Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Il Lapis Niger.
Liscrizione
arcaica del
Foro romano
Il cippo arcaico del Foro romano
scoperto sotto il Niger Lapis
nella sua attuale collocazione.
di
Gianfranco
Purpura
Festo,
De lingua latina 177:
Niger lapis in comitio locum funestum significat,
ut alii dicunt Romuli morti destinatum, sed non
usu obvenisse ut ibi sepeliretur, sed Faustulum
nutricium eius, ut alii dicunt, Hostilium avum Tulli
Hostilii regis.
La pietra nera indica nel comizio un luogo
funesto, che alcuni dicono destinato al sepolcro
di Romolo, ma che non accadesse pi che ivi si
seppellisse, ma alcuni dicono (destinato a
tomba) di Faustolo suo educatore, altri di Ostilio
avo del re Tullo Ostilio.
Pianta del
Comizio in et
tardorepubblicana
(in tratteggio
pi spesso la
fase arcaica).
Da Coarell,
1983.
Varrone,
De lingua latina I, 6, 29:
...Dies fasti, ... comitiales dicti, quod tum ut
<ad>esset populus constitutum est ad
suffragium ferendum.
Quoi ho
sacros esed sora
xagias
recei l
evam
quos r
m kalato
rem ha
od iouxmenta kapta dotav
Fac-simile
dell'iscrizione
arcaica
(da: La Parola
del Passato).
m ite r
m quoi ha
velod nequ
od iovestod
louquiod
Varrone,
De lingua latina I, 6, 31:
... Dies qui vocatur sic `quando rex comitiavit fas', [s]is
dictus ab eo, quod eo die rex sacrific[i]ulus dicat ad
comitium, ad quod tempus est nefas, ab eo fas: itaque
post id tempus lege actum saepe.
Il dies che chiamato `quando rex comitiavit fas '
cos detto perch in quel giorno il rex sacrificulus
rivolge pronunzie (dicat) al comizio. Fino a quel
tempo nefas, da quel tempo in poi fas. E perci
dopo quel tempo si svolta spesso 1'attivit del lege
agere.
Varrone,
De lingua latina I, 6, 31:
... Dies qui vocatur sic `quando rex comitiavit fas', [s]is
dictus ab eo, quod eo die rex <ex> sacrificio ius dicat ad
comitium, ad quod tempus est nefas, ab eo fas: itaque
post id tempus lege actum saepe.
Il dies che chiamato `quando rex comitiavit fas '
cos detto perch in quel giorno il rex in seguito ad
un sacrificio rivolge pronunzie (dicat) al comizio.
Fino a quel tempo nefas, da quel tempo in poi fas.
E perci dopo quel tempo si svolta spesso 1'attivit
del lege agere.
Varrone,
De lingua latina I, 6, 88:
In commentariis consularibus scriptum sic inveni: Qui
exercitum imperaturus erit, accenso dicit hoc: `Calpurni,
voca in licium omnes quirites huc ad me'. Accensus dicit
sic: `Omnes quirites, in licium visite huc ad iudices'. `C.
Calpurni', cos. dicit, voca ad conventionem omnes
quirites huc ad me. Accensus dicit sic: `omnes quirites,
ite ad conventionem huc ad iudices'. Dein consul
eloquitur ad exercitum: `impero qua convenit ad comitia
centuriata'.
Centuriata
Vocatio in licium
Vocatio in licium
sacrificio
sacrificio
Vocatio ad
conventionem
(in concione)
Vocatio ad
conventionem
Vocatio ad comitiatum
(assemblea deliberante)
Festo, 296 L :
Petronia amnis est in Tiberim perfluens,
quam magistratus auspicato transeunt,
cum in campo quid agere volunt; quod
genus auspicii peremne vocatur.
Campo
Marzio
Curie
1. Servio Tullio
(560-540 a.C.)
Populus
3. 145 a.C.
Lapis
Curie
uno vocatu
Curie
Magistrato
2. Appio Claudio
Lapis (312- 304 a.C.)
Magistrato
Populus
Foro
Lapis
Magistrato
Populus
Foro