UNIVERZITET U SARAJEVU

GRAEVINSKI FAKULTET
ODSJEK ZA KONSTRUKCIJE

ASEIZMIKO GRAENJE

PROGRAM II

Sarajevo, januar, 2013

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

SADRAJ:

1.

OSNOVA I KARAKTERISTINI POPRENI PRESJECI .................................................. 3

2.

RASPORED ZIDOVA OD OPEKE I DIMENZIJE KONSTRUKTIVNIH ELEMENATA 6

1.1

3.

Analiza gravitacionog i seizmikog optereenja .............................................................. 7

EKVIVALENTNA STATIKA METODA ........................................................................ 10

2.1

Proraun presjenih sila prema vaeim propisima ....................................................... 10

3.2

Ekvivalentna statika analiza prema EC 8 ..................................................................... 20

4.

METODA SPEKTRALNE ANALIZE................................................................................. 22

5.

USPOREDBA DOBIVENIH REZULTATA ....................................................................... 31

6.

KAPACITATIVNO DIMENZIONIRANJE ........................................................................ 32

7.

6.1

Mjerodavne presjene sile .............................................................................................. 32

6.2

Dokaz mehanike otpornosti na djelovanje potresa ....................................................... 33

6.2.1

Karakteristina vrstoa zida na smicanje: ............................................................. 34

6.2.2

Provjera vertikalne nosivosti zida ........................................................................... 35

6.2.3

Provjera nosivosti zida na poprenu silu-slom klizanjem....................................... 35

6.2.4

Provjera nosivosti na poprenu silu usljed loma po kosoj pukotini........................ 36

6.2.5

Provjera nosivosti zida na djelovanje momenta savijanja i normalne sile.............. 37

ZAKLJUAK ....................................................................................................................... 38

ASEIZMIKO GRAENJE

1. OSNOVA I KARAKTERISTINI POPRENI PRESJECI

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE
PRESJEK 1-1

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE
PRESJEK 2-2

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

2. RASPORED ZIDOVA OD OPEKE I DIMENZIJE KONSTRUKTIVNIH

ELEMENATA
Zadana je stambeno-poslovna zgrada spratnosti P+5 sa odabranim vertikalnim sistemom
sastavljenim od zidova od opeke, tako da se horizontalna ukruenost postie putem zidova od
opeke koji su povezani horizontalnim i vertikalnim serklaima (omeenih zidova) koji su
priblino simetrino rasporeeni. Stropna konstrukcija se sastoji od ravnih armiranobetonskih
ploa (dpl = 15 cm). Pretpostavljeno je temeljenje na ploi debljine 1m. Vertikalni, nosivi zidovi
od opeke su ukljeteni u temeljnu konstrukciju. Spratna visina je 3m tako da ukupna visina
objekta iznad temelja iznosi 18 m.
Raspored vertikalnih i horizontalnih nosivih elemenata kako u tlocrtu tako i po visini
objekta je takav da se centar masa vrlo malo odstupa od centra krutosti. Centar masa stropnih
ploa sa pripadajuim teretom nalazi se u teitu poprenog presjeka objekta. Mase stropnih
ploa i pripadajueg optereenja, koje ima karakter stalnog, moemo smatrati ravnomjerno
rasporeenim po stropnim ploama. Prema tome je i centar masa stropnih ploa sa pripadajuim
teretom nalazi se u teitu poprenog presjeka objekta. Objekat je po visini pravilnog oblika tako
da se centri masa nalaze i na istoj vertikalnoj osovini, koja prolazi kroz teita stropnih ploa.
Tabela 1. Podaci o zidanoj konstrukciji
Podaci o objektu i lokaciji:
II

Kategorija objekta

10x14

Tlocrtni gabarit objekta

Visina objekta (u broju etaa)

P+5

Visina

3m
Zidovi od opeke

Osnovni konstruktivni elementi

Materijali nosive konstrukcije

Zidni blok POROTHERM S P+E, beton MB30

-

Duktilnost konstrukcije
B

Kategorija tla

Sarajevo

Lokacija
Seizminost zone (prema MCS)

VII
Stambenoposlovna

Namjena

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

U okviru programskog zadatka potrebno je uraditi sljedee:

Analiza gravitacionog i seizmikog optereenja;
Izvriti proraun pomou ekvivalentne statike analize;
Izvriti proraun pomou metode spektralne analize;
Izvriti uporedbu rezultata;
Za jedan odabrani
dimenzioniranje.

vertikalni

element

detaljno

obraditi

kapacitativno

U prilogu jedan dato je dispoziciono rjeenje objekta, kao i raspored glavnih vertikalnih i
horizontalnih elemenata, u tlocrtu te po visini.

1.1 Analiza gravitacionog i seizmikog optereenja

Analiza optereenja
Krovna ploa G6
Stalno optereenje
Vlastita teina ploe

10,0 14,0 0,15 25 = 525 kN

Zidovi:
Osa A A:
[(

Osa B B:
[

Osa B B x 2 =101.78 kN
Osa C C:
(

Osa D D:
[(
]

)
k
7

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Osa 1 1:
[(

Osa 1 1 x 2 =117.74 kN
Osa 2 2:
[(

Osa 2 2 x 2 =110.71 kN
Osa 3 3:
((

Suma zidova po etae:

Ravni krov:

601.77 kN

(nagibni beton, izolacija, ljunak, cca. 2,5kN/m2)

(

Fasada (cca. 1,5 kN/m)

Korisno optereenje
Snijeg
1794,77 kN
Ostali stropovi
Stalno optereenje

Vlastita teina ploe

kN

10,0 14,0 0,15 25 = 525

Zidovi:
Osa A A:
[(

Osa B B:
[

)
8

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Osa B B x 2 =203.56 kN
Osa C C:
(

Osa D D:
[(
]=180.04

Osa 1 1:
[(

Osa 1 1 x 2 =235.48 kN
Osa 2 2:
[(

Osa 2 2 x 2 =221.41 kN
Osa 3 3:

((

Suma zidova po

1203.52 kN

Slojevi poda (1,5 kN/m2):

Pregradni zidovi (1,5 kN/m2):
(

Fasada (cca. 1,5 kN/m)

Korisno optereenje

2644.52 kN

Vjerovatni dio pokretnog (korisnog) optereenja za koje se pretpostavlja da se moe nalaziti na

konstrukciji u trenutku djelovanja potresa, u ovom zadatku se usvaja da iznosi 50 % (=0,5).

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

3. EKVIVALENTNA STATIKA METODA

2.1 Proraun presjenih sila prema vaeim propisima

Vaei propisi u BiH se zasnivaju na metodi ekvivalentnog statikog optereenja.

Osnovna ideja ove metode je da se uticaj potresa predstavi djelovanjem horizontalnih statikih
sila u visinama katova. Pretpostavlja se da zgrada izloena potresu odgovara dominantno u prvoj
vlastitoj formi.
Proraunski model je formiran tako da se stropne ploe smatraju krutim u svojoj ravnini.
Odnosno, zanemaruju se njihove aksijalne deformacije, to je uobiajena pretpostavka kod
analize savremenih zgrada na uticaj potresa. Okomito na svoju ravninu ploe su uobiajeno
izloene savijanju uslijed vertikalnog optereenja. Krutost zidova oko slabije osovine za uticaj
horizontalnog optereenja se zanemaruje, a isto tako i krutost stubova za horizontalne sile.
Pretpostavlja se zglobna veza izmeu stubova i ploa. Zidovi su ukljeteni u relativno krutu
temeljnu konstrukciju. Zanemaruje se eventualna popustljivost tla. Analizirae se samo jedan od
dva ortogonalna pravca za uticaj djelovanja potresa.
S obzirom da je seizmika sila koju proraunavamo ovom metodom, ustvari procentualni
dio ukupne teine zgrade, prvo emo izraunati taj parametar te nakon toga proraunati koliki je
procentualni udio seizmike sile.
Ukupna mjerodavna teina za proraun zamjenjujue seizmike sile:
G = G1-5 5,0 + G6 = 2644.52 5,0 + 1794.77 = 12372.85 kN
Ukupna ekvivalentna statika sila se oznaava kao seizmika sila S i proraunava se
prema vaeem Pravilniku u BiH:

S K G
K ukupni seizmiki koeficijent za analizirani horizontalni pravac potresa
G teina objekta, ranije proraunata
Ukupni seizmiki koeficijent za jedan horizontalni pravac potresa se dobiva kao:

K K 0 K s K d K p 0, 02

10

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Svaki od ovih koeficijenata ima svoje znaenje, te emo ih u nastavku i navesti :

Ko - koeficijent kategorije objekta ( II kategorija vanosti objekta Ko = 1,0)

Ks koeficijent koji pokazuje seizmiki intenzitet prema MCS skali od 12 stepeni.

Mjerodavna seizmika zona za neki lokalitet se odreuje iz seizmikih karata intenziteta,
za povratni period od 500 godina.

Kd koeficijent koji zavisi od dinamikih svojstava konstrukcije, prije svega osnovnog

perida oscilovanja, kao i od kategorije tla u kojem se temelji promatrana graevina. U
pravilniku su navedene tri kategorije tla, gdje I kategorija predstavlja vrsta i stjenovita
tla, te dobro zbijena tla, dok su u najnioj III kategoriji meka i slabo zbijena tla.
II kategorija tla, Kd = 0,7/T = 0.7/0.49=1,42 > 1 Kd = 1,0
3

T Ct H 4
Ct

0.075
Ac

11

ASEIZMIKO GRAENJE

[
[

[ ]

[ ]

2012/2013

) ]

Tabela 2. Odreivanje perioda oscilovanja konstrukcije

PRAVAC Y

PRAVAC X

zid

Lwi
1
4
7
8
10
11
13
14
17
21
2
3
5
6
9
12
15
16
18
19
20
22

4.2
2.85
3.32
3.4
6.1
6.1
3.4
4.2
2.85
4.2
3.09
3.09
5.125
3.09
4
4
3.09
3.09
1.25
3.09
5.125
3.09

Ai
0.25
1.05
0.25 0.7125
0.25
0.83
0.25
0.85
0.25
1.525
0.25
1.525
0.25
0.85
0.25
1.05
0.25 0.7125
0.25
1.05
0.25 0.7725
0.25 0.7725
0.25 1.28125
0.25 0.7725
0.25
1
0.25
1
0.25 0.7725
0.25 0.7725
0.25 0.3125
0.25 0.7725
0.25 1.28125
0.25 0.7725

Aci
Ai
Ct
T
0.197167
0.091487
0.122672
0.128549
0.442862
0.442862
0.128549
0.197167
0.091487
0.197167 2.039968 0.052511 0.458885
0.10671
0.10671
0.301037
0.10671
0.178272
0.178272
0.10671
0.10671
0.022688
0.10671
0.301037
0.10671 1.728276 0.05705 0.49855

Kp koeficijent duktilnosti i priguenja koji ovisi o nosivom sistemu i materijalu od kojeg

je napravljena konstrukcija. Ovim koeficijentom bi trebala biti obuhvaena i sposobnost
nelinearnog ponaanja konstrukcije, odnosno disipacija energije uneene potresom.

12

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Rekapitulacija mjerodavnih koeficijenata:

K 0 1, 00
K s 0, 025
K d 1, 00
K p 1, 60
K = 1,0 0,025 1,0 1,6 = 0,04
Dakle, ukupna seizmika sila koje djeluje na konstrukciju je 10% od ukupne teine
objekta izraene u kN. Kako se objekat sastoji od 5 etaa, to se seizmika sila mora pravilno
rasporediti na svaku od njih prema pravilima koja su definisana pravilnikom. U skladu sa
postavkama metode ekvivalentnog statikog optereenja ukupnu zamjenjujuu silu treba po
visini rasporediti tako da oblik raspodjele odgovara prvoj vlastitoj formi. Za obuhvaanja uticaja
viih formi oscilovanja jedan dio ukupne sile se aplicira kao posebna koncentrina sila na vrhu
zgrade. Taj dio iznosi 15%.
Ukupna ekvivalentna seizmika sila iznosi:
S = 0,04 12372.85 = 494.91kN
Raspored ukupne seizmike sile po visini:
broj katova n = 5
S5 = 0,15 494.91 =74.24kN
Kako smo rekli da emo razliku ove dvije vrijednosti linearno promjenjivo rasporediti od prve do
posljednje etae, to emo postii slijedeim izrazom:
Si 0,85 S

Gi H i
n

G H
i 1

13

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Slika 1.: Proraunski model objekta

Proraun pojedinih seizmikih sila po katovima te odgovarajue vrijednosti

transverzalnih sila i momenata savijanja po visini zgrade predstavljeni su u tabeli 1. Radi se o
ukupnim veliinama po jednom katu. Za dimenzioniranje zidova od opeke iz primjera jo je
neophodna veliina normalne sile u zidovima. Ona se odreuje jednostavno preko pripadajue
tlocrtne povrine promatranog kata uz odgovarajui zid.

14

ASEIZMIKO GRAENJE

Poetna krutost zida bez otvora:

Ke

G A
2

G h
1.2h 1
E L

E modul elastinosti
G modul posmika (G E/6)
t debljina zida
h svjetla visina zida
L duina zida
A - povrina zida (A=t L)

proraunski koeficijent, za punu upetost na gornjem i donjem katu =0.83

za konzolni zid =3.33

15

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Varijanta sa zidovima bez otvora (sa zanemarenjem zida iznad i ispod prozora-zidovi su do
otvora:
zid

dimenzije

Ke

1
2
3
4
5
6

25/420
25/334
25/334
25/285
25/513
25/334

0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25

4.2
3.34
3.34
2.85
5.12
3.34

3
3
3
3
3
3

1.05
0.835
0.835
0.7125
1.28
0.835

181625.6
139105.1
139105.1
114408.2
226289.9
139105.1

25/223

0.25

2.23

0.5575

82569.02

8
9

25/340
25/425

0.25
0.25

3.4
4.25

3
3

0.85
1.0625

142103.1
184071.7

10

25/610

0.25

6.1

1.525

273264.3

11

25/610

0.25

6.1

1.525

273264.3

12
13
14

25/425
25/340
25/420

0.25
0.25
0.25

4.25
3.4
4.2

3
3
3

1.0625
0.85
1.05

184071.7
142103.1
181625.6

15

25/334

0.25

3.34

0.835

139105.1

16
17
18
19
20
21
22

25/334
25/285
25/125
25/334
25/512
25/125
25/125

0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25

3.34
2.85
1.25
3.34
5.12
1.25
1.25

3
3
3
3
3
3
3

0.835
0.7125
0.3125
0.835
1.28
0.3125
0.3125

139105.1
114408.2
32207.46
139105.1
226289.9
32207.46
32207.46

66

19.465

3257347

f k 4 MPa
E 1000 f k

16

4000000
4000000

666666.7
666666.7

0.83
0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000
4000000
4000000

666666.7
666666.7
666666.7

0.83
0.83
0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000
4000000
4000000
4000000
4000000
4000000
4000000

666666.7
666666.7
666666.7
666666.7
666666.7
666666.7
666666.7

0.83
0.83
0.83
0.83
0.83
0.83
0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000

666666.7

0.83

4000000
4000000
4000000
4000000

666666.7
666666.7
666666.7
666666.7

0.83
0.83
0.83
0.83

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

VARIJANTA ZIDOVA SA OTVORIMA (SMANJENA KRUTOST)

Poetna krutost zida s otvorima za prozore:

K e,otv. K e k1
t Li
k1 1

0.85 A
Li zbroj duina svih otvora u zidu
A povrina zida (A=t L)
I SPRAT
zid

Ke
644057.1
273264.3
273264.3
311303.9
320781.2
101649.4

Si(za
1.sprat)
2.817064274
1.436703362
1.436703362
1.078574517
1.127611155
0.534427905

1
2
3
4
5
6

0.25
0.25
0.25
0.25
0.25
0.25

14
6.1
6.1
6.9
7.1
2.6

3
3
3
3
3
3

3.5
1.525
1.525
1.725
1.775
0.65

0.25

2.6

8
9

0.25
0.25

10
10

10

0.25

11
12
11
10

0.25
0.25
0.25
0.25

535812.2
273264.3
273264.3
205147.4
214474.3
101649.4

0.65

101649.4

0.534427905

101649.4

3
3

2.5
2.5

457270
457270

2.121285736
2.121285736

403473.5
403473.5

3.09

0.7725

126553.9

0.665364546

126553.9

4
3.09
4
3.09

3
3
3
3

1
0.7725
1
0.7725

171815.8
143055.6
185185.2
39462.19

0.903331582
0.752123049
0.97362207
0.665364546

171815.8
143055.6
185185.2
39462.19

42

18.1225

3067063

17.16788974

3178281

Li (m)

k1

zid

4000000
4000000

666666.7
666666.7

0.83
0.83

2
0

0.831933
1

1
2

4000000

666666.7

0.83

4000000

666666.7

0.83

0.658994

4000000
4000000
4000000

666666.7
666666.7
666666.7

0.83
0.83
0.83

2
0
0

0.6686
1
1

5
6
7

4000000

666666.7

0.83

0.882353

17

Ke,otv

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

4000000

666666.7

0.83

0.882353

400000
400000
400000
400000

666666.7
666666.7
666666.7
666666.7

0.83
0.83
0.83
0.83

0
0
0
0

1
1
1
1

9
10
11
11
10

Si sile u pojedinim zidovima npr. Sy3 sila u zidu 3 u pravcu y na odgovarajuem spratu
S(prvog sprata)=

22.05

S(drugog sprata)=
S(treceg sprata)=
S(cetvrtog sprata)=
S(petog sprata)=
S(estog sprata)=

44.11
66.17
88.23
110.28
164.06

Tabela 2. Rezultati ekvivalentne statike analize

Hi

0,85S
(kN)

GiHi
(kNm)

GiHi/GiHi

Si (kN)

Qi (kN)

Mi
(kNm)

18

32305.86

0.213509

164.0568

164.06

15

39667.8

0.262164

110.2844

274.34

492.18

31734.24

0.209731

88.22753

362.57

1315.2

23800.68

0.157298

66.17065

428.74

2402.91

15867.12

0.104865

44.11377

472.85

3689.13

7933.56

0.052433

22.05688

494.91

5107.68

12

420.67

GiHi =

151309.3

Si =

18

494.91

6592.41

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Slika 3.: Dijagram poprenih sila i momenata savijanja

Preraspodjela utjecaja na zid

K5 y
0.15
Odnos krutosti:
K y ,u
Sprat

24.61

24.61

16.54

41.15

70.43

13.23

54.38

198.68

9.93

64.31

364.49

6.62

70.93

556.01

3.31

74.24

762.48
988.86

19

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

3.2 Ekvivalentna statika analiza prema EC 8

Ukupna seizmika sila se rauna prema izrazu:

Fb S d (T ) m
Ukupna masa zgrade ista kao u prethodnom proraunu:

m 12372.85
kNs 2

1261.25
g
9.81
m

Da bismo zadovoljili sline uslove kao u prethodnom proraunu, uvodimo iste pretpostavke :
kategorija tla-B
PGA: ag=0,1g=0,19,81=0,981m/s2 (VII seizmika zona),
priguenje:=5%,
spektar : tip 1,
Odgovarajua projektna vrijednost spektralnog ubrzanja prema izrazu iznosi:
ag S
S d (T )
q
2.5, za priguenje =5%
q 2, za ukruene zidove
-popravni faktor priguenja (0.85-1.0)
S=1-parametar tla (klasa B)
2.5 0.1 9.81 1
S d (T )
1.22
2
Usvojeni korektivni faktor =0,85 T=0,49 s< 2Tc=1,0, zgrada ima vie od dva kata.
Ukupna seizmika sila prema EC 8, iznosi:
Fb 1.22 1261.25 0.85 1314.62 S 494.91kN

Raspodjela ukupne seizmike sile po visini zgrade prema EC 8 se vri prema izrazu:

Fi

zi m j
n

z m
j 1

Masa po spratovima:
20

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

2644.52
269.57kNs 2 / m
9.81
1794.7
m6
182.94kNs 2 / m
9.81

m15

Rezultati ekvivalentne statike analize prema EC 8:

sprat

Fb

mi

zi

mizi

mizi/mizi

Si

182.94

18

3292.92

0.213499209

280.6703

269.57

15

4043.55

0.26216693

344.6499

269.57

12

3234.84

0.209733544

275.7199

269.57

2426.13

0.157300158

206.7899

269.57

1617.42

0.104866772

137.86

269.57

808.71

0.052433386

68.92998

15423.57

1314.62

1314.62

Preraspodjela utjecaja na zid

K5 y
0.15
Odnos krutosti:
K y ,u
Sprat

41.10

41.10

51.69

92.79

122.82

41.36

134.15

405.13

31.02

165.17

804.12

20.68

185.85

1274.47

10.34

196.19

1871.89
2445.75

21

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

4. METODA SPEKTRALNE ANALIZE

Tlocrtne dimenzije zida su b/d = 25/513 cm modul elastinosti E = 4 106 kN/m2 . Mase su
koncentrirane u nivoima katova i ima ukupno 6 dinamikih stupnjeva slobode.

22

ASEIZMIKO GRAENJE
Proraun koncentisanih masa:
G6

zid: 1.5 5.13 0.25 19 36.56kN

serklai: (1.5 0.25 0.25 25) 2 4.69kN

vlastita teina ploe: 0.15 5.27 25=19.76kN
nagibni beton: 2.5 5.27=13.17 kN
fasada:1.5 5.27=7.905kN
G6 82.07kN
G15

zid: 3 5.13 0.25 19 73.10kN

serklai: (3 0.25 0.25 25) 2 9.38kN

teina poda:1.5 5.27=7.91 kN
vlastita teina ploe:0.15 5.27 25=19.76kN
fasada:1.5 5.27=7.905kN
G1 5 118.05kN

Mase:
mi

Gi
g

82.07
kNs 2
8.37 2
9.81
m
118.05
kNs 2
m5
12.03 2
9.81
m
m6

Matrica mase:

m1
0

0
m
0
0

m2
0

0
m3

0
0

0
0

m4

m5

0
0
0

0
0

m6

23

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

0
0
0
0
0
118.05
0
118.05
0
0
0
0

0
0
118.05
0
0
0 3
m
10
0
0
118.05
0
0
0
0
0
0
0
118.05
0

0
0
0
0
82.07
0
1
0

0
m 118.05
0
0

0 0 0 0
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 1
0 0 0 0

0
0 3
10
0
0

0.6952
0

Matrica fleksibilnosti:

ZID 5y: k1=k2=k3=k4=k5=k6=ky=226289.9kN/m

1
1

1 1

k 1
1

1 1 1 1 1
2 2 2 2 2
2 3 3 3 3

2 3 4 4 4
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6

Vektor sila proporcionalan masama:

1
1

1
F F

1
1

0.6952

24

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Pomjeranje uslijed vektora sila proporcionalnog masama:

1
1

1 1
y F
k 1
1

1 1 1 1 1
1
5.6952
1

1.8244
2 2 2 2 2
1
10.3904

1 F 14.0856
2 3 3 3 3
F 2.4732
F

5.6876

2 3 4 4 4
1
16.7808
k
k 2.9456

1
18.4760
3.2441
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6
0.6952
19.1712
3.3662

1 iteracija:

F i

1
0

0
m F
0
0

0 0 0 0
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 1
0 0 0 0

1
1

1.8244
0
1.8244

2.4732
2.4732
0
F
F

0
2.9456

2.9465
3.2441
3.2441
0

0.6952
3.3662
2.3402
0

Pomjeranje usljed djelovanja sila

1
1

1 1
y F
k 1
1

1 1 1 1 1
1.0000
1.0000

1.9277
2 2 2 2 2
1.8244

2.4732 F 2.7234
2 3 3 3 3

F
2 3 4 4 4
2.9465 k 3.3403
3.2441
3.7442
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6
2.3402
3.9143

2. iteracija

F i

1
0

0
m F
0
0

0 0 0 0
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 1
0 0 0 0

1.0000
1

1.9277
0
1.9277

2.7234
2.7234
0
15.4562
F

0
3.3403
3.3403
3.7442
3.7442
0

0.6952
3.9143
2.7206
0

25

ASEIZMIKO GRAENJE

1
1

1 1
y F
k 1
1

1 1 1 1 1
1
1.0000

1.9353
2 2 2 2 2
1.9277

2.7234 F 2.7459
2 3 3 3 3

F
2 3 4 4 4
3.3403 k 3.3803
3.7442
3.7985
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6
2.7206
3.9745

3 iteracija

F i

III

1
0

0
m F
0
0

0
1
1

1 1
F
k 1
1

0 0 0 0
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 1
0 0 0 0

1.0000
1
1.9353
1.9353
0

2.7459
2.7459
0
F
F

0
3.3803
3.3803
3.7985
3.7985
0

0.6952
3.9745
2.7631
0

1 1 1 1 1
1
1.0000

1.9360
2 2 2 2 2
1.9353

2.7459 F 2.7481
2 3 3 3 3

F
2 3 4 4 4
3.3803

k 3.3845
3.7985
3.8045
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6
2.7631
3.9813

4 iteracija

F i

1
0

0
m F
0
0

0 0 0 0
1 0 0 0
0 1 0 0
0 0 1 0
0 0 0 1
0 0 0 0

1.0000
1

1.9360
0
1.9360

2.7481
2.7481
0
F
F

0
3.3845
3.3845
3.8045
3.8045
0

0.6952
3.9813
2.7678
0

26

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

IV

1
1

1 1
F
k 1
1

2012/2013

1 1 1 1 1
1
15.6408
1.0000

1.9361
2 2 2 2 2
1.9360
30.2816

2.7481 F 42.9864 15.6408 2.7484

2 3 3 3 3

F
2 3 4 4 4
k
3.3845 k 52.9432
3.3849
3.8045
59.5154
3.8051
2 3 4 5 5

2 3 4 5 6
2.7678
62.2832
3.9821

Prvi sopstveni oblik:

1.0000
1.9361

2.7484
1

3.3849
3.8051

3.9821
Energija deformacije sistema:

umax F y
T

umax

F2

1 1.9360 2.7481 3.3845 3.8045 2.7678

k

Pseudokinetika energija:
vmax y m y
T

vmax 12051

mF 2
k2

Osnovna frekvencija:

umax
vmax

F2
k 0, 0639 k

mF 2
m
12.051 2
k
770.394

27

15.6408
30.2816
42.9864
F2

770.3924

52.9432
k
59.5154

62.2832

ASEIZMIKO GRAENJE

0, 0639

2012/2013

226289.9
13.27 rad / sec
82.07

Odreivanje sopstvenog perioda i pseudoubrzanja:

T

2
0, 236sec
13.27

Odreivanje pseudoubrzanja,pomjeranje i seizmikih sila:

Prilikom analize koriten je EC-8, projektni spektar za kategoriju tla B i seizmiku zonu VII:

Za T = 0,236 s
Realno pseudoubrzanje:
A* S (T ) 1,5m / s 2

Pseudopomjeranje vrha zida

V

1,5
0.0085m
13.27 2

Odreivanje modalnih masa:

M m
T

28

ASEIZMIKO GRAENJE

M 1.0000 1.9361 2.7484 3.3849 3.8051 3.9821

0 1.0000
1.0000
0
0
0
0 1.9361
0 1.0000
0
0
0 2.7484

49.262m
0
0 1.0000
0
0 3.3849
0
0
0 1.0000
0 3.8051

0
0
0
0 0.6952 3.9821

1.0000
0
0
0
0
0

2012/2013

M 49.2626 82.07 4042.981kNs / m

2

Normalizacija sopstvenih oblika u odnosu na masu:

1.0000
1.9361

2.7484
1
1
*

M
4042.98 3.3849
3.8051

3.9821

0.0157
0.0304
0.0432

0.0532
0.0598

0.0626

Modalni koeficijent:

*T m I
0
0
0
0
0
1.0000

0 1.0000
0
0
0
0

0
0 1.0000
0
0
0
0.0157 0.0304 0.0432 0.0532 0.0598 0.0626

0
0
0 1.0000
0
0

0
0
0
0 1.0000
0

0
0
0
0
0 0.6952

0.2460

Pomjeranje konstrukcije:

u * V

29

1
1
1

1
1

ASEIZMIKO GRAENJE

u 0.2406

0.0157

0.0304

0.0432
0.0085
0.0532

0.0598

0.0626

2012/2013

0.0329
0.0637
0.0904 3
10 m
0.1113
0.1251

0.1310

Efektivne sile djelovanja potresa:

F m * A
0
0
0
0
0
1.0000

0 1.0000
0
0
0
0

0
0 1.0000
0
0
0
F 0.2406

0
0
0 1.0000
0
0

0
0
0
0 1.0000
0

0
0
0
0
0 0.6952

0.0157
0.0304
0.0432
1,5
0.0532
0.0598

0.0626

5.8036
11.2362
15.9504
kN
19.6449
22.0836

16.0665

Uticaji na zidu:
Sprat

16.066

5.80

22.084

17.04

17.41

19.645

32.99

68.53

15.950

52.64

167.50

11.236

74.72

325.41

5.8306

90.79

549.56
821.92

30

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

5. USPOREDBA DOBIVENIH REZULTATA

U narednoj tabeli je dati prikaz dobijenih seizmikih sila navedenim metodama:

Sprat

Efektivne seizmika sila - Zid Zy5

Ekvivalentna
statika analiza
(Vaei
pravilnik)

Ekvivalentna
statika analiza
(EC-8)

Spektralna
analiza
(EC-8)

24.61

41.10

16.066

16.54

51.69

22.084

13.23

41.36

19.645

9.93

31.02

15.950

6.62

20.68

11.236

3.31
74.24

10.34
196.19

5.8306
90.79

KOMENTAR:
Ako se usporedi ukupna seizmika sila po pravilniku i po EC-8 njihova razlika se nalazi
unutar 30 %. Razlike izmeu pojedinih djelujuih potresnih sila na katovima su vee jer po
pravilniku za zgrade spratnosti P+5 i vise imamo 15 % veu silu na zadnjem katu, to se po EC-u
ne uzima u obzir.

31

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

6. KAPACITATIVNO DIMENZIONIRANJE
6.1 Mjerodavne presjene sile
Na osnovu presjenih sila od vertikalnog optereenja i presjenih sila usljed seizmikog
optereenja zida izvrit e se analiza zida Zy5 u skladu sa pravilima zidanih konstrukcija.
Presjene sile odreene su prema ve datom crteu tlocrtne raspodjele optereenja na pojedine
zidove.

PRESJENE SILE
Presjek

NG

NP

1-1

82.07

7.91

5.80

2-2

200.12

23.72

17.04

17.41

3-3

318.17

39.59

32.99

68.53

4-4

436.22

55.33

52.64

167.50

5-5

554.27

71.14

74.72

325.41

6-6

672.32

86.96

90.79

549.56
821.92

Zidovi od blok opeke:

(tlana vrstoa = 10.0 N/mm2, ispitana u skladu s EN 772-1 ) zidane u mortu M10
normalizirana tlana vrstoa: fb = 10.0x1.10 = 11.0 N/mm2

32

ASEIZMIKO GRAENJE

6.2 Dokaz mehanike otpornosti na djelovanje potresa

Geometrijske i mehanike karakteristike zida

debljina zida: t=25 cm
svijetla visina zida: h=285 cm
visina kata: hk= 300 cm
duina zida bez vertikalnih serklaa: Lw=513 cm
duina zida sa vertikalnim serklaima: L=563 cm
neto povrina zida: Anetto=3,630,25=1.283 m2
povrina serklaa: Ac=0,0625 m2
karakteristina vrstoa na pritisak betona serklaa: fck=30 N/mm2
povrina poprenog presjeka podune armature serklaa( 416): As=8,06 cm2
normalizirana vrstoa zida na pritisak: fb=11 N/mm2
karakteristina vrstoa zida na pritisak: fk=5,44 N/mm2
minimalna vertikalna sila na zid:
Nmin=NG+0,5NP=672.32+0,586.96=715.8 kN
33

2012/2013

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Duina pritisnute zone omeenog zida:

Lc

N min 5.13
L
715.8
1 L

1 5.13
4.47m
2
6M sd
2
6 821.92

Napon u zidu usljed minimalne normalne sile uzimajui u obzir samo pritsnutu zonu zida:

N min
715.8
kN
N
N

639.83 2 0.64
f d 1.81
2
t LC 0.25 4.47
m
mm
mm 2

6.2.1 Karakteristina vrstoa zida na smicanje:

Kada ne postoje rezultati ispitivanja, karakteristina vrstoa nearmiranog zida, fvk, uz uvjet da
su horizontalne i vertikalne sljubnice potpuno ispunjene mortom, moe se uzeti kao:
f vk f vk 0 0.4 D

fvk0 posmina vrstoa kad je d=0, tj.poetna vrstoa zida na smicanje: fvk0=0,3 N/mm2
oitano iz tabele za glineni zidni element(opeka)
d proraunsko vertikalno tlano naprezanje u zidu uzimajui kombinaciju optereenja koja
daje najmanje vertikalno optereenje

f vk f vk 0 0.4 D 0.3 0.4 0.64 0.556

N
mm2

Koeficijent upetosti zida (zid Zy5 je ukljeten na donjem i gornjem rubu, te na jednom
vertikalnom rubu):

3 1.5

L
5.13
1.5
2.7 0.75 3 0.75
H
2.85

34

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

Efektivna visina zida

heff 3 hk 0.75 3 2.25m

koeficijent smanjenja nosivosti:
faktor smanjenja nosivosti kojim se u obzir uzimaju uinci vitkosti i ekscentrinosti
optereenja

0.85 0.0011

heff
t

0.85 0.0011

2.25
0.84
0.25

6.2.2 Provjera vertikalne nosivosti zida

Mjerodavna kombinacija optereenja:
N sd G NG P N P 1.35 672.32 1.5 86.96 1038.07kN

M parcijalni faktor sigurnosti za materijale

za zidove: M=3
Proraunska vertikalna otpornost zida:

N Rd

f k Anetto 0.84 5440 1.283

1954.26 1038.07kN
M
3
Nosivost zida na vertikalno optereenje je zadovoljena!

6.2.3 Provjera nosivosti zida na poprenu silu-slom klizanjem

Smiua otpornost zida

VRd

f vk t LC

556 0.25 4.47

207.11kN 90.79kN
3
Nosivost zida na poprenu silu zasluaj loma klizanjem je zadovoljena!

35

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

6.2.4 Provjera nosivosti na poprenu silu usljed loma po kosoj pukotini

Karakteristina referentna vrstoa zida na zatezanje

Referentna vlana vrstoa je ona kod koje dolazi dovlanog otkazivanja zida kada je zid
optereen istodobno vertikalnim i horizontalnim optereenjem. Vertikalno optereenje stalno je
prisutno, a horizontalno je povremeno prouzroeno vjetrom ili potresom.

2

ft
D k
2
2
2

gdje je:
dprosjeno tlano naprezanje (d= N/Am),
-prosjeno posmino naprezanje (= H/Am)
k omjer najveega i prosjenog posminog
naprezanja (k 1,5)
Ampovrina presjeka zida (t L),
L je duljina zida,
t je debljina zida

Ispitivanje referentne vlane vrstoe zida:

90.79
kN
70.79 2
5.13 0.25
m

ft

640
kN
N
2
2

640
D k

1.5 70.79 17.16 2 0.017
2
2
m
mm 2
2
2
2

Vrijednost smiueg napona u trenutku otkazivanja zida usljed zatezanja

Rd

ft

0.017
0.64
N
1 D
1
1.89
1.5
t
1.5
0.25
mm 2

Granina horizontalna sila u zidu u trenutku sloma:

36

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

H Rd Cr A Rd 0.9 (4.47 0.25) 1896.12 1907.03kN

gdje je:
Cr faktor redukcije koji predstavlja omjer proraunske i najvee nosivosti zida, obino se
uzima Cr = 0.9,
Am= t L gdje je
t debljina zida,
a L je duljina zida
proraunska horizontalna sila VSd treba biti manja ili jednaka proraunskoj nosivosti na
horizontalnu silu VRHd:
VSd VRHd

Raunska nosivost zida na poprenu silu usljed loma po kosoj pukotini:

VRHD

H RD

1907.03
635.67 90.79kN
3

koeficijent sigurnosti: M= 3,0

Nosivost zida na poprenu silu za sluaj loma po kosoj pukotini je zadovoljena!

6.2.5 Provjera nosivosti zida na istovremeno djelovanje momenta savijanja i

normalne sile

Mjerodavne vrijednosti presjenih sila u stanju granine nosivosti za sluaj optereenja

potresom:
NSd=Nmin=715.8 kN
MSd=821.92kNm
Normalni napon pritiska bez iskljuenja zategnutog dijela presjeka zida i vertikalnih serklaa:

N SD
f
715.8
kN
5.44
N

508.6 2 0.509 k
3.022
t L 0.25 5.63
m
m 1.8
mm 2
Proraun najmanje duljine pritisnutog podruja zida:

37

ASEIZMIKO GRAENJE

2012/2013

639.83
5.63 1.19m
fd
3022
Najvei proraunski ekscentricitet:
L 5.63 639.83
ed max 1 D
1
2.22m
2
fd
2
3022
Najvei raunski moment otpornosti:
M Rd f D t ad min ed max 3022 0.25 1.19 2.22 1994.98kNm 821.92kNm
ad min

Nosivost zida na zajedniko djelovanje momenta savijanja i normalne sile je zadovoljena!

7. ZAKLJUAK
Pri proraunu zidanih konstrukcija potrebno je poznavati mjerodavna mehanika svojstva
zida. Ova svojstva su:
-

tlana vrstoa zida

posmina vrstoa

vrstoa zida na savijanje

referentna vlana vrstoa

modul elastinosti zida

deformacijska svojstva zida

Odreivanje mehanikih svojstava zida kompleksan je zadatak, a najbolje ih je odrediti

eksperimentalno. No, to nije uvijek mogue. Zbog toga su nakon brojnih ispitivanja zidnih
elemenata, mortova i zidova, u europskoj normi ENV 1996-1-1 dani matematiki izrazi i tablice
kojima se pojedina svojstva mogu odrediti. Izrazi koristeni u radu daju pribline, ali za praksu
dovoljne dobre rezultate.

38