Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

1 / 31

ZEL DURUMLAR
1. KISA DEVRE (ZL=0) LETM HATTI

Z0

ZL=0

ekil.2.21 Ksa devre iletim hatt

Ksa devre nedeniyle yk snr art V(0)=0 dr ve bunun sonucu olarak,

V (d = 0) = V + e j 0 1 + L e j 2 0 = V + [1 + L ] = 0
L = 1
elde edilir. Ayn zamanda,

L =

V
V+

olduundan, V

= V +

yazlabilir. Bylece, hat voltajnn fazrn,

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

2 / 31

V ( d ) = V + e j d + V e j d = V + e j d V + e j d = V + e j d e j d

= j 2V + sin d
eklinde yazabiliriz. Benzer ekilde akm fazrn de,

1
1
V + jd
+ j d
j d
+ jd
+ jd
I (d ) =
V e
V e
=
V e
+V e
=
e
+ e jd
Z0
Z0
Z0
2V +
=
cos d
Z0
eklinde elde etmek mmkndr. Bylece hat empedans,

Z (d ) = Z KD

V (d )
j 2V + sin d
=
=
= jZ 0 tan d
+
I (d ) 2V cos d Z 0

olur. Ayn eitlik,

Z (d ) = Z 0

Z L + jZ 0 tan d
Z 0 + jZ L tan d

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

3 / 31

denkleminde ZL=0 yazlarak da elde edilebilir. Grld gibi, bir ksa devre ile
sonlandrlm d-uzunluundaki kaypsz iletim hattnn giri empedans saf imajinerdir ve

Z in

2f
2
= jZ 0 tan d = jZ 0 tan d = jZ 0 tan
d = jX KD
vp

eklinde yazlabilir. Sabit bir f frekansnda, hattn uzunluu 0dan /2ye kadar deitirilerek
herhangi bir reaktans deeri elde edilebilir. Tanjant fonksiyonu periyodik olduundan,
empedansn davran her /2 mesafede zde olarak tekrarlayacaktr. Dier taraftan
tanjant fonksiyonu (-) ile () aralnda deieceinden, ekil.2.22 ve 2.23den de
grlecei gibi, ksa devre iletim hattnn giri empedans indktif veya kapasitif olacaktr.

d</4 olduunda, XKD pozitif dolaysyla giri empedans saf indktiftir. Bu nedenle, eyrek
dalga boyundan kk ksa devre hattn edeer indktans,

X KD Z 0
=
tan d (H)

eklinde elde edilir. d<0.08 olduunda, tan d d dir ve indktans,

L=

L = (Z 0 v p )d (H)

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

4 / 31

Ksa Devre letim Hatt Sabit Frekans

d
d=0

Zin = 0

0 < d < /4

Im(Zin) > 0

d = /4

Zin

/4 < d < /2

Im(Zin) < 0

d = /2

Zin = 0

/2 < d < 3/4

Im(Zin) > 0

ndktans

Zin

Paralel Rezonans

d = 3/4
----

3/4 < d <

Im(Zin) < 0
------------------

Seri Rezonans
ndktans
Paralel Rezonans
Kapasitans
Seri Rezonans

Kapasitans

------------

ekil.2.22 Ksa devre ile sonlandrlm iletim hattnn giri empedansnn hat uzunluu ile deiimi

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

ZL=0

Z0
d

Ksa Devre Hat Emepedans

Sabit Frekans, Deiken Uzunluk

150
Normalize Giri Emepdans
Z(d)/Z0=jtand

5 / 31

100
50

ndktif

ndktif

ndktif

0
-50

Kapasitif

Kapasitif

/()=/2

-100

/(2)=/4

2/=

3/(2)=3/4

5/(2)=5/4

-150
0

100

200

300

400

500 (derece)

Hat uzunluu, d
ekil.2.23 Ksa devre ile sonlandrlm iletim hattnn giri empedansnn hat uzunluu ile deiimi

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

6 / 31

olur. Hat uzunluunun artan deerleri iin giri empedansnn ald deerler ve davran
ekil.2.22 ve 2.23de gsterilmitir. Grld gibi giri empedans her yarm dalga boyu
mesafede tekrarlanyor.
Ksa Devre Hat Emepedans
Sabit Uzunluk, Deiken Frekans

Normalize Giri Emepdans

Z(d)/Z0=jtand

100
50

ndktif

ndktif

ndktif

0
Kapasitif

-50

vp/(2d)
vp/(4d)

Kapasitif
vp/d
3vp/(4d)

5vp/4d

-100
0

100

200

300

400

500 (derece)

alma Frekans, f

ekil.2.24 Ksa devre ile sonlandrlm iletim hattnn giri empedansnn frekansla deiimi

Adnan GRR

Dikkat

edilmelidir

Ksa ve Ak Devre Hatlar

ki;

iletim

hattnn

uzunluu

7 / 31

sabitlenip

alma

frekans

deitirilirse, benzer bir davran elde edilir (bkz. ekil.2.24). d=/4 ve /2 civarnda,
ksa devre hattn davran LC devrelerinin davranna benzer. Toplu eleman LC
devrelerinin karakteristikleri ile karlatrlrsa, ksa devre iletim hattnn d=/4 ve /2 veya

d=/2 ve civarnda u zelliklere sahip olduu grlr:

d=(2n-1)/2 civarndaki frekanslarda ksa devre hat paralel rezonans devresi gibi
davranr.
d=n civarndaki frekanslarda ksa devre hat seri rezonans devresi gibi davranr.
Ksa devre iletim hattnn bu iki zellii band geiren ve band tutan filtre tasarmnda nemli
yer tutar.
Eer ksa devre hat kaypl ise, giri empedans,

Z KD = Z 0 tanh d = Z 0 tanh(d + jd ) = Z 0

tanh d + j tan d
1 + j tanh d tan d

olur. Kaypsz durumda d=n iin giri empedans sfr idi. Ancak kayp nedeniyle, imdi
giri empedans sonlu bir deere sahiptir. =0.5 Neper olmak zere, kaypl ksa devre hat

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

8 / 31

uzunluu d=n/2 (n, tamsay) ise,

Z KD = Z 0 tanh d Z 0 (d ) ohm olur. Hat

uzunluu d=(2n-1)/4 ise,

Z KD = Z 0 coth d Z 0 d ohm olur.

Bu durumda, giri empedans sonlu ve reeldir.

Dier taraftan ksa devre iletim hattnda voltaj ve akmn zamana baml ifadeleri,

] [
]
= 2 V + sin d Re[ je j (t + ) ] = 2 V + sin d Re[ j cos(t + ) sin(t + )]
[

V (d , t ) = Re V (d )e jt = Re 2 j V + e j sin d e jt

= 2 V + sin d sin(t + )

I (d , t ) = Re I (d )e jt = Re 2 V + e j cos d e jt Z 0
=2
=2

V+
Z0
V+
Z0

cos d Re je j (t + ) = 2
cos d cos(t + )

V+
Z0

cos d Re[cos(t + ) + sin( t + )]

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

eklinde elde edilir. Bylece, ani g ve buna karlk gelen ortalama g, srasyla,

P ( d , t ) = V ( d , t ) I ( d , t ) = 4

+2

Z0

sin d cos d sin(t + ) cos(t + )

+2

Z0

sin 2 d sin( 2t + 2 )
+2

V
1T
1T
P (d , t ) = P (d , t ) dt =
sin 2 d sin( 2t + 2 ) dt = 0
T0
Z0
T0
olarak bulunur.

9 / 31

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

2. AIK DEVRE (ZL=) LETM HATTI

Z0

ZL

ekil.2.25 Ak devre iletim hatt

Ak devre nedeniyle yk snr art I(0)=0 dr ve bunun sonucu olarak,

V+
V + j 0
j2 0
[1 L ] = 0
1 L e
=
e
I ( d = 0) =
Z0
Z0
L = 1
elde edilir. Ayn zamanda,

L =

V
V+

olduundan, V

=V +

yazlabilir. Bylece, hat akm fazrn,

10 / 31

Adnan GRR

I (d ) =

Ksa ve Ak Devre Hatlar

1
1
V + e j d V e j d =
V + e j d V + e j d
Z0
Z0

11 / 31

V + j d
j 2V +
jd
=
e
e
=
sin d
Z0
Z0
eklinde yazabiliriz. Benzer ekilde voltaj fazrn de,

V ( d ) = V + e j d + V e jd = V + e j d + V + e j d

= V + e jd + e jd = 2V + cos d
eklinde elde etmek mmkndr. Bylece hat empedans,

Z (d ) = Z AD

Z0
2V + cos d
V (d )
j
=
=
=

I (d ) j 2V + sin d Z 0
tan d

olur. Ayn eitlik, ksa devre durumunda belirtildii gibi, genel hat empedans ifadesinden de
elde edilebilir. Grld gibi, bir ak devre ile sonlandrlm d-uzunluundaki kaypsz
iletim hattnn giri empedans saf imajinerdir ve

Z in

2f
2
= jZ 0 cot d = jZ 0 cot d = jZ 0 cot
d = jX KD
vp

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

12 / 31

eklinde yazlabilir. Sabit bir f frekansnda, hattn uzunluu 0dan /2ye kadar deitirilerek
kapasitanstan balayan herhangi bir reaktans deeri elde edilebilir. Yukardaki empedans
fonksiyonu da periyodik olduundan, empedansn davran her /2 mesafede zde olarak
tekrarlayacaktr. Dier taraftan cotanjant fonksiyonu (-) ile () aralnda deieceinden,
ekil.2.26 ve 2.27den de grlecei gibi, ak devre iletim hattnn giri empedans yine
kapasitif veya indktif olacaktr. d</4 veya d</2 olduunda, XAD negatif dolaysyla giri
empedans saf kapasitif olacaktr. Bu nedenle, eyrek dalga boyundan kk ak devre
hattn edeer kapasitans,

1
1
=
tan d (Farad)
X AD Z 0
eklinde elde edilir. d<0.08 veya d<0.5 olduunda, yaklak olarak,
C=

C (1 v p Z 0 )d (F)

eitlii elde edilir. Bu durumda, ksa devre hattn indktansna benzer ekilde, kapasitenin
frekanstan bamsz olduuna dikkat edilmelidir. Dier hat uzunluklar iin reaktans
deerleri ve giri empedansnn davran ekil.2.26da gsterilmitir.

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

13 / 31

Ak Devre letim Hatt Sabit Frekans

d

d=0

Zin

0 < d < /4

Im(Zin) < 0

d = /4

Zin = 0

/4 < d < /2

Im(Zin) > 0

d = /2

Zin

/2 < d < 3/4

Im(Zin) < 0

d = 3/4
----

Zin = 0

3/4 < d <

Im(Zin) > 0
------------------

Paralel Rezonans
Kapasitans
Seri Rezonans
ndktans
Paralel Rezonans
Kapasitans
Seri Rezonans
ndktans

------------

ekil.2.26 Ak devre iletim hattnn giri empedansnn hat uzunluu ile deiimi

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

ZL=

Z0
d

Ak Devre Hat Emepedans

Sabit Frekans, Deiken Uzunluk

60
Normalize Giri Emepdans
Z(d)/Z0=-jcotd

14 / 31

40

ndktif

ndktif

ndktif

20
0
-20

Kapasitif

Kapasitif
/()=/2

-40

/(2)=/4

Kapasitif
2/=

3/(2)=3/4

5/(2)=5/4

-60
0

100

200

300

400

500 (derece)

Hat Uzunluu, d

ekil.2.27 Ak devre iletim hattnn giri empedansnn hat uzunluu ile deiimi

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

Ak Devre Hat Emepedans

Sabit Uzunluk, Deiken Frekans

100
Normalize Giri Emepdans
Z(d)/Z0=-jcotd

15 / 31

50

ndktif

ndktif

ndktif

0
Kapasitif

Kapasitif

-50
vp/(4d)

vp/(2d)

3vp/(4d)

Kapasitif
vp/d

5vp/4d

-100
0

100

200

300

400

500 (derece)

alma Frekans, f

ekil.2.28 Ak devre iletim hattnn giri empedansnn frekansla deiimi

Dikkat

edilmelidir

ki;

iletim

hattnn

uzunluu

sabitlenip

alma

frekans

deitirilirse, benzer bir davran elde edilir (bkz. ekil.2.28). d=/4 ve /2 civarnda,
ak devre hattn davran toplu eleman LC devrelerinin davranna benzer. Toplu eleman

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

16 / 31

LC devrelerinin frekans karakteristikleri ile karlatrlrsa, ak devre iletim hattnn d=/4

ve /2 veya d=/2 ve civarnda u zelliklere sahip olduu grlr:
d=(2n-1)/2 civarndaki frekanslarda, yani eyrek dalga boyunun tek katlar olan
frekanslarda, ak devre hat seri rezonans devresi gibi davranr.
d=n civarndaki frekanslarda, yani yarm dalga boyunun tam katlar olan
frekanslarda, ak devre hat paralel rezonans devresi gibi davranr.
Ak devre hattn bu zellikleri de mikrodalga filtrelerinin tasarmnda nemli bir yer tutar.
Eer ksa devre hat kaypl ise, giri empedans,

Z AD = Z 0 coth d = Z 0 coth(d + jd )
olur. Kaypsz durumda d=n iin giri empedans sonsuz idi. Ancak kayp nedeniyle,
imdi giri empedans sonlu bir deere sahiptir. =0.5 Neper olmak zere, kaypl ak
devre hat uzunluu d=n/2 (n, tamsay) ise,

Z AD Z 0 d ohm olur.

Ak devre hat uzunluu d=(2n-1)/4 ise,

Z AD Z 0 (d ) ohm olur.

Bu durumda, giri empedans sonlu ve reeldir.

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

17 / 31

3. LETM HATLARININ REZONANS DEVRES OLARAK KULLANILMASI

Bilindii gibi indktans veya kapasitansn reaktans,

X = L (indktans)
veya

X = 1 C (kapasitan s)
eitlikleri ile tanmlandndan, toplu eleman (alak frekanslarda) durumunda frekansla
lineer olarak deiir. Reaktans bir iletim hattnn paras olarak gerekletirildiinde
ise, bu doru deildir.
Reaktif eleman olarak iletim hatlarn kullanarak, rezonans devrelerini gerekletirmek
mmkndr. rnek olarak, ayn karakteristik empedansa sahip hatlarla gerekletirilen
ekil.2.29daki devreyi gz nne alalm.

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

Ksa
Devre

18 / 31

Ksa
Devre

ekil.2.29 letim hatlar ile gerekletirilmi rezonans devresi

Bu devrede,

Z in1 = jZ 0 tan L1

Z in 2 = jZ 0 tan L2

dir. L1 ve L2 uzunluklar, bir indktans ve kapasitans gerekletirecek ekilde seilirse,

devre rezonansta olur. Paralel devrenin toplam giri empedans sonsuz olursa (veya
edeer olarak, paralel devrenin giri admitans sfr olursa), rezonans art salanm
olur. Yani,

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

19 / 31

1
1
+
=0
jZ 0 tan r L1 jZ 0 tan r L2
veya

r
r

tan
L1 = tan
L2

vp
vp

olur. Burada,

r =

2 r
=
r v p

dir. Tanjant periyodik bir fonksiyon olduundan, yukardaki rezonans artn salayan,
mmkn rezonans asal frekansnn rnin katlarnda da rezonans oluur. zmler,
nmerik yntemler kullanlarak bulunabilir.

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

Voltaj ve akmn zamana baml ifadeleri,

20 / 31

V (d , t ) = Re V (d )e jt = Re 2 V + e j cos d e jt = 2 V + cos d Re e j (t + )
= 2 V + cos d Re[cos(t + ) + j sin(t + )]
= 2 V + cos d cos(t + )

I (d , t ) = Re I (d )e jt = Re j 2V + e j sin d e jt Z 0

= 2V + sin d Re je j (t + ) Z 0
= 2V + sin d Re[ j cos(t + ) sin(t + )] Z 0
= 2

V+
Z0

sin d sin( t + )

eklinde elde edilir. Bylece, ani g ve buna karlk gelen ortalama g, srasyla,

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

P (d , t ) = V (d , t ) I (d , t )
= 4

+2

Z0

sin d cos d sin(t + ) cos(t + )

+2

sin 2 d sin( 2t + 2 )

Z0

ve

1T
P (d , t ) = P (d , t ) dt
T0
V+

1T
=
sin 2 d sin( 2t + 2 ) dt = 0
Z0
T0
olarak bulunur.

21 / 31

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

22 / 31

3. UYUMLU YKLE SONLANDIRMA (ZL=Z0)

Z0

ZL=Z0

ekil.2.30 Uyumlu yk ile sonlandrlm iletim hatt

Uyumlu yk ile sonlandrlm iletim hattnda yansma katsays,

L =

Z L Z0 Z0 Z0
=
=0
Z L + Z0 Z0 + Z0

Yansma Yok

olur. Hat voltaj ve hat akm fazrleri,

(
)
V + jd
V + jd
j 2 d
)
=
e
e (1 L e
I (d ) =
Z
Z

V (d ) = V + e jd 1 + L e j 2 d = V + e jd
0

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

23 / 31

eklinde yazlr. Bu durumda, hat empedans konumdan bamszdr ve hattn karakteristik

empedansna eittir. Yani,

V ( d ) V + e j d
= +
= Z0
Z (d ) =
I (d ) V
e j d
Z0
olur. Ani voltaj ve akm ise,

V (d , t ) = Re V (d )e jt = Re V + e j e jd e jt

= V + Re e j ( t + d + ) = V + cos(t + d + )

I (d , t ) = Re V + e j e jd e jt Z 0
=

V+
Z0

Re e j (t + d + ) =

V+
Z0

cos(t + d + )

eklinde ifade edilebilir. Ani g ve ykn harcad ortalama g, srayla,

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

P (d , t ) = V + cos(t + d + )

V+
Z0

cos(t + d + )

+ 2

Z0

cos 2 (t + d + )

ve
+ 2

+ 2

V
1 TV
2
P (d , t ) =
cos (t + d + ) dt =
T 0 Z0
2Z0
olur.

24 / 31

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

25 / 31

4. SAF REAKTANSLA SONLANDIRMA (ZL=jX)

Z0

ZL=jX

ekil.2.31 Saf reaktans ile sonlandrlm iletim hatt

Saf reaktif ykn yansma katsays,

L =

Z L Z 0 jX Z 0 ( jX Z 0 ) ( Z 0 jX )
=
=
Z L + Z 0 jX + Z 0 ( jX + Z 0 ) ( Z 0 jX )

X 2 Z02
2 XZ 0
=
+
j
X 2 + Z02
X 2 + Z02
olur. Polar (kutupsal) formda bu ifade,

L = L e j L
eklinde yazlabilir. Burada,

Adnan GRR

L =

Ksa ve Ak Devre Hatlar

26 / 31

(X Z 0 ) + 4 X
(X + Z 0 ) = 1
=
2 2
2 2
2 2
2
2
2
(X + Z 0 ) (X + Z 0 ) (X + Z 0 )
2

2 2

2 XZ 0

Z 02

2 2

L = tan
2
2
X Z

0
dir. Ksa ve ak devre yk durumunda olduu gibi, ykn harcad sfr ortalama g ile
yansma katsays birim genlie sahiptir. Hem voltaj hem de akm ykte sonlu deere
sahiptir ve ani g, pozitif ve negatif deerler arasnda osilasyon yapar. Bunun anlam
udur; g harcamadan, yk periyodik olarak depolar ve gc iletim hattna geri dndrr.
Reaktif

empedanslar

gerekletirilebilir.

ksa

veya

ak

devre

ile

sonlandrlm

iletim

hatlar

ile

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

27 / 31

LETM HATLARINDA GEC VE SREKL HAL

imdi iletim hatlar iin elde edilen matematiksel sonularn fiziksel yorumuna ihtiyacmz
var. Her eyden nce, dikkat edilmelidir ki; iletim hatt boyunca dalga yaylmnn zamana
gre mkemmel periyodik olduu kararl hal rejimini gz nne alyoruz. Bunun anlam
udur: bu durumda zaten geici olaylarn hepsi bozulmu oluyor.
Kararl hal rejiminin ne olduunu anlamak iin, t=0 referans annda bir anahtarn
kapatlmas ile kaynaa balanan bir iletim hattn gz nne alalm. Kolaylk asndan,
hattn karakteristik empedans da dahil, btn empedanslarn reel olduunu kabul edelim.
Kaynak

Anahtar

Yk

letim Hatt

ekil.2.32 letim hattnda geici hal

RL

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

28 / 31

Anahtar kapatldktan sonra, iletim hattnn giriindeki voltaj, iletim hattna akmaya balayan

I + akm ile, kaynan ak devre voltaj VG den V + deerine ani olarak deiecektir.
letkenlerdeki ykler hareket ettike (yke doru akm akyla) iletim hattnda bir geici hal
oluur. Yk ak iletim hattnn sonuna varncaya kadar, yk voltaj sfrda kalr.
Balangta, iletim hattnn giri empedansnn hattn karakteristik empedans ile ayn
olduu gzlenir, nk akm, henz yk empedansnn deerini alglayamaz. Bundan
dolay,

I+

gelen akm ile V

gelen voltaj yaylr. Burada,

Z0
= I Z 0 = VG
ZG + Z 0
+

V0
V+
I =
= VG
Z0
RG + Z 0
+

dr. Eer yk, hattn karakteristik empedansna tam olarak uyumlu deilse, dalga hat
sonuna ulanca

V + I + RL

I + akm ile V + voltaj RL yk zerinde olumaz, nk bu durumda,

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

29 / 31

dr. Bundan dolay,

V + + V ( I + + I ) RL
olacak ekilde,

I akm ve V voltaj ile geriye yansyan bir dalga cephesi ile ykte akm

ve voltaj kendi kendilerini ayarlar. Ayn zamanda yansyan dalga Z0 empedansn

greceinden,

V + = Z0 I +
V =V +

ve

V = Z0 I

RL Z 0
RL + Z 0

elde edilir. Bu durumda yk yansma katsays,

L =

RL Z 0
=
V + RL + Z 0

olur. Ykten yansyan dalga negatif ynde yaylan dalgadr ve iletim hatt boyunca
(kaynaktan uygulanmaya devam eden) voltaj ve akmn osilasyon yapan deerleriyle giriim
yapar.

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

30 / 31

Yansyan dalga iletim hattnn giriine ulatnda, kaynak empedans RG ile karlar ve bu
empedans karakteristik empedans ile uyumlu deilse, yeniden yke doru yansma oluur.
Bu kez, pozitif ynde yke doru yaylan voltaj,

V2+ = V

RL Z 0
RL + Z 0

olur. Unutulmamaldr ki; ideal voltaj kayna yansyan dalga iin bir ksa devre gibi
davranacaktr.
Kaynak tarafndan yansyan dalga tekrar yke ulaacak, ve giderek azalan bir genlikle
dalgalar hat boyunca, balangtaki dalga cephesi kayboluncaya kadar, ileri-geri yansmaya
devam edecektir.
Osilasyon yapan kaynaktan salanan her ardk dalga cephesi zde katl yansma olayna
maruz kalr. Eer sinzoidal bir kaynak kabul edilirse, iletim hattna verilen voltaj ve akm,
osilasyon periyoduna gre, periyodik olarak tekrarlanr. Bundan dolay, hattn ularndaki
ardk yansmalar ayn yansma katsaysna uyarlar, ancak zamana gre farkl genlik ve
faz deerleri ierirler. Eer kaynak kararl bir osilasyonla hatt beslemeye devam ederse,
yeterli bir zaman sonra, pozitif ve negatif ynlerdeki dalgalarn birleik giriimi kararl olur ve

Adnan GRR

Ksa ve Ak Devre Hatlar

31 / 31

hat zerinde yryen sonsuz geici bileenlerin sperpozisyonundan doan, iyi-tanml

gelen ve yansyan kararl hal dalgalar tanmlanabilir.
Dikkat edilmelidir ki; dalgalar, telleri kuatan ortamdaki k hzna eit bir faz hz ile
yaylrlar. Ayrca, hat uzunluu dalgalarn giriim paternini etkileyecektir. Bylece farkl
uzunluktaki hatlar, hat boyunca farkl voltaj ve akm dalmna neden olacaktr.
Bir iletim hattnda kararl hal voltaj ve akmlaryla alldnda, sadece hattn her
noktasnda kararl hal osilasyonlarn gsteren fazrlerin bilinmesi gerekir. Fazrler, bir
referans annda, genlik ve faz vastasyla, voltaj ve akmn uzayda birbiriyle nasl ilikili
olduunun anlk durumunu salar. Kararl halde, voltaj ve akmn hattn her noktasnda,
kaynak periyoduna gre, mkemmel periyodik olduunu bildiimiz iin, zamana gre gerek
osilasyon kolayca belirlenebilir.
Eer kaynak birden fazla osilasyon frekans salarsa, kararl halde, spektrumdaki her
frekansn davran bamsz olarak allabilir ve toplam sonu, sper pozisyon ile elde
edilir.