Ciencias Naturales

Septiembre

1er Trimestre
1. Sistema Xeocntrico.
Esta teora foi defendida polos filsofos gregos Platn e Aristteles.
O sistema xeocntrico defenda que a Terra o centro do universo e que arredor
dela xiran o Sol, a La e as estrelas.
Sistema Heliocntrico
Esta teora foi defendida por Coprnico.
O sistema heliocntrico defende:
- que o Sol ocupa o centro do universo e est inmvil
- A Terra un planeta
- Tdolos planetas xiran arredor do sol
- A Terra ten un movemento de rotacin sobre o seu eixe e outro de
translacin arredor do Sol.
- A La xira arredor da Terra.
- As estrelas estn fixas nunha afastada esfera celeste.
2. Galaxia
Son imensas agrupacins de estrelas., acompaadas de enormes nubes de gas e
po csmico, que se moven xuntos polo espacio.
Clasificacin:
- Espirais: con aspecto duna roda da que saen dous ou mis brazos.
- Elpticas: con formas mis ou menos esfricas.
- Irregulares: sen forma definida.
3. Sistema planetario.
o conxunto formado por unha estrela e os astros que xiran seu redor.
4. Estrelas
Son astros que teen luz propia. Estn constituidos por gases, nos que se
producen violentas reaccins nucleares, que desprenden inmensas cantidades de
enerxa en forma de luz e calor.
Pdense clasificar polo seu tamao e pola sa cor.
5. Planeta.
un astro opaco que xira redor duna estrela. Consta de 9 planetas que posen
das clases de movementos: rotacin e traslacin.
6. Satlite.
Son astros mis pequenos que xiran redor dos planetas. A Terra ten un satlite :
A La.
7. Cometa.
Son astros de pouca masa formados por gases conxelados, cunha rbita
enormemente alongada, que s son visibles cando chegan proximidade do Sol.

8. Imaxina que eres un extraterrestre e que vives noutra galaxia. Queres enviar una
carta a Terra. Que teras que escribir no sobre para indicalo enderezo galctico.
9. Podes observar as estrelas de da? Por qu?
10. Pon verdadero o falso
a) As galaxias son enormes nubes de gas e p.
b) Cando unha estrela morre pode orixinar estrelas de neutrns ou buracos
negros.
c) O universo o conxunto de galaxias, material intergalctico e o espacio
onde se atopan.
d) Os principias gases interestelares son osixeno e nitroxeno.
e) A nosa galaxia chamase Cumulo Estrelar
11. Galaxia .........
a) Conxunto de estrelas cos seus planetas que consideran constantes as
distancias entre s.
b) Un conxunto numerossimo de estrelas cos seus planetas, nebulosas e p
csmico
c) O espacio que hai entre as estrelas.
12. Indica si son verdadeiras ou falsas
a) As estrelas e os planetas emiten luz propia
b) As estrelas non emiten luz propia
c) Os planetas reciben a luz que reciben da sa estrela
d) A actividade solar durar eternamente.
e) As nebulosas estn formadas por vapor e auga.
13. Significado das palabras: intergalctico, estelar, interestelar, cmulo.
14. Ano luz ........
a) unha unidade de tempo
b) unha unidade de distancia
c) un ano esplendoroso.
15. Qu orbita?
a) Os sistemas
b) As supernovas
c) Os cometas
d) As galaxias
16. Cmo se forman as estrelas?
17. As estrelas que se atopan a menor temperatura vense:
a) Negras
b) Brancas
c) Amarelas
d) Vermellas
18. As galaxias son:
a) Acumulacins de gas e p interestelar
b) Un sistema solar
c) Miles de millns de corpos celestes luminosos
d) Os planetas

A TERRA
Caractersticas: A Terra un planeta de forma esfrica, achatado polo Polos.
-

A Terra desprzase polo Universo porque se despraza a galaxia, A Via Lctea.

A Terra mvese na Via Lactea porque o Sol se despraza no remuo da galaxia.
A Terra ten os seus propios movementos: Rotacin e Translacin.
Rotacin: o movemento que describe a Terra arredor do seu eixe, que pasa polos
Polos.
A duracin dun xiro completo de Terra sobre si misma chmase da e
dura 24 horas.
Como consecuencia deste movemento altrnanse os das e as noites.
Translacin: o movemento que describe a Terra no seu xiro arredor do Sol.
O tempo que tarda a Terra en completar unha translacin completa o
ns chamamos Ano, aproximadamente 365 das e unhas 6 horas.

Estructura Interna da Terra

ATMSFERA: a capa gasosa que envolve a Terra. unha capa moi delgada
- Proporciona o aire que utilizamos para a respiracin.
- Filtra os raios ultravioletas e outras radiacins solares prexudiciais.
- Evita que haxa temperaturas moi extremas.
- Permite a formacin das nubes que levan a auga s continentes
Orixe: Emisin de gases volcnicos ( dixido de carbono, moito vapor
de auga , nitrxeno, metano, amonaco)
O vapor de auga condensouse ( nubes, mares, ocanos....)
Aparecen organismos fotosintcticos
Formase a capa de ozono ( orixnase a vida na Terra)
HIDROSFERA: a capa de auga formada polos ocanos, os ros e os xeos polares.
Incle toda a auga do planeta.
A auga reduce os cambios de temperatura no planeta e un
componente bsico para a vida.
Orixe: os volcns expulsaron grandes cantidades de vapor de auga
Condensouse o vapor de auga. (nubes)
Arrefriamento da Terra mis chuvias continuas ( ocanos
primitivos).
XEOSFERA: Correspndese coa esfera rocosa, na que se integra a mayor parte dos
materiais terrestres, desde as rochas superficiais ata as zonas mis
profundas do noso planeta.
CAPAS
Codia: a capa superficial e a mis delgada da Terra. Est en contacto
coa atmosfera e coa hidrosfera.

Manto: a capa que hai entre a codia e o ncleo.

Est formado por 2 capas:
a primeira capa slida. Xunto coa codia forman a litosfera.Est fracturada en
varias partes chamadas placas tectnicas.
Por debaixo atpase a astenosfera, en estado semilquido. Nesta zona localzanse
os volcns e terremotos.
Ncleo: a capa mis interna e a mis densa.

1. Si miramola Terra dende o espacio , A que corresponde cada unha das zonas de
cor que podemos apreciar?
Zonas brancas
Zonas marrns e verdes
Zonas azuis
2. Qu crees que ocorrera se o eixe da Terra no tibese ninguha inclinacin?
3. Relaciona:
a) Satlites
1) Xiran arredor dos planetas
b) Planetas
2) Xiran arredor do Sol, entre Marte e
c) Cometas
Xupiter
d) Asteroides
e) Meteoritos
3) Xiran arredor do Sol en rbitas case
circulares
4) xiran arredor do Sol en rbitas elpticas e
alongadas
5) Fragmentos que se atopan no espacio
interplanetarios.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

Qu a litosfera?
Qu a astenosfera?
Ordena os planetas de mayor a menor tamao, segundo o seu dimetro.
Qu tempo imbirte a Terra en dar unha volta completa sobre si mesma?
Qu tempo imbirte a Terra en dar unha volta completa arredor do Sol?
Qu movementos ten a Terra?
Propiedades da auga
-

Incolora
Inodora
Inspida
Pto. Fusin 0 C
Pto. Ebulicin 100 C
Bo disolvente
En estado slido ocupa mis volumen menos densidade
Sublimacin
Fusin
Slido

Vaporizacin
lquido

Solidificacin

gasoso
Condensacin

Sublimacin

A atmsfera est formada por materiais....

a) gasosos
b) gasosos e lquidos
c) gasosos , lquidos e slidos
1. Qu capa da atmsfera conten a mayor parte do vapor de auga?
2. En que capa da atmsfera aparecen as nubes?
3. Por qu canto mis ascendemos desde a superficie terrestre, hai menos gases
atmosfricos?
4. Diferencia entre auga pura e auga natural
5. Por qu tan densa a auga do mar?
6. Onde notas mellor a flote, na auga duna piscina ou na auga do mar.
7. A auga lquida pasa a estado de vapor polo proceso de:
a) Condensacin
b) Ebulicin
c) Evaporacin
d) Precipitacin
8. A auga das fontes e mananciais leva sales disoltas de Sodio, Potasio, Magnesio,
Calcio e Ferro, Cmo chegaron esas sales a auga?
9. Se lle engades cubios de xeo a un vaso de auga aboiarn o afundirnse, Por
qu?
10. A hidrosfera est formada por:
a) O solo as rochas
b) Litosfera e a atmsfera
c) As augas ocenicas e as continentais.
d) As augas subterrneas
11. As augas ocenicas son:
a) Os mares e os ocanos
b) O ocano Atlntico e o Ocano Pacifico
c) Encoros de auga doce
12. Trata de dar unha explicacin o seguinte feito:
Os cristais da cocia embazanse con frecuencia o estar fervendo a auga.
13. O instrumento que se utiliza para medir a presin atmosfrica :
a) anemmetro
b) barmetro
c) nigrmetro
d) manmetro
14. Por que a presin atmosfrica e menos alta nas montaas
15. As isobaras son lias que unen puntos
a) coa mesma presin
b) coa mesma humidade
c) coa mesma temperatura
d) con distinta presin
16. Das seguintes fontes selecciona as que forman augas continentais:
a) O ro Nilo
b) O mar Mediterrneo
c) O ro Ebro
d) O ro Amazonas

A ATMSFERA

unha envoltura gasosa que rodea noso planeta e que se mantn unida a el, por efecto
da gravidade.
O material que forma a atmosfera O Aire.
Composicin:
- Nitrxeno 78%
- Osxeno
21%
- Dixido de Carbono , vapor de auga.......1%
Propiedades do aire
- Aumenta de volume co calor ( diltase)
- Dimmine de volume arrefriar (contrese)
- O aire quente ten menos densidade c aire fro.
- Trasldase dunas rexins a outras
- Permite a propagacin do calor.
Efectos da atmsfera:
- protexernos dos meteoritos
- regula a temperatura do planeta
- fenmenos metereolxicos
- protexernos dos raios nocivos do Sol.
- Permite o desenvolvemento da vida.
- Fusin de escudo para protexernos dalgunhas radiacins.

Estructura da atmsfera
Troposfera: a capa inferior da atmsfera, a mis prxima a ns. onde se atopa a
maior concentracin de osxeno e na que se dan a maior parte dos fenmenos
meteorolxicos. Chega ata os 12 km.
Nesta capa:
- Prodcense os fenmenos meteorolxicos
- Contn os gases necesarios para a respiracin dos seres vivos
- Realzase o ciclo da auga
- A temperatura vai desdendendo ata os 50
Estratosfera: a capa onde se atopa a maior concentracin de ozono, que nos protexe
das radiacins ultravioletas do sol, prexudicial para os seres vivos. Chega ata os 40 50
km.
Nesta capa a temperatura case constante.
Mesosfera: unha capa onde a densidade do aire pequena. Npn contn nin ozono, nin
vapor de auga. Hai cmulos de xeo e po. Nela orixinanse as estrelas fugaces.
Chega ata os 80 km. A sa temperatura 100

Termosfera: Nesta capa rebotan as ondas de radio, facendo posible a transmisin na

Terra.
Chega ata os 400 km.
Nesta capa:
- As temperaturas son moi elevadas, por riba dos 1000 C
- Acta de pantalla contra os meteoritos
- Prodcese a aurora boreal.
Exosfera: a capa mis externa da atmsfera, e na que a gravidade non se nota.
Chega ata os 1.000 km ou mis.
Nesta capa:
- a sa temperatura moi alta e constante
- contn poucos gases
- permite o movemento dos satlites artificiais.

1. Qu capa da atmsfera contn a maior parte do vapor de auga?

2. En que capa da atmsfera aparecen as nubes?Por qu canto mis ascendemos
desde a superficie terrestre, hai menos gases atmosfricos?
3. A hidrosfera est formada por:
a) O solo e as rochas
b) Litosfera e a atmsfera
c) As augas ocenicas e as continentais
d) As augas subterraneas
Presin Atmosfrica
a forza que exerce a masa da atmsfera sobre os corpos envoltos nela. O instrumento
co que se mide a presin atmosfrica o barmetro.
A presin atmosfrica vara dependendo da altitude e da temperatura.
Unidades: Pascales, Milibares y milmetros.
ANTICILN: zona que se atopa baixo a accin duna alta presin atmosferica, na que
o aire est fro e descende.
BORRASCA OU CICLN: unha zona de baixa presin atmosfrica na que o aire est
quente e ascende, onde os ventos son fortes coa entrada do aire que arrastra as nubes.
Os frontes de aire constiten a fronteira entre das masas de aire que teen distinta
temperatura.
Cando unha masa de aire quente se move cara unha masa de aire fro, a fronteira entre
as das , chmase fronte clido. Cando a masa de aire fro a que se move cara de aire
quente, o lmite chmase fronte fro.
ISOBARAS: Son lias que unen puntos que teen a mesma presin atmosfrica.

1. Podes observar las estrelas de da?por qu?

2. Ordena os planetas de mayor a menor tamao segundo o seu
dimetro.
3. Qu unha estrela?
4. Galaxia ....
a) Un conxunto de estrelas que conservan constantes as distancias entre si.
b) Un conxunto numerossimo de estrelas cos seus planetas, nebulosas e po
csmico.
c) O espacio que hai entre as estrelas.
5.
a)
b)
c)

O planeta Plutn mis fro porque...

moi pequeo
est moi alonxado do Sol
ten un periodo de rotacin moi grande.

6. Indica si son verdadera o falsas.

a) As estrelas e os planetas emiten luz propia.
b) As estrelas non emiten luz propia
c) Os planetas reflicten a luz que reciben da sa estrela
d) A actividade solar durar eternamente
e) As nebulosas est formadas por vapor de auga.
f) O universo un conxunto que permanece estable
g) O universo est formado fundamentalmente por galaxias
h) O universo enorme, por iso se miden as distancias en
anos luz
7. Indica si son verdaderas o falsas as seguintes afirmacins:
O Sol......
a) unha esfera slida que brilla porque reflicte a luz que recibe
da la.
b) Xira arredor da Terra, por iso se suceden os das e as noites
c) Proporciona Terra, en forma de luz e calor a meirante parte
da enerxia que o planeta necesita.
8. Cmo distinguiras unha estrela dun planeta?
a) pola poca do ano na que se ven
b) polo lugar do ceo oe se ven
c) pola luz que emiten
9. Qu movementos do ano son os mellores para ve- las estrelas?
a) as noites despexadas de la chea
b) as noites despexadas de la nova
c) os das despexados no amencer
10. Qu rbita?
11. Qu caractersticas do Sol fai que sexa unha estrela?
12. que diferencia o Sol dos planetas
13. Entre os planetas do Sistema Solar elixe:
a) o que ten mis satlites
b) o que ten o ano mis longo
c) o que ten o da mis longa

14. Por qu s podemos velas estrelas durante a noite?

15. Por qu crees que non debes olla- lo Sol directamente?
16. quentar un anaco de manteiga nunha tixola liquase. A manteiga
comportase como a mayora dos corpos. Aumentar ou disminuir
de volumen.
17. Por qu se pon anticonxelante na auga dos coches?
18. O secador de pelo consegue que o pelo se seque axia. Por qu?
19. Por qu se deixan as fiestras e portas abertas, despois de fregar,
para que seque pronto o chan?
20. Explica por que aumentala temperatura dun corpo slido
favorncese o seu paso estado lquido
21. ue significa que o punto de fusin do xeo sexa 0 C?
22. Explica porque lle custa mis a roupa secarse unda hmido que un
da seco.
23. Que funcin ten a atmsfera
24. En que capa da atmsfera se forman as nubes
25. Que capa a que absorbe os raios ultravioletas
26. Que lle ocorre aire ascender
27. Que lles ocurre s nubes ascender
28. Que fenmenos meterolxicos teen lugar na troposfera
29. En que lugar da Terra hai mayor concentracin de nubes
30. A que fenmeno importante dan lugar as correntes de aire no
Ocano Atlntico
No Ocano Pacfico
31. Que diferencia hai entre furacns e Tifns
32. Indica cales son as propiedades do aire
33. Contesta verdadero o falso:
a) A atmsfera ten tres capas: Troposfera, estratosfera e exosfera
b) Canto mis subimos en altura mis aire atopamos
c) A auga permite que a Terra se quente por todas partes
34. Cal a capa atmosfrica mis importante para ns
35. Que altura alcanza aproximadamente a troposfera
36. Por que dicimos que o aire e un gas
37. En que capa da atmsfera teen lugar as tormentas
38. Que a presin atmosfrica
39. Escribe V ou F
a) O aire contaminado bo para as plantas
b) Os avins purifican o aire
c) As estufas de carbn consumen oxiseno