Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
questionum) 1178.
Los monjes del monasterio de Villers escribieron a Hildegarda
pidindola les aclarase una serie de cuestiones oscuras y enrevesadas.
Las 35 preguntas de los monjes no corresponden exactamente con las
38 que Hildegarda plantea en su respuesta, aunque son bastante
parecidas. Las preguntas son muy sugerentes, como por ejemplo:
- De qu modo ha de entenderse el texto sagrado Quien vive desde la
eternidad, cre todas las cosas a un tiempo (Sir 18,1), cuando la
misma Escritura relata que Dios ejecut su obra creadora en seis das
(Gn 1)?
- Qu modo de locucin us Dios y bajo qu apariencia se mostr al
hombre cuando le dio el precepto, y con qu apariencia cuando
deambul por el paraso tras el pecado (Gn 2-3)?
- Qu significa lo que dice Pablo: Si hablase la lengua de los hombres
y de los ngeles (1 Cor13,1)? Cul es el idioma de los ngeles?)
- Como ha de creerse que Enoc (Gn 5,24) y Elas (2 Reg 2,1) fueron
trasladados corporalmente al paraso terrenal, habr de creerse acaso
que en un lugar de tanta felicidad necesitan del vestido y del alimento
materiales?
- El fuego del infierno es material o inmaterial? Si es material, como
piensan muchos fieles, ha de creerse que es la materialidad del
cuarto de los elementos?
- Acaso los santos en el cielo y los rprobos en el infierno conocen lo
que se obra en la tierra?
Manuscrito:
- Wiesbaden, en la Hessische Landesbibliothek, el MS 2 (Riesenkodex "el cdice gigantesco", que contiene varias obras ms), terminado en
la dcada de 1180.
Primera Publicacin:
SOLUCIN.
Abrahn, que obedeciendo el mandato de Dios dej su parentela y su
patria, por la herida de su carne que fue signo de la fe fue
progresando como un glorioso caudillo que habra de combatir las
batallas contra los vicios. Por gracia del Espritu Santo, l mismo
llevaba el estandarte de la santidad como adelantado y, consumadas
sus obras de fidelidad, obtuvo el privilegio de una santidad eximia. De
ah que en el juramento bajo el fmur se preanuncia la santa
humanidad de Cristo: segn el antiguo designio del Dios omnipotente,
l nace de la descendencia de Abrahn y, mediante su humanidad,
desbarat el plan de la serpiente antigua, liberando al hombre.
<10> CUESTIN.
Por qu los santos patriarcas desearon vivamente ser enterrados en
la sepultura de dos cmaras que Abraham compr a los hijos de
Het (Gn 23,19)?
SOLUCIN.
La doble cmara en la sepultura que Abrahn compr para s prefigura
la ley vieja y la nueva porque, al igual que el alma en el cuerpo, as la
ley nueva lata en la vieja, y por estas dos fue sepultada la muerte, que
entr en el mundo por medio de la mujer. Pero los santos patriarcas
deseaban ser enterrados en ese tipo de sepulcro porque, movidos por
el espritu de profeca, entendieron que lo viejo era sacramento de la
ley nueva, al igual que en la vara de Aarn que floreci (Num 17,23) se
ocultaba el sacramento del Hijo de Dios en la redencin del hombre,
pues reconocieron al Creador en la criatura, como tambin en los
sacrificios de corderos y cabritos se significaba al Cristo que habra de
padecer.
<11> CUESTIN.
Fue acaso verdadero fuego el que apareci a Moiss en la zarza sin
consumirla (Ex 3,2), o el que resplandeci en el monte Sina (Ex 19,18),
o el que en el da de Pentecosts cay sobre los discpulos en forma de
lenguas (Hech 2,3), o el que apareci sbre la cabeza de San Martn
celebrando los sacramentos?
SOLUCIN.
<16> CUESTIN.
Qu significa lo que el Apstol dice: En l nos movemos, vivimos y
somos (Hech 17,28)?
SOLUCIN.
En l mismo nos movemos con elementos por los que utilizamos las
cosas que a nuestro uso se refieren de tal modo que de ellas
necesitamos. En l mismo tambin vivimos iluminados mediante la
espiracin de vida, por la que conocemos que Dios existe y que es
nuestro Creador. En l mismo tambin somos, porque la finalidad de la
vida nunca la alcanzaremos en el alma cualesquiera que sean sus
mritos por la que volamos como el viento y con toda nuestra
sensualidad, con los elementos y en los elementos, nos movemos.
<17> CUESTIN.
A qu alude ese Apstol cuando dice que durante noche y da estuve
en lo pronfundo del mar (2 Cor 11,25)?
SOLUCIN.
Atendiendo sus tareas dijo Pablo estas palabras con afliccin,
mostrando por ellas que padeci fatigas y tribulaciones porque as Dios
lo permiti, como si estuviera en medio de los peligros de las
tempestades y marejadas, que nunca dejan de azotar las costas.
Tambin quiso Dios que l se fatigara en las tinieblas del engao del
diablo y, confortado en todo por Dios mismo, templara su debilidad en
una gran angustia que, sin embargo, padeci paciente y fielmente.
<18> CUESTIN.
Qu significa esto que dice: Yo soy el menor de los Apstoles, pero
he trabajado ms que todos ellos (1 Cor 15,9)?
SOLUCIN.
Pablo se considera a s mismo el menor porque no estaba con Cristo,
quien sin pecado apareci en forma humana, como los dems
discpulos, y porque tambin mediante el Hijo de Dios, en visin
espiritual, cuando su alma ni estaba plenamente en el cuerpo ni
La traduccin del vocabo latino aer arrastra aqu, por fuerza, una
interpretacin del sentido de la respuesta de Hildegarda. De un lado,
no parece aludir a un locus material en el mundo intrahistrico porque
el contexto supone ya la dimensin escatolgica del mundo purificado
SOLUCIN.
Pablo en xtasis vol mediante el alma racional a donde Cristo la
llamaba, como el hombre que duerme se traslada en los sueos a
muchos sitios. Y aconteci esto, sin embargo, de modo tal que
mientras duraba ella misma calent la sangre en el cuerpo, para que
no se secara coagulada, al modo como el sol que permanece en lo alto
por sus propias fuerzas luce y arde desde lejos con su esplendor. l
mismo penetr en las maravillas del cosmos como Dios lo constituy al
concebirlo, y l en persona fue arrebatado hasta el tercer cielo (2 Cor
12,2): esto es, hasta aquella claridad que irradia desde su esplendor
que es la santidad divina y en la cual descansan las almas santas, y
all recibi de Dios una fortaleza tal que jams pudo dudar en
adelante.
Pero no lleg a donde la santidad divina arde, ni a donde los ngeles
que son como el fulgor del sol, ni otros ngeles tambin que se
muestran como esplendor del fuego, contemplan la inmutable
divinidad que permanece sin principio ni fin, porque ella como guila
no poda soportar el fuego de lo alto. S, l en persona lleg hasta el
esplendor de los ngeles, que junto con los hombres cumplen sus
ministerios en el paraso, donde a travs del alma conoci plenamente
todos los arcanos que vio, y as los sinti en el cuerpo, para que en su
ciencia conociera lo que es importante para el hombre, que es polvo, y
por eso se hizo ms sabio que todos los profetas, cuya profeca que
ellos vean en sombra fue semejante a la miel de las abejas, que
sirve para mltiples remedios1.
As pues, todas las cosas que el alma vio, las sinti en el cuerpo, y de
ah que quedase con la duda de si lo haba visto estando en el cuerpo o
fuera de l, y por eso tambin todas sus palabras son agudas,
profundas y cortantes como espada afilada. Pero pronto Dios, como el
alma qued de vuelta en su cuerpo, someti a ste fuertemente, ya
que tuvo hbitos de rebelda, para que no aprendiera de su propia
ndole lo que no tenda hacia las alturas del Espritu Santo.
1
liber i dedicados a Las plantas alude a ella para los usos ms variados,
en casi medio centenar de captulos: bien para la confeccin de
mezclas (cap. 6, 12, 14-15, 25, 33, 49, 54, 64, 68, 89, 101, 115, 120,
140, 152-153, 160-161, 169, 205, 210, 212, 230) o para hacer
combinacin de ingestas (cap. 13, 30, 45, 62, 65, 91, 100, 107, 109,
111, 114, 117, 127, 132, 195) o como hidromiel pura (cap. 95, 155) o
sta en mezclas (cap. 37, 40, 45, 60, 174) . Pero la miel vuelve a
aparecer en el liber iii dedicado a Los rboles en once lugares ms
(cap. 2, 5, 7, 12, 15, 19, 21, 23, 43, 52-53), en el liber v sobre Los
peces en tres ocasiones (cap. 1, 11, 63) y en Liber
VII sobre Animalesen otras dos ms (cap. 1, 22).
<25> CUESTIN.
Qu tienen en comn la gracia de Dios y el libre arbitrio? Qu es lo
propio de cada uno?
SOLUCIN.
El libre arbitrio est en el alma y sta existe por espiracin de Dios,
quien la crea segn la forma de su propia hechura y por ella el hombre
siente que tiene a Dios en s, sea fiel o infiel, sean cuales fueren sus
opiniones o su fe. Y ste, cuando segn su entender eligie el mal, se
inclina a l, al modo como hizo Adn, que conoci el precepto de Dios
y por consejo de la serpiente se decant por el mal (Gn 3,1-5).
La gracia de Dios y el libre arbitrio tienen en comn esto: que el
hombre, en su saber del bien y del mal, puede elegir tanto uno como
otro, obrar el bien o el mal. Y, cuando elige segn el gusto y el deseo
de la carne del que nunca puede liberarse bajo coaccin
ejercitando el libre arbitrio, consuma esto con ayuda del diablo; cuando
elige segn la voluntad del alma, lo realiza por la gracia que ayuda del
Espritu Santo.
<26> CUESTIN.
De qu modo ha de entenderse lo que se dice: Hiciste todas las
cosas segn su peso, nmero y medida (Sb 11,20-21)?
SOLUCIN.
Dios constituy las moradas de nuestros cuerpos segn una recta
medida, de tal modo que ninguno de ellos excedan en peso o anchura
a aquellos que en s mismos moran, como tambin el sol, la luna, el
SOLUCIN.
Segn disposicin de Dios, una fuente brotaba en la tierra (Gn 2,6) de
la voluptuosidad, que la haca frtil con todos su frutos, sin desviacin
mudable de como fue constituida al principio por el Creador, porque
ella misma no tena la varianza del verano ni del invierno y otras
estaciones que existen en nuestra tierra y que son semejantes a las
costumbres mudables de los hombres. As como la luna luce por el
esplendor del sol, en efecto, as tambin en el esplendor de la claridad
de esta tierra inmutable se oculta el sol, la luna y las estrellas: en ella
nada hay que sea mortal y, adems, nada que sea mortal acepta. Y, si
a ella viniera algo que fuese mortal, esto sera sofocado en la muerte
tanto por su vigor como por el agua.
Pero la tierra en la que el ardor del sol es tan intenso que por su calor
seca las gotas de la lluvia, como un fuerte e intenso fuego hace con las
aguas que en l se vierten, esta tierra se riega por el agua que fluye de
la fuente que brotaba en el paraso y ese ardor representa el desarrollo
estable de las virtudes santas que crecen por el fuego del Espritu
Santo.
<29> CUESTIN.
Como ha de creerse que Enoc (Gn 5,24) y Elas (2 Reg 2,1) fueron
trasladados corporalmente al paraso terrenal, habr de creerse acaso
que en un lugar de tanta felicidad necesitan del vestido y del alimento
materiales?
SOLUCIN.
Dios en su providencia haba establecido sobre Enoc y Elas que
deberan estar en aqul lugar donde no necesitaran alimento, ni
bebida ni vestido. Y as sucede con toda persona que haya sido
arrebatada milagrosamente por Dios: mientras permanece en ese
estado, no necesita de esas cosas de los mortales.
<30> CUESTIN.
Qu significa lo que se dice de Jonatn: se le iluminaron los
ojos (1 Sam 14,27) cuando prob la miel?
SOLUCIN.
virtudes con las que contra ellos luchan victoriosamente, de modo que
por medio de esos relatos ellos conociesen que l mismo los juzga por
las malas obras y les premia por las buenas.
<36> CUESTIN.
Estando Abrahn y Lzaro en refrigero, segn el alma, y el rico en el
infierno, qu ha de creerse que es el seno de Abrahn, qu el dedo de
Lzaro y qu la lengua del rico (Lc 16,19-31)?
SOLUCIN.
El seno de Abrahn significa la obediencia que por la inmolacin de su
hijo y por la circuncisin ofreci a Dios (Gn 22,17), porque la
obediencia conserva y sostiene todas las cosas buenas, como tambin
el seno contiene todo lo que rene en s. El dedo de Lzaro se entiende
que es la funcin de la obediencia, que es materia de los preceptos de
Dios, porque ella misma ensea sobre todo lo bueno as como el
hombre con su dedo seala las cosas que desea. Y la lengua designa la
voluntad propia, que tiende a la satisfaccin de los deseos carnales,
porque as como por el gusto de la lengua se distinguen qu alimentos
son cada uno, as tambin la voluntad del hombre discierne por ella.
<37> CUESTIN.
Qu mrito especial supone que San Martn fuese mostrado varias
veces en el fuego, segn cuenta el libro del obispo Gregorio de Tours?1.
SOLUCIN.
Dios omnipotente, que existe como amor y fortaleza, haba colmado el
alma de San Martn mediante la efusin del Espritu Santo como fuego
y, por eso, apareci inmerso en el fuego con tanta intensidad cuanto
haban sido los mritos de su humildad, piedad y misericordia, por las
que siempre mir fijamente al Dios vivo en su corazn contrito.
1
diuinitatis cum angelis sine fine intuebitur. Adam namque qui ita
sapiens et perfectus a Deo formatus erat, quod scientia et sapientia
super omnes homines repletus fuit, Deum in diuinitate sua sicuti est
nunquam uidebat, sed quandam claritatem de uultu eius procedentem
exterioribus oculis uidit, in qua uerum Deum esse ueraciter cognouit.
Sicut enim ante peccatum cum adhuc anima ipsius corpori suo
dominaretur, oculis suis qui per innocentiam tunc spiritales fuerunt,
predictam claritatem inspexit, quod postea facere non potuit, quia
uisionem istam in paradiso post peccatum statim perdidit, cum oculi
eius in preuaricatione precepti Dei quod ante cognouit, per carnale
desiderium aperti sunt.
8
1 Cor 15
PL: [382rb] receperimus] receverimus quandam claritatem] quando
claritatem.
QVESTIO <IV>
Quo genere locutionis usus est Deus, et in qua specie primo homini
apparuit, cum preceptum ei dedit, et in qua cum post peccatum in
paradiso deambulauit?9
SOLVTIO
Omnipotens Deus angelicis uerbis Ade locutus est, que ipse bene
cognouit et intellexit. Per sapientiam enim suam quam a Deo
acceperat, et per spiritum prophetie omnes linguas que per homines
postmodum inuente sunt tunc in scientia sua habuit, ac naturas
omnium creaturarum ad plenum nouit. Dominus etiam cum inestimabili
claritate ipsi apparuit, in qua nullius creature forma fuit, et iterum post
peccatum deambulans in paradiso, in flamma ignis apparuit.
9
Gn 2-3
QVESTIO <V>
Quid est hoc quod Deus dixit: Ecce adam quasi unus ex nobis factus
est, sciens bonum et malum?10
SOLVTIO
Hoc tale est. Adam per scientiam boni et mali aliquid commune
nobiscum habuit sed bonum in scientia boni deseruit, malum in
scientia mali cum gustu uetiti ligni [382va] elegit. Et iterum, Adam a
nobis alienatus quia bonum quod prius experimento cognouit, per
consilium serpentis contempsit, et per gustum delectationis malum
corpore aut sanguine induatur, nisi illo quod ipsa calefecit et qui sedes
ipsius fuit. Ipse enim in potenti prescientia sua qua hominem de limo
terre spiraculum uite quod anima est cum carne et sanguine
formandum ut eum postea formabat, presciuit, in eadem prescientia
sua eum etiam resurrecturum requiret.
De manu etiam hominis sanguinem animarum requiret, ita scilicet ut
homo ille qui proximum suum comprimendo animam suam emittere
facit, per macerationem carnis et sanguinis sui in penitentia cum
merore plangentis uocis ad Deum creatorem suum semper clamet,
quoniam animam illius quem ipse creauerat uulneribus mortis exire
coegit.Quicunque autem effuderit humanum sanguinem,15 hoc quasi
pro uano ducens sine labore emissi sudoris, super hunc iudicium Dei
uel per ferrum uel paupertatem, uel diuitiarum suarum amissionem, et
si non super eum qui reus sanguinis factus est, super filios tamen eius
et nepotes inducetur.
13
Gn 9,5 14 Gn 9,6 15 Gn 9,6
PL: [382vb] illius quem] illius quam humanum sanguinem] trans.
emissi] amissi inducetur] iudicetur
QVESTIO <VIII>
Qualia corpora habuerunt angeli qui apparuerunt Abrahe,
quibus similam, uitulum, butirum et lac apposuit et comederunt?16
SOLVTIO
Tres angeli qui apparuerunt Abrahe sedenti ad ostium tabernaculi in
humana forma apparuerunt, quia ut sunt ab homine nullomodo uideri
possunt. Immutabilem quidem spiritum mutabilis homo uidere non
potest, et hoc est inobedientia Ade qui spiritalibus oculis in paradiso
priuatus in omne genus humanum cecitatem suam transduxit.
Omnis creatura quod homo est umbram suam habet que hominem in
indeficientem uitam renouandum esse significat. Et sicut umbra
hominis imaginem suam ostendit, sic et angeli qui naturaliter
hominibus inuisibiles sunt, per corpora que de ere sumunt eis ad quos
mittuntur in humana forma uisibiles apparent moribus illorum se
aliquantulum contemperantes, non angelicis loquelis, sed talibus
uerbis que intelligere [383ra] possint eis locuntur, ipsique ut homines
comedentes, sed eorum cibus euanescit tanquam ros qui super
granum cadens a calore solis in momento dissoluitur.
SOLVTIO
Per longitudinem istam diuina essentia que sine fine et inicio est,
intelligitur, quoniam ipsa ab opere suo quod inicium habet in nulla
ascensione ullius scientie comprehendi potest. Per latitudinem uero
infinita potestas Dei significatur, que a nullo incepit, et que proficiendo
non augetur nec deficiendo minuitur. Per sublimitatem namque claritas
sancte diuinitatis que nunquam clarescere incepit et cuius fulgor
nunquam transibit, accipienda est. Per profundum autem designatur,
quod Deus in his tribus predictis uiribus contra abissum aquilonis qui in
potestate sua sunt, et qui nequaquam ei resistere ualet, pugnat, in
cuius claritate omnes sancti comprehenduntur qui eum amauerunt et
cum eo in bona perseuerantia ministerii sui cum fide et operibus
perstiterunt.
27
Eph 3,18
PL: [383va] profundum, que ab Effesiis comprehendant] profunditas,
que Paulus optat Ephesios comprehendere cum omnibus santis ualet]
ualent
QVESTIO <XVI>
Quid est quod Apostolus dicit: In ipso mouemur, uiuimus et sumus?
SOL(VTIO)
28
In ipso cum elementis mouemur quibus ita utimur quod omnia que ad
usum nostrum pertinent ab eis querimus: in ipso etiam illuminati et per
spiraculum uite uiuificati uiuimus, per quod eum Deum ac creatorem
nostrum esse cognoscimus. In ipso etiam sumus quia finem uite in
anima qualiacunque merita ipsius sint nunquam habebimus per quam
cum omni sensualitate nostra cum elementis et in elementis sicut
uentus uolamus et mouemur.
28
Act 17,28
PL: [383va] et creatorem] ac creatorem sint] sunt
QVESTIO <XVII>
Quid est quod idem dicit: nocte et die in pro [383vb] fundo maris fui?29
SOLVTIO
Paulus labores suos attendens uerba ista in merore dixit, per ea
ostendens, quod ex permissione Dei in erumpnis et laboribus fuit,
SOLVTIO
Deus qui per humanitatem suam apud nos uisibiliter manendo totam
terram miraculis suis repleuit post resurrectionem suam per illos
quadraginta dies eadem humanitate sua, quam de Spiritu Sancto
conceptam ex Maria uirgine sibi assumpsit, omnia elementa que per
preuaricationem primi hominis immundiciam contraxerant, mundauit.
Anime quoque sanctorum et saluandorum [384ra] quas multitudine
angelorum comitatus cum uictorioso uexillo potestatis sue captiuas de
inferno redemerat in aere ubi omnia sanctificauit secum manebant.
QVESTIO <XXI>
Quid est quod de Domino scriptum est: et accesserunt angeli et
ministrabant ei? 32 In quo ministrauerunt uel quale ministerium
exhibuerunt ei?
SOLVTIO
Cum diabolus se a Christo ita separatum cognouit, ut nulla suggestione
eum tangere posset, tunc eum reliquit et ab eo fugiebat ut homo ab
inimico suo a quo occidi timet fugit, et mox angeli in laudibus
miraculorum sancte diuinitatis sonabant, quoniam humanitas que in
prothoplastis deuicta fuerat in paradiso, in Christo homine omnia
diaboli temptamenta uictoriose superauit, et ita ipsi uni quem Deum et
hominem esse sciebant, in laudibus ministrabant.
32
Mt 4,11
PL: [384ra] temptamenta] tentamenta in laudibus] om.
QVESTIO <XXII>
Cum noue anime de nihilo nouiter create, prouidentia Creatoris in
uteris matrum corpusculis paruulorum infundi credantur, qua racione
originalis peccati maculam contrahunt, et qua iusticia puniuntur?
SOLVTIO
Sicut uas figuli quod ueneno perfusum est omnia que in illud mittuntur
cum periculo immunditie inficit, sic omnis caro hominum per carnem
primi hominis commaculata et infecta existit, nisi per mundam carnem
Filii Dei quam ex Maria uirgine induit in baptismo et penitentia
mundetur. Anima enim ex forma quam Deus in utero matris ad hoc
format ut spiraculum uite ad hoc mittat per consilium serpentis quo
primus homo deceptus est peccati maculam, pro qua punitur, sibi
contrahit, que per antiquum consilium sancte diuinitatis in Filio Dei per
fidem et baptismum abluitur. Qui autem cum sine fide et sine baptismo
carnalia desideria omni studio perfecerit, et ad hoc poenitentiam non
agit, ille cum his qui per Christum redempti non sunt, in perditione
manebit.
PL: [384ra] sine fide et sine baptismo] cum fide et baptismo
QVESTIO <XXIII>
Cum Dominus in euangelio de seipso dicat: Ego ex Deo processi et
ueni 33 et de Spiritu Sancto dicatur: Spiritus qui a Patre procedit,34 inter
processionem Filii et processionem [384rb] Spiritus Sancti que
differentia est, ut ille dicatur Filius quod dici non debet nec recte dici
potest Spiritus Sanctus? Inter generationem Filii et processionem
Spiritus Sancti que distinctio cum utraque ex parte fit?
SOLVTIO
Pater meus, potestas est, et ego sonans Verbum suum ab eo processi
quando omnes creaturas per me creauit, et Spiritus Sanctus ab ipso
scilicet Patre meo processit, quando ego in uterum uirginis cuius caro
serpentina deceptione uulnerata non est descendebam, et
humanitatem ex ipsa de eodem Spiritu Sancto conceptam indui. Igneus
enim Spiritus Sanctus qui ignea uita et uera accensio et equalis uita in
eternitate est et per quem omnes forme que per Filium Dei formate
sunt inuisibiliter mouentur, in uirginem que creatura est a Patre
processit, uterumque illius igne suo ita accendebat ut ipsa per eum
impregnata Verbum Dei per quod omnes creature facte sunt sine
carnali patre genuerit.
Sicut enim forma hominis uidetur, et anima eius carnalibus oculis uideri
non potest, et tamen in duabus naturis unus homo est, sic Filius Dei qui
in utero uirginis de Spiritu Sancto conceptus homo factus est in
humanitate sua ab omni carne uidebatur et in deitate sua inuisibilis est
et etiam in duabus naturis scilicet humanitatis et deitatis sue unus
Deus existit.
33
Io 8,42 34 Io 15,26
PL: [384rb] quando] quoniam
QVESTIO <XXIV>
Quid est quod Paulus dicit: se in paradisum et usque in tertium
celum raptum nescire siue in corpore siue extra corpus 35 hoc factum
QVESTIO <XXIX>
Cum Enoch 43 et Helias 44 in terreno paradiso corporaliter translati esse
credantur, numquid in loco tante felicitatis corporeo cibo et indumento
egere credendi sunt?
SOLVTIO
Deus in prouidentia sua de Enoch et Helia ordinauerat quod in loco illo
esse deberent ubi nec cibo nec potu nec etiam uestitu indigerent, et
sic omnis qui in miraculis Dei raptus fuerit quandiu in illis moratur istis
que mortalibus assunt non utitur.
43
Gn 5,24 44 2 Reg 2,1
PL: [385ra] assunt] adsunt
QVESTIO <XXX>
Quid est quod de Ionatha dicitur cum comedisset de melle: illuminati
sunt oculi eius? 45
SOLVTIO
Ionathas pingui et fructifere terre que per aratrum facile euertitur, et
que etiam in arata sepe utiles herbas germinat similis erat, quoniam
mitis in moribus suis fuit, et non in iudiciis que uera et iusta erant sine
ira et sine odio libenter affirmabat. Quicumque enim tales mores habet
illius humores per omnes cibos quibus reficitur in cerebro, in uenis et in
medullis, sani et optimi sunt quoniam in ipso per melancoliam ira et
tristicia cum uicissitudine diuersorum morum non surgunt, quoniam
donum Dei illi adest, et eum quemadmodum ros super quod cadit
germinare et uirescere facit. Qui autem per melancoliam infirmatur, hic
dure terre que uix per aratrum euertitur similis est, quoniam in moribus
suis iram, tristiciam et contradictionem omnis iusticie habet nisi per
naturam anime[385rb] sibimetipsi semper resistat nec etiam leticiam
in operibus suis habere potest.
Sed qui predictos mores habet, ille in omnibus operibus suis beniuolus
[sic] est, et per cibos caro et sanguis illius crescunt, et ipse per eos
confortatur, ut etiam Ionathas cuius oculi pro imbecillitate corporis sui
prius turbidi erant, acutum uisum receperunt quando per gustum
mellis quod per aerem qui super eo uolauit maiores uires alio melle
habuit confortatus est.
45
1 Sam 14,27
PL: [385ra] arata] aratra illi] illa [385rb] operibus suis] om. suis
beniuolus ] beneuolus ut etiam] et etiam pro] prae corporis sui
prius] corporis qui prius
QVESTIO <XXXI>
Cum ex corde humano cogitationes
male frequenter exeant, 46 quomodo sciri potest que ex corruptione
nostre prauitatis oriantur, uel que malorum angelorum
immissione moueantur? 47
SOLVTIO
Cogitationes que ex primo originali peccato cordibus hominum ita
infixe sunt, quod ipsi per eas in carne et sanguine et in uenis suis ad
delectationem mouentur, ille humane sunt, sed aerie cogitationes
quibus homines in cordibus suis habere optant, et scire desiderant que
impossibilia sunt quia fieri non possunt ille uane sunt, quoniam
undique ut aer inutiliter uolant.
De istis quoque cogitationibus scriptum est: Dominus scit cogitationes
hominum, quoniam uane sunt.48 Quid dicitur? Homo qui per
racionalitatem uolat et qui ea scit que cum experimento uidendo et
tangendo cognoscit, semper illa occulta que ad animam pertinent, et
que pre corporali sensibilitate comprehendere non ualet, scrutatur.
Male autem cogitationes que ex diabolica arte homini immisse ex
corde et ore ipsius exeunt, esca diaboli sunt, quoniam ipse per eas
animas sicut homo in uentrem suum escam deglutit cum eas in
deceptione sua per infidelitatem Deo et preceptis eius contradicere
facit, et Eum sic de ipsis exspoliat, licet multi per sancta opera et per
puram fidem cum Deo persistentes ipsum per gratiam Dei fortiter
superent.
46
Mc 7,21 47 Ps 78[77],49 48 Ps 94[93],11
PL: [385rb] aerie] aereae
QVESTIO <XXXII>
Numquid spiritalibus oculis corporalia uidentur, et e diuerso
corporalibus oculis aliqua spiritalia cognoscuntur? 49
SOLVTIO
Spiritales oculi scientia racionalis anime sunt qui nequaquam
corporalia ut sunt uidere possunt, sicut etiam cecus exterioribus oculis
non uidet sed quod tantum per auditum que uidentur intelligit et
cognoscit. Corporales etiam[385va] oculi possibilitatem non habent ut
spiritalia perfecte intueantur, sed ut forma hominis in speculo in quo
non est uidetur, sic homo ea que spiritalia sunt per auditum uerborum
in fide uidet et cognoscit. Nullus enim spiritus sicut in natura sua est
homini apparere potest, quia ipse uiuens spiraculum a Deo est, et qui
tunicam suam scilicet corpus uiuificando confortat, et cum eo operari
non cessat, qui etiam cum ab eo discesserit, uel in lumine beatitudinis
uel in tenebris penarum erit.
49
2 Cor 4,18
QVESTIO <XXXIII>
Ignis gehenne corporeus est, an incorporeus? Si autem ut sentiunt
multi fideles corporeus est, numquid de materia quatuor elementorum
esse credendus est?
SOLVTIO
Nequaquam, quia nec illi de his elementis, nec hic ignis ab illo, et ille
inuisibilis. Corporales et spiritales pene equales non sunt, ut etiam
corpus anime dissimile et ut anima corpori equalis non est, quia ex
corporalibus penis corpus arescit et moritur, et in spiritali igne gehenne
spiritus et anime torquentur, nec tamen in ipsis moriuntur. Ignis
quoque purgatorius in quo saluande anime uiuunt et puniuntur, de igne
gehenne accensus non est, sed per iudicium Dei secundum peccata
hominum surgit, de quo multi in extasi facti ualde obstupuerunt.
PL: [385va] quatuor] quarta esse] om. illi] illis
QVESTIO <XXXIV>
Sancti in celo, et impii qui sunt in inferno, numquid sciunt ea que
aguntur in terris?
SOLVTIO
Sancti qui in celesti patria sunt omnia que in terris geruntur sciunt,
quoniam uel in iudicio Dei uel in sonantibus laudibus angelorum omnia
que in terris aguntur coram Deo apparent. Impii etiam qui a peccatis
suis nunquam cessabant nec ea per penitentiam emendabant ex
irrisione qua sequaces suos derident ea que mala sunt cognoscunt, et
ex ululatu quo super beatos qui eos non secuntur ululant ea que bona
sunt intelligunt.
PL: [385va] qui sunt] om.
QVESTIO <XXXV>
Parabole que in euangeliis multifarie referuntur, sicut est de eo qui
incidit in latrones,50 de rege qui fecit nuptias filio suo,51 de decem
uirginibus,52 et alie, numquid secundum rei geste ueritatem
contigerant, aut tantum ad ostendendum aliud sola similitudine
proponuntur?
SOLVTIO
Christus parabolas suas hominibus proposuit propter spiritalia uicia
quibus sepe [385vb] falluntur, et etiam propter uirtutes quibus contra
illa uictoriose pugnant, quatenus per eas cognoscerent quia ipse pro
malis eos iudicaret, et pro bonis premia donaret.
50
Lc 10,30-37 51 Mt 22,1-14 52 Mt 25,1-13
PL: [385va] contingerant] contingerunt aut] an
QVESTIO <XXXVI>
Cum secundum animam Abraham et Lazarus in refrigerio et diues sit in
inferno, quid Abrahe sinus, quid Lazari digitus, et quid lingua diuitis
credenda est? 53
SOLVTIO
Sinus Abrahe obedientiam quam per immolationem filii sui et per
circumcisionem Deo exhibuit 54 significat, quia obedientia omnia bona
conseruat et sustentat, ut etiam sinus queque congregata continet, et
digitus Lazari ministerium obedientie que materia preceptorum Dei est
intelligitur, quia ipsa omnia bona docet, ut etiam homo digito suo que
uult ostendit. Lingua autem propriam uoluntatem designat que
conuiuia carnalium desideriorum profert, quia ut per gustum lingue
omnes cibi quales sint discernuntur, ita et per eam uoluntas hominis
dignoscitur.
53
Lc 16,19-31 54 Gn 22,17
PL: [385vb] per circumcisionem] circuncisione.
QVESTIO <XXXVII>
Quid specialis meriti significat quod, sicut in libris Gregorii Turonensis
episcopi inuenitur, quod sanctus Martinus tociens in specie ignis
ostensus est?
SOLVTIO