Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
1 9 . Y z y ld a n 19 5 0 ler e
Byk
MKnaHfi
Antolojisi
AT A O L B E H R A M O G L U
SOSYAL
YAYINLAR
TRK R
ANTOLOJS
M O D E R N R M Z N
YZYILI
SON Y ZYIL B Y K
TRK R
ANTOLOJS
MODERN RM ZN K YZYILI
BRNC CLT
(19. Yzyl Sonlarndan 1950lere)
Gzden Geirilmi ve
Geniletilmi Altnc Basm
SO SYA L !
Y A Y IN L A R
I I - 1920LERDEN 1950LERE
Osmanlcaya kar halkn konutuu Trkeyi, aruza kar hece
veznini savunanlarn abalar, yukarda belirttiimiz gibi, kklerini
geen yzyln sonlarnda bulur. Ancak, bu abalar yirminci yzyln
ilk eyreinde hzlanarak cumhuriyet sonras ilk yllarda kesin ut
kuya ulamtr.
Hece airleri, konuulan Trke ve hece vezniyle kiisel, ulusal,
toplumsal konular ilerlerken, genellikle romantik, lirik bir
yaklam iinde olmulardr. Ak, gurbet, yalnzlk, lm, temalar
hece iirinin balca temalardr. te yandan, romantik bir halklk
ve yurtseverlik de hece iirinin temel bir zelliidir. Bu genel
zelliklerin tmn iirlerinde bulduumuz Faruk Nafiz amlbel,
akc iir dili, biim ve z alannda yeniliki elerle kendi dne
minin ve sonraki dnemlerin airleri zerinde etkili bir kiilik
olmakla birlikte, btn bu zelliklerde derine inemeyiin, yzey
selliin de tipik bir temsilcisidir. Bireysel temalarda (zellikle lm,
yalnzlk, v.b.) Faruk Nafizin ulaamad kiisellik, derinlik ve
etkililie, baz iirleriyle Ali Mmtaz Arolatm ve byk lde
Necip Fazl Ksakrekin ulam olduu sylenebilir. Ali Mmtaz
8 son
y z y il b y k t O r k iiR t a n t o l o j s !
Arolat iirlerindeki biimsel denge bakmndan, Necip Fazl Ksakrek ise, hecede yeni ses araylar, zgn uyaklar, arpc benzet
meler, bunlarn oluturduu youn ve zgn iir atmosferi bak
mndan, hece iirinin nemli airleridirler. iirlerinin sayca azlna
karn Kemalettin Kamu, bu iirlerin kimilerinde ulat niteliksel
younluk ve biimsel yalnlkla kiisel, yerli, iten bir lirizmin
temsilcilerinden biri olarak hece iirindeki geliimin nemli bir
kiilii olabilmitir. iirinin etkileri Cahit Stk Taranc, Ziya Osman
Saba, v.b. airlere uzanr. Gerek kiisel, gerekse toplumsal temalarda
mer Bedrettin Uaklnn ulat ieriksel younluk ve biimsel
yetkinlik ise, sadece o dnem iiri bakmndan deil, ada
iirimizin tm lsnde de nemli bir dzeydedir. mer
Bedrettin Uaklnn iirlerinde, Faruk Nafizde bulunmayan bir
sahicilik ve betim gc, Necip Fazlda bulunmayan bir aydnlk,
lke konulu iirlerinde gerekilik ve yine stn bir betim gc,
kiisel yaam konulu iirlerinde ise, derin bir duyarlk ve itenlik
vardr.
lk rnleri, hece airlerininkiler gibi, 1920li yllarda yaynlanan
Ahmet Hamdi Tanpmar, genelde hece lsn benimsemekle
birlikte, temalar ve yntemleriyle hece airlerinden ayr bir
konumdadr. Szckler ve iir dnyas bakmndan Himden, dize
yaps ve iirinin genel plastii bakmndan ise Yahya Kemalden
etkilenmi, felsefi-lirik diye nitelenebilecek bir trde zgn ve
baarl iirler yazmtr. Etkileri gnmz iirinde de duyumsanmaktadr. lk rnleri 1920li yllarn sonlarnda yaynlanmaya
balayan Ahmet Muhip Dranas, iirimize kazandrd yeni betim,
ses, tonlama ve tema eleriyle, iirsel biimde ulat salam
dengeyle, hece airlerinden farkl ve st bir dzeyin airidir. Dranas
iirinin etkileri de kendi dneminin ve bir sonraki dnemin
iirinden gnmze kadar uzanr.
Daha Cumhuriyet ncesi yllarda heceyle yazlm ilk iirlerindeki
gr sesi, takn slubu ve allmadk temalaryla hece iirinin z ve
biim kalplarn zorlayan gen Nzm Hikmetin , 1929 ylnda
Jokond ile SiY aU ve 835 Satrve 1930lu yllarda ard arda yaynlad
iir kitaplaryla getirdii yenilikler, ada Trk iiri iin gerek z
gerek biim bakmndan gerek bir devrim olmutur. Bu kitaplar
daki iirlerle ada iirimizde serbest nazm (zgr kouk)
dnemi alm, Trk iiri hibir evresinde sahip olmad lde,
ses, biim ve tema eleriyle zenginlemitir. 1930lu yllarn bala
I I I - 1950LERDEN GNMZE
1950li yllar Nzm Hikmetin yurt dnda bulunduu, 40l yllar
toplumcu airleri zerindeki siyasal basklarn younlaarak bu
airlerin suskunlua itildii dnemdir. 1944te yaynlanan Sm*/adl
iir kitab nedeniyle tutuklanan Rfat lgaz, 1953te yaynlad
Devam adl iir kitab ve dnemin toplumcu mizah dergilerinde
* * *
eh ra m o i .u
Haziran 1991
A.Kadir (1917-1985)
Fahri Erdin (1917-1986)
Cahit Klebi (1917-1997)
Nahit Ulvi Akgn (1918-1996)
Orhon MAnbumu (1918-1989)
Haan imek (1918-1988)
Salh Birsel (1919-1999)
Ceyhun Atuf Kansu (1919-1978)
Suat Taer (1919-1982)
Vedat Trkali (Do. 1919)
Halim Yacolu (Do. 1919)
Sabahattin Kudret Aksal (1920-1993)
Sabahattin Batur (Do. 1920)
Enver Gke (1920-1981)
Ahmet Koksal (1920-1997)
Mehmed Kemal (1920-1998)
Rt Onur (1920-1942)
mer Faruk Toprak (1920-1979)
Necati Cumal (Do. 1921-2001)
Muzaffer Tayyip Uslu (1922-1946)
Ltfi zkk (Do. 1923)
kr Enis Reg (1923-1976)
s o n y O z y il b y O k t r k r a n t o l o j s
27
19. YZYIL
SONLARINDAN
1920LERE
es
k f P a a
(1787-1845)
MERSYE
Tfl- nazeninim unutmam seni
Aylar gnler deil gese de yllar
Telhkm eyledi firakn beni
kar m hatrdan o tatl diller
Kylamaz iken pmee tenin
imdi ne haldedir nazik bedenin
Andka glende gnce dehenin
Yansn ahm ile kl olsun gller
Tagayyrler gelip cism-i semine
Dkld m siyah ebru cebine
Srma salar yayld m zemine
Dald m kokladm smbller
Felein knesi yerin buldu mu
Gl yanan reng-i ruyun soldu mu
Acaba rd toprak oldu mu
pp okadm o pamuk eller
(M neat Ear- A kif Paa)
Z ya P a a
(1825-1880)
GAZEL
Diyar- kfr gezdim beldeler kaneler grdm
Dolatm mlk-i islam btn viraneler grdm
Bulundum ben dahi dar--ifa-y Bab- Alide
Felatunu beenmez anda ok divaneler grdm
Huzur- ge-yi meyhaneyi ben grmedim gitti
Ne meclisler ne sahblar ne irethaneler grdm
Cihan namndaki bir maktel-i ma yolum dt
Hkmet derler anda bir nice salhaneler grdm
Ziya demez humar keyfine meyhane-i dehrin
Bu iretgehte ben ok durmadm anrn neler grdm
lNASl
(1826-1871)
ARZ-I M U H A BBET
E$i yok bir gzeli sevdi beendi gnlm
Kskanr kendi gzmden yine kendi gnlm
Ghi hasret iken ol sineye sinem kavuur
Sanma gnlmde olan derd-i muhabbet savuur
Yaseminden bile naziktir o boy bos anda
Sarmak-vari sanlsam eilir ol anda
Candan lfet edeli yle civan dilber ile
stemem gayrisini hur melek olsa bile
Mest olup nee-yi ehvetle o gzler baylr
Serpilince yzne gzyam amma aylr
Barm ezmez mi szldke o baygn gzler
Beni imrendirir azndaki tatl szler
Kendi hsnnden utanm da kzarm yana
Yzn rtp kapam salar batan aa
Uradm zlf hayaliyle karasevdaya
Byle Mecnun dahi dkn m idi Leylaya
Can ekimekten ise canm versem bari
Can feda eyleme bir i mi sevince yari
Ben ehid olmadan akyle mezarm kazaym
Tam gzlerimin kanl yayla yazaym
(M ntahabat- E ar)
N a m ik K e m a l
( 1840- 1888)
KASDE
Grp ahkm asr mnharif sdk u selametten
ekildik izzet ikbal ile bab- hkmetten
Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten
Mrvvet-mend olan mazluma el ekmez ianetten
Vcudun kim hamir-i mayesi hk-i vatandadr
Ne gam rah- vatanda ak olursa cevr mihnetten
Hakir olduysa millet anna noksan gelir sanma
Yere dmekle cevher sakt olmaz kadr kymetten
Muini zalimin dnyada erbab- denaettir
Kpektir zevk alan sayyad- b-insafa hizmetten
Hemen bir feyz-i baki terk eder bir zevk i faniye
Hayatn kadrini li bilenler hsn-i hretten
Nedendir halkta tul-i hayata bunca rabeder
Nedir insana bilmem menfaat hfz- emanetten
Cihanda kendini her fertten alak grr ol kim
Utanmaz kendi nefsinden de ar eyler melametten
Felekten intikam almak demektir ehl-i idrake
Edip tezyid-i gayret mstefit olmak nedametten
Durur ahkm- nusret ittihad- kalb-i millete
kar sar- rahmet ihtilaf- rey-i mmetten
Eder tedvir-i lem bir mekinin kuvve-i azmi
Cihan titrer sebat- pay-i erbab-i metanetten
Kaza her feyzini her lutfunu bir vakt iin saklar
Ftur etme sakn milletteki zaf betaetten
Deildir ir-i der-zencire thmet acz-i akdam
Felekte baht utansn bi-nasip erbab- himmetten
Ziya dr ise evc-i r if atndan ztraridir
Hicab etsin tabiat yerde kalm kabiliyetten
Biz ol nesl-i kerim-i dude-yi Osmanyamz kim
Muhammerdir serap mayemiz hun-i ehadetten
Biz ol li-himen erbabu cidd itihadz kim
Cihangirane bir Devlet kardk bir airetten
Biz ol ulvi nihadanz ki meydan- hamiyyette
Bize hk-i mezar ehven gelir hak-i mezelletten
Ne gam pr-ate-i hevl olsa da gavga-i hrriyyet
>>
KITALAR
I
Zalim olsa ne rtbe bi perva
Yine bnyad- zulm biz ykarz
Merkez-i hake atsalar da bizi
Kre-i arz patlatr karz
II
ekmedim mrmde zencir-i esaret barn
Kayd- dnyadan mberraym bilir dnya beni
te meydan- hamiyyet kama ey cellad- zulm
Ya seni mahveylesin Mevla cihanda ya beni
E ref
(1846-1912)
KITALAR
I
Eylemem lsem de kizbi ihtiyar,
Doruyu syler gezer bir airim.
Bir gzel mazmun bulunca, Erefe,
Kemdimi hicveylemezsem kfirim!
II
Kabrimi kimse ziyaret etmesin Allah iin,
Gelmesin reddeylerim billahi z kardeimi.
Gzlerim ebna-yi demden o rtbe yld kim,
stemem ben fatiha, tek almasnlar tam!
m
Vakt-i istibdatta sz sylemek memnu idi;
Alatrd azn asan hkmet anan!
Devr-i hrriyetdeyiz imdi, deiti kaide,
Syletirler evvela, sonra s....ler anan!
IV
ekdiim cevr cefann sebebinden sorma,
Deme kim: -Badheva menkabe dellal budur!
Habs ile, nefy ile, ikence ile mr geer,
te Trkiyyede air olann hali budur!
V
Vkel kabrine heykel dikelim yle yazp
Ki: Bunun hal-i hayatnda yeri mnhal idi
Sanmayn yevm-i vefatnda bilindi kadri
Salnda yine bu bylece bir heykel idi
VI
Pdihm, bir dirahta dnd kim gya vatan,
Daima bir baltadan bir ah hali kalmyor;
Gam deil amma bu mlkn byle elden gitmesi,
Gitgide zulmetmee elde ahali kalmyor!
R e c a z a d b M a h m u t E
(1847-1914)
krem
GZELM!
Nedir bu cevr tegafl zaman zaman gzelim?
Kancdr bu eziyyetli imtihan gzelim?
Tkendi sabr tahamml... zld can gzelim.
Bu naz ise yetiir artk el-aman gzelim!
Btn gn ek-i teesrle gzlerim dolsun..
Baher- evk u midim btn btn solsun..
lelebet bana byle hayat zehr olsun
Sana hulusuma geldiyse bir ziyan gzelim!
Hayat bende m cerret seninle kaimdir..
Neat lezzet evkim seninle daimdir..
Sen olmasan nazarmda gne de muzlimdir:
Szn hakikati ite budur inan gzelim!
Gamnla mnadim oldu tasarrufum zme..
Seni tefekkr ile uyku girmiyor gzme,
inanmak istemiyorsan eer benim szme
Buna ehadet eder gkte ahteran gzelim!
Nasib yok mu bana badema hitabndan?
Ses almaym m daha name-yi rbabndan?
Tevahhu eyliyorum hal-i ihticabmdan..
Sen anla.. Ben edemem hissimi beyan gzelim.
Ben infiale beca nabeca nihayet ver..
Yine ikyete... kre... niyaza ruhsat ver!
ade eyleyeyim neemi cesaret ver..
Nazardan eyleme didann nihan gzelim!
Kusurum anlamadm nk etmedin mesul..
Olurdu mazeretim belki de karin-4 kabul.
Senin sktuna kar benim mell mell
Yetimiyor mu sana ettiim figan gzelim?
AH NJADL
Hasret beni ayr ayr yakarken
Bedenimde buzdan bir el yryor
Hayaline lgn lgn bakarken
Kapanas gzm kan bryor.
Dada krda rast getirsem bir dere
Gzyalarn aktarak alarm.
Yollardaki ufak ufak izlere
Senin sanr bakar bakar alarm.
Gne gler, kular uar havada
Uyanrlar nazl nazl iekler...
Yalnz msn o karanlk yuvada
Yok mu seni bir kayrr, bir bekler?..
Can isterken hasret oduyla yansn
Varlk beni alil alil sryor.
Bu kaygya yrek nasl dayansn?
Bedenciin topraklarda ryor?
Bu ayrlk bana yaman geldi pek,
Ruhtun hasta, krk kolum kanadm.
Ya gel bana, ya oraya beni ek,
Gzm nuru oulcuum, Nijadm!
( N ijad Ekrem)
A b d l h a k H m d T a rh an
(1852-1937)
FERYAD: 8
Mesken oldu bana u sahralar
Gezerim s-be-s tek tenha,
Yerde gkte beendiim eya
Yarimi her nazarda arzeyler.
Gece sath- semada suret-yab,
Belki de aksi-i hsndr mehtab!
(Sahra)
PERLAEZ
Akbet gitti mi gzel Tereze
Yolda gezmek muhal iken kardan?
Geerek dehetiyle bulvardan
Ne abuk vasl oldu Perlaeze!
Ah o bikes verem ehidesinin
Alan vechi pek dokundu bana!
Girye-nk olduun klar ima
Hli eman- mevt-didesinin!
Daha nanda can takarrrde:
Hissolunmakta kalbinin sca;
Gl gibi pembe sade bir yana;
Ki o da an-be-an tagayyrde!
Benzi solmu teneffs durmu;
Zhrenin bir nazire peykerine
Gkyznden lika-y bferine
Sanki bir saye-i beyaz urmu!
MAKBERDEN
Eyvah! Ne yer, ne yar kald,
Gnlm dolu ah u zar kald.
imdi buradayd gitti elden,
Gitti ebede gelip ezelden.
Ben gittim o hksar kald,
Bir kede tarumar kald.
Baki o, enis-i dilden, eyvah!
Beyrutta bir mezar kald.
N e s p
(1866-1917)
leym an
DLENC KIZ
K ortasyd., hava pek souktu, yerlerde
Bir arn mtecavizdi galiba karlar;
Souktu, hara geldike ellerim szlar
O k, evet o ita-y sefalet-averde
Sokakta dondu sanrdm kanm burudetten;
Souk souk cierimden geerdi bad- vezan!
Yolumda her kimi grsem benim gibi nln
Olurdu titreyerek serd-yi tabiatten.
Bir akam st... Btn donmu ortaklk, herkes
Tela ile mteveccihti kendi hanesine,
Elinde bir yiyecek naklederdi anesine.
Eriti guma pek ince, pek kk bir ses:
O karlar stne dmt bir zavall melek,
Morarm az ile derdi: Bir dilim ekmek!
A l E
k r e m B o l a y ir
(1867-1937)
FR K ETE
Syle nazik, gzel demircik sen,
Acaba ka nigh- dikkatle
Ne kadar itina-y sanatle
ekl-i b aldn incecik telden?
Hayr, insan deil eden imal
O yapar belki bir nmune sana;
Sonra b-kayd- intizam- kemal,
Seni ibzal edip durur makina.
Yine sen kesretinle nazende
Bir gzelsin ki o cst ermende,
Yakrsn kadnln eline;
Firkete, anlarm letafetini,
Nazarm kskanr saadetini
Sen ilitike salarn teline!
(Zll- lham)
F k r e t
(1867-1915)
e v f ik
HALKUN BAYRAMI
Baban diyor ki: "M eserret ocuklarn, yalnz
ocuklarn paydr! Ey gzel ocuk, dinle;
Fakat sevincinle
Neler dndryorsun, bilir misin?... Babasz,
mitsiz, ne kadar yavrucaklarn imdi
Syh- mateme benzer terane-i di!
kar o ssleri artk, sevindiin yetiir;
kar, biraz da u ksz giyinsin, elensin;
Biraz gzellensin
u ru-y zerd-i sefalet... vet meserettir
ocuklann pay; lkin sevincinle
Sevinmiyor u yetim, alyor... Halk, dinle!
(Rbb- ikeste)
YAMUR
Kk, muttarit, muhteriz darbeler
Kafeslerde, camlarda pr ihtizaz;
Olur dem-be-dem nevha-ger, name-sz
Kafeslerde,camlarda pr ihtizaz;
Kk, muttarit, muhteriz darbeler...
Sokaklarda seylabeler alar,
Ufuk yaklar... yaklar... yaklar;
Bulutlar karardka zerrata bir
Ar, muhtazr dalgalanma gelir;
Brr bir souk glge etraf hep,
Nmayan olur gndzn nsf- eb.
LEYL- VED
O oh, gel... rh- tabiat gibi mahmur ham,
Bu vefasz gecenin koynunda
Kalalm bir ebedi saniye dalgn, bh...
Kim bilir, belki de son leyle-yi sevdamzdr;
Bunda her lahza biraz mr-i saadet saylr!
Ooh, bak dalgalarn cezbe-yi sfiyyetine;
Sanki bir hamle-yi sevdaya ak bir sne.
MAZ...T
Mazi... O imdi glge iken, imdi z-hayat
Bir cism olan; o imdi len, imdi canlanan
Mevcut; evet o dalga, o girdab- hatrat
nsan iin nedir? Evet, insan ki domadan
lmekle urar ve bu takdire katlanr,
Mazide bir taayyn haiz midir?.. Hayr.
lmek, hayat tazelemektir: Biz lmesek,
Efkr lr; hayat- beer ahs- fikretin
Bir cmle- tekml... Her fikr-i mterek,
Bir sadmedir; onunla kmldar bu heyetin'
Zerrat- b-nihayesi, zerrat- nimi;
Kevnin, hlsa, fikr-i beerdir munazzimi.
Mazide kabil olsa taayyn, beka, sbut,
Ati nasl hayal edilir?.. Bir zek-iken
Durgunluk ihtinak- melulyle pr-skt.
Ancak tenebbt eyleyen, ancak pinekleyen,
Mensuh mnhasif, mtenahnih, ateh-lika
Bir varlk... te, ehre-i mazi-i z-bekaa!
Mazi... o bir muallim, o bir pr, o bir peder,
Hlin tutup sinirli elinden ar, sabr,
Atye doru yedmeli... Ati, o pr-seher
SABAH OLURSA...
Bu memlekette de bir gn sabah olursa, Halk,
Eer bu memleketin sislenen u nasiye-i
Mukadderat kavi bir elin kavi, muhy
Bir ihtizaz- temasyle silkinip u donuk,
u pasl ehre-i millet biraz glerse... o gn
Ben lmemi bile olsam, hayata pek lgn
Bir irtibatm olur phesiz; o gn benden
midi kes, beni ktrm ve bo muhitimde
Meraretimle unut; nk leng pejmrde
Nazarlarm seni maziye ekmek ister; sen
Btn hvviyet uzviyyetinle tisin:
Terennm eyliyor elan kulaklarmda sesin!
Evet, sabah olacaktr, sabah olur, geceler
Tul- hare kadar srmez; kbet bu sema,
Bu mai gk size bir gn acr; mell olma.
Hayata nee gnetir, melal iinde beer
rr bizim gibi... siz , ey feza-y ferdann
Kk gneleri, artk birer birer uyann!
Ufuklarn edebi itiyak var nura.
Tenevvr., asrmzn ite ruh- mli;
Silin bulutlan, silkin zlal-i ahvali,
Ziya iinde koun bir halas- mekra.
midimiz bu: lrsek de biz, yaar mutlak
Vatan sizinle u zindan karanlndan uzak!
21 Eyll 1905 (Rbb- ikeste)
DEVENN B A I
(Halkun Ezberi)
Vaktiyle byk bir devenin bir bas varm...
Basz deve olmaz ya, masal, neyse; btn gn
Yaz k, bu beyinsiz, bu rk ba
l, kr, tepe, da, ta,
Biareyi beyhude srkler ve yorarm...
Biare ar gvde ne yapsn, kime kssn?
Bir karga bulup derdini dkm, o demi: Vah!
Batan byk Allah... baa gelmi, ekeceksin.
Artk ie hrg bile am
Kuyruksa dolam
Batan baa enhay; fakat kimseyi Allah
Batan drp kuyrua baktrmasn; ilkin
Bir para durup dinleyen olmusa da, git git,
lem bu uzun derdi iitmekten usanm;
Artk kime dinletmee gitse,
Kim duysa, iitse,
Yz vermediinden, devecik sakin skit
Bir hendee inmi, ba sokmu ve uzanm,
Birden ekilip: Haydi - demi - dzaha, murdar!
Hakszlk eden balan bir gn... kopanrlar.
( H alk un D eflen)
M LLET ARKISI
inendi, yeter, varlmz cehl ile kahre;
Dorand mbarek vatann ban sebepsiz.
Birlikte bugn bulmalyz derdine are;
Can kardei, kan kardei, an kardeiyiz biz.
Millet yoludur, hak yoludur tuttuumuz yol;
Ey hak, yaa, ey sevgili millet, yaa... var ol!
Gel kardeim, annen sana muhta; ona komak...
Komak ona, kurtarmak o b-baht vazifen.
s o n y Oz y il b y k t r k i r a n t o l o jis i
HN-I YAMA
Bu sofrack, efendiler, -ki iltikama muntazr
Huzurunuzda titriyor -u milletin haytdr;
u milletin ki muztarib, u milletin ki muhtazr!
Fakat sakn ekinmeyin, yiyin, yutun hapr hapr...
Yiyin efendiler, yiyin; bu hn- itiha sizin;
Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin
Efendiler, pek asnz, bu ehrenizde bellidir;
Yiyin, yemezseniz bugn yarn kalr m, kim bilir?
u ndi-i niam, bakn kudumunuzla mftehir;
Bu hakkdr gazanzn, evet, o hak da elde bir!...
Yiyin, efendiler, yiyin; bu hn- itiha sizin;
Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin!
Btn bu nazl beylerin ne varsa ortalkta, sy:
Haseb, neseb, eref, ataf, oyun, dn, konak, saray;
Btn sizin, efendiler, konak, saray, gelin, alay;
Btn sizin, btn sizin hazr hazr, kolay kolay...
Yiyin, efendiler, yiyin; bu hn- itiha sizin;
Doyunca, tksrnca, atlayncaya kadar yiyin!
Bykln biraz ar da olsa hazm yok zarar,
Gurur- ihtiam var, srur- intikam var.
PRO M ETE
Kalbinde her dakika u ulvi tahassrn
Minkar-i teini duy, daima dn:
Onlar niin semada, niin ben ukurdaym?
Glsn neden cihan bana, ben yalnz alaym?..
Ykselmek asumana ve glmek ne tatl ey!
Bir gn u hastalkl vatan canlanrsa... Ey
Mtak- feyz nur olan ti-i milletin
Mehul elektrikisi, aktar- fikretin
Yklen getir -n e varsa- biraz meskenet-fiken,
Bir para ruhu, benlii idraki besliyen,
Esmar-i bnyehzini; bo durmasn elin.
Gr daima nnde esatir-i evvelin
Gkten deha-yi nn alan kahramann...
Varsn bulunmasn bilecek nam ann.
(H al k'un D efleri)
E m n Y u r d a k u l
(1869-1944)
eh m et
BENM RLERM
-S e n kalbsizsin, hani senin genliinin hayat?
-Aklarm m? Bir nefesle solabilen bu eyler
Bir yanarda ateiyle kmr gibi karard;
imdi ise yerlerinde bir stmal yel eser
Evet, benim her irimde ylan dili diken var;
Sizler gidin, bal verecek yeni am gl bulun.
Belki benim ac sesim kulaklar trmalar;
Sizler gidin, gen kzlarn trksyle en olun.
Varn sizler, onlar ile korularda el ele
Gezin, gln, bir ift blbl ak ile yaayn;
Yalnz kendi, yalnz kendi ruhunuzu okayn.
Zavall ben, elimdeki u telli saz ile
Milletimin felaketli hayatm syleyim;
Dertlilerin gzyan evrem ile sileyim!..
( Trk Saz)
R iz a T
B l k ba i
(1869-1949)
e v f k
G Z NALII
smini bilmezdim, fakat tanrdm:
Ne yosma bir iek taks vard!
Kzl salarn ate sanrdm:
Gne nuru gibi yak vard.
yledir gn afak skt zaman,
-G llere glgeler k zaman! San zp de dkt zaman,
Dalga dalga dp ak vard.
Hsnnde bir eda var ki sydi.
Beni harab eden o edsydi;
Sevdal gnlmn inasydi,
Yzme bir irin bak vard.
Yunusun toprana
Vardm yzm srmee
Sildim gnl pasn
Yanuben aru geldim.
Ca geldim alarm
k oldum alanm
Candan coan esrar
Dkp taru geldim.
Rza Tevfik Allahtan
Aynlma ol derghtan
Ben kurtuldum gnahtan
riydim, doru geldim.
DLEK
Dilerim ki fani dnyada kimse
mrn mihnetle telef etmesin.
Fakat kmil adam olmak isterse,
Elem ektiine esef etmesin.
1947 (Serab- mrm)
C e n a p a h a b e t t n
(1870-1934)
SENN N
Sesin iler gibi bir uh kanat gamlanma,
Seni dinlerken olur kalbim uan kulara e;
Gn batarken sannm glgeni bir baka gne,
Sanmlk getirir gzlerin akamlanma.
Douyor mrme bir yirmi sekiz ya gnei,
Bir ku okar gibi sen salarm okarken.
Koklarm ellerini glleri koklar gibi ben;
Avucundan alnm k gn bir yaz atei.
Gnlme avdet eder her unutulmu nisan
Ne zaman genliini yolda hrman grsem.
Eskiden pembe dudaklarda dalm busen
Toplanr leblerime, bir gece dalgn dursan.
Seni zambak gibi grdke ak pencerede
Gl aar bahtmn evvelki hazanhk korusu.
Gen eder ufkumu hlyalanmn gen kokusu;
Sorarm ak samn rtt yllar nerede?
Cephemi rarsn o solgun seneler soldursun.
Yeni yldz gibi doduka gzel her akam,
Genliin byle benimken kocamam, hi kocamam.
Ruhum, lsem bile ben, sen yaayan ruhumsun.
(H ayat ve Seme iirleri)
BOAZ NOTLARI
II
Akamn rengi soldu gn gideli,
Bat maziye at bir dehliz;
Yal bir levha imdi mavi deniz
Abanoz glgelerle ereveli.
zledim pek u khne sayfiyeyi;
Orda oluyla mnzevi Ekrem;
Komu gitmi Sezai, bir grsem,
Onlann hali belki benden iyi
Bir gn elbet bu ayrlk bitecek,
Mevsimin son zaman yaklayor;
Kargalar ufka bir elenk tayor,
Bu bahar son bahnm olsa gerek.
(Ktvtlamlt Kt)
TERENNM
Grdm, seni sevdim gzelim gonce-yi tersin;
Sevmek mi gzel, yoksa sevilmek mi ne dersin?
Ben alyorum... sen de mi bitabm kedersin?
Sevmek mi gzel, yoksa sevilmek mi ne dersin?
Fark eyledim aknla bugn nur zalm;
ensin geceler manzaramn mah- tamam.
Lutf et! Bana anlat bu muamma-y garam:.
Sevmek mi gzel, yoksa sevilmek mi ne dersin?
(Babozumu)
M e h m e t k p B r s o y
(1873-1936)
KFE
Be-on gn oldu ki, mutada inkyd ile ben
Sabahleyin kvermitim evden erkenden.
Bizim mahalle de stanbulun kenan demek:
Sokaklarnda gezilmez ki yzme bilmeyerek!
Adm basnda derin bir buhayre dalgalanr,
Sular karard m, artk gelen gelir dayanr!
Bir elde olmal kandil, bir elde iskandil,
Selametin yolu insan iin bu, baka deil!
Elimde bir koca denek, onunla yoklayarak,
nm adaysa basp, yok, denizse atlayarak,
-Ayakta durmaya elbirliiyle gayret eden,
Lisan- hal ile amma rka niyyet edenO sl - horde, harab evlerin saaklarna,
Snm yle giderken, hemen ayaklarna
Delilimin koca bir ey takld... Baktm ki:
Genie bir kfe yatmakta, hem epey eski.
Bu bir hamal kfesiymi... Acep kimin? derken;
On yanda kadar bir ocuk gelip teden,
Gerildi, tekmeyi indirdi yle bir kfeye:
Tekermeker kfe bitap dt ta teye.
-Benim babam senin altnda ld, sen hl
Kurumla yat sokan ortasnda byle daha!
O anda karki evden bir orta yal kadn
Grnd:
Oh benim olum, gel etme krma sakn!
Ne istedin kfeden, yavrum? Az yok, dili yok,
Baban sekiz sene kulland...Hem de derdi ki: " ok
Uurlu bir kfedir, kalmadm hemen yksz...
Baban gidince demek kald deta ksz!
Onunla besleyeceksin ananla kardeini,
Bebek misin daha renmedin mi sen iini?
Dedim ki ben de:
Ayol dinle annenin
szn!
NAZIM PARALARI
Ressam Hakl
Bir zaman vard ya tarih-i mukaddes modas...
Yeni yaptrd kkn bycek bir odas,
Mutlaka eski tasvir ile ziynetlensin,
Diye, ressam aratr hayli zaman bir zengin
Biri peyda olarak, ben yaparm, der, kolunu
Svayp akama varmaz, sekiz arn salonu
Svar amma ne svar! sahibi der:
-Usta bu ne
ARK
Musallat, hi gz atrmaz da Garbn kanl kbusu,
Asrlar rar ki, Islanan muattal, beyni, bazusu.
Ne grdn, ark ok gezdin? diyorlar. Grdm: yer yer
Harap iller; serilmi hanmanlar; basz mmeder;
Yklm kprler; km kanallar; yolcusuz yollar;
Burumu ehreler; tersiz alnlar; ilemez kollar;
Bklm beller; incelmi boyunlar; kaynamaz kanlar;
Dnmez balar; aldrmaz yrekler; pasl vicdanlar;
Tegallpler, esaretler, tahakkmler, mezelletler;
Riyalar; trl iren iptilalar; trl illetler;
rmcek balam, ttmez ocaklar; yanm ormanlar;
Ekinsiz tarlalar; ot basm evler; secdesiz balar;
Gaza namiyle dinda ldren biare dindalar;
Ipssz iyanlar; kimsesiz kyler; kk damlar;
Emek mahrumu gnler; fikr-i ferda bilmez akamlar!..
BLBL
KISSADAN H SSE
Gemiten adam hisse kaparm... Ne masal ey!
Be bin senelik kssa yarm hisse mi verdi?
Tarihi tekerrr diye tarif ediyorlar;
Hi ibret alnsayd, tekerrr m ederdi?
(Safahat: Yedinci Kitap)
STKLAL MARI
Korkma! Snmez bu afaklarda yzen al sancak,
Snmeden yurdumun stnde tten en son ocak,
O benim milletimin yldzdr parlayacak,
O benimdir, o benim milletimindir ancak!
atma, kurban olaym ehreni ey nazl hilal;
Kahraman rkma bir gl! Ne bu iddet bu celal?
Sana olmaz dklen kanlarmz sonra helal
Hakkdr hakka tapan, milletimin istiklal.
Ben ezelden beridir hr yaadm, hr yaarm;
Hangi lgn bana zincir vuracakm? aarm!
Kkremi sel gibiyim, bendimi iner, aarm,
Yrtarm dalan, enginlere smam, taarm.
ZYA GKALP
(1876-1924)
MEDENYYET
Avrupa bir akademi zalan milletler;
Her biri bir nurlu deha, nk ayn hars var.
Avrupa bir darlfnun, hocalan milletler;
Her birinin ihtisas, bir meksiz dersi var.
Bu nurlardan biri snse medeniyyet lo kalr;
Derslerinden biri durur, bir krss bo kalr.
Medeniyyet, beynelmilel yazlacak bir kitap;
Her fasln bir milletin hars tekil edecek.
Medeniyyet bir konser ki birok alg, saz rbap
Birlemekle bir ahengi ancak tekmil edecek.
Bu kitabn bir mebhasi eksik olsa okunmaz;
Bir leti yoksa, ahenk gnllere dokunmaz.
(Yeni Hayat)
e-#'}
F aik
zansoy
(1 8 7 6 -1 9 5 0 )
NE GZEL EY
Yldzl semalardaki ham et ne gzel ey
M ehtaba dalp yar ile sohbet n e gzel ey
Dnyam zn stnde btn ruhlar uyurken
Yldzlarn aldnda ibadet ne gzel ey
Fani ve adavedere maher bu cihanda
Bir bitm eyecek ak u m uhabbet ne gzel ey
D nyada senin kn olm ak ne saadet
Allah ile -haa!- bu rekabet n e gzel ey
Ltfen-bana gldn, gzelim, m ltefit oldun
cab- n ecabet bu... n ecabet n e gzel ey
Ey hilkatin emsali yok ibda- kemali
Senden bana bir zerre inayet n e gzel ey
H snndeki mana-y semavi ne ilahi
Akmdaki reng-i ebediyyet ne gzel ey
h sa n R a f
(1 8 7 7 -1 9 2 6 )
GECE BALARKEN
Ebrulu semaya hilkat elmas serper,
D urgunca bir deniz sahilleri per,
Sner ufuklarda sevdal bir kamer;
Yldz gibi uar atebcekleri,
G ecen in gzya per iekleri.
Bir m ahm urluk sarar etraf, herkesi;
Kesilir hayatn uuldayan sesi.
fler klan zulm etin nefesi;
Kapanr semann bhu mavi gz
Leylin kucanda uyurken yeryz.
( Gzyalar)
C e la l S a h r E rozan
(1883-1935)
TUHFE- TAKDS
Benim kadnlara ifrat- hrmetim vardr.
Btn bu leme mensup olan gzellikler
Benim gzmde kadnsz leyaldir yek-ser;
Kadn bu zulmeti nuruyla hrpalar, datr.
efk bir kadnn sine-i nezihinde
Yatarsa bir gececik hangi strap uyumaz?
Onun gznden uan en kk tebessm-i raz
Hayal fikri yeil bir cihan- mmide
Seyahat ettirerek msterih mstesna
Dakikalar yaatr; baz kimsesizliine
Bulur zavalllarn, bir temaytiyle deva.
Kadn bu annedir, u- efkatinde bizi
Daha ocukken eder tesliyet rahmane;
Ve susturan da odur en birinci nalemizi.
(Beyaz Glgelet)
A h m e t H a Im
(1884-1933)
MEHTAPTA LEYLEKLER
Kenar- ba dizilmi, skn ile bekler
Fusun-u maha dalan pr-hayal leylekler...
Havada bir gl tanzir eder sema bu gece
Onun bcekleri gya ncumdur yekser...
Neden bu b- semavide avlananlar yok
Bu har- nur-u hveynat hangi kular yer?
Eder bu hikmete gya ki vakf- ruhu nazar
Fsun-u maha dalan pr-hayal leylekler...
(Gl Saatleri)
ORMAN
Su deil, mevsimin havas akan,
Duyduun yapran, daln sesidir;
Suda yldzlarn parltsdr,
Bu karanlkta baz baz akan...
(Piyale)
MERDVEN
Ar, ar kacaksn bu merdivenlerden,
Eteklerinde gne rengi bir yn yaprak,
Ve bir zaman bakacaksn semaya alayarak...
Sular sarard... yzn perde perde solmakta,
Kzl havalan seyret ki akam olmakta...
Eilmi arza, kanar, muttasl kanar gller,
Durur alev gibi dallarda kanl blbller,
Sular m yand? neden tunca benziyor mermer?
PARILTI
te gibi bir nehr akyordu,
Ruhumla o mhun arasndan,
Bahsetti derinden ona hlim,
Akn bu unulmaz yarasndan.
Vurduka bu nehrin ona aksi,
Katm o baktan, o dudaktan;
Bakm ona sessizce uzaktan,
Vurduka bu akn ona aksi.
(Piyale)
KARANFL
Yrin dudandan getirilmi
Bir katre alevdir bu karanfil,
Ruhum acsndan bunu bildi!
Dtke vurulmu gibi, yer yer,
Kzgn kokusundan kelebekler,
Gnlm ona pervane kesildi.
(Piyale)
Y ahya K em a l B eyatli
(1884-1958)
AIK DENZ
Balkan ehirlerinde geerken ocukluum;
Her lahza bir alev gibi hasretti duyduum.
Kalbimde vard Byronu bedbaht eden melal!
Gezdim o yata dalan, hlyam iinde lal...
Aldm Rakofa krlannn hr havasn,
Duydum aknc cedlerimin ihtirasn,
Her yaz, imale doru asrlarca bir kou...
Banmda bir akis gibi kalm uultulu.
Malupken ordu, yasl dururken btn vatan,
Ryama girdi her gece bir fatihane zan.
Hicretlerin bakyyesi hicranl duygular...
Mahzun hudutlann tesinden akan sular,
Gnlmde hep o zanla beraber aldad,
Bildim nedir ufuktaki sonsuzluun tad.
Bir gn dedim ki istemem artk ne yer ne yar!
ktm srekli gurbete, gezdim diyar diyar;
Gittim o son diyara ki serhaddidir yerin,
Hl dilimdedir tuzu engin denizlerin!
Garbin ucunda, son kydan en grltl
Bir met zaman, gkyz kurunla rtl,
Grdm deniz dedikleri bin bal ejderi;
Grdm gzel vcudunu zmrtleyen deri
Keskin bir rperile kmldand anbean;
Baktm ve anladm ki o ejderdi canlanan.
Sonsuz ufuktan ah o ne cokun geliti o!
Birden nasl toparlanarak kkremiti o!
Yelken vapur ne rarsa kam limanlara,
Yalnz onundu koskoca meydan ve manzara!
Yalnz o kalm ortada, si ve ban hun,
Bin mara az am, ulurken uzun uzun...
Sezdim bir in gibi, heybetli hznn!
Ruhunla kar karya kaldm o met gn,
ITR
Rtfk M ell Merie
Byk Itriye eskiler derler,
Bizim z msikimizin piri;
O kadar halk sevkedip, yer yer,
O afak vaktinin cihangiri,
Nice bayramlarn sabah erken,
G, top sesleriyle grlerken,
Sylemi saltanatl Tekbiri.
Ta Budinden Iraka, Msra kadar,
Fethedilmi uzak diyarlardan,
Vatan stnde hr esen rzgr,
Ses gtrm btn baharlardan.
O deha yle toplam ki bizi,
Yedi yz yl sren hikyemizi
Dinlemi ihtiyar narlardan.
Musikisinde bir taraftan din,
Bir taraftan btn hayat akm;
Her taraftan Boaz, o ehrayin,
Mavi Tuncayla gr Frat akm.
Nice seslerle, gk ve yerlerimiz,
Hznmz, evkimiz, zaferlerimiz,
Bize benzer o kinat akm.
ok zaman dinledim Nevakr,
Bir terennm ki hem geni, hem uh:
Dalrken Nevanm esrar,
Balyor ark ufuklarnda vuzuh;
(Kendi Gk Kubbemiz)
ATK-VALDEDEN NEN SOKAKTA
Nihad Sami Banarl ya
ftardan n ce gittim Atik - Valde semtine,
Ka d e f a getiim bu sokaklar, bugn yine,
Sessizdiler. Fakat Ramazan maneviyyeti
Bir tatl intizara evirmi skneti;
Semtin orulu halk, szlm benizliler,
Sessizce ardan dnyorlar birer birer;
(Kendi Gk Kubbemiz)
K A R M U S K L E R
Bin yldan uzun bir gecen in bestesidir bu.
Bin yl srecek zannedilen kar sesidir bu.
Bir kuytu manastrda dualar gibi gaml,
Yzlerce azdan koro hlinde devaml.
Bir erganun hengi yaylmakta derinden...
Duydum sa d a zevk alm adm slav kederinden.
Zihnim bu ehirden, bu devirden ok uzakta,
Tanburi Cem il Bey alyor eski plakta.
Birdenbire m esudum iitmek hevesiyle
G n l m dolu stanbulun en zl sesiyle.
Sandm ki uzaklat yaan kar ve karanlk,
U ykum da btn bir g ece K rfezdeyim artk!
KOCA MUSTAPAA
Koca Mustapaa! cra ve fakir stanbul!
Ta fetihten beri mmin, mtevekkil, yoksul,
Hzn bir zevk edinenler yayorlar burada,
Kaldm onlarla btn gn bu gzel ryada.
yle sinmi bu vatan semtine milliyetimiz
Ki biziz hem grlen, hem duyulan, yalnz biz.
Manevi ereve be yz senedir hep berrak;
Yayanlar deil Allaha gidenlerden uzak.
Bir bahar yamuru yam da alm havay
Hisseden kimse hakikat sanyor hlyay.
hiret yle yakn seyredilen manzarada,
O kadar komu ki dnyaya duvar yok arada,
Geer insan bir adm atsa birinden birine,
Kavuur karda kaybettii bir sevdiine.
Serviliklerde skn, yolda skn, evde skn.
Bu taraf sanki bu halkyle ezelden meskn.
Bir afif aile sessizlii rar evlerde;
rtyor fakn, asalede ekilmi perde.
Kaldrmz, darack iri sokak, doru sokak...
Her geildike baslm ve dzelmi toprak.
Kuru ekmekle, bayat peyniri lezzetle yiyen,
emeden her su ierken: kr Allah'a diyen
Yayor sade maietlerin en safnda;
Ruh esen kuytu mezarlklarn etrafnda.
Bu vatanda biraz ahapla, biraz kerpiten
Yapabilmi bu gzellikleri birka hiten.
Trkn sude mizaciyle Bizansn kederi
Karp mafiret iklimi edinmi bu yeri.
u fetih vakas, yarap! Ne byk mucizedir!
Her tecellisini nakletmek uzundur bir bir;
Bir tecellisi fakat, ruhu saatlerce sarar:
Koca Mustapaa var, camii var, semti de var
Elli yl getii gnlerde byk mucizeden,
Haktan ilham ile bir gn o gzel semte giden,
Rum vezr, eski manastrda ederken secde,
Kalbi ok dolduran iman ile gelmi vecde,
AKAM MUSKS
Kandillide, eski bahelerde,
Akam kapannca perde perde,
Bir hatra zevki rar kederde.
Artk ne gelen, ne beklenen var;
Tenha yolun ortasnda rzgr
Terin yapraklanyle oynar.
Gittike derinleir saatler,
Rikkatle, yava yava ve yer yer
Sessizlik daima ilerler.
rperme verir hayale sk sk,
Her bir kapdan giren karanlk,
ok belli ayak sesinden artk.
Gzlerden uzaklanca dnya
Bin bir geceden birinde gya
Balar rya iinde rya.
(Kendi Gk Kubbemiz)
RNDLERN LM
Hafzn kabri olan bahede bir gl varm;
Yeniden her gn aarm kanayan rengiyle,
DENZ TRKS
Dolu rzrla kp ufka giden yelkenli!
Gidiin setiin, akam saatinden belli.
mrnn getii sahilden uzaklatka
Ve hayalinde doan leme yaklatka,
Dalga kvrmlar ardnda byk tenhalk,
Baka bir erevedir, git gide dnya artk.
Daldn mihveri, gittike, sarar baka ziya;
Mavidir her taraf, stn gece, altn derya...
Yol da benzer hem uzun, hem de gzel bir masala
O saaer ki geer babaa yldzlarla.
Lkin az sonra leziz uyku bir encama v a r r ;
Hilkatin grd rya biter, etraf aarr.
Som gmten sular stnde, giderken ileri
Ta uzaklarda afak bir bir aar perdeleri
Musikisiyle bir lem kesilir alkant:
Ve nihayet grnr gk ve deniz saltanat.
Girdiin aynada, gemi gibi dier kreye,
Sorma bir saniye, pheyle, sakn: Yol nereye?
Aylp neeni ykseltici sarholuktan,
Ylma korkun uurum zannedilen boluktan
Duy tabiatte biraz sen de ilah olduunu,
Ruh erer varlnn zevkine duymakla bunu.
HZN VE HTIRA
Gurbette duyduum sonu gelmez hznleri,
Yapraklanl dkld hicranl gnleri,
Andm birer birer, acdm kendi halime.
Aksetti bir dakika uzaktan hayalime
Tenha Emirgnn maralnda kahvesi,
Poyrazla syleir gibi yapraklann sesi.
Hem baka hem de hayli yakn kar mabede,
Mermerle kapl emede, mevzun kitabede
Baktm Yesari hatlarnn bir nefisine.
Daldm coup giden denizin musikisine.
(Kendi Gk Kubbemiz)
VUSLAT
Bir uykuyu cananla beraber uyuyanlar,
mrn btn ikbalini vuslatta duyanlar,
Bir hazz tkenmez gece sanmakla zaman,
Grmezler ufuklarda afak skt an...
Grdkleri rya, ezeli bahedir aka;
Her mevsimi bir yaz ve esen rzgn baka.
Blblden o elencede feryat iitilmez,
Gl solmay, mehtap azalp bitmeyi bilmez...
Gk kubbesi her lahza btn gzlere mavi,
Zenginler o cennette fakirlerle msavi;
Sevdalan hlyal havuzlarda serinler,
Sonsuz gibi bir fskiye hengini dinler.
ERENKYNDE BAHAR
Canan aramzda bir adnd,
irin gibi hsn na unvan,
Bir sahile hem erefti hem an,
ok kerre hayalimizde canan
Bir iri hatrlatan kadnd.
Domutu iimde ta derinden
Yldzlan mavi bir semann;
Hazzyle harap idim edann,
Hl mtehayyilim sadann
Gnlmde kalan akislerinden.
Mevsim iyi, kinat iyiydi;
Yldzlar o yanda, biz bu yanda,
Hlya gibi ho geen zamanda
Sandm ki gzelliin cihanda
Bir saltanatn gzelliiydi.
stanbulun yledir bahan;
Bir ak oluverdi inahk...
Aylarca hayal iinde kaldk;
Zannmca Erenkynde artk
Grmez felek yle bir bahan.
(Kendi Gk Kubbemiz)
GEM YAZ
Rya gibi bir yazd. Yarattn hevesinle,
Her ann, her rengini, her iriui hazdan,
Hl doludur baheler en tatl sesinle!
Bir gn, bir uzak hatra zlersen o yazdan
Krfezdeki dalgn suya bir bak, greceksin:
Gemi gecelerden biri durmakta derinde;
Mehtap... iri gller... ve senin en gzel aksin...
Velhasl o rya duruyor yerli yerinde!
(Kendi Gk Kubbemiz)
HATIRLATAN
Hicran, gn ortasnda ten bir horoz gibi,
Seslendi pek vakitsiz... im yand anszn.
Mazi yosunla rtl bir gl ki yok dibi,
Mevsim serin ve bahede yaprak yn ym.
Hicran gn ortasnda neden byle seslenir,
Birden hatrlatr unutan kalbe sevgiyi?
Keskin bir zleyile hayal ettiren nedir,
Bir devre varsa insann mrnde en iyi?
Ey sevgi anladm bu uzaktan seda ile,
mrn yegne lezzetidir hatran bile.
(Kendi Gk Kubbemiz)
BY R
Pariste gen iken koyu Baudelaire-perest idim.
Balkonla, Yolculukla, GzellikIe mest idim.
Sinmiti iri ruhuma ulvi keder gibi;
Absente damla damla szan bir eker gibi.
Hlyasnn yaratt iklim o baka yer!
Gr defnelerle evrili, afyonlu baheler...
Her zevki bir haram olan efsunlu cennetin
Koynunda vard lezzeti bin trl nimetin.
Bir gn veda edip o diyarn hayatna,
Dndm btn btn vatann kinatna.
Lkin o bahelerde geen devreden beri
Kalbimde solmamtr o irin iekleri.
(Kendi Gk Kubbemiz)
RUBA
hsan krye
Bilmem kime yahut neye uyduk gittik
Gahi meye gahi neye uyduk gittik
Erbab- zek riyay mezhep bildi
Bizler dil-i divaneye uyduk gittik
(Rubailer)
SES
Yarap ne msavat ne hrriyeti ver
Hatt ne o yoldan gelecek hreti ver
Hep neve veren ak terennm dilerim
Yarap bana bir ses yaratan kudreti ver
(Rubailer)
RUBA
kbale geen hayli taraftan lr
dbare den de her taraftan slr
hir len en sen birlikte
Hep ayn deirmende karm dlr
(Rubailer)
TERCH
Dnyada ne ikbal ne servet dileriz
Hatt ne de ukbda saadet dileriz
Akn gl aan blbl ten vaktinde
Yaranla tarab yr ile vuslat dileriz.
(Rtbailer)
E min B l e n t S erd a ro lu
(1886-1942)
SANA
Souk Geceler
Bu karda son krizantemler artk lmtr.
Btn souktan lr
ikeste dallarn stnde titreen kular.
Darda her yer kar...
Bu k semasnn stnde ay da buz tutmu.
Uzakta bir bayku
Beyaz mesafeye meum nagehan uludu...
Ziyadeleti buu
u ince.camlann stnde... Ey kadn gelme...
Hayr... Sakn gelme...
Bak akam oldu, ocak snd, lamba yok, bo oda;
Darda yollarda
Kalan kpekleri rzgrlar ite donduruyor...
Ve bir saat vuruyor
Uzakta... bak... gece ge, imdi nsf- leyi oluyor;
Bu yolda gelmek zor;
Ayaklarn yorulur, dizlerin r, gelme
Bu bo kalan evime...
(r&P-eo
A l I C an p Y n tem
(1877-1967)
SOKAK FENER
l bir camdan alayan korku
iniyor serseri ve bo geceye;
Kaldrmlar btn skt, uyku...
Her duvar, her kovukta imdi niye
Bir byk gz niyaz eder, alar
Bitsin artk bu gizli phe! diye?
Korkarm... Saklanr heyulalar...
Bana der: te bir sahife oku,
Sar glgemde hasta kalbin var!..
l bir camdan alayan korku...
(Getiim Yol)
1920LERDEN
1950LERE
O rhan S e y f O rhon
(1890-1972)
ANADOLU TOPRAI
Senelerce sana hasret tayan
Bir gnlle kollarna atlsam.
Ben de, bir gn, kucanda yaayan
Bahtiyarlar arasna katlsam.
Bu bakmsz, en kuytu bir bucan
Bence rem Ba gibi gzeldir.
Bir yklm evin, harb ocan,
u heybedi saraylara bedeldir.
Kadr Mevlam, eer senden uzakta
Bana takdir eylemise lm;
Rahat etmem bu yabana toprakta,
Cennette de avutamam gnlm.
Anladm ki: Sevda, genlik, eref, an...
Aslszm u yalanc dnyada.
Hasretinle yd ellerde dolaan
Hzr bulsa yine ermez murda.
Yalnz senin tatl esen havanda
Kendi milli gururumu sezerim.
Yalnz senin danda, ya oranda
Bam gkte, alnm ak gezerim.
Hrm derim, eskisinden daha hr,
Zincirinle balansa da ayam.
imdikinden daha ferah grnr,
Zindannda olsa bile duram.
Bir gn olup kucana ulasam,
Gzlerimden dksem sevin yan.
Sancann glgesinde dolasam,
Opsem, psem topran, tan!
( Gnlden Sesler)
DYORLAR
lrsem yazktr sana kanmadan,
Kollarm boynunda halkalanmadan.
Bir gnm gemiyor seni anmadan,
Derdine katlandm hi usanmadan...
Diyorlar: Kl olmaz ate yanmadan,
Denizler durulmaz dalgalanmadan!
Saadet benziyor bo bir seraba,
Dyor her seven gnl azaba.
Gelmiyor ekilen derdler hesaba,
Diyorum: Sebep ne bu ztraba?
Diyorlar: Kl olmaz ate yanmadan,
Denizler durulmaz dalgalanmadan!
( Gnlden Sesler)
VASYET
Dostlarm, toplann ldm zaman;
Riyay bir gnlk bir yana aUn!
Tutunuz tabutun bir kenarndan;
Bir derin ukura beni firlaUn!
Kalnca bsbtn sizden uzakta,
Vcudum rrken kara toprakta,
Uzann rahata scak yatakta,
Yaamak gururu iinde yatn!
Yzyze getirmez bizi asrlar,
Meydana vurulsun saklanan srlar
Saylsn ahsma ait kusurlar,
Korkmayn iine yalan da katn!
Anlaym: kimlermi dost sandklarm;
Muhabbetlerini kskandklarm?
Anlaym: ne bomu inandklarm?
u yalan hayat bana anlatn!
VEDA
Hani, o brakp giderken seni
Bu ksz tavrn takmyacaktn?
Alnna koyarken veda buseni,
Yzme bu trl bakmyacaktn?
Hani, ey gzlerim bu son vedada,
Yolunu kaybeden yolcunun dada,
Birini armak iin imdada
Yakt atei yakmyacaktm?
Gelse de en ac szler dilime,
Uacak sanrm bir ka kelime...
Bir alev halinde dtn elime,
Hani, ey gzyam akmyacaktm?
O, BEYAZ BR KUTU
O, beyaz bir kutu, uzun kanad;
Ardnda ktan bir iz brakt.
Yol gibi dalan at bir atl
Arada bir engin deniz brakt.
Uzaktan gelirken derin akisler,
Kapad getiim yollan sisler.
Tututu iimde birikmi hisler;
Gnlm o kadar temiz brakt.
O, beyaz bir kutu, ak kanatlyd;
Yol gibi dalan aan atlyd;
Hayaldi, hayalden bile tatlyd;
Ne k brakt, ne iz braku!
( O Beyaz Bir Kutu)
e # ')
E n is B eh K o r y r ek
(1 8 9 1 -1 9 4 9 )
HTIRA
Gesin gnler, haftalar
Aylar, mevsimler, yllar...
Zaman, sanki bir rzgr
Ve bir su gibi aksn...
Sen gzlerimde bir renk
Kulaklarmda bir ses
Ve iimde bir nefes
Olarak kalacaksn...
(Gnein lm)
e #^=3
H a l t F a h r O z a n so y
(1891-1971)
ARUZA VEDA
lk hasretiyle genliimin ilk elemleri
Ey pasl tellerinde glen, alyan aruz,
Ey eski dost, yad edelim eski demleri,
Madem ki son sadam datm, yorulmuuz!
Anlat alevli bir ln stnde anszn
Billur sesinle hkrarak doduun gn!
Binbir diyarda binbir lah gzel kzn
Anlat nasl terennmn inletti gnln!
Neydin gnlde, imdi ne oldun, zavall, sen,
Hkr benim de bari bu son gizli nlemi!
Timsalin smanda ziyalarla ilenen
Bir pembe gl m,yoksa bir altn piyale mi?
Akam, guruba kar tten bir buhurdann
Hznyle ahit olma nihayet zevaline!
ran yoliyle-Zhre tacm, name kervanmhane geldiin gibi hane git yine!
Biz imdi baka bir yeni henge balyz:
k saziyle geldi erenler bu meclise.
Yalnz bugn senin gibi lgn sadalyz,
Zira bu saz da paralanr glmek istese...
ncitmeden rbabn insafsz ellerin
Zalim temaslariyle zamann sitemleri,
Ah ayrlrken, inleyerek pasl tellerin,
Ey eski dost, yd edelim eski demleri!...
BALKONDA SAATLER
III
Arka mahallelerde kzgn bir yaz lesi!
Tabak tkrdlan duyuluyor evlerden...
Uzakta bir satc, yahut bir ocuk sesi...
Susuzluktan bunalm uamazken sereler,
Tozlu sokaklar gibi tutuup alevlerden
Bodur aalar ile bombo kalm baheler!
te karkini de gne ereveledi:
Demin duvar dibinde uyuklyan bir kedi
Syrlyor yavaa mutfan loluuna...
Bayltyor hararet otu, ta, bcei;
Fazla gne imi te ortada ay iei
Ayak st uram k sarholuuna!
XII
Ay bir lots, kocaman... dm bir berrakla...
Gk parlyor durgun bir gl gibi sf ve effaf...
Ik dalgalarnda ykanyor her taraf...
AKAM
Akam, bir dua gibi derin, ili bir akam
Kalbimi dolduracak ellerimi uzatsam;
Ellerimi uzatsam eriyecek salarm,
Demet demet gufranla dolacak avularm.
Yarasalar uarken alaca karanlkta
iimden de tayor akam gibi bir dua;
Akam gibi bir dua, ince, tad, yumuak...
Ah, byle lmeliyim akamla sarmaarak...
k f e N ihal
(1 8 9 6 -1 9 7 3 )
DUYMAYAN KADINA
Topla eteklerini yerlere srnmesin,
Rzgra cilvelenen tlleri grnmesin,
Kede kar iinde can veren ocuklar var...
Szlerek karken bir barn kapsndan,
Haberin yok yurdumun eleminden, yasndan...
Kede kar iinde can veren ocuklar var...
Yerlere prltlar aksederken dizinden
Karlar gz gz olmutur bir gz ya izinden...
Kede kar iinde can veren ocuklar var...
Tahammlm yok artk ieklere, tllere,
Ykselen gururunla, indir ban yere,
Kede kar iinde can veren ocuklar var...
1930 (Gayya)
A l M mtaz A ro la t
(1897-1967)
LEYLEKLER
Bu akam sonbahar ne kadar serin;
Geceyi hasretle bekliyor zaman.
stnde hasretle leylekler uan
Beyaz perdeleri indiriverin.
Masamda dnen eski lambay
Yakmayn, odamz karanlk dursun;
Gecenin ufkundan ykselen ay
Grelim, perdemiz stne vursun.
Perdemiz stnde uan leylekler
imdi ay vurunca, yabana, uzak
Mavi bir iklimden kanat rparak
Geen leyleklere benziyecekler.
O zaman unutup ak, hevesi,
Neeyle arparken yorgun kalbimiz,
Gsmzden kopan bu cokun sesi
Kanat seslerine benzeteceiz.
(Bir Gemi Yetken At)
LM VE UNUTULMAK
Bir gn k hatrlatan bir akam
Ruhumda son kalan mn uacak.
O gn dinlenecek vcudum ancak,
Kulaklarm kurun ve gzlerim cam.
Birden rtlecek nmde dnya
Bir anda silinip yakn uzaklar
Beni tahtalara uzatacaklar;
Bitecek yaamak bu yarm rya.
Her dakika biraz daha knlan
Kalbim paralanm, yazk, iimde.
Artk strap yok artk iimde.
reklenmiyecek hergn bir ylan.
VAZO
Kartacadan dnen bir Fenikeli,
Kimden ilham alm, ne maharetle,
Hangi topraktan ve hangi aletle,
Nasl da yaratm sanatkr eli?
Uzun yolculuktan dnerken geri,
Gzleri fer alp sudan, ateten
Vazoda meze etmi batan gneten
Akdenize vurup solan renkleri.
Bir kasrga gibi geen asrlar
Mezar olup ana, servete, taca;
Ykld Fenike, yand Kartaca;
Konutu karanlk ve dilsiz srlar.
Vazo, hayalinde eski ihtiam,
Tadyor, renginde parlarken kini,
e yaramadan durmak zevkini.
Zamandan alyor byle intikam.
(H ayal kliminden Dnen Diyor Ki)
F a ru k N a f z a m l ib e l
(1898-1973)
AJRKIN SULTANLARI
I
Ben her akam dolardm bu yeil sahilde,
Ainalar gibi karmda glmserdi slar;
Nazl rzgr konuur anladm bir dilde,
Sevdiim arky sylerdi hafiften korular.
Yaz k, rterdi aalar bu derin mavilii,
Uhrevi beldeler stnde gne parlard;
Bir havari gibi her gn denizin inledii
Kayalklarda gezen ince kadnlar vard.
Sisli enginleri ruhumla duyup dinlerken
Dolaan kzlar toplard deniz en sesine,
Ayr bir yz dnrdm bu gzelliklerden
El ederken sarn aireler beldesine
Glmek isterdi uzaktan bana bir glge, niye?
Tanmazdm onu, esmer mi veyahut sar m?
Belki bir gn gelerek toplar o mabude diye,
Datrdm deli rzgrda uzun salarm,
Gezerek sessiz admlarla nefessiz kumda
Geirirdim bu hararetli yaz akamlarn;
Baz bir phe parldard snk ruhumda
Her gzel yzde arardm bir ilahi kadn.
(arkn Sultanlar)
OBAN EM ES
Derinden derine rmaklar alar,
Uzaktan uzaa oban emesi.
Ey suyun sesinden anlayan balar,
Ne syler u daa oban emesi?
Gnln rinin ak sarnca,
Yol alm hayatn ufuklarnca;
O hzla dalan Ferhad yarnca,
Balam akmaya oban emesi...
O zaman bandan aknd derdi,
Mermeri oyard, ta delerdi.
Ka yank yolcuya souk su verdi,
Dedi ka dudaa oban emesi I
Vefasz Aslya yol gsteren bu,
Keremin sazna cevap veren bu
Kunyan gzlere ya gnderen bu...
Szmazd topraa oban emesi
Leyla gelin oldu, Mecnun mezarda,
Bir susuz yolcu yok imdi dalarda;
Ateten kzaran bir gl arar da,
Gezer badan baa oban emesi
Ne air ya dker, ne k alar,
Tarihe kanu eski sevdalar:
Beyhude seslenir, beyhude alar
Bir sola, bir saa oban emesi!..
(oban emesi)
ONLAR
Dudanda bir slk, elinde bir aara,
Karrsn bu gece sen de karanlklara
Duyarsn bir kafesin ardndan ksrkler...
Alaca bir perdeye izilen glge bir ba
Seni kumral sandan tutar da yava yava
Aralanm kapdan bir tala srkler.
ERYEN ADAM
Gzlerim gzlerinde dinlenirken eriyor,
Eriyor yaklarken dudana dudam.
Zerrelerim zlm gibi sesler veriyor,
Ben scak bir denize inen buzdan bir dam.
Yannda damla damla bittiimi duyanm,
Yoklarm, yerinde mi yzm, alnm, salarm?
Bir gs geirerek derim ki: Yine varm,
Fakat bir rya gibi imdi kaybolacam.
Birgn, iin iimde neyin rarsa alacak,
Varlm bir su olup kabndan boalacak,
Benden nian olarak kucanda kalacak
Bo bir yn: Elbisem, gmleim, boyunbam.
(Bir mr Byle Geti)
KISKAN
Sakn bir sz syleme... Yzme bakma sakn!
Sesini duyan olur, sana gz koyan olur.
Dmanmdr seni kim bulursa cana yakn,
Annen bile okarsa benim barm kanolur...
SANAT
Yalnz senin gezdiin bahede amaz iek,
Bizim diyarmz da bir bir bahar saklar!
Kolumuzdan tutarak sen istersen bizi ek
ncinir dz caddede dada gezen ayaklar.
Sen kubbesinde ince bir mozayik arar da
Gezersin krk asrlk bir mabedin iini,
Bizi sarsar bir sls yaz grsek duvarda,
Bize heyecan verir bir para yeil ini...
Sen raksna dalarken iin titrer derinden
iekli bir sahnede bir beyaz kelebein,
Bizim de kalbimizi kmldatr yerinden
Topraa diz vuruu da gibi bir zeybein.
Frtnay andran orkestra sesleri
Bir rperi getirir senin sinirlerine,
Istrap ekenlerin ackl nefesleri
Bizde geer en yank bir msiki yerine!
Sen anlayan bir gzle szersin uzun uzun
Yabanc bir ehirde bir kadn heykelini,
Biz duyarz en byk zevkini ruhumuzun
Grnce bir kylnn kvrlmayan belini...
Baka sanat bilmeyiz, karmzda dururken
Yazlmam bir destan gibi Anadolumuz
Arkada, biz bu yolda trkler tuttururken
Sana uurlar olsun... Ayrlyor yolumuz!
(Bir mr Byle Geti)
YOLCU LE ARABACI
-Gurbet ademden kara, hasret lmden ac,
Ne zaman tkenecek bu yollar, arabac?
-Henz bana Yolunun sonu budur denmedi,
Ben mrm harcadm bu yollar tkenmedi.
-Atlar hzl sr ki kye pek ge varmasn
Nianlmn gzleri yollarda kararmasn.
-Dtm yollar gibi sonsuzdur benim tasam,
Bekliyenim olsa da razym kavumasam...
-Bir kere grse gzm kyn aydnln
Kl balar ierimde bu kzl kor yn.
-Senin de yolun biter, diner gznde yalar,
Benim uursuz yolum bittii yerde balar.
(Elimle Setiklerim)
KI BAHELER
Dinmi denizin arks, rzgr uyumakta,
Rhtm boyu sonsuz bir zntyle karalu...
Krfez dnr, Kanlca mahzundur uzakta,
Mevsim gibi sislenmi Emirgn, naralt.
Can verdi kn sunduu taslarla zehirden
Her gonca kzl bir gl aarken yolumuzda.
stndeki son dallar aarm diye birden,
Pas tuttu bu akam sularn rengi havuzda.
Yerlerde gezen htralar rar korulukta:
Yapraklar, atlm nice mektuplara etir.
Mehtaba alan sapsan benziyle, ufukta,
Binlerce daln verdii tek meyve gnetir!
lenme, tabiattaki yekpare kederden,
Yas tutma, dalm diye kularla iekler:
Onlar dnecektir yine gittikleri yerden,
Onlarla giden gnlerimiz dnmeyecekler!
1936 (Han Duvarlar)
K em a lett n Kam u
(1901-1948)
Grmeden gidiyorum.
Ne beis var diyorum,
O gnn seherinde
Senin ince yzn
Gryor gibiyim ya.
Ey gen gecelerinde
Beiimi bekleyen!
Ediyorum emanet
Seni Anadoluya!
Stnden, emeinden
Ne verdinse helal et.
Syle Hacere o da
Hakkm helal etsin,
Gnlc dilerse
Bakalarna gitsin...
Ben ermeden murada
Ecel krd kolumu;
Artk beyhude yere
Beklemesin yolumu.
O ne anne, o gzel
Gzlerinden akan ne?
Geri dnemem diye
Alyor musun anne?..
(Kemalettin Kamu, Hayat, ahsiyeti ve iirleri)
GURBET
Gurbet o kadar ac
Ki ne varsa iimde,
Hepsi bana yabana,
Hepsi baka biimde!
Eriyorum git gide,
Elveda her mide,
Gurbet benliimi de
Bitirmi bir iimde!
Ne arzum, ne emelim
Yaralanm bir elim,
Ben gurbette deilim,
Gurbet benim iimde!
(Kemalettin Kamu, Hayat, ahsiyeti ve iirleri)
HAZAN YOLCUSUNA
Salarn yine solgun,
Barn elemle dolgun,
Nereye yolculuun
Yeni bir gurbete mi?
Ben de kuru bir yaprak
Gibi seninleyim bak,
Zlfne taklarak
Oldum gnl veremi
Gzlerim dolu mell,
Yzn bir ince hill,
Giderken beni de al
Beraberine emi?
(Kemalettin Kamu, Hayat, ahsiyeti ve iirleri)
RAD
Sevgilim gvenme gzelliine,
Senin de salarn tarumar olur;
Aldanma talihin pembe rengine,
Hayatn uzun bir intizar olur.
Sevgilim her insan doarken alar,
ieklerle aar, sularla alar,
Rehgzn olur baheler, balar,
Nihayet isimsiz bir mezar olur.
KMSESZLK
Yllardr ki bir klcm kapal knda,
Kimsesizlik drt yanmda bir duvar gibi;
Muztaribim, bu duvarn d tarafnda,
efkatine inandm biri var gibi.
Sanyorum salarm okuyor bir el,
Kprdamak istemiyor gz kapaklarm;
Yan odadan bir ince ses diyor gibi gel!
Ve hakikat brakyor hlyam yarm.
Gzlerimde parlts bakr bir tasn,
Kulaklarm komularn ayak sesinde;
Varsn gene bir yudum su veren olmasm,
Ba ucumda biri bana su yok desin de!
(Kemalettin Kamu, Hayat, ahsiyeti ve iirleri)
iim
Engin ses veriyor yel slna,
Benziyor dalgalar bir kar na,
arparak bahemin parmaklna,
gn, gecedir alyor deniz.
ZAMAN NDE
1
Gk uzak, yer uykuda,
Yalnz deilim ama,
Bir ak pencereden
Ay doluyor odama.
im odam gibi lo
rperiyor geceden,
urada yatam bo,
Burada uykusuz ben,
2
Gk uzak, gn uykuda,
Engin mesafelere
Ay giriyor buluta...
Sesler hatrlatyor
Bana uzak-yakn.
Durdurmak istiyorum
Saatin tiktakm!
3
Ses yok, mesafe silik,
Odamda varlmn
Btn tyleri dimdik.
Odamda iki karde
Bakyor birbirine,
Birisi can veriyor
brnn yerine.
Odamda iki karde
Biri dn, biri yann.
4
Dn koyu glgeleri
zntl bir mrn;
Beni bana benzeten,
Btn benim olan dn.
arnca ses veren
Derin bir kuyu gibi,
Yklm kenarlan,
ekilmi suyu gibi.
Ve bu harabezann
Yambanda yarn,
Glyor ac ac.
Deil bana yabana
Bu beyaz, temiz yzn
Ziyneti olan hzn.
Taze izgilerini
Yakndan tanyorum,
Sesini eserimin
Son beyti sanyorum.
5
Ben su istemiyorum
O karanlk kuyudan.
Bana en unutulmaz
Aclan uyutan
Bir ba dnmesi lzm.
Ama kalbim duracak
Kapanacakm azm.
Ah ey hlyalarmn
Aynas gibi dmdz
Bana glmseyen yz!
Ey yazma benzeyen
Bu yzn izgileri!
6
Odamda iki karde:
Biri dn, biri yann.
Ve ben aralannda
Bir kprym onlann.
N zim H ikmet
(1902-1963)
AA CAM
Havsalam almyordu bu hazin hali nce.
Ah, ey zavall cami, seni byle grnce
Dertli bir ocuk gibi imanma balandm;
Allahmn ismini daha ok candan andm.
Ne kadar yabancsn byle sokaklarda sen!
Byle sokaklarda ki, anas can verirken,
Ikl kahvelerde kendi z evlad var...
Byle sokaklarda ki amurlu kaldrmlar,
En kirlenmi bayran tayor glgesini,
stnde orospular ykseltiyor sesini.
Burda btn gzleri bir siyah el balyor,
Yalnz senin gsnde byk ruhun alyor.
Kendi elemim gibi anlyorum ben bunu,
Anlyorum bu yerde azap eken ruhunu
Bu imansz muhitte yle yalnzsn ki sen
Bir teselli bulurdun ruhumu grebilsen!
Akm var
gnee akn!
Gnei zaptedeceiz
gnein zapt yakn!..
Dmesin bizimle yola:
evinde alayanlarn
gz yalarn
boynunda ar bir
zincir
gibi tayanlar!
Braksn peimizi
kendi yreinin kabuunda yaayanlar!
te:
u gneten
den
atete
milyonlarla krmz yrek yanyor!
Sen de kar
gsnn kafesinden yreini;
u gneten
den
atee frlat;
yreini yreklerimizin yanna kat!
Akm var
gnee akn!
Gnei zaaptedeceiz
gnein zapt yakn!..
Biz topraktan, ateten, sudan, demirden doduk!
Gnei emziriyor ocuklarmza karmz,
toprak kokuyor bakr sakallarmz!
Neemiz scak!
kan kadar scak,
delikanllarn ryalarnda yanan
o an
kadar scak
Akn var
gnee akn!
Gnei zaaaptedeceiz
gnein zapt yakn!..
zmleri kan damlal krmz balar ttyor!
Kaln tula bacalar
kvranarak
tyor!
Haykrd en nde giden,
emreden!
Bu ses!
Bu sesin kuvveti,
bu kuvvet
yaral a kurtlarn gzlerine perde
vuran,
onlar olduklar yerde
durduran
kuvvet!
Emret ki lelim
emret!
Gnei iiyoruz sesinde!
Couyoruz,
couyor!..
.Yangnh ufuklarn dumanl perdesinde
mzraklar g yrtan atllar kouyor!
Akn var
gnee akn!
Gnei zaaaaptedeceiz
gnein zapt yakn!..
Toprak bakr
gk bakr
Haykr gnei ienlerin trksn,
Hay-kr
Haykralm!
1924 (Tm Ekserleri 1, 835 Satr)
SALKIMST
Akyordu su
gsterip aynasnda st aalarn.
Salkmstler ykyordu suda salarn!
Yanan yalm kllan arparak sdere
kouyordu kzl atllar gnein batt yere!
Birden
bire ku gibi
vurulmu gibi
kanadndan
Yaral bir ad yuvarland atndan!
Barmad,
gidenleri geri armad,
bakt yalnz dolu gzlerle
uzaklaan atllann panldyan nallarna!
Ah ne yazk!
Ne yazk ki ona
drt nal giden atiann kpkl boynuna bir daha
yatmayacak,
beyaz ordulann ardnda kl oynatmayacak!
Nal sesleri snyor perde perde,
Adlar kayboluyor gnein batt yerde!
ORKESTRA
Bana bak!
hey!
Avanak!
Elinden o zrly braksana!
Sana,
telinde sska blbl ten
telli saz
yaramaz!
Bana bak!
hey!
Avanak!
U telinde sska blbl ten
telli saz
dalarla dalgalarla ktleleri
ileri
atlatamaz!
telli saz
yatan deitirmek isteyen
nehirlerden:
kylerden, ehirlerden
ald hzla,
milyonlarla az
birtek
azla
gldremez!
Alatamaz!
hey!
hey!
telli sazm
telinde ten sska blbl ld acndan.
Onu attm
keye!
hey!
hey!
telli sazn
aacndan
deli tiryakilere
ii afyon lleli
bir ubuk
yaptlar!
Hey!
Hey!
Dalarla dalgalarla, da gibi dalgalarla dalga gibi
da-lar-la
balad orkestram!
Hey!
Hey!
Ar sesli ekiler
sar
rslerin kulana
Hay-kr-d!.
Sapanlar gleiyor tarlalarla.
tarlalarla!
BAHR HAZER
Ufuklardan ufuklara
ordu ordu kpkl mor dalgalar kouyordu;
Hazer rzgrlarn dilini konuuyordu balam,
konuup couyordu!
Kim demi rtvazmi!
Hazer l bir gle benzer!
Usuz bucaksz ba bo tuzlu bir sudur Hazer!
Hazerde dost gezer, e...y!..
dman gezer!
Dalga bir dadr
kayk bir geyik!
Dalga bir kuyu
kayk bir kova!
kyor kayk
iniyor kayk,
devrilen
bir atn
srtndan inip,
ahlanan
bir ata
biniyor kayk!
Ve trkmen kayk
kyor kayk
iniyor kayk
Ve kayk
Trkmenistanl bir Buda heykeli gibi
dmenin yanna bada kurup oturmu,
fakat, sanma ki Hazerin karsnda elpene divan durmu!
O bir Buda heykelinin
tatan sknu gibi kendinden emin
dmenin yanma bada kurup oturmu.
Bakmyor
kaya
sarlan
sulara!
Bakmyor
atlayp
yanlan
sulara!
kyor kayk
iniyor kayk
devrilen
bir atn
srtndan inip
ahlanan
bir ata
biniyor kayk!
-Yaman esiyor be karayel yaman!
Sakn zn Hazerin hilesinden aman!
Aman oyun oynamasn sana rzgr!
kyor kayk
niyor kayk
kyor kayk
iniyor ka...
k...
in...
k..
1928 ( Tm Eserleri I, 835 Satr)
KEREM
GB
Hava kurun gibi ar!
Bar
bar
bar
baryorum.
Koun
kurun
erit-mee
aryorum...
O diyor ki bana:
-Sen kendi sesinle kl olursun ey!
Kerem
gibi
yana
yana...
Deeeert
ok,
hemdert
yok
Yrek-lerin
kulak-
-lan
sar...
Hava kurun gibi ar...
YALNAYK
Kafamzda gne
ate
bir sark.
Ark toprak
plak ayaklarmza ark.
htiyar katrndan
daha l bir kyl
yanmzda,
yanmzda deil
yanan
kanmzda.
Omuz yamsz
bilek kamsz
atsz, arabasz
jandarmasz,
ay ini kyler
balk kasabalar
kel dalar atk.
te biz o diyar byle dolatk!
Hasta kzlerin
yal gzlerinde
dinledik tal tarlalarn sesini.
Grdk ki vermiyor
toprak artk altn baakl nefesini
kara
sapanlara!
Ryada gezer gibi gezmedik
Hayr,
bir plkten bir ple ulatk.
te biz o diyar byle dolatk.
Biz
biliriz
o memleket
neye hasret eker.
Bu hasret
bir materyalist kafas kadar
izgilemitir.
bu hasrette
madde rar
madde!
*
Bask
surat ask
evler
Kr deilseniz eer
grrsnz ki
u toprak yzl renper
Kafkastan arta kalan
kalbur gsl olu
kel balarnda mltezimin
trnaklan oyulu,
kzyla
kansyla
kansyla
Ey cam karnlan
san
nargileler gibi horuldayan,
ey atl yaylsnn iinden
sar
burunsuz
kr
kyllere
Pierre Loti ahi ekip geen
az gemli
eli
kalemli
efendiler
Tad maval dinlemekten gayn usandk.
Artk
hepinizin kafasna
u
daaaaaank
desin:
Dn TARANTA - BABU!
nsan olunun yrei
kafas
kolu
yedi kat yerin alundan
ekip karp
yle ate gzl elik allahlar yaratm ki
kara topra bir yumrukta yere serebilir,
ylda bir veren nar
bin verebilir.
Ve dnya yle byk,
yle gzel
yle sonsuz ki deniz kylan
her gece hepimiz
yan yana uzanp yaldzl kumlara
yldzl sulann
trksn dinleyebiliriz...
Yaamak ne gzel ey
TARANTA-BABU
yaamak ne gzel ey...
Anlyarak bir usta kitap gibi
bir sevda arks gibi duyup
bir ocuk gibi aarak
YAAMAK...
Yaamak:
birer birer
ve hep beraber
ipekli bir kuma dokur gibi...
Hep bir azdan
sevinli bir destan
okur gibi
YAAMAK..
YAAMAK..
Ne acayip itir ki
bu ne mene giditir ki TARANTA - BABU
bugn bu
bu inanlmayacak kadar gzel
(TmEserleri3, TarantaBabuyaMektuplar)
SMAVNA KADISI OLU
EYH BEDREDDN DESTANIndan
9.
Scakt.
Scak.
Sap kanl, demiri kr bir bakt
scak.
Scaku.
Bulutlar doluydular,
bulutlar boanacak
boanacakt.
O, kmldanmadan bakt,
kayalardan
iki gz iki kartal gibi indi ovaya.
Orda en yumuak, en sert
en tutumlu en cmert,
en
seven,
en byk, en gzel kadn:
TOPRAK
nerdeyse douracak
douracakt.
Scaku.
Baka Karaburun dalarndan O
bakt bu topran sonundaki ufka
atarak kalarn:
Scakt.
Bakt.
Bedreddin yiitleri baktlar uika..
En yumuak, en sert
en tutumlu, en cmert,
en
seven,
en byk, en gzel kadn:
TOPRAK
nerdeyse douracak
douracakt.
Scakt.
Bulutlar doluydular,
Nerdeyse tatl bir sz gibi ilk damla decekti yere.
Birden -bire
kayalardan dklr
gkten yaar
yerden biter gibi,
bu topran verdii en son eser gibi
Bedreddin yiitleri ehzade ordusunun karsna
ktlar.
Dikisiz ak libasl
ba ak
yalnayak ve yaln kltlar.
Mbalaa cenk olundu.
Aydnn Trk kylleri,
Sakzl Rum gemiciler,
Yahudi esnaflar,
on bin mlhid yolda Brklce Mustafann
dman ormanna on bin balta gibi dald.
Bayraklar al, yeil,
kalkanlar kakma, tolgas tun
saflar
pre pre edildi ama,
boanan yamur iinde gn inerken akama
on binler iki bin kald.
Hep bir azdan trk syleyip
14.
Yamur iseliyor,
korkarak
yava sesle
bir ihanet konumas gibi.
Yamur iseliyor,
beyaz ve plak mrted ayaklarnn
slak ve karanlk topran stnde komas gibi.
Yamur iseliyor,
Serezin esnaf arsnda,
bir bakrc dkknnn karsnda
Bedreddinim bir aaca asl...
Yamur iseliyor,
Gecenin ge ve yldzsz bir saatidir.
Ve yamurda slanan
yapraksz bir dalda sallanan eyhimin
rlplak etidir.
Yamur iseliyor,
Serez ars dilsiz,
Serez ars kr.
Harada konumamann, grmemenin kahrolas hzn
Ve Serez ars kapatm elleriyle yzn.
Yamur iseliyor.
(Tm Eserim 3)
FEVKALDE MEMNUNUM
DNYAYA GELDME
Fevkalde memnunum dnyaya geldiime,
topran, aydnln, kavgasn ve ekmeini seviyorum.
Kutrunun lsn santimine kadar bilmeme ramen
ve mehulm deilken gnein yannda oyuncakl
dnya, inanlmayacak kadar byktr benim iin.
Dnyay dolamak,
grmediim balklan, yemileri, yldzlan grmek isterdim.
Halbyki ben
yalnz yazlarda ve resimlerde yaptm Avrupa yolculuumu.
Mavi pulu Asyada damgalanm
bir tek mektup bile almadm.
Ben ve bizim mahalle bakkal
ikimiz de kuvvetle mehulz Amerikada.
Fakat ne zarar,
inden Ispanyaya, mit Bumundan Alaskaya kadar
her mili bahride, her kilometrede dostum ve dmanm var.
Dostlar ki bir kerre bile selmlamadk
ayn ekmek, ayn hrriyet, ayn hasret iin lebiliriz.
Ve dmanlar ki kanma susamlar
kanlanna susamm.
Benim kuvvetim:
bu byk dnyada yalnz olmamaklmdr.
Dnya ve insanlan yreimde sr
ilmimde muamma deildirler.
Ben kurtanp kellemi nida ve sual iaretlerinden,
byk kavgada
ak ve endiesiz
girdim salma.
Ve dnda bu safin
toprak ve sen
bana kfi gelmiyorsunuz.
Halbuki sen harikulde gzelsin
toprak scak ve gzeldir.
( Tm Eserleri 4, Drt Hapishaneden)
TRK KYLS
Topraktan renip
kitapsz bilendir,
Hoca Nasreddin gibi alayan
Bayburtlu Zihni gibi glendir,
Ferhaddr,
Keremdir
ve Kelolan'dr.
'
BR CEZAEVNDE,
TECRTTEK ADAMIN MEKTUPLARI 3
Bugn pazar.
Bugn beni ilk defa gnee kardlar.
Ve ben mrmde ilk defa gkyznn bu kadar benden uzak
bu kadar maw
bu kadar geni olduuna aarak
kmldanmadan durdum.
Sonra saygyla topraa oturdum,
dayadm srm duvara.
Bu anda ne dmek dalgalara,
Asnm sefil,
asrm yz kzartc,
asrm cesur,
byk
ve kahraman.
Dnyaya erken gelmiim diye kahretmedim hibir zaman.
Ben yirminci asrlym
ve bununla vnyorum.
Bana yeter
yirminci asrda olduum safta olmak
bizim tarafta olmak
ve dvmek yeni bir lem iin...
-Yzyl sonra,-sevgilim...
-Hayr, hereye ramen daha evvel.
Ve len ve doan
ve son glenleri gzel glecek olan yirminci asr
(benim afak lklaryla sabaha eren mthi gecem),
senin gzlerin gibi, Hatem,
gneli olacakur...
12.11.1941 (Tm Eserleri 4, Drt Hapishaneden)
Pazard.
Kilisede erkeklerin hepsi ihtiyard
kadnlarn deil,
ilerinde byk memeli kzlar,
ve san salarna ak dmemi anneler vard.
Maviydi gzleri.
Balan nde,
kaln, krmz ve harap parmaklanna bakyorlard.
Terliydiler.
Halanm lahanayla gnlk kokuyordu.
Krsde muhterem peder
beyannameyi okuyordu,
-gzlerini gizleyerek.Renkliydi pencere camlanndan biri.
Bu camdan ieri giren gne
duruyordu gen bir kadnn bembeyaz ensesinde
eski bir kan lekesi gibi.
Ve hibir zaman
dourmam olan
gssz ve kalasz bir Meryemin kucanda bir ocuk:
ba yle byk
o kadar inceydi ki kvrlm bacaklan
hazin ve korkuntu.
nlerinde kandil yanyordu
eski
sert
ve boyal tahtay aydnlatp...
ki adam boyundayd tahta heykel.
eytan saklanmt arkasna
-kalan ekik, sakal sivri,
Mefistofeles olmas muhtemel,ve lim bir tebessmle
dinliyordu muhterem pederi.
-Avrupa'nn bekas,
(okuyordu beyannameyi muhterem peder)
Avrupann bekas iin harbediyoruz.
Dinliyordu eytan
sivri sakalnda keder
'
ve si ve seim aklna
dayanlmaz bir ar vermekteydi yalan.
Okuyordu rahip:
-Avrupa millederi el ele verip
harbediyoruz,
ve mudak imha edeceiz
medeniyet iin tahripi bir unsuru.
eytan bir para yana itti Meryemin heykelini
ve harada sihirle efsun almetleri daireler evirip
kaldrd elini
rahibe doru
-etsizdi, uzundu bu el,
hakikat gibi, kemikli ve kuru.Ve ne olduysa o anda oldu ite.
Renkli camn altndaki kadn
rlplak grnd krmz gnete.
Memeleri ard
ve sar ipek gibi parlyordu kamnn altnda tyler.
Drd kad muhterem peder
ve eytanm ivasyla hakikati bard:
-Kar koymak gn geldi en byk tehlikeye.
Harbediyoruz,
fuhuun bekas iin,
kerhane kaplan kapanmasn diye.
Ve sen orda, arkada
iinde beyaz entarisinin
bir erkek ocuu gibi duran,
sen orospu olacaksn kzm.
Sana firengi ve belsoukluu verecekler
byk ehirlerimizden birinde.
Baban dnmeyecek,
Yatyor imdi yzkoyun
ok uzak bir topran zerinde.
imdi kan iindedir
etli kaim kulaklar
ve ince kollarnn doland boyun.
Yatt yerde yalnz deil.
Hareketsiz duran tanklarla, terkedilmi toplar sahada.
Kendi sesinden rkerek
sustu rahip.
fakir,
alkan
ve neesiz geti ocukluu.
Sonra uyand birdenbire
on yedi yana doru.
Yine fakirdi, alkand.
Fakat aylarca gidip
bulutsuz bir denizde
altnda snk yelkenlerin
sanki ok scak bir sabah ufukta apanszn
yeni bir dnya kefeder gibi buldu neeyi...
Mahallede sesi en gzel olan insand
ve en gzel mandolin alan.
Hatrlyorsunuz deil mi
size doru gelen dostluunu kocaman, krmz elinin,
ve mavi kurdelesini
mandolininin?.,
iinizde kimin kalbini krd,
kime yaian syledi,
sarho olduu vaki midir,
ve kiminle dvt?
ocuklara saygsn
ve ihtiyarlara efkatini inkr edebilir miyiz?
Belki biraz kaln kafal
fakat kalbi bir balk yavrusu gibi temiz
onu geen sene harbe gnderdik.
imdi gerilerinde cephenin
igal altndaki bir kyn odasmdadr.
Baygn bir kadnn rzna gemekle megul
bir tahta masann zerinde.
Beli plak
pantolonu dizlerinde
banda mifer
ve ayaklarnda ksa, kaln izmeler.
Yerde iki ocuk ls yayordu
direkte bal bir erkek.
Darda yamur yayor
ve uzaktan uzaa motor sesleri.
Kadn masadan yere iterek
dorulup ekti pantolununu...
Saat 3.30.
Halimur - Ayval hatt zerinde
manga mevziindedir.
zmirli Ali Onba
(Kendisi tornacdr)
karanlkta gzyordamyla
sanki onlar bir daha grmiyecekmi gibi
bakt manga efradna birer birer:
Sada birinci nefer
sarnd.
ikinci esmer.
nc kekemeydi
fakat blkte
yoktu onun stne ark syliyen.
Drdncnn yine mutlak bulama istiyordu can.
Beinci, vuracakt amcasn vuran
tezkere alp Urfaya girdii akam.
Altna,
inanlmayacak kadar byk ayakl bir adam,
memlekette topran ve tek kzn
ihtiyar bir muhacir karsna brakt iin
kardeleri onu mahkemeye verdiler
ve blkte arkadalarnn yerine nbete kalkt iin
ona Deh Erzurumlu derdiler.
Yedinci Mehmet olu Osmand.
anakkalede, nnnde, Sakaryada yaraland
ve gzn krpmadan
daha bir hayli yara alabilir,
yine de dimdik ayakta kalabilir.
Sekizinci
brahim
korkmayacakt bu kadar
bembeyaz dileri byle tkrdayp
birbirine byle vurmasalar.
Ve zmirli Ali Onba biliyordu ki:
tavan korktuu iin kamaz
kat iin korkar.
Saat: 4
Azkara-Stldere mntkas.
On ikinci Piyade Frkas.
Gzler karanlkta, uzakta.
Eller yaknda, mekanizmalar zerinde.
Herkes yerli yerinde.
Tabur imam,
mevzideki biricik silahsz adam:
llerin adam,
krk bir st dah dikerek kbleye doru,
durdu boyun bkp
el kavuturup
sabah namazna.
i rahattr.
Cennet, ebed bir istirahattr.
Ve yenilseler de, yenseler de dy,
meydn gazadan o kendi elleriyle verecektir
Cenb rabbllemne hedy.
Saat: 4.45.
Sandkl civan.
Kyler.
Sarkk, siyah bykl svari,
nar dibinde, beygirinin yannda duruyordu.
ukurova beygiri
kuyruunu karanla vuruyordu:
dizkapaklannda kan,
kantarmasnda kpk...
kinci Svari Frkasndan Drdnc Blk,
adar, kllan ve insanlanyla haray kokluyor.
Geride, kylerde bir horoz tt.
Ve sarkk, siyah bykl svari
ellerinin tersiyle yzn rtt.
Kar dalar ardnda, dman elinde kalan
bir baka horoz vardr:
baltaibik, stbeyaz bir Denizli horozu.
Dmanlar her hal onu oktan kesip
orbasn yapmlardr.
Sonra.
Sonra, dmann mstahkem cepheleri dt.
Bunlar:
Karahisar gneyinde 50
ve dousunda 20-50 kilometredeydiler.
Sonra.
Sonra, dman ordusu kuvyi klliyesini ihta ettik
Aslhanlar civarnda
30 Austosa kadar.
Sonra.
Sonra, 30 Austosta dman kuvyi klliyesi imha ve
esir olundu.
Esirler arasnda General Trikopis:
alaturka sopa yemi bir temiz
ve srmalar kopuk firenk ua...
Yaral bir dman lsne takld Nureddin Efakn aya.
Nureddin dedi ki: Teselyal oban Mihail,
Nureddin dedi ki: Seni biz deil,
buraya gnderenler ldrd seni...
Sonra.
Sonra, 51 Austos gn
ordularmz zmire doru yrrken
serseri bir kurunla vurulan
Deli Erzurumluydu.
Devrildi.
Krek kemikleri altnda topra duydu.
Bakt yukar,
bakt karya.
Gzleri hayretle yandlar:
nnde, srtst, yan yana yatan postallar
her seferkinden kocamandlar.
Ve bu postallar daha bir hayli zaman
zerlerinden atlayp geen arkadalarn arkasndan
seyredip gneli gkyzn
ihtiyar bir muhacir karsn dndler.
Sonra.
Sonra, sarslp ayrldlar birbirlerinden
ve Deli Erzurumlu lrken kederinden
yzlerini topraa dndler.
Solda, ilerdeydi Ali Onba,
Kan iindeydi yz gz.
Bir svari takm geti yanndan drtnala.
Kaan kovalamyordu yalnz
ulamak da istiyordu bir yerlere
ve sadece kahretmiyor
yaratyordu da.
Ve kllarn,
nallarn,
ellerin
ve gzlerin prlts
ardarda akan aydnlk bir btnd.
Ali Onba bir imek hzyla dnd
ve u trky duydu:
Drtnala gelip uzak Asyadan
Akdenize bir ksrak ba gibi uzanan
bu memleket bizim.
Bilekler kan iinde, diler kenetli, ayaklar plak
ve ipek bir halya benziyen toprak,
bu cehennem, bu cennet bizim.
Kapansn el kaplan, bir daha almasn,
yok edin insann insana kulluunu,
bu dvet bizim.
Yaamak bir aa gibi tek ve hr
. Ve bir orman gibi kardeesine
bu hasret bizim...
Sonra.
Sonra, 9 Eyllde zmire girdik
ve Kayserili bir nefer
yanan ehrin kzlts iinde gelip
RUBALERden
pt beni: Bunlar, kinat gibi gerek dudaklardr,-dedi.
Bu r senin icdn deil, salarmdan uan bahardr, dedi.
ster gkyznde seyret, ister gzlerimde:
Krler onlar grmese de, yldzlar vardr,-dedi...
*
arapla doldur tasm, tasn toprakla dolmadan,-dedi
Hayyam.
Bakt ona gl bahesinin yanndan geen uzun burunlu, yruk
pabulu adam:
-Ben, bu nimetleri yldzlarndan ok olan dnyada am.dedi.
araba deil, ekmek almaya bile yetmiyor param...
KIZOCUU
Kaplan alan benim
kaplar birer birer.
Gznze grnemem
gze grnmez ller.
Hiroimada leli,
oluyor bir on yl kadar.
Yedi yanda bir kzm,
bymez l ocuklar.
Salarm tututu nce,
gzlerim yand kavruldu.
Bir avu kl oluverdim,
klm havaya savruldu.
Benim sizden kendim iin
hi bir ey istediim yok.
eker bile yiyemez ki
kat gibi yanan ocuk.
alyorum kapnz
teyze, amca, bir imza ver.
ocuklar ldrlmesin
eker de yiyebilsinler.
1956 ( Tm Eserleri 5, Yeni iirler)
KAVAK
Aa gece seyredilir.
Suda gmten enidir
stanbullu Nedim iin.
Ak bedenli gelinleri,
Mell mahzun kaynlar
Sever Riyazanh Yesenin
Bende bir kavak rperir,
Nerde olsam sesi gelir
Muhacirliimden beri.
Her aa gibi kavak da
mrnce durur ayakta
Gzler durur bireyleri.
Gzler ose boylarn,
Anadolu kylerini
San scak yaz gnnde.
Beni de gzledi kavak,
Geceleri haykrarak
Hapishanenin nnde.
hit ayplarmza,
hit kayplanmiza,
Umudumuzun hidi.
ahit bitleniimize,
Topraktaki iimize,
Hey gidi kavak, hey gidi.
Kavaklarn mekten,
Kuru kuraya sevmekten
Ne kar ki memleketim!
Kara topraa eilip,
Yzmn terini silip
Bir tek kavak dikemedim.
1956 (Tm Eserleri 5, Yeni iirler)
Kurulmam zemberei
Kskn duruyor kamyonet,
Yzdremedi leende
Beyaz kotrasn Memet.
Kar tertemiz, kar kabark,
Yryorum yumuack.
Dn gece on bir buukta
lm Berat, tanrdk.
Bende boz bir hals var
Bir de kitab, imzal.
Elden ele geer kitap
Daha yzyl yaar hadi.
Yedi tepeli ehrimde
Braktm gonca glm
Ne lmden korkmak ayp
Ne de dnmek lm.
En acayip gcmzdr,
Kahramanlktr yaamak:
leceimizi bilip
leceimizi mutlak.
Memleket mi daha uzak,
Genliim mi, yldzlar m?
Bayramolu, Bayramolu
lmden te ky var m?
Geceleyin, karl kayn
Ormannda yryorum.
Karanlkta etrafm
Gndz gibi gryorum.
imdi urdan saptm myd
ose, tirenyolu, ova,
Yirmi be kilometreden
Prl pnldr Moskova...
DKL TALAR
Dtk Varnadan, bre dilber aman, Sofya yoluna,
Yol boyu ceviz.
Kokusu kna, kokusu yeil.
Yol ceviz deil, bre dilber aman, biz cevizdeyiz.
Yolda rastladk len Kayalar Mezarlna.
Vardk yanma.
Yce mezarlk.
Talar, dalm cesettir, yatar,
Talar, dikilmi durur ayakta,
rr ayakta,
yreklerini yel oyar gider.
Bir byle keder, bre ahin aman, ben bilirim ben.
Bu nasl keder!
Kmldamadan toz toprak olmak...
Bir ac firak, bir kara duman, bre ahin aman.
Bu nasl kader!
Bir byle keder,
bylesi, glm,
bir bana malm...
6 Haziran 1957, Varna
( Tm Eserleri 5, Yeni iirler)
CEVZ AACI
Bam kpk kpk bulut, iim dm deniz,
ben bir ceviz aacym Glhane Parknda,
budak budak, erham erham ihtiyar bir ceviz...
Ne sen bunun farkmdasm, ne polis farknda.
Ben bir ceviz aacym Glhane Parknda.
Yapraklarm suda balk gibi kvl kvl.
Yapraklarm ipek mendil gibi tiril tiril,
kopanver, gzlerinin, glm, yan sil.
Yapraklarm ellerimdir, tam yz bin elim var.
Yz bin elle dokunurum sana, stanbula.
Yapraklarm gzlerimdir, aarak bakanm.
MASALLARIN MASALI
Su banda durmuuz
narla ben.
Suda suretimiz kyor
narla benim.
Suyun avk vuruyor bize,
narla bana.
Su banda durmuuz
narla ben, bir de kedi.
Suda suretimiz kyor
narla benim bir de kedinin,
Suyun avk vuruyor bize
nara, bana, bir de kediye.
Su banda durmuuz,
nar, ben, kedi bir de gne.
Suda suretimiz kyor
nann, benim, kedinin, bir de gnein.
Suyun avk vuruyor bize
nara, bana, kediye, bir de gnee.
Su banda durmuuz
nar, ben, kedi, gne, bir de mrmz.
Suda suretimiz kyor
narn, benim, kedinin, gnein bir de mrmzn.
Suyun avk vuruyor bize
nara, bana, kediye, gnee, bir de mrmze.
Su banda durmuuz.
nce kedi gidecek
kaybolacak suda sureti.
Sonra ben gideceim
kaybolacak suda suretim.
Sonra nar gidecek
kaybolacak suda sureti.
Sonra su gidecek
gne kalacak,
sonra o da gidecek.
Su banda durmuuz
nar, ben, kedi, gne, bir de mrmz.
Su serin,
nar ulu,
ben iir yazyorum,
kedi uyukluyor,
gne scak,
ok kr yayoruz.
Suyun avk vuruyor bize
nara, bana, kediye, gnee, bir de mrmze
7 Mart 1958 Varovarvider
(TmEserleri 5, Yeni iirler)
SLAVYA KAHVESNDE AR
DOSTUM TAVFERLE YARENLK
Slavya kahvesinde dostum Tavferle
Viltava suyuna kar oturup
tatl tatl yarenlii severim
hele sabahlan, hele baharda.
Hele sabahlan, hele baharda
konuurken dalar dalar gideriz,
bir yitirir, bir buluruz birbirimizi.
Hele sabahlan, hele baharda
Pra ehri yaldzl bir dumandr
ve kzl, kocaman bir elma gibi
Nezval geer taze km kabrinden
parampara yrei de elinde
ye Orhan Veliyle karlarlar
Urumeli Hisanndan gelir o
ve telli kavaa benzer Orhanm
yrecei dek deik onun da.
OTOBYOGRAF
1902de dodum
doduum ehre dnmedim bir daha
geriye dnmeyi sevmem
yamda Halepte paa torunluu ettim
on dokuzumda Moskova Komnist niversite rencilii
krk dokuzumda yine Moskovada Tseka-Parti konukluu
ve on drdmden beri airlik ederim
kimi insan otlarn kimi insan balklarn eidini bilir
ben ayrlklarn
kimi insan ezbere sayar yldzlarn adn
ben hasretlerin
hapislerde de yattm byk otellerde de
alk ektim alk grevi de iinde ve tatmadm yemek
yok gibidir
otuzumda aslmam istediler
krk sekizimde Bar madalyasnn bana verilmesini
verdiler de
otuz altmda yarm ylda getim drt metre kare betonu
elli dokuzumda on sekiz saatta utum Pradan Havanaya
Lenini grmedim nbet tuttum tabutunun banda 924de
961de ziyaret ettim antkabri kitaplardr
partimden koparmaa yeltendiler beni
skmedi
yklan putlarn altnda da ezilmedim
951 de bir denizde gen bir arkadala yrdm stne lmn
52de atlak bir yrekle drt ay srtst bekledim lm
sevdiim kadnlan deli gibi kskandm
u kadarck haset etmedim arloya bile
aldattm kadnlanm
konumadm arkasndan dostlanmn
itim ama akamc olmadm
SAMAN SARISI
Vera Tulyakova 'ya derin sayglarmla
I
Seher vakti habersizce girdi gara ekspres
kar iindeydi
ben paltomun yakasn kaldrm perondaydm
peronda benden baka da kimseler yoktu
durdu nmde yatakl vagonun pencerelerinden biri
perdesi andkt
gen bir kadn uyuyordu alacakaranlkta alt ranzada
salan saman sans kirpikleri mavi
krmz dolgun dudaklanysa mark ve somurtkand
st ranzada uyuyan gremedim
habersizce usulcack kt gardan ekspres
bilmiyorum nerden gelip nereye gittiini
baktm arkasndan
st ranzada ben uyuyorum
Varovada Biristol Otelinde
yllardr byle derin uykulara dalmlm yoktu
oysa karyolam tahtayd dard
gen bir kadn uyuyor baka bir karyolada
salan saman sans kirpikleri mavi
ak boynu uzundu yuvarlakt
yllardr byle derin uykulara dalml yoktu
oysa karyolas tahtayd dard
vakit hzla ilerliyordu yaklayorduk gece yanlanna
yllardr byle derin uykulara dalmlmz yoktu
oysa karyolalar tahtayd dard
iniyorum merdivenleri drdnc kattan
asansr bozulmu yine
aynalann iinde iniyorum merdivenleri
belki yirmi yamdaym belki yz yamdaym
vakit hzla ilerliyordu yaklayorduk gece yanlanna
nc katta bir kapnn tesinde bir kadn glyor sa elimde
kederli bir gl ald ar ar
Kbal bir balerinle karlatm ikinci katta karl pencerelerde
taze esmer bir yalaza gibi geti alnnm zerinden
kuyruklara
ve yalnz kadnlara soruyorum
yn bartl gler yzl sabrl sessiz kocakarlar
al yanakl kopa burunlu tazeler apkalar yeil kadife
ve gen kzlar tertemiz smsk gayetle de k
belki korkun kocakarlar bezgin tazeler apal kzlar da var
ama onlardan bana ne
gzeli kadn mileti erkeklerden nce grr ve unutmaz
grmediniz mi
salar saman sans kirpikleri mavi
kara paltosunun yakas ak ve sedef dmeleri kocaman
Prada ald
grmedik
vaktlarla yanyorum bir onlar ne geiyor bir ben
onlar ne geince ufalan krmz klann grmez olacam
diye dm kopuyor
ben ne getim mi ldaklan glgemi dryor yola glgem
kouyor nmde glgemi yitireceim diye de bir teltr
alyor beni
tiyatrolara konserlere sinemalara giriyorum
Boloya girmedim bu gece oynanan operay sevmezsin
Kalamta Balknn Meyhanesine girdim ve Sait Faikle tatl
tatl konuuyorduk ben hapisten kal bir ay olmutu
onun karacieri sanclar iindeydi ve dnya gzeldi
lokantalara giriyorum estrat orkestralan yani cazlar nllerin
srmal kapclara bahi sever dalgn garsonlara
gardroptakilere ve bizim mahalle bekisine somyorum
grmedik
ald geceyarsm Strasnoy ManasUrnn saat kulesi
oysa manasr da kule de ykld oktan
yaplyor ehrin en byk sinemas oralarda
oralarda on dokuz yama rastladm
birbirimizi birde tandk
oysa birbirimizin yzn grmlmz yoktu
fotoraflarmz bile
ama yine de birbirimizi birde tandk amadk el skmak
istedik
ama ellerimiz birbirine dokunamyor aramzda krk yllk
zaman dunyor
usuz bucaksz donmu duruyor bir kuzey denizidir
DNYANIN EN
TUHAF MAHLKU
Akrep gibisin kardeim,
korkak bir karanlk iindesin akrep gibi...
Sere gibisin kardeim,
serenin tela iindesin.
Midye gibisin kardeim,
midye gibi kapal, rahat
ve snm bir yanarda az gibi korkunsun kardeim.
Bir deil
be deil
milyonlarcasm maalesef.
Koyun gibisin kardeim,
gocuklu celep kaldnnca sopasn
srye katlverirsin
ve deta marar, koarsn salhaneye.
Dnyann en tuhaf mahlkusun yani,
hani u derya iinde olup,
deryay bilmeyen balktan da tuhaf.
Ve bu dnyada, bu zulm
senin sayende,
Ve asak, yorgunsak, alkan iindeysek
ve hl arabmz vermek iin
zm gibi eziliyorsak,
kabahat senin,
demee de dilim varmyor ama,
kabahatin ou senin, canm kardeim!
1947 (Tm Eserleri 7, Eserlerine Girmeyen iirleri)
DON KOT
lmsz genliin valyesi,
ellisinde uyup yreinde arpan aklna
bir Temmuz sabah fethine kt
gzelin, dorunun ve haklnn:
nnde marur, aptal devleriyle dnya,
altnda mahzun ve kahraman Rosinant.
Bilirim, hele bir dmeye gr hasretin hlisine,
hele bir de tam okka drt yz dirhemse yrek,
yolu yok, Don Kiotum benim, yolu yok,
yel deirmenleriyle dvlecek.
Haklsn, elbette senin Dlsinyandr dnyann en gzel
kadn,
elbette sen haykracaksn bunu
bezirgnlann suratna,
ve alaa edecekler seni
bir teiniz pataklayacaklar.
Fakat sen, yenilmez valyesi susuzluumuzun,
sen, bir alev gibi yanmakta devam edeceksin
ar, demir kabuunun iinde
ve Dlsinya bir kat daha gzelleecek.
1947 (TmEserleri 7, Eserlerine Girmeyen iirleri)
BR R KTABININ
KAPAK RESM
l gelir, kumda giden iziyle;
kutup gelir, dilsiz, beyaz buzuyla;
deniz gelir tuzuyla;
MEGALE
kzlerimizin boynuzlarnda aydnlanrken ortalk
topra sryorum sabrl bir kibirle,
plak ayaklarmda toprak nemli ve bk.
Pazlarmda prltlar,
demir dvyorum leye kadar,
krmzya boyanyor karanlk.
Yapraklarnda yeilin en gzeli,
zeytin deviriyorum ikindi scanda,
stm bam, yzm gzm k.
ANGNAPEKTORS
Yars burdaysa kalbimin
yars indedir doktor.
Sannehre doru akan
ordunun iindedir.
Sonra, her afak vakti, doktor,
her afak vakti kalbim
Yunanistanda kuruna diziliyor.
Sonra, bizim burda mahkmlar uykuya varp
revirden el ayak ekilince
kalbim amlcada bir harap konaktadr
her gece, doktor.
Sonra, u on yldan bu yana
benim fakir milletime ikram edebildiim
bir tek elmam rar elimde, doktor,
bir krmz elma:
kalbim.
LEHSTAN MEKTUBU
Sevgilim, gonca glm,
balad Lehistan ovasnda yolculuum:
Kck bir ocuum,
bakyorum ilk resimli kitabma;
kck bir ocuum,
hayretler iinde, hayreder iinde;
kck bir ocuum,
bakyorum ilk resimli kitabma,
insanlar, hayvanlan, eyalan,
daha renkli, daha gzel,
yeni batan kefederek.
Lehistan ovasnda bahar.
Bir bizim ovalann baharlan byledir:
Inda ahin olup uasn gelir,
deresinde sazan olup yzesin gelir,
yeilini iy iy yiyesin gelir.
Bir bizim ovalarn baharlan byledir:
Sesin var m, yok mu, bakmaz,
zorla trk syletir;
uykunda bile yakan brakmaz,
girer, dne girer
gnelerle ykl dallar...
Lehistan ovasnda bahar,
bahar,
bahar.
Sevgilim, gonca glm, ah gonca glm,
sokmak iin frsat kolluyor lm
reklenmi sol mememin altnda;
Sosyalizm,
devirmek dalan elbirliiyle,
ama elimizin z biimini,
z scakln yitirmeden.
Yahut, mesel,
sevgilimizin bizden ne an, ne para,
vefadan baka bir ey beklemeyii...
Sosyalizm,
yani yurtta devi saylmas bahtiyarln,
yahut, mesel,
- bu seni ilgilendirmez henz esefsiz,
gvenle,
emniyetle,
glgeli bir baheye girer gibi
girebilmek usulcack ihtiyarla
ve hepsinden nemlisi,
ocuklann, ama btn ocuklann,
krmz elmalar gibi gl...
Gsm kabartmyor deil
dedelerimizden birinin Lehli oluu...
1954 ( Tm Eserleri 7, Eserlerine Girmeyen iirleri)
YILBAI
Yad, btn gece yad kar,
yldzlarla aydnlanarak.
Bir ehir, bir sokak, bir ev var,
ahap bir ev, uzak m uzak.
Yatyor minderde bir ocuk,
benim olan, sanm, tombul.
Misafir yoktu, kimseler yok.
Pencerede fakir stanbul.
tt ac ac ddkler.
Hapislik gibidir yalnzlk.
Kapad kitab Mnevver.
Alayverdi yumuack.
Bir ehir, bir sokak, bir ev var,
ahap bir ev, uzak m uzak.
Yad, btn gece yad kar
yldzlarla aydnlanarak.
23 M art 1956Moskova, Peredelkino
( Tm Eserleri 7, Eserlerine Girmeyen iirleri)
YA AYN, YA HABB!..
Port-Saidli Mansurum on , on drt y a n d a .
Yalnayak, bakabak, oturur boya boyar
aynal, ngrakl sandnn banda.
skarpinler, pabular, postallar, kunduralar,
tozlu, amurlu, umutsuz,
kar aynal sanda.
Fralar kanatlanr, parlar kzl kadife.
skarpinler, pabular, postallar, kunduralar,
sevinli, dipdiri, gen,
umutlu, prl prl,
iner aynal sandktan.
Mansurum kara kuru,
hurma ekirdei gibi.
Mansurum tatl.
Mansurum hep ayn arky syler:
Ya ayni, ya habibiL.
Port-Saidi yaktlar, ldrdler Mansuru.
Bu sabah gazetede fotorafn grdm:
llerin arasnda bir kk l.
Ya ayni, ya habibi!
Hurma ekirdei gibi...
Ptra, 25.11.1956
(Tm Eserleri 7, Eserlerine Girmeyen iirleri)
DRTLK
Yeryzne tohum gibi samm llerimi
Kimi Odesada yatar, kimi stanbulda, Prada kimi
En sevdiim memleket yeryzdr.
Sram gelince yeryzyle rtn zerimi.
16 Austos 1959
( Tm Eserleri 8, Son iirler)
e # 5
A h m e t H am d I T an pin ar
( 1 9 0 1 -1 9 6 2 )
NE NDEYM ZAMANIN
Ne iindeyim zamann,
Ne de bsbtn dnda;
Yekpare, geni bir nn
Paralanmaz aknda.
Bir garip rya rengiyle
Uyumu gibi her ekil,
Rzgrda uan ty bile
Benim kadar hafif deil.
Bam sktu ten
Usuz, bucaksz deirmen;
im muradna ermi
Abasz, postsuz bir dervi;
Kk bende bir sarmak
Olmu dnya sezmekteyim,
Mavi, masmavi bir k
Ortasnda yzmekteyim
(Btn iirleri)
SABAHA KARI
Bir kadn ba duvarda
Uzanm szyor beni,
Ve gln kular dallarda
Krpyor kirpiklerini.
Eriyen parmaklarmda
Mumyalanyor aydnlk
Sesler nlyor ahumda
Hza gibi dank.
BR HEYKEL N
Tahtadan ve yumuak rya iiliinde
Bu kadn ba her an biraz daha derinde,
Daha hlyal, dalgn, mitsizce kendisi
Toplanm ay , yzen tek su nerkisi
Hi akmayan bir zaman nehrinin sularnda
Ne uan bir krlang, ne sedef kumsalnda
Ateler pskrerek dolaan bir ejderha
Uzakta yeim rengi bir ufkun kenarnda
Bir baka akam gibi alp glsn diye
Derinleen bir bahe lotus iekleriyle...
Ne de baka bir remiz usuz bucaksz iden,
Glmsyor lmn sonsuzluu iinden
Glmsyor vaktiyle nasl glmsediyse
mrnn sabahnda mide ve sevgiye.
(Btn iirleri)
BR GL BU KARANLIKLARDA
Bir gl, bu karanlklarda
Skta kendini mercan
Bir kadeh gibi sunmada
Zamann aralndan.
Banda bu mucizenin
Sesler, kokular ve renkler
Bilmiyorum hangi derin
Ve uzak hayali bekler.
Ve diyor fecirden berrak
Sesiyle her rperite,
Geceyi yumuatarak;
Btn gzyalann ite!
Serinletmesin ne kar
Bu mitsiz yalvar
Hibir meyve, ne de pnar,
Ne de gnlerin ak!
Yetmez mi bu mjde sana,
Aydnlatrsam alnn,
Ben her ryay zamana
Tayan yldz kervan!
(Btn iirleri)
HATIRLAMA
Sen akamlar kadar byl, scak,
Ryalarm kadar sade, gzeldin,
Babaa uzandk gnlerce slak
imenlerine yaz bahelerinin.
mrn gecesinde skn, aydnlk
Boanan bir seldi avularndan,
Bir masal meyvas gibi paylatk
Mehtab knlm dal ularndan
(Btn iirleri)
BTNYAZ
Ne gzel geti btn yaz,
Geceler kk bahede...
Sen zambaklar kadar beyaz
Ve rkek bir dncede,
es. #5
A h m et K u tsi T ecer
(1 9 0 1 -1 9 6 7 )
NERDESN
Geceleyin bir ses bler uykumu,
im rpermeyle dolar: -Nerdesin?
Aryorum yllar var ki ben onu,
Akym beni aran sesin.
Gn olur sryp beni derbeder,
Bu ses rzgrlara karr gider.
Gn olur peimden yrr beraber,
Anszn haykrr bana: -Nerdesin?
Btn sevgileri atp iimden,
Varlm yalnz ona verdim ben,
Elverir ki bir gn bana derinden,
Ta derinden bir gn bana Gel desin.
(Ahmet Kutsi Tecer, Kiilii, Sanat Anlay ve Tm iirleri)
BESBELL
Besbelli lmm sabahleyindir.
lk k korkuyla girerken camdan,
Uzan, baucumda perdeyi indir,
Mum olduu gibi kalsn akamdan.
Sonra ko terlikle haber vermeye,
Kiracm bu sabah can verdi diye,
be kii duysun ve belediye,
Beni kaldrmaya gelsin, odamdan.
Evden kar kmaz omuzda tabut.
Sen de eller gibi adm unut.
Kapm birka gn iin ak tut,
Eyam bakakalsn diye arkamdan.
(Ahmet Kutsi Tecer, Kiilii, Sanat Anlay ve Tm iirleri)
RZGRGL
Her yandan duyarm bir gl kokusu,
Meltemle datr uzak baheler.
Gnbats, poyraz ve gndousu,
Cenup rzgrlar ruhumu eler.
Bilmem ki nerede bu gizli bahar?
Nereden bu tn alyor rzgr?
klimler dnda bir iklim mi var?
Ne fecir bir ey der, ne afak syler.
Gn olur arr beni her ufik,
Sevdalar eline balar yolculuk,
Elinde bir rzgrgl, bir ocuk,
Durmadan yzme bakarak fler.
(Ahmet Kutsi Tecer, Kiilii, Sanat Anlay ve Tm iirleri)
BR TOPRAK SNE
Sen omzunda yorgan, elinde torban,
Sen mevsim iisi, byk gezginci,
Doduundan beri sen, anan, baban,
Orak, apac, rgat, ekinci.
Sen, anan ve baban... Siz toprakszlar,
Sizi ben tanrm uzun yollardan.
Siz ey yn yn byk yalnzlar,
Sizi de yaratm bizi yaradan.
Ekip bitiiniz toprak sizindir,
Sizindir zorluu, derdi, mihneti.
Sizin- ektiiniz derde dar gelir,
Tanrnn amban olsa cenneti.
Ve cennet, dnyann kurulduundan
Beridir Tannnn dncesidir
Sen sabrn yere aldn zaman
Bu gzel hlyadan Tanr rperir.
BALAMACIYA.
al balamac al, eski trkler,
Dirilt namelerini atalarn!
Dertli, Emrah, Ruhsat dile gelsinler,
Duyur sesini eski ustalarn!
Gevheri, Seyrani, Smmaniyi an,
mer gibi ala, Kerem gibi yan,
aksn dilinde Karacaolan,
Balaman enliidir odalarn.
al, syle bir trk uzun haradan,
Bir varsa ar, sonra bir destan,
Arkadan yine bir Karacaolan,
Gnahsa boynuma hep kadalann.
Yiitler silkinip ata binende...
Rrolunun ruhu canlanr bende.
Bu trky syler baban, deden de,
Sen de destancs ol bu dalarn.
Hani Dadalolu, Rulolu, Muslu?
Ksm parmaklar, sazlan yasl.
al ozanlann, klarn nesli,
Duyur sesini eski ustalann!
(Ahmet Kutsi Tecer, Kiilii, Sanat Anlay ve Tm iirim )
H a ld e N u s r e t Z o r lu t u n a
(1 9 0 1 -1 9 8 4 )
GT BAHAJR
ekil, bu glgeli yolda gezinme...
Bahar, baklarn gene pek sarho.
Yanhp gnlme misafir inme:
Kaps kilidli, mihrab bombo,
Mabedtir oras, meyhane deil!
Altnl banda papatya niin?
San salanna penbe gl takn!
Git bahar, gnlmde ibadet iin
Diz ken kzlan rktme sakn,
Kalbime girme, o kne deil!
Ziyalar, kokular, renkler, iekler...
mrnn her gn bir baka dn.
Blbller koynunda ak iekler,
Gller dklrler gsne btn.
Gerekten gzelsin, efsane deil!
Git bahar, git bahar, uzaklarda gl!
Denize renginden brak hediye;
Ufuklarda gezin, semaya szl,
Sokulma kalbime peymane diye.
Grdklerin kandil... peymane deil!
1981 ( Geceden Taan Derdler)
NECM ETTN H A L L O N A N
(1 9 0 2 -1 9 6 8 )
BOAZ RYASI
Son gl dald, son ku uup gitti. imdi yaz
Yol yol srklenen san yaprak sesindedir.
Esiz gzelliiyle hayalimde hep Boaz;
Gnlm yaz ortasnda Bebek bahesindedir.
stnde incecik buudan tl, br ky
Sakin bir le sonras hazziyle uykuda.
Bir ses, hznle perdeli, bir eski arky
Ryada bir dua gibi syler Kksuda.
Artk uzak ve hatralam, gneli yaz
Yapraklann tabiat rten pasndadr;
Her an, yaz ortasnda hayal ettiim Boaz
Masmavi, gz kapaklanmm arkasndadr.
(Dnden Bugne Trk iiri)
BR YOLCUYA
Dur yolcu! Bilmeden gelip bastn
Bu toprak, bir devrin batt yerdir.
Eil de kulak ver, bu sessiz yn
Bir vatan kalbinin att yerdir.
Bu ssz, glgesiz yolun solunda
Grdn bir tmsek, Anadolunda,
stiklal urunda, namus yolunda
Can veren Mehmedin yatt yerdir.
e
Z ek m e r D e f n e
(1 9 0 3 -1 9 9 2 )
LGAZ
Yldzlar amlara deer de geer,
Gn burdan ban eer de geer,
Sular dizlerini der de geer...
Bir lgaz, Er lgaz, lgaz, Yr lgaz!
Banda bir tavus tu gibi amlar,
Yollara dizilmi t gibi amlar,
Kardan bir zmrt gibi amlar...
Bir lgaz, Er lgaz, lgaz, Yr lgaz!
Dal var: Gklere yeil direktir,
Gl var: dalara dman yrektir,
Yolu Van iinde yitsen gerektir..
Bir lgaz, Er lgaz, lgaz, Yr lgaz!
(Byk Memleket iirleri Antolojisi)
e #3
E r c m en t B eh zat L av
(1 9 0 3 -1 9 8 4 )
KROLUNDAN
MEME MEKTUP
Atmla avradm ld pusatm knld
Yeni bir at al
avrat ok tazelersin
pusatn da deitir
dediler yle yaptm
Yeni at
huysuz kt
beni yere serdi
Yeni avrat
soysuz kt
Erafla yatt
Yeni pusat uursuz kt
geri tepti beni ele satt
Bunlardan hayr yok dedim yola dzldm
Pusat atsz avratsz bir yere gittim
Burada mr
srlm bir tarla kadar yatkn yumuakt
Hava st beyaz
Ne donu var ne ayaz
bir su kadar ldakt
Gnei dan doruunda kaza akmlar
buyrukla kararp buyrukla mada
Deli gemsiz karayeli
kovua tkmlar
Aalan uslu uslu kamada
Yap'aklann sallanp hmak ne haddine
Ku adam hayvan sus pus
Banmak yasak
e kanmak yasak
Yanmak yasak
Dur yasak
Otur yasak
iviyi ses karmadan ak
Ar ezgi yr
Burnunu yerde sr
Soluk alma
Etliye stlye dalma
Senden iyisi yok
Dikili azlar kulakta
Nasl olsa a kaynyor
BR KAHRAMANIN MDES
Vahi hayvanlara yediriyorlar llerimizi
Beyazlar bizimle savanca
Bizse kendimiz yiyormuuz
Onlar haklaynca
Byle de olsa
Daha erefli bir mezar deil mi
Hayvan barsaklarndan
Bir kahramann midesi?
(M au Man)
TOKAT
Bizim Papaz Efendi dedi ki:
sa bir yanana tokat yedi
br yanan da evirdi
Isann yedii iki tokat
Romay devirdi..
Ben de Papaz Efendiye dedim ki:
Ben de sa Babamzn kuluyum
Her gn efendimden tokat yiyorum
Her tokat yiyiimde
br yanam da eviriyorum
Efendim niye devrilmiyor Roma gibi?
Romadan gl m bizim efendi?
(Mau Mau)
m e r B e d r e t t in U a klj
(1 9 0 4 -1 9 4 6 )
SON DLEK
A$km, dalara kurulu tahtm,
obanlar barm dalar da geer.
Gnm yl eden u kara bahtm
Engin gurbetlerden alar da geer.
Hasretle doldurur getiim yeri
Vahi ku sesleri, yaban glleri.
Bazan Akpnara giden bir peri
nce yollarm balar da geer.
Ortse gzlerimi sonsuz bir diyar
Mezarm dalara kalsa yadigr,
Gnlm ineyip geen nazl yar
Belki mezarmdan alar da geer...
BURSADA AKAM
Bu gn de sonbahardan szlp dodu akam,
Dalarn yere indi koyu, serin glgesi;
Uluda etekleri al ipekten bu akam;
Dt yeil ovaya kubbelerin glgesi...
Ufuklarda bu akam ne sis var, ne bulut var;
Selvilerin iinde bir alev Emir Sultan.
ten dualar gibi geiyor sanki rzgr,
Bir lhi adaya benzeyen Yldnmdan.
Ovada ince yollar glgeleniyor ite;
Kardan renk iinde solgun ay grnyor.
Gnein son nurundan bir damlack imi de,
u karki kulbe bir saray grnyor...
BATAKLIK GNELER
Kuyruklar dml adarmz amurda,
Kamlarla izilmi bir aynada glgemiz...
Gzlerimiz, akamdan szlen ince nurda;
Karmzda nehirle kucaklaan bir deniz,
Kamlarla izilmi bir aynada glgemiz!..
Bu, uzun bir ova ki karl dalardan ssz;
Sularn stndeki her sazlk birer ada,
Bacaklar rplak, stmal bir kyl kz,
Bu bataklk iinde gnele bir arada!..
Bacaklar rplak, stmal bir kyl kz!..
Bu nurdan ve amurdan ovay brakarak
Srdk atlarmz kzl denize doru!
Hl orda, gzya amurlara akarak,
zimizden fkran sulara dalan yolcu;
Bataklkta gnele birlikte kalan yolcu!..
UFUK HASRET
Sarp dalardan rlm drt duvar iindeyim,
Nerdesiniz gneler, nerdesiniz ovalar?
Dalmaz, simsiyah bulutlar iindeyim;
Nerdesiniz gneler, nerdesiniz ovalar!..
Yine duman kaplad zindanmda her yeri,
oruha savuruyor yapraklar sonbahar...
Nerdesiniz ey sabah ve akam gneleri;
Nerdesiniz atm koturduum ovalar?..
ORUH AKAMLARI
Her akam kayboluyor oruh uurumlarda;
Kzl bir damk gne suyuna damlamadan!..
Sular, btn kan rengi akarken her pnarda,
Dalann boutuu bu kayalk diyarda,
oruh uyur suyuna bir k damlamadan!..
Girdaplann kararm gzleri szlnce,
Korkun birer dev gibi sulara girer dalar.
Karl dalar ardndan titrek bir ay glnce
oruh zincir iinde bir esir gibi alar...
Korkun birer dev gibi sulara girer dalar...
Granit kayalara, akntlara kar,
ekilip itilerek bir kayk srklenir;
Reisler banr zalim rzgra kar,
Girdaplarda bir kayk boaltlr, yklenir;
ekilip itilerek bir kayk srklenir.
DENZ HASRET
Gzmde bir damla su deniz olup tayor,
llerde kalm gibi yanyor, yanyorum.
Btn gemicilerin ruhu bende yayor;
Bamdaki gkleri bir deniz sanyorum.
Nasl yaayacam ey deniz, senden uzak?...
Yanp snyor gibi gzlerimde fenerin!..
Uyuyor mu limanda her gece sallanarak,
Altundan ivilerle aklm gemilerin?..
Sevmiyorum suyunda ykanmam rzgr;
Dalgalarn gzmde ttyor mavi, yeil...
imi gldrmyor sensiz ay klan;
Ufkundan ykselmeyen gneler gne deil!
Bir gn nehirler gibi alayarak derinden
Dalardan, ormanlardan sana akacak mym?
Ey deniz, yle bir gn sana bakacak mym?
Elma bahelerinden, findik bahelerinden?..
Artvin 1933
TAHTACI GZELLER
Gnei baltalann
Ucunda tayarak,
Burdan daha ok uzak
Bir ormana gidiyor
Tahtac gzelleri...
Yemyeil ormanlarn
Ba tac gzelleri....
Krmz, al, yeil, mor
Fistanlar rzgrn
Elinde birer bayrak;
Gr, siyah salar, gm
Paralarla kark;
Omuzlara dklm;
am kokusuyla dolu
Takn gsler ak...
Trklerle gidiyor
Tahtac gzelleri...
Krmz, al, yeil, mor
Fistanlar rzgrn
Elinde birer bayrak
Semiz katrlaryla
Yapraklara basarak
Ormanlardan ormana,
Trklerle gidiyor
Tahtac gzelleri....
Yemyeil ormanlarn
Ba tac gzelleri...
SAR1KIZ MERMERLER
Afrodit, ak tahtm kurmu yksek banda,
Yakubun ryasndan sanki iz rar tanda...
ahikanda yaam efsane dnyalar,
Senden birer paraym kinatn dalan...
Yaln tepelerinde kartal sald yuvalar,
Eteinde Ailden ses veren Truvalar;
Binbir iek aarken ormanlannda yer yer,
Salarn tararm krfezinde periler...
Bahar mealelerle sende alklanrm
Yapraklar solarken de banda alamrm...
Vens, en sahilinde yatarm kumsallara,
BR HANER STYORUM
Portakallar altnda gemiyor bu yl gzm;
Gnlm, uzak bir kyn gelecek bahannda!..
Aylar var ki, ey Tanrm, grnmez oldu yzm
Dor atl yayllann ssl aynalannda!..
SON EHR
-AnnemeDuvarda canl klar bir hayl,
Bu yaldzndan alevler taan resim.
lmle glgeli bir dtr, ihtiml,
Bakp bakp bana mahzunlaan resim.
Bu ince ereveden balyor dm,
Gzmde canlanyor maw bir liman.
Bu rengi, bilmiyorum, nerde grmm?
Deniz parltl, dalar duman duman...
Dnce yollara ky ky, konak konak;
Nasl arardk o aydn ehirleri?
Derinleen uurumlardan korkarak,
Nasl geerdik o azgn nehirleri...
Nasl arardk o aydn ehirleri?..
nmde arkn o kar ykl damlan;
Ve ite buzdan klarla bir afak!
Beyaz ufuklara karyd camlan;
Benim kzaktr o billr yokuta bak!
Ve ite buzdan klarla bir afak!
N e c p F a z il K isa k r e k
(1 9 0 5 -1 9 8 3 )
AYRILIK VAKT
Akam getiren sesleri dinle,
Dinle de gnlm alver gitsin.
Salarmdan tutup kor gzlerinle
Yal gzlerime dalver gitsin.
Gnele kye in, beni brak da
Knle kle kaybol rakta.
Bu yolu dnerken arkana bak da
Kede bir lahza kahver gitsin.
midim yllann seline dt,
Sann en titrek teline dt,
Kuru yaprak gibi eline dt,
stersen rzgra salver gitsin.
(rmcek Ai)
SAYIKLAMA
Kedim, ayak ucuma bzlm uyumakta,
plik iplik saryor sktu bir yumakta
Hrl hini,
Hrl hnl...
Bir gz gibi szyor beni camlardan gece,
Dnyor etrafmda bir sr kambur cce
Fini fini,
Fmlfinl...
KALDIRIMLAR
I
Sokaktaym, kimsesiz bir sokak ortasnda;
Yryorum, arkama bakmadan yryorum.
Yolumun karanla karan noktasnda,
Sanki beni bekleyen, bir hayl gryorum.
Kara gkler kl rengi bulutlarla kapank,
Evlerin bacasn kolluyor yldranlar.
Bu gece yansnda iki kii uyank:
Biri benim, biri de uzayan kaldnmlar.
imde damla damla bir korku birikiyor.
Sanyorum her sokak ban kesmi devler.
Simsiyah camlanm zerime dikiyor
Gzleri kanlm bir m gibi evler.
Kaldnmlar, ztrab ekenlerin annesi;
Kaldnmlar, iimde yaam bir insandr.
Kaldnmlar, duyulur skn iinde sesi,
Kaldnmlar, iimde uzayan bir lisandr.
OTEL ODALARINDA
Bir merhamettir yanan darack odalarn
sli lambalarnda, isli lambalarnda.
Gizli bir akis kalm gelip geen her yzden
Kfl aynalarnda, kfl aynalarnda.
Atlan elbiseler boazlanm bir adam,
Krk masalarnda, krk masalarnda.
Bir srn srklyor terlikler pr ptr
zbe sofalarnda, izbe sofalarnda.
Atyor szlarn plak duvarda nabz
ivi yaralarnda, ivi yaralarnda.
Duyuluyor zamann tahtay kemirdii
Tavan aralarnda, taran aralarnda.
Alayn inasz, sessiz can verenlere
Otel odalarnda, otel odalarnda...
(Kaldrmlar)
HIRS
Sen kaan bir yavru ceylansn dada,
Ben peine dm bir canavarm.
stersen dnyay ar imdada,
Yeryznde bir sen, bir de ben varm!
(Kaldrmlar)
HEYKEL
Yllar bir gzya olup da kaym
Bu eski heykelin yanaklarnda.
Yapraktan san yerlere yaym,
Sonbahar alyor ayaklarnda.
Szyor ufukta bir kzl yeri
i karanlkla dolu gzleri.
Alnnda akamn ince kederi,
Sessizliin sim dudaklarnda.
Yanan bir ktta nasl bir satr
Kaybolursa, akam onu karalar.
Artk o silinen bir htradr
Bu ssz bahenin uzaklarnda.
(Kaldrmlar)
TABUT
Tahtadan yaplm bir uzun kutu,
Ba taraf geni, ayak ucu dar,
akanlar bilir ki bu bo tabutu
Yann kendileri dolduracaklar.
Her yandan klen bir oda gibi
Duvarlar yanam, taran alalm.
Sanki bir ta bebek kutuda gibi
Hayalim iinde uzanm kalm.
Clz vcuduma tam grnse de
im bu dar yere slmaz diyor.
Geride kalanlar hep dvnse de
nsan birer birer gene giriyor.
lenler yeniden doarm, gerek
Tabut deildir bu, bir tahta kundak.
Bu ar hediye kime gidecek
aklr aklmaz stne kapak?
SANATKARIN LES
Tanrm diledi ki bir gn bu adam,
Gezdirsin boluu ense kknde,
Ve utu bandan birdenbire dam,
Gk bir atlan yard gnde.
Evet, her ey bende bir gizli dm;
Ne lm terleri dktm... nelerden..,
Dibi yok gklerden yeter rktm,
Yetiir ektiim mesafelerden.
Ufik bir tilkidir, kaak ve kurnaz.
Yollar bir yumaktr, uzun dolak.
Her gece ryam yazan sihirbaz.
Tutuyor nmde bir mavi k.
BU YAMUR...
Bu yamur., bu yamur., bu kldan ince,
pten yumuak yaan bu yamur.
Bu yamur., bu yamur., bir gn dinince
Aynalar yzm tanmaz olur.
Bu yamur kanm boan bir iplik,
Karnmda acsz yatan bir bak.
Bu yamur, yerde ta ve bende kemik
Dayandka isil isil yaacak.
Bu yamur., bu yamur., cinnetten stn;
Karanlk, kovulmaz dncelerden.
Cinlerin beynimde yapt dn
Sulardan seslerden ve gecelerden.
(Sonsuzluk Kervan)
Sat F a ik A b a siy a n ik
(1 9 0 6 -1 9 5 4 )
MD SEVME VAKT
plak heykeller yapmalym.
rlplak heykeller
Nefis ryalarnz iin
Ey nmden geen ak sakall kasketli,
Yrtk mintanndan adaleleri gzken
Dilenci
Sana nce
rlerin tadn
Aklarn tadn
Kitaplardan tattrmalym
Resimlerden duyulmalym, resimlerden...
u olan ocuuna bak
Fra sallyor
Kokmu manifaturacnn ayana
Drtyzbin tekliinden
On kuru verecek.
Seni satmam ocuum
Drtyzbin teklie,
Ne gzel kalarn var
Ne gzel bileklerin
Hele ne ellerin rar, ne ellerin.
Sylemeliyim,
Yok
Yok... meydanlarda barmahym.
Bu kk
Gllerin buram buram ttt
Anadolu ehri kahvesinde
Kiraz mevsiminin
Sevime vakti olduunu.
O VE BEN
Sana kouyorum bir vapurun iinden
lmemek, delirmemek iin...
Yaamak; btn dederden uzak
Yaamak...
BR ZAMANLAR
Baz akam stleri, oturur
Hikyeler yazardm,
Deh gibi!
Ben hikye yazarken
Kafamdaki insanlar
Bala karlard.
Kadnlar,
Kahve cezvelerini stan, mavi kl ispirto lambalarn
yakarlard
-Geceleyin, karanlkta, bir da bandaBir deirmenci;
Yzkoyun kapanrd uzun uykusuna.
Kyller gelirdi
Bakralaryla pazara
Yourt satmaya.
plak bir ocuk ayaklar avucumda idi
MARKULA DOUR
stemem eski ryalardaki kadn resimlerini:
Tombul ve beyaz.
Bana bir taze diin, yazn kumsalda kzarm
Ty altn bacan yeter
Ve tren yollannda tten lelerin...
Kn arap itiimiz kahvelerdeki
Boyal kadnlar ryas... bitsin.
e * #5
lh a m B ekir T ez
(1906-1984)
K LAF
Poliste adnuz sordular,
-Bileklerimize kelepe vurdularDedik ki biz oyuz
Dosyada knyemiz vardr.
Babamz Ahmet annemiz Fatma...
Vaktimiz yoktu evlenemedik
dedik;
Nfusta kaydmz bekrdr.
Ne avrat, evlat ne dnr...
Yirminci asrda her air
bizim gibi dnr.
erde kf ve nem
Demir parmaklk arkasnda ltlar!
-Ge dediler;
Araland kap, yrdk,
Eildi stnden adadk- duvar.
Sanak sanak
Yayordu gkten aydnlk
Yrdk...
Yer bizimle
gkler bizimle
Sular bizimle balad yrmee,
Yrdk
Demirkap, Ahrkap, Adliye.
Yrdk...
Bileklerimizde tel kelepe
Btn gece...
Yargta suumuzu sordular
-Bileklerimizde karakol mhr vurgularDedik ki ok
Dedik ki yok
GURBET
Deerli katmzadr..
Yazan Ptrgeli Hamzadr
Alan gurbette Abdlkerim..
Evvela mahsus selam eder
ki gzlerinden perim.
Elhamdlillah ki saz!
Drt nala kouyor zaman
Gnn birinde konuacaz.
Naslsnz?
Nasl Ahmet?
Hatrlyorum ki hrdk,
Tepelerde ykselen ay grrdk,
Bakracmz bakrdand ay gibi
Evlere taze st gtrrdk.
skambil oynardk alt kol,
Fasulye piirirdik elimizle;
Burnunu silerdik helal ocuklarn
kendi mendilimizle.
O ne yoldu gklere alan yol!
O ne tatl eydi mit!
Al be pasl kilit!
Bir vatan ki
lk lk
Akard arklar caddelerinde gibi.
Bir ratan ki
imdi
emberi pash
kaburga kemii krlm
Eski bir arap fs gibi.
Gurbetteyiz gurbet!
te byle yiit Ahmet,
te byle Abdlkerim!
Tekrar selam eder
ki gzlerinden perim.
Elhamdlillah ki saz;
Drt nala kouyor zaman
Yaknda bulaacaz
Dalarda ate yakan obanlar
Artk atom enerjisinde snr
Fildii parmaklarndan akar zamanlar
Milyonca ve milyonlarca asr
SABAHATTN A l
(1907-1948)
HAPSHANE ARKISI
V
Ban ne eilmesin
Aldrma gnl, aldrma
Aladn duyulmasn,
Aldrma gnl, aldrma
Darda deli dalgalar
Gelip duvarlar yalar;
Seni bu sesler oyalar,
Aldrma gnl, aldrma
Grmesen bile denizi,
Yukarya evir gz:
Deniz gibidir gkyz;
Aldrma gnl, aldrma
Dertlerin kalknca aha
Bir kfr yolla Allaha...
Grecek gnler var daha;
Aldrma gnl, aldrma
Kurun ata ata biter
Yollar gide gide biter;
Ceza yata yata biter;
Aldrma gnl, aldrma
1933 (Dalar ve Rzgr)
A sa f H let elebi
(1907-1958)
MISRI KADM
acaba ot gibi yerden mi bittim
acaba denizlerde mi ardm
ve zaman nasl unutmaktaym
zaman unutulunca msn kadm yaanabiliyor
kendimi unutunca seni yasyorum
yaamak
bu n yasamaktr
ammon rhotep
veya tafhit
kim olduunu bilmek istemiyorum
yalnz etrafndan nefes almalym
dut bu aru nnek pahper
kama pet kama t
msr metinlerinde okuduum cmleler
seninle okuduklarmsa bsbtn baka eylerdi
seninle bir bahedeyiz geliyor bana
orada hem var hem yok gibiyim
daha dorusu btn bir bahe oluyorum
insanlmdan karak
kama pet
kama t
(Om Mam Padtne Hum)
KUNLA
vakit geldi kunla
hanyay greli ok oldu
tam krk ylda seni buldum kunla
KORKUYORUM
etli dudaklarn var
yiyecek beni
korkuyorum
pitekantropum
diim
hayvanm
birbirine yakn gzlerinden
uzun
ve yuvarlak
scak
karnndan
MARYYA
Preguntias que significa
Saudade; voute dizer
Saudade e tudo o que fica
Depois te tudo m arref
M aria Barbas
in kadar uzaklardan
can kadar yakndan
sen bir masal kzsn
dn
inden gelmitin
bu gn
lizboadan
C ev d et K udret
(1907-1998)
TOPRAA BALI
Ne umay bilirim, ne gkten haberdarm,
Bir kar bile fazla ykselemem yerimden:
Topraa basmak iin yaplm ayaklarm.
Bir kar bile fazla ykselemem yerimden,
Hasrede byk, geni semalara bakarm:
Toprak beni daima eker eteklerimden...
(Mtarekeden Sonrakiler)
YEDKULEDE AKAM
Gne vurdu ban bir kale kemerine!
Kular yine bu akam surlara otursunlar.
Baksnlar u kocaman mahalle zerine...
Kzl bir aydnlkta arp kald bunlar:
Ufak sakslar gibi grnyor uzaktan,
Pencere camlarnda kurutulan sabunlar...
Mademki ayni yk sryecek her zaman:
Ne kar, evirdii dolabn kenarnda
u bostan beygirinin gzn balamaktan?..
Akam Yedikulenin gezer sokaklarnda:
Kzl bir erit gibi yollarn ucu yand,
Gne, yard ban bir kala duvarnda..
Bostan korkuluklar sanki bir kahramand,
Kulara bahsederken byk tasavvurundan!
Sular olduu yerde bir defa halkaland:
Akam, att kendini Yedikule surundan...
(Mtarekeden Sonrakiler)
AKAM VE DEVELER
Byle yaln dalarda sessiz dolaanlar kim?
Kyler, ufka dizilen tozlanm birer resim;
Yollar, kyleri saran eskimi ereveler...
Sesler kmadan sner pasl ngraklarda...
Yass tabanlarn srkler bir kenarda
Boynu ksa develer, boynu uzun develer.
Gnle birlikte erir uyuklayan mor dalar;
Ekilmemi tarlalar, al bitiren balar,
Dker her kalbe krk bir lambann isini...
Admlar derinleir renklerin vedamda.
Bir dua okur gibi gezdirir dudanda
Deveci, trksn, yolcu, sevgilisini...
(Balangcndan Bugne Trk iiri)
YOLCULUK
Bir yaz gn, odamda kaparken bavulumu,
ekecek koltuumun parmaklan kolumu
Her zamanki sesiyle bana: Otur diyecek.
Btn k geceleri duyduum Iaflariyle,
plak bir kadm gibi, beyaz araflariyle
Beni uyutmak iin yatam esneyecek.
Yolda, admlarm aracak geriye,
Aralk kalan kapm belki dnerim diye
Penceremde buudan bir damla ya donacak.
B eh e t K em al alar
(1908-1969)
ANKIRIDA AKAM
Soluyup kesik kesik
Rengi yklenir ker
Kervandr an eksik
ankr'da tepeler.
Bir garipe i olur
Meyva dalda ku olur
Yamalar nak olur
Benek olur bereler.
Kaya bile imdi tl
Diken de bir eit gl
Dnyaya kskn gnl
Kapsn aralar.
Iklar ipek olur
Yapraklar iek olur
allar petek olur
Dolar kuru dereler.
Ana evlendir bizi
Bak renk renk, dizi dizi
Dallar asm ehizi
Tamamlanm treler.
rperen bahelerde
Bir ikidir keder de
Gkte kanar gider de
Gnldeki yaralar.
Evler hisar kesilir
Yabanlar yr kesilir
Ayvalar nar kesilir
arap olur ralar.
K SES
Dardan herkes: - Grmemi ol, savu..
imden bir ses: - Konu! Konu! Konu!
Dardan herkes: - Byle uslu, yava..
imden bir ses: - Sava! Sava! Sava!
Dardan herkes: - Tkrnda iin..
imden bir ses: - Dn! Dn!. Dn!
Dardan herkes: - Bugne uy, bann..
imden bir ses: - Yann!. Yarn!. Yarn!.
Y a a r N a b N ayir
(1908-1981)
SONBAHAR
Altn rengi gzleri yanan bir semaverdi,
Ilk bir ay kokusu akard salarndan.
Yanmann lezzetini onda hissettim bir an
Ve yazn sevgisini bana nce o verdi.
Yaz gibi iri olgun meyvalar severdi,
Bir ocuk gibi endi ve glerdi her zaman
Bir mevsim gzlerinden iime doldu cihan
Ve gzel yaz gnleri ne abuk geiverdi.
Artk donuk bir cam var mavi gkler yerinde.
Gnei benden alan o scak baklardr,
Ve yaz o gtrd mutiak beraberinde.
En gzel ryalarn bile bir sonu vardr:
Bir bahar rzgrndan alarak bir sabah hz
Mevsimlerin mrn yaamt akmz.
Onu imdi kaybettim ve imdi sonbahardr.
(Balangcndan Bugne Trk iiri)
M u st a fa S e y it S u t v en
(1908-1969)
SUTVEN
Bir kayadan duman duman
On yedi metre adayan
Da kokusuyla ykl su.
Bolua firlaymca, sa
Dt yerde kula
Mavi su, ak kpkl su.
irin elindesin bugn
Eski masallarn btn
Canlanacak birer birer.
Akhallar da bir zaman
ir, ilhe, kahraman,
irini burda itiler.
Hepsi tapard rengine,
Rastlamamt dengine,
Hibiri, mor Tesalyada.
yle fsunludur bu yer
irine borludur Homer
nk enindir lyada.
Eski, uzun zamanlarn
T gibi kahramanlarn
Trksdr sesin henz.
Dada hayat uyandran
Talan duygulandran
Bir son ilahesin henz.
SON KUMA
Grmedim ilham atn,
Ben bu r sanatm
Bir deli kzdan okudum.
Sanat retti bana:
Ben de bu tezgahtan ona
Trl kumalar dokudum.
Alt buuk yl emeim;
Gnlm, elim gzbebeim
Eskidi srtnda btn.
Tam gz doldurduu gn,
Sevgiden alm gibi hz
Anszn evlendi o kz.
stedim nler salacak,
Bir yaman mekli duvak
rmek o ruhum geline.
B-T DENZALTISI
Henz bir bala bile arpp ldremeden
Yedii torpille denizin dibine
Uzand zaman
Kaptan emretti:
Vatan yolunda,
Disiplin zre
lme hazrlandlar.
Vatana can vermekten
Gurur duymak iin tekrar emir aldlar.
Ve marur olmaa hazrlandlar.
Ne zaman ki aka bitti
Oksijen bitti
Damarlardan hemoglobin ayan ekti
Herey silindi gzlerden,
Cann azizlii
Cann tad,
Cann bir tanelii
Arasnda lp gittiler.
(Btn iirleri)
YRMBRNC YZYILIN
NSANLARINA RLER
I
Bir Eyp sabryla bekledim
Sabah olmayan gecelerde.
Gl dallan yerine demir ubuklar vard
Mnzev-mnzev pencerelerde.
Dn uzun yl boyunca
Darda koskoca bir doa
Batan karan kokulanyla
doldurdu yollan.
Her bahar gn kaplannda
arklar okudu tarla kulan.
Apak bulutlar geti habersiz
Aldmdan, airliimden,
Bahar yamurlan bensiz yad
Ebemkua a bensiz.
Bir Eyp sabnyla bekledim
Gbreliinde gnlerimin,
nsanlar olmad farknda
En kk hnerimin.
Ne de bir kimsenin oldu haberi
varlmla yokluumdan.
Yalnz, bir bahar sabahna benzeyen ocukluumdan
Ebemkuaklan gelirdi
elendirmek iin beni,
inde nlplak imdiim dereler
Sylerken kulamn dibinde ninni
Bir bahar sabah gibi gzel ocukluumun
Krk beiine bam koyar
Uyanmadan gnlerce uyurdum.
MAPUSANEDEN AK SONNETLER
Sonnet II
Anarm Yeilrma aklma dtke sen
O misket elmalanyle ykl bahelerde
Ak yzn, kumral san, apak elbisen
Alp grnr sisler iinde perde perde.
Yrrken kydaki ince patikada
Yzerdi durgun suda nilfer gibi glgen.
Ben, bir dal altnda gizli kar yakada
Geip giderdin anan, kardelerinle sen.
Kefettin mi d kurmay sen o anda?
Dnerken bir yn elma iei kucanda.
En aa bencileyin dalgn grnrdn.
Yeil altlariyle akarken Yeilrmak
Gelirdi tutsan gibi iimden haykrmak,
Sense akarsu gibi, rzgr gibi hrdn.
(zgrlk Trks)
ON BRNC SONNET
Kendimi varisi sanrdm iir imparatorluunun
Belki de bu yzden mrm boyunca srgnlerde gezdim.
imdeki altn yeleli arslan grmeseydi kanun
Bir canavar gibi gurbet gurbet byle srlmezdim.
Gzel bir Trkiye hayali ve mudu insanlar
Oturdu yazamadm iirlerime boydan boya.
Katakomplardan kalkan dncelerin dkt kanlar
ald en uysal dnceme bir kanl boya.
Dikildi karma demirden yumruuyla felek
Yol verdi birer birer gesin diye ccelere
Srd beni tandan altn yaplmayan gecelere.
Beni demir kazklara balarken srgnler
Ve geip giderken kaplumbaa gibi gnler
Brp dururdu danalar gibi salhanede gerek!
(Gecekondumdan iirler)
HALKIM
Trkiyelim, trkm, benim garip halkm,
Her zaman grmek istedim seni
mutlular mutlusu,
Bu dnya gzeli yurdumda
Sra dalar gibi felaketler
sana kurduka pusu
Aulu dizelerle dolup tat arkm.
Ulusun dkt gzyann
Ausu mermeri deler de geer.
Kanlar geer damar damar mermerden,
O, isterse canlanp yrr mermer.
Meyhanelerde ien airlerin
Elbette, saygya deer tasalan.
Syle, yalnzlklanndan baka hangi glgenin
Arl alunda atrdar masalan?
Szck sultanlar
gnllerinin harem dairesinde
unutur giderler
ulusul kayguyu, tela.
Gzel halkm,
Senden bir tek alk beklemeden
Salt senin iin alad durdu krk yl
binlerce arkm.
Bitirdim nice dert okulunu,
Yalnz, ununla nebilirim
Bir gn iime ihanet etmedim
Bir gn ihanet etmedim insana.
Bin bir yerinden vurulmu yreimi
Ah, anlatabilsem bir gn sana.
(Kavga iirleri)
NSANIN KAHPES
insanolunun kahpesi,
Ne arslana, ne kaplana benzer,
insanolunun kahpesi,
lk bakta sana bana benzer.
nsanolunun kahpesi,
Arslandan, kaplandan yrtc.
nsanolunun kahpesi,
Her yanda hakl, her ite hakl,
Hem de grltc, partc.
Onca sfrdr
Doann her gzel yaratt,
Ya da sanatnn her gzel dedii,
Dana beynini beenmez
nsan beynidir yedii.
A h m e t M u h ip D ranas
( 1909 - 1980 )
SELAM
Uuuyor, duran bir nn havasnda
Iktan kulan bir akam seherinin;
Gndzn geceyle buluan noktasnda
Yaklayor musiksi eteklerinin
Ve sanki ufkuma batanbaa gl rengi
Kanatlann amada bir altn devir.
Bahyor mrn ve lmn gzellii,
Syleyecek imdi zaferlerini iir;
Selam, sonsuzluun aydnhk bahesinden
Selam, senelerce, senelerce evvele,
Hatras kalbe klarla dklen
En sevgiliye, en iyiye, en gzele.
Gemi bir zaman kalbim bulmak zredir,
Tamamlanacaktr yanm kalm ryalar;
Ey hafza! cmert memenden beni emzir,
Zengin renklerini ufkuma dk, ey bahar!
Uzattmz bu tas dolduracak m
Yine bol sularla akarak o emeler?
Yoksa, hi bulunmayacak kadar uzak m
Dudaktan plerle dolu geceler?
Ey, pembe akamlann karasevdalan!
Gzelliklerine doyulmam zamanlar!
Ergen yastnn ateten ryalan!
Ey, saf kalbimizde domu ve lm anlar!..
Hatras kalbe klarla dklen
En gzele, en iyiye, en sevgiliye
Selam, sonsuzluun aydnlk bahesinden,
Selam, senelerce, senelerce teye...
(iirler)
SERENAD
Yeil pencerenden bir gl at bana,
Iklarla dolsun kalbimin ii.
Geldim ite mevsim gibi kapma
Gzlerimde bulut, salarmda i.
Alan bir glsn sen yaprak yaprak,
Ben akmla bahar getirdim sana;
Tozlu yollarndan getiim uzak
klimden arklar getirdim sana.
effaf damlalarla titreyen, ar
Koncann alnda bklm her sak.
Seninin dallardan szlen tr,
Seninin karanfil, yasemin, zambak...
Bir ku sesi gelir dudaklarndan;
Gzlerin, gnlmde aan nergisler.
Den plerdir dudaklarndan
Mor akasyalarda rperen seher.
Pencerenden bir gl attn zaman
Ikla dolacak kalbimin ii.
Geiyorum mevsim gibi kapndan
Gzlerimde bulut, salarmda i.
(iirler)
OLVDO
Hoyrattr bu akamstler daima.
Gn saltanatyla gitti mi bir defa
Yalnzlmzla doldurup her yeri
Bir renk l iinde bahemizden,
Bir el karmaya balar bohamzdan
Lavanta iei kokan kederleri;
Hoyrattr bu akamstler daima.
KPK
Oyun bitti ve her ey yerini buldu.
Akamla ebedi kzlar anne oldu.
Aynalara bakma, aynalar fenalk;
Denizi, sonsuz olan dn artk.
Bir gn beni hatrlayabilirsin ancak,
Gzelsen soyabilirsin rlplak;
Oradaym hep ben, orada, derinde,
Gemilerin ihtiyar kpklerinde.
(iirler)
KAR
Kardr yaan stmze geceden,
Yamurlu, karanlk bir dnceden,
Ormann uultusuyla birlikte
Ve drtnala, dmdz bir mavilikte
Kar yayor stmze, inceden.
Sesin nerde kald, her gnk sesin,
Unutulmu gzel arklar iin
Bu kar gecesinde uzaktan, yoldan,
Rzgr gibi t eski Anadoludan
Sesin nerde kald? Kar iindesin!
YAMUR, GL VE ELLER
Yel yapraklarm savurur,
Drt yanm yamurla rtl;
Gz vaktim gerek ya, ne yamur!
Kafamda hep bir uykusuzluk
Ve masamda bir dler gl,
Gecenin iinde, soyunuk.
Ve bir dnce arasnda
Ellerim; beyaz, bo ve bencil,
Bu gl'le gece arasnda.
Kopmu gidiyor dallarmdan...
Hayr, bamdan yana deil
Uykusuzluum, ellerimden.
(iirler)
FAHRYE ABLA
Hara keskin bir kmr kokusuyla dolar,
Kapanrd daha gn batmadan kaplar.
Bu, afyon ruhu gibi baygn mahalleden,
Hayalimde tek izgi bir sen kalmsn, sen!
Hlyasndaki geni aydnla glen
Gzlerin, dilerin ve ak pak gerdannla
Ne gzel komumuzdun sen, Fahriye abla!
Eviniz kutu gibi kck bir evdi,
Sarmaklarla balkonu rtk bir evdi;
Gnein batmasna yakn saaderde
Ykanrd glgesi kuytu bir derede.
Yaz, k yeil saks tr pencerede;
Bahende akasyalar aard baharla
Ne irin komumuzdun sen, Fahriye abla!
nce upuzun, sonra kesik san vard;
Tenin budays, boyun bir baak kadard.
ini gcklard btn erkeklerin
Altn bileziklerle dolu bileklerin.
Alrd rzgrda ksa eteklerin;
Ak sak arklar sylerdin en fazla.
Ne apkn komumuzdun sen, Fahriye abla!
Gnl verdin derlerdi o delikanlya,
En sonunda varmsn bir ErzincanlIya.
Bilmem imdi hl bu ilk kocanda msn,
Hl dalan karl Erzincanda msn?
Brak, gemi gnleri gnlm haurlasm;
Htrada kalan ey deimez zamanla.
Ne vefal komumuzdun sen, Fahriye abla!
(iirler)
BYK OLSUN
Ben byk arklar severim; byk olsun,
Deniz gibi, gkyz gibi her ey ve mahzun.
Seviyorsam seni ak lmszdr gnlmce,
Aksam kadnm deil tanrasn, ece.
Denizler yolculua anr durur da beni
Gitmem dnerek geri dneceim gn.
Ben byk rzgrlar severim; byk olsun
Akm da, zlemim de hepsi, her ey ve mahzun.
nsan bir yannca Kerem misali yanmal,
Uykudan bile maher gnnde uyanmal.
(iirler)
ATLIKARINCA
Ne ektik byle glnceyedek
Eh, eniz ite hep bu dnde!
Karm en bir deliler evinde,
Yirmisindeki hemirem Vanda,
Babam tahta tezghnn stnde,
Ben bir hayal aUnn srtnda
Ve anam mahzun... lnceyedek.
(iirler)
EHRN STNDEN GEEN BULUTLAR
Bakp imreniyorum aknna
ehrin stnden geen bulutlarn.
Belki gidiyorlardr yaknma
Ryamz kuatan hudutlarn.
Evler, aalar, sular, ben ve bu an
Sanki bulutlarla bir, akyoruz;
Onlarn hevesine uyaraktan
Cenup ufuklarna bakyoruz.
AYAKLAR
lm o, ayr dm srden,
Ayaklan darda rtden.
lm herkes gibi len insan,
Yalnz ayaklar kalm yaayan.
Ardndan lme den ban
ki karde bakakalm akn.
Burada anszn susup kalm,
Koyunlan babo brakm.
Der ki, bu ayaklan grenler,
Bam deilmi dnen meer,
Ayaklarm, az gide uz gide,
Ayaklarm, mider peinde!
Yolcu lm; ite ayaklar hr!
Yolcu lm; ayaklar dnr...
(iirler)
MAAR DAI
Bir kuluk vaktiydi, bahard.
Yollarda iek dere dere
Kii, Maar Dana vard,
Bakt doruundan dzlere.
Gz alan bir gne doard
Gkegelin gibi Ar'dan.
Ve iki yce dan ard
Kzl bir lleydi Tanndan.
iimde sanki sen esersin
Tanrm! Garip kii ku ola,
Seni bir yerde bulmak iin
Kendini dadan aa sala.
Sen bu doyulmaz evrendesin;
Ama nerdesin? Hangi pnar
Banda hangi ormandasn?
Nerde bahenden uan kular?
Boluklarda seni aryor
Da bir yanda, kii bir yanda:
Bir yaral hayvan baryor
Senden ayr den insanda.
{iirler)
DARAACI
Ve gnlerden bir gn, bir sabah erken
Kuluk vaktinde, blbller terken
Kentin meydannda bir daraac.
Sallanyor bolukta bir yabana.
Geiyor sabahn yolu alnndan
Ve yaln ayaklan gecede...
(Yeni yollarn m dnmede
Bu ayaklar?., son durana kadar
Ne uysal yrmtr bu ayaklar!)
YAMA
mit Yaara
Boazn kysnda, aydnlk
Pencerelerde her bulutun yolu
Bir mevsim, seninle babaa kaldk,
Yaadkd bir zaman stanbul'u.
Akan suda ku gibi gemilerde
Eski evler ve tenha sokaklarla,
ark gibilerle, d gibilerle
Sarma dola... Olmaz gibi bir dnya.
Muduluklar ehri bir stanbuldu,
rler, bulumalar, aklar... imdi
Akam olan bir gn gibi son buldu;
Ne iir kald, ne ak, ne beklenti.
T gibi minareleriyle, kendi
Kendisinde gzel, tek, yce, kutlu
Bir lmszlkler, zaferler kenti
Bu gn yenilgilerle, yasla dolu.
BRAZ DAHA
Yalandm; gneim batyor. Gece
Yaklamada sinsi, sessiz ve sonsuz.
Biliyorum; her eysiz, sensiz, bensiz
Yiteceim, karanlklar iinde.
Biraz daha her eyle har neir,
Biraz daha kendimle bilimemiz,
Biraz daha seninle ba baa, bir...
Biraz daha gk, biraz daha deniz.
(iirler)
H m t M a c t S e l e k l e r
(1909-1974)
SULH
te gn, darda serpilen k
Den ses, solan yz ve birka say...
Yzn pene pene, san dank,
Beyaz rtsyle kurdum masay.
"Sofira hazr! Hava dalgal hk,
Sesi andryor gergin bir yay.
Ve sen ok gzelsin sevgilim, artk
Sildim bamdaki gnlk tasay.
Bu anda uzakta, daha uzakta,
Evde, su banda yahut sokakta
Konuan, sevien ve hkran var,
Onlarn da kalbi byle vurmakta,
Onlar da seviyor ve bekliyorlar
Ne zaman gelecek diye ilkbahar...
(Dnden Btgne iirler)
SEBL VE GVERCNLER
zlen bir demetten indiler birer birer,
Brak, yorgun balan bu talarda uyusun.
Tutumu ruhlarna bir damla gzya sun,
Bir sebile dkld bembeyaz gvercinler...
Nihayetsiz llerin stnden hep beraber
Geerken bulmadlar ne bir ot ne bir yosun,
rkmeden su isinler yavaa, susun, susun!
Bir sebile dkld bembeyaz gvercinler...
En son arklarn datarak rzgra,
Beyaz boyunlann uzattlar taslara...
Bir damla suya hasret gideceklermi meer.
imdi bombo sebilden selviler bir ey sorar,
Hatrlatr uzyan dem ekileri rzgr,
Mermer basamaklarda uuur beyaz tyler.
{Geen Zaman) 1928
KANAT
Ey bulutlan uuan gk,
Kokusunu duyduum bahar,
Ey gzlerden sakl tabiat.
Beklemek neye yarar? - Rzgr,
Mesafeleri iime dk!
Gideyim brak beni hayat,
Gideyim... Tren, gemi, kanat...
AHRET
Bir garip dnyada ben yadrgadm yerimi.
Yllardan sonra gir gn, grp ektiklerimi,
Tanrm bir meleine emredecek: Yetiir!
Gzlerimi o saat sessiz kapyacam.
Beni bekliyedursun bir kenarda yatam;
Btn yorgunluumu alacak bir teneir.
Bir yk atm gibi iimde bir hafiflik,
Oraya gemek iin aacam bir eik,
Bir lhza tutacam bana uzanan eli.
Bir el gzlerimdeki perdeyi syracak.
Onlar bulacam... Ve annem aracak:
"Olum! Ne kadar da bym ben grmeyeli.
(Geen Zaman) 1938
BEYAZ
Bir bademin altna, yorgun, oturmak biraz,
Ayn ayr seyretmek iek am her dal,
Artk btn renklerden, artk uzaklamal:
Beyaz ite, aylardr gzmde tten beyaz.
K bitti... Uzaklarda ilk mier gibi yaz,
Duyuyorum bu sabah, k iimden kal,
iimin drt duvar bembeyaz badanal,
Ah, sade nefes almak, gsme dolan bu haz...
Bir ku tecek imdi... Harada bir durgunluk,
Mermeriyle konuan ak kalm bir musluk,
Beyaz ieklerini tektk dren kiraz.
Bahar pnarlarndan iime damlyan su,
Bembeyaz ieklerin slak, temiz kokusu,
K bitti... Uzaklarda ilk mitler gibi yaz...
OCUK GLLER
ocuk glleri... lk gller, tad, gevrek...
Dile gelir gibiyken etrafta btn eya,
Duvarlarda resimler, saksda aan iek.
Pencerenin iine kular gelmiken renk renk
Glmek... Sabah, gnee; akam, damdaki aya,
K, daha bir sevinken, kar tanesi: kelebek.
Glmek, glen anneye, eve dnen babaya;
Yaamak, daha tad, daha gzelken dnya.
STANBUL
Seni gryorum yine stanbul,
Gzlerimle kucaklar gibi, uzaktan.
Minare minare, ev ev,
Yol, meydan.
NEFES ALMAK
Nefes almak, iten ie, derin derin,
Taze, lk, serin,
Duymak havay bannda.
Nefes almak, her sabah uyank,
Aaran gne penceren ak,
Bir aa glgesinde, bir su kenarnda.
stnde gkyz, ufuklara kar,
Senin her yer: Caddeler, meydanlar, ar...
Kardeim, nefes alyorsun ya!
Koklar gibi mavilii, rzgr per gibi,
Anann sdn emer gibi,
Kana kana, doya doya...
Nefes almak, kolunda bir sevgili,
Krlarda, btn bir pazar tatili.
Bahar, yaz, k.
Nefes almak, akam, i bitince,
oluk ocuunla artk btn gece,
Nefesin nefeslerine karm.
Yatakta rahat, unutmu, uykulu,
Yannda karma uzatp bir kolu,
Nefes almak.
O dolup boalan gse...
Uyumak, sevmek nefes nefese,
Kalkp adm atmak, tutup slk almak
DLEK
Mesut olmu grmek isterdim hepinizi.
Her bahar gnnde, dertliyi, mitsizi.
Terfi etmi memur, snf gemi renci,
Kadn, erkei, yals, genci,
Bir bayram sevinciyle, kol kola, sokaklarda.
Su balarnda, aa altlarnda, parklarda,
Sevgililer, ba baa, muratlarna ermi.
ocuklar, el ele, bir halka oluvermi.
Grmek isterdim camlardan, odalarda oturmu,
Radyoyu am, kk sofray kurmu.
Yol, meydan, dere, tepe, da, bayr, kr...
Vapurlar, limanlarda, yola kmaya hazr.
Gazinolar, plajlar, sinemalar ak.
Her dilden bir ark, her dudakta bir slk.
Ne yoksul ahi, ne dul hkr, ne hasta iniltisi,
Mesut olmu grmek isterdim hepinizi!..
(Nefes Almak) 1954
KM BLR
lk yamur damlas dt
Kuru yapraklarna gzn.
Ardnda k kyamet,
Dert, hzn.
Alnyazs hepsi... Ksmet...
Ha yaz ha k geceyle gndzn,
Kim bilir ka gn kald
mrmzn?
(Nefes Almak) 1956
DMDE
Dmde grdm Cahiti:
Banka gibi bir yer,
Ayn servise verilmiiz
Yolumu gzler.
Bakm ki, toplam memurlarm
Nutuk ekmede efimiz
El edip geecektim yerime
Sessiz.
Cahit bu, dayanamad boynuma atld.
Gzyalarn duydum yzmde bir ara.
O dmde alad,
Bense uyandktan sonra.
C a h t S itki T aranci
(1910-1956)
GN EKSLMESN PENCEREMDEN
Ne doan gne hkmm geer,
Ne halden anlyan bulunur;
Ah aklmdan lmm geer;
Sonra bu ku, bu bahe, bu nur.
Ve gnl Tanrsna der ki;
- Pervam yok verdiin elemden;
H er m ihnet kabulm, yeter ki
Gn eksilmesin penceremden!
(OttuBes Ya)
KULAK VER K...
Kulak ver ki havasnda bahemizin,
Gk maviliinden, dal yeilliinden
Bir trk sylenmede kendiliinden;
Nasl dinlersen yle, en veya hazin.
Kulak ver, dolaan ruhumuzu tel tel;
Dallardaki tomurcuklan rperten
Bir trk sylenmede kendiliinden;
Dinledike mrm artar, yle gzel!
KORKTUUM EY
Gn ekildi pencerelerden;
Aynalar batan baa tenha.
Ses gelmez oldu bahelerden;
Gk kubbesi dnd siyaha.
AIRDIM KALDIM
ardm kaldm nasl atsam adm;
Gn kasvet gece kasvet.
Bulutlar, sisler iinde bunaldm;
Gk mavisine hasret.
YLE DALMIIM K
yie dalmm ki bu akam stii,
Komu arsadr gzmde gkyz.
Ben dnyadan bihaber bir ocuum;
Kayp zpzplarm aryorum.
Koun ocuklar, koun komu kzlar,
Avularma smyor yldzlar.
(Otuz Be Ya)
BR LNN AZINDAN
Kabrime iek getirenlere glerim;
Gafil kiilermi u insanlar vesselam;
Bilmezler ki bu kabirle yoktur alkam;
Ben o ieklerdeyim, ben o ieklerim.
(Otuz Be Ya)
PAYDOS
Paydos bundan byle lgnlklara;
Sert konumaa balad aynalar.
Yetitir kotum akn pei sra;
Bitirdi beni bu iki, bu kumar.
Ne saklyaym gaflet ettiimi?
Elimle batrmm genliimi;
Binip bineceim en gzel gemi!
Aldn geri vermez dalgalar.
Meyhaneler, sabah kahveleri,
Cmle e dost, air, ressam, serseri,
Artk cmbte yoksam geceleri,
Sanmayn tarafmdan ihanet var.
GARP K
Bu akam ilk olarak aladm,
Bekr odamn penceresinde.
Hani ev bark? Hani oluk ocuk?
Ne geti elime bu hayatn
Meyhanesinde, kerhanesinde?
Yatam her gece byle souk.
Saadet bu mrn neresinde?
(Otuz Be Ya)
HAYAL ETTM EY
Beiktahm iin
Gk mavi mavi glmsyordu,
Yeil yeil dallar arasndan.
Altn sesi birden bire sordu:
Ne haber eski ak yarasndan!
Kapand, dedim, bitti karanlk;
Vuslatla sona erdi o ile;
Bu huzur elalesi aydnlk
Yeni bir adr balar seninle;"
Mevsim bahar devam bir yazd;
Okamak devresindeydi rzgr;
Yukarda bulutlar bembeyaz,
Gelinlik elbisesi buludar.
Nihayet bahtiyar bamz
Bir yasta attmz gnden,
Akn hayata verdii hazz
Neden sonra tattmz gnden,
OTUZ BE YA R
Ya otuz bei yolun yans eder.
Dante gibi ortasmdayz mrn.
Delikanl amzdaki cevher,
Yalvarmak, yakarmak nafile bugn,
Gznn yama bakmadan gider.
akaklarma kar m yad ne rar?
Benim mi Allahm bu izgili yz?
Ya gzler altndaki m or halkalar?
Neden byle dman grnrsnz;
Yllar yl dost bildiim aynalar?
Zamanla nasl deiiyor insani
Hangi resmime baksam ben deilim:
Nerde o gnler, o evk, o heyecan?
Bu gler yzl adam ben deilim;
Yalandr kaygsz olduum yalan.
Hayal meyal eylerden ilk akmz;
Htras bile yabanc gelir.
Hayata beraber baladmz
Dostlarla da yollar aynld bir bir;
Gittike artyor yalnzlmz
Gkyznn baka rengi de varm!
Ge farkettim tan sert olduunu.
Su insan boar, ate yakarm!
Her doan gnn bir dert olduunu,
nsan bu yaa gelince anlarm.
MEMLEKET
Bir yanda Anadolu bir yanda Rumelidir
Hepsi bizden yolcusu olsun hancs olsun
Efkr ettiimiz ey memleketin hlidir
Sanmam hemehrim sanmam bundan acs olsun
Kylmz efendimiz tarlasnda perian
iimiz kardeimiz kavgasnda perian
Anam bacmdr baht karsnda perian
Hemen Allah cmlemizin yardmcs olsun
(Dten Gzel)
EDA
Neyleyim seni kartpostal manzara
Rzgrn yok o yerin havasndan
Uuldamak yarar ormanlara
Denizin gzellii dalgasndan
Geyik dadan daa atlarken gzel
Nar dalnda di di adarken gzel
Kestane mangalda patlarken gzel
Kiilik gzelliin esasndan
Beni saran ey suyun akdr
Yemi ykl dallarn sarkdr
Anann ocuuna bakdr
Sevdiimin geilmez edsndan
(Dten Gzel)
KORKUN GZEL
Bu el titremesi kadeh tutarken
Bu yata nasl koyuyor insana
Orhan gibi vaktinde gitmek varken
Deer mi oyalanmana
BR EY
I
Bir ey ki hava gibi ekmek gibi su gibi
Lazm insana lazm onsuz yaanlmyor
Ana baba gibi dost gibi yavuklu gibi
Kalp titremeden gz yaarmadan anlmyor
Bir ey ki gznzde memleket kadar aziz
Ak ettiimiz kendimize dert ettiimiz
Adm ocuklarmza bellettiimiz
Bir ey ki artk hasretine dayanlmyor
n
Bir ey daha var yrekler acs
Utandrr insan dndrr
ylesine baka bir kalp ans
Alr beni ta Bursaya gtrr
Yeil Bursada konuk bir garip ku
Otur denmi oracakt oturmu
Ta yreinden bir trk tutturmu
Ne gzel ey dnyada hr olmak hr
Benerci Jokond Varan Bedrettin
Hey kahpe felek ne oyunlar ettin
En yavuz evlad bu memlektin
Nzm abey hapislerde rr
Yaprak, 1-5-1950 (Btn iirleri, 1983)
R ifat lgaz
(1911-1993)
CENAZE
Omuzlannca tabutun
lk defa kurtuldu ayaklarn topraktan
Muhteem oldu medreseden kn
Dikildiler yol stne
Bir dilim ekmei ok grenler
Yzne bakmyanlar salnda
Bir selmla dediler btn borlarn
zlme gelmiyor diye elenkler peinden
Mevsimsiz oldu lmn
Ne olurdu bir k daha bekleseydin
Bahar gelir iekler aard
lmn kimseyi sevindirmedi
Atsz arabasz kalkt cenazen
Alak gnll adamdn
Herkesten uzak yaadn
Cami avlusunda
lmn de grltsz olsun
1940-1943 (UzakDeit)
ALM
Kasnandan frlayan kaya
Kaptrdn m kolunu Aliim
Daha dn le paydosundan nce
Zilelinin gitti ayaklan
Yazld onun raporuna
hmalden
UYUSUN DA BYSN
Tketme nefesimi mavi kzm
Bildiin Trke kt gelir masallarma
Szden sazdan anlamazsn
Kutan yapraktan haberin yok
Biz yallar neler de bilmeyiz
Hele sen belle dilimizi
Biliriz de gzel laf etmesini
ekiniriz konumaktan
Yazmasn bilir yazamayz
zme beni yum gzlerini
Uyutacak ninnilerim yok
Trkler mi istersin benden
Yank memleket trkleri
Ne arasn bende o ses
Islkla sylenir marlar m istersin
Bunlar size gelmez
Uykusunu karr ocuklarn
Sana hazr ninniler sylesem
Baheye kurdum desem salncak
nanr msn
Syleniyor krsden
Temiz havada ak havada
Gne altnda deil
Beiktal sandalcda gzlerim
Dverdi krl ba nne
Tam yedi yl su ilemi demek
Kart yz Rzanm
Anasnn almteri dkt bostana
Korkuluk ta olamaz artk
Vaktinde yiyeceksiniz diyor krsden
Hem de eitli yiyeceksiniz
Tad eksik olmasn sofranzdan
Otuz sekiz atete Selim Efendinin
Alverdi itah yutkunuyor
Derken unutuverdi biare
Sk sk tuttuu ksiir
Boulurcasma ksryor
Bize yklyor suu ak gmleklim
H ar vurup harman savurdunuz salnz
Ge vakitlere kadar oturdunuz itiniz
Kiminiz pokerde kiminiz barda
Sorumuz var ak gmlekli hekimden
Beykozlu ha doruldu ha dorulacak
Ttn deposundan Ali kmldanyor
Kauuk kaynaks Osman
HaUrlad buhar kazanm
Hayr kimse bir ey soracak deil
Geirmiiz sorunun srasn
Soluk ald ak gmlekli hekim
Sonunu tatlya balyacak
Hepiniz kurtulacaksnz ocuklar
Dneceksiniz kanl canl evinize
Genleriniz asker olacak
Doacak nurtopu yavrularnz
Kiminiz tarlasna dnecek
Kiminiz tezghna
BU DA BR ZGRLK RDR
1944 yhndasn yanlsn yok
Ku girdiin Temmuz ortasndasm
Emirle de olsa ald ya
te dem ir kaplar ardna kadar
Dardasn
Tepende ne zamandr unuttuun gne
Liman bildiin gibi yerli yerinde
Hazr Karadeniz seferine u vapur
u mavna Haliten geliyor
Poyrazdr bir utan bir uca esen
ekebilirsin cierlerine
Bu ses firen gcrtsdr
Durdu Beikta tramvay durakta
Gidemezsin elinde deil
Emrindesin insan hie sayanlarn
Bir liseli talebeyle vurulu bileklerin
Krk mahkmun srkledii zincire
Tek suunuz h r insanlar gibi konumak
Kitaplar su ortanz
1944 yhndasn yanln yok
Dorudur dald esir pazarlarnn
Tek forsa kalmad kalyonlara akl
Roma sirklerinde atlmyor kleler
A aslanlarn azna
oktan yerlebir ettiler Bastili
Kenar mahalleliler
PARMAKLIIN TESNDEN
1
nsanlar alabildiine sevmeyi
Brakmazlar yanma
Byle ekersin cezasn
duvar bir kap arasnda
Onlardan ayn
Byle onlardan uzak
Yasak sana boylu boyunca sokaklar
Baheler yal kahveleri
Dostlara mektup deil
Bir selam yasak
KU MSAL
I
Ortada hesap yanll yok
Yavrumuz vakitsiz dodu
Tam sekiz aylk
Bilmem ne vard acele edecek
Sekiz aylk ocuk yaamazm
Bunu da bizim gibiler sylyor
Zor yaar dokuz aylklan
Bizim buralarda
Ne yapalm yetmezse mrc
Var bir tane daha geride
O nu bytrz ister istemez
O da bizim kadar dnceli
Memnun grnmyor gelenden
Bilse hi zlmiyecek
Sylemee dili varmyor ebenin
Misafire benziyor yavrucak
erken domakta deil
Gelmiken yaamakta
Eziyet bize yapt
Hazrlaynca ekip gidecek
Bezini muambasn
Kolayna snmyor odamz
Buz kesiyor elleri ayaklan
Scak ieler mi koymal dersin
Pamuklara m sarmal
Akama sabaha yolcudur
Annesini de istemez oldu
Minneti kalmad kimseye
II
Sekiz aylk ocuk bu kadar yaarm
Drt gn yaad
ok bilmi insanlar gibi
Gitti sabaha kar
Haber verince bekiye
Soruldu ekmek karnesi
Douma bakarak
Daha uygun buldular lm
zin kt gmlmesine
Drt gndr souktan
Su yz grmiyen yavrumuz
Geleneklere uygun ykand
karken kucamda kapdan
Bulamad beklenen gzyan
ocuklar dt arkamza
Yz kirli ocuklar
Drt yanm saranlara
Su dkenlere Ysin okuyanlara
Datum son metelie kadar
Aym sonunda gitti en kts
Kald ebenin paras ay bama
Bildi vakitsiz doduu gibi
Vakitsiz lmesini yavrucak
Gitti ku misali
(Uzak Deil) 1945-1948
KAHVELER GAZETELER
Kimini vurguncu yapt bu sava
Kimini karaborsac
Laf olur diye dost ay imiyenler
Mahkemelik oldular rvet yznden
Gaz fii ekmek karnesi derken
Kimler karmad ki piyasaya
ZYARET GN NOTLARI
I
Bugn balyor ite
Namus yznden on yl giyen
Beiktal Nafizin ilesi
Tuttu Adananm yolunu
ki ocuklu kars
Seyhan Bara kontratl gidiyor
Kalar alnd
Salar boyand
st ba modaya uygun
ki ocuk brakld komuya
Ne tutar ki ocuun bakm paras
Kazan kazan ver postaya
Altna dnd ukurovada baaklar
Parmakla dayam ban Nafiz
Bekliyor kam n orta kouta
Olandan bitenden habersiz
II
retmeni tanmadan
Jandarmay polisi rendi
Babasnn amarlar koltuunda
Cebinde sigara paketi
Ayplasalar da yeridir
Tanp durmas cezaevine
Kitap yznden yatann
Komuya der tasas
Babasna bakarsan oral deil
Varsn diyor su yolunda kinisin
Bizim su testisi
rn
Gn grm olan u Fikri
Bilir nasl da karlanr
18 numaradan Adalet
Ne kar stte yok bata yoksa
Konyalnm ceketi yenicedir
Temelin pabular biimli
Uursuz derler Fatihlinin boyunbama
Bir ayda hkm yedi
Taklr byle gnde elbet
Aar iek gibi adam
Gler yz tad dil Fikriden
At elin eer emanet
IV
kuru be kuru
Harlk gelir dardan
Eten dosttan akrabadan
Yalnz Necati ierden karr
Gen karsnn ekmek parasn
Kalmad elde avuta
Buraya dt deli
Bir genlii kald para eder
yle h er ziyaret sonu
Be lirack sktrr eline kamnn
Yerin dibine geer her seferinde
H er seferinde kendinden irenir
V
Ters yzne evirdiler kapdan
Ttndeki evkiyeyi
Sarlacakt kocasnn boynuna
ok eyleri vard anlatacak
Simdi dnyor kara kara
htilattan m en de ne demek
Gitti havaya gndelik
Bir de gelip grememek
ELM
te bir aradayz
Salndan haber beklediklerimiz yanmzda
Aramzda uzun zamandr yzn grmediklerimiz
Kimimiz mahpustan dnmz
Kimimiz srgnden
Bu akam keyfimiz yerinde
Gnlk dertlerimizden syrmz
Nasl kazanldn unutmuuz parann
Elimiz o kadar ak
Harcyahm neemiz iin
yisi gelsin arabn
Ykl olsun mezeler
Nbetisiz geiyor akammz demek
Kilitsiz demir parmaklksz
stersek burda keser konumamz
karz kol kola kelepesiz
Dolarz canmzn ektii sokakta
zlemini ekmiiz uzun zaman
Gne yzl dosdann
Duymuuz her eit yalnzl
Tek bamza hcremizde
ki ift laf etmenin karlkl
Ne demek olduunu anlamz
Konualm
Bir su olduunu bilerek her szmzn
Kar masaya duyurmadan
Gzel gnlerin yaklatn syliyelim
Ne olacak bilir miyiz birazdan
Belki hesab sorulacak neemizin
Kaldralm son kadehleri
Ayrlalm arkadalar
Ayrlrken pelim
RDE
nce iirde sevdim kavgay
zgrl kelime kelime iirde
Msra msra sevdim yaamay
fkeyi de sevinci de
Senin kl gnlerin
Benim iyimser dostlarm
Hepsi hepsi iirde
Ne varsa yitirdiim
Btn bulduklarm iirde
Kafiyeden nce gelen
Sevgilerimiz mi sade
Srgn de var
Hapis de
(Uzak Deil) 1945-1948
LEYLAKLARINI ANLATIYORUM
Leylak getiriyorsun bana gneli bir gn
Ou salarndan topladn belli
Bir leylak bahesisin karmda
Byle kucanda kalsa daha iyi
Bir vazoya brakp gidiyorsun
Sen gidiyorsun leylaklar kalyor mu sanki
nce renkleri gidiyor arkandan
Nesi varsa gidiyor soyunarak
H er vazoya baktka karmdasn ne tuhaf
H er kokladka dnp dnp geliyorsun
Dnceler gibi filizleniyorsun gn getike
Yaprak yaprak geliiyorsun
Leylak leylak bakyorsun gzlerimin iine
lmsz bir mevsim oluyorsun
BR KOZADA
Ge kalmadk tam zaman
balamaktayd baladk
ryoruz kozamz birlikte
Zaman da bir kozadr ipekbceim
H er solukta rlen
Bir dndayz bir iinde
Bir gn bizim de dokunacak
Atlasmz alkan ellerde
Gl yapra inceliinde duru
Sabahlann eridii mavilikte
Mekikler syliyecek trkmz
En gzeli bu deil mi vgnn
En srp gideni ipekte
lk yala balad dirili
zsuyla buuland dallarn ucu
Yapraa durdu dipten dorua
Bahedeki dut aac
H a an B a sr A l p
(1912-1945)
MAHSUL
En gzel, en olgun, en harikulde
Meyvesini versin diye toprak
Hibir emek esirgenmedi ondan
Ne zindan, ne temerkz kamplar,
Ne duvar diplerinde kurunlanmak,
Ter, gz ya ve kanla suladk onu
Dkecek yer yzne tam ve olgun mahsuln
Toprak nankr deildir
Utandrmaz insanolunu
(Dnden Bugne Trk iiri)
OLUM MEHMEDE
Meyvelerimizi Takdim Ederim
ite armutlarmz rlplak
Ne avret mahallerinde yaprak
Ne de kendilerini verirken naz ederler
U aylk sabinin gl
Yamurun kendiliinden dkl gibi
Hereylerini verirler
Yabana atma meyvelerin ehvetini tosunum
ehvetle nur
Yalnz meyvelerin cennetinde
Harner olur
Dalndan ayrlan meyveye kulak ver
Hl ierisinde topran uultusu
Ve iin iin akan serin emeler.
Isr meyveleri tosunum birer birer
nsan olu cennetlerin en gzeline
Meyveleri srarak girer.
Olum Mehmede meyvelerimizi takdim ederim
Dilerim Allahtan
Meyve aalar sralansn mrn boyunca
Hazzn biri tkenmeden
teki yansn dallarda alev alev
Ve ryalarna salkmlarn buusu dolsun
Crmn ala talamaktan
Yaran brtlen dikenlerinden
lmn aulu dutlardan olsun.
(Yaradana Mektuplar)
ASLINI ARARSAN
Ben yalnz seni byrken grdm Mehmedim
Asln ararsan;
Biz bu dnyada her eyi olmu bitmi bulduk.
Gkyz oktan atlm
Toprak yurulmu sca scana
Petekler dolmu azna kadar
Narlar yarlm
Asln ararsan
Ne mevsimlerin birbirine dedii yeri
Ne bulutlan ne karanfilleri
Ne yldzlann niin utuunu
Ne de insalann niin gtn biliriz.
Asln sorarsan
Biz bu dnyada her eyi olmu bitmi bulduk
Hayat krk yllk bir dost gibi yanbamzda
lm gz kapaklanmzn eiinde
Ve adlanmz
bibik kuu gibi bamzn stne konmu!
( Yaradana Mektuplar)
HELE BR BALASIN
Hele bir balasn lk yaz yamurlan, iimdeki ocuk!
Hele bir kanatlansn ufuklar,
Hele bir iini eksin orman,
Hele bir kere gneler yansn,
Kertenkeleler mesin,
Hele bir kere toprak kansn,
Mevsim demlensin,
Hele bir ballansn brtlen dikenleri!
Gelincikler bedava,
Gkler sahipsiz
Baheler zilzurna...
Hele bir balasn lk yaz yamurlan, iimdeki ocuk!
ERMEK
Erimek belirsizce her eyde
Karmak sulara, yldzlara
Sinmek kokusuna mor menevenin
Yanmak damar damar nefes nefes
Yaamak tkene tkene.
(Karadul)
SEVNSN
Aldk nasibimizi hznden
te geldik gidiyoruz serinsin
Halbuki ne gzel balamt hikye
erbet gibi bir gk stmzde.
Ve btn lezzetleriyle toprak
Gzmzde nur, dizimizde takat
On parmanda on hner vard
Biz onun sevgili kullan.
Dnyasn bad eyledik
Bir can verdi bize bin alr
Gideriz gzmz arkada kalr
Sevinsin
An kaplan an
Gidin haber verin meleklere
Can ekiip durmasn beyhude yere
Elbet bir tutam ot biter stmzde
Mezanna gre ayan uzatr llerimiz.
(Karadul)
MJDE
Portakal kabuundan
Kavun diliminden
Havaland naklar
Avar kiliminden.
lgn topuklan stnde
Sebepsiz sevincin
Adamn can dostlara
Gzel haberler gtrmek ister
Aksi gibi ne dost var meydanda
Ne de gzel haber.
(Karadul)
BR YAZ GET
Bir yaz geti
Tozu dumana katarak
Kavun karpuz ykl
Bir yaz geti.
Btn intihalar tetikteydi
Aalar kolum kanadm kadar benim
Deniz anam babam kadar iyiydi.
Bir yaz geti yanbamzdan
Diimizden trnamzdan
Ah al moru mor
Nefes nefese bir yaz geti.
(Karadul)
KARADUT
Karadutum, atal karam, ingenem
Nar tanem, nur tanem, bir tanem
Aa isem dalmsn salkm saak
Petek isem balmsn aulum
Gnahm sn, vebalimsin.
Dili mercan, dizi mercan, dii mercan
Yoluna bir can koyduum
Gkte ararken yerde bulduum
Karadutum, atal karam, ingenem
Daha nem olacaktn bir tanem
Glen ayvam, alayan narmsn
Kadnm, ksram, kanmsm.
(Karadul)
SAKAL MAKAL
YAHUT
AFERN OLUM AHMET
BU YOLDA DEVAM ET
Herifiolu Sen Mielde koyuvermi sakal
Neylesin bizim ky, nitsin Mahmut Makal
Esmeri, sarn, kumral, kuzgun karas
Cebinde drt dilberin telefon numaras
Bir elinde telefon, bir elinde kesesi
UyyyL yesun oni nenesi
Yesun oni nenesi.
(Tuz)
TRKLER DOLUSU
Kirazn derisinin alunda kiraz
Narm iinde nar
Benim yreimde boylu boyunca
Memleketim rar.
Canma cierime dek ilemi
Canma cierime
Sapma kadar
Elma dalndan uzaa dmez
Ne yana gitsem nafile
Memleketin hali gzmden gitmez
Binbir yerinden balanmm
Bundan tesine aklm ermez.
Yerliyim yerli olmasna
lmik ilmik damar damar
Yerliyim
Bir dilim Trabzon peyniri
Bir avu tiftik
Bir imdik avdar
Bir tutam ile bezi gibi
Diimden trnama kadar.
Ressamm
Yurdumun tandan toprandan srp gelir naklarm
Tama toprama toz kondurann
Alnn karlarm
airim air olmasna
Canm kurban iirin gereine, hasna
ersine insan kokusu sinmi msralara vurgunum
Bak gibi kemie dayansn yeter
Eri br, kr topal kabulm.
airim
Zifiri karanlkta gelse iirin has
Ayak seslerinden tanrm
Ne zaman bir ky trks duysam
airliimden utanrm.
airim
iirin gereini ky trklerimizde bulmuum
Trklerle yunmu ykanm dilim
Onlarla alamj onlarla glmm
Hey hey yine de hey hey
Salnsn trkler bir utan uca
Evelallah hepsinde rarm
Ah bu trkler ky trkleri
Ne dzeni belli ne yazan
Altlarnda imza yok ama
lerinde yrek var
Cennet misali sevisen
Cehennemler gibi den
Bir ocuk gibi glp
Maaralar gibi inleyen
Nasl unutur nasl
mrnde bir defo Kzmm trksn dinleyen
(7te)
KARABBER
zmirde bir aa grdm
Ad karabiberdi karabiber
Yaprann ucunu srdm
Tad karabiberdi karabiber.
Bir yama daha girdim
Biber dediin tuzlua yarar
Fidesi olur fidan olur
Bir nar boyunda karabiber
nsann ba dner
iek mi, meyva m, tohum mu nedir
Nar tanesi gibi pnl pnl
ingene pembesinden scak
Karabiber aalar dolusu
Karabiber sebil
Karabiber salkm saak
zmirde bir aa grdm
Ad karabiberdi
Ya karabiber trks Allahm
Necati Cumal sylerdi
Soba borusu gibi bir sesi vard
Karabiberim, derdi karabiberim
Candarmalar geliyor kalk gidelim
zmirde bir aa grdm
Ad karabiberdi
H a l Im e f k G z e l s o n
(1913-1990)
OTOPS
-Orhan Veliy eAtMorgta alnca kafatas
Doktor beyler beyin grdler
ndirince tenkafesine neteri
Doktor beyler yrek grdler
Yrekte ne grdler dersiniz
Yrekte memleket grdler
Dnya grdler
Bir de dost grdler
Ama bu ite doktor beyler
Dorusu ge kaldlar
ok ge kaldlar
(Otopsi)
SS
Ayn evresinde bir k halkas
Denizden dumandan ttmeye balad
Islak ince bir ayaz
Aacna kadar iledi sandaln
Sis ar ar kesti yolunu
Nerde el ele vermi o eski manzaralar
stanbul liman bu gnlerde tenha
Dvizimiz az da
Yalnz bir ilep o da bizim
ki sayl amandrada
Ambar kapaklan rtl ykl
Ykl sigortada
BALIK AZI
Bu bir kl balnn yks
Yazlmasa da olurdu
Ama bizi yeni sulara gtrecek aknt durdu
Uskumrunun arkasndan gidiyorduk
Srnn iide ben de vardm
Srtmda bir zpkn yaras
Bahtiyar olmasna bahtiyardm
Nedense gitmiyordu kulamdan
Bir trl o A var sesleri
YAZIT II
Burda Halim efik yatyor
Biz yakndan tandk onu
Pek cana yakn bir ocuktu
Varsn uyusun aznda biberonu
(Otopsi)
O BM
Herifiolu ykarken beni
Belki de keileri karacak
Bu ne biim l diyecek
H er yan smscak.
( Otopsi)
sk e n d e r F ikret A kdora
(Do. 1914)
NSANA DORU
- I-
F azil H s n D alarca
(Do. 1914)
AIR HASTA
fleme bana anneciim korkuyorum,
Dua edip edip, geceleri.
Hastaym ama ne kadar gzel
Gidiyor yzer gibi, vcudumun bir yeri.
Niin byle rtmler stm
ok muntazam, ki bana hzn verir.
Aarrken uzak rzgrlar iinde
Oyuncaklar gibi ehir.
Gzlerim rtk fakat yzmle gryorum
Alyorsun, n ur gibi.
Beraber duyuyoruz yava ve tenha
Duvardaki resimlerle, nasibi.
Anneciim, byyorum ben imdi,
Byyor gllerde kam.
Fakat denekten atm nerde
Kardeim su versin ona, susam.
(ocuk ve Allah)
OCUK, GECE, AYAKKABILAR
Gece olunca herkesten gizli,
Bir iimiz vard ok garip.
Ayakkablar dizerdik kardeimle
Hrszlar gibi tala inip.
Babammkiler bir yanda benimkiler bir yanda
Biz iki erkek.
Gecenin ve mesafenin karanlna kar
Kim bilir neler dnerek.
VCUDU YARATMAK
Toplansn ba ucuma dilenciler
Bir dilim ekmek lezzetinden bahsedelim.
Mevsimle vaktin arasnda
Krler gibi karanlktan emin
O kadar tenha, herkes htrasnda.
kr ateleri yanar kar dalardan
Doymu obanlarn deti.
Kularn konduu yalnzlk,
Anacak kaybolmu saadeti
Kalbimiz daha sadk.
Shhat dolu hayvanlar emniyet verir
Abdal ve saygsz obur ve serbest.
Hlyamzda ehzadeler uyurken,
Hicap duymakszn bahsetsin herkes
Vcudunu yaratmak zevkinden.
(ocuk ve Allah)
NEREYE
Nereye sevdiim benim, inandm nereye,
Ryalarn yarasalar gibi uutuu geceler iinden.
Dalgnlmla hareketlerini seemiyorum,
Varlnn altn kafiyesini anyorken ben.
Hangi dnyalar dolatkt bilmiyorum,
O nasl bir adayd, nasl bir deniz.
Gk, bir st dal gibi eilmiti sulara doru,
Ve eilmitik o dal gibi hayata doru ikimiz.
Kim ellerini alnmda gezdirirken o ten, sesile,
Bana kalbin musikisini verecek, haberi olmadan.
Geceyi avularmda siyah bir gl gibi duyuyorum,
Ve sen misin bilmiyorum bu gl brakan.
Nereye, ey gz yalarmn scakl,
Ki baka birisi yok beni duyan.
Ryalar nereye gidiyor, anlamyorum;
Ve sen nereye gidiyorsun, hatralardan.
(ocuk ve Allah)
9.
Ve sahilin arpk aalan altndan
Garip yarasalar geldi.
Gzlerinin rengi ne gzeldi.
Bir adam uyurken ldrmeyiniz.
Ve mehul, bitmez tkenmez ryasnda
Vakit geirebilir.
Gzlerinin rengi ne gzeldi.
Ki en byk emanettir.
Ve kaybeder kendini gndzn
Selamlar iinde herkes.
Gzlerinin rengi ne gzeldi
Hayata veda edemez.
DEVAM EDEN
emeler ki rahatszlk verir kalbe,
Gece yans, geen arabalar gibi.
Mehul bir ocuk yastkta yer deitirir
Ve bir serinlik duyar hayatn nasibi.
Harap ehirleri eviren irkin dalar,
Varln talihine itirak etmek.
Ve bilinmez sereler ki baheme kondurur,
im onlar uzaktan severek.
Yzme dedike baz baz,
Beni dehetle titretir elim.
Komularm ki gndzleri ie gider,
Gece ne yaparlar ah bilmek isterim.
Uyku iinde bir gl d yalnz rya,
Neden sonra yaamak,
Dallar nedametle eildi yerlere,
Kalmad topraktan baka inanacak.
(ocuk ve Allah)
KNATIN AKAM YOKLAMASI
Bir an, akamn fikirden gemesi,
lk insandan son insana kadar, daima.
Kendimi ve herkesi bolukta his ediyorum;
Dairemsi bir m ddet iniyor ruhuma.
Bir an, corafyann dnda,
Ve btn sath, atmosferin.
Sevgilerin en samimi olduu saat;
En ok dnceye benzedii vakit, ieklerin.
Bir an, zamann glgesi yze deer,
Ve aral hayatn -lmn aral.
Bembeyaz bulutlar gibi geer gklerden,
Kr bir adamn bahtiyarl.
EMZRYORDU
Emziriyordu karanlkta, tenhada,
Yavrularn, cesur hayvan.
Sevgiyle, lezzetle, arzuyla parlyordu,
Aramzda kalan.
Verdii devam eder, kendiliinden,
Taslar kadar kymetli, toprak kadar rahat.
Yldzn ve ormann altnda habersiz,
Byyen nebat.
Emziriyordu, bir saadet aarmasnda,
Sular vakti, aalar sereleri.
Hazla susmu dalar stnden,
Gk, yeri.
(Tas Devri)
YAMURSUZ KY
Acm, kara toprak acun, duyasn biraz.
Kara kzle beraber acm bu gece.
O dnr, dndke doyar,
Ben dnrm, dndke ackrm.
Acm, kara toprak acm, duyasn biraz,
Alk saklanlamaz.
O bur dalarda uyur poyraz,
Kurdun kuun uykusundan.
Kayar yal yldzlar hele hele,
Beslenir karanlk.
O bur dalarda uyur poyraz,
Alk uyunulamaz.
Alk siyah yzmzde, alk beyaz.
Ackm ova bayr.
Yamur yamaz olmu, ekin kurumu,
AASIZ KY
Ne kavak, ne kays, ne ide, ne am,
Rzgrlar aman vermemi, ha dememi sabah sisi.
Aasz kalm kymz.
Kular besmelesiz kalm.
Ne kavak, ne kays, ne ide, ne am.
Netsem gnlm avutamam.
Mevsimler deiir, eksilmez bendeki gam,
Bahar gelmi, iek am, essah m aa?
Aacm yok ki izsin bozsun.
Yeilin yazsn.
Mevsimler deiir, eksilmez bendeki gam,
be yaprak stnde yatamam.
Bayrdan inince dal dal akam,
Fakirlik, kimsesizlik bir kez daha artar.
Kara toprak sevmemi bizi be,
Gndermemi bir muhabbet, gndermemi.
Bayrdan inince dal dal akam,
Dal dal olduum anlatamam.
(Toprak Ana)
KIZILIRMAK KIYILARI
Karda, senin dediklerin yok,
Halay ekilen toprak bu toprak deil.
k hele Anadoluya,
Kamyonlarla gel, kanlarla gel gayri,
O kadar uzak deil!
GEEN EY
Kocaman yaldzlar altnda ufack dnyamz,
Ve minnack bir hane
Kokar kr iekleri gn aarmadan,
Anisiz, uykusuz,
Kokar nane.
Ta ncelerden beri mest olmu herkes,
Bir bakma herey mestane,
Hayal edilir nazl yr ynlerden.
Ak ile kular szlr,
Deiir kular ahane.
Farknda deil, gnl,
Sanki hep divane;
imizden, dmzdan
Geer vakit
Zalim, zalimane!
(A Yaz)
DIARDAN GAZEL
Siz Ali Bey, Veli Beyefendi busunuz,
Gelecekler nnde sulusunuz.
Yneteceksiniz de ulaacak ha,
ada uygarla ulusunuz.
n karanlk, art karanlk. Sa karanlk, sol karanlk
Kara toprak iine mi gmlyoruz.
Bir lke, yars rlplak,
Yansnn yedii ekmek tuz.
Uyur itleri, inekleri, aylan,
Btn aydnlan uykusuz.
Milyonu trahom toplumun, milyonu stma.
Milyonu verem, bilmiyor muyuz?
IPLAKtan
MUT
Soyunuyorlard
lkelerden
Yollardan
Kendilerine
ER
Soyuna
Soyuna
Kimse yok
Gibiydiler
GN AARIRKEN
yle sevitiler ki
Kadn erkekte kald
Erkek
Kadnda
KOKUDAN UYUYAMAMAK
ki
iektiler
Dktler yapraklarn
Aralarna
KK
Duyuyorlard kanter iinde
Aacn sallandn deil
Kkn
Sallandn
SATE AIT
lm Sait
Deniz mavisinden erken
Bunca sevgiden sonra
lm annesini perken
lm eli aya uzak
Camlarn st buu
lm ocuklar izin vermeden
Yznde sarn ocukluu
Yldzlar gitmez gn domaz
lm korkun uykusu yerde
lm belli belirsiz dcek
r bahklar yklerde
lm
lm aa bir glgesi iki
Ama neden lm
lmek yaamaktan iyi mi ki
(Uzun kindi)
CAHT SITKIYA AIT
Cahit Stk ben seni nasl at edeyim
Binbir an yaarken binbir yldzda
Bilsin yeni kuaklar yalnzlktan kk bir ie gelir
ikindi stleri ssz karanlk
Kim yava yava iiyorsa Cahitdir
Sever yoldan geenleri bulutu uan kuu
Kadnlar erkekler alrken gzel prken gzel her yerde
Gzyiz yeryz mavilikle bir
iyimserdir ama durunuz
Kim can sklyorsa Cahitdir
Oras, barsan barsan sesin kmaz dar
Oras soluun kocaman bir devin aznda
Duvarlar ta kaplar demir
Alt bir eydi yaamak
Kim lmden korkuyorsa Cahitdir
( Uzun kindi)
O rha n V el K anik
(1914-1950)
OARSTYS
In Memoriam
Ey htras iimde yemin kadar byk,
Ey bahesinin ho gnlere ak kaps
Hl ryalarma giren ilk gzans,
ocuk alnlarda duyulan scak pck.
Ey sevgi dalmda ilk iek aan tomurcuk,
Kanmn akn yeniletiren damar,
Gl rengi klan sevda dolu akamlar
ime yeni bir fecir gibi dolan ocuk.
Ey tahta perdenin zerinden aan hatmi
Ve havalan seslerimizle dolu bahar,
Koutuumuz yollar, oynadmz sular,
Kttan teknesinde sevin tayan gemi.
Duyup kar minarede okunan yatsy
Yatama scakln getiren rya.
Denizlerde onunla yaadm dnya
Ve ey ufku beyaz cennetlere giden ky.
Ah! Birok eyler hatrlatan erik aac
Ve o ilk yolculukla balayan hasret, zindan;
Atlan ngrakl arabann ardndan,
Beyaz, keten mendilimde sallanan ilk ac.
(Btn iirleri)
EBABL
Alp iinde sesler uuan bu akamdan
Hafzam bir deniz kysna eken yol,
Aydnlk ryalarn peine den gondol,
Mavi bir denizde yzer gibi yanan amdan.
Tularn stnde karanln heyulas
Ve birden kalbe rpmlar veren htra,
ekmede beni saadet dolu dnyalara
Mine parmaklarnda sadalaan hlyas.
Syrlmada gzlerimden yllarca geceler,
Ve yalnz kalmada bir yaza rm olan sahil,
Uumada gkyznde bir sr ebabil;
Sevgimi ve hasredmi ebedi klan yer.
Ak pancurlanndan seslerin dkl.
Bir gl m rperm ede ruhun uzaklarnda?
Ey yakn sevgiyi duymayan dudaklarnda,
H er yaaytan daha gzel olan gl.
Ilk glgelerde uyutup dnceleri
Beyaz etekleriyle bana grndn an
Ve kaplan yeil sabahlara alan
Scak tahayyllerle dolu yaz geceleri.
Renkli fanuslann altna doan dnyas,
Omuzlannda aycndan rglerle
Eklenmede iime hasret kaldm yerle
Mine parmaklarnda sadalaan hlyas.
(Btn iirleri)
DAR KAPI
Nedir bu geceyle gelen birsam?
Duyuyorum seslenilerini.
Karanlkta aznn yerini
Anyor deli gibi hzam.
{Btn iirim)
ASAM RZGRA
Ne ho, ey gzel Tannm, ne ho,
Maviliklerde sefer etmek,
Bir sahilden zlp gitmek,
Dnceler gibi babo,
Asam rzgra yelkenimi;
Dolasam ben de deniz, deniz.
Ve bir sabah vakti, kimsesiz
Bir limanda bulsam kendimi.
EKMEK
Dilimin ucunda bir eski arkada ad,
Unutulmu ekilleri tayan bulutlar;
Bir gkyz geniliiyle ruhum a dolar
O dann iine srtst yatmann tad.
Avucumda scakln duyduum ekmek;
stmde htras kadar gzel sonbahar;
O bembeyaz, o tertemiz bulutlara dalar
Dnrm bir ocuk trks syleyerek.
(Btn iirleri)
HELENE N
Nezihe Adil Arda 'ya
tesi yok ehre ulanca kaderin yolu
Piman bir el kapayacak kapsn mrnn;
Hatrlayacaksn beni gzlerin yala dolu,
Gzelliin yalnz msralarmda kald gn.
Odan dolduracak son mevsimin, son baharn...
smini dinleyeceksin serin esen rzgrda,
Duyacaksn ate feryadn htralarn
Akam vakti sylenen kane arklarda.
OKTAY A MEKTUPLAR
I
Ankara, 8.12.37 Saat 21
K, kyamet
Macar Lokantasnda yazyorum
lk mektubumu.
Oktaycm
Bu gece sana btn sarholarn
Selam var.
II
Ankara 10.12.37 Saat 14.30
u anda darda yamur yayor
Ve buludar geiyor aynadan
Ve bugnlerde Melihle ben
Ayn kz seviyoruz.
III
Ankara, 1.1.38 Saat 10
Bir aydanberi i anyonun, meteliksiz.
Ne stte var ne bata.
Onu sevmeseydim
Belki de beklemezdim
insanlar iin leceim gn.
(Btn iirleri)
UANTTATF
Gzel kadnlan severim,
i kadnlan da severim,
Gzel ii kadnlan
Daha ok severim
(Btn iirleri)
RNESANS
Yarn nhbm a gitmeli,
Rnesans kacak vapurdan
Bakalm, nasl ey Rnesans?
Kl, kyafeti nasl?
k m, snepe mi?
Siyas n, bastonu rar m elinde?
Hokkabaza m benziyor?
Ambardan m kacak, kamaradan m?
KARANFL
Hakknz var, gzel deildir ihtimal
Mbala sanat kadar
Varovada lmesi on bin kiinin
Ve benzememesi
Bir motrl ktann bir karanfile
Yarin dudandan getirilmi
(Btn iirleri)
GANGSTER
(Hitler, kendini edebiyata verecek)
iir yazdm bunca senedir,
Ne buldum?
Ekyalk edeceim bundan sonra.
Haberi olsun yol kesenlerin:
yok artk kendilerine
Da balarnda.
Mademki ekmeklerini alyorum
Ellerinden,
Buyursunlar onlar da benim yerime.
Mnhal var edebiyat leminde.
(Btn iirleri)
RESMLER
Hibiri ona ait deil,
Fakat ne hazin isimleri rar
u resimlerin:
Nisan sabah,
Yamurdan sonra
Ve Dansz.
Baktka alamak geliyor iimden.
(Btn iirleri)
OK KR
Bir insan daha var, ok kr, evde;
Nefes var,
Ayak sesi var;
ok kr, ok kr
(Btn iirleri)
EVYA
Annemi lm grdm ryamda.
Alayarak uyanm
Hatrlatt bana, bir bayram sabah
Gkyzne kardm balonuma bakp
Alaym.
(Garip)
HCRET
I
Damlara bakan penceresinden
Liman grnrd
Ve kilise anlar
(Garip)
HCRET
II
imdi kavak aalan grnyor,
Penceresinden,
Kanal boyunca.
Gndzleri yamur yayor;
Ay douyor geceleri
Ve pazar kuruluyor, kar meydanda.
Onunsa daima;
Yol mu, para m, mektup mu;
Bir dnd var.
(Garip)
SOL ELM
Sarho oldum da
Seni hatrladm yine;
Sol elim,
Acemi elim,
Zavall elim!
DA BAI
Da bandasn;
Derdin gnn hasretlik;
Akam olmu,
Gne batm,
meyip de ne haltedeceksin?
(Garip)
OFRN KARISI
ofrn kans, kyma bana;
El etme yle pencereden,
Soyunup dknp;
Senin, enitende gzn var;
Benimse genliim var;
Mapuslarda ryemem;
Bam belya sokma benim;
Kyma bana.
(Garip)
DEDKODU
Kim sylemi beni
Sheylaya vurulmuum diye?
Kim grm, ama kim,
Eleniyi ptm,
Yksekkaldnmda, gpegndz?
Melahati almm da sonra
Alemdara gitmiim, yle mi?
Onu sonra anlatrm, fakat
Kimin bacam skmm tramvayda?
Gya bir de Galataya dadanmz;
Kafalar ekip ekip
Orada ahyormuuz soluu;
Ge bunlar, anam babam, ge,
Ge bunlar bir kalem;
Bilirim ben yaptm.
STANBUL N
Nisan
mknz ey
iir yazmak,
ksan eer;
Ve yazmamak,
Aylardan Nisansa.
Arzular ve Htralar
Arzular baka ey,
Huralar baka.
Gnei grmeyen ehirde,
Syle, nasl yaanr?
Bcekler
Dnme,
Arzu et sade!
Bak, bcekler de yle yapyor.
Dvet
Bekliyorum
yle bir havada gel ki,
Vazgemek mmkn olmasn.
{Garip)
NE KADAR GZEL
ayn rengi ne kadar gzel,
Sabah sabah,
Ak havada!
Hara ne kadar gzel!
Olan ocuk ne kadar gzel!
ay ne kadar gzel!
(Garip)
GZEL HAVALAR
Beni bu gzel havalar mahvetti,
Byle havada istifa ettim
Evkaftaki memuriyetimden.
Ttne byle havada altm,
Byle havada k oldum;
Eve ekmekle tuz gtrmeyi
Byle havalarda unuttum;
nr yazma hastalm
Hep byle havalarda nksetti;
Beni bu gzel havalar mahvetti.
(Garip)
ANLATAMIYORUM
(moro romntico)
Alasam sesimi duyar msnz,
Msralanmda;
Dokunabilir misiniz,
Gzyalarma, ellerinizle?
Bilmezdim arklarn bu kadar gzel,
Kelimelerinse kifayetsiz olduunu
Bu derde dmeden nce.
Bir yer var, biliyorum;
H er eyi sylemek mmkn;
Epeyce yaklamm, duyuyorum.
Anlatamyorum.
(Garip)
ESK KARIM
Nedendir, biliyor musun;
H er gece ryama giriin,
H er gece eytana uyuum,
Bembeyaz araflarn stnde;
Nedendir, biliyor musun?
Seni hl seviyorum, eski kanm.
Ama ne kadnsn, biliyor musun!
(Garip)
KASDE
Elinde Bursa aks,
Boynunda krmz yazma;
Denek soyarsn akamlara kadar,
Fulya tarlasnda.
Ben sana hayran,
Sen cama trman.
(Garip)
SZ
Aynada baka gzelsin,
Yatakta baka;
Aldrma sz olur diye;
Tak taktr,
Sr srtr;
nadna gel,
Piyasa vakti,
Muhallebiciye.
Sz olurmu,
Olsun;
Dostum deil misin?
(Garip)
TREN SES
Garibim;
Ne bir gzel var avutacak gnlm,
Bu $ehirde
Ne de bir tamdk ehre;
Bir tren sesi duymaya greyim,
ki gzm,
ki eme.
(Vazgeemediim)
STANBUL TRKS
stanbulda Boaziinde,
Bir fakir Orhan Veliyim;
Velinin oluyum,
Tarifsiz kaderler iinde
Urumelihisanna oturmuum;
Oturmu da, bir trk tutturmuum:
stanbulun mermer talan;
Bama da konuyor, konuyor aman, mart kulan;
Gzlerimden boanr hicran yalan;
Edahm,
Senin yznden bu hlim.
stanbulun orta yeri sinema;
Garipliim, mahzunluum duyurmayn anama;
El konuur, seviirmi, bana ne?
Sevdalm
Boynuna veblim!
stanbulda, Boaziindeyim;
Bir fakir Orhan Veli;
Velinin olu;
Trifsiz kederler iindeyim.
(Vazgeemediim)
DEL
Bilmem ki nasl anlatsam;
Nasl, nasl size derdimi!
Bir dert ki yrekler acs,
Bir dert ki dman bana.
Gnl yaras desem...
Deil!
Ekmek paras desem...
Deil!
Bir dert ki...
Dayanlr ey deil.
(Vazgeemediim)
GDERAYAK
Handan, hamamdan getik,
Gn ndaki hissemize razydk;
Saadetinden getik,
midine razydk;
Hibirini bulamadk;
Kendimize hznler icadettik,
Avunamadk;
Yoksa biz...
Biz bu dnyadan deil miydik?
(Vazgeemediim)
ESKLER ALIYORUM
Eskiler alyorum
Alp yldz yapyorum
Musiki ruhun gdasdr
Musikiye baylyorum
iir yazyorum
iir yazp eskiler alyorum
Eskiler verip musikiler alyorum
Bir de rak iesinde balk olsam
(Vazgeemediim)
TAHATTUR
Ahumdaki bak yaras
Senin yznden,
Tabakam senin yadigrn;
ki elin kanda olsa gel diyor
Telgrafn;
Nasl unuturum seni ben,
Vesikal yrim?
(Yenisi)
CIMBIZLI R
Ne atom bombas
Ne Londra Konferans;
Bir elinde cmbz,
Bir elinde ayna;
Umurunda m dnya!
(Yenisi)
SERESERPE
Uzanp yatvermi, sereserpe;
Entarisi syrlm hafiften;
Kolunu kaldrm, koltuu grnyor;
Bir eliyle de gsn tutmu,
( Yenisi)
DENZ ZLEYENLER N
Gemiler geer ryalarmda,
All pullu gemiler, damlarn zerinden;
Ben zavall,
Ben yllardr denize hasret,
Bakar bakar alarm
Hatrlarm ilk grm dnyay,
Bir midye kabuunun aralndan;
Sularn yeili, gklerin mavisi,
Lpinalann en hrelisi.,.
Hl tuzlu akar kanm
stiridyelerin kesi yerden.
Neydi o deli gibi gidiimiz,
Bembeyaz kpklerle, aklara!
Kpkler ki fena kalpli deil,
Kpkler ki dudaklara benzer;
Kpkler ki insanlarla
Zinalar ayp deil.
Gemiler geer ryalarmda,
All pullu gemiler, damlarn zerinden;
Ben zavall,
Ben yllardr denize hasret.
(Yenisi)
KAPALI ARI
Giyilmemi amarlar nasl kokar bilirsin,
Sandk odalarnda;
Senin de dkknn yle kokar ite.
Ablam tanmazsn,
Hrriyette gelin olacakt, yaasayd;
Bu teller onun telleri,
Bu duvak onun duva ite.
Ya bu camlardaki kadnlar?
Bu mavi mavi,
Bu yeil yeil fistanl...
Geceleri de ayakta m dururlar byle?
Ya u pembezar gmlek?
Onun da bir hikyesi yok mu?
Kapal ar deyip de geme;
Kapal ar,
Kapal kutu.
( Yenisi)
LME YAKIN
Akam stne doru, k vakti;
Bir hasta odasnn penceresinde;
Yalnz bende deil yalnzlk hli,
Deniz de karanlk, gkyz de;
Bir acaip, kularn hli.
Bakma fakirmiim, kimsesizmiim;
-Akam stne doru, k vaktiBenim de sevdalar geti bamdan.
hretmi, kadnm, para hrsym;
Zamanla anlyor insan dnyay.
lrz diye mi zlyoruz?
Ne ettik, ne grdk u fni dnyada
Ktlkten gayri?
PIRPIRLI R
Uyandm baktm ki bir sabah,
Gne vurmu iime;
Kulara, yapraklara dnmm,
Pr pr eder durur, bahar rzgrnda.
Kulara, yapraklara dnmm;
Cmle zm isyanda;
Kulara, yapraklara dnmm;
Kulara,
Yapraklara.
(Yenisi)
ALTINDA
Altnda, Ankarann arka tarafnda kurulmu byk birfakir
fukara mahallesidir. Aada okuyacanz paralar bu mahalleden
bahseden vzun bir iirden alnmtr. Sabaha kar btn Altnda
rya grr. Burada sadece, bir gen kzla bir lmcnn ryasn
okuyacaksnz.
Biri bir koca grr ryasnda:
Yz lira maal kibar bir adam.
Evlenir, ehire tanrlar.
Mektuplar gelir adreslerine:
en Yuva Apartman, bodrum kat.
Kutu gibi bir dairede otururlar.
Ne amara gidilir artk, ne cam silmeye;
Bulaksa kendi bulaklar.
ocuklar olur, nurtopu gibi;
SZN N
Sizin iin, insan kardelerim,
H er ey sizin iin;
Gece de sizin iin, gndz de;
Gndz gn , gece ay ;
Ay nda yapraklar;
Yapraklarda merak;
Yapraklarda akl;
Gn nda binbir yeil;
Sanlar da sizin iin, pembeler de;
Tenin avuca deii,
Scakl,
Yumuakl;
Yattaki rahatlk;
Merhabalar sizin iin;
Sizin iin limanda sallanan direkler;
Gnlerin isimleri,
Aylann isimleri,
Kayklann boyalan sizin iin;
Sizin iin postacnn aya
Testicinin eli;
Almlardan akan ter,
Cephelerde harcanan kurun;
Sizin iin mezarlar, mezar talan,
Hapishaneler, kelepeler, idam cezalan;
Sizin iin;
H er ey sizin iin.
(Kar)
STANBULIU DNLYORUM
stanbulu dinliyorum, gzlerim kapal;
nce hafiften bir rzgr esiyor;
Yava yava sallanyor
Yapraklar, aalarda;
Uzaklarda, ok uzaklarda,
Suculann hi durmayan mgraklan;
stanbulu dinliyorum, gzlerim kapal.
HRRYETE DORU
Gn domadan,
Deniz daha bembeyazken kacaksn yola.
Krekleri tutmann ehveti avularnda,
inde bir i grmenin saadeti,
Gideceksin;
Gideceksin nplann alkantsnda.
Balklar kacak yoluna, karc;
Sevineceksin.
Alar silkeledike
Deniz gelecek eline pul pul;
Ruhlar sustuu vakit martlarn,
Kayalklardaki mezarlarnda,
Birden,
Bir kyamettir kopacak ufuklarda.
Denizkzlan m dersin, kular m dersin;
Bayramlar seyranlar m dersin, enlikler cmbler mi?
Gelin alaylar, teller, duvaklar, donanmalar m?
Heeey!
Ne duruyorsun be, at kendini denize;
Geride bekleyenin varm aldrma;
Grmyor musun, her yanda hrriyet;
Yelken ol, krek ol, dmen ol, balk ol, su ol;
Git gidebildiin yere.
{Kar)
KARI
Gerin bedenim, gerin;
Doan gne kar.
Duyur, duyurabilirsen,
Elinin, kolunun gcn,
Ele gne kar,
Bak! dnya renkler iinde!
Bu gzel dnya iinde.
Sevin sevinebilirsen.
ERDE
Pencere, en iyisi pencere;
Geen kulan grrsn hi olmazsa;
Drt duvan greceine.
{Kar)
VATAN N
Neler yapmadk u vatan iin!
Kimimiz ldk;
Kimimiz nutuk syledik.
(Kar)
PREL R
Bu ne acaip bilmece!
Ne gndz biter, ne gece.
Kime syleriz derdimizi;
Ne hekim anlar, ne hoca.
Kimi iinde gcnde,
Kiminin donu yok knda.
Az rar, burun rar, kulak rar;
Ama hepsi baka biimde.
Kimi peygambere inanr;
Kimi saat kstek donanr;
Kimi ktip olur, yaz yazar;
Kimi sokaklarda dilenir.
Kimi kl takar brne;
Kimi uyar dnya seyrine:
Kan hesabna geceleri,
Gndzleri baba haynna.
KUYRUKLU R
Uyuamayz, yollarmz ayr;
Sen ciercinin kedisi, ben sokak kedisi;
Senin yiyecein, kalayl kapta;
Benimki aslan aznda;
Sen ak ryas grrsn, ben kemik.
Ama seninki de kolay deil, kardeim;
Kolay deil hani,
Byle kuyruk sallamak Tanrnn gn.
(Btn iirleri)
CEVAP
Ciercinin kedisinden sokak kedisine
Alktan bahsediyorsun;
Demek ki sen komnistsin.
Demek btn binalar yakan sensin.
stanbuldakileri sen...
Ankaradakileri sen...
Sen ne domuzsun, sen!
(Btn iirleri)
RAHAT
u kavga bir bitse dersin,
Ackmasam dersin,
Yorulmasam dersin;
iim gelmese dersin,
Uykum gelmese dersin;
lsem desene!
(Btn iirleri)
GELRL R
stanbuldan ayva da gelir, nar gelir,
Dndm bakam, bir edal yr gelir,
Gelir desen dar gelir;
Gn an alacakllar gelir.
Anam anam,
Dayanamam,
Bu i bana zor gelir.
(Btn iirleri)
AK RESM GED
Birincisi o incecik, o dal gibi kz,
imdi galiba bir tccar kars.
Ne kadar imanlamr kim bilir.
Ama yine de grmeyi ok isterim,
Kolay m? lk gzans.
kincisi Mnevver Abla, benden byk
Yazp yazp bahesine atam mektuptan
Glmekten kabhrd, okuduka.
Bense bugnm gibi utannn
O mektuplan hatrladka.
........................................kar
......................................... dururduk mahallede
................................................................... halde
.........................................adlarmz yan yana yazlrd duvarlara
....................................................................yangn yerlerinde.
Drdnc azgn bir kadn,
Ak sak eyler anlatrd bana.
Bir gn de nmde soyunuverdi
Ylar geti aradan, unutamadm,
Ka defa ryama girdi.
Beinciyi geip aluncya geldim
Onun ad da Nurnnisa.
Ah gzelim
Ah esmerim
Ah
Canmn ii Nurnnisa.
Yedincisi Aliye, kibar bir kadn
Ama ben pek varamadm tadma,
Btn kibar kadnlar gibi,
Kpe fiyaUna, krk fiyatna.
Sekizinci de o bokun soyu:
Sen elin karsnda namus ara,
Kendinde arand m, kplere bin.
stelik kendinde de
Yalann dzenin bini bir para.
Aytendi dokuzuncunn ad,
Barlarda gbek atar
banda unun bunun esiri,
Ama bardan k m,
Kiminle isterse onunla yatar.
Onuncusu akll kt
Brakt gitti beni.
Ama haksz da deildi hani,
Sevimek zenginlerin harcym
sizlerin harcym.
e*#-
O ktay R fat
(1914-1988)
ANI
H er dakikasn ayr hatrlarm
Erenkyde geen zamanmn
Ryama girer bir arada
stanbul bahar ve Trknm
Bir odamz vard etra sarmak
Bostanlara bakan penceremiz
O gller kadar taze
Ben ona deli gibi k
Bir yastkta dinlenir balarmz
Salarm salarna karrd
O gzel bir kzd ince alml
Ne giyse yarard.
Yeter ki gnller sen olsun
arklar sylerdik yolda
Hep karma otururdu ellerini tutardm
Aksam st eve dnerken paraolda
Aalar iekteydi
Trknm sa beraberimde
Kalbim sevda iindeydi
stanbul bahar iinde
(Yaayp lmek Ak ve Avarelik zerine iirler)
KARIMA
Sofalar seninle serin
Odalar seninle ferah
Gnm sevinle uzun
Yatanda kalktm sabah
KADEH
Buras dalyan kahvesi
Ortalk st mavisi
Apostol bu ne biim meyhane
Tabamda bir bulut
Kadehimde gkyz
(Karga ile Tilki)
TELEFON
Gzlerin var ya ekik kara kara
nce gzlerindi en gzel k
Beyaz dilerindi bacaklarn omuzun
Damal rtde bir kse orba gibi
Buulu bir lezzetti kankocahk
imdi bir nar yeeriyor iimde
Bir ark syleniyor uzun uzun
Hrriyetin rzgrl bayra oldu
Bize yeten aydnl sevdamzn
Aman dayanamazsam ne etmeli
Btn pencereler stlerine ak
Kimler soyar ocuklar kimler rter
Biri on bir yanda teki kk
SANDALDA
u haraya bak reis u suya bak
Deniz kadn gibiymi hadi be
Marikadan da gzel bu mbarek
Tbeler olsun kaatil olur insan
Samz adalar solumuz dalyan
Ben krekteydim Mehmet karda
Mavi beynime vurmu
Mehmet dedim Mehmet yahu
Atele dinamiti frlat gitsin
Yze vursun karagz izmariti istavriti
PEMBE YALI
Kzlar vardr kvrck salata gibi
Azlan burunlar kim kvr
Bacak bacak stne vapurlarda
Rzgr eser oralar buralar grnr
Bakka fik fk eder adamn ii
Vay canma tkrdmn stanbulu
Bir oynak olur Fndkl nlerinde
Elimde yz inelik apari
Poyraz gibi dalarm palamutlara
Altmda Turgut Reis motoru
Rumelihisannda O rhann mezar
Ne gittim ne grdm gitmek de istemem
Taze ekmek bir para beyaz peynir
imdi olsa urackta kafa eker
Denize mi bakar kim bilir
XXXI
Ke babn tutan leylak kokusu
Yakam brak da gideyim
(Peremli Sokak)
4
rn ayrmlar aacndan,
Tutturabildiine,
Satyorlar pazarda;
Emein dallan knlm, yerde.
5
Ik kr edicidir, diyorlar,
zgrlk patlayc.
Lambamz bozan da
zgrle kundak sokan da onlar.
Uzandk m patlasn istiyorlar
Yaktk m tutualm
Mayn tarlalan rar
Karanlkta duruyor ekmekle su.
6
Elleri var zgrln,
Gzleri, ayaklan.
Silmek iin kanl teri,
Bakmak iin yannlara,
Eitlie doru giden.
7
Ben kafes, sen sarmak;
Dolan dolanabildiin kadar!
8
zgrlk sevgisi bu,
nsan kaplmayagrsn bir kez;
Bir urba ki eskimez,
Bir d ki gerekten daha doru.
9
Yiit srcleri tarihsel akn,
iler, evren kovannn arlan;
Bir kara somunun evresinde dndke
Dnyamza zgrlk getiren kardeler.
O somunla dorulur uykusundan akl,
Aarr o somunla bitmeyen gecemiz;
O gnele bamszla erer kii.
10
Bu um ut zgr olmann kaps;
Mutlu gnlere insanca aralk.
Bu sevin mutlu gnlerin ;
Vurur stmze usulca rkek.
Gel yurdumun insan grn artk,
zgrln kapsnda dal gibi;
Ardnda gkyz kardee mavi!
(EUeri Var zgrln)
ARABA
Arkasnda baak kokusundan
Yakamozlar brakan araba
-Da gibi demet ykl arabaCrcr bceklerinin trks
iinden geti gitti ovada.
ocukluk krlarm dndm.
Elma ekeri gibiydi gne,
Kala kald elimde, harada.
(iirler)
BAHEDE
Bir mumla ayrdk geceden kendimizi,
Kurduk bir mumla bu adr bahemize
Kpkrmz. Unuttuk bir bostan kuyusu
Gibi korkulu gkyzn. Arkamzda
Kald yol yol reinalar szan, budakl
Ve kaln kabuklu aalaryla orman.
Bu yaprak ve ot kokusu ordan geliyor.
u duyduum bir masal kuu deil puhu.
Sansardan, tarla faresinden ve bcekten
Yalnz pervanelerdir bize dek sokulan.
GLLERN ARASINDAN
Gllerin arasndan gemek iin
Kara giymek, o denizi bulmakla
Balad. Botu ev, bahe kaps
Aralk. Bir yol kvrld incecik.
Eski bir resim sanki, unuttuum,
artc ilk bakta ve bildik.
Belli ki yznz gizliyordu
Anlar, uzun sapl emsiyeniz.
Baktm yalnzlna iim ezik.
Her kk bahede aan o iek,
Admlara denk o ufak sessizlik,
Krk bir pancurla sarkm burada,
Yabanl bir yaseminle deiik.
( Yeni iirler)
MAHALLEDE ESEN
Mahallede esen akam rzgnnda
Bir ku kafesi gibidir Zaman; usul
Usul sallanr arka baheye bakan
Penceresinde aboyal evin,
Ttn kokan erin, ekmek kokan evin.
Ve ku ter: ipet ipet italinya.
Gne batar odalara kapannz.
Dneriz aalar, evimiz ve dnya.
( Yeni iirle)
AYNA
yle durgun, scak saatler vardr ya,
Hani kararm tahtalar, nikel, bakr
Ir karanlk odalarda, kanarya
Susar, kedi uyur, yazdr.
Hani yaprak kprdamaz, akl yanar,
Bir bcek sesi gelir baheden, fincan
Dlere gtrr sizi, kesik kanar,
Emersiniz, yazdr akan.
yle durgun, yle scak saaderde,
Sessiz bir bahe grnr aynadan,
Nerde bu gk, dersiniz, bu aa nerde,
Ne Uzay kalm ne Zaman!
Camdan duyarlara srar da Yeil
Parlar kararm tahtalar, nikel, bakr,
Kanarya susar, kedi uyur, bir gl
Dal pencerede, yazdr.
(Yeni iirler)
BANA BENZER
Bana benzer bacalar akla tten,
Karrlar Geceden dlerini.
stmdeki ardak ve bu dal benden,
Gkyz bahem, bulutum kan rengi.
arabm bir sabra erimi kpte,
Bir elim ay, bir elim krpe gne,
Bir gl gibiyim akamlara dnm,
Yldzlan kendinden daha dipte.
( Yeni iirler)
AHMET HAM ANIMSAMA
Bir yaban rdei, yavru bir elmaba
Gibi dm bulutundan, siste gne;
nce bir kan izgisi ardnda, belki
C elal S ilay
(1914-1974)
MAV RANDEVU
Mavi bir elbiseyle gelmitin, gkyz maviydi..
Getirdiin rzgrla ev kokuyordun..
Kolun koluma deiyordu, omzun omzuma..
Mendilin maviydi, gkyz maviydi..
Bin dokuzyz krk iki baharyd
Baheli pencereler nnde geziyorduk,
Gzlerimiz buluuyordu, rperiyordum
Gkyz maviydi, mendilin maviydi
Scak nefesin yzme deiyordu
Evlenebilir miyiz diye sormutum,
Yryn deimi, yzn penbelemiti;
Mavi elbiseler iindeydin, gkyz maviydi.
Elini eme verdin, ayrlyorduk,
Gzlerin gzlerimde, dudaklarn slak,
Sk sk konualm demitin; gittin..
Mendilin maviydi, gkyz maviydi..
1944 (Acaba)
GTT
itmek istediini bir sarn
Sezdi havamzdan geen ark
Duyuramad sesini, bu sara
Eridi, gitti!
Yrmek hasretini bir ktrmn
Hissetti koltuk denekleri,
Kaldramad yatandan hastasn
rd, gitti!
SABAH
Uyanr seccadeler stnde din,
Akhn endieleri yaylr ehre,
nsan kastle, gne vakitle temas eder
Taa, topraa., hereye!..
Serinlik bir ihtardr ki ehrin stnde
Gerinir sabahla beraber;
Kurtarr gecenin karanlndan
nsan, hayata davet eder.
arkn ekilen perdeleri iinden
Uzanr devamn eli zamana,
Korkusu, dncesi, endiesi., insann
Toplanr, sar bir ana.
Alan kaplardan frlar dan
Gnlk meselesi insanln;
rpman bir endie halinde arpar
Den balarn iinde yann!.
{Acaba)
KORKU
Gece orm anda bir ey deimez
Akln lambalar altnda
Ancak gzn keyfi deiir
Gndz aydnlnda
Aalar insan eti yemez
Akl vcudun yardmnda
Gece ormana iner inmez
Vcutla akl arasnda
Vcutla akl arasnda
Gece ormana iner inmez
Aalar ortasnda
Bir ey ki akl ermez
Aalar insan eti yemez
Gndz gece yansnda
Bir korku akl ermez
Vcutla orman arasnda
(Bolukta Duran Ta)
H YOLUNUZ ORMANA DT M
hi yolunuz ormana dt m
gzgre kk bir adam
bir byk aala dt m
aa bykt ama tek
adam kkt ama ok
dedelerinin dedeleriyle gelmi utanmadan
elinde balta srtnda nacak
dedelerinin dedeleriyle gelmi arlanmadan
kolunda bk belinde ip
dedelerinin dedeleriyle gelmi sklmadan
dengesiz bir boy lmeydi bu
aa bykt ama tek
adam kkt ama ok
(Doa)
S . A ldanir
(Dog. 1915)
TAVLA AMPYONU
Yaasn
Kazandnz bu partiyi de
Oyun stne oyun
Mars stne mars yaptnz
H er elde en g kaplan atnz
Yok ustalnza diyecek
Ne gzel de geliyor zannz
Memleket gibi hepyek
Vatan gibi de
Millet gibi gele
(Memleket Saat Ayan)
M elh C e v d e t A nday
(Do. 1915)
ANI
Bir ift gvercin havalansa
Yank yank koksa karanfil
Deil bu anlacak ey deil
Apansz geliyor aklma
Nerdeyse gn doacakt
Herkes gibi kalkacaktnz
Belki daha uykunuz da vard
Geceniz geliyor aklma
Sevdiim iek adlan gibi
Sevdiim sokak adlan gibi
Btn sevdiklerimin adlan gibi
Adnz geliyor aklma
Rahat deklerin utanmas bundan
prken o dalgnlk bundan
Tel rgnn deliinde buluan
Parmaklanmz geliyor aklma
Nice aklar arkadalklar grdm
Kahramanlklar okudum tarihte
amza yakan vakur, sade
Davrannz geliyor aklma
Bir ift gvercin havalansa
Yank yank koksa karanfil
Deil, unutulur ey deil
aresiz geliyor aklma.
TEKNENN LM
Kara yaknd nce, hem ok yakn,
Elimi uzatsam tutard.
Yldzsz teknemdi inip kan gece,
Kurumu gece, kum, kmr, arduvaz...
Kara yaknd nce, hem ok yakn,
Denizleyin inip kan nmde
Bir tanrnn atardamar.
Atm, yorgundum ama uykum yoktu.
Gnlerce yekesiz, yelkensiz
Ne de ok ku taklmt ardmza,
Ne ok harman grdm kpkten beyaz...
Am, yorgundum ama uykum yoktu.
Gneler hl samda solumda,
Srer gibiydi ak deniz.
Deniz en ince hayvan bellein
Nerden kalktm, o rhtm, o an...
Bilmiyorum o gk ky nereye gitti!
Bir masal ebboyu armhtaki yaz.
Deniz en ince hayvan bellein
Bir kuluk vakti tanrnn sevdii
Grnr zaman yaratan.
Canl mydm? O uursuz kyda
ldm gn de bilemedim.
Hep o sallant, o devinim, o aval
Bayrak, bir az a tenceresi, bir az
Kfr, kan kz ykleri, sonra
Dipteki llerin fsl fsl
Konumalarn dinledim
odum mu? Nasl? Belki bir tezlik
Yeli kmldad, kan gibi.
Aa ve kzak, demir, ya, halat, katran,
Boya kutulan, snger, tel ve gaz...
Derken gn kokulu yreimdi ilk
Yapnn bo gmtnde dikili
Sabrsz kaburgama arpan.
2.
nc Blm
2.
Bulut bir biim deildir artk, bir
Tasan, bir entracte, bir istektir;
Olumsuz bir tanmdr gkyz
Boyuna ilkel ve matematiksiz
Skar durur tannlan bo yere...
nk eski bahelerde deiliz
Eskidendi elmann aatan dt
imdi yalnz 1/2 gt2
Kapsar yldz kaymalann
Ayklamak evren grtn
Usa uygun bir dzene koymal.
3.
Ben bu ellerimi hi grmemitim
nk onlar benim aalanmd
imdi sndrsem ve
Kalkp tutsam aalanm
Ellerim midir, yoksa ellerimin
Adlan m? nk imdi ben de
Bir ararek, bir bildiriyim;
lkyaz, ilkyazn gereinden
Baka nedir? Olaan biimlerin
Yerce yenilenmelerinden
Olaanst yabanchklan.
5.
Kara bastn m meli
mek bir szcktr, meye benzer.
Gecedir diye bakmal geceye
Tpksdr gecenin, bir sessiz bir sesli,
itenlii kknden yok etmeli
nk sen bir nesneye karlk deilsin;
Yapaysn ve glsn artk. Benze,
Benzet, yaktr, doams gster!
lmszln yaratmak iin
Koru kendini bir gerein
Yan banda szcklerle.
Drdnc Blm
5.
Krekilerim hasatsz denizi
Kprttler krekleriyle,
Tez yryl gemi gn batarken
Ula Sirenlerin adasna,
Yreim kopacak gibiydi
Kanatlanp uacak gibiydi, ama
Sirenlerin izi bile yoktu ortada.
Yalnz bir ezgi, ta derinden,
Ta ierimden gelen bir ezgi
Balad yava yava ykselmeye;
O yabans, o byl trkleri ben
Sylyordum sar gemicilere
Yalnz ben duyuyordum Sirenleri.
Kirke, bilge tanra, selam sana!
Sa salim getim kendimi.
ZAMANLAR
Hepsini grdm ayr ayr,
Kularn zaman tun rengindedir.
Tanrlardr tan zaman,
Denizin zaman lr dirilir.
AIRTICI KARILAMA
ok eskiden yaadm bu n ben
Dersiniz aknlk iinde.
lk girdiiniz bir ev, bir merdiven,
Birden gne vuran pencere,
Ve tam srasnda tren dd...
te byle gelmiti siz dnyada
Deilken bir gn le st
Bu renklerle bu sesler biraraya.
Yaamak anmsamak mdr yoksa?
Sanmam, biz de bir sestik belki
Birileri iin yllar nceki
artc karlamada
(Szckler)
YEN BR DNYA
Dnyada geirdim ocukluumu
nsanlardan eya yaparlar
Krmz bir orman iki boyutlu
Kendi bana yaard kar.
SALYANGOZ
i geliyor aa budamaya,
O ne tafra, o ne kralhk,
Bir omuzunda balta, tekinde slk,
Yer deitiriyor kular dallarda.
Kente dnen lgn mzkaclar,
iek tozu iinde tun bir davul,
Borular an gibi parlyor gnete.
At da sallanyor, sevin de,
Sokaa dklen sesin demeti.
Kadn km salyangoz toplamaya,
Etekliinde yln beinci mevsimi,
Bakyor grltsyle memelerinin.
Ve aznda nar ieiyle
ocuk gibidir tay sevmeye.
Yrei tedirgin eden bilgelik.
(lmszlk Ardnda Gtlgam)
FTLKTEK GECE
Ot almaya gittikti Kalver iftliine,
On araba, ne gzeldi kynn elma rengi,
kindiye doru kzardka kzarm,
Yoksul kylerin sessizlii de katld
Akmamn dar yolunda bize.
Susup kalmtk tyl haruplann
Ve kederin iti boyunca garip.
Derken trk armaya balad asker.
Uyanan gzel bir deniz rzgr gibi.
Yanm bir sevin gibi gkyznden inen.
akn bir ku gibi ardmz sra koar.
Gecenin sarmana dt bo bir yldz,
am kozala gibi gmbrtyle,
Atlarmzn kusursuz sessizliinde,
Yal zeytinlerin altndan girdik
lm ot kokulu iftlie, scak;
Sonra zdk hayvanlan, braktk
Usuz bucaksz odaa karanlkta.
Arabada, samanlann stnde yattm.
Ya atlar ekip giderse, unutmam,
Uykumda onlarla otladm.
Gzm ve dudam imiti sabahleyin,
Aulu otlak sinei srm,
Azmda tr tr saman.
Baktm, krk adm temizde atlar,
Ala ala krk adm yol almlar,
Uzun gecenin uykusuz otunda.
(lmszlk Ardnda Glgam)
BOLLUK
Yonca pazar gn toplanr, insan pazartesi,
Peygamber iei bilmeden lr,
Omaholar iek koparmaz gece
nk bolluu ller getirir bize,
YAMUR
Snt boluun alakgnll toprandan obua sesleniyor.
Yamur kaybolmu bir kpek gibi ba nde, evinin izini
kokluyor
Uykusuz ovada kimsecikler yok.
Belli, az sonra horoz tecek, aldamp.
Sabr ta gkte Aristophanesin bulutlan dolayor.
lp dirilmek iin her zaman firsat bulmuumdur.
( Yamurun Altnda)
B ak S h a E dbolu
(1915-1972)
MEZARLIK
Dn akam gn batmadan,
Yal llerin arasna
Bir kk misafir geldi.
ocuk bahesinde kovas kalm,
Kumlarn stnde kk krei.
Besbelli ok yorgun, hemen uyudu.
Doruldu yerinden yal bir l
rtt rtsn:
Madem ki burda annesi yok,
Bu kk kz bize emanet.
lerde yatan baka bir l
Yavaa seslendi:
Bandaki kurdely zp katlayn
ts bozulmasn.
(Balangcndan Bugne Trk iiri)
GECE YAMURU
Dn bir al gibi doland boynuma
Bozkr ortasnda Renklerkua.
Ne kadar deitim, Rabbim ne kadar!
Balyor aksisedas kalbimde
Karasevdal gnlerimin...
Kestim midimi kitaplardan
Ve senden ey koca deniz!
Lkin sesin geliyor derinlerden
'Hrn veya yorgun...
Yalnz ehvet tten imenler stne
Dklen bu siyah musiki, bu cmert iki
Beni mest ediyor, yudum yudum
M tak E renus
(Do. 1915)
LORCA KARDEM
lmek istemiyorum diyordu iinden.
ri tal kirli bir duvar nnde
Fazla bekletilmeden
iki beyaz bulut geti
Ve iki beyaz kelebek
Mavi bir diken stnde
Seviemeden utular.
Her ey ortada souktu
Ve gne
Sabahlan bilerek dikine kyordu.
Biz btn bu olanlan
Anlalmaz bir uzaktan seyrettik
Kaplannz inadma zerlerimize iviliydi.
Korkak sokaklarda san klar
Geceler boyu ekinmeden umudan yedi.
Bilinen bir dua iin eri kyorlard tepeyi.
Berikiler orta yerde durup
Bir baka ark tutturdular
Ve sabahlan bouna erkende
Budalaca dlerini anlatyorlard.
Biri bir kuyu dibinde
Dipten yukan klara bakyordu
Yukarda rpman bir bcek
Bouna suyu kantnyordu.
ki beyaz bulut
Ve iki beyaz kelebek
Mavi bir diken stnde
Seviemeden utular
Gn ertesi
irkin bir kta
O ykk tal kirli duvar nnde
Koca kafal bir koyun otlattlar.
(arn Gidenleri)
Aziz N esIn
(1915 - 1995)
ZAHMET ETMEYN
Yunus gibi olurum
Kendim gibi lrm
Gmtm bulurum
Gn batm indi mi
Yetmi kiloyum dz
Bunun tahtas bezi
Hepsi bulacak yz
Tatamam kendimi
Olmasn bir grenim
Ne de bir su verenim
Ne cenaze trenim
Son kasrgam dindi mi
Aar kendi ukurumu
Orackta uyurum
Kendi kendime lrm
lm beni yendi mi
Kan var yamuru var
Sca amuru var
Zahmet etmeyin dostlar
Aziz lm dendi mi
e #5
NYAZ A k in c io lu
(1916-1979)
AJANS
Radyoda bir hzzam ark var
darda smbl havas
halbuki imdi uzak ufuklara kar yayor.
Daha evvel ajans dinledik
zincirlerini akrdatarak geti esaret
alev raylar zerinden demir arabalarla.
Toprak gebeydi,
toprak ocuklar Dostlar,
kiminde orak, kiminde balta
- buday kokan avular kan iinde emeklerini yn yn, baak baak
harman yerinde brakarak
dtler en n safta.
Dtler ve ldler.
Sonra hrriyet
- Yaral ceylanlar gibi ve sulh
- anam st kadar helal yznde ne bir kin, ne bir infl dt yollara.
Yollar uzun, menzil rak
Ayaklar kanyor, yalnayak!
Bir arkdr bu
sulh ve hrriyet dediin
az dolusu sylenir
ufuklara kar.
Bir arkdr bu
kalbeldanberi sylenir
Kurtlar dilinde, kular dilinde.
Ben, onunla bydm
onunla yrdm
Onunla byttm bu boyu
onun iin lebilirim.
Demir bu arkyla dvlr
bu arkyla yrr gemiler
ve bir Temmuz lesinde
mola verdii zaman oraklar
bu ark ile ayran ier.
Bu arkyla geer
semasndan insanlarn
boaltp rahmetini kmls bulutlan.
Dostlar,
dostlann dostlan:
bu babda ne sylesek az.
Bir arkdr bu
kan ve lmle yazlm kalplerimize,
unutulmazl
lhan B erk
(Dog. 1916)
STANBUL
te kurun kubbeler ehri stanbuldasn
Yamur altnda bir adam sallanr durur sehpada
Bir damla mavi gk damlas gzlerinin zerindedir
Karnn talara vermi biri yatar camilerin nnde
Denize aalara kar
Bir bahriyeli bu ehrin parknda grd ryalardan
utanp kat
Kpr banda yal ekmeklerini camekna sralayan
htiyar saUc memnun
Kocaman gemi direkleriyle dolu gkyz iin rler
yazld
Bakarsn ayan dibinde boyal kirli yelkenler yatar
Fildii kakmal aalk bir gkyz alkalanp durur
Memurun serserisinin aklar hayalleri kendilerine
mahsus
Ve deliler durup durup kfr etmesini unutmazlar
Minarelerine takl bulutlarn sarho olduunu airler syledi
ler
Geceleri el kadar bayrakl gemilerin
Kzlarn uykulanna girip dolatklar malumunuzdur
nsana daima gzel eyler dndren yldzlarn
Zil zurnal iin cigaralar yaklp
ki gz iki emedir serseriler iin stanbul
Drt yannda Allaha sve sve yaanr
Bir meyve gibidir intihar sabah akam bllr
Raknn ad getii yerde ayaa kalklr
Sualler tanzim edilir yaamaya ait, sorulmaz
ki yanndan uzam salariyle
Sevdii kadndan vatandan savalardan kam bir takm in
sanlar geer
>
BRALAGEYK
Kimsecikler yoktu gayet iyi hatrlyoruz
Bir sabah biz erkenden geldik dnyaya
Ortalkta byk bir sessizlik vard
Deniz kestaneleri ar ar nefes alyordu
Baktk her ey hazrd dnyada
Gkyz, dalar, ovalar yerini almt
Her ey durmadan byyp geliiyordu
Anladk dnyadaydk artk
Hepimiz ayr ayr tutulduk dnyaya
Denizi grenler deliye dnd
Gkyzne bir bak vard bir ceylann
Btn mrmce unutmam
Bizden biraz nce gelmilerdi sanrm
Gkyz dalar oralar
Gkyz dalar ovalar
Daha yeni yeni kendilerine geliyordu
Asl sevincimiz gnei grnce oldu
Baktk bir getii yerden
Adam boyu kalkyordu otlar
Bir dokunduu ey
Bir zaman kendine gelemiyordu
KIZILIRMAK
7 Ekim 1951
Bir souk, bir karanlk, bir ssz geceydi
Otuz kiiydik, azmz bak amyordu
Seni grdk kamyonun penceresinden
SAT FAK
Yitik Ufuk
Kalem
Hikyelerimde ne diyorum ben
unu unu unu deil mi
Bir bulut geiyor
Diyorum yaasn bcekler iekler balklar insanoullan Barba
Antimos
Bir sabah geliyor Matisse yeili
Alyorum uykularnza kitaplarnza evlerinizin nne koyuyo
rum
Ne zaman bir yeil grseniz artk iinizi brakp bakacaksnz
Mesel bilmiyorum ama bir iirde bir kadnn ayaklar suya
dedi deecek imdi
Hem mutlaka hi kimse gemiyecek biraz sonra bu sokaktan
te bir ku uuyor bir yere konacak salama ben yazacam
Bir gkyz peinde gidiyor bu ocuk
Bu adam bu kadn bu masada tutan baka baka eyler
Hep byle diyorum ben
Bir dlger balm alyorum gzleri gzeldir diyorum
Bir bulut kyor bir bulut kt diyorum
Sarlyorum kaleme.
At
Bakuk bir evin bahesi ilk defa bir evin bahesi ban
alm gidiyor
Bir ocuk Grenobleda talyan mahallesinde bir ocuk
gryor ilk
Deniz kysndaki o her akamki kahve birdenbire tutup
baUyor
Ne varsa umutlu umutsuz skntl skntsz o cumartesi ak
amlan, frengili aalar ekip gidiyor
Yeil zeytin, limon gibi bir stanbul sans kalyor geriye
Bir evin bahesi ilk defa glmyor ilk defa bymek istemiyor
Gece her taraf gece Kananm elleri gece en sevdiimiz
yerleri gece, gece hi bitmiyor
Barmak sabahlara, akam stlerine bir pencereden bir deniz
den, barmak barmak
UZUN KARANLIK
Neydi o gne o sular gnei k kveriyoruz
Ben seni alyorum seni cumartesi ocuu soyuyorum
Birden bir yerlere gidiyoruz bir yerlerden geliyoruz
Bungun karas bak diyorum bak acunsuzluk nn diyorum
Hi yokken byle diyorum byle gzel diye diyorum
Sonra birdenbire sen yoksun ite birdenbire yoksun
Bakyorum Amerikan bir gk sklyorum kalkyorum
Sen yoksun ya seninle binlerce yerim yok
Bir sabah uyandm btn drtleri be yaptm
ktm bir bir camlar, caddeleri indirdim ses yok
nsan byle napar bilmem seni hele bak hi bilmem
Gidip aalan tutuyorum, ocuklan pyorum
Durdum bir yerden g, sokaklan hep sokaklar dinledim
Evlerini deniz ykyan bir kydan banyorsun bana
Bir soluksuzluk bir duvarlar bir duvarlar duyamyorum
Byle bir uzun karanlktan banyorum banyorum
(Galile Denizi)
PAVURYA
Gl odasndan bir pavurya ban kard
- Sol ne kadar uzak, dedi.
libya sefine beyoluta / bir deniz ermeni gerindi.
Bir 3 eden 2den daha gerek bir 1 yoktur, dedi Fomeret.
R
San, o okgzel, giriyor kentime
Koyuyor sesini balkl ve yalnz
Nehirlerleyin o, yavaa etime.
Krmz, karyor azlannz.
G, bir orman gidiyoruz, Uzun
duyuyorum bunlar kirpiklerin. Buday
Sonsuz Temmuz yzn, o intihanm. Bun
lar oralann, Ey Akyzlm benim,
Ey.
Bir ak gitmek var, imdi sen osun
Cinselliimizi bytmek bytmek
Dalamak plaklmz gklemek,
Byle seni suya ge tutuyorum
Seni artk korkun kanunyoram.
-Uzar imdi bizden bir gece Upuzun.
(kane)
STANBUL
Hali
ti
BURUN-DA
Burun-dada gk dyor mu ne
Glgesi vuruyor stmze yaban kularnn.
Ben ki yaralym, ben ki haytaym
Bakkallara dm okul defterleri gibiyim.
Senin su duruluunda yzn
Sevdiim kdar inceliinde.
Ve dyor durmadan Burun-dala benim arama.
O zaman ite taze bir ot kokusu yaylyor
Bizden
dnyaya.
(Kitaplar Kitabi)
C a h t I rgat
(1916-1971)
BZM SOKAK
Peykelere serilen manav
Kavunlar okuyor uykusunda,
zmler olgun
Kadim konaklar salam,
Nerdeyse gn doacak
Mezzin uyanacak
ehir ayaklanacak;
Ayni sokakta kocayan beki
Fikirler beyan edecek
Gece hakknda.
(Bu ehrin ocuklar)
RIHTIM
Biz varz sesleri ykselir
Akamst
Balk kokan mahallelerde
Marur ocuklar kavgaya hazr
ehrin eteklerinde
Ve beni alatmaya yeter
Yamur yancaya kadar
Halatlarda slk alan ocuklar.
(Bu ehrin ocuklar)
PARSA
imdi vinler boaltyor
Yan insan, yan toprak olanlan
Ve zafer marlan alnyor ha bire.
XIII
Birer birer dert yanyor
Gaziler:
- Biz ne kazandk bu harpte?
- Bir ift pabu kr etti
Kesilen ayaklarm,
Ama siyah gzlk lzm
Grmeyen gzlerime.
Bir azdan syleniyor arklar:
imdi yabancsyz
Yaadmz topran
Ellerimiz, gzlerimiz, bacaklarmz
Toprak olduu halde.
(Rzgrlarm. Konuuyor)
PERAN
Gzlerinde deniz, gzlerinde gemi
Gzlerinde rlplak ocuklar
Rzgr esiyor rzgr, meltemdir
Gzel dnya zerinde matemdir
Kalbimizin kesi yangn yeri, perian
Gzel ehir diri diri perian
UYKU
Bir dekte up uzun
Ufuklar tesine uzanm
Ayaklar mahzun.
atlam iki gz tam ortasndan
Bakkal kasap yazmaz olmu hesaba
Yreine bada kurmu oturmu
Homur homur homurdanan fabrika.
Pasl uykular boydan boya uultu
Alnnda damar damar damarlam ter,
Kaynar kazanlarla devrilmi bana uyku.
( Ortahk)
SOKAK
nsanlar geiyor sokaklardan
Kendi lleri omuzlarnda
Bir hayat nefes nefese, orman orman
nsanlar geiyor sokaklardan
Sevgiler tam, merhametler ta
Buram buram ttyoruz tatan topraktan.
( Ortahk)
BR OCUK KONUUYOR
Her gn daha baka ayor iek
Gkyz daha mavi gittike
Gne daha rengrenk.
ngr mngr demir alr gemiler.
(Ortalk)
APAKLI
Ovalarn birinde bir tilki grdm
Boz muydu, sar myd, tam haUrlamam
Yalnzd, bilirim,
Gzleri bir renkli, sevgili,
Bir bildiim yalnzlyd.
Atm admm, adm atb
Bir bildiim yalnzlyd,
Yorgundu, gel, gidelim dedim,
Yaamak zor anlalmadan
Bir bildiim yalnzlyd.
Alamak zor her yerde
Bana nerde bilemem,
Kal, apaklan, sev sevdiince l de
Tilkim, kim olduumu renme,
Bir bildiim yalnzlyd.
(Irgatn Trks)
ZEYNEP LE MUSTAFA
III
Akbykta bir eme var Mustafam
Ya olduka akar
Al Zeynebi gidin iin o sudan
O emede gzyam var.
(Irgatn Trks)
e #=5
B ehet N ecatgl
(1916-1979)
EVLER
nsanlar yzyllar yl evler yaptlar.
rili ufakl, birbirinden farkl
Ahap evler, kgir evler yaptlar.
Doup lenleri oldu, gelip gidenleri oldu,
Evlerin ii devir derir deiti
Evlerin d pencere, duvar.
Vurulmu vurgunlarn ycelttii evlerde
Kalbi kara insanlar oturdu.
Gndelik korkularn kerttii evlerde
O fkara insanlar oturdu.
Evlerin ou eskidi gitti tamir edilemedi.
Evlerin ou gerei gibi tasvir edilemedi.
Kimi hayata doymu grnd,
Bazlar zamana uydular.
Evlerin ii oda oda znt,
Evlerin d pencere, duvar.
Evlerde saadeder sabunlar gibi kprd:
Dardan geldi bir tane, nar gibi,
Artt, eksilmedi.
Evleri felketler taunlar gibi sprd:
Kaderden esti frtnalar gibi,
Ard kesilmedi.
Evlerin ounda dirlik dzen,
Kalan bir htra oldu gemite
Gnl almak, haur saymak arama!
Evlatlar aileye si ite,
Bir ki kopmu gider zntden.
BARBAROS MEYDANI
Biliyorum ayp ve mnsz
Ama pelerinden gidiyorum
Gezmeye ktklan vakit
Ana kz.
Utanr da (belki
Anasnn srtndaki
Yeldirmeden,
Kz bir adm nde gider
Sezdirmeden.
Beiktata Barbaros Meydan
Sa ant, solu trbe
Ortas kare eklinde,
Parkdr yoksullarn
Bilhassa yaz aylan.
Fidanlann, mezarlann nnde
Yontuh talar epevre,
Yer yer banklar konulmu,
Meydana dolmu millet
Sra sra oturmu.
Ah gen kz kalbi,
Sralara bakar elbet.
Meydann ilersi deniz kys
Karaya ekilmi kayklar
skele gazinosu yanda
Sulara dklm klar
skdar u kars.
O nemli topraklara
Ana ker yorgun argn,
Kalm gz arkada
Kendi ayakta kzn.
En grltl arklar
alarken plakta,
Onlar orda oturur
Denize bakarlar.
Avunmaya muhta bu genlik
Ey kz anas ihtiyarlar,
Ey denizlerden esen serinlik!
(Evler)
BOLUK
Bu kuytu sokaktan gemek
Nerden aklma geldi
Gnlerden pazard
Gzel gnlerden biri.
Pencerede oturan kz
Eli alnna dayal
i sklyordu
alan kzlardan olmal.
Yzne salan gibi yaym kederi
Seyrediyordu
Sokaktan geenleri.
Pencerede oturan kz
Gzlerinde yorgunluu
Bir bezginlik iinde
Gn bitmek bilmiyordu.
Dnm evdekilere srtn
Omuzlarnda bir yk gibi
Dnyann yalnzl
Pencerede oturan kz
Hep byledir pazarlan
Akamlan bekler
Eli alnna dayal.
(Evler)
GZL SEVDA
Hani bir sevgilin vard
Yedi sekiz sene nce,
Dn yolda rasladm
Sevindi beni grnce.
Sokakta ayakst
Konutuk ordan burdan,
Evlenmi, ocuklar olmu
Bir kz, bir olan,
Seni sordu
Hi deimedi, dedim,
Bildiin gibi...
Anlyordu.
Mesutmu, kocasn seviyormu.
Kendilerininmi evleri...
Bir sulu gibi ezik,
Sana selam syledi.
(Evler)
ALAR SAAT
Kuyulara dnce ta
nce korkunuz uyanr:
Ge kaldm.
Yar karanlk rmakta sular nce bulank.
Bir kanad knk ku
Ayanza dolanr, inenir tellarda.
Scak yataklar anszn
Alnca kaskat.
Biraz bir eydi gece ancak sabaha kar;
Grd, ald saat; benildeyip uyandnz, yataklar
Evde kimseniz yoksa, yorgun dnlere kadar
Ak, perian, kepaze.
Tam vaktinde i banda olmak,
Ge kaldm, kuyularda d su.
Saatlere aldrd biraz eyin peinde
Sesi duyan kotu.
ENGELLER
Sen benim engelimsin beyaza.
Yaparm yklr
Saldran sularda silinen
Kumdan kuleler deniz kysnda.
Sen benim dmanmsm deien,
Her seferinde ismin baka.
Ama hi tad yok yaamann
Tam dorulurken yeniden
Tarlam sulann basmasa.
nsannla vur, hastalnla yere ser,
Sars beni paraca
Her yklmda kuvvetim artar
Iyan bir ke er ge benim
Sen benim geidimsin beyaza.
(Eski Toprak)
SEVGLERDE
Sevgileri yarnlara brakmz
ekingen, tutuk, saygl.
Btn yaknlarnz
Sizi yanl tand.
Bitmeyen iler yznden
(Siz byle olsun istemezdiniz)
Bir bak bile yeterken anlatmaya her eyi
Kalbinizi dolduran duygular
Kalbinizde kald.
Siz geni zamanlar umuyordunuz
irkindi dar vakitlerde bir sevgiyi sylemek.
Yllarn tellarda bu kadar abuk
Geecei aklmza gelmezdi.
Gizli bahenizde
Aan iekler vard,
Gecelerde ve yalnz.
Vermeye az buldunuz
Yahut vaktiniz olmad.
(Eski Toprak)
EDEBYAT MATNES
Kayklm koltuunda bir kz
iner iklet.
Bir olan dalgada,
Geldiine piman uyuklar
Bir bakas arkada.
Hi bulabilir mi beyaz evi ok uzak
Uurduunuz ku?
Kl gibi keskin karl da.
Hi yeri miydi amak kalbi
Bu i k altnda.
EYALAR, SESSZLK
Bir gn giderler de kalrsanz yalnz
Eski odalarda gece
Bir saat gibi durmu sabahtan
Her ey onlar gidince.
Bir garip boahla cansz
Uzaklarda imdi
Ayna nnde resimler
Eyalar, ellerinin dedii.
TRAVERS
Sonraki ben mumyalarda lmlerden sonra
Islak blmelerde sakl
Kaam kapam kaldrlrsa
Yaadm adan arpar genze
Buruk bir arsenik kokusu.
Ben bir traversim entroverti
Gkdelen ve ehram rk omuzlarmda
Dnyann btn dilleri varyantlarmla dolu
Daba raylarnda hatta
Byk ehir yorgunluu.
Varm dnya kurulal, bir suyun bandaym
Bir kuyunun dibinde, bir tezgahn nnde
Bir geminin yannda, bir kalem elimdeyim.
Geer gider trenler transit
Ben kendi derdimdeyim.
Geer gider koca kompartmanlar
Ve zift zerimde, drt yanmda vida, somun
Ar demir raylara ben akl.
Geer gider uultusu ok tez trenlerin
Kalr makas, kalr kara somunlarda tuzu
Alnmdan den terin.
Kaldrm diye belki bunca arlklar
Gsterilir sonraki ben, uygarlklarn
Gsterili mzelerinde yitik
Kat kat sarglarda bir mumya
Gibi gln belki
Pasl, ezik, hurda
Bir travers entroverti.
SES
Kopan lar alunda kalanlar olduu
Oysa grlyordu.
SOLGUN BR GL DOKUNUNCA
oklarndan dyor da bunca
Grmyor gelip geenler
Eilip alyorum
Solgun bir gl oluyor dokununca.
Ya byk ehirlerin birinde
Geziniyor kalabalk duraklarda
Ya yurdun uzak bir yerinde
Kahve, otel kesinde
Nereye gitse bu akam vakti
Ellerini ceplerine sokuyor
Sigaralar, ktlar
Arasndan kayyor usulca
Eilip alyorum, kimse olmuyor
Solgun bir gl oluyor dokununca.
Ya da yalnz bir kzn
Sildii dudak boyasnda
Eiinde yine yorgun gecenin
Ban yastklara koyunca.
Kimi de gn ortas yanma sokuluyor
En ok gz aylan ve yamur yanca
Alalr ya bir bulut, o hzn bulutunda.
Uzanp alyorum, kimse olmuyor
Solgun bir gl oluyor dokununca.
SERG ZLENMLER
Alar lake duvarlarda gri bir grizu
Ve irin yeili bir trahom.
Gelir en lks iekiden iekler,
Asl ocuksu ullar iinde
- - Ald, geldiler.
Onlar armhlarnda birer sa idiler:
ivi yaralarndan szarken mavi kan
Ellerde tuzlu badem, dudaklarda iki, teyp
Rimel, ruj, floresan
Balarn yavaa biraz daha ediler.
Biz hep byle okuduk en ackl yazlan
Perlon ve astragan...
kili, yanm gz ve ikindi vakti
Sonra gsterdi bitti, konfora kotuk
Onlarsa en lks ktlara geti.
(Divane)
AIK
Geceleri korkulu yollara gittiniz mi
Biz ok eyi vakit yok pek ksa geiyoruz
Limanda bilinen gemiler oysa aklardadr
Rullannz bir sz ama hangi anlamda?
DEK
Ol hayat ehline hayrnm sessiz
Derler
ok az kimse geti kaldnm
Sonra onca emei sayarak hie
Toplar talann bir karanlk gece
Yorgun yola plak
Derler.
(Zebra)
C elal V ardar
(1916-1991)
MARFET
Suya dokunmazm
Sabuna dokunmazm
Pise bak
(ki Dal)
A . kadr
(1917-1985)
TEBL
mrmde grmedim byle bir gn.
Yarm dilim ekmek nmde,
dnyorum alevden lkeleri.
Boaznda kalsn yedikleri,
ve zehir zkkm olsun,
bu ada dnmeyen rarsa eer!
Sen benim,
memleketimin arklarnda bile rarsn,
sen o korkun,
sen o uykusuz geceler alunda bir kere olsun
umudunu kaybetmeyen ehir!
Ben de bilirim, umuttur bu,
balanamaz kskvrak drt bir yanndan.
Bir umuttur ki;
daha hain,
daha merhametsiz,
tank ordusundan dmann!
Bir umuttur ki;
sokaklarnda srt st yatan
henz bula ermemi yaral ocuklarn
mavi gzlerinde okunur,
ve sonuncu kalede,
mazgallardan bakanlarn yumruklarnda!
O insanlar bitmedi mantar gibi yerden.
Analar dourmutu onlar bir zamanlar,
tpk dalda bir iek aar gibi.
Ve imdi, kimi kurtuldu lmden,
kimi yap topraa yzkoyun
step kokan elleriyle.
CBAL
Cibali dendi mi
aklma siz gelirsiniz, kadnlar,
kiminizin be ocuu,
kiminizin nar gibi yanaklar rar,
kiminiz kocasz kalm,
kiminiz ihtiyar,
kiminiz daha krpe henz.
Bana umulmadk,
eskimi trkler dndrr
siyah barts altnda yznz.
Parmaklarda ttn kokusu
Ttn kokusu pazen entarilerde.
Biriniz ekmek alr finndan,
biriniz durmu ksryor ilerde,
geiyor bizim mahalleden biriniz.
Cibali dendi mi
aklma siz gelirsiniz, kadnlar.
arpk ayakkaplannz gelir,
ve kahraman elleriniz.
1943 (Mutlu Olmak Varken)
HATIRLAMAK
Bazan iimde nasl,
biliyor musun,
bir tuhaflk duyarm.
Hani bir ey hatrlamak:
Bir iek,
bir pencere,
bir scaklk.
Ne bileyim ben,
bir sr eyler ite.
Bizim nelerimiz yoktu ki, karde!
ocuklarmz, karmz, kitaplarmz.
Benim kitaplar u yanda dururdu, yle.
Ne oldular dersin?
Benimkisi kfir,
bir turu kurard,
parmaklarn yersin.
1943 stanbul (Mutlu Olmak Varken)
ESRLM
STM BAIM,
KARNIMDAK ALIK
VE YAAMAK
Tenhaca bir yere ekilip
alamak isterim
dalara, talara kar.
Ne yalnzl gkyznn,
ne aalatn, ne ayrlarn yeillii,
ne de merhamedi trksyle akan dere.
Sadece esirliim,
stm bam,
kammdaki alk.
Sadece beni gtren ey
radyo haberlerinden teye.
Tenhaca bir yere ekilip
alamak isterim
dalara, talara kar.
Ya seslenirse bir ocuk,
ya derse ki:
Aabeyiciim,
toprak altnda kaldm,
bir tank ezmiti kemiciklerimi,
ne olur, karn beni buradan.
Ben daha on drt yandaym.
Kolum kanadm knlr,
bu ocua ne yaparm o zaman?
Dalan, talan brak.
Brak yleyse imdi alamay.
Karanlk bir yamur halindedir
bamn stnde lm.
Sadece esirliim,
stm bam,
kammdaki ahk.
Ne ok yatan insan grrm,
ne ok yatan insan.
Karl bir da bandayz, sevgilim,
mevcudumuz tamam.
Bir yanmda Pol ve Antuvan avu,
bir yanmda dostum Riar,
ve dalm cgaralar.
LE
Bizim hi bir hrriyetimiz yok,
hi bir hrriyetimiz,
ne almak, ne konumak, ne sevimek
Sen orda barna bas dur en byk ileyi,
ben burda en byk ileyi dolduraym,
e
F ahr E rd n
(1917-1986)
TEVELLD
Babamn okuyup fledike
pp alnna koyduu musafimzm
Baz tarihler vard i yapranda.
Dn, doum, lm
te bunlar arasndayd tevelldm.
Bu musaf
Yunan igalinde yanmasayd,
ecerem i yaprandan iek aard;
Ve yanmyan, toplanmyan bir kitap
Bir insandan daha fazla yaard...
(Sen Olasn Halep ehri)
DENZ
Bu toprak tulumunun
Ka bucak olduunu bilen deniz!
Tekneler ift srer poyraznda
Meltemler ekin eker,
Lodosun harman kaldrr
Usuz tarlalarnda.
Dalgacln kadna benzetilmi
Ve hakknda ok laf edilmitir.
Ben, kimin gzya olduunu
Kendinin neye aladn dnyorum
Ve seni
Bu den dnyann pantolonunda
Cemaziylevverini syleyen
Mavi bir yamaya benzetiyorum..
(en Olasn Halep ehri)
C aht K leb
(1917-1997)
STANBUL
Kamyonlar kavun tar ve ben
Boyuna onu dnrdm,
Kamyonlar kavun tar ve ben
Boyuna onu dnrdm,
Niksarda evimizdeyken
Kk bir sere kadar hrdm.
Sonra lem deiiverdi
Ayr su, ayr hava, ayr toprak.
Sonra lem deiiverdi
Ayr su, ayr hava, ayn toprak.
Mevsimler ne abuk geiverdi
Unutmak, unutmak, unutmak.
Anladm bu ehir bakadr
Herkes beni aldatt gitti,
Anladm bu ehir bakadr
Herkes beni aldatt gitti.
Yine kamyonlar kavun tar,
Fakat iimde ark bitti.
(Adamn Biri)
TABANCA
Bir nagant tabancam olsa benim
nce bilekli yr!
Dnyaya eyvallah etmem
Altn yrekli yr!
ocuksun glp sylersin,
Uan kulara benzersin,
Ben lrsem eer neylersin
Telli duvakl yr?
(Adamn Biri)
SABRET
Sen petekte bir gme bal gibisin!
Renksin yazdan ktan, tazeliksin bahardan.
Yapraklarda dolaan serin bir rzgrsn ki
Her gn eser durursun hafzamdan.
Ellerin var beyaz gller gibi kck,
Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe!
Sanki yeil yaylalardr gzlerin
Alnmda ter ve kuvvetsin iimde.
Ben kanad krk bir ku deilim
Dner bir gn gurbet ellerde kalan
Sabret neem, sabret arkm, sabret sevdiim,
Sabret kalbi tomurcuklardan pembe olan.
(.Adamn Biri)
STANBULDAK
stanbulda bir sevdiim vard
Kei yavrusuna benzer,
Rzgr eserdi hafiften gzlerinde
Halden anlard.
Btn ehzadeba bilir hikyemizi,
Glhane park bilir, gemiler bilir,
Gelip geen bakard.
Yanaklar gz elmasna benzer
Souk havalarda,
Ormanlar gibi baklar;
ocuktu, aceleci bir hali vard.
Bahar gnleri geldi miydi
Salar uard.
KUUN HKYES
Evin nnde hark vard,
Harkn stnde alack kpr,
Kprnn stndeki ocuklar
Hayalet gibi bir ku grd.
Eilip baktk tahtalar arasndan
Uzaklardan gelme bir garip ku.
Kuzgun gibi, balkl gibi bir ey,
Kprnn alna yorgun dm.
Kutuplarn, denizlerin, romanlarn
Sihrini tayordu.
Biz ona bakyorduk, o bize
Korkusuyla karanlk ormanlarn.
Kimimiz denekle drte drte...
Kimimiz de kaynar su dktk,
edik bir gzelce stne,
Garip kuu ldrdk.
Yaral bir gemi gibi yze yze
Kprnn dma kt.
Vura vura elendik,
Artk birbirimize.
Uzaklardan gelme garip ku
Mrekkep rengi gzlerinle
Artk dnyamz gremezsin!
Barmamz gitmez kulaklarna,
(Rzgr)
ESMANIN HKYES
Esmayla ocukluumda
Sokakta oynadm zamanlar
Dizge orap giyerdi,
Yalnayak gezerdim.
Bir koku vard Esmanm
amurlu atlak ellerinde..
Bir k yanar snerdi imek gibi
Eteinin oraplanna dedii yerde...
Tahta gibi, dmdz, gslerimiz
Kollannz ince...
Ayn kalayl tastan
erdik, su iince...
Bir bak vard Esmamn
Kavak yapraklan gibi pm l pnl...
Koynundan kard alay
Yemesi baka olur...
Efendime syleyim, bir gn
Kz brakmadlar dan.
Cihanda tek bama kalmtm
Dnerek Esmay...
(Rzgr)
KNC K
Baz karma kyorsun,
Tanyacak gibiyim seni.
- Gel biraz konualm, diyorum.
Cevap vermiyorsun.
TOKATA DORU
amlbelden Tokata doru
Tozlu yollarn akt rmak!
Ben seni oktan unuttum,
Sen de unuttun mu, dn geri bak.
KAYIP SEVDA
Bir yandan trk syler
Bir yandan yrr alayarak,
Sevdas rzgr gibi iter
Dere boyunca yalnayak.
Nilfer gibi solgun Ophelia1
Yanaklanna yapr salan.
Alr etekleri suyun yznde,
Seyrederdi st aalan.
nsan kalbi o zamanlar da vard,
Daha kkt, daha krmzyd ama imdikinden
Kopardlar kalbini Ophelianm
Nilferler gibi sarard.
N a h t U lv A k g n
(1918-1996)
BRS
Bir ey var aramzda.
Senin bakndan belli
Benim yanan yzmden.
Dalveriyoruz arada bir.
kimiz de ayn eyi dnyoruz belki,
Glerek balyoruz sze.
Bir ey var aramzda
Onu bulduka kaybediyoruz istiyerek.
Fakat ne kadar saklasak nafile
Bir ey var aramzda,
Senin gzlerinde ldyor,
Benim dilimin ucunda.
(Sebep)
DALGINLIK
Bir pencere ald kitabmn sayfasnda
El sallayarak sen grndn,
Satrlar takm takm evinin nnde
Ne gzel bu kk askerler.
Fakat kayboluyorsun pencereden
imdi alyor btn harfler.
Sonra birden beliriyorsun
Elinde nakl mendilin, glmsyorsun
Ve balyorsun konumaa
Sesin alamakl,
Sesin yumuak,
Anlattklarna karyor kitabn anlattklar
(Sebep)
O rhon M . A riburnu
(1918-1989)
LLE
Llelim
Llelide oturur
Lleli lle kokar llelimden.
Lleliden geilir
Llelimden geilmez!..
(Kovan)
MAHKMLAR
Ekseriya sabaha kar
Kuruna dizilir mahkmlar
Bir snger tana dner
Anne stnden yaplan heykel
Bari u trampetler almasa
nsan grltye gitmese
(Kovan)
KASAP
lerin yolunda gidiyor kasap
lerin yolunda
Sann saldrman belinde
Elin hayvan emrinde
Yere yatrp biersin
engele asp yzersin
Mal derdinde kasap
Can derdinde koyun
Ne irkin oyun
Ne berbat kafiye!
H a a n m ek
(1918-1988)
SRGN
Ben gneyden kalkp gelmiim karde,
Smscak bir p alnmda gn,
Yumruk kadar yreimde bir dnya,
Toprak kokan avularmda gne,
Ve urbam gibidir stmde hzn...
Srgnm yalnzlnda mrn
ki gzmde iki damla ya,
Dn Tarsus bugn Tosya
Yarn belki Sarkam, belki Mu;
ekip gtrecektir elbet kader bu ya!
Bir yerde karar klmak ne mmkn;
Ekmek ad ben yaya...
(Dnden Bugne Trk iiri)
e#'?
S a l h B r se l
(1919-1999)
BR ARN LM
Kimse inanmaz
Benim hafif-makineliyle ldme
Veya ayrldma dnyadan
Benim de bakentte bir odam
iir kitaplarm
niversitede adm
Ve arkadam vard
nm de olurdu
Yaasaydm
(Dnya leri)
KAMER HANIM
Gn gelecek KAMER HANIM
Genliini dnecek
Hafife daralacak kalbi
Mutfaa doru gidecek
Yumurtay rparken ksede
Durup salarn zecek
urup kaynayacak bir kenarda
Hatralar ecek
Ve yayldka mutfaa pasta kokusu
O da endamn gerecek
Bir tabak alacak raftan
HACVAT beni sevmiti sahi deyecek
Gn gelecek KAMER HANIM
Boyuna pasta piirecek
(Hacivatm Kars)
PENCEREDE KADINLAR
lkin bir sarn at pencereyi
Sonra bir hallicesi bir dillicesi
Daha sonra gld kat
Kadnlarn en incesi
Derken sra esmere geldi
Bir etlicesi bir sdcesi
(Hacivatm Kans)
PNEKLEMEYE ARI
Duralm efendiler biraz
Komyalm yle delice
Yormyahm kalbimizi
Katmerlendirip gerdanmz
Oturahm efendiler biraz
steyen dikilsin gnlnce
kelim biz yere yle bir
Aalm azmz ilkin
Gerelim omuzlarmz sonra
Giderek bayltp gzlerimizi
Esneyelim efendiler biraz
Aldrmayalm yle bee
Yayalm gbeimizi iyice
Dnelim srtmz ie akla
Acyan kmaz sonra halimize
Vakitken ocuklar bykler henz
Pinekleyelim pinekleyelim
Horlayalm efendiler biraz
(Hacivatm Kans)
PYNOLU ASES
Ben piyano alyorum sen orada ka yl
Salarn at seni sevmeyi deitiriyor nk
Ellerini at gzlerini at dudaklarn at yoksa
Ben seni okuyorum senin esmerliinle yoksa
Senin gkyzn benim gkyzmden piyanolu
Kirpiklerini at gzlerini pyorum nk
Kalarn at azn at kulaklarn at
Ben seni okuyorum senin esmerliinle yoksa
Ben senin dilerinle glyorum daha ne
Senin yldzlarn her gece Beethovenli
Piyanoyu al seni dnmeyi tutuyor nk
Ben seni sevdalyorum sen orada ka yl
(Ases)
KKRKNAME
Sizinkisi de glmek mi a kikirikler
Glnce yle bir sunturlu glmeli
Bir iki dileri gstermeli
Sntmal deil zangr zangr glmeli
Yakalan kolalatmak bir iki
Bir iki balan dorultmak
Bouna deil bu tler inann
Glnce sabah akam glmek
Ceketleri kavuturmal bir iki
Kelerde deil ortalarda glmeli
Dmeleri parlatmak zamannda
Glnce apkalarla glmeli
Bir iki sayyla bklmek
Srayla deil hep birden glmeli
in btn incelii burda a kikirikler
Glnce dileri gstermeli
(Kikirikname)
MEYHANE
Ozan Andr Chnieryi
kiye bldnden beri giyotin
Kurum satyorsa meydanlarnda Parisin
Ozan karde hadi hop
Sen de uzat boynunu
E dost akraba beklemesin
Hadi hop sayn cellatlar da
Kavusun erkenden oluk ocuuna
Tarihten anlaldna gre
Sras suyu yok bu iin
Sokaktan el ayak ekildi mi
Sen de trt sepete
Ozan karde hele hele
Sepete dtkten sonra da
Tut ki sakallarn yle dipten
Gen sska dul ihtiyar
Tm merakl yurttalarn
Tral bir ba grsn
Hadi kuzular da meyhaneye
(Haydar-Haydar)
ATATRK
Yz aklklar etti nice kiiler
Nice bykler nice efendiler
Madde fenaya varnca amma
Topu da bir yana kat
Kimileri nden gitti
Kimileri arkadan svt
Eildiler eilmediler
Hepsinin akl kesildi
ZLETE DT YOLUM
Cahit Klebiye
Bir gn Zileye dt yolum,
Orta a yaar gibi oldum,
arsyla, kalesiyle loncasyla
Gizli bahesinde hl Aslm koncasyla
BR TEPEDEN BAKIP...
Se gnlnce bir ota deyip,
Anadolu haritasn nme serseler,
Neresi syle, neresi deseler?
Sakarya ile Porsuk arasnda,
Boztepeler denizi ortasnda,
Bir hyk tepe vardr, oras,
Orasdr, derim, dineim, duram, oras,
Bir etei Sivrihisar, bir etei Polatl ovas,
Bakarsn l l Bozkr grnr,
T ileriden demiryolu geer.
Susuz topran ryasnda stler salnr,
nce bir su dallarn boynuna dolanr,
stasyonlar dinlenir Alpuky, Sazllar, Bier.
GNEY HASTALII
Ben dostum vaktiyle bir gney ehrine gittim,
Yammda-sevince yledir -dnyann en gzel kz vard,
Ama neyleyim ki iimde yine o garip sz vard,
Sonunda, o gzel gnlerimi berbat ettim.
Eylld dostum, aylar iinden Eylld,
Atei dmt artk hummal kalbimin,
iyilemitim dostum, sonra o akam stlerinin
H er saati bir altn yaprak olup dkld.
Uzanmtm boylu boyunca gne dncesine,
Bilirsin ak havalan insan sarho eder,
Bir ark tutturur insan, ezberler gider,
Gariptir, inanr bylece, vurulur kendi namesine
Ben de akp gidiyordum gkyz stnden,
Bir gney denizi, bir gney gnei ki, bilemezsin,
Yalnz olamazsn elbette, orada yalnz olamazsn,
Biz de iiyorduk sarho oluyorduk ayn kadehten.
Hl nasl zlerim bilir misin, bir akam her akam,
Antalya deyince bir portakal der,
Ah, bilemezsin hl, o hatra gneler,
Yalnzlnn karl vadisinde dinlenen adam.
Orada gneyde eski bir ehir grmtm dostum,
Ykk tiyatrosu kalmt, yzyllardan yzyllara,
Bu enlik yerinden denize baktktan sonra,
Demitim ki: Ey yitik ehir, sana benziyorum!
OCUKLAR
Dostlarm, bu trk ocuklar iindir, gk mavisi,
Ben en gzel gnleri onlarda gryorum,
Onlarla, gelecek karde dnyaya selam gnderiyorum,
Onlarla gelecek bahar gnlerimizin en sevgilisi.
Gneli baheleridir onlar byyen aalarn,
imdi glgelerinde rya ve oyun dinlenir,
Yarn, ah o dallarda ne arklar ieklenir,
Btn insanlk dinlenir o glgelerde belki yarn.
Bir kk Kemal tamdm bir srtmacn olu,
Sincap gzleriyle geni tabiat inceleyen,
imdiden otlan, iekleri, aalan, hayvanlan bilen,
Ve ii bozkrlann sessiz yldzlanyla dolu.
S uat T a e r
(1919-1982)
UMUT
Yaamak ummaktr.
Yeil yapraklar umar
u beli bklm aa,
yelkenler rzgr umar
bir kz tanrm, sarn
sevgilisini esmer umar.
A kam na istikll umar
Bombayl amele, Caval topraksz,
Hamburglu ana ekmek umar,
Parisli ocuk intikam
ben sulh umarm
Ramazan olu Recep
klann duvarna vermi srtn
memleketten mektup umar
ve her talim dnnde,
her nbete knda tezkere umar.
Ummaktr yaamak.
k bu saatte evinden
kilitle odann ve kalbinin kaplarn,
keder seni evde bulmasn,
pimanlk geri dnsn kapndan.
Vehimlerini azat et:
soyun hauralanndan,
tazelensin admlarndaki kuvvet
doacak gn yolda karla:
yeni umuarla balar yeni gn;
tahamml umuttan doar.
Zaman bizim dostumuzdur, unutma
en az Hrriyet kadar.
Ummaktr yaamak.
bret al, ders al geceden
evir bam gkyzne
yldzlara bak
Gneli sabahlarn um ududur yldzlar.
Bir vedalk hkm var hayatn,
lmn vakti saati sorulmaz.
Sere kuu gibidir umut,
dal yorulur, sere yorulmaz.
1946 (Edebiyatmzda 1940 Kua)
TRKLERN K GZ K EME
Gz deil uurum
Duvar dibinde
Gecede yalnzlkda gurbet ehrinde
Bir ift knal el
Dalarn gecelerin tesinde
Boynu bkk yamakl bir hayal
Bir korku bir phe akar suyun sesinde
Trklerin iki gz iki eme
Yollar alm gtrm
Gtrm de gurbetlerde yitirmi
Al ilik ak topuk mavi alvar
Hasret upuzun
Gzyalannda erir yldzlar
Kulaklar m m ter bir kzn
Dalar dost deil
Gelmi sokulmu araya
Teselli
Teselli merhem olmaz yaraya
(Dnden Bugne Trk iiri)
T rkal
(Dog. 1919)
edat
STANBUL
Sis" airine ithaf edilmitir.
Salkm salkm tan telleri estiinde
Mavi patiskalar yrtan gemilerinle
Uzaktan seni dnrm stanbul
Binbir direkli Halicinde akam
Adalarnda bahar
Sleymaniyende gne
Hey sen ne gzelsin kavgamzn ehri
Ve uzaklardan seni dndm bugnlerde
Baklarmda akam karanln
kulaklarmda sesin stanbul
Ve uzaklardan
Ve uzaklardan seni dndm bugnlerde
Sen imdi haramilerin elindesin stanbul
Plajlarnda karaborsaclar
Yal gvdelerini kumlara sermitir.
Krtajh gen kzlar cilve yapar karlarnda
Balkpazarmda depoya karlan fasulyann
Meyvesini birlikte devirirler
Sen imdi haramilerin elindesin stanbul
Et tereya eker
Padiahn oludur kenar mahallelerinde
Yumurta masalyla bytlr ocuklarn
Hrriyet yok
Ekmek yok
Hak yok
Kollarn ardndan baland
kesildi yolbalann
Haramilerden gayrsna yaamak yok
e * # 9
Y a c io l u
(Dog. 1919)
a l m
AK R
Dn gece evinizin etrafnda dolatm
Salarn gene omuzlarna dklm
Yzn aydnlk beyaz
Hi deimemisin atm
Sonra Kapuzu dinledim
Balkayada paralanan dalgalan
Srum bir kiraza dayadm
Dncenle serinledim
Grsen yzm bile tanmazsn
O kadar uzaklarda kald ki
O kadar kt ki kalbim kederinle
HaUrlamazsn
Ne kadar isterdim
Sofranda yerim olsun
Tabama yemek koyasn
Bardama su
Halim diyesin canm benim canm
Ah kader kader kader
kader kr olsun
(Anzelha)
BR GL
Odamn penceresi
bir baheye bakar
bahe nlplak
kurumu aalar
bir kz bilirim
BUGN AYIN BR
Seni btn kalbimle pebilirim sevgilim
Deil mi ki koynumda scakl var
Deil mi ki istediklerini alabileceim
Mahzun elibo dnmiyeceim eve
Sesim titremiyecek bitene kadar
Sen fakir memurun
Zengin gnll kars
Sen sabretmesini bilen sevgilim
Sen canmn can gzbebeim
Giyin artk btn arlar bizim.
Bak insanlar bak insanlar akn akn
Her eye ramen memnunluk gzlerinde
Seviyorlar
Seviyoruz hayat
Aldrma bugnler de geer sevgilim
Balar elbette bolluk saltana
Hi dnme sinemaya da gidebiliriz
Ayda bir olsun hakkmz deil mi
stersen ay iebiliriz zende
Pasta da yiyebiliriz sevgilim
Bugn bayram gnmz deil mi
Etimiz salatamz olacak sofrada
Dudanda gllerin en gzeli
Bir bardak arab hakettim deil mi
Mezesiz de iebilirim sevgilim
Sen karmda olduktan sonra
Sen mezelerin sen kadnlarn en gzeli
(Anzelha)
TRAHOM
Ne gzel dnm Yaradan
Ba demi yusyuvarlak
Gz demi kara yeil ak
Hrriyetlere alan
ki pencere parlak
Bu dnya grmek iindir lo
Sevmek iindir
Ama senin gzlerin lo
Ama senin gzlerin
Sadece iki delik
Alatr beni hznn
Bu kan
Bu irin
Bu pislik
(Anzelha)
DNEN AA
Anadolunun Gney dousundaki tepelerde
Bir aa grdm kan alayan
nnde l vard kyler vard ssz
orak topraa nisbet Frat akyordu uzaklardan
Aa dnceler iindeydi yalnz
Aa dedim hani senin ieklerin
Hani senin meyvelerin
Prl prl deil mi U run masallarnda
Trahomlu gzlerin
Aa bir ho oldu gerindi
Titredi korkusundan Harrahman
Esnedi dallarnda ylanlar grltyle
rperdi khne zaman
Dedi ki yaamadm asrlardr
Yeniden dodum ben
Kkm temizlenmeli kurttan akrepten
Zihnim rmcekten
Nasibim bilgiden yana olmal
Paralansn u tevekkl adl kefen
Aa dedim
Garip aa
Khne aa
Akan zamana uymal
Zaman gzel
Zaman gebe
Silkin nefes alsn
Dallarnda gen nesiller
Kapn a
Aydnla
iyilie
Yenilie
(Anzelha)
LE ST R
iimde yaaa bir ocuk
Salar budaydan san.
iimde yaasa bir ocuk
Benden istese btn dalan
Ve Hinde uzun bir yolculuk
ml plak ayaklan
(arkl Kahve)
NE TUHAF
Ne tuhaf mrmn sonuna kadar
Kelimelerle yaamam.
Aatan ok aa szn
Denizden ok deniz szn
Sevmem.
Halbuki bir sabah erken uyannca.
Balkona kmak ta gzel.
(arkl Kahve)
TOMURCUK
Vazgemededir akn gzellii
Boy atarken alabildiine gr
Dzlerde rmaklar rnei yrr
Yeerirken ak bademin iei
Gzellii vazgemededir akn
Dur kapsnda bu masal lkenin
Suyun kokusu yeilin
Brak bir deli tomurcukta kalsn
GDERKEN
Otobsmz dadan indi
Dze kavutuk
Hendek
Ve ayiekleri
Bir ev de
Suya eik
Dizinin dibinde uyumu st
lenin
Kpek
Sca yavruluyor
San
iimizin sars.
(Buluma)
R STNE NOTLAR
Gen bir ozana
1
mge avlama
Gelirse kapy a
Dncenin isel sesidir imge.
2
Ses
Sesteki tn
Bak ite o, ok nemli:
Adan sonra, U, U dan sonra A.
3
Uyum
ni k sesin
Uyumu yineleme
Baka grafikler.
4
Gerekse dize dzenler solunumu.
5
ok konuma
Suskunlua yakn dur.
6
iir yazarken
Eski ozanlar dn
Eski, belki de
ok eski.
7
Bir lka ozan iirini okusun istemez misin.
8
Ge benzemeyi dene
Gk gibi doal
Gk gibi artc
9
Ne duygu ret
Ne arm
O okurun ii.
10
Dengeli ol,
yle ki, cambaz sakar kalsn yannda.
11
ama uy,
Zaman dymm gibi davran,
Bunda eliki yok.
13
Bir avucun matematik,
Bir avucun by,
Bunda da eliki yok.
Sonra dn, olsa da ne kar:
elikidir iir.
14
Matematiin rastlants da diyebilirsin ona.
15
Geceyle gndze denk
Kartlnda
Btn tmleyen.
16
Demosthenes gibi yap
Aznda akl ta denize kar konuurdu o
Senin de dizeler olsun aznda
Onlarla otur kalk
Onlarla uyu
Onlarla uyan.
17
Szck,
Szckten ama.
18
nsanln ykn tamyorsan,
Kendinden sz etme.
19
iir, tarihinden bu yana pek de deimedi
nsan yzleri gibi tpk
O denli benzer
O denli baka.
20
aban zgnle ynelik olmasn
Sradan konu
Unutma ki zgnlk mayanda ya var ya da yok
abayla ulalmak istenen zgnlk
Ozan daha bir iter sradanla.
21 .
Kk bir sesteki lk
Benzemez hibir la.
22
Masann anlam yok,
Kuun anlam yok,
Piramidin anlam yok.
23
Unutulmay iste
Yeniden anmsanrsan
Sonsuz yaam ondan sonra.
24
Daha da var, bunlar ilk usuma denler.
(Buluma)
e'#')
E n v er G k e
(1920-1981)
MEMLEKETMN ARKILARI
Ben, bizden olan btn insanlarn dostu;
Ad, hatiralarda bile bulunmayan
Bir kyndenim Anodulunun
Gzel eylere hasrettir memleketim,
Gzel eylere hasret bu dnya.
Yllardr, kanda ve atete msralarn
Yanan ehirlerin,
Ar tanklarn tekerlekleri arasnda.
Biliyorum,
Yaylm atelere girilmitir gnlmzce
Pasifik kylarndan Volgaya kadar.
Benim arzumanm kald
Hrriyet boylarnda tank oynatanlarda.
Btn ktalarda
Tul arzda, slm iinde, kffar iinde
Mlhit, mmin ve vatanseverim.
Fakir, cefac topraklarm iinde
Mendil tutanm, diz vuranm, ba ekenim
Zeybekte, halayda, tamzarada...
Ben kk Yusuf um it kynde
apak apak el gzlerim;
Kl keim ksr, annemin memesi yara.
Benim salarm belik belik,
Byklarm burma burma
Gzlerim kara kyma renginde, ama
Erzincan oynam, alamm
Irgadk etmiim el kapsnda.
Dolu vurmu bahelerimi,
ekirge inmi tarlalarma.
Ben bir yolcuyum hemeri
Manisa balarndan getim
Aydn incir tarlalarndan.
lklar getirdim
LK ADIM
Bir mermi de benden aslanm,
Bir mermi de benden.
Bir mermi de benden zafer toplan
Mukaddes namlular!
Daha gelmesin mi bahar,
Daha glmesin mi alayanlar?
Yllardr kan iinde, sarg iinde
Unuttunuz mu
Sevmesini, akalamasn?
ekik gzller,
Kvrck sallar, ablak yzller!
Kller mi saz beniz etti sizi
Yaban gller, dost baklar, otlu iekler!
Ve sizler:
Adana, Aras pamuu kadar
Sevdiim yzler!
Yayla trklerim kadar
Memleketlilerim kadar
Sevdiim yzler!
Altya m dedi yalarnz
Otuz dokuz doumlu ocuklar?
mrnz, gzleriniz, uykularnz
Snaklarda geti harp boyunca.
Oylum oylum ateleri grdnz m,
Cepheden dnenleri sordunuz mu?
Tanr msnz
Ay nedir, gn nedir, elma nedir?
Gnei gzlere doldurmak gzelken
Hey kk kardeler hey
Grn ne hale koydular dnyamz.
imdi zafer toplar grlyor
Avrupada.
Ve deniz tesi ktalardan
arklar...
imdi kazaska oynuyor Avnpa.
imdi silah yerine bayrak tutanlar...
Hibirini tanmadmz
Miigallar, Oksfortlular, Ukranyallar.
HASTIR LAN
Ben gider oldum
kardalar.
Ve de
kz kardalar,
Ben gider oldum
Gayri
Haram bana
Bu toprak damlar
Bu aalar,
Bu talar bana.
Apat dediin
iirilmi oto lastii
Ve bir ka
Tahtadan ibaret
Bir saldr.
Suda yzer.
Oul, uak, bir de karm.
Kurt bana
Hastir eker
Ku bana
Ylan bana
Hastir eker
iyan bana
Lan karda
Bu nasl yara
Kanar heryerimden.
Dlmm
Slmm
Koulmu.
Siktir ekilmiim yani
Kendi z yurdumda.
Bir meri keklik gibi
eker giderim.
Sanat Emei, S. 24/1980 (Yaam, Btn iirleri)
A h m e t K oksal
(1920-1997)
LK AK
Bir yrek arpar
Yreimin iinde
Gzlerinde bir yavru ceylan
rkek.
Az yeni ayrlm
Ana stnden
Dudaklar bir pte
Eriyecek.
( Yank San)
M e h m e d K emal
( 1920- 1998)
KU VE OCUK
Bir ku dnr bu karanlkta
Olan ocuk slk alar meydanlkta
Ku tmeyi bilmez, olan svmeyi
Bu trk devam eder syleyi syleyi
Ku der ki: Ulan eolu eek ne sen
Ne de ben adam olmayz kelle gitmeden...
(Dnya Gzel Olmal)
HAS BAHENN GL
Elleri deniz vurgunu,
Gzleri yaam yorgunu,
Sormadn daha sorgunu,
Geti saln saln.
Krpe dal m, iek miydin!
Auyu iecek miydin?
D m oldun, gerek miydin?
Zorun gelini gelini.
e'#5!)
R t O nur
(1920-1942)
TRAF
I
Size aabilmeliydim iimi
Geceler yalnz size
Ve yzm kzarmadan
ocukluumun kk aklarn
Anlatabilmeliydim
Geceler yalnz size
II
Benim de aklarm oldu
Ve alabildiine gnahlarm.
Halbuki bignah olmak istedim
Btn mrmce.
III
Anam,
Ben topa evirirken sokakta,
Benim gzel olum
Paa olacak derdi...
Halbuki ben hl
Topa eviriyorum sokakta.
DAVET
I
Sen aabilirsin kapm
Benden habersiz.
Ve odama
Kendi odan gibi girebilirsin.
stersen yatama
Benim gibi uzan boylu boyunca
stersen bir a ara yak tabakamdan.
II
Odamn duvarlarnda
Zengin resimler arama.
Beyaz duvarlardaki
Kargack burgack resimleri o izdi.
Ve ben son iirimi
Odamn buulu camlarna yazdm.
III
Kitaplarm eker sandnda
Kendi kitaplarn gibi a
Yolculuk cann skarsa eer
ster gtr onlar beraberinde.
Bana yalnz
Yasamn altndaki
iir kitabn brak.
(Serveti/unun Dergisi)
NOSTALJ
Sen aziz ehrim,
Uykusuz yaadm bilmelisin.
Btn iilerin
Saak altnda uyuduu bir saatte,
Ben mzka alarak geiyorum sokaktan.
Sen aziz ehrim,
Ellerim gzlerim kadar benimsin.
Ve aziz ehrim,
u anda seni terketmem iin
Her ey tamam.
Gemi hazr, yelken fora.
Fakat eden,
llerim brakmyor yakamdan?
BR HASTALIKTAN SONRA
I
Bir hastalktan sonra,
Mektup yazdm ee dosta
-iadeli taahtlVe yldrm telgraf ektim yre
-CevaplNeler olmu Rabbim, neler.
Ben tberklozdan yatarken, hastanede
Dosdar unutmu adm,
Yr kocaya gitmi...
II
Bir hastalktan sonra,
ba yaptm.
Patron deimi,
Sarn daktilo Fahrnnisa
Bir haftalk lohusa yatakta
Olan biten bu fabrikada
imdi ben
nc vardiyada alyorum
Olga ile beraber.
III
Ve dnyamz Rabbim
Bir hastalktan sonra
Eskisi gibi deil.
(Ama Dergisi)
MEMNUNYET
Benden zarar gelmez
Kovanndaki arya
Yuvasndaki kua;
Ben kendi halimde yaarm
apkamn altnda.
Sebepsiz glm caddelerde
Memnuniyetimden;
Ve bu lgnlk delicesine
iimden geliyor.
Dilsiz deilim susamam
yle ller gibi
Bu gzel dnya ortasnda.
(Yeni Zonguldak, say 34, 23.9.1942)
e *# ? )
m er F a r u k T o pr a k
(1920-1979)
TAHTABACAKLI KAPTAN
Bir sabah, kpr almadan,
Demir aldk denizden.
Unkapanndaki minarede
Henz ezan okunmamtr.
-Davrann, dedi. Tahtabacakl Kaptan
ocuklar erken yatmamlard;
engel Halil ile Mustafann barbutu
Srmt, Ferhatn meyhaneden dnd saate kadar.
tede Ylmaz Reis,
Ate yakmaktadr kumlarn stnde.
Biraz sonra Hali uyanacak,
Birbirine yaslanm ahap evlerin
Kaplar alacaktr.
H er gn kyda tahta paralann yzdren
plak ayakl ocuklar
Bulmayacaklar bizi yerimizde.
-Nasl banr onlar denize, bilir misin sen?
Onlarn da iki katl evlerinden ieriye,
Esvaplan tuz kokan adamlar girer,
Onlar da bir kap yemei
Blnm taze ekmekle yerler;
Ama sormazlar
Ertesi gnk nafakalann.
Sabahlan gne bir su gibi dklr,
Kafesli pencerelerinden,
lk defa onlar grr
Gnein denize gmldn.
Bizim gemi
Bir aa teknedir bu suyun stnde;
Boyalan dklm,
Okunmaz ismi bile artk,
Kim bilir ka yldan...
Tahtabacakl Kaptan,
O da denizde am gzlerini.
Ona deriz, sen Kaptansn
Bilirsin bu enginin huyunu.
Sakin ve korkusuz, ufuklara bakar,
ok konumaz, glmez o.
Bir gece sabaha yakn
Karadenizde, balkta iken donmu sa baca.
Bir ark kadar hazindir bu hikye
Bu ac yelkenleri dolduran
Bir rzgr gibi yaklar ona,
Dolar gzlerine
Gemi gnlerden iki damla,
Akmaz bu yalar yanaklarna
Islak ve zayf elleri kmldamaz artk,
Dolmutur bu gse yllarn kahr...
ok gn grm
ok yer grm,
ok insan grm o!
Bakar, bakar dalgalarn ularndaki
Beyaz kpklere.
Ne sylemitir, bu su ona,
Hangi gnn akamn hikye etmitir acep?
Nasrl avularn kurulad bu m an gzler,
Hep uzak
Hep uzak trknn
Hznn yaar.
u salara gne girmi,
Su girmi, rzgr.
Krm alnn kapyor,
Bir ka zamandr.
imdi yryor gemi aklara doru,
Hi korkmam,
Hi alamam,
Hi dnmemi gibi
Sylyor bir trky denize
(.Hrriyet)
YAADIK DYELM
balad saz daml kulbemizde akam
ocan aydnlnda dudaklarn slak
grnyor ardna kadar ak kapmzdan
ufukta bakr renkli bulutlar
bakum gle dm gzlerinin yeili
avularn mays ay kadar scak
SUSAN ANADOLU
atlam topraklar zerinde yryorum
dudaklarm kanyor kuru aalar durgun akamda
senin gzlerinde gryorum sivas erzincan
gecenin sarkt toprak evlere iniyorum
ra alevinde oturuyor dne bacm susarak
alyorum yznden karanlk keder bulutunu
hibir hazin trk onlan alatmyor mutsuz da olsalar
dalarda rmaklarda bitkisel bir yaant
(Susan Anadolu)
GN III
karankk geceleri sevemem
bir zmdan rtlr sanki stme
ne gllerin aln grrm
ne ocuklarn gzlerindeki mavi gl
slak kyya dizilse bile yldzlar
BEBEN GZLER
bir akan rmaklar bir gldeki su
bir hzla giden ak bulutlar
bir karanlkta dalarn uykusu
oturmu bebek anasnn kucana
bakarm, altn parltl yzne
mavi gzlerinden geer eli yllk mrm
senin dnyana yrynce aydnlk
ben belki oktan gitmi olacam
gene dizilecek dallara kular
sen eilip baknca aynasna
deniz yeili pul pul gmi balk
hzla girecek yosun dnyasna
(Tm iirleri)
N ecat C umali
(1921-2001)
HRRYETE VG
Bouna deil dklen kan
Hatran daha aziz kacaktr
Bu felket senelerinden
Asrlardr bu byledir
Btn ktlkler geer
Yaar iyi ve gzel olan
Sen almann ve dnmenin hakksm
Kanunlarn, nizamlarn stnde
Talihisin insanln
Her sevgi hayada biter
Yalnz senin akn kalr
Gen ocua babadan
Bouna deil dklen kan
ehirlerde, kylerde ocuklar byyecektir
Daha zeki daha alkan
Btn aclar unutulacak
arklar daha yrekten sylenecektir
Yklan evler kprler
Daha salam kurulacakUr tekrar
Yeniden fabrikalar ykselecek
Tarlalar genileyecektir
Bouna deil dklen kan
Tarihin akndan anlyorum
Kuvvet zamanla yklr
Yalnz senin urunda lr insan
Yaras acmadan.
(Harbe Gidenin arklar)
KARABATAK
Dalar gider pencereler nnde imdi
Ilk yaz akamlarm hatrlar
Vapurlar geer bombo gverteleri
Bombo uzanan denizin stnde
A bir karabatak dalar kar
Bilirim yalnzlk tr insan
Kalp daima sevecek birini arar
Hatrlar baklarda kalan aklarm
Avular hafif terli, yanaklar al al
Aalkl yollarda akam dolamalarn
lk yldzlar karanlk basmadan doar
Hafif iek kokulan gibi uar iiniz
Yavalar dnerken admlarnz
Esen rzgra, durur, kulak verirsiniz
Baklarnz btn kadnlarla karlar
Daha nnzde uzun bir yaz vardr
Btn gn urada burada gecikir oyalanr
Dner durur yatanda btn gece
Ay , scak hava, tututurur kann
Uykulann karr en ufak bir dnce
imdi rzgrlar souk eser yznze
Hzn verir yamur sulanndan geen bulutlar
Bayrlarda yol alan posta arabalan
imdi birbirinden ayn yaar kurtlar, kular
Sular akllardan ayn akar
Dalar gider, gzleri byr byr de
Ilk yaz akamlann hatrlar
Avulan hafif terli yanaklan al al
Bombo uzanan denizin stnde
A bir karabatak dalar kar
(Gzel Aydtnhk)
SOUK KI GECELER
Souk k$ geceleri odama
.Anszn bir kadn hayali girer
lerler yava admlarla
Masam dzeltir, omuzlarm rter
Elleri gller beyazlnda
Darda gece zifiri kara
El ayak ortadan ekilmitir
Rzgr deli deli eser
Dallarn glgeleri sokak boyunca
Kaldrmlarda uzar, titreir
Sefih yzler, kt kiiler
Karanlkta yayan kim varsa
r peinden camlara
O bana ahin nnden
Kaan yavrular gibi gelir
Bak der, ne haldeyim
Ne haldeyim bil
Ne arzum kald, ne hevesim
Kaplara duvarlara benzedim
Uyurum uykularm uyku deil
Gzelim, kadnm, glm nerkisim
Bilemedim, bir hata ettim bala
Bala, ne ettimse kendime ettim
Sen gideli gn gnden tazelendi derdim
Sen gideli yzm glmedi bir daha
Darda gece zifiri kara
El ayak ortadan ekilmitir
Rzgr deli deli eser
Dallarn glgeleri sokak boyunca
Kaldrmlarda uzar titreir
(Gzel Aydmltk)
LOKANTADAK KADIN
ip iip bana bakyordu
Omuzu stnden kocasnn
Salarndan klar geiyor
Glyor etrafnda her sylenene
Yalnz iri siyah gzlerinde
Glgesi yer etmiti yalnzlnn
Daha grr grmez anladm
Aksz beklediim oydu senelerce
Uykularm arasnda btn gece
Ilk sesi, kahkahalar nlad durdu
Yanp snd gz kapaklarmda
Aydnlklar iinde beyaz vcudu
Bu dnyaya insanlar e gelir
Karanlkta akan nehirler gibi
Kalpleri birbirinin arn duyar
Olsa olsa mutluluktan btn nasibi
Maceras onunla bana benziyenlerin
Bir gn bir tesadfle karlar, ayrlrlar.
(Gzel Aydnlk)
BRANA
Kadn amardan dnyor olmalyd
Kolunda boha, sert soda kabartm ellerini
O yata btn yahudi kadnlan gibi
Srtnda eski bir kadife hrka
Bir ikyet yorgunluk ifadesi baklannda
Kk, illi, dik kzl sah
Satlmam gazeteleri koltuunda
yen btn kk ocuklar gibi
Burnunu eke eke, avularn hohlya hohlya
Srterek eskimi kunduralann
Ayak uyduruyordu anasnn admlanna
EMNE
Abanozdaki Emine
On yedisinde dt
Afronun eline
imdi ya yirmibir
Eridi gitti drt senede
pek salar, vcudu bozuldu
Ela gzlerinin atei snd
Kalmad eski neesi
Alt zamanla kfure, ttne
Zamanla etrafna uydu
Isnd evinin adederine
O iimizden birinin km
Birinin kardei
A;k birine
(Gzel Aydnhk)
GZEL AYDINLIK
Akdeniz gklerinden
Kpklerden, limon ieklerinden
Gzlerimde kalan
Gzel aydnhk
- Nesrini bir defa ptm
GNE SAAT
Darlmm kendi kendime
Artk hibir ey amaz beni
Ne kadn, ne arklar, ne etrafta manzara
Ah, her zaman insann ii naslsa
D da yle
Saatlerdir elimde denek
Deniz kenar sazdan bir kahvede
Topra eerim
Sanki Robensonm adas
Oturduum masa ile iskemle
Vakit ikindi
Biri beni geti
Seni de geecek
Biz seninle seviemedik
Seviemiyeceiz de
Glgeler nmde bir kar ileri gitti
Aalar denize doru gidiyor
Deniz kar dalara doru
Gittike klyor, ufalyorum
Olduum yerde
Neredeysen uzat ellerini
Bam dnyor.
(Gzel Aydnlk)
THAF
Km, sen imdi on sekizindesin
Gzelliin gn gnden dillere destan
Hatrmda herbiri seninle canlanan
zmirin gnlerinde gecelerindesin
Snm yanardalar, kaleler eteinde
Yzyllardr uyuyan u bizim zmir
O k kadnlan, levent erkekleri nerde?
Sahiden yaayp gtler mi kimbilir?
Balkonlara, yallara dalar dnrm
O gnler uzaklaan yelkenlerin peisra
Akan bulutlar gibi gemi: ne iz, ne htra!
Sr imdi bunca gzel hayat, gzel lm!
Sr imdi gzyalan, saadet dilekleri
Bize gelen yzyllarn hikyesi sr
Eski zmir diye ne rarsa unun bunun bildii
Yallann knk dkk anlattdr.
Ak ehirler yaratr, ehirler yaatr diyorum
G n^elir aklariyle anlr ehirler anlrsa
Niyetim sevdal szler etmek de olmasa
zmir iin ne yazarsam sana adyorum!
(mbatla Gelen)
KAR AYDINLIINDA
Uyandm kar aydnlnda
O kk kasaba uykuda
Uykusuz bir sra kavak
Hem gider hem dinlerim
D nme yol gster derem benim
Kar mh atmn nallarnda
Cebimde bir ie konyak
Evlerinin avlusunda ayva nar
Sedirinde ac biber rengi bir kilim
Odan slak tahta kokar biraz da toprak
Gzlerim sana deer snr
Uzattm m mangalna ellerimi
Her yanm tane tane msr
Sanrdm patlad patlayacak
Sen scaktn yataklar scak
Pencerende aydnhk kar
Ateim kmrm esmerim benim
O gnlerin tad baka nerde var
Gentik kk deliydik
Sevitike aard karanlklar
Bunca dan karlarn eritdk
(Baaklar Gebe)
ANNA KARENNA
Tekerler durur
Lokomotif susar
Leningrad garnda
Durmayan
Anna Kareninann
Kalp arpntlardr
Baknr
Glleri rkek
Giysileri
M u z a f fe r T ayyp U
(1922-1946)
KAN
nce ksrverdim
ksrverdim hafiften.
Derken azmdan kan geldi
Bir ikindi st durup dururken
Meseleyi o saat anladm
Anladm ama, i iten gemi ola
yle bir etrafma bakm,
Baktm ki yaamak gzeldi hl
Mesel gkyz,
Maviydi alabildiine
insanlar dalp gitmiti
Kendi lemine.
(imdilik)
GNAYDIN
Kapal duran penceremden
Odama giren sabah gnei
Gnaydn diyor
Sandalyanm srtnda ceketim
Dn gece olup bitenleri unutmu
Uzun etme diyor ite
Ve bir mrlt
Kulamn dibinde
Ben balyan gnm
Aydnl getirdim sana
insanolu
Hadi kalksana
slu
BYK EHR
Byk ve kalabalk ehirlerin
Islak asfalt caddeleri
Bol kl aydnlk geceleri
Krk mantolu gzel kadnlan
Byk ve kalabalk ehirlerin
Byk ve kalabalk ehirlerde
Saylmyacak kadar insan vardr
Kaldnmlarda, tramvaylarda, otomobillerde
Apartmanlarda, evlerde ve kahvelerde
Hastanelerde, hapishanelerde
Saylmayacak kadar insan vardr
Byk ve kalabalk ehirlerde
Gazete satan ocuklann sesleri duyulur
Akam olunca
Iklan yanar meyhanelerin
Sonra bir kalabalk birikir
Sinemalann nlerinde
Ve sokaklara dklr
Bah kt kadnlar
Sokaklara dklr
Bah kt kadnlar
Gzel veya irkin
Esmer veya sann
Baht kt kadnlar
Ve bir takm insanlar
iplik gibi zayf ve uzun
Anas lm gibi mahzun
Bir takm insanlar
Byk ve kalabalk ehirlerde
Zavall ii
Unutuvermitir kendini
Ev ve fabrika
Fabrika ve ev arasnda
GRAMER DERS
Sevmek bir kelimedir
Sar sal dersem bir kz iin
Sfat sylemi olurum.
Ben sar sal bir kz sevdim
Bir cmledir, Sevda dolu bir cmle
Nokta koymal, durmal zira
Zira alk da bir kelime
Cmleye gelmez san sal kz gibi
Ah elbet dolarsa lm sk sk dilime
leceim, lyorum, ldm
Diyeceim bir gn.
(iirler, Yazlan, Kendisi in Yazlanlar)
STANBUEA HASRET
Behet Necatigile
stanbulun bir baka hras
Sigara duman dolu kahve
Gven olmaz erkenden gitmeli eve
Kararszdr eyll gneinin semas
Sonbahardr yamur yaacak elbet
Baksana, kular yuva derdinde
Sen ekmek paras peinde
Ah, dayanlmaz bir hale geldi gurbet
Dayanlmaz yolumun stnde meyhane
ek canm ek
ek glm ek,
ek stanbul akna bir tane.
Ne itir ben de bilmem
tike hatrlyorum
Hatrladka iiyorum
Doldur kadehi anam babam
L t f zkk
(Dog. 1923)
KURUNTU
Hep byie yazyorum iirlerimi
Kalemim kararsz ellerim souk
arkmn ucuna koymuum seni
Seyrediyorum salarnda kpren dalgalan
iyorum koparak tm balarmdan
Olanaksz ayrlklar tayor her sz
Bir ak gn gibi esrik ve plak
Esiyorsun sayfalanm arasnda.
Knk cam renginde yamur yayor
Bunca zaman um udun d almma
Bakyorsun aramzda byyen sessizlie
Sessizlik bir trkdr servendir seninle.
imde son mevsimden kalan yank ve yara
Sana doru ykseltiyor klden stunlann
Ve yazyor yksn altn dlerimizin
Paslanm bir gnein kumsallanna
Ne dein dirensek ne dein zorlasak
Akacak gnleriniz uzak sulara doru
Ve titrek bir k decek omuzlanndan
Pimanln eiinde savrulan tozlara.
MLTECNN AITI
- Oktay Akbal aBir Baltk yelinde unutmu salarn
evresinde bilmedii yzler, sular, orman
Umut, Lapon iekleri gibi saydam, kokusuz
Umut, odasnda baucuna ivili
Umut, karl dalda sallanan son yaprak.
Yllar zm yuman eksilen her mektupta
Yalnzlk yreinde, yalnzlk sinirlerinde
Yalnzlk efkrn kumlu penceresinde
Gkkuam gmld eski surlar Rigasnda.
Orda kprler, ku tynden kprler
Kylarnda bir Van Gogh gnei
Darack sokaklar ykayan an sesleri
Hasatlar, petekler, bakire beyaz geceler.
Bir Baltk yelinde unutmu salann
apkas bir sve kanalnda yzmekte
Sararan mevsimler stnden bir el
Kayan bir yldzn yelesini okamakta.
(imizdeki Sla)
e* #3
kr E n s R e g
(1923-1976)
HAJRB NDE
Bouna demir atyor vapur,
Bouna bal yapyor ar,
Bouna srlyor toprak.
Ne iek koklamak istiyor can insann
Ne gezip dolamak;
Ne aktan bahsetmek sevgilisine..
yle habersizce geliyor ki lm,
Ryalar tamamlanamyor,
Giyinip kuanlamyor, '
Glnp alanamyor.
Ve son bir defa olsun insan
Gz gze gelemiyor.
(Dnden Bugne Trk iiri)
NDEKLER
MERSYE.............................................................................................. 31
ZYA PAA
GAZEL.................................................................................................. 82
NAS
ARZ-I MUHABBET................................................................................ 33
NAMIKKEMAL
KASDE................................................................................................ 34
KITALAR.............................................................................................. 35
EREF
KITALAR.............................................................................................. 36
RECAZADE MAHMUT EKREM
GZELM!............................................................................................37
AH NJAD!............................................................................................. 38
ABDLHAKHMD TARHAN
FERYAD: 8 ......................................................................................................... 89
PERLAEZ........................................................................................................ 39
BA-IRAN...................................................................................................... 40
MAKBERD EN .................................................................................................. 41
SLEYMAN NESP
DLENC K IZ.................................................................................................... 48
AL EKREM BOLAYIR
FRKETE........................................................................................................... 44
TEVIK FKRET
HALKUN BAYRAMI.....................................................................................45
YAMUR........................................................................................................... 45
LEYL-VED.................................................................................................... 46
M A Z .. I........................................................................................................ 47
SABAH OLURSA................ .............................................................................. 48
DEVENN BAI................................................................................................ 49
MLLET ARKISI.............................................................................................49
DOKSAN BEE DORU.................................................................................50
HN-I YAMA.................................................................................................. 52
PROMETE......................................................................................................... 58
MEHMET EMN YURDAKUL
BENM RLERM.......................................................................................... 54
BIRAK BEN HAYKIRAYIM.............................................................................54
RIZA TEVFK BLKBAI
GZ NALIGI.............................................................................................. 56
YUNUSEMRETEARMAAN.........................................................................56
UUN KULAR................................................................................................ 57
DLEK.................................................................................................................58
CENAP SAHABETTN
SENN N ...................................................................................................... 59
HSEYN SRET ZSEVER
BOAZ NOTLARI............................................. ........................................ 60
TERENNM................................................................................................ .
MEHMET AKFERSOY
60
KFE..................................................................................................................61
NAZIM PARALARI
RESSAM H A K U __________________________________________ ___ 63
TRAF.............................................................................................................63
ARK.............................................. ...................................................................64
BLBL........................................................................................................... 66
KISSADAN HSSE............................................................................................. 67
STKLAL MARI............................................................................................. 67
ZYAGKALP
MEDENYYET................................................................................................... 69
FAK L OZANSOY
NE GZEL EY................................................................................................. 70
HSAN RAF
GECE BALARKEN.......................................................................................... 71
CELAL SAHREROZAN
TUHFE- TAKDS............................................................................................. 72
AHMET HAM
MEHTAPTA LEYLEKLER................................................................................73
ORMAN............................................................................................................. 73
MERDVEN....... ............................................................................................... 73
BR GNN SONUNDA ARZU.....................................................................74
PARILTI..............................................................................................................74
KARANFL........................................................................................................ 75
BR YAZ GECES HTIRASI............................................................................75
YAHYA KEMAL BEYATLI
AIK DENZ..................................................................................................... 76
I T R .................................................................................................................77
ATK-VALDEDEN NEN SOKAKTA...............................................................78
KARMUSKLER............................................................................................ 79
KOCAMUSTAPASA......................................................................................... 80
AKAM MUSKS............................................................................................ 82
RNDLERN LM ...................................................................................... 82
DENZ TRKS............................................................................................ 83
HZN VE HTIRA....................................................................................... 84
VUSLAT............................................................................................................ 84
ERENKYNDE BAHAR...............................................................................85
GEMYAZ..................................................................................................... 86
HATIRLATAN................................................................................................... 87
BYR........................................................................................................ 87
RUBA................................................................................................................88
SES...................................................................................................... ...............88
RUBA................................................................................................................88
TERCH ............................................................................................................ 88
EMN BLENT SERDAROLU
SANA..................................................................................................................89
AL CANP YNTEM
SOKAK FENER................................................................................................ 90
1920'LEBDEN 1950'LERE...........................................................................91
ORHAN SEYF ORHON
ANADOLU TOPRAI......................................................................................93
DYORLAR................................... .....................................................................94
VASYET............................................................................................................ 94
VEDA..................................................................................................................95
O, BEYAZ BR KUTU.....................................................................................95
ENS BEH KORYREK
HTIRA............................................... - .......................................................
HALT FAHR OZANSOY
96
ARUZA VEDA................................................................................................... 97
BALKONDA SAATLER.................................................................................... 98
AKSAM...............................................................................................................99
KFE NHAL
DUYMAYAN KADINA....................................................................................100
AL MMTAZ AROLAT
BR GEM YELKEN A T I..............................................................................101
LEYLEKLER.................................................................................................... 102
LM VE UNUTULMAK.............................................................................102
VAZO............................................................................................................... 103
FARUK NAFZ AMUBEL
ARKIN SULTANLARI.......................................... ........................................ 104
OBAN EMES.......................................................................................... 105
TALA BALARINDA BATI..........................................................................105
ONLAR.............................................................................................................106
ERYEN ADAM............................................................................................... 107
KISKAN......................................................................................................... 107
SAJAT..............................................................................................................108
YOLCU LE ARABACI................................................................................... 109
KI BAHELER............................................................................................ 109
KEMALETTN KAMU
ZMR YOLLARINDAN SON MEKTUP....................................................... 110
GURBET......................................................................................................... 111
HAZANYOLCUSUNA................................................................................... 112
RAD.............................................................................................................. 112
KMSESZLK.................................................................................................. 113
IILTI........................................................................................................... 113
ZAMAN NDE.............................................................................................114
NZIM HKMET
KIRK HARAMLERN E SR ...................................................... ..................116
AA CAM ..................................................................................................... 117
GNE ENLERN TRKS.................................................................118
SALKIMST............................................................................................. 121
ORKESTRA..................................................................................................... 122
BAHR HAZER............................................................................................... 124
KEREM GB................................................................................................... 126
TARANTA - BABUYA BENC MEKTUP.................................................... 131
SMAVNA KADISI OLU EYH
BEDREDDN DESTANINDAN.................................................................... 133
FEVKALDE MEMNUNUM DNYAYA GELDME................................ 137
TRKKYLS............................................................................................ 138
BR CEZAEVNDE, TECRTTEK ADAMIN
MEKTUPLARI 1 ......................................................................................... 139
BR CEZAEVNDE, TECRTTEK ADAMIN
MEKTUPLARI 3 ......................................................................................... 141
BR AKAM ST ......................................................................................... 142
YRMNC ASRA DAR................................................................................... 143
FAKR BR MAL KLSESNDE EYTAN
LE RAHBN MACERASI.............................................................................144
26 AUSTOS GECESNDE SAATLAR K OTUZDAN
BE OTUZA KADAR VE ZMR RIHTIMINDAN AKDENZ'E
BAKAN NEFER............................................................................................... 151
RUBALERDEN............................................................................................. 159
KIZOCUU.................................................................................................. 160
KAVAK............. ............................................................................................... 161
KARLI KAYIN ORMANINDA.................................................. .....................162
DKLTALAR.............................................................................................. 164
CEVZ AACI.................................................................................................164
SEBASTAN BAH'IN 1 NUMARALI
DOMNRKONERTOSU.......................................................................... 165
MASALLARIN MASALI.................................................................................. 167
GURBET......................................................................................................... 240
SABAHATTN A1
HAPSHANE SARKII......... .......................................................................... 244
ASAFHLET ELEB
MISRI KADM................................................................................................. 245
KUNLA......................................................................................................... 245
KORKUYORUM.............................................................................................246
MARVYA......................................................................................................... 247
CEVDET KUDRET
TOPRAA BA U.......................................................................................... 249
YEDKULEDE AKSAM..................................................................................249
SABR ESAT SYAVUGL
AKAM VE DEVELER....................................................................................250
YOLCULUK.................................................................................................... 250
BEHET KEMAL ALAR
ANKIRIDA AKSAM.....................................................................................252
K SES............................................................................................................ 253
BAYBURT KOMASI......................................................................................253
YAAR NAB NAYIR
SONBAHAR.................................................................................................... 255
MUSTAFA SEYT SUTVEN
SUTVEN....................................................................................................... 256
SON KUMA................................................................................................... 258
SAVA VE BARI STNE............................................................................259
B-T DENZALTISI.......................................................................................... 260
HAAN ZZETTN DNAMO
YRMBRNCYZYILIN NSANLARINA RLER..................................261
MAPUSANEDENAKSONNET'LER......................................................... 262
ON BRNC SONNET................................................................................... 263
HALKIM.......................................................................................................... 263
NSANIN KAHPES........................................................................................265
AHMET MUHP DRANAS
SELAM............................................................................................................ 267
SERENAD........................................................................................................ 268
OLVDO.......................................................................................................... 268
KPK..... .......................................................................................................270
KAR..................................................................................................................270
YAMUR, GL VE ELLER............................................................................271
BR LNN AZINDAN...........................................................................297
PAYDOS........................................................................................................... 297
ABBAS............................................................................................................. 298
ANACIIM..................................................................................................... 298
GARP K ..................................................................................................... 299
HAYAL ETTM EY....................................................................................299
OTUZ BE YA R .....................................................................................800
MJDE............................................................................................................ 301
BAYRAMYEME..........................................................................................301
MEMLEKET.................................................................................................... 302
EDA..................................................................................................................302
KORKUN GZEL........................................................................................302
BREY........................................................................................................... 303
RIFAT LGAZ
CENAZE....................................................... .................................... ..............304
ALM............................................................................................................ 304
OCUKLARIM............................................................................................... 305
UYUSUN DA BYSN................................................................................306
SANATORYUMDA.........................................................................................307
BU DA BR ZGRLK RDR...................................................... .,......309
PARMAKLIIN TESNDEN........... ...........................................................310
KU MSAL.................................................................................................... 313
KAHVELER GAZETELER..............................................................................314
ZYARET GN NOTLARI...........................................................................316
ELM............................................................................................................ 818
RDE............................................................................................................. 319
LEYLAKLARINI ANLATIYORUM.................................................................319
BR KOZADA.................................................................................................. 320
HAAN BASR ALP
MAHSUL......................................................................................................... 321
BEDR RAHM EYBOLU
OLUM MEHMEDE......................................................................................322
ASUNI ARARSAN...... ................................................................................... 323
HELE BR BALASIN.................................................................................... 823
ERMEK........................................................................................................... 324
SEVNSN........................................................................................................ 324
MJDE.................................................................................................. - ........325
BR YAZ G E I.............................................................................................. 325
KARADUT....................................................................................................... 326
SAKAL MAKAL YAHUT AFERN OLUM
AHMET BU YOLDA DEVAM E T ...................................................................826
TRKLER DOLUSU...................................................................................326
KARABBER.................................................................................................... 329
ZNDANI TASTAN OYARLAR...................................................................... 330
HALM EFK GZELSON
OTOPS........................................................................................................... 332
SS.................................................................................................................... 332
BALIK AZI.................................................................................................... 333
YAZIT II........................................................................................................... 334
O BM.......................................................................................................... 384
SKENDER FKRET AKDORA
NSANA DORU........................................................................................... 335
NSANLAR VE TEKLER............................................................................335
NZIMDAN TE........................................................................................... 336
FAZIL HSN DALARCA
AIR HASTA.................................................................................................. 337
OCUK, GECE, AYAKKABILAR...................................................................337
VCUDU YARATMAK...................................................................................338
YARI AYDINLIKLAR K SAHPSZ................................................................388
BALKON......................................................................................................... 339
NEREYE........................................................................................................... 340
DEVAM EDEN................................................................................................ 341
KNATIN AKAM YOKLAMASI..................................................................841
L..................................................................................................................342
HAYVANLARIN PADAHI GECEDR........................................................ 343
EMZRYORDU.............................................................................................. 344
YAMURSUZ KY......................................................................................... 344
AASIZ KY................................................................................................ 345
KIZILIRMAK KIYILARI.................................................................................. 845
SYLE SEVDA NDE TRKMZ....................................................... 347
GEEN EY..................................................................................................... 847
SULAR BZDEN AKILLIDIR.........................................................................348
DIARDAN GAZEL........................................................................................ 848
SAVCIYA......................................................................................................... 349
BLGSAYARLA KONUMALAR.................................................................349
IPLAKTAN................................................................................................... 350
KASDE..................................................... ......................................................571
SZ...................................................................................................................371
DEL EDER NSANI.......................................................................................372
YOLCULUK.................................................................................................... 372
TREN SES...................................................................................................... 373
STANBUL TRKS...................................................................................373
D EL............................................................................................................. 374
GDERAYAK.................................................................................................... 374
ESKLER ALIYORUM....................................................................................374
TAHATTUR.................................................................................................... 375
rrVIRT7.II R................................................................................................ 375
SERESERPE.................................................................................................... 375
DENZ ZLEYENLER N .........................................................................376
KAPALI ARI................................................................................................ 377
LME YAKIN............................................................................................... 377
PIRFIRLI R ................................................................................................. 378
ALTINDA..................................................................................................... 378
GN O LU R .................................................................................................... 379
SZN N ...................................................................................................... 380
STANBULU DNLYORUM........................................................................380
HRRYETE DORU....................................................................................382
KARI.............................................................................................................. 382
DALGACI MAHMUT.....................................................................................388
AYRILI........................................................................................................... 383
ERDE........................................................................................................... 384
VATAN N ................................................................................................... 384
PREL R..................................................................................................... 384
KUYRUKLU R ............................................................................................385
CEVAP...................,.................................. ...................................................... 385
RAHAT............................................................................................................ 386
GELRL R.................................................................................................. 386
AK RESM GED.......................................................................................386
OKTAY RFAT
AN I.................................................................................................................389
KARIMA.......................................................................................................... 389
YALANCI DOLMA..... .......................................... ......................................... 890
GZEL............................................................................................................ 390
KADEH............................................................................................................ 391
TELEFON.......................................................................................................891
SANDALDA.....................................................................................................392
PEMBE YA U................................................................................................... 893
PEREML SOKAK VH..................................................................................394
PEREML SOKAKXXXI.............................................................................394
ELLER VAR ZGRLN.......................................................................394
ARABA.............................................................................................................3%
BR AKA VURAN GNE............................................................................396
BAHEDE....................................................................................................... 397
GLLERN ARASINDAN..............................................................................398
MAHALLEDE ESEN....................................................................................... 398
AYNA......................................... ...................................................................... 899
BANABENZER............................................................................................... 399
AHMET HAM ANIMSAMA......................................................................399
AKAM BALIIN KARNINDA BEKLYOR................................................. 400
CELAL SIIAY
MAV RANDEVU............................................................................................ 401
G T T .............................................. ...............................................................401
SABAH.............................................................................................................402
KORKU............................................................................................................403
H YOLUNUZ ORMANA DT M ...................................................... 403
S. ALDANIR
TAVLA AMPYONU......................................................................................404
MELH CEVDET ANDAY
A N I...................................................................................................................405
TEKNENN LM .....................................................................................406
KOLLARI BALI ODYSSEUSTAN.............................................................. 410
ZAMANLAR.................................................................................................... 412
AIRTICI KARILAMA..............................................................................413
YEN BR DNYA........................................................................................... 418
SALYANGOZ................................................................................................... 414
FTLKTEK GECE...................................................................................... 415
BOLLUK......................................................................................................... 415
YAMUR......................................................................................................... 416
BAK SHA EDBOLU
MEZARLIK...................................................................................................... 417
GECEYAMURU........................................................................................... 417
MTAK ERENUS
445
462
L E ........................................................................................................... . 464
NZIMI GRDM OCUKLAR.................................................................465
FAHR ERDN
TEVELLD..................................................................................................... 467
DENZ............................................................................................................. 467
CAHT KLEB
STANBUL...................................................................................................... 468
TABANCA.......... ............................................................................................ 468
SABRET........................................................................................................... 469
STANBULDAK............................................................................................469
KUUN HKYES.........................................................................................470
ESMANIN HKYES..... .............................................................................. 471
KNC K.......................................... ...........................................................472
TOKATA DORU.........................................................................................473
KAYIP SEVDA................................................................................................. 474
KADINLAR, LKELER, DENZLER............................................................ 475
NAHTULVAKGN
BRS.............................................................................................................. 477
DALGINLIK........................................................................................ ............477
TEVFK BEY TRKS............................................................................... 478
ORHON M. ARIBURNU
LLE............................................................................................................... 479
MAHKMLAR....... ........................................................................................ 479
KASAP............................................................................................................. 479
HAAN MEK
SRGN......................................................................................................... 480
SALH BRSEL
BR SARN LM ..................................................................................... 481
KAMER HANM ............................................................................................. 481
PENCEREDE KADINLAR.............................................................................. 482
PNEKLEMEYE ARI............................................................... .................. 482
PYANOLUASES............................................................................................ 488
KKRKNAME................................................................................................ 488
MEYHANE...................................................................................................... 484
ATATRK....................................................................................................... 484
CEYHUN ATUF KANSU
MAL ARKYE DO RU .............................................. ............................. 486
ZLEYE DT YOLUM..............................................................................486
KIZAMUK A ID I........................................................................................... 487
BR TEPEDEN BAKIP.................................................................................... 489
CUMARTES GECES....... ..................................................................... - .....491
GNEY HASTALII..... ................................................................................. S
OCUKLAR.................................................................................................... 494
SUATTAER
UM UT..............................................................................................................497
TRKLERN K GZ K EME......................................................... 498
VEDAT TRKAL
STANBUL............................................... ....................................................... 9
950'DEN NOTLAR..................................................... ................................... 501
CEZAEVNDE BARI TRKS..................................................................503
HALM YACIOLU
AK R ........................................................................................................ 505
BR G L ......................................................................................................... 505
MUZAFFER TAYYB USLU............................................................................506
555
BARI.............................................................................................................. 555
BYK EHR................................................................................................ 556
GRAMER DERS..........................................................................................
557
STANBULA HASRET..................................................................................557
RTDEN GELEN MEKTUP................................................................... 558
LTFZKK
KURUNTU...................................................................................................... 559
MLTECNN A m .....................................................................................560
KR ENS REG
HARB NDE................................................................................................ 561
Antolojisi
gzden geirilmi yeni
basmnda, Tanzimat dnem inden gnmzn en gen air
lerine kadar, 200 akn air ve 1000i akn iir yer alyor.
Antolojinin giri yazlaryla sondaki Biyografiler ve Deer
lendirmeler blmnde ise, modern Trk iirinin iki yzyl
kapsayan oluumlar ve yaratclarnn zellikleri irdeleniyor. Bu
nitelikleriyle Son Yzyl Byk T rk iiri Antolojisi, iirseverlerin olduu kadar, rencilerin ve modern Trk iiri konusunda
btnsel bir gr edinmek isteyen herkesin bavurmas gerekli
temel bir yapttr.
Son Yzyl Byk T rk iiri A n to lo jisin in