelas senn tamn para cabreiros mozos. 2 E outra vez a noite
coa vixilia e a memoria do acontecido e o reproche do que quedara sen facer. "Bicmonos
e non valeu de nada. Apertmonos e case nada mis. Daquela deitarse o nico remedio
do amor. Hai que probar tamn iso. Seguramente niso haber algo mellor que nun bico".
10.1 Despois de tales matinacins, como natural, tamn os soos que viron foron de
amor, de bicos e apertas. E canto non fixeran polo da, fixrono en soos: deitbanse
espidos un co outro. 2 As, da seguinte, erguronse anda mis posudos polo deus e
nun asubo levaron os rabaos cobizosos dos bicos. E, se veren, botaron a correr cun
sorriso. 3 E logo vieron os bicos e seguiu o se arrodear cos brazos, pero o terceiro
remedio demorbase, porque non se atreva Dafnis a mentalo nin quera Cloe comezar,
ata que cadrou que tamn iso fixeron.

11.1 Sentados na coza dunha acieira, un cerca do outro, gustando da delicia dos bicos,
non se daban fartado de pracer. As apertas dos seus brazos preludiaban a estreita unin
das bocas. 2 Na presin destes abrazos, nun momento no que Dafnis a atrae con mis
forza, Cloe recstase un pouco de lado. Tamn el se deixa caer con ela, segundoa no
bico. E recoecendo a imaxe dos soos, estiveron deitados durante moito tempo coma se
os atasen. 3 Como non saban nada do que via logo e pensaban que isto era o cumio do
pracer amoroso, despois de pasar en balde o mis do da, separronse e levaron de volta
os rabaos, cheos de xenreira contra a noite. Se cadra teran feito algo do de verdade, se
non caese sobre toda aquela campa un balbordo coma este.
12.1 Uns mozos ricos de Metimna que determinaron adica-la tempada da vendima a
folgar fra da casa, botando un barco pequeno e poendo os serventes de remeiros,
navegaban cabotaxe longo dos campos de Mitilene que estaban a carn do mar. 2 Pois
a beiramar ten bos portos e est enfeitada con pazos pomposos e continuos sitios de bao
e hai parques e fragas: uns son obras da natureza, outros habelencias de homes e todos
fermosos para deleite dos novos. 3 Mentres navegaban cabotaxe e atracaban, non facan
ningn mal e folgaban con brincadeiras diversas, unhas veces pescando, dende un penedo
prominente, peixes das rochas con anzois pendurados da fina lia das canas, outras
pillando con cans e redes as lebres que fuxan do barullo das videiras. 4 Interesronse
tamn pola caza de paxaros e colleron con panterlos gansos bravos, parrulos e avetardas,
de xeito que o deleite tamn lles proporcionaba proveito para a mesa. Se algo precisaban,
obtano das xentes dos campos, pagando mis bolos do que vala. 5 S necesitaban
pan, vio e teito. Pois, coa tempada de outono xa comezada, non lles pareca seguro ficar
no mar. De maneira que tamn arrousaban o barco ata a terra por medo a unha noite de
inverna.
13.1 Un dos labregos, que para erguer unha pedra que espremese os acios pisados
precisaba dunha corda, xa que a anterior esgazara, foi ata o mar s agachadas e achegouse
barco, que quedara sen vixilancia, desatou a amarra e, levndoa sa casa, empregouna
para o que precisaba. 2 Pola maancia, os rapaces de Metimna andaban a buscaba-la
amarra e como ningun declaraba o roubo logo de lles facer algn reproche s seus
hospedeiros, saron a navegar. Despois de costear trinta estadios, fondean xunto s
campos nos que vivan Dafnis e mais Cloe, porque lles pareca que a camposa era boa
para a caza das lebres. 3 Pero non tian corda para ata-la amarra, as que torcendo un
longo vimbio verde para facer unha corda, ataron con ela o barco terra dende o extremo
da popa. Despois de ceiba-los cans para que uliscasen, estenderon redes nos sitios dos
camios que lles parecan axeitados. 4 Pero os cans, correndo e a ladridos, escorrentaron
as cabras. E estas deixaron as montaas e lanzronse ata preto do mar. Como na area non
tian nada que comer, achegndose barco as mis afoutadas delas comeron o vimbio
verde co que estaba atada a nave.
14.1 Haba tamn algo de maraxe no mar, con vento que sopraba das montaas. As que,
de seguida, o devalo das olas arrastrou o barco desatado e levouno ata o mar ancho. 2
Cando os de Metimna se decataron, uns corran cara mar, outros acadaban os cans, e
todos berraban, de maneira que, escoitalos, se xuntaron tdolos dos campos vecios.
Pero non valeu de nada, porque, acrece-lo vento, o barco foi levado pola ralleira cunha
rapidez irresistible. 3 Os metimnenses, se veren desposudos de non poucos bens,
buscaron o pastor das cabras e, cando atoparon a Dafnis, mallaron nel e esprono. E ata
houbo un que quitou unha trenla e lle torceu os brazos para atalo. 4 E el berraba mentres

o mallaban e pregballe s campesios e chamaba no seu auxilio de primeiros a Lamn e

a Driante. Enfrontronse estes, vellos endurecidos e de brazos enfortecidos polos labores
dos campos, e demandaron que se celebrase un xuzo sobre as cousas acontecidas.
15.1 Como tamn os outros eran do mesmo parecer, poen como xuz a Filetas, o
vaqueiro, pois era o mis vello dos presentes e tia sona de extraordinaria ecuanimidade
entre os aldens. Primeiro fixeron a acusacin os metimnenses, con clareza e concisin,
xa que tian por xuz un vaqueiro. 2 "Viemos a estes campos coa idea de cazar.
Deixmo-lo barco na beiramar atado cun vimbio verde e ns, cos cans, andabamos a
buscar caza. Nisto que as cabras deste baixan ata o mar, comen o vimbio e ceiban o
barco. 3 Xa o viches arrastrado polo mar, de cantos bens pensas que vai cheo? Canta
roupa se perdeu, canto equipamento de cans, cantos cartos? Con eles poderanse mercar
estas campas. En troques disto, temos mentes de levar a este, que un mal cabreiro que
pastorea as cabras beira do mar coma un marieiro".
16.1 Tales foron as acusacins dos metimnenses. Dafnis estaba brizado pola malleira,
pero, cando viu a Cloe seu lado, esqueceu todo e falou as: "Eu pastoreo as cabras con
moito xeito. Nunca un alden me acusou de que unha cabra mia trincara na sa horta ou
tronzara os gromos dunha videira. 2 Estes son malos cazadores e teen mal adestrados os
cans, que, correndo tanto e ladrando forte, as perseguiron coma lobos dende as montaas
e as campas ata o mar. 3 Que comeron o vimbio!: porque na area non tian nin herba nin
albedro nin tomio. Que se perdeu o barco co vento e co mar!: iso cousa da inverna,
non das cabras. Que a dentro roupa e cartos!: e quen con siso crer que un barco con
tales cousas tia un vimbio como amarra?".
17.1 Despois disto Dafnis deu en chorar e moveu s labregos a unha fonda compaixn,
as que Filetas, o xuz, xurou por Pan e polas Ninfas que Dafnis non incorrera en delicto
algn, nin tampouco as cabras, pero si o mar e mailo vento, dos que outros eran xuces. 2
Non convenceu Filetas coas sas verbas s metimnenses, senn que estes, levados pola
carraxe, arrastraban de novo a Dafnis e queran atalo. 3 Entn os da aldea, alporizados,
pinchan enriba deles coma estornios ou grallas, e axia lles arrebatan a Dafnis, que xa
pelexaba tamn pola sa conta, e axia os fan fuxir zoupndolles con paos. E non
marcharon ata que os botaron dos seus lindeiros a outros campos.
18.1 Mentres aqueles perseguan s metimnenses, Cloe, en total aquedanza, leva a Dafnis
onda as Ninfas, lvalle a cara, ensanguentada por unha labazada que lle partira o nariz, e
sacando do fardelo un anaco de pan lvedo e un cacho de queixo, dllos a comer. E sobre
todo fixo que el se restablecese cun bico doce coma o mel que lle deu cos seus tenros
beizos.
19.1 Esta vez a desgracia de Dafnis chegou ata aqu. Pero o asunto non parou a, senn
que os metimnenses, cando chegaron sa casa con moitos traballos, camiantes en vez
de marieiros, feridos en vez de cheos de molicia, reuniron a asemblea dos cidadns, e
depositando os obxectos de splica, imploraban vinganza, 2 sen dicir nin unha verdade,
para non parecer ridculos por teren aturado tantas e tales ofensas dos pastores, senn
inculpando s de Mitilene de lles arrebata-lo barco e de lles rouba-las sas propiedades,
como costume na guerra. 3 Dronlles creto polas feridas e como consideraron xusto
vingar a uns rapaces das primeiras familias da cidade, decretaron guerra sen heraldo
contra os de Mitilene. Deron orde de que o comandante botase dez naves e estragase a
costa destes, pois, estar preto o inverno, non era seguro confiarlle mar unha frota mis
grande.

20.1 Mesmo da seguinte, sau este mar e con soldados remeiros navegou contra os
campos costeiros de Mitilene. E roubou moitos rabaos e moito trigo e vio, pois pouco
haba que rematara a vendima, e non poucos homes de cantos traballaban al. 2 Navegou
tamn contra os campos de Cloe e mais de Dafnis e, facendo un desembarco speto,
levou como botn o que se lle poa diante. Pero Dafnis non andaba a pastorea-las cabras,
senn que subira souto e demoucaba a fronde verde para poder alimenta-los cabritos no
inverno. De modo que, cando viu dende arriba o ataque, agachouse no trobo oco dunha
faia seca. 3 Pero Cloe estaba cos rabaos e, perseguida, acorre suplicante onda as Ninfas
e pide que polas deusas respecten as que ela pastoreaba e a si mesma. Pero de nada lle
valeu, pois os metimnenses, logo de encher de aldraxes moitas das estatuas, levaron as
cabras e conducrona tamn a ela, coma se fose unha cabra ou unha ovella, xostregndoa
con vimbios.
21.1 Coas naves xa ateigadas de presa de todas clases, decidiron non navegar xa mis al,
senn face-la travesa cara casa, por medo inverna e mais s inimigos. As, eles
navegaban brizados de remar, porque non haba vento. 2 Cando voltou a tranquilidade,
Dafnis foi chaira onde eles pastoreaban e, como non viu as cabras nin atopou as ovellas
nin achou a Cloe, senn unha gran soidade e tirada a frauta coa que Cloe se deleitaba a
coto, 3 corra con fortes berros e laios lastimeiros xa ata a acieira onde pousaban, xa ata
o mar para vela, xa ata as Ninfas onde ela acorrera cando a raptaban. Unha vez al,
botouse na terra e reprochballes s Ninfas a sa traicin.
22.1 "Arrebataron a Cloe do voso lado e aturastes velo? A que vos teca coroas, a que
vos faca libacins co primeiro leite e da que tedes vs a sirinxe como ofrenda? 2 Nin tan
sequera unha cabra me arrafaou o lobo, en cambio os inimigos o rabao e a que
pastoreaba comigo. Esfolan as cabras e sacrifican as ovellas e Cloe vivir nunha cidade
dende agora. 3 Que ps me levarn diante do meu pai e mais da mia nai sen as cabras,
sen Cloe, sen traballo? Xa non teo nada que pastorear. 4 Agardarei aqu deitado a morte
ou outra guerra. Psache tamn a ti, Cloe, o mesmo? Lmbraste desta chaira, destas
Ninfas e mais de min? Ou danche nimos as ovellas e mailas cabras que estn
prisioneiras contigo?".
23.1 Despois de dicir estas cousas, por mor das bgoas e da anguria apodrase del un
fondo sono. E ve unhas mulleres medio espidas e descalzas, coas cabeleiras soltas e
semellantes s estatuas. 2 Primeiro pareceron apiadarse de Dafnis; logo a mis vella dille
dndolle azos: "Non nos fagas reproches, Dafnis, porque Cloe nos importa mis a ns
que a ti. Ns tivemos compaixn dela cando era unha menia e crimola mentres estivo
deitada nesta cova. 3 Ela non ten nada en comn con estas camposas nin coas ovellias
de Driante. E agora ns xa temos pensado o que ten que ver con ela: que non a leven a
Metimna como escrava nin sexa parte dun botn de guerra. 4 E a aquel Pan que fica p
do pieiro, a ese que vs nunca honrastes nin sequera con flores, pedmoslle que sexa
valedor de Cloe, pois est mis afeito ca ns s campamentos e loitou en moitas guerras
deixando os lares campesios. Marchar contra os metimnenses un inimigo nada doado. 5
Non teas pena, rguete e presntate a Lamn e mais a Mrtale, que xacen en terra tamn
eles crendo que ti es parte do botn. Cloe vir ma coas cabras e coas ovellas e
pastorearedes xuntos e tocarde-la frauta xuntos. Das outras cousas vosas coidar Amor".
24.1 Logo de ver e escoitar tales cousas, Dafnis, sau cun brinco do sono e, chorando
mesmo tempo de ledicia e de dor, axeonllouse p das estatuas das Ninfas e prometeu,
unha vez salvada Cloe, sacrifica-la mellor das sas cabras. 2 E correndo tamn ata o

pieiro onde ficaba a estatua de Pan, con patas de cabra e cornos e unha frauta nunha man
e un macho cabro brincando na outra, axeonllouse tamn ante el, rogoulle por Cloe e
prometeu sacrificar un bode. 3 Cando, devalo do sol, a duras penas deixou de chorar e
pregar, apaou as plas que cortara e voltou cortella e, despois de arreda-las mgoas da
casa de Lamn, enchndoa de ledicia, 4 petiscou algo de alimento e deuse sono, e a este
non lle faltaron bgoas, pois pregaba ver de novo as Ninfas no soo e pregaba que viese
axia o da no que lle prometeran a Cloe. De tdalas noites aquela pareceulle se-la mis
longa. Nela pasaron estas cousas.
25.1 O comandante dos de Metimna, logo de se alonxar cousa de dez estadios, quixo que
os soldados, brizados polo ataque, se restablecesen. 2 Deu cun promontorio que entraba
no mar e se estenda coma unha media la e, dentro del, o mar faca un ancoradoiro mis
bonanceiro cs portos. Al, fondeando as naves coas ncoras no medio do mar, para que
ningn labrego dende a terra estragase algunha delas, deixou s metimnenses no pracer
da paz. 3 Cunha chea de cousas de tdalas clases procedentes da rapina, deron en beber e
folgar, imitando unha festa de triunfo. Xa mesmo remataba o da e chegaba o pracer ata a
noite cando, de speto, a terra toda pareceu lostregar cun lume e escoitouse unha
batuxada balbordante de remos, coma se viese polo mar unha frota enorme. 4 Un
berraba que se armasen, outro chamaba comandante e algn cra estar mancado e xaca
coa facha dun morto. Parecera verse unha batalla nocturna sen presencia de inimigos.
26.1 Logo de pasar semellante noite, veulles un da moito mis arrepiante c noite. Os
bodes de Dafnis e mailas cabras levaban nos cornos hedra cos seus corimbos e os
carneiros e mailas ovellas de Cloe ouveaban ouveo de lobos. 2 Tamn ela apareceu
coroada de pieiro. Aconteceron igualmente no mesmo mar moitos prodixios. As ncoras,
cando tentaban levalas, quedaban no fondo, os remos, cando os estendan para remar,
crebaban, e golfios, que saltaban dende o mar e golpeaban as naves coas colas,
desartellaban as xunturas. 3 Escoitbase tamn, procedente do picouto enfesto que haba
enriba do promontorio, o toque dunha frauta. Pero non deleitaba coma unha frauta, senn
que, coma unha trompeta, estarreca s que a escoitaban. 4 Abof estaban atordados e
corran s armas e chamaban inimigos s que non van, de modo que imploraban que
viese de novo a noite, coma se nela fosen atopar tregua. 5 Pero os acontecementos eran
comprensibles para calquera de bo xuzo: que as pantasmas e os sonidos procedan de
Pan, enrabechado por algo cos marieiros. Pero non podan entende-la razn pois non
fora saqueado ningn templo de Pan ata que, contra o medioda, o comandante cae nun
sono, non sen axuda divina, e apareceulle o mesmo Pan dicindo as:
27.1 "Ouh os mis sacrlegos e impos de todos, como nas vosas mentes entolecidas vos
atrevestes a isto? Enchestes de guerra as campas tan queridas para min e arramplastes
cos rabaos de vacas, de cabras e mais de ovellas que eu protexa. 2 Arrincastes dos
altares unha doncela da que Amor quere facer unha lenda. Nin respectastes s Ninfas que
vos miraban, nin a min, a Pan. Abof que nunca veredes Metimna mentres andedes a
navegar con tal botn, nin escaparedes desta frauta que vos atordou. 3 Afundireivos e farei
de vs pasto de peixe, se non lles devolvedes axia s Ninfas a Cloe e os rabaos de
Cloe, as cabras e mailas ovellas. As que rguete e fai desembarca-la rapaza coas cousas
que che dixen. Eu serei o voso gua, para ti da ta navegacin, para ela do seu camio".
28.1 Moi alterado, Briaxis pois as se chamaba o comandante levntase dun brinco e,
chamando s capitns das naves, dulle-la orde de buscar de contado a Cloe entre os
prisioneiros. 2 Estes atoprona inmediatamente e levrona vista del, pois ela estaba

sentada coroada con pieiro. Como supuxo que tamn isto era un sinal da visin que
tivera en soos, levouna terra na mesma nave capitana. 3 Recn ela desembarcara,
escitase de novo, procedente do picouto, o toque dunha frauta, pero xa non guerreiro e
arrepiante, senn pastoril e semellante que conduce os rabaos pasto. E as ovellas
baixaban correndo pola pasarela, esvarando sobre a parte crnea dos pezuos, e as cabras
con moita mis lixeireza, afeitas como estaban a aganchar polos alpeiros.
29.1 E pense estas arredor de Cloe en crculo, coma un coro, choutando e beando e con
iguais mostras de ledicia. Por contra, as cabras dos outros cabreiros e as ovellas e as
vacadas ficaban no seu sitio na cala da nave, coma se a meloda non as chamase. 2 Cando
todos estaban abraiados e louvaban a Pan, amosronse en mbolos dous elementos cousas
mis prodixiosas ca estas. 3 As naves dos de Metimna navegaban antes de levar ncoras e
un golfio, saltando dende o mar, guiaba a nave capitana. Un toque de frauta moi doce
guiaba as cabras e mailas ovellas e ningun va que a tocaba, de maneira que as ovellas
e as cabras avanzaban mesmo tempo que pastaban compracidas coa msica.
30.1 Era arredor da hora do segundo pasto cando Dafnis, ver dende unha atalaia
elevada os rabaos e mais a Cloe, berrando forte "ouh Ninfas e Pan!", baixou correndo
ata a camposa, apertou a Cloe e caeu esvaecido. 2 Dificilmente revivido por Cloe cos
seus bicos e coa quentura das sas apertas, vai ata a acieira de costume e, sentando a
carn do tronco, preguntoulle como liscara de semellantes inimigos. 3 Contoulle ela todo:
a hedra das cabras, o ouveo das ovellas, o pieiro que florecera na sa cabeza, o lume na
terra, o balbordo no mar, os dous toques de frauta, o de guerra e o de paz, a noite
arrepiante, cmo a ela, que descoeca o camio, a guiara polo camio unha msica. 4
Cando Dafnis recoeceu o soo das Ninfas e os feitos de Pan, cntalle tamn el canto
vira e canto escoitara: que cando estaba a piques de morrer viviu gracias s Ninfas. 5 E
mndalle traer s da casa de Driante e mais de Lamn e canto se precisa para un
sacrificio. El, entre tanto, colleu a mellor das sas cabras, pxolle coroa de hedra,
mesmamente como as viran os inimigos e, despois de lle verquer leite polos cornos,
sacrificullela s Ninfas e, pendurndoa, esfolouna e ofreceu o pelello.
31.1 Cando xa estiveron presentes os que vian con Cloe, prendeu o lume, e cocendo
unha parte da carne e asando outra, ofreceu as primicias s Ninfas e fixo libacins dunha
crtera chea de mosto. Esparexeu pola terra leitos de follasca e logo deuse comida,
bebida e s brincadeiras. Pero mesmo tempo vixiaba os rabaos, non fose ser que
atacase un lobo e fixese o traballo dos inimigos. 2 Cantaron tamn algns cantos s
Ninfas, obras de antigos pastores. Cando chegou a noite, durmiron al no campo e, da
seguinte, lembrronse de Pan e, coroando con pieiro o macho cabro que dominaba no
rabao, achegrono pieiro, verqueron vio por riba del, e mentres bendican o deus,
sacrificronllo, pendurrono e esfolrono. 3 E, logo de asar e coce-las carnes, puxronas
cerca, no prado, sobre a follasca. O pelello cos cornos prendrono do pieiro, a rentes da
estatua, ofrenda pastoril a un deus pastoril. Ofrecronlle tamn as primicias da carne e
fixeron libacins dunha crtera mis grande. Cantou Cloe e Dafnis tocou a frauta.
32.1 Despois disto, coman reclinados. E comparece diante deles Filetas o vaqueiro, que
cadrou que traa unhas coroas para Pan e algns acios anda entre follas e sarmentos.
Atrs del via Ttiro, o mis novo dos seus fillos, un rapacio de cabelo rubio, ollos
gazos, pel branca e boa fachenda e que, andar, brincaba lixeiro coma un cabrito. 2
Erguronse pois e foron con el ofrece-las coroas a Pan e penduraron os sarmentos das
ramas do pieiro e, facndoo recostar beira deles, convidrono seu banquete. 3 E

coma vellos un pouco achispados, contbanse uns s outros moitos contos: cmo
pastoreaban cando eran novos, cmo escaparan a moitos ataques de piratas. Un
fachendeaba de que matara un lobo, outro de ir mesmo atrs de Pan na arte de toca-la
sirinxe: esta era a galana de Filetas.
33.1 Dafnis e Cloe teimaban en pedirlle que os deixase participar tamn a eles da sa arte
e que tocase a sirinxe na festa dun deus que goza coa sirinxe. Accede Filetas, anda que
lle reprocha vellez non ter folgos, e colle a sirinxe de Dafnis. 2 Pero esta era pequena
para a sa grande arte, porque fora feita para que soprase por ela a boca dun neno. Manda
a Ttiro pola sa sirinxe seu cortello, que distaba dez estadios. 3 Este tirou o paxelo e,
medio espido, botou a correr coma un cervio. Lamn propuxo referrlle-la lenda sobre a
sirinxe que lle contara un cabreiro siciliano polo prezo dun macho cabro e unha sirinxe.
34.1 "Esta sirinxe, o instrumento, non era tal instrumento, senn unha doncela linda e de
voz melodiosa. Pastoreaba cabras, xogaba coas Ninfas, cantaba como agora. Cando ela
estaba a pastorear, xogando e cantando, acheguselle Pan e, tentando convencela do que
el desexaba, prometeulle que tdalas cabras an traer dous cabritos. 2 Ela rase do amor
del e dica que non admitira un namorado que non era nin bode nin home cumprido.
Botouse Pan a acosala pola forza. Sirinxe fuxa de Pan e da sa violencia. Cansada de
fuxir, agchase nunhas canas e desaparece nun lagumeiro. 3 Pan corta con carraxe as
canas e, como non atopa a rapaza, caendo na conta do acontecido, imaxina o instrumento
e artella con cera as canas desiguais o mesmo que desigual foi o seu amor. E a que noutro
tempo foi doncela fermosa, agora sirinxe musical".
35.1 Recn acabara Lamn de relata-la lenda e cando Filetas estaba a gabalo por contar
unha historia mis doce ca unha cancin, comparece Ttiro trandolle a seu pai a sirinxe,
instrumento grande de grandes canas, con ornamentos de bronce nas xunturas de cera. 2
Podera pensarse que era aquela mesma que artellara Pan por primeira vez. Ergueuse
Filetas e, sentado dereito no leito, primeiro probou se o aire pasaba ben polas canas. 3
Cando verificou que o aire pasaba sen dificultade, entn soprou forte e con azos. Algun
podera pensar que escoitaba varias frautas vencelladas, tal era o son da sirinxe. Pero
pouquio a pouco tornou a violencia e cambiou a unha meloda mis doce. 4 E amosando
toda a arte da msica do excelente pastoreo, tocaba na sirinxe o que convn a unha peada
de vacas, o que axeitado para un fato de cabras, o que agrada s ovellas. Doce era o das
ovellas, forte o das vacas, agudo o das cabras. En suma, unha nica sirinxe imitou tdalas
sirinxes.
36.1 Os demais, compracidos, estaban reclinados en silencio. Pero Driante ergueuse, e
pedndolle que tocase unha meloda dionisaca, bailoulles un baile da vendima. Unhas
veces semellaba vendimar, outras levar ganaxos, despois pisa- -los acios, despois enchelos bocois e despois bebe-lo mosto. 2 Todo isto bailou Driante con tal xeito e realismo
que mesmo cran ve-las videiras, o lagar e os bocois e a Driante bebendo de verdade.
37.1 Este, que foi o terceiro vello celebrado polo seu baile, bica a Cloe e mais a Dafnis.
Erguronse estes axia e bailaron a lenda de Lamn. Dafnis imitaba a Pan, a Sirinxe
Cloe. El pregaba coa idea de seducila, ela ra con indiferencia. 2 El perseguaa e corra na
puntia dos ps imitando pezuos, ela amosaba a canseira da fuxida. Logo agchase Cloe
no souto, coma nun lagumeiro, 3 e Dafnis, collendo a sirinxe grande de Filetas, tocou un
son choromiqueiro como dun namorado, apaixonado como o dun que quere seducir,
insistente como o dun que anda a procurar algo, de xeito que Filetas, abraiado, rguese
dun brinco e bcao e co bico reglalle a sirinxe e suplica que tamn Dafnis lla deixe a un

sucesor semellante.
38.1 El, logo de consagra-la sa pequena sirinxe a Pan e de bicar a Cloe coma se a
atopase despois dunha fuxida verdadeira, puxo en marcha o fato son da sirinxe, porque
xa era noite. Tamn Cloe puxo en marcha o seu rabao, levndoo son da frauta. 2 As
cabras an preto das ovellas e Dafnis camiaba beira de Cloe, de xeito que se saciaron
un co outro ata a noite e acordaron, para o da seguinte, saca-los rabaos antes. E as o
fixeron. 3 Pois, recn comezara o da, chegaron pasto. E logo de saudar primeiro s
Ninfas e a Pan, sentados entn p da acieira, tocaban a frauta. Logo bicronse,
apertronse, deitronse e, sen facer mis nada, levantronse. Ocupronse tamn de comer
e beberon vio que mesturaron con leite.
39.1 E medrando con todas estas cousas a sa ardenta e a sa afouteza, enredronse en
pleito amoroso e pouco a pouco chegaron a xuramentos de fidelidade. Dafnis,
achegndose pieiro, xurou por Pan non vivir s sen Cloe nin o tempo dun s da. 2 E
Cloe, entrando na cova, xurou polas Ninfas compartir con Dafnis a mesma morte e a
mesma vida. Tal sinxeleza haba en Cloe, como rapacia que era, que, sar da cova, tivo
a ben tomar del un segundo xuramento. "Dafnis", dixo, "o deus Pan namoradizo e
infiel. 3 Namorouse de Pitis, namorouse de Sirinxe e nunca deixa de amolar s Dradese
de poer en apuros s Ninfas Epimlides. O mesmo que el esquece os xuramentos,
esquecer castigarte, anda que foses detrs de mis mulleres que canas ten a sirinxe. 4 Ti
xrame, por este fato e pola cabra aquela que te criou, non deixar a Cloe mentres ela
permaneza fiel a ti. Pero se ela che falta a ti e mais s Ninfas, fuxe dela, aborrcea e dlle
morte como a un lobo". 5 Compraceulle a Dafnis a desconfianza dela e, pondose no
medio do fato, colleu cunha man unha cabra e coa outra un bode e xurou amar a Cloe
mentres ela o amase. E se ela quera mellor a outro que a Dafnis, darase morte el no sitio
dela. 6 Aledouse ela e fiou nel, coma rapaza que era e pastora, que tia as cabras e mailas
ovellas como deuses propios de pastores e cabreiros.
LIBRO III
1.1 Cando os mitilenenses se decataron da arribada das dez naves e algns que chegaban
dos campos os informaron da pillaxe, consideraron que era intolerable atura-los feitos dos
de Metimna e ademais acordaron levantar tamn axia as armas contra eles. 2 Enrolaron
tres mil de infantera e cincocentos de cabalera e mandaron comandante Hpaso por
terra, porque desconfiaban do mar na estacin do mal tempo.
2.1 Este, ataque, non saqueaba os campos dos metimnenses nin rispaba os rabaos e as
habenzas de labradores e pastores, por considerar que estes eran feitos de pirata mis que
de adal. Apresurbase en cambio contra a propia cidade, coa idea de irromper polas sas
portas sen guarnicin. 2 Cando estaba a cousa de cen estadios, selle paso un heraldo
que lle propn un armisticio. 3 Pois os metimnenses, cando souberon polos prisioneiros
que os de Mitilene nada saban do acontecido, senn que labradores e pastores actuaran
as ante a insolencia dos rapacios, arrepentronse de se atrever contra unha cidade
vecia, con arroutamento mis que con xuzo, e tian a teimosa de establecer relacins
sen medo por terra e por mar, despois de lles volver todo o botn. 4 Hpaso, anda que
fora elixido comandante con plenos poderes, mandulle-lo heraldo s de Mitilene. E
mentres, el, establecendo o campamento a cousa de dez estadios de Metimna, esperaba as
disposicins da sa cidade. 5 Pasados dous das, chegou o mensaxeiro e mandou recollelo botn e voltar casa sen causar dano; pois tendo que escoller entre guerra e paz,
atopaban a paz mis proveitosa.

3.1 A guerra entre os de Metimna e os de Mitilene, que tivera un comezo inesperado,

resolveuse tamn cun remate semellante. Pero para Dafnis e Cloe o inverno era mis
amargo c guerra. Pois unha nevarada abondosa que caeu speta pechou tdolos camios
e encerrou a tdolos campesios. 2 Os dioivos baixaban violentos e formbanse duras
capas de xeo; as rbores parecan abaixadas; a terra toda estaba oculta, ags arredor das
fontes e dos regueiros. 3 Ningun levaba o rabao pasteiro nin pasaba das portas, senn
que xunto a unha gran lumieira que prendan co canto dos galos, uns fiaban lio, outros
tecan pelo de cabras e algns outros preparaban con habelencia redes dos paxaros. 4
Nese tempo tanse que ocupar de que as vacas comesen palla na corte, as cabras e
mailas ovellas follas no curral e os porcos landras e belotas nas porqueiras.
4.1 Como se lles impoa a todos un retiro forzoso na casa, os outros labregos e pastores
aledbanse de se librar dos traballos por un pouco tempo, de face-la comida da
maancia e de durmir un sono mis longo, de xeito que a eles o inverno lles pareca
mis melurento c vern, c outono e c mesma primavera. 2 Pero Cloe e mais Dafnis,
coa memoria dos praceres desdeixados, cmo se bicaban, cmo se apertaban, cmo
tomaban xuntos o xantar, pasaban noites de vixilia e angurias e agardaban a tempada
primaveral coma un rexurdimento da morte. 3 Magoballes que lles viese s mans un
fardelo, do que sacaban a comida, ou veren unha canada, da que beban, ou unha frauta
tirada con abandono, que fora regalo amoroso. 4 Pregaban s Ninfas e mais a Pan verse
liberados das desgracias e que a eles e s seu fatos lles amosasen dunha vez o sol. E
tempo que pregaban, procuraban un argallo para se veren. 5 Cloe estaba terriblemente sen
sada e sen recursos, porque sempre andaba canda ela a que pasaba por nai sa,
aprendndolle a cardar la e a trousar no fuso e lembrndolle o casamento. Por contra
Dafnis, como tia tempo de lecer e era mis avespado ca unha rapaza, atopou esta
artimaa para ver a Cloe.
5.1 Diante da masada de Driante, contra a masada mesma, medraran dous grandes mirtos
e hedra, os mirtos un moi preto do outro, a hedra no medio deles, de xeito que reparti-la
sa fronde por riba de cada un, coma unha parra, co entretecemento da follaxe faca a
traza dunha cova. E o corimbo era tanto e tan grande coma o acio que pendura dos
sarmentos. 2 Arredor dela haba unha gran cantidade de paxaros de inverno, pola
imposibilidade de acadar mantenza fra: moito merlo, moito tordo e rulas e estornios e
cantas outras aves se alimentan de hedra. 3 Co adaxo de pillar estes paxaros, marchou
Dafnis co fardelo ateigado de doces de mel e levando visco e redes para dar veracidade
sa intencin. 4 A tirada non era de mis de dez estadios, pero a neve, como anda non se
derretera, causoulle unha gran canseira. Pero para o amor todo franqueable, lume, auga
ou neve esctica.
6.1 s alancadas achegouse casa e, sacudindo a neve das pernas, puxo as redes e untou
visco nunhas varas longas. E sentou al, atendendo s paxaros e mais a Cloe. 2 Paxaros
vieron moitos e quedaron atrapados suficientes como para ter mil traballos recollndoos,
matndoos e quitndolle-las plumas. Pero da casa ningun sau, nin home nin muller nin
ave de curral, senn que todos ficaban dentro carn do lume, de xeito que Dafnis
vacilaba por se chegara con paxaros de mal agoiro. El atrevase, se atopaba unha escusa,
a cruza-las portas e preguntbase cal dicir que fose mis verosmil: 3 "Vin prender lume.
Pois non haba vecios nun estadio? Vin pedir pan. Pero o teu fardelo esta
ateigado de comida! Preciso un pouco de vio. Pero se hai pouco que vendimaches!
Perseguame un lobo. U-las pegadas do lobo? Vin pilla-los paxaros. Por que

non marchas se xa os pillaches? Quero ver a Cloe. 4 Pero quen lle confesa iso pai e
nai dunha moza?" Certamente haba atrancos por tdolos lados: "de todos estes ningn
deixa de ser sospeitoso, as que mellor ser calar. Verei a Cloe na primavera, xa que,
segundo parece, non o meu destino vela no inverno". 5 Despois de tales cavilacins e
collendo as presas s caladas, a marchar, cando, coma se Amor lle tivese compaixn,
aconteceu isto:
7.1 Os achegados de Driante estaban arredor da mesa: repartase a carne, servase o pan,
facase a mestura na crtera. Un dos cans de garda-lo rabao, espreita dun desleixo,
pillou un cacho de carne e fuxiu pola porta. 2 Magoado Driante pois precisamente era
o seu cacho agarrando un pao, deu en perseguilo polas pegadas, coma un can. Mentres
o persegua, vai dar hedra e ve a Dafnis que cargaba a caza nos ombreiros, decidido a
marchar. 3 Axia esqueceu carne e can e, berrando forte "sade rapaz", apertouno e
bicouno e levouno dentro collido do brazo. Eles, se veren, a pouco mis caen no chan,
pero, sacando azos para se manter dereitos, saudronse e bicronse. E precisamente isto
lles valeu de apoio para non caer.
8.1 Dafnis, que lonxe de toda esperanza atopou un bico e a Cloe, sentou a carn do lume
e descargou dos seus ombreiros, sobre a mesa, as rulas e os merlos e contou cmo,
anoxado polo encerro na casa, deu en cazar, e cmo pillou uns con rede e outros con
visco, pola querenza que lle tian s mirtos e hedra. 2 Estes gabaron a sa accin e
convidrono a comer do que o can deixara e mandaron a Cloe que lle botase de beber. E
ela, compracida, serviu s outros e, depois deles, a Dafnis, pois simulaba estar alporizada
porque el, logo de vir, a voltar sen a ver. De tdolos xeitos, antes de servilo bebeu e as
llo deu despois. E este, anda que estaba sedento, beba a modio, porque desa lentitude
obtia un pracer mis prolongado.
9.1 Axia quedou a mesa baleira de pan e carne. Pero, anda sentados, preguntronlle por
Mrtale e Lamn e considerronos afortunados pola sorte de ter semellante acougo para a
sa vellez. 2 Compracase el coas louvanzas, porque Cloe as escoitaba, e cando o
retiveron para lle ofrecer a Dioniso un sacrificio da seguinte, coa ledicia pouco lle
faltou para os adorar a eles no sitio de Dioniso. 3 De contado sacou do fardelo moitos
doces e os paxaros que cazara e amaronos para a comida da noite. 4 Pxose unha
crtera por segunda vez e por segunda vez prendeuse lume e cando presto veu a noite,
fartronse do segundo xantar e despois del, logo de contar contos e cantar algo, fronse
deitar, Cloe coa sa nai e Driante con Dafnis. 5 Para Cloe non houbo outro proveito que
ver a Dafnis da seguinte. Dafnis gozou dun novo pracer, pois estimaba pracenteiro
deitarse a carn do pai de Cloe. As que o apertaba e o bicaba a mido, soando que todo
llo faca a Cloe.
10.1 Cando chegou o da, a un fro desmedido e o vento do norte aburaba todo. Eles, se
ergueren, sacrifican a Dioniso un cordeiro dun ano e, acendendo o lume, amaan a
comida. 2 Mentres Nape faca o pan e Driante coca o cordeiro, Dafnis e Cloe, que tian
tempo de lecer, saron da casa ata onde a hedra. Colocando de novo as redes e untando o
visco, cazaron unha cantidade non pequena de paxaros. 3 E gozaron de bicos sen
descanso e de pracenteira conversa. "Por ti vin, Cloe. Seino, Dafnis. Por ti fago
morre-los coitados merlos. Que queres que che faga? Que penses en min. Xa
penso, por estas Ninfas, polas que un da xurei naquela cova onde iremos tan axia como
se funda a neve. 4 Pero hai moita, Cloe, e teo medo de me fundir eu antes ca ela.
nimo, Dafnis, o sol quenta! Oxal quentase tanto, Cloe, coma o lume que queima o

meu corazn! Ests de broma para me trabucares. Non, por esas cabras polas que ti
me mandaches xurar".
11.1 Mentres tales cousas lle retrucaba Cloe a Dafnis coma un eco, os que estaban con
Nape chamaron por eles e entraron s alancadas con caza mis abondosa c da vspera. E
logo de ofrece-las primicias da crtera a Dioniso, coman coas cabezas coroadas de hedra.
2 Cando foi o momento, logo de berrar Iaco! e Evo!, despediron a Dafnis, despois de
lle ateiga-lo fardelo de carne e pan. Dronlle tamn as rulas e os tordos para que llos
levase a Lamn e Mrtale, porque xa cazaran eles outros mentres durase o inverno e non
faltase a hedra. 3 E marchou Dafnis, bicando s outros antes que a Cloe, para que o bico
dela permanecese puro. E el, con diferentes argalladas, percorreu o camio outras moitas
veces, de xeito que para eles o inverno non estivo completamente falto de amor.
12.1 Cando xa comezaba a primavera e se derreta a neve, coa terra espida e agromando a
herba, os outros pastores levaban os rabaos pasto e, antes cs outros, Cloe e mais
Dafnis, porque servan a un pastor mis importante. 2 Correron de seguida ata as Ninfas e
a sa cova, dende al ata Pan e o seu pieiro, despois ata a acieira e, sentando p dela,
pastoreaban os rabaos e bicbanse. Tamn buscaron flores co desexo de coroar s
deuses, pero case non as alimentara o Cfiro nin as fixera abrollar coa sa quentura o sol.
Con todo atoparon violetas e narcisos e pimpinelas e outras primicias da primavera. 3
Cloe e mais Dafnis <colleron> o leite novo dalgunhas cabras e ovellas e derramrono
mentres coroaban as estatuas. 4 Ofreceron tamn as primicias da sirinxe, como nun
desafo musical s reiseores. Estes rechouchiaban nas fraguizas e pouquio a pouco
afinaban a sa meloda a Itis, coma se, despois dun longo silencio, rememorasen o canto.
13.1 Onde queira beaba a ovellada e por a rebeiraban os cordeiros e, encollidos debaixo
das nais, chuchaban do teto. Os carneiros perseguan s que anda non pariran e, cando as
tian debaixo, montaban cadansa. 2 Haba tamn persecucin de arroallos e, sobre as
cabras, choutos mis afogueirados e tamn rifaban por elas. Cada un tia conta das
propias e vixiaban por se s agachadas algunha cometa adulterio con outras. 3
Espectculo tal empuxara paixn mesmo a uns vellos que o contemplasen. Pero eles,
novos e ardentes, que andaban procura do amor dende haba xa moito tempo, fervan co
que escoitaban, fundanse co que van e buscaban tamn eles algo mellor ca un bico ou
unha aperta, principalmente Dafnis. 4 Pois como se fixera un mozo no encerro e no lecer
do inverno, deveca polos bicos e adoeca polas apertas e en tdolos seus feitos era mis
recachado e atrevido.
14.1 Pedalle a Cloe que lle dese gusto en todo canto el quera e que xacese espida a
carn del, tamn espido, mis tempo do que antes adoitaban, pois isto era o que faltaba
das ensinanzas de Filetas para acha-lo nico remedio de aqueda-lo amor. 2 Preguntoulle
ela qu mis haba ca un bico, unha aperta ou mesmamente deitarse, e qu saba el facer
cando, espido, estivese deitado con ela tamn espida; "o mesmo, dixo el, que os carneiros
fan coas ovellas e os godallos coas cabras. 3 Xa ves que, despois deste acto, xa nin elas
foxen deles, nin eles se cansan persegundoas, senn que, coma se gozasen dun pracer
comn, por fin pastan xuntos. Cousa doce o acto, segundo parece, e vence a agrura do
amor. 4 Pero ti non ves, Dafnis, as cabras e os godallos e os carneiros e as ovellas, cmo
eles o fan de p e elas aturan de p, brincando eles e poendo o lombo elas? A ti
parceche ben que me deite contigo as espida, pero estn mis cubertas elas polo seu
pelo que eu pola roupa". 5 Quedou convencido Dafnis e durante moito tempo estivo
deitado a carn dela e, como non saba facer nada do que arelaba, faina levantar e abrzaa

por detrs imitando os bodes. Pero moito mis apurado, sentou e deu en chorar por ser
mis ignorante mesmo cs carneiros para os actos do amor.
15.1 Tia el un vecio, labrador de terra propia, chamado Cromis, co corpo xa
avellentado. Tia este unha muller trada da vila, nova e garrida e demasiado melida para
a vida do campo. O seu nome era Licenion. 2 Esta Licenion, como vira a Dafnis que cada
da pola maancia pasaba coas cabras para o pasto, e contra a noite dende o pasto,
cobizou conseguilo como amante pondolle regalos como cebo. 3 E unha vez que o
colleu a el s, deulle de regalo unha sirinxe, mel en favo e un fardelo de cervo. Pero tia
receo de lle dicir algo, porque sospeitaba a sa paixn por Cloe, pois va que estaba
completamente aconchegado rapaza. 4 Xa antes se figurara isto polos acenos e a risa,
pero nesta ocasin, pola maancia, poendo como escusa ante Cromis que a onda unha
vecia que estaba de parto, seguiu atrs deles e, agachada na fraguiza para non ser vista,
escoitou todo o que dixeron e viu todo o que fixeron. Nin lle pasaron inadvertidos os
choros de Dafnis. 5 Condondose das sas desgracias e estimando que se lle presentaba
unha dobre oportunidade, a da salvacin daqueles e a da sa propia arela, argallou isto.
16.1 da seguinte, coa mesma escusa de ir onda Labe, a muller parida, comparece
abertamente xunta da acieira na que sentaban Dafnis e mais Cloe, imitando con
habelencia estar demudada: 2 "Slvame, Dafnis dixo, da mia desgracia, porque un
dos meus vinte gansos, o mis fermoso, mo rispou unha aguia e, como sostia unha carga
tan grande, non o puido levar polo aire ata aquel picouto enfesto, como adoita, senn que
foi caer con el naquela fraguiza baixa. 3 As que ti, polas Ninfas e por aquel Pan, entra na
fraguiza que eu soa teo medo e salva o meu ganso e non consintas que o meu
nmero estea incompleto. 4 Quizais mates tamn a mesma aguia e xa non vos rispar
moitos cordeiros e cabritos. Entre-mentres, Cloe gardar o rabao: as cabras cocena
ben porque sempre pastorea contigo".
17.1 Sen sospeitar nada do que a acontecer, Dafnis rguese de contado e, collendo o
caxato, segue a Licenion. E ela levouno o mis lonxe que puido de Cloe. E cando xa
estiveron no mis mesto, mandouno sentar preto dunha fontela e dixo: "Amas a Cloe,
Dafnis. Souben isto de noite polas Ninfas. 2 Por medio dun soo contronme elas as tas
bgoas de onte e dronme orde de te salvar, aprendndote os actos do amor. Pois estes
non son un bico nin unha aperta nin o que fan carneiros e godallos, senn estes brincos
anda mis doces cs de aqu, pois unido a eles vai un tempo de pracer mis longo. 3 Se ti
queres alonxarte dos males e proba-los praceres que buscabas, ven, entrgate a min como
aprendiz gorentoso, que eu cho aprenderei, compracendo a aquelas Ninfas".
18.1 Non puido Dafnis reprimirse coa ledicia, senn que como campesio, cabreiro,
namorado e novo, botndose s seus ps, pregaba a Licenion que lle aprendese o mis
axia a arte coa que lle fara a Cloe o que el desexaba. 2 E o mesmo que se fose aprender
algo grande e verdadeiramente enviado pola divindade, prometeu darlle un cabrito
destetado, queixos frescos do primeiro leite e a mesma cabra. 3 Atopando Licenion no
cabreiro unha xenerosidade como non esperaba, comezou a aprender a Dafnis deste xeito.
Mandoulle que, tal como estaba, sentase sa beira e que lle dese bicos no modo e coa
frecuencia que adoitaba e que, tempo que a bicaba, tamn a apertase e se deitase no
chan. 4 Cando xa estivo sentado e a bicou e se deitou, entendendo ela que el xa poda
cumprir e que xa ferva, fixo que, de xacer de costas, pasase a poerse enriba e,
tendndose ela debaixo, levouno con habelencia camio buscado ata ese momento.
Dende este punto xa non puxo especial coidado no descoecido, porque a mesma

natureza aprendeu o que anda quedaba por facer.

19.1 Rematada a pedagoxa ertica, Dafnis, que anda tia entendemento de pastor,
dispoase a correr cara a Cloe e a facer de seguida todo canto aprendera, coma se tivese
medo de o esquecer se o demoraba. Mais Licenion detvoo e falou as: "Anda tes que
aprender tamn isto, Dafnis. 2 A min, como resulta que son muller, nada me pasou agora,
porque hai tempo que outro home me aprendeu isto, collendo como pago a mia
virxindade. Pero Cloe, cando se enliorce contigo nesa loita, laiar, chorar e xacer
quizais en moito sangue coma se a matasen. 3 Pero a ti que non te estarreza o sangue,
senn que, cando a convenzas de que se che entregue, trea ata esta paraxe para que,
anda que berre, ningun a sinta, anda que chore, ningun a vexa, e se sangra, se lave na
fonte. E lembra que fun eu antes ca Cloe a que te fixo home".
20.1 Licenion, logo de lle facer tales encomendas, marchou por outra parte da fraga,
coma se anda buscase o ganso. E Dafnis, cismando no que ela dixera, arredou a sa
primeira arroutada e tema desacougar a Cloe con algo mis ca un bico ou unha aperta,
porque non quera que ela berrase coma se tivese diante un inimigo, nin que chorase
coma se adoecese, nin que sangrase coma se lle desen morte. 2 Pois, ser pouco experto,
tia medo do sangue e pensaba que o sangue sempre sae dunha ferida. Decidido a gozar
con ela do que tian por costume, sau da fraguiza e indo onde ela estaba sentada tecendo
unha coroa de violetas, contoulle o embuste de que rispara o ganso das gadoupas da aguia
e apertouna e bicouna como lle fixera a Licenion mentres gozaban, pois iso, como non
tia perigo, estballe permitido. 3 Ela cinguiulle a cabeza coa coroa e bicou o seu cabelo
como algo mellor cs violetas. E sacando do fardelo un cacho de torta de froitas e algn
pan, deullo a comer e, mentres el coma, arrebatballos ela da sa boca e as coma coma
un paxaro novio.
21.1 Mentres coman e se agarimaban mis do que coman, apareceu un barco de
pescadores navegando contra a costa. Non haba vento, haba bonanza e decidiran remar.
E remaban con azos, coa prsa de levar ben conservado ata a cidade o peixe fresco para
algn rico. 2 Como adoitan face-los marieiros para esquece-la canseira, tamn aqueles o
facan mentres levantaban os remos: un, que faca de cmitre, cantaba cancins
marieiras e os demais, coma un coro, soaban conxuntamente cando lles corresponda
segundo a voz daquel. 3 Cando facan isto en mar aberto, o son esvaecase se espalla-la
voz con tanto aire. Pero cando pasaron p dun promontorio e entraron nunha baa fonda
e en forma de media la, o son escoitouse mellor e con claridade saan ata a terra os
cantos dos remeiros. 4 Preto da camposa haba unha golada fonda que, coma un
instrumento, recolla nela o son e volva unha imitacin sonora de tdolos sonidos
emitidos, xa a batuxada dos remos, xa a voz dos marieiros. Resultaba un concerto
pracenteiro. Pois adiantbase o son que via do mar e o son que via da terra cesaba coa
mesma tardanza coa que empezara.
22.1 Dafnis, sabedor do que aconteca, atenda unicamente mar e gozaba co barco que
corra longo da camposa mis lixeiro ca un paxaro e tentaba conservar algunha das
cancins para logo facer melodas de frauta. 2 Pero Cloe, que experimentou nesa ocasin
por primeira vez o que chaman eco, miraba cara mar cando os marieiros se afoutaban,
pero logo virbase cara terra buscando s que replicaban. 3 Cando xa pasaran e haba
silencio na golada, preguntoulle ela a Dafnis se tamn haba mar tralo promontorio e se
outro barco bordeaba a costa e outros marieiros cantaban o mesmo e calaban todos a un
tempo. 4 Riu Dafnis con melura e bicouna con mis melura e, cingundoa coa coroa de

violetas, comezou a contarlle a lenda de Eco, pedndolle pola leccin outros dez bicos.
23.1 "A liaxe das Ninfas, rapaza, abondoso, Melias, Drades e Heleas: todas fermosas,
todas amantes da msica. Dunha destas foi filla Eco, mortal porque era de pai mortal,
fermosa porque era de nai fermosa. 2 Foi criada polas Ninfas e aprendeu das Musas a
toca-la sirinxe e a frauta, o concernente lira e ctara e toda clase de cantos. As que,
cando chegou flor da donceleza, danzaba coas Ninfas e cantaba coas Musas. Fuxa de
tdolos varns, tanto homes coma deuses, porque amaba a sa donceleza. 3 Pan, como
andaba alporizado coa rapaza porque envexaba a sa msica e porque non alcanzaba a
sa beleza, mandulle-la tolemia a pastores e cabreiros. Estes, coma cans ou lobos,
esnaquzana e tiran por toda a terra os seus membros que anda cantaban. 4 A terra, por
lles facer un favor s Ninfas, agachou tdolos seus membros. Gardou tamn a sa msica
e, por desexo das Musas, deixa escapa-la sa voz e imita todo, como faca antes a rapaza:
deuses, homes, instrumentos, bestas. Imita ata mesmo Pan tocando a sirinxe. 5 El,
cando a escoita, d un brinco e persguea polos montes, non coa arela de a pillar, senn
de saber quen o alumno que se agacha". Logo de contar Dafnis esta lenda, non lle deu
Cloe s dez bicos, senn moitsimos mis. Pois tamn repetiu Eco case as mesmas
palabras, como testemuando que non mentira en nada.
24.1 Como o sol quentaba cada da mis, porque remataba a primavera e comezaba o
vern, outra vez tian eles praceres novos e propios do vern. 2 El nadaba nos ros e ela
babase nas fontes. El tocaba a sirinxe en porfa cos pieiros, ela cantaba en retesa cos
reiseores. Cazaban grilos lareteiros, pillaban chicharras barulleiras, apaaban flores,
acaneaban rbores e coman froitas. Tamn algunha vez se deitaron espidos e botaron por
riba un pelello de cabra. 3 Doadamente se tera feito muller Cloe se a Dafnis non lle
desacougase o sangue. Este, seguramente porque tia medo de perde-la cabeza nalgunha
ocasin, moitas veces non deixaba que Cloe quedase espida, as que ela estaba abraiada,
pero dballe vergonza pregunta-lo motivo.
25.1 Ese vern houbo tamn unha chea de pretendentes de Cloe e de todas partes vian
moitos onda Driante para pedila en matrimonio. Uns traan un agasallo e outros
prometan moito se a obtian. 2 Nape, pola sa parte, animada por estas esperanzas,
aconsellballe entregar a Cloe e non ter na casa por mis tempo unha rapaza desa idade
que quizais pouco despois, andando polos pastos, perdera a donceleza e acabara sendo
dalgn dos pastores por unhas mazs ou unhas rosas; senn mis ben facela seora dunha
casa, e eles, o moito que tirasen diso, gardalo para o seu propio fillo lextimo pois
tiveran un menio varn non haba moito. 3 Driante unhas veces quedaba engaiolado
polas verbas deles pois cada un nomeaba agasallos mellores cs propios dunha pastora
, pero outras, como a doncela era de mis categora cs labregos que a pretendan e
como, se algunha vez atopaba os seus pais verdadeiros, an acadar moita riqueza,
demoraba a resposta e dballe tempo tempo en tanto se aproveitaba de non poucos
agasallos. 4 A rapaza, que o saba, estaba moi anguriada e por moito tempo tvollo
agachado a Dafnis, porque non quera que sufrise. Como este teimaba e andaba a
preguntar e sufra mis por non saber que o que a sufrir cando o soubese, cntallo todo:
os pretendentes, que eran moitos e ricos, as verbas que Nape dica apurando casamento,
cmo Driante non o rexeitara, senn que o delongaba ata a vendima.
26.1 Con estas cousas Dafnis pxose tolo e, sentando, botouse a chorar, dicindo que
morrera se Cloe xa non pastoreaba, e non el s, senn tamn as ovellas despois de teren
tal pastora. Pero logo, restablecndose, colleu azos e figurbase que a convencer a seu

pai, contbase como un dos pretendentes e tia moitas esperanzas de gaarlles s demais.
2 S unha cousa o desacougaba: que Lamn non era rico; isto era o nico que debilitaba a
sa esperanza. Con todo decidiu pretendela e Cloe estivo de acordo. Pero non se atreveu
a dicirlle nada a Lamn, en cambio, cheo de afouteza, reveloulle o seu amor a Mrtale e
faloulle palabras de casamento. Ela comunicoullo a Lamn pola noite. 3 Como el tomou
a mal a proposta e lle censurou que mediase entre unha fillia de pastores e un rapaz que,
polas prendas de recoecemento, prometa un gran sino e que, cando atopase os seus
parentes, a facelos libres e donos de campos mis grandes, Mrtale, por medo a que
Dafnis, por amor e por ter perdido definitivamente a esperanza de casamento, se atrevese
a algo mortal, contoulle outros motivos de rexeitamento. 4 "Somos pobres, neno, e
precisamos unha noiva que trouxese algo mis. Eles son ricos e precisan noivos ricos.
Ala! convence a Cloe, e que ela convenza a seu pai de que non pida moito e que haxa
casamento. Pois non hai dbida de que tamn ela te ama e quere mellor durmir cun pobre
ben parecido que cun mono rico".
27.1 Mrtale, como nunca esperou que Driante consentise con isto cando tia
pretendentes moi ricos, cra ter afastado con habelencia o casamento. Dafnis non tia
nada que lle censurar s sas verbas. E, como lle faltaba moito do que se peda, deu en
face-lo que adoitan os namorados pobres: choraba e reclamaba de novo a axuda das
Ninfas. 2 Elas, mentres el durma pola noite, comparecen ante el coa mesma fasqua da
outra vez e de novo falou a mis vella: "Do teu casamento con Cloe ten conta outro deus,
pero ns darmosche agasallos que engaiolarn a Driante. 3 A nave dos rapacios
metimnenses, da que as tas cabras comeron o vimbio aquela vez, foi levada polo vento
aquel da lonxe da terra, pero pola noite, como un vento mareiro escachaba o mar, foi dar
terra, contra as rochas dun promontorio. 4 Quedou esnaquizada a nave e mais moito do
que a nela, pero unha onda cuspiu un folecho con tres mil dracmas, que est acochado
polas algas preto dun golfio morto. Ningn camiante se achegou al, porque marchaba
correndo polo cheiro da podremia. 5 Pero ti achgate, e cando te teas achegado, clleo, e
cando o teas collido, dllo. Abondar por agora para non parecer pobre, pero, andando o
tempo, ata sers rico".
28.1 Elas, logo de dicir isto, marcharon coa noite. E chega-lo da, Dafnis, ergundose
dun brinco e moi ledo, nun longo asubo levou as cabras pasto. Despois de bicar a Cloe
e de se axeonllar diante das Ninfas, baixou ata o mar, coma se quixese remollarse. E
andaba pola area preto do rompente procura das tres mil. 2 Abof non a facer moito
esforzo, pois diante del, tirado e podre, apareceu o golfio cun cheiro non moi bo.
Empregando a podremia del como gua do seu camio, achegouse al axia e, apartando
as algas, atopa o folecho cheo de cartos. 3 Colleuno e gardouno no fardelo e non marchou
de al antes de bendici-las Ninfas e o mesmo mar. E anda que era cabreiro, xa
consideraba o mar mis doce c terra, por cooperar con el na sa voda con Cloe.
29.1 Dono das tres mil, xa non demorou, senn que, coma o mis rico de tdolos homes,
non s dos labregos de por al, vai de contado onda Cloe, cntalle o soo, amsalle o
folecho, pdelle que lle garde os fatos ata a volta e corre encontro de Driante. E
atopando a este mentres faca a malla do trigo con Nape, btalle un discurso moi afoutado
sobre o casamento. 2 "Dme a Cloe como esposa. Eu sei facer ben a seitura e cepa-la
videira e chantar plantas. Eu sei ara-la terra e abalear vento. E de como pastoreo o
rabao Cloe testemua: de cincuenta cabras que recibn fixen o dobre; e tamn criei
bodes grandes e fermosos. Por contra, antes botabmo-las nosas cabras s alleos. 3 Pero

tamn son novo e un vecio que nunca mereceu as vosas requestas. Crioume unha cabra,
como a Cloe unha ovella. E como teo tantas vantaxes sobre os outros, tampouco vou ser
menos en agasallos. 4 Aqueles darn cabras e ovellas, unha parella de bois sarnentos e
gran que non abonda nin para criar galias. Da mia parte vela tedes estas tres mil. S
que isto non o saiba ningun, nin tan sequera o meu pai Lamn". Mentres llelas daba
apertbaos e bicbaos.
30.1 Eles, cando viron unha cantidade de cartos tal que sobrepasaba as sas esperanzas,
declararon de contado que lle daran a Cloe e prometeron convencer a Lamn. 2 Nape,
ficando al con Dafnis, faca dar voltas s bois e traballaba nas espigas cos mallos.
Driante, logo de atesoura-lo folecho al onde estaban gardados os obxectos de
recoecemento, vai de inmediato onda Lamn e mais Mrtale, coa idea, grandsima
novidade, de lles pedi-lo noivo. 3 Atopounos tamn a eles medindo a cebada que caaran
haba pouco, desanimados porque pouco lle faltaba para ser tan escasa coma a semente
esparexida; consolounos, recoecendo que a queixa era a mesma en tdalas partes. 4
Pediulles a Dafnis para Cloe e dica que, anda que outros lle desen moito, nada a coller
deles, senn que mis ben lles a dar algo da sa facenda. Pois criranse un co outro e, de
ir pastorear, estaban vencellados cunha amizade que non se pode desatar doadamente e xa
tian idade para durmir xuntos. 5 El dica isto e anda mis, falando as para convencelo,
porque tia a recompensa das tres mil. Lamn, que xa non poda aduci-la pobreza
porque eles non se amosaban soberbios nin a idade de Dafnis pois xa era un mocio
anda as non declarou a verdade: que estaba moi por riba dun casamento tal; e logo de
calar por pouco tempo, respondeu as.
31.1 "Actuades con xustiza querendo mellor s vecios que s forasteiros e non
considerando a riqueza mellor ca unha pobreza nobre. Que Pan e as Ninfas vos amen por
iso. 2 Tamn eu teo afn neste casamento. Pois estara tolo se agora que xa son vello e
preciso de mellores mans para as labouras, non considerase un gran proveito emparentar
coa vosa casa. 3 Tamn Cloe merecente de moitas solicitudes, unha rapaza bonita,
vizosa e boa en todo. Pero eu, como son escravo, non teo nada meu, as que cmpre que
o meu seor, unha vez que saiba isto, consinta. Ala, delongumo-lo casamento ata o
outono. 4 Pois os que chegaron dende a vila ata ns, din que el vir nese tempo. Entn
sern marido e muller. Que se amen agora coma irmns. Tes que saber s isto, Driante:
intersaste por un rapacio que mis ca ns". Logo de dicir isto, bicouno e convidouno
a beber, porque xa estaban no pino do medioda, e acompaouno un pouco con todo
cumprimento.
32.1 Driante, que escoitou non sen atencin as derradeiras palabras de Lamn, matinaba
consigo mesmo, mentres a de camio, quen sera Dafnis: "Foi criado por unha cabra,
coma se os deuses o coidasen. fermoso e non ten parecido cun vello esnachado e unha
muller calva. Dispuxo de tres mil, o que nin en peros verosmil que tea un cabreiro. 2
Seica tamn a este o expuxo algun, como a Cloe? Seica tamn a este o atopou Lamn
como eu a aquela? Seica tamn sa beira haba obxectos de recoecemento coma os
atopados por min? Se isto as, Seor Pan e Ninfas queridas!, quizais el, se descobre os
seus pais, tamn descubrir algo dos segredos de Cloe". 3 Tal foi cavilando consigo
mesmo e soando ata a eira. Cando chegou al, atopou a Dafnis en suspense polas
noticias, animouno chamndolle xenro, anuncioulle que o casamento se celebrara no
outono e deulle a man dereita como sinal de que Cloe non ser de ningn outro, ags de
Dafnis.

33.1 Con mis lixeireza c pensamento, sen beber nin comer, baixou Dafnis correndo
onda Cloe. Atopouna muxindo e facendo queixos e deulle a boa nova da voda e, como
futura esposa sa, bicbaa sen se agachar e comparta con ela o traballo. 2 Muxa o leite
nas canadas, meta os queixos nos canizos, achegaba s nais os aos e mailos cabritos.
Cando isto estivo feito, lavronse, comeron, beberon e deron unha volta buscando froita
en sazn. 3 Haba moita fartura pola fertilidade da estacin: moitos peros, moitas peras e
moitas mazs; unhas xa estaban cadas, pero outras anda nas rbores; as da terra con
mis arrecendo, as das ramas mis florecentes; aquelas arrecendan coma o vio, estas
lostregaban coma ouro. 4 Haba unha maceira xa recolleitada que non tia nin froito nin
folla. Espidas estaban as plas todas e unha nica maz madureca altsima no mesmo
cotorio, grande e fermosa, e avantaxaba ela soa o arrecendo da maiora. O colleiteiro
tivo medo de agatuar e esqueceu tirala. Quizais a fermosa maz ata estaba gardada para
un pastor namorado.
34.1 Cando Dafnis viu esta maz, dispxose a agatuar para recolleitala e non atendeu a
Cloe que llo quixo impedir. Ela, se ver desairada, marchou chea de carraxe onda os
rabaos. Dafnis subiu correndo e logrou colle-la maz e levarlla de regalo a Cloe, que
anda segua enrabechada, e dxolle estas verbas: "Doncela, esta maz producrona as
fermosas Estacins, nutriuna unha rbore fermosa mentres o Sol a madureca, e
protexeuna a Fortuna. 2 E eu, que teo ollos, non a a deixar para que caese na terra e a
pisase un rabao pastar, ou ben a envelenase un rptil se arrastrar, ou, al tirada, a
chuchase o tempo, contemplada e louvada. Este foi o premio que Afrodita acadou pola
sa beleza. Este o que eu che dou polo triunfo. 3 Ns estamos na mesma situacin para
facer de testemuas; aquel era pastor, eu cabreiro". Logo de lle dicir isto, ponlla no colo.
Ela, cando el estivo preto, bicouno, as que a Dafnis non lle pesou arriscarse a subir a tal
altura, pois recibiu un bico mellor anda ca unha maz de ouro.
LIBRO IV
1.1 Veu de Mitilene un compaeiro de escravitude de Lamn e anunciou que, pouco antes
da vendima, chegara o amo para se informar de se a incursin naval dos metimnenses
causara algn dano nos campos. 2 Como xa marchaba o vern e se achegaba o outono,
Lamn preparaba a acollida para total compracencia da vista. 3 Limpaba as fontes para
que tivesen auga clara. Sacaba o esterco do curro para que non molestase co cheiro.
Coidaba o parque para que tivese boa aparencia.
2.1 Era o parque fermoso en todo e do estilo dos xardns dos reis. Estendase ata a
distancia dun estadio e estaba nun lugar elevado, cunha anchura de catro pletros. 2
Algun podera comparalo cunha camposa grande. Tia rbores de tdalas clases,
maceiras, mirtos, pereiras e granados, figueiras e oliveiras; e do outro lado unha videira
elevada andaba por riba das maceiras e os pereiros, escurecida, coma se rivalizase con
eles en froito. 3 Isto en plantas cultivadas. Pero haba tamn alciprestes e loureiros e
pltanos e pieiros. Por riba de todos estes haba hedra en lugar de videira. E o corimbo
desta, que era grande e ennegrecido, imitaba os acios. 4 Dentro estaban as rbores de
froita, como protexidas. Fra erguanse arredor os estriles, coma un valado feito pola
man do home, anda que os circundaba unha sebe lixeira. 5 Todos estaban distribudos e
separados, un tronco estaba afastado doutro tronco, pero no alto as plas xuntbanse
unhas coas outras e enlazaban a fronda; anda que era disposicin natural, mesmo
pareca cousa de habelencia. 6 Haba tamn macizos de flores, unhas producidas pola
terra, outras obra de habelencia humana: roseiras, xacintos e lirios eran obra da man;

violetas, narcisos e pimpinelas eran producto da terra. Haba sombra no vern, na

primavera flores, polo outono vendima e froito en tdalas estacins.
3.1 Dende al haba boa vista da campa e podanse ve-los pastores; haba boa vista do
mar e contemplbase s que navegaban contra a costa; as que tamn isto era parte do
deleite do parque. Mesmo onde estaba o centro do parque en lonxitude e anchura, haba
un templo de Dioniso e un altar. O altar estaba arrodeado de hedra e o templo de
sarmentos. O templo tia dentro pinturas dionisacas: Semele parindo, Ariadna durmindo,
Licurgo encadeado, Penteo despedazado. Haba tamn indios vencidos, tirrenos
metamorfoseados; por tdalas partes Stiros pisando uva, por tdalas partes Bacantes
danzando. Tampouco se descoidara a Pan. Estaba tamn el sentado nun penedo tocando a
frauta, coma se ofrecese unha mesma meloda para os que pisan e mais para as que
danzan.
4.1 Tal era o parque que Lamn coidaba, repolando as ramas secas, levantando os
sarmentos. Cinguiu a Dioniso cunha coroa e por un regueiro fixo chegar agua s flores.
Haba unha fonte que Dafnis atopara para elas. A fonte estaba adicada s flores, pero,
anda as, chambase fonte de Dafnis. 2 Encomendoulle Lamn tamn a Dafnis que
cebase as cabras o mis posible, dicndolle que o amo, como via despois dun longo
tempo, seguramente querera velas. 3 Este confiaba en que o gabara por elas; pois
duplicara as que recibira e nin unha soa lle rispara o lobo e estaban mis cebadas cs
ovellas. Pero desexando que el tivese o nimo mellor disposto para o casamento, puxo
todo o seu coidado e interese, levndoas moi de maancia e tornndoas solpor. 4
Levbaas das veces bebedoiro; pescudaba os mellores pastos desas terras; procurou
tamn tinallas novas, moitas canadas e canizos mis grandes. Tal era o seu esmero que
lles lustraba os cornos e lles amaaba a pelaxe. 5 Parecera contemplarse o sacro rabao
de Pan. En todas estas tarefas axudaba tamn Cloe, que, despreocupndose das sas
ovellas, atenda mis aquelas, as que Dafnis pensaba que estaban fermosas gracias a ela.
5.1 Estando nisto, chegou da vila un segundo mensaxeiro, que lles mandou vendima-las
videiras a toda prsa e dixo que el quedara ata que fixesen mosto dos acios e que logo
voltara cidade para trae-lo amo, cando xa estivese rematada a colleita de outono. 2 A
este udromo as se chamaba porque o seu traballo era correr acollrono cunha
grande benvida. E a un tempo vendimaron as videiras, levando os acios lagar, botando
o mosto nos bocois, arrincando cos sarmentos os acios mis vizosos, para que os que
vian da cidade puidesen ter algunha imaxe e pracer da vendima.
6.1 Cando xa udromo se dispoa a avantar cara vila, deulle Dafnis non poucas cousas
e deulle tamn cantos regalos poden sar dun fato de cabras: queixos ben callados, un
cabrito recn nacido, o pelello branco e peludo dunha cabra, para que o puidese botar por
riba cando correse no inverno. 2 Este quedou compracido, bicou a Dafnis e prometeu
falar ben del amo. E marchou en boa disposicin e Dafnis quedou con Cloe cheo de
angustia. Tamn ela tia moito medo, pois un rapacio afeito a contemplar cabras e
ovellas e labregos e a Cloe, a ver por primeira vez seu amo, do que antes s escoitara o
nome. 3 Tamn andaba desacougada pola entrevista que a ter Dafnis co amo e tia a
alma magoada co medo de que o casamento fose un soo intil. Os bicos non cesaban e
parecan fundirse nas apertas. Pero os bicos eran retrados e as apertas tristeiras coma se
sentisen medo do amo xa presente ou se agachasen del. E a isto engaduselle este
desacougo.
7.1 Un tal Lampis era un boieiro fachendoso. Tamn el pedira a Driante a man de Cloe e

dera moitos regalos co degoiro do casamento. 2 se dar conta de que , se o amo daba o
consentimento, Dafnis casara con ela, buscaba a maneira de arruzalo con eles. Como
saba que aquel folgaba moito no parque, determinou danalo e estragalo canto puidese. 3
Se cortaba rbores, collerano polo rudo, as que adicarase a destroza-las flores.
Axexando a noite e avantando por riba do valado, arrincou unhas, tronzou outras e
amagallou outras, coma se fose un porco. 4 E marchou s agachadas. Lamn, cando da
seguinte chegou xardn, via coa idea de lles botar auga da fonte. 5 Pero cando viu todo
o lugar estragado e que fora obra dun inimigo, non dun pirata, rachou de contado a tnica
e invocaba os deuses con berros tan grandes, que Mrtale deixou o que tia nas mans e
sau correndo, e Dafnis, abandonando as cabras, chegou s alancadas. E cando o viron,
berraban e choraban a berros.
8.1 Desusado era o pesar polas flores. Pero choraban por medo amo, anda que chorara
tamn un alleo que chegase, pois o sitio perdera o seu adobo e quedara unha terra
lamacenta. Se algunha delas escapara da aldraxe, resplandeca e brillaba e, anda tirada,
era fermosa. 2 Ata as abellas pousaban nelas unha e outra vez e non deixaban de zunir
coma carpideiras. E Lamn coa afliccin dica isto: 3 "Ai a roseira, que tronzada est!
Ai as violetas, que amagalladas! Ai os xacintos e os narcisos que arrincou un infame!
Vir a primavera e non florecern. Chegar o vern e non resplandecern; outro outono e
non farn coroas para ningun. 4 Nin sequera ti, soberano Dioniso, tiveches compaixn
destas flores malpocadas, xunto s que vivas, as que contemplabas, coas que eu te coroei
moitas veces e coas que me deleitaba? Como, como lle vou amosa-lo parque amo?
Que far cando o vexa? Colgar dun pieiro a este vello, como a Marsias. E quizais
tamn a Dafnis, coma se isto o fixesen as sas cabras".
9.1 Anda houbo bgoas mis ardentes por esta causa e xa non laiaban polas flores, senn
polos seus propios corpos. Laiaba tamn Cloe, por se colgaban a Dafnis, e pregaba que
non viese o amo e pasaba das amargos porque xa va a Dafnis zorregado. 2 Cando xa
comezaba a noite, udromo anuncioulles que o amo mis vello chegara en tres das e
que o fillo del se lle adiantaba da seguinte. 3 Houbo un exame do acontecido e fixeron
que udromo participase coa sa opinin. Este, que tia boas intencins para Dafnis,
aconsellou que confesasen o ocorrido primeiro amo novo e prometeu axudarlles, xa que
estaba ben considerado por ser irmn de leite. E, da seguinte, as fixeron.
10.1 Veu stilo a cabalo e mais un parsito seu, tamn el a cabalo. A un apuntballe a
lambuxa, en cambio Gnatn as se chamaba haba tempo que cortaba a barba.
Lamn, con Mrtale e Dafnis, botouse s seus ps e pregballe que se condoese dun vello
malfadado e que librase da carraxe paterna a un home que non fixera desmando algn e,
mesmo tempo, contballe todo. 2 Dese stilo da splica e foi parque, e cando viu a
desfeita das flores, dixo que avogara ante seu pai e lles botara a culpa s cabalos, que se
encabuxaron cando os ataron al e, soltalos, tronzaron unhas, esmagaron outras e
arrincaron outras mis. 3 Por isto Lamn e Mrtale desexbanlle toda clase de bendicins.
E Dafnis levoulle de regalo cabuxos, queixos, paxaros coas sas cras, acios nos seu
sarmentos, mazs nas sas plas. Entre os regalos haba tamn recendente vio de
Lesbos, o mellor vio para beber.
11.1 stilo louvounos e adicouse caza das lebres, coma un mocio rico que era, afeito
boa vida e que viera campo para deleite dun pracer desusado. 2 E Gnatn, home
sabido en comer e beber ata a borracheira, e en fornicar despois da borracheira, e que non
era mis que mandbulae estmago e o de debaixo do estmago, non deixou de mirar con

atencin a Dafnis cando traa os regalos, senn que, como era pederasta de seu e
descubrira unha fermosura como non haba outra na cidade, determinou atraer a Dafnis e
pensou que o convencera doadamente por ser cabreiro. 3 Logo de decidir isto, non
tomou parte con stilo na caza, senn que se achegou ata onde Dafnis pastoreaba coa
escusa de ve-las cabras, anda que verdadeiramente era para ver a Dafnis. Para amolecelo,
deu en gaba- -las cabras, pediulle que tocase coa sirinxe a meloda das cabras e dixo que
logo o fara libre, porque el todo o poda.
12.1 Cando viu que era guiado, estivo esculcando pola noite mentres traa as cabras do
pasteiro, e correndo ata el, primeiro bicouno e logo tentou convencelo para que se lle
entregase como as cabras s machos cabros. 2 Como el tardou en caer na conta e dixo
que estaba ben que os bodes montasen s cabras, pero ata entn ningun vira nunca un
macho montando outro macho, nin un carneiro a un carneiro en vez de s ovellas, nin os
galos s galos en vez de s galias, entn Gnatn dispxose a forzalo botndolle as mans.
3 Pero como estaba bbedo e case non se tia dereito, Dafnis dun empurrn chimpouno
na terra e marchou correndo coma un cadelo, deixndoo al tirado, porque para levalo da
man era preciso un home e non un neno. E por nada se lle achegaba, senn que
pastoreaba as cabras aqu e al, para fuxir del e gardar a Cloe. 4 Tampouco Gnatn se
entrometeu mis, se decatar de que o rapaz non s era fermoso, senn tamn rexo. Pero
buscaba unha oportunidade para lle falar del a stilo e esperaba que o mozo, sempre
disposto a agasallalo con moitas e boas cousas, llo dara de regalo.
13.1 Pero nese momento non puido, pois chegaba Dionisfanes con Clearista e haba
moito barullo de bestas, criados, homes e mulleres. Pero despois disto amaou un
cumprido discurso de amor. 2 Era Dionisfanes xa entrecano, pero alto, lanzal e capaz de
competir cos mozos. Tamn era rico coma poucos e honrado coma ningn outro. 3 El, o
primeiro da da sa chegada, ofreceu sacrificios s deuses protectores do campo, a
Demter, a Dioniso, a Pan e s Ninfas, e puxo unha crtera comn para tdolos presentes.
Nos das seguintes inspeccionou os labores de Lamn. 4 Cando viu as chairas aradas e as
videiras cos sarmentos e o parque en toda a sa fermosura do das flores stilo
achantara coa culpa tivo unha ledicia extraordinaria, gabou a Lamn e prometeu
deixalo libre. 5 Despois disto foi tamn onda o rabao para ve-las cabras e mailo pastor.
14.1 Cloe liscou fraga, por vergonza e medo a tal xento. Pero Dafnis ficou al de p,
cinguido cun pelello veloso de cabra, cun fardelo recn cosido pendurado dos ombreiros,
coas mans cheas, de queixos frescos unha e cabuxos anda lactantes outra. 2 Se algunha
vez Apolo foi vaqueiro cando traballou a soldo para Laomedonte, o seu feito era tal
como o que agora presentaba Dafnis. Este non dixo nada, senn que, arroibado, baixou a
cabeza mentres ofreca os regalos. E Lamn dixo: "Este , amo, o cabreiro das tas
cabras. 3 A min dchesme cincuenta para pastorealas e mais dous machos, el
converteuchas en cen e mais dez machos. Xa ves qu lustrosas estn e con qu vlaros
tan peludos e sen ningn corno tronzado. E tamn as fixo musicais, porque fan todo
escoita-la sirinxe".
15.1 Clearista, que estaba presente cando isto se dixo, deveceu por comproba-lo dito e
mandou que Dafnis lles tocase a sirinxe s cabras, como tia por costume, e prometeu
agasallalo, despois de tocar, cun saio, unha capa e unhas sandalias. 2 El fxoas sentar
como nun teatro e, dereito debaixo da acieira, sacando a sirinxe do fardelo, primeiro
asubiou un pouco e as cabras ficaron de p coas cabezas ergueitas; despois asubiou a
meloda de pastar e as cabras pastaban coas cabezas agachadas. De novo produciu un son

melodioso e elas deitronse todas xuntas. 3 Tocou tamn unha meloda aguda e elas,
coma se viese un lobo, agochronse na fraga. Pouco despois emitiu un son de chamada
e, sando da fraga, concorreron ata preto dos seus ps. 4 Nin a servos se podera ver tan
dados mandato do amo. Todos quedaron abraiados e Clearista mis ca todos e xurou
darlle os regalos a un cabreiro fermoso e musical. E cando voltaron masada, xantaron e,
do que eles comeron, mandaron a Dafnis. E este coma con Cloe e gozaba catando a
cocia da vila e tia boas esperanzas de acada-lo casamento convencendo s amos.
16.1 Pero Gnatn, afervoado polo que acontecera co fato e coidando que non podera
atura-la vida se non acadaba a Dafnis, despois de axexar a stilo, que paseaba polo
parque, levouno ata o templo de Dioniso e deu en bicarlle ps e mans. 2 Despois de lle
preguntar este por que o faca e de lle mandar falar e de lle xurar que o valera: "Viseche
Gnatn dixo, amo. Eu, que ata agora deveca s pola ta mesa, que antes xurara que
non haba nada mis meigo c vio vello, que dica que os teus cocieiros eran os
mellores efebos de Mitilene, eu penso dende agora que o nico fermoso Dafnis. 3 E non
petisco alimento por exquisito que sexa, anda que se amaan tantos tdolos das, carnes,
peixes, larpeiradas, e, virado en cabra, con pracer comera herba e follasca, escoitando a
sirinxe de Dafnis e apacentado por el. Salva ti teu Gnatn e vence invencible Amor. 4
E se non, xrocho polo meu propio deus, collerei un pual e, co estmago cheo de
comida, dareime morte diante das portas de Dafnis. E ti xa non me chamars nunca mis
Gnatoncio, como adoitas facer sempre cando ests de leria".
17.1 El, rapaz magnnimo e que non descoeca as coitas do amor, non resistiu que
chorase e que de novo lle bicase os ps, senn que prometeu pedirlle o cabreiro a seu pai
e levalo vila como escravo seu e amante daquel. 2 Co desexo de lle dar nimos,
preguntballe cun sorriso se non se avergonzaba de querer fillo de Lamn, senn que
ademais teimaba en se deitar cun mocio que pastoreaba cabras. E mesmo tempo finxa
sentir noxo do cheirume a cabro. 3 Pero el, como aprendera toda a mitoloxa amorosa
nos banquetes dos pervertidos, dixo, non sen acerto, no seu prol e mais no de Dafnis:
"Ningn namorado, amo, ten conta diso, senn que queda engaiolado con calquera que
sexa o corpo no que atopa a beleza. 4 Por iso algn namorouse mesmo dunha planta, dun
ro ou dunha besta. E quen non tera compaixn dun namorado que lle ha ter medo seu
amado? Eu amo un corpo de servo, pero unha beleza de libre. 5 Xa ves que ten o cabelo
semellante xacinto e que debaixo das cellas lostregan os seu ollos coma unha xema nun
engaste de ouro. E o rostro arroibado e a boca cos dentes brancos coma o marfil. 6 Que
namorado non cobizara acada- -los seu beixos brancos? Se me namorei dun pastor que
imitei s deuses. Boieiro era Anquises e Afrodita foi sa; Branco pastoreaba cabras e
Apolo amouno; Ganimedes foi pastor e raptouno o rei de todos. 7 Non rexeitemos un
neno a quen ata as cabras vimos que obedecen, coma se estivesen namoradas. Mis ben,
por permitir que anda fique na terra tal beleza, demoslles gracias s aguias de Zeus".
18.1 Riuse stilo con gusto, principalmente desta parte do discurso, e dicindo que Amor
fai grandes sofistas, buscaba a oportunidade de lle falar de Dafnis a seu pai. Pero
udromo, que escoitara s agachadas todo o que se dixera, como quera a Dafnis por ser
un bo rapaz e, alporizado porque semellante beleza sera vctima das borracheiras de
Gnatn, axia lle conta todo a aquel e a Lamn. 2 Dafnis, estarrecido, resolveu te-lo
atrevemento de fuxir con Cloe ou morrer tamn na sa compaa. E Lamn, chamando a
Mrtale fra do patio, dixo: "Mal andamos, muller, chegou a ocasin de revela-lo segredo.
3 Que se me perdan as cabras e mais todo o resto, pero, por Pan e polas Ninfas!, as

quede coma o boi na corte, como se di, que non vou cala-la sorte de Dafnis. contrario,
vou dicir que o atopei abandonado e declararei cmo se criou e amosarei canto atopei
seu carn. Que saiba o infame de Gnatn qun aquel a quen ama. Tan s tenme
dispostos os obxectos de recoecemento".
19.1 Acordado isto, retornaron de novo casa. E stilo dirxese a seu pai, que non tia
ocupacin, e pdelle a Dafnis para o levar cidade, por ser fermoso, demasiado bo para a
vida do campo e capaz de aprender axia, baixo a tutela de Gnatn, os costumes da vila.
2 O pai concedeullo con pracer e manda buscar a Lamn e Mrtale para lles anuncia-la
boa nova de que de agora en diante Dafnis servir a stilo en lugar de servir s cabras e
s bodes; e prometeu darlles dous cabreiros no canto daquel. 3 Daquela Lamn, cando xa
todos se achegaban e se compracan porque teran un fermoso compaeiro de escravitude,
pedindo a palabra, principiou a falar: "Escoita, seor, palabras verdadeiras dun vello.
Xuro por Pan e polas Ninfas que en nada mentirei. 4 Non son o pai de Dafnis nin Mrtale
tivo nunca a boa fortuna de ser sa nai. Outros pais expuxeron a este rapacio, se cadra
porque tian suficientes nenos mis vellos. Eu atopeino abandonado e alimentado por
unha cabra mia que, cando morreu, mesmo enterrei con agarimo no meu xardn porque
fixera o labor dunha nai. 5 Atopei sa beira obxectos de recoecemento. Recozoo,
amo, e toos gardados, pois son probas dunha sorte mellor c nosa. Non teo por unha
baixeza que el sexa servo de stilo, fermoso servidor dun seor fermoso e bo, pero non
podo pasar por alto que sexa xoguete da borracheira de Gnatn, que teima en levalo a
Mitilene para que faga servicio de muller".
20.1 Lamn, logo de dicir isto, calou e verqueu bgoas abondas. E como Gnatn se
arrufara e ameazara con lle zoupar, Dionisfanes, abraiado coas palabras ditas, mandou
calar a Gnatn, engurrando as cellas con rispideza. E a Lamn interrogouno outra vez e
mandoulle dici-la verdade e non argallar esa clase de contos para conservalo como un
fillo. 2 Pero como era teimudo e xuraba por tdolos deuses e se ofreca para que o
torturasen se menta, con Clearista como xuz comprobaba o que aquel dixera. "Por que
mentira Lamn, se a acadar dous cabreiros no sitio dun? Como podera argallar isto un
cabreiro? Non verdadeiramente inverosmil que de tal vello e dunha nai ordinaria sara
un fillo tan fermoso?".
21.1 Acordaron non andar con adivias por mis tempo, senn examinar dunha vez os
obxectos de recoecemento a ver se correspondan a unha sorte mis brillante e ilustre.
Marchou Mrtale para traelos todos, que estaban gardados nun vello fardelo. 2 Cando os
trouxo, Dionisfanes foi o primeiro en miralos e, cando viu a mantia prpura, a fibela de
ouro e a espadia coa empuadura de marfil, con grande berro de "Seor Zeus!" chama a
sa muller para que os vexa. 3 Cando os viu, tamn ela berrou forte: "Moiras queridas!
Non son estas as cousas que ns expuxemos co noso propio fillo? Non enviamos a
Sofrsina para que as trouxese ata estes campos? Abof non eran outras, senn estas
mesmas. Esposo querido, este neno o noso. Dafnis o teu fillo e andaba a pastorea-las
cabras do seu pai".
22.1 Mentres ela anda falaba e Dionisfanes bicaba os obxectos de recoecemento e
choraba de tanta ledicia, stilo, se decatar de que era o seu irmn, tirando o manto,
alancaba polo xardn co desexo de se-lo primeiro en bicar a Dafnis. 2 Pero Dafnis, cando
o viu correndo con moita xente e berrando "Dafnis", pensou que corra porque o quera
coller e, chimpando o fardelo e a sirinxe, deu en correr cara mar para se tirar dende un
enorme penedo. 3 E quizais cousa inslita Dafnis morrese, recn fora atopado, se

stilo, se dar conta, non berrase de novo: "Quieto, Dafnis, non teas medo; son teu
irmn e teus pais os que ata agora eran os teus seores. 4 Lamn acaba de falarnos da
cabra e amosuno-los obxectos de recoecemento. Vrate e mira qu xubilosos e riseiros
veen. Pero bcame a min primeiro. Xuro polas Ninfas que non minto".
23.1 Con traballo, anda despois do xuramento, parou Dafnis e agardou a stilo que via
correndo e, cando chegou xunta el, bicouno. Mentres o bicaba, concorra a restante
multitude de servidores e servidoras, o seu propio pai e a sa nai con el. Abrazbano
todos eles e bicbano con ledicia e bgoas. 2 El acariaba seu pai e mais sa nai antes
dos demais e, coma se os coecese de antes, apertbase contra os seus peitos e non quera
sar dos seu abrazos: tan axia d confianza a natureza. Por un instante esqueceu tamn a
Cloe. E entrando na casa, recibiu un vestido esplndido e, sentado beira do seu propio
pai, escoitouno falar as:
24.1 "Eu casei moi novo, fillos. E de al a pouco fun pai, segundo cra, afortunado, pois
tiven primeiro un fillo, de segunda unha filla e de terceiro a stilo. Pensaba que a familia
abondaba e cando, despois de todos eles, naceu este menio, expxeno, poendo con el
estas prendas, non de recoecemento, senn de mortalla. 2 Pero os acordos da Fortuna
foron outros, pois o meu fillo mis vello e maila mia filla morreron nun s da da mesma
enfermidade. En cambio ti, por providencia dos deuses, salvchesteme para que teamos
mis guas. 3 Nin ti me teas xenreira por te expoer unha vez pois non foi unha
decisin grata nin ti, stilo, teas mgoa porque vas recibir unha parte en lugar de toda
a facenda pois para os xuizosos ningunha posesin mellor ca un irmn. Querdevos un outro, pois en cartos podedes competir cos reis. 4 Deixareivos moita terra e
moitos servos habelenciosos, ouro, prata e cantas outras propiedades teen os ricos.
Unicamente lle dou a Dafnis como mellora esta terra e Lamn e Mrtale e mailas cabras
que el pastoreou".
25.1 Anda falaba el cando Dafnis, brincando, dixo: "Lembrchesmo oportunamente, meu
pai. Vou leva-las cabras bebedeiro, que agora agardan sedentas a mia sirinxe; e eu aqu
sentado". 2 Todos riron con ledicia, porque, sendo xa seor, anda era cabreiro. Mandaron
outro para que as gardase e eles, despois de ofrecer un sacrificio a Zeus Salvador,
dispuxeron un banquete. O nico que non veu a este banquete foi Gnatn, senn que,
asustado, ficou no templo de Dioniso da e noite, coma un suplicante. 3 Rpida chegou a
todos a nova de que Dionisfanes atopara un fillo e que Dafnis o cabreiro fora recoecido
seor dos campos. E pola maancia acudiron de tdalas partes para cumprimentar
rapaz e para lle traer regalos seu pai. Entre eles, o primeiro Driante, o que criara a Cloe.
26.1 Dionisfanes retvoos a todos para que compartisen o seu gozo e participasen na
festa. Preparouse moito vio, moito pan, paxaros das lagumeiras, leitns, lambonadas de
moitas clases. E sacrificaron moitas vctimas s deuses da terra. 2 Daquela Dafnis,
apaando tdalas sas propiedades de pastor, repartiunas como ofrenda entre os deuses. A
Dioniso ofreceulle o fardelo e o pelello, a Pan a sirinxe e a frauta traveseira, o caxato s
Ninfas e mailas canadas que el mesmo fixera. 3 Pero tanto mis pracenteiro o habitual
c felicidade hai pouco descoecida, que choraba cando se separaba de cada cousa. E non
ofreceu as canadas antes de muxir nin o pelello antes de poelo nin a sirinxe antes de
tocala. 4 Pero ademais bicou tdalas cousas, faloulles s cabras e chamou s bodes polo
seu nome. Tamn bebeu da fonte, porque o fixera moitas veces con Cloe. Pero anda non
confesaba o seu amor, agardando a ocasin oportuna.
27.1 Mentres Dafnis estaba nos sacrificios, isto lle aconteca a Cloe. Estaba sentada

chorando, mentres pastoreaba as ovellas, e dicindo o que era de esperar: "Dafnis

esqueceume. Soa con casamentos de ricos. 2 Por que lle mandei xurar polas cabras e
non polas Ninfas? Deixou a estas o mesmo que deixou a Cloe. Nin cando obradaba s
Ninfas e mais a Pan cobizaba ver a Cloe. Quizais atopou servidoras mellores ca min onda
sa nai. Adeus. Pero eu non seguirei vivindo".
28.1 Mentres ela tal dica e tal matinaba, o boieiro Lampis, presentouse cunha man de
labregos e raptouna, porque Dafnis xa non casara con ela e Driante contentarase con el.
Levrona entre berros lastimeiros. Pero un dos que o viron avisou a Nape, ela a Driante e
Driante a Dafnis. 2 E este, fra de si, non se atreveu a llo dicir e seu pai e, como non o
poda aturar, entrando no xardn laiaba: "Ouh amargo achado!" dica. 3 "Mellor me fose
seguir de pastor! Canto mis feliz era sendo escravo! Daquela contemplaba a Cloe,
daquela < ... >, en cambio agora Lampis marcha despois de ma roubar e, cando chegue a
noite, deitarase con ela. Entre tanto eu bebo e vivo con moita pompa e de nada me valeu
xurar por Pan, as cabras e as Ninfas".
29.1 Estas palabras de Dafnis escoitounas Gnatn, que estaba agachado no parque.
Estimando que chegara a oportunidade da conciliacin con el, colle algns mozos dos de
stilo e vai buscar a Driante. 2 E logo de pedirlle que os gue ata a granxa de Lampis,
bota a correr. E collndoo mentres faca entrar a Cloe, arrebtalla e malla a paos nos
labregos. 3 Despois de atar a Lampis, tia prsa de o levar, coma un prisioneiro de
guerra, se non fose que este se lle adiantou e escapou. Despois do xito acadado en tal
traballo, coa cada da noite volta. 4 E atopa a Dionisfanes durmindo e a Dafnis
desvelado e anda chorando no xardn. Lvalle a Cloe e, cando lla entrega, cntalle todo.
Pdelle que, xa sen resentimento, o tea polo escravo mis servicial e que non o aparte da
sa mesa, sen a que morrera de fame. 5 El, ver a Cloe e ter a Cloe entre os seus brazos,
congraciouse con el, por benfeitor, e pediulle perdn a ela polo desleixo.
30.1 Despois de trata-lo asunto, acordaron oculta-lo casamento e que Dafnis tivese
agachada a Cloe, confesando o seu amor s sa nai. Pero Driante non foi do mesmo
parecer, senn que estimou mellor dicirllo pai e prometeu convencelo el mesmo. 2
da seguinte, cos obxectos de recoecemento no fardelo, achgase onda Dionisfanes e
mais Clearista, que estaban sentados no parque cabo deles estaban tamn stilo e o
mesmo Dafnis e, cando se fixo o silencio, comezou a falar: 3 "Unha necesidade
semellante de Lamn obrigoume a dici-lo que ata agora foi secreto. A esta Cloe nin a
enxendrei nin a criei, senn que outros a enxendraron e, deitada nunha cova das Ninfas,
criouna unha ovella. 4 Iso vino eu, e cando o vin, quedei abraiado, e no meu abraio,
crieina. Proba disto a sa fermosura, pois en nada nos imita a ns; tamn son proba os
obxectos de recoecemento, demasiado ricos para un pastor. Mirdeos e buscdelle os
pais rapaza, a ver se as merecente de Dafnis".
31.1 Isto non o deixou caer Driante sen intencin nin o escoitou Dionisfanes sen
atencin, senn que, mirando a Dafnis e vendo que estaba amarelecido e que choraba s
furtadelas, axia descubriu o seu amor. E temendo mis polo seu propio fillo que por
unha rapaza allea, esmiuzaba con todo rigor as verbas de Driante. 2 E cando viu os
obxectos de recoecemento que trouxera, os zapatos dourados, as argolas e maila cofia,
chamando a Cloe, animouna a confiar, pois agora que xa tia home, axia atopara a seu
pai e mais a sa nai. 3 Acolleuna Clearista e enfeitouna xa coma muller do seu fillo. E
Dionisfanes, levando parte a Dafnis, preguntoulle en secreto se ela era doncela. Como
lle xurou que nada pasara mis al dun bico e xuramentos, compracido co compromiso

seu, sentounos sa mesa.

32.1 Pidose saber entn onde chega a beleza cando o enfeite a acompaa. Pois Cloe,
vestida e coa cabeleira trenzada e o rostro lavado, amosouse a todos tan fermosa que
mesmo Dafnis case non a recoeceu. 2 Calquera podera xurar, anda sen os obxectos de
recoecemento, que de tal rapaza Driante non era o pai. Con todo el asista e participaba
no banquete con Nape, tendo como compaeiros no mesmo leito a Lamn e a Mrtale. 3
Nos das seguintes novamente sacrificaron vctimas e presentaron crteras e tamn Cloe
ofreceu as sas cousas, a sirinxe, o fardelo, o pelello, as canadas. E mesturou co vio
auga da fonte da cova, porque seu carn fora criada e se baara nela moitas veces. 4
Puxo tamn unha coroa na tumba da ovella amosralla Driante e tocou a sirinxe para
o rabao e, logo de tocar, pregoulles s deusas atopar a aqueles que a abandonaran dignos
do seu casamento con Dafnis.
33.1 Despois de celebrar festas abondas no campo, acordaron marchar cidade para
busca-los pais de Cloe e non delongar mis o casamento deles. 2 Pola maancia, cando
xa tian as cousas amaadas, dronlle a Driante outras tres mil e a Lamn a colleita e a
vendima da metade dos campos, as cabras cos cabreiros, catro xugadas de bois, roupas de
inverno e a liberdade da sa muller. E logo disto colleron camio cara a Mitilene con
cabalos e carros e con moita pompa. 3 Como voltaron contra a noite, pasaron
desapercibidos s cidadns. Pero da seguinte, arredor das portas, xuntouse un xento de
homes e mulleres. Eles aledbanse con Dionisfanes porque atopara o fillo, e anda mis
veren a beleza de Dafnis. Elas congratulbanse con Clearista porque trouxera a un
tempo un fillo e unha noiva. 4 Tamn Cloe as deixou abraiadas, amosar unha beleza
que non tia comparanza. A cidade enteira estaba prendada do mozo e da doncela. Xa
bendican a voda e pregaban que se atopase para a rapaza unha caste merecente do seu
feito. E moitas mulleres das mis ricas suplicaban s deuses que as cresen nais dunha
filla tan fermosa.
34.1 A Dionisfanes, que despois de moita matinacin caera nunha fonda durmieira,
veulle este soo: Pareceulle que as Ninfas lle pedan a Amor que consentise xa o
casamento deles. E que este, afrouxando o arco e quitando a alxaba, ordenaba a
Dionisfanes que convidase a un banquete a tdolos distinguidos de Mitilene e, cando a
derradeira crtera rebordase, amosase a cada un os obxectos de recoecemento e logo xa
cantaran o himeneo. 2 Despois de ver e mais de escoitar isto, levntase de maancia e,
dando orde de dispoer un esplndido banquete con productos da terra e do mar e
calquera que houbese en lagoas e mais en ros, convida a tdolos distinguidos de
Mitilene. Cando xa era noite e rebordaba a crtera da que facan unha libacin a Hermes,
un servente trae en bandexa de prata os obxectos de recoecemento e amsallelos a
todos, facndoos circular pola dereita.
35.1 Abof que ningn dos outros os recoeceu. Pero un tal Megacles, que estaba sentado
de ltimo por cousa da sa vellez, recoeceunos cando os viu e berrou forte e con azos:
"Que o que vexo? Que foi de ti, mia fillia? Ests viva ou que un pastor s
atopou isto e o trouxo? 2 Prgocho, Dionisfanes, dimo de onde tes ti os obxectos de
recoecemento da mia menia? Non me negues, despois de ti atopar a Dafnis, que
tamn eu faga un achdego". Como Dionisfanes lle pediu que primeiro falase da
exposicin, Megacles, sen baixa-lo ton da sa voz, dixo: 3 "Hai tempo eran curtos os
meus recursos, pois os que tia gasteinos en custear coros e trirremes. Cando isto pasaba,
naceume unha fillia. Como non tia azos para a criar na pobreza, adobieina con estes

obxectos de recoecemento e expxena, sabendo que moitos cobizan ser pais por este
procedemento. 4 E foi exposta na cova das Ninfas, confiada s deusas, e cando xa eu non
tia herdeiro, cada da caa riqueza enriba de min. 5 Pero xa non tia a boa fortuna de ser
pai mesmo dunha fillia, mais os deuses, coma se fixesen burla de min, pola noite
mandbanme soos revelndome que unha ovella me fara pai".
36.1 Berrou Dionisfanes mis forte ca Megacles e dun salto fai entrar a Cloe, moi
fermosamente enfeitada, e di: "Velaqu a menia que expuxeches. A esta doncela
crioucha unha ovella por providencia dos deuses, como unha cabra me criou a Dafnis. 2
Toma os obxectos de recoecemento e a ta filla e, logo de acollela, dlla a Dafnis por
esposa. A mbolos dous expuxemos, a mbolos dous atopamos, de mbolos dous
coidaron Pan, as Ninfas e Amor". 3 Eloxiou Megacles as sas verbas, mandou busca-la
sa muller, Rode, e apertou a Cloe contra o seu peito. E prenderon o sono al, pois Dafnis
xurou non lle deixar a custodia de Cloe a ningun, nin a seu propio pai.
37.1 Cando veu o da, acordaron marchar de novo campo. Pois pedrano Dafnis e mais
Cloe, porque non aturaban a vida na cidade. As mesmo pareceulles ben face-lo
casamento xeito pastoril. 2 Cando chegaron onda Lamn, levaron a Driante p de
Megacles, xuntaron a Nape con Rode e aquelaron esplendidamente os asuntos da festa. E
o pai puxo a Cloe abeiro das Ninfas e ofreceulles, entre outras moitas cousas, os
obxectos de recoecemento e a Driante completoulle o que lle faltaba para as dez mil.
38.1 Dionisfanes, como faca bo tempo, mandou estender, mesmo diante da cova, leitos
de follasca verde, e facendo deitar a tdolos aldens, agasallounos cun banquete moi
pomposo. 2 Asistiron Lamn e Mrtale, Driante e Nape, os parentes de Dorcn, <Filetas>
e mailos fillos de Filetas, Cromis e Licenion. Non faltou nin sequera Lampis, considerado
xa merecente de perdn. 3 Houbo, como cmpre entre convidados de tal xacer, cousas de
labregos e de campesios: un cantou como cantan na sega, outro imitaba as burlas dos
lagares. Filetas tocou a sirinxe, Lampis a frauta, Driante e Lamn bailaron, Cloe e mais
Dafnis dbanse bicos. 4 Tamn as cabras pastaban cerca, mesmo coma se tamn elas
participasen da festa. Mais isto non lle resultaba moi grato s da cidade, pero Dafnis
chamou polo seu nome algunhas delas, deulles verde follasca e, collndoas polos
cornos, bicounas.
39.1 E non foi as unicamente daquela, senn que, mentres viviron, adicaron o mis do
tempo a cousas de pastores, adorando coma deuses propios s Ninfas, a Pan e a Eros,
posundo os mis grandes rabaos de ovellas e cabras, tendo a froita e o leite coma o mis
delicado alimento. 2 Pero ademais puxeron o fillo varn debaixo <dunha cabra> e a
segunda, que foi unha fillia, fixeron que chuchase do teto dunha ovella. Chamronlle a
el Filopemen e a ela Aguele. As estas tradicins envelleceron con eles. Ornaron tamn a
cova, consagraron estatuas e levantaron un altar de Eros Pastor. E dronlle a Pan para que
o habitase, en vez do pieiro, un templo que chamaron de Pan Guerreiro.
40.1 Pero estes nomes e estes feitos vieron despois. Pois naquel momento, cando caeu a
noite, todos marcharon canda eles ata o aposento nupcial, uns tocando a sirinxe, outros a
frauta e outros con grandes fachos en alto. 2 Cando estiveron preto das portas, cantaron
con voz rspida e forte, coma se estivesen fendendo a terra con tridentes e non cantando
un canto de voda. 3 Dafnis e mais Cloe, deitados xuntos e espidos, apertbanse e
bicbanse, en vela toda a noite como nin as curuxas. E Dafnis fixo o que Licenion lle
aprendera e foi daquela cando Cloe soubo por primeira vez que o que pasara na fraga
eran xogos de pastores.