Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
mt & bn
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
'Dy,
J if;vky}f uHr+ ta&;,laqmif±u
G a
f &;aumfr&Sif
'kw, d t}udrf y%mr tpD&ifcpH m
2
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
ykE
H y
dS r
f w
S w
f rf;
yxrt}udrf
tkyfa& ( 2000 )
2003 ckESpf 'DZifbmv
xkwfa0ol
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
rsufESmzkH;ESifh tjyiftqif
armifawmuf/ bkn
d rd f;
twGif;yef;csD
bkdndrf;
rlykdifcGifh
qufo,
G &
f ef
3
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
rmwdum
aus;Zl;wifv$m --------------------------------------------- ( 5 )
ed'gef; --------------------------------------------- ( 7 )
tcef; ( 1 ) a':atmifqef;pk=unfEiS thf zG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tay: 'Dy, J if;vky=f uHrr_ wdik rf D
ppftm%mydik rf sm;. zdEydS cf sKyfcs,rf r_ sm;/wdu
k cf u
kd rf r_ sm;ESit
hf ouftE &W m,f
xdcu
kd af pEdik o
f nf txdt=urf;zufcjhJ cif;rsm; -------------------- ( 13 )
tcef; ( 2 ) 'Dy,
J if;c&D;pOfrwdik rf D aemufq;kH c&D;pOfjzpfaom ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;
c&D;pOftwGi;f aESmif, h u
S cf &H r_rsm; ------------------ ( 22 )
tcef; ( 3 ) 'Dy,
J if;vky=f uHrj_ zpfpOf -------------------------------- ( 34 )
tcef; ( 6 ) 'Dy,
J if;vky=f uHre_ iS yhf wfoufI jynfwiG ;f jynfyrS
wkefhjyefajymqdkcsufrsm; ------------------------- ( 103 )
tcef; ( 7 ) 'Dy,
J if;vky=f uHrKS ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Sirf S
xkwjf yefco
hJ nfh yef=um;csurf sm; ------------------------- ( 119 )
4
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
aemufqufwr
GJ sm;
5
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
aus;Zl;wifv$m
'Dy,
J if; vky}f uHr}_ uD;ESihf pyfvsO;f I aumfr&Sit f aejzifh jynfwiG ;f rS vly*k K~ v
d of ufaorsm;ukd vufc&H ,lEidk &f ef
óud;yrf;jcif;/ oufaocHtaxmuftxm;rsm; &,lpak qmif;jcif;/ aumfr&Si±f ;Hk zGiv hf pS jf cif;/ oufaorsm;ukd ulnD
apmifah &Smufjcif;/ jynfwiG ;f jynfyok@d jzpf&yftrSerf sm;jzef@csjd cif;ESihf jynfwiG ;f jynfyrS tquftoG,Ef iS hf tultnD
rsm;ukd &SmazG&,ljcif;rsm; tygt0if aumfr&Si. f vkyif ef;rsm;aqmif±u G &f mwGif tpp t&m&mvkt d yfonfrsm;ukd
0kid ;f 0ef;ulnyD yHh ;dk um vufwv GJ yk af qmifay;=uaom atmufazmfjyyg tzJ@G tpnf;rsm;/ vly*k K~ v d rf sm;tm; aus;Zl;
Oyum& txl;wif&ydS ga=umif;ESihf ‚if;wk@d . tultnDEiS hf yl;aygi;f aqmif±u G rf _ ryg&b dS J ukvor*~rS qk;H jzwfcsuu f s
vmonfh &v'ftygt0if T 'kw, d t}urd f y%mrtpD&ifcpH mukd xkwjf yefEidk o f nft h qifx h d a&muf&&dS ef rjzpfEidk f
yga=umif; aumfr&Sit f aejzifh rSww f rf;wiftyfygonf?
(1) jynfaxmifpjk refrmEkid if H trsK;d om;!Ge@f aygi;f tpk;d &rS wm0ef&adS omyk*K~ v d rf sm;ESihf jynfaxmifpjk refrmEkid if H
trsK;d om;aumifprD S tzJ@G 0iftzJ@G tpnf;rsm;/ acgi;f aqmifrsm;/
(2) jrefrmEkid if aH &S@aersm;aumifprD S Oya'ynm&Sirf sm;ESihf 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I Oya'a&;&m
t&vnf;aumif;/ vl@tcGit hf a&;tajccHt&vnf;aumif;/ 0kid ;f 0ef;t}uaH y;um vufwyGJ ;l aygi;f aqmif±u G af y;=u
aom Ekid if w H umrS vl@tcGit hf a&;tzJ@G tpnf;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;/
(3) jynfaxmifpjk refrmEkid if t H rsK;d om;aumifp. D Ekid if aH &;tHwrk a_ umfrwD
(4) owif;tcsut f vufrsm;0kid ;f 0ef;pkaqmif;+yD; ukvor*~o@dk wkid =f um;pmrsm; ay;yk@d tultnDawmif;cH
cJ=h uaom jynfwiG ;f rS v$waf wmfu, dk pf m;vS,rf sm;/ jynfaxmifpw k idk ;f &if;om;vlrsK;d rsm; 'Dru dk a&pDtzJ@G csKyftyg
t0if 'Dy, J if; vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I pkpH rf;ppfaq;azmfxw k af y;&ef 0kid ;f 0ef;awmif;qkad y;=uaom jynfwiG ;f ESihf
e,fpyfa'orsm;rS wkid ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm;/ tjcm; Ekid if aH &;tiftm;pkrsm;/ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJ@G csKyfrS
vli,frsm;/
(5) owif;ESirhf w S w f rf;"gwyf rHk sm; ay;yk@d unl aD om 'Dru dk a&pDEiS zhf @HG òzd;wk;d wufa&;tiftm;pk trsK;d om;'Drdk
ua&pDtzJ@G csKyf (vGwaf jrmufe,fajr)ESihf 'Dy, J if;vky}f urH u
_ sL;vGejf cif;cH&olrsm;. pm&if;jyKpk&mwGif tultnDay;
aom Ekid if aH &;tusO;f om;rsm; ulnaD pmifah &Smufa&;toif; (jrefrmEkid if )H / xk@d tjyif wefz;dk rjzwfEidk af omowif;
tcsut f vufrsm;ESihf rSww f rf;"gwyf rHk sm; &SmazGpak qmif;ay;yk@d &mwGiv f nf;aumif;/ rsujf rifoufaorsm;ac:
xkw&f mwGiv f nf;aumif;/ &J0@H ajymifajrmufpmG pGe@f pm;ulncD =hJ uonfh jrefrmjynfwiG ;f rS trnfemr xkwaf zmfjcif;
rjyKEkid af omyk*K~ v
d rf sm;ukd aumfr&Sirf S av;pm;pGm aus;Zl;wif&dS rSww f rf;wif*% k jf yKyga=umif; azmdjytyfygonf?
'DyJ,if;vkyf}uHr_ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
6
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
7
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ed'gef;
aumfr&Sio
f nf jynfaxmifpjk refrmEdik if t H rsKd ;om;aumifp.D Edik if aH &;t&wm0efcrH E_ iS /hf jrefrmEdik if aH &S@ae
rsm;aumifp. D Oya'ydik ;f qdik &f mt& taxmuftuljyKr_wkd u h t
kd ajccHI vufawG@vyk if ef;pOfrsm;udk vGwv f yfpmG
qH;k jzwfaqmif&uG cf iG &hf adS om aumfr&Sif jzpfygonf?
aumfr&Sif. tcef;u¾
“ 'Dy,
J if;vky}f urH _ ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Sif ”onf/ jynfwiG ;f tcsi;f jzpfymG ;&mae&modk h oGm;a&muf
um wm0ef&adS om tm%mydik rf sm;tygt0if r_cif;eSio hf ufqikd af om oufaorsm;tm;vH;k udk awG@qakH r;jref;+yD;
xGucf surf sm;eSiohf ufaocHcsurf sm; jynfjh ynfph pkH pkH ak qmif;edik af om tcGit
hf m%m&So d nfh aumfr&Si}f u;D w&yf r[kwf
yg? Taumfr&Sirf mS 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;twGuf trSew f &m;udk jynfjh ynf0h 0azmfxw k +f yD; wm0ef&o dS rl sm;tm;
xduk o
f nft h m;av#mpf mG ta&;,laqmif&u G Ef idk rf nft
h ajctaew&yfay:ayguv f ma&;twGuf wwfprG ;f or# 0dik ;f
0ef;aqmif&u G af eonfh ,m,D aumfr&Siw f &yfom jzpfygonf?
8
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
oufaoxGufqkdcsufrsm; &,ljcif;
aumfr&Sirf S 'Dy,J if;ta&;tcif;wGif ud, k w f ikd af wG@}uKH cHpm;cJ&h onfh rsujf rifoufaorsm;tm;vufc&H mwGi/f
‚if;oufaorsm;. aemufcu H ,kd af &;tcsut f vufrsm;/ v_y&f mS ;aqmif&u G rf r_ sm;/ yg0ifywfoufrr_ sm; ponfw@kd
ESiphf yfvsO;f I jynfwiG ;f &Sd rdrwd @kd . ,H=k unf&onft h quftoG,rf sm;xH qufo, G pf pkH rf;+yD;/ y%mr twnfjyK
csuf &,l+yD;rS/ trSew f u,f rsujf rifoufao [kwEf idk /f r[kwef ikd u f kd avhvmoH;k oyfygonf? Tonfuv kd yk f
aqmif&mY tcuftcJrsm;eSihf rsm;pGmóuHawG &h ygonf? xd@k aemufoufaorsm;tm; wOD;csi;f oD;jcm;awG@qu kH m
tcsi;f jzpf&yfEiS yhf wfoufI ar;jref;ppfaq;jcif;rjyKrD/ tcsi;f jzpf&yfwiG f trSew f u,f yg0ifcrhJ _ &Sd r&S/d y%mr
ar;jref;ppfaq;+yD;rS ‚if;rsujf rifoufaorsm;. uwdopPmjyK tppfcx H u
G q f ckd surf sm;udk &,lygonf? Tr# pepf
wus}udK;yrf;aqmif&u G yf gaomfvnf; aumfr&Si. f vkyif ef;pOfrsm;wGif tm;enf;csurf sm; tenf;ESit hf rsm; &Sed ikd yf g
onf? tcsKd @oufaoxGucf surf sm;udk txyfxyfppfaq;+yD;aemufyikd ;f wGif tcdik t f rmtwnfjyKEdik &f ef vdt k yfae
ao;aoma=umift h jiif;yGm;zG,f rjzpfap&efaumfr&Sit f aejzifh toH;k rjyKao;bJ ,m,Dcsev f yS x
f m;r_rsm;vnf;
&Syd gonf? T tpD&ifcpH mwGif tqdyk gxu G q
f ckd surf sm;udk xnfo h iG ;f azmfjyxm;jcif; r&Sad o;yg?
'kw,
d y%mr tpD&ifcpH m
rdrw
d @kd aumfr&Sirf S 2003 ckEpS /f Zlvikd v f (4)&ufae@wiG f rsujf rifoufao[k vufceH ikd b f , G &f o
dS l (4)OD;xHrS
xGucf surf sm;&&Scd +hJ yD;aemuf/ y%mrtpD&ifcpH mwapmifukd t*Fvyd b f momjzifh taqmwv#if jyKpkxw k jf yefchJ
ygonf? ,if;uJo h @kd oufaorsm;tvHt k avmuf&onftxd rapmifq h ikd ;f yJ xkwjf yefcjhJ cif;rSm rdrd wd@k &&Sx d m;onhf
twnfjyKcsurf sm;udk Edik if w H umtodik ;f t0ef;ESihf trsm;jynfow l @kd taejzifh apmpD;pGmod&x dS m;Edik af pvdo k nfh
&nf&, G cf suaf =umifjh zpfygonf? oufaorsm; aemufxyfa&muf&v dS mygu ydrk jkd ynfph o kH nfh tcsut f vufrsm;jzifh
jznfph uG +f yD; xkwjf yefomG ;&ef &nf&, G x f m;cJ&h m ,cktcsed tf xd aumfr&Sirf S pdppfvufcx H m;aom rsujf rifouf
ao(7)OD;. xGuq f ckd surf sm;ESihf ydrk jkd ynfph o kH nfh tcsut f vufrsm;aygi;f pyfI T'kw, d y%mr tpD&ifcpH mudk
jrefrmbmomjzifh xyfrH xkwjf yefvu kd jf cif;jzpfygonf? aumfr&Sirf mS ydrk ckd ikd v
f akH om oufaoxGuq f ckd surf sm;
eSihf oufaocHtaxmuftxm;rsm;udk qufvufpak qmif;aeqJjzpf+yD; &&Sv d mygu ydI k jynfph akH om tpD&ifcpH m
rsm;udk qufvufx f w k jf yefomG ;edik &f ef &nf&, G yf gonf?
od@k &Si;f vif;wifjycsuu f ykd if r=um;cJ&h yg? &Sr;f eSihf tjcm;wdik ;f &if;oltrsLd ;orD;uav;rsm;tay: rk'ed ;f r_usL;vGef
cJrh r_ sm;udv
k nf; ajymifajymifwif;wif;jiif;qdx k m;cJ+h yD; &mZ0wfom;rsm;tm;,aehwikd f wpHw k &m ta&;,ljcif;
r&Sad o;yg? 1962 ckepS f ppftm%modr;f +y;D aemufyikd ;f rSpI }u;D rm;aom&mZ0wfr_ usL;vGecf o hJ rl sm;onf q,fpek pS f
aygi;f tawmf=um vGwjf idr;f cGi&hf ae=uqJjzpfygonf?
oufaocHcsufrsm;
aumfr&Sit f aejzihf vky=f uHrj_ zpfymG ;&mwGi&f adS ecJo
h nf/h rsujf rifoufaorsm;teuf (6)OD;. xGucf surf sm;ukd
vufc+H yD; ,ck y%mrtpD&ifcpH mwGif azmfjyxm;ygonf? usef xGuq f ckd surf sm;udk qufvufppd pfqjJ zpfonf?
xk@d tjyif vky}f uHrj_ zpfymG ;onhaf e&mwGif &daS echo J nhf tjcm;rsujf rifoufao(2)OD;. xGuq f cdk surf sm;ukv
d nf;/
,k=H unfpw d cf s&aom owif;&if;jrpfrsm;rSwqihf aumfr&Siu f vufc&H &dcS yJh gonf? aumfr&Siu
f tqkyd g rsujf rif
10
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
oufao pkpak ygi;f (8)OD;.xGuq f cdk surf sm;uk/d TtpD&ifcpH mwGif t"du ud;k um;wifjyxm;onf? rsujf rifouf
aorsm;ukd awG@qcHk o Jh nhf tzJ@G csKyfacgi;f aqmifrsm;/ xdcu
kd 'f %f &m&olrsm;/ zrf;qD;xdr;f odr;f cHxm;&olrsm;tm;
oGm;a&mufawG@qcHk oJh nhaf qGrsK;d rsm;/ rdwaf qGrsm; ponfh yk*Kd~ vfrsm;u/ a&'D,o
dk wif;Xmersm;ok@d qufo, G af jymjy
1
csurf sm;ukv
d nf; axmufco H ufaocHcsuf rsm;tjzpf aumfr&Siu f rSwwf rf;wifxm;onf? tqdyk g oufaocH
csuf tm;vH;k tay:wGif tajccHppk nf;I T tpD&ifcpH mudk jyKpkygonf?
aumfr&Sif. óud;yrf;r+rsm;
aumfr&Sit f aejzifh vkyyf ikd cf iG /hf vltiftm;/ twwfynm/ ±ky0f wˆKyx0D taetxm; tuef@towfrsm;
tygt0if tcuftcJaygi;f pHt k =um;rSyif pwifz@JG pnf;cJo h nfh ZGev f (25)&ufae@rpS I (6)wm umvtwGi;f
atmufygw@kd ukd aqmif&u G ef ikd cf yhJ gonf?
(1) jynfwiG ;f rS Ekid if aH &; tiftm;pkrsm; vl@tcGit hf a&;v_y&f mS ;wufºuo G rl sm;. tultnDjzif&h edik o f rSsaom
rsufjrifoufaorsm;udk pkaqmif;cJh/ pkaqmif;qJjzpfonf? ‚if; oufaorsm;tm;xdef;odrf;apmifha&Smufum
wwfprG ;f or#tultnDrsm; ay;tyfxm;qJjzpfonf?
(2) edik if w
H um vl@tcGit hf a&; tzG@J tpnf;}uD;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;od@k csO;f uyfum tultnD t=uH
^m%feiS hf yl;aygi;f aqmif&u G rf u _ kd awmif;cHc/hJ awmif;cHqJ jzpfonf? 'Dru kd a&pDeiS hf vl@tcGit hf a&;udk vdv k m;jrwf
Ek;d aom jynfya&muf edik if aH &;tiftm;pkrsm;/ acgi;f aqmifrsm;/ jrefrmedik if o H m;rsm;udq k ufo, G af rwWm&yfcu H m
'Dy, J if;udpu P kd txl;jyKaqmif&u G rf nfh vSKyf&mS ;r_tzGJ rh sm; ( Depayin Campaign Committee) zG@J pnf;aqmif
&Gu=f uyg&ef arwWm&yfcH cJo h nf? odk &h mwGif ta=umif;a=umif;a=umifh ,cktcsed t f xd *syefEidk if H wEkid if w
H iG o f m
zGJ ph nf;aqmif&u G v
f medik af =umif; awG@&&dS onf?
(3) jynfaxmifpjk refrmedik if H trsK;d om;aumifpeD iS hf trsK;d om;!Ge@f aygi;f tpd;k &wd@k . tultnDjzifh rsujf rif
oufaorsm;tm; xdik ;f Ekid if H txufvw $ af wmfEiS hf tar&duefjynfaxmifpu k eG *f &ufo@dk apv$wu f m 'Dy, J if;
jzpf&yf}uD;eSihf pyfvsO;f I Ekid if w H umrS ydrk o kd &d v
dS matmif oufaoxGuq f dk xkwaf zmfeikd cf o hJ nf?
(4) 2003 ckepS f Zlvikd f v (4)&ufae@wiG f t*Fvyd b f momjzifh yxrt}udrf y%mrtpD&ifcpH mudv k nf;
aumif;/ 'Dy, J if;vky=f uHr_ (6)vjynfah jrmufonfh ed0k ifbmv (30) &ufae@wiG f jrefrmbmomjzifh 'kw, d t}udrf
y%mr tpD&ifcpH mudv k nf;aumif;/ jyKpkxw k jf yefEidk cf o
hJ nf?
(5) jrefrmEkid if H vltcGit hf a&;qdik &f m ukvor*~ txl;ud, k pf m;vS,f rpPwm yDn±J ;dk xHo@dk 'Dy, J if;jzpf&yf
eSiphf yfvsO;f I oufaocHtaxmuftxm;rsm;eSihf wuG jynfjh ynfph pkH kH wifjyedik cf o hJ nf? Ed0k ifbmv (12)&ufae@wiG f
rpPwm yDn&J ;kd rS (58)}udraf jrmuf urBmu h v k or*~ taxGaxG nDvmcHo@kd jrefrmEdik if H vl@tcGit hf a&;tajctae
rsm;ESiphf yfvsO;f +yD; ‚if;.pHpk rf;awG@&cdS surf sm;udk tpD&ifcw H ifjy&mY 'Dy, J if;vky=f uHrj_ zpf&yf}uD;udk t"duxm; rD;
armif;xd;k wifjyoGm;cJo h nft h jyif atmufygtwdik ;f oH;k oyfco hJ nf?
tpd;k & tm%mydik rf sm;u yl;aygi;f =uHpnfaqmif&u
“tpd G w f mrsLd ;r[kw&f if 'DyJ ,if; jzpf&yfjzpfymG ;edik pf &m r&Sb d ;l
qdkwJhtcsufudk oHk;oyfedkifzkd@ cdkifvHkwJ@ ta=umif;taxmuftxm; oufaocHcsuf&Sdae+yDvdk husaemf ajymedkif
w,f?
I can say that there is a prima facie evidence that the Depayin incident could not have
happened without the connivance of State agents.
arwWm&yfcjH cif;
'Dy, J if;vky}f urH }_ u;D ESihf pyfvsO;f I tjzpfreS af zmfxw k Ef idk af &;ESihf wm0ef&o
dS rl sm;tm; wpkwH &mta&;,laqmif
±GuEf idk af &;twGuf jynfov l x l tk rsm;pk}uD;ESihf Ekid if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ 'Dru kd a&pDta&; wufºuGvy_ &f mS ;
olrsm;/ Oya'pd;k rd;k a&;udak zmfaqmifvakd om jynfwiG ;f jynfyrS Oya'qdik &f mynm&Sirf sm;ESihf tiftm;pkrsm;/ vl@tcGihf
ta&;udk vdv k m;awmif;qdw k u kd yf 0JG ifv#u&f =dS uaom wOD;csi;f jynforl sm; tzG@J tpnf;rsm; ponfw@dk u xda&muf
xufjrufpmG yl;aygi;f qmif&u G &f ef arwWm&yfcyH gonf? ok@d r[kwv f #if Tr#}uD;rm;aom vkyif ef;}uD; xajrmuf
atmifjrif&ef rvG,u f yl g?
12
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
trSet
f wdik ;f wifjy&v#if jzpfymG ;cJah om r_cif;}uD;. twdik ;f twmy%mreSihf edik ;f ,SOyf gu jynfwiG ;f rSjzpfap
Ekid if w
H umrSjzpfap/ ,cktcsed t f xd 'Dy,J if;vky}f uHr}_ uD;twGuf ta&;,ly;l aygi;f aqmif&u G rf r_ mS rsm;pGmenf;yg;
aeygonf? aumfr&Sit f aejzifh 'Dy, J if;jzpf&yfEiS hf pyfvsO;f I trSew f &m;azmfxw k Ef idk af &;twGuf tuef@towf
tcuftcJrsm;=um;rS wwfprG ;f or# óud;yrf;cJyh gonf? tusK;d quftaejzifh Ek0d ifbmv(18)&ufae@wiG f usi;f y
aom (58)}udraf jrmuf ukvor*~taxGaxGnv D mcHwiG f atmufygtwkid ;f qk;H jzwfcsucf srw S I f ukvor*~rS
etztm; awmif;qkv d u
dk +f yD jzpfonf?
“ar(30)&ufae@Y jzpfymG ;cJah om 'Dy, J if;jzpf&yfEiS phf yfvsO;f I Ekid if w
H umESiyhf ;l aygi;f um
vGwv f yfaompkpH rf;r_rsm;ukd jynfph pHk mG jyKvkyo f mG ;&ef”
'DyJ,if;vkyf}uHr_ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sif
( atmufajcrSwfpkrsm; )
1? Corroborated Evidence
2? State Terrorism
13
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
tcef;(1)
2002 ckEpS /f arv (6)&ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk
=unf (19)v=umaetdrt f us,cf sKyfrvS w
G af jrmufvmcJ+h yD;aemuf/ pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm; oGm;a&mufcyhJ gonf?
aetdrtf us,cf sKyfr, S ckw}urd v f w
G af jrmufvmr_rmS c|i;f csujf zifh r[kwb
f J oGm;a&mufvo kd nfah e&mod@k vGwv
f yf
pGm oGm;vmEdik cf iG ¶hf adS =umif; etzrS oabmwlxm;cJo h nf?
aetdrt
f us,cf sKyfrv
S w
G af jrmufvm+yD;aemuf &efuek w
f ikd ;f twGi;f pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;tjzpf ² ² ²
wdkif;ESifhjynfe,frsm;odk@oGm;a&mufcJhonfhpnf;¶Hk;a&;c&D;pOfrsm;tjzpf ² ² ²
òrdŒe,f?
(7) 3-4-03 &ufae@rS 13-4-03 &ufae@txd rauG;wdik ;f ESichf si;f jynfe,ftwGi;f (21)òrdŒe,f?
(8) 6-5-03 &ufae@rS 30-5-03 &ufae@txd rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/ ¶Sr;f jynfe,ft
wGi;f (28)òrdŒe,f ponfjzifh wkid ;f ESijhf ynfe,f (12)ck&dS pkpak ygi;f (125)òrdŒe,fo@dk oGm;a&mufco
hJ nf?
azmfjyyg pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jynforl sm;.axmufct H m;ay;r_ wpxuf wp wd;k wuf&¶Sd vmcJo h nfh
enf;wl/ tm%mydik rf sm;. enf;trsKd ;rsKd ;jzifah ESmif,
h u
S [f ef@wm;r_rsm; wpxuf wp wd;k wufrsm;jym;
vmonfukd awG@}uHKcJ&h onf?
1988 ckESpf
1988 ckEpS /f pufwifbmv (27)&ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf zG@J pnf;cJ+h yD;/ pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;
tjzpf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J wdik ;f ESijhf ynfe,frsm;od@k oGm;a&mufc&hJ m/ tm%mydik f
rsm;.aESi,hf uS rf t
_ rsKd ;rsKd ; }uHKawG@c&hJ onf?
1988 ckEpS /f 'DZifbmv (14)&ufae@rS (18)&ufae@txdomG ;a&mufco hJ nfh rGejf ynfe,fpnf;¶H;k a&; c&D;pOf
twGi;f aomif;ESichf so D nfjh ynforl sm;u}udKqdak xmufccH =hJ uygonf? tm%mydik rf sm;u pnf;¶H;k a&;c&D;pOftwGi;f
aESmif,
h u
S [ f ef@wm;r_wpHw k &m rjyKcJah omfvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J rGejf ynfe,f pnf;¶H;k a&;c&D; jyef
vmonfah e@rpS I rGejf ynfe,ftwGi;f rStzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; trde@f trSw-f 2§88 udck sKd ;azmufonf[k qdu k m
zrf;qD;xde;f odr;f r_rsm; jyKvkycf o hJ nf?
1989 ckESpf
tqd;k qH;k rSm {&m0wDwikd ;f pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jzpfonf? 1989 ckEpS /f Zefe0g&v D (14)&ufae@rS (25)
&ufae@txdEiS hf 1989 ckEpS /f {+yv D (4)&ufae@rS (6)&ufae@txd oGm;a&mufco hJ nfch &D;pOfrsm;wGi/f a':atmifqef;pk
=unfESifhtzGJ@ rvma&mufrD}udKwifI {&m0wDwdkif;twGif;¶Sdjynfolvlxktm;/ a':atmifqef;pk=unfESifhtzGJ@
vmv#if r}uKd &/ tdrw f iG ;f rStrd jf yif rxGu&f / vuf rjy&/ use;f rmygap rajym& ponfjzifh wm;jrpf[ef@wm; +crd ;f
ajcmufxm;cJo h nf? tcsKd @ae&mrsm;wGif a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J a&mufvmcJv h #if +yKH ; rjy&[kyif wm;jrpfcohJ nf?
{&m0wDwikd ;f +idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tzG@J (w-0-w)OuUX Adv k rf ;ª csKyfjrifah tmifrS a':atmifqef;pk
=unfEiS hf tzG@J 0ifrsm;. pnf;¶H;k a&;c&D;pOftwGi;f wGif ppfwyftm; 'Dru kd a&pDtiftm;pkrsm;udak jcmufveS @f &ef/ ajcr_e;f
&eftoH;k jyKcJo
h nfukd xif¶mS ;pGmawG@&ygonf? vH+k cKH a&;ta=umif;jyI jynforl sm;. 'Dru kd a&pDtcGithf a&;rsm;tm;
qef@usijf cif;/ 'Dru kd a&pDvy_ ¶f mS ;r_tm; wdu k cf u
kd jf cif;rsm;jyKvkycf o
hJ nf?
1989 ckEpS /f {+yDv (5)&ufae@ "EkjzLòrd@Y a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G tm; aoewfjzifh ypfcwfErSd Ef iS ;f rnfjyK
onftxd jzpfco hJ nf?
15
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
1996 ckESpf
rE aW v;ok@d omG ;a&mufrnfh a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G &efuek b f w l m}u;D ok@d a&muf&pdS Of tm%mykid rf sm;rS a':atmif
qef;pk=unfEiS t hf zJ@G pD;eif;vku
d yf grnf&h xm;wJt
G m; pufyidk ;f qkid &f mcsK@d ,iG ;f r_&o
dS nf[t
k a=umif;jyI tqkyd g&xm;wJu G dk
jzKwfxm;+yD; wm;qD;aESmif, h u S cf o
hJ nf?
}uH@§zG@H twGi;f a&;r–; 0ef}uD;OD;0if;pdeof nf 2-11-96 &ufae@nydik ;f wGif uomc¶dik f }uH@§zG@H taqmuftOD;
wGi/f uomc¶dik }f uH@§zG@H tvkyt f r_aqmifrsm;/ Xmeqkid &f m0efxrf;t}uD;tuJrsm;tm; ac:,lawG@qI Hk “=o0g'
cH,yl ”JG usi;f yðyvkycf o hJ nf? 3-11-96 &ufae@ eHeufyikd ;f wGif uomòrd@e,f odrt f if;aus;&Gm “&Gmvk;H u|w}f uH@§zG@H
tqkðd yv$may;tyfy”JG wGiaf [majymaom 0ef}uD;.pum;rsm;rSm/ a':atmifqef;pk=unf.ud, k af &; ta=umif;
t&mrsm;udrk rSerf uefazmfjyajymqko d nft h jyif/ “atmifqef; pk=unfuo kd wf&v J m;”[k (3)}udr(f 3)cg ar;jref;
wkdifwnfatmf[pfay;cJhonf?
0ef}u;D OD;0if;pdeo
f nf xkad e@eeH uf(11)em&DwiG u f omòr@d e,f/ tif;&Gmok@d a&muf&v dS m+y;D / “&Gm;vk;H u|wf }u@H §zG@H
tqkðd yv$may;tyfy”JG ok@d wufa&mufred @f ceG ;f ajym=um;ygonf? tqkyd gvx l t k pnf;ta0;Y 0ef}uD;. a[majym
csurf sm;rSm a':atmifqef;pk=unf.ud, k af &;&mZ0ifukd r[kwrf rSeaf om/ odrzf si;f aompum;&yfrsm;jzifh vlxu k kd
t,ko H iG ;f a[majymcJo h nf? xd@k aemuf “olrudw k idk ;f jynfrzS ,f&mS ;jypf&r,f/ okwo f ifypf&r,f”[k (3)}udrw f idk f
atmf[pfaºuG;a=umfcJhonf? okwfoifw,fqkdwmowfypf&r,f[k qkdvkda=umif;xyfrHt"dy`g,fzGifhqkdajymqkdcJh
onf?owf&=J uovm;[ko;Hk }udraf tmf[pfar;jref;cJo h nf? tqkyd ga[majymcsurf sm;ESihf pum;tok;H tE_e;f rsm;
twdik ;f yif uomc¶dik /f tif;awmfòrd@e,f/ v,fjyif aus;&GmwGiu f si;f yðyvkyo f nfh vlxt k pnf;ta0;wGif vl
(ig;axmif) cef@a&S@wiG af [majymoGm;cJah =umif; =um;odc&hJ ygonf? 0ef}u;D OD;0if;pdet f aejzifh a':atmifqef;pk=unf
tay: Yvnf;aumif;/ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfEiS yhf wfoufIvnf;aumif;/ tpOfojzifh rrSerf uefajymqkd
r_ r sm;ud k ð yvk y f v suf & S d a eonf ud k a wG @ &onf ? 1995 ck E S p f / uomc¶d k i f (24)em&D rD ; vif ; a&;
17
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@wiG /f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf acgi;f aqmifrsm;jzpf=uaom 'kw, d OuUX
rsm;jzpf=uonfh OD;wifO;D / OD;=unfarmifEiS hf taxGaxGtwGi;f a&;rª;a':atmifqef;pk=unfw@kd .um;wef;udk vl&rf;
um;(200)cef@w@kd uvHòk cHa&;wm0ef,al e=uonfh tm%mydik t f zG@J tpnf;toD;oD; rSy*k Kd~ vfrsm;a&S@wiG yf if wu,fh
rif;rJw
h ikd ;f jynfyrm/ vluakd oapEdik af vmufaomvufeufrsKd ;pHjk zif/h &ufpuf=urf;=uKwf pGm0dik ;f 0ef;I t=urf;zuf
wduk cf ukd cf =hJ uonf? xdo k @kd wu
kd cf u
kd rf o
_ nftzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik af vmuf
onft h jyif acgi;f aqmifrsm;pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;rsm; ysupf ;D oGm;cJo h nf?
1998 ckESpf
2000 jynfhESpf
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf. 'kw, d OuUX OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf/ &efuek f
wdik ;f pnf;¶H;k a&;aumfrwD OuUX OD;pd;k jrif/h &efuek w f ikd ;f pnf;¶H;k a&;tzG@J 0if a'guw f mrsKd ;atmifEiS hf ,mOfarmif;
(2)OD;tygt0if tzG@J csKyfvil ,f(16)OD;wd@k 2000jynfEh pS /f =o*kwv f (24)&uf ae@/ eHeuf(09;00)em&Dcef@wiG f &efuek f
wzufurf; 'vòrd@rw S qifh &efuek w f ikd ;f / uGr;f +cHuek ;f òrd@EiS hf aumhr;ª òrd@rsm;od@k pnf;¶H;k a&;udprP sm;aqmif¶u
G &f ef
20
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
&efuek òf rd@ yef;qd;k wef; eef;oDwmqdyu f rf;rS c&D;xGucf mG &efppD Ofc&hJ m/ tm%mydik w f @kd u yef;qd;k wef;qdyu f rf;wGif
(1)em&DccJG ef@ ydwq f @kd xm;+yD;rS 'vod@k ul;Edik cf o hJ nf?
'vòrd@o@kd a&muf+yD;aemuf óudwifapmifah eaom tzG@J csKyfum; (2)pD;jzifh uGr;f +cHuek ;f òrd@o@kd c&D;xGucf o hJ nf?
'v+rdK@jyify (3)rdik cf ef@tuGm¶dS usepf pfom;&yfuu G t f eD;wGif um;rsm;tm;ydwq f @kd +yD;/ &Jr;ª rsKd ;vGiu f qufvuf
oGm;cGihf rjyKEdik af =umif;ESihf &efuek o f @kd jyefvn S &hf efajymqdck o hJ nf? OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfw@kd tzG@J u jyef
vSnjhf cif; rjyKojzif/h ppftm%m&Sirf sm;uarmfawmfum;(2)pD;tm; rI vrf;r}uD;ab; wGi¶f aSd om v,fuiG ;f
rsm;t=um; ajrvrf;ay:od@k yd@k aqmifco hJ nf?
OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J u uGr;f +cu H ek ;f +rKd @o@kd oGm;Edik o f nftxdapmif&h ef tcdik t f rm&yfwnf+y;D
xdak e&mwGif wJx;kd IaecJ=h uonf? tm%mydik rf sm;utaESmift h ,Sut f rsKd ;rsKd ;ay;cJo h nf=h um;rS oEMXd mefcikd rf mpGm
jzifh qufvuf&yfwnfaecJ&h mrS (9)&ufajrmufae@jzpfonfh 2000 jynfEh pS /f pufwifbmv (1)&ufae@ n (11;15)
tcsed w f iG f &Jr;ª csKyfatmifE, G /f &Jr;ª rsKd ;vGiEf iS hf ppfaxmufvrS ;f a&;tzG@J rS Adv k rf ;ª ol&(c)aepd;k (=unf;-18242) /
Adv
k rf ;ª awZwd@k yg0ifaom vltiftm;(200 rS 400)cef@¶o Sd nfh vH+k cHKa&;wyfz@JG rsm;u OD;wifO;D ESihf a':atmifqef;
pk=unfw@kd tzG@J &yfem;onfah e&mod@k 0ifa&mufp;D eif;+yD; tzG@J 0ifrsm;tm; twif;t"rR &efuek o f @kd jyefy@kd co
hJ nf?
xdo k @kd 0ifa&mufp;D eif;&mwGif vli,ftcsKd @ukd t=urf;zuf¶u kd Ef u
S cf +hJ yD;/ a':atmifqef;pk=unftm; trsKd ;orD;
(6)OD;u twif;t=uyfcsKyfaESmifI ppftm%m¶Siw f @kd u ‚if;wd@k .armfawmf,mOfjzifh wuUov kd &f yd o f mvrf;aetdrf
od@k yd@k aqmifco hJ nf? OD;wifO;D tm;vnf; twif;t"rRcsKyfaESmifac:aqmifc+hJ yD; aetdro f @kd a&mufonft h cgwiG f
um;ay:rS =urf;wrf;pGmqGcJ sco hJ nf?
ppftm%m¶Siw f @kd u OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; t=urf;zufIaetdrjf yefy@kd c¶hJ rkH #ru xdn k
wGiyf if trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ A[dXk mecsKyf¶;kH ud0k ifa&muford ;f ydu k cf o hJ nf? aemufwae@wiG f tzG@J csKyf A[dk
tvkyt f r_aqmiftzG@J 0ifrsm; tm;vH;k udk tus,cf sKyfjzifh xde;f odr;f cJo h nf?
21
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
tcef;( 2 )
'DyJ,if;c&D;pOfrwdkifrD aemufqkH;c&D;pOfjzpfaom
ucsifjynfe,f pnf;&Hk;a&;c&D;pOftwGif; aESmifh,SufcH&r+rsm;
23
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
24
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
0dkif;armfòrdŒt0if aemifwmavaus;&GmewfpifteD;
}uHŒzGHŒtiftm;(200)cefŒ uefŒuGuf&+wfcsaESmifh,Sufae-upOf
25
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
2003 ckEpS /f arv(22)&ufae@ nae(4)em&DccJG ef@wiG f rd;k ukwòf rd@o@kd pwif0ifa&mufonf? 2003 ckEpS /f arv
(25)&uf rd;k ukwòf rd@rS =uyfjyif+rdK@rod@k 0ifa&muf+yD; qufvufxu
G cf mG cJ&h m uoJtyk pf /k bdu
k ek ;f &yfta&mufwiG f
26
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
27
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
cHóudqrkd r_ sm;jyKvkycf =hJ uonf? 21 w&Gmvsif tenf;qH;k (4)OD;rS(20)OD;txd &,urS rvmrae& twif;t"rR
qifah c:ojzifh vma&muf&a=umif; a'ocHaus;&Gmol&mG om;rsm;ujyefvnfajymjyygonf? }udKqdo k rl sm;udyk if
a':atmifqef;pk}unftm;}udKqdv k #if axmif(7)ESpcf srnf[k &yfuu G af t;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpD
rsm;u w&m;vGef +cdr;f ajcmufxm;}uonf// vl(200)cef@ukd t&ufwu kd If vnf;aumif;/ aiGay;Ivnf;aumif;
22
ac:,lc=hJ uonf[}k um;od&onf//
arv(25)&uf nae(7;00)em&Dcef@wiG /f pOfu h ;l òrd@e,f/ pOfu
h ;l òrd@teD; usnaf wmufayguaf us;&GmESihf EG,&f kH
aus;&Gmta&mufwiG f qD'ifum;(11)pD;/ 'dik ef m(4)pD;/ [dik ;f vyf'(f 15)pD;wGipf ;D eif;vdu k yf gorl sm;ESihf a'ocH}uH@cikd f
zG@H jzdK;a&; pkpak ygi;f tiftm;(500)ausmcf ef@&dS =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;. aESmif, h u S jf cif;udk xyfr}H uHKawG@c&hJ onf/ 4if;wd@k ukd
tr&yl&/ rwW&m/ ausmufqnf/ rE aW v;wd@k raS c:vmonf[k }um;od&onf// xd@k tjyif EG,&f akH us;&Gm (a&$wiG ;f )rS
tvkyform;rsm;(usif;om;)udk w&ufvdkufygqENjyv#if xrif;auí;/ t&uft0wdkufonfhtjyif ae@wGuf
vkyt f m;ctjzpf (500)rS(1000)xday;Iac:aqmifcahJ =umif;od&&dS onf? 23 tcsKd @aom&Gmom;rsm;udk “wtdrf
wa,muf rvdu k rf ae&/ rvduk yf gu vufyefvS um;vrf;azguaf e&mwGiv f yk tf m;ay;(2)&ufcikd ;f cH&rnf”[k
jcdr;f ajcmufac:vma=umif;=um;od&onf// ‚if;wd@k onf 0g;&if;wkwrf sm;udik af qmifxm;um“ukvm;r,m; tvkd
r&d/S jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd tqd;k jrif0g'rD sm;tm;-tvdrk &d”S [kaºuG;a=umfatmf[pfum ±du k yf w
k &f efpjcif;udk =uHK
awG@&ygonf? tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;.,mOfwef;rsm;twGi;f od@k ,mOfxed ;f &Jrsm;.tultnDjzifh tqdyk gaESmif, h u S f
onfv h rl sm; pD;eif;vduk yf gvmonfu h m;rsm;u twif;armif;ESi0f ifa&mufaESmif, h uS =f uygonf? usnaf wmuf
aygu&f mG ta&muf/ toHcs@J pufrsm;wyfqifxm;onfh armfawmf,mOftrSwf 2c§4363/ 5u§1899/ 2u§3726
'dkifemum;rsm;ESifh/ 7u§6643/ b§7358 [dkif;vyf'fum;rsm;onf/ a':atmifqef;pk=unftm; }udKqdkonfh
28
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
vlxrk sm;t=um;ok@d “z,f&if z,f/ rz,f&if udk,fhtavmif;udk,faumuf”qd+k yD;/ w&=urf; xd;k 0ifarmif;ESi=f u
onf// vlxkrSm vrf;ab;ajr}uD;ay:rSomae+yD;}udKqdk=uaomfvnf;/ um;rwdkufrdap&ef xGufajy;=u&onf//
tqdyk gv&l rf;um;rsm;rSm oHjym;rsm;udw k ;D +yD;/ wkw/f "g;vufeufrsm;/ av;*Grsm; udik af qmifxm;}uonf// 24
tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;pD;eif;vmonfu h m;rsm;ESi, hf OS rf +d yDqykd gu udik af qmifxm;onf'h w k rf sm;ESihf xd;k rwwf/
&du
k rf wwfjyKvky=f uonft h jyif &ke@f &if;=urf;wrf;onfph um;rsm;jzifh ajymqd&k efpjcif;udv k nf; =uHKawG@c&hJ ygonf?
a':atmifqef;pk=unftm;ykwcf wfI “ukvm;udk tm;uk;d csio f vm;”pojzifh &efvo kd nfh pum;rsm;ajymqdk
onfudk xdkae&mwGif(3)em&Dausmfr#cHchJ&onf? a':atmifqef;pk=unf.um;udkvnf; cJrsm;jzifhxk=uonf//
rE aW v;rSvu kd v
f maom vli,ftzG@J rS armifxeG ;f xGe;f 0if;rSm cJreS I f acgi;f ayguo h nf// 25
f mG ;cJo
usnaf wmufayguaf us;&GmwGi=f uHKawG@&onft h jzpftysuEf iS yhf wfoufI a':atmifqef;pk=unfu rH&k mG jrdK@
od@k a&mufonft h cg jynfov l x l t
k m;ajym=um;onfrh ed @f ceG ;f wGif ² ² ²
“=uHch ikd zf @HG òzd;k a&;tzG@J u w&m;Oya'eJ@rnDwu hJ pd aP wGuv kd yk af eygw,fqakd yr,fv h nf; tm%mydik f awGu
ta&;r,lb;l ? ta&;r,lawmh tm%mydik af wGuolw@kd vufrmS &dw S ,fqw kd o hJ abmxm;eJ@ usrwd@k uvnf; bmrS
rwke@f jyefb;l qdw k mudo k ad eawmh/ 'D=uHch ikd zf @HG òzd;a&;tzG@J uvnf; wpxufwp yd+k yD;awmhq;kd vmw,f? usrwd@k
'D rwW&mud/k pOfu h ;l udvk mwJt h cgrmS usnaf xmufaygu&f mG rSmusawmh wkwaf wG/ "m;awG/ avmufav;*GawG
eJ@ usrwd@k &@J tzG@J awGukd usrwd@k ukd axmufcw H ohJ al wGu&kd rf;um;vmwJt h xdjzpfvmw,f” [kxw k af zmfajym
=um;cJhonf?
2003 ckEpS /f arv (26)&uf rwW&m+rdK@e,fo@kd a&muf&o dS nf/ nae(5)em&Dcef@ ykord }f uD;+rdK@e,f/ ykord af v;
&Gmod@k ta&mufwiG f tiftm; (600)ausm&f adS ESmif, h u S of rl sm;ESix hf yfr=H uHKawG@&+yD; nae(6;15) em&Dcef@wiG f
rE aW v;wdik ;f pnf;&H;k a&;tzG@J &;kH od@k jyefvnfa&muf&cdS o hJ nf? xdak e@n (7)em&Dc(JG 8)em&Dcef@wiG f a':atmifqef;
pk=unf.rde@f ceG ;f udek m;axmif&ef trSw(f 78-79)vrf;}um;wGit f oifah pmifq h ikd ;f ae=uonfh jynfov
l xl t k wGi;f
od@k ,mOfxed ;f &J.tultnDjzifh ,mOftrSwf 5u-8175'dik ef m,mOf(1)pD; twif;t"rR 0ifa&mufwu kd &f efóud;
26
pm;&mrS jynfov l x l u k cJjzifjh yefvnfypfayguo f jzifh xdu k m;.a&S@avumrSef uGcJ &hJ onf?
29
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ucsifjynfe,fc&D;pOfwav#mufaESmifh,SufcH&r+rsm;tay:
aumfr&Sif.awGŒ&Sdcsufrsm;
Oyrmtm;jzifh-
1? arv(10)&ufae@tif;awmfòrd@t0if&dS eef@oaJ us;&Gmod@k n(9)em&Dcef@wiG af &muf&&dS m =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;
u qENjy&efapmifq h ikd ;f ae=uonf?
2? arv(12)&ufae@n(8)em&D n(8)em&DcGJcef@wGif rd;k umif;òrd@e,f/ ref&u G af us;&Gm/ &Gmt0ifvrf;xdyw f iG f tiftm;
(100)cef@&=dS uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;. aESmih, f u S rf u
_ =kd uHKawG@c&hJ onf?
3? arv(15)&ufae@eHeHeuf(4)em&DcGJcef@wGif erRw;D vrf;twdik ;f xGucf mG vm&m aumif;&m&Gm ta&mufwiG f
=uH@zGH@tzGJ@0ifrsm;.aESmifh,Sufr_udk=uHKawG@&onf?
4? arv(16)&uf eHeuf(6)em&Dcef@wGif jrpf}uD;em;òrd@o@kd qufvufxu G cf mG vm&m/ eHeuf (8)em&Dcef@wiG f
jrpf}uD;em;òrd@t0if eef;auG@ww H m;teD;wGif =uH@z@HG tzG@J 0if(300). qef@usiq f ENjy aESmif,h u
S rf u
_ &kd ifqikd &f onf?
5? arv(20)&ufAef;armfòrd@t0if oH;k rdik &f mG od@k eHeuf(3)em&DwiG af &muf&cdS o hJ nf xdak us;&GmwGif wkw/f "g;rsm;
udik af qmifxm;ol =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;tzG@J 0if(300)ausmcf efu h vkid pf ifru
hJ m;rsm;/ qdik uf ,frsm;udak rmif;ESiI f Oya'udk
ajAmifususcsKd ;azmufI uef@uu G q
f ENjyaESmif, h u
S cf o
hJ nf?
31
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
( atmufajcrSwfpkrsm; )
17? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
18? a':nGe@f neG @f . oufaoxGuq f ckd suf
19? a':nGe@f neG @f .xGuq f ckd suEf iS hf jynfyowif;Xmersm;ESijhf ynfwiG ;f rS tzG@J csKyftzG@J 0ifwOD;tm;awG@qkH
ar;jref;jcif;?
20? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)?
21? a':nGe@f neG @f w@kd . oufaoxGucf su?f
22? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf . 2003 ckEpS /f arv (27)&ufae@ &ufpyJG g a=unmcsut f rSwf 6 (5§03)?
24? jynfyowif;Xmersm;ESihf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifwOD;ESiahf wG@qakH r;jref;csurf sm;?
25? a':nGe@f neG @f .oufaoxGuq f ckd suEf iS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf . 2003 ckEpS /f arv (27)&ufae@
&ufpyJG g a=unmcsut f rSwf 6 (5§03)?
26? a':nGe@f neG @f . oufaoxGuq f ckd suEf iS hf jrefrmhtvif;owif;pm/ ZGev f (1)&ufae@
27? a':nGe@f neG @f EiS hf udrk if;ode;f wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
33
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
34
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
tcef;( 3 )
'DyJ,if;vkyf}uHowfjzwfr+jzpfpOf
2003 ckEpS /f arv (6) &ufae@rpS wifI rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/ &Sr;f jynfe,frsm;od@k
vSnv hf nfI tzG@J csKyf&;kH rsm; jyefvnfziG v hf pS af y;jcif;/ qdik ;f bkww f ifjcif;wk@d jyKvkycf o
hJ nf? arv (29)&ufae@wiG f
rE aW v;/ rH&k mG c&D;pOfukd pwifcyhJ gonf? xdu k o hJ @kd txufjrefrmjynfc&D;pOfuo kd mG ;vm&eftwGuf Edik if aH wmfat;csr;f
om,ma&;ESizhf @GòH z;d a&;aumifp/D òr@d e,f a&G;aumufyaJG umfr&Siw f @kdEiS hf óuw
d if oabmwlciG jhfyKcsurf sm; &,l+yD;rS txufyg
c&D;pOfrsm;udk pwifcjhJ cif;jzpfygonf?
rE aW v;òrd@rS arv(29)&ufae@ eHeufyikd ;f wGif tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm; . armfawmf,mOf(7)pD;ESihf rE aW v;òrd@
aejynfov l x l rk sm;u vduk vf yH @kd aqmifonfh armfawmf,mOfrsm;/ armfawmfqikd u f ,ftpD; (20)ausmEf iS hf jynfov
l l
35
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
36
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
aeolrsm;onf æ
“jynfytm;udk; ykqdef&dk;/ tqdk;jrif 0g'Drsm;tm; qef@usif=u”/ “jynfwGif;jynfy tzsuform;rsm;tm;
bH&k efot l jzpf owfrw S af csre_ ;f =u”/ “jrefrmEdik if u H kd Edik if w H umrS tultnDay;jcif;udk ydwyf ifaeoltm; tvdk
r&Sd”/ “wnf+idrfat;csrf;r_udk vdkvm;onf”/ “jrefrmEdkifiHodk@ urBmvSnfh c&D;oGm;rsm;rvmatmif ydwfyifae
olrsm;tm; tvdk r&Sd”/ “jrefrmEdkifiHtm; &if;ESD;jr‡KyfESHr_rsm; rvmatmif ydwfyifaeolrsm;tm; tvdk r&Sd”/
“vdk&moHk; 'Drdkua&pD tvdk r&Sd” ponfh pmom;rsm; yg0ifonfh qdkif;bkwfrsm;udk udkifaqmifIvnf;aumif;/
a=uG;a=umforH sm;jzifh atmf[pfIvnf;aumif; qef@usif qENjycJ=h uonf? 4 xdo k @kd qef@usif qENjy=uonfh olrsm;
onfjrif;rlEiS hf rH&k mG vrf;c&D;wavsmuf vrf;r}uD;ay:wGiw f nf&adS eonfh aus;&Gmrsm;rS aus;&Gmol/ aus;&Gmom;
rsm; r[kw=f uay// tb,fa=umifq h akd omf xdk a&yd;k pm;aus;&GmESihf teD;w0du k w f iG f vrf;r}uD;udk ar;wifvsuf
wnf&adS eonfh aus;&Gmrsm; r&Sad y? xdak e&mwGif qef@usiq f ENjyrnfh trsKd ;orD;rsm;/ trsKd ;om;rsm;ESihf ‚if;wd@k
udik af qmifxm;onfh qdik ;f bkwrf sm;/ xdo k rl sm;udwk ifaqmifvmonfu h m;rsm;udak wG@&dS &ygonf? xdu k m;rsm;udk
apmif=h uyfvu kd yf gvmonfh ,mOfxed ;f &Jrsm;/ &J0efxrf;rsm;/ ppfwyfrS Adv k rf ;_ =u;D tqif&h o dS rl sm;/ vHx
k ed ;f (t"du&k%;f
EdrS ef if;a&;wyfz@GJ )um;rsm;/ ppfum;rsm;/ wyfrawmfwyfxed ;f um;rsm;/ vrf;ab; 0J,mrS xaemif;yif/ wrmyifrsm;
. aemufu, G &f dS csKH ykwrf sm;udk tumtuG,, f I l tm%mykid w f @dk .um;rsm; &yfwef@xm;onfudk awG@&onf?
vrf;ab;0J,mwGif =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u‘rH&k mG -ref;/ csi;f wGi;f om;’ ponhf c&D;onf
wifvikd ;f um;rsm;udk tok;H jyK=uonf? cef@reS ;f ajc armfawmf ,mOftpD;(30)cef@ukd xdak e&mwGijf rifawG@&onf?
xdak e&mwGif teD;uyf}uD;=uyfaeolrmS ucsijf ynfe,fc&D;pOfwavsmuf a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; vdu k v f aH ESmif, h uS cf o hJ nfh OD;aX;atmifqo kd jl zpfygonf? azmfjyyg qENjyqef@
usirf nho f rl sm;ESiahf wG@qo kH nfth cg owif;ESijfh yef=um;a&;tzJ@G wm0efcjH zpfol udo k ed ;f pd;k u"gwyf &kH u
kd ,f +l yD;/ udx
k eG ;f
5
aZmfaZmfu AG'D , D u kd ifr&mjzifh rSww f rf;wifum udjk rifah usmu f toHzrf;,lrw S w f rf;wifcyJh gonf?
apmifóh uad eonfv h rl sm;.teD;w0du k f vrf;r}u;D wavsmufwiG f vrf;cif;ausmufrsm;udk vrf;jyif&ef r[kwb f J
ta=umif;rJt h oifph yk x kH m;onfuv kd aJ wG@&&dS ygonf? a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef; jrif;rlòrd@rS xGucf mG vm
37
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
onft h csed w f iG f rH&k mG òrd@rS rE aW v;òrd@o@kd ajy;qGaJ eonfh c&D;onfwif vdik ;f um;rsm;ud&k yfem;xm;&ef oufqikd &f m
tm%mydik rf sm;u trde@f xw k w f m;jrpfxm;jcif;/ a':atmifqef;pk=unftm; vma&mufóudq=kd urnfh rH&k mG òrd@cH
vlxt k m; rH&k mG òrd@rS xGucf mG jcif; rjyK&ef wm;jrpf ydwyf ifxm;jcif; ponfw@kd rmS a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyf
tzG@J 0ifrsm;ud[ k ef@wm;aESmif, h u S &f ef tm%mydik rf sm;.pHepfwus óudwifppD Ofrr_ sm;yif jzpfonf? od@k aomfvnf;
acsmif;OD;òrd@EiS hf rH&k mG òrd@rsm;rSvma&mufóudq=kd uonfh jynfov l x l .
k tiftm;rsm;jym;aeonft h wGuf etz.
pDpOfne$ =f um;r_rsm;jzifv h yk af qmifaeonfh =uH@z@HG tzG@J taejzifh a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J
csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; t=urf;zuf&u kd Ef uS &f ef raqmif&u G Ef ikd cf ahJ y?
rH&k mG òrd@o@kd nae(6)em&DwiG f qdu k af &muf&m/ rH&k mG òrd@oòl rd@om;rsm;/ a'ocHjynfov l x
l rk sm;u a':atmif
qef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; v_u d v f pJS mG óudq=kd uonf? a':atmifqef;pk=unfw@kd rH&k mG òrd@o@kd a&muf&dS
csed w
f iG f tm%mydik rf sm;u rH&k mG òrd@ wòrd@v;kH tm; v#ypf pfr;D rsm;jzwfawmufxm;aomfvnf; rH&k mG òrd@aejynfov l x l k
u za,mif;wdik rf sm;xGe;f n‡I d “a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ bbOD;wifO;D use;f rmygap” pojzifh aºuG;
a=umfqak wmif;arwWmyd@k o+yD;/ aomif;aomif; jzjz óudq=kd uygonf? a':atmifqef;pk=unfu vma&mufc&D;OD;
óudqo kd nfh rH&k mG òrd@&dS jynfov l x l u k kd rdepf(40)cef@ rde@f ceG ;f ajym=um;cJo h nf? xdn
k (9) em&DcJG wGiaf ':atmifqef;
pk=unfu rH&k mG òrd@e,f&;kH jyefvnfziG v hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkww f iftcrf;tem;rsm; jyKvkycf yhJ gonf? rH&k mG òrd@e,f trsKd ;
om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ òrd@e,fvil ,fvyk if ef;tzG@J z@JG pnf;a&;udk n(12) em&DrS (2)em&Dtxd rH&k mG òrd@e,f rJqENe,f
trSw(f 1) jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,f Adv k rf ;_ a[mif; OD;=unfp;kd .aetdrf (pderf #m;pwd;k )Y jyKvky+f yD;xdtk rd f
wGif wnwm ntdy&f yfem;cJyh gonf6?
=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm; bkwvifòrd@o@kd a&muf&o dS nft h cg bkwvifòrd@e,f/ tzG@J csKyf&;kH zGiv hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkwf
wifyJG usi;f y+y;D / tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udk aqmif&u G cf ohJ nf? rH&k mG rS vdu k yf gy@kd aqmifonf, h mOfrsm;/qdik u f ,frsm;
u bkwvifòrd@rS rH&k mG od@k jyefvnfxu G cf mG oGm;=uonf? xdo k @kd xu G cf mG oGm;onfo h rl sm; taemufajrmufwikd ;f
ppfXmecsKyfteD;&Sd ZD;awmaus;&Gmodk@a&muf&Sdonfhtcg toifhapmifhqdkif;aeonfh&Jrsm;. &dkufESufzrf;qD;jcif;
udk cH=u&onf? xdo k wif;udk a':atmifqef;pk=unf =um;odonft h cg xkad e&mod@k ppfuidk ;f wkid ;f OuUX OD;bmbm.
um;jzifv h u kd o
f mG ;&ef bkwvifòr@d e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf OuUX OD;atmifqef;ESihf OD;xGe;f òrid f (0ufvufòr@d
e,f/ jynfo@l vw G af wmf ud, k pf m;vS,/f ppfuikd ;f wdik ;f pnf;&H;k a&;r_;) wd@k tm; oGm;a&mufajz&Si;f &ef a':atmifqef;pk
=unfrS ajym=um;cJo h nf?
bkwvifòrd@rS pwifI vufwiG v f ufywfrsm;ywfxm;onfb h ek ;f }uD;rsm;/ =uH@z@GH tzG@J 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f tm;
&Sirf sm; tygt0ifvt l rsm;tjym;udk wifaqmifxm;onfu h m;rsm;tm; rH&k mG rS bkwvifòrd@t0if ("gwq f aD &mif;
7
onfh ae&mrsm;)wGif pwif awG@&&dS ygonf?
xd@k a=umifh a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpfomG ;aeonfh udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmifEiS u hf rkd sKd ;rif;wd@k tm; owd 0d&, d
&S&d ef/ tif;awmfòr@d e,f/ vGwaf wmfu, kd pf m;vS,jf zpfol OD;apmv_id Ef iS hf óuw d ifnEdS i_d ;f vkyaf qmif&efEiS hf tu,fIum;
jzihf vma&mufta=umif; r=um;Ekid yf gu qdik u f ,fjzift h a=umif;=um;Edik &f ef udw k ifxÉG Of ;D u udak usmaf tmif
udk wqufwnf; wm0efay;cJyh gonf?
nae( 4) em&D rdepf (30)cef@tcsed w f iG f bkwvifòrd@rS 'Dy, J if;òrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf? xdo kd @kd
xGucf mG vm&m pdik jf yif&mG od@k ta&mufwiG f zrf;qD;xdr;f odr;f jcif;cHxm;&aom vGwaf wmfu, kd pf m;vS,f OD;0if;jrifh
atmif.aetdro f @kd 0ifa&mufI a':atmifqef;pk=unfu ‚if;.rdom;pk0ifrsm;/ a'ocHtzJ@G csKyftzG@J 0ifrsm;udk
tm;ay;pum;ajym=um;cJhonf?
ar(30)&ufae@ eHeufwiG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;oGm;a&mufrnfh 'Dy, J if; c&D;pOf
twGuf vrf;c&D;vHkòcHa&;udk pHkprf;&efxGufcGmoGm;onfh OD;0if;jrifhatmif.om;jzpfolESifh ‚if;.qdkifu,ftm;
tm%mydik rf sm;u 'Dy, J if;&Jpcef;wGif tus,cf sKyfjzifóh udwifI zrf;qD;xm;cJo h nf? 8 'Dy, J if;òrd@o@kd ra&mufrD
pdik jf yif}uD;wGif ,mOfwef; a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf apvGwx f m;onfh um; jyefvnf a&mufvmjcif; r&So d nft h wGuf
armfawmfqikd u f ,frsm;udk pHpk rf;&ef xyfraH pvGwcf yhJ gonf? od@k aomf xdk armfawmfqikd u f ,frsm;vnf; jyefvnf
9
a&muf&v dS mjcif; r&Syd g?
xk@d aemuf qufvufxu G cf mG vm&m tcsi;f jzpfymG ;onfh usn&f mG od@k n(8)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf?
'Dy, J if;òrd@o@kd a&muf&ef (2) rdik cf ef@omvdyk gonf? usn&f mG od@k a&mufonft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf
tzJ@G csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; &Gmol&mG om;rsm;uvma&mufóudq=kd uonf? tcif;jzpfymG ;onft h csed w f iG f 'kw, d OuUX
OD;wifO;D pD;eif;vdu k yf gvmonfh awmif;athpt f rsKd ;tpm; ,mOftrSw7u§5661 f7u§5661 u a&S@q;kH wGi&f adS eygonf?
xdu k m;.aemufwiG f rE aW v;wdik ;f rS OD;udu k akd v;armif;ESio f nfh [dik ;f vyfum;jzpfygonf? xdu k m;.aemufwiG f
a':atmifqef;pk=unfp;D eif;vdu k yf gvmonfh um;trSwt f §5415jzpf+yD; xdu k m;.aemufwiG f (aps;csKd rS) OD;xGe;f
0if;eSihf OD;cifarmifaomif;wd@k yg0ifonhu f m; vku d yf gvmonf? pwkwaˆ jrmufum;rSm teD;uyfvjkH cHKa&; wm0ef
,lxm;onfh rE aW v;òrd@e,f/ vli,ftzG@J 0ifrsm;.um; ([dik ;f vuf trsKd ;tpm;/ tpdr;f a&mif) jzpfygonf? ‚if;um;
.aemufwiG f pOfu h ikd òf rd@e,f/ rJqENe,ftrSwf (2)rSvw $ af wmfu, kd pf m;vS,f a'guw f mvSp;kd nGe@f .um; (qefeD
tjzLa&mif) vdu k yf gvmonf? xdu k m;rsm;. aemufwiG f tzG@J csKyftzJ@G 0ifrsm;.um;rsm; tpDt&D vdu k yf g vm=u
onf?
usn&f mG rS udu k (f 100)cef@ ausmv f eG v
f monft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k yf gvmonfh armf
awmf,mOfukd bke;f }uD;(2)yg;u a&@rS yS w d q f @kd +yD; &yfwef@cikd ;f ygonf? xdt k csed w f iG f tzJ@G csKyf A[kv d il ,ftzJ@G vkòH cH
a&;wm0efcH udx k eG ;f aZmfaZmfu armfawmfum;ay:rSqif;I tusKd ;ta=umif;udak r;jref;avsmufxm;&m xdk bke;f
39
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
}uD;u“igw@kd apmifah ewm =um+yD/ a':atmifqef;pk=unfukd rde@f ceG ;f ajymcdik ;f yg”[k ajymqdyk gonf/ xdt k cg udx
k eG ;f
10
aZmfaZmf u tcsed rf &ojzihf rde@f ceG ;f ajymEdik rf nf r[kwaf =umif; &Si;f jyav#mufxm;ygonf//
xdkodk@&Sif;jyaepOf a':atmifqef;pk=unfESifh tzGJ@csKyf tzGJ@0ifrsm;/ vdkufvHydk@aqmifonfh jynfolvlxk.
armfawmf,mOfrsm;aemufrv S u kd yf gvmonfh vltjynfh wifaqmifxm;aom 'dik ef mum;rsm;ESihf ta0;ajy;c&D;onf
wif um;rsm;ay:rS vlrsm;u ‘jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif0g'rD sm;tm; tvdrk &S[ d ’k t}udr}f udraf tmf[pf+yD;
um;rsm;ay:rSqif;vm=uonf? xdktcsdefwGif a':atmifqef;pk=unf ESifhtzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;tm; vma&muf
óudq=kd uonfh usn&f mG rS &Gmom;rsm;u ‘'d@k jynfov l x l uk vnf; rif;wd@k ukd tvdk r&d’S [k wke@f jyef aºuG;a=umf=uyg
onf? 11 xdt k cg =uhzH @HG tzG@J 0ifrsm;/ tca=u;aiGay;I iSm;&rf;xm;onfo h rl sm;/ bke;f }uD; twkrsm;u “rif;wd@k
bmajymwm vJ” [kq+kd yD; um;rsm;ay:wGif toif, h al qmifvmonfh oHc|erf sm;/ oH'w k rf sm;/ 0g;&if;wkwrf sm;/
opfom;'kwrf sm; udik af qmifI um;ay:rSqif;vm+yD;/ &Gmol&mG om;rsm; ESihf a':atmifqef;pk=unf tygt0if
um;ay:rS tzGJ@csKyf tzGJ@0ifrsm;/ t&yfom;rsm;udk twif;t"rR0ifa&mufI pHepfwus &dkufESuf=uonf? 12
xd@k a=umifh usn&f mG rSa':atmifqef;pk=unftm; vma&mufóudq=kd uonfjh ynfov l x
l rk mS ajcOD;wnf&h mudk xGuf
ajy;wdr;f a&Smif=u&onf? &kww f &ufaemufr0S ifa&mufI wdu k cf ukd jf cif;udck &H onft h wGu, f mOfwef;.aemuf
qH;k wGif vdu k yf gvmonfo h rl sm;rSm trsm;tjym; tjyif;txef&u kd Ef u S jf cif;cH=u&onf?
vufywfrsm;ywfxm;onfb h ek ;f }uD;twkrsm;/ vufywftjzLywfxm;onfh t&yf0wfEiS v hf rl sm;u xdo k @kd
tqufrjywf&dkufESufaepOf E_wfrSvnf; “trsdK;zsufrawG/ ukvm;udk vifawmfcsifwJholawG/ ukvm;udk
vifrvkycf if igw@kd ukd t&ifvifvyk ”f ponfh &ke@f &if;=urf;wrf;aompum;rsm;jzifh }udr;f 0g;cJo h nf? '%f&mjzifh
vJaeonfh trsKd ;orD;rsm;. tzG@J csKyfwn l 0D wfpkH yife&D ifz;kH tusrô sm;/ a,mxrDrsm;udk qGcJ |wjf cif;/ qHyifukd vufjzifh
&pfywfqyk u f ikd I
f uwW&mvrf;ESihf rsuEf mS tm;qGaJ qmifjh cif; wd@k ukd touftE &W m,fxcd u dk af ponftxd ,kwrf m
13
&dik ;f pdik ;f pGm jyKrlaqmif&u G cf yhJ gonf// xd@k tjyif '%f&m&olrsm;. qGóJ ud;rsm;/ em;uyfrsm;/ aiGa=u;rsm;udv k nf;
14
twif;t"rR vk,uf,il ifcyhJ gonf?
n (11)em&Dausmcf ef@wiG f xdak e&mod@k 'dik ef mum;(4)pD;jzifh 'dik ;f rsm;/ wkwrf sm;udik af qmifxm;onfh &Jwyfz@GJ 0if
rsm;/ jynfo@l prG ;f tm;&Sirf sm;21 (*0)cef@EiS hf xdu k m;rsm;.aemufwiG f yg*s&J ;kd um;ESihf qifwo l nfu h m;(2)pD; a&muf&dS
vmonf? xdu k m;(2)pD;ay:rS t&m&S(d 2)OD;qif;vm+yD; t=urf;zuf&u kd Ef u
S of wfjzwfonfah e&mufdk vSnv hf nf
=unf&h p_ pfaq;onf? &Jwyfz@GJ 0if(80)cef@u '%f&m&olrsm;/ tavmif;rsm;udk ‚if;wd@k p;D eif;vdu k yf gvmonfh 'dik ef m
um;rsm;ay:od@k tr_u d yf pfouJo h @kd ypfwifI wifaqmifomG ;ygonf? tcsi;f jzpfymG ;&mwGif use&f cdS o hJ nf,h mOfrsm;
teuf [dik ;f vyfum;(2)pD;udk v,fuiG ;f twGi;f od@k weG ;f csjyD; wdr;f arSmufonfyh pkH EH iS q hf ifwal p&ef jyifqif=uonf?
,mOfwef;twGi;f rS tjcm; [dik ;f vyfum;(2)pD;udv k nf; acgi;f csi;f qdik I f wdu k o f nfth aetxm;od@k ajymif;a&G@
jyifqif+yD;rS AG'D , D jkd zifrh w
S w f rf;wifjcif;/ "gwyf rkH sm;&du k , f jl cif;wd@k ukd jyKvkycf yhJ gonf? 22 ysupf ;D aeonf@um;rsm;
teuftcsKd @ukd a&OD;òrd@bufo@kd weG ;f Io,faqmifomG ;onfuv kd nf; rsujf rifoufaotcsKd @u awG@&cdS o hJ nf? 23
'Dy,
J if; vky=f uHowfjzwfr}_ uD;.jzpfpOfukd ud, k w
f ikd jf rifawG@c&hJ onfh rsujf rifoufaorsm;/ &du k Ef uS jf cif;cH&onfh
24
olrsm;. xkwaf zmfajymqdck surf sm;t& rH&k mG òr@d e,f=u@H cikd zf @HG jzKd ;a&;toif;twGi;f a&;rª; OD;aX;atmif ESihf a&$bckd &dik f
(c,u) OuUXjzpfol 'kw, d Advk rf ;ª }uD;oef;[ef 25 tygt0if a'oqdik &f m tm%mydik rf sm;u pHepfwusóudwif
pDpOfvyk af qmifcahJ =umif; ay:ayguo f nf? tm%mydik rf sm;. yHy;kd ulnrD a_ =umift h =urf;zuf&u kd Ef u S of rl sm;u twifh
&JpmG jzif&h u
kd Ef u
S jf cif;/ aiGa=u;ESiv hf uf0wf&wemrsm;tm; vk,ufjcif;/trsKd ;orD;rsm;.t0wftpm;rsm;udk vl
rqefpmG qkw+f zJjcif;/c|wyf pfjcif;wd@k ukd vkyaf qmifc=hJ uonf? tjypfru hJ sn&f mG ol&mG om;rsm;/ a':atmifqef;pk
=unf.um;udk &du k Ef u S pf Of tumtuG,af y;cJo h nft h zG@J csKyfvil ,f teD;uyfvjkH cHKa&;tzG@J 0ifrsm;/ rE aW v;rS
vli,ftzG@J 0ifrsm;/ ESirhf &kH mG òrd@rS pD;yGm;a&;wuUov kd af usmif;om;rsm;/ rH&k mG vli,ftzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;onf jyif;
xefpmG jzifh pHepfwus&u kd Ef u
S jf cif;udk cHc&hJ onf?tcsKd @rmS &du k Ef u S jf cif;cH&onft h wGuf toufaoqH;k cJ&h onf?
41
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
( atmifajcrSwfpkrsm; )
(1) 0Àarmif/ a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udzk ;kd aZmfw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(2) a':nGe@f neG @f /udk Edik Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(3) a':nGe@f neG @f /udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmif/ udck ifO;D /udzk ;kd aZmfw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(4) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udzk ;kd aZmf/udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(5) udck ifO;D /udEk ikd Ef ikd Ef iS u
hf akd tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(6) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udEk ikd Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(7) udEk ikd Ef ikd Ef iS uhf akd tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd su?f
(8) udck ifO;D . oufaoxGuq f ckd su?f
(9) xdo
k rl sm;udu k sn&f mG teD; qnfajrmif;0if;twGi;f &Sd a':atmifqef;pk=unf,mOfwef;tm; t=urf;zuf&u kd f
ESu&f ef toifah pmifq h ikd ;f aeonfo h rl sm;u zrf;qD;xm;cJyh gonf?
(10) 0Àarmif/ udck ifO;D / udrk if;ode;f ESiahf ':nGen f eG @f w@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(11) 0Àarmif/ udrk if;ode;f ESiahf ':nGen f eG @f w@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(13) 0Àarmif/a':nGe@f neG @f EiS u hf rkd if;ode;f wd@k . xGuq f ckd surf sm;/
(14) 0Àarmif/udck ifO;D wd@k . tppfccH suf
(15) 0Àarmif/udck ifO;D ESiu hf rkd if;ode;f wd@k .xGuq f ckd surf sm;/
(16) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(17) 0Àarmif/armifz;kd aZmf/ udck ifO;D wd@k .xGuq f ckd surf sm;/
(18) udEk ikd Ef ikd Ef iS u
hf akd tmifatmifw@kd .oufaoxGuq f ckd su?f
(19) 0Àarmif.xGuq f ckd su/f jynfyowif;Xmersm;ESiahf wG@qakH r;jref;csu/f aumfr&Sirf q S ufvufppkH rf;&m
xdpk Ofu a&$bckd &dik (f c,u)OuUX jzpforl mS 'kw, d Adv k rf ;ª =uD;oef;[efjzpfa=umif; pHpk rf;od&&dS onf?
(20) jrefrmhtvif;owif;pm/ ZGev f (1)&uf2003 ckEpS /f arv(31)&ufae@ etz .owif;pm&Si;f yG/J
(21) aZmfaZmfatmifEiS ahf wG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f
(22) aZmfaZmfatmifEiS ahf wG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f
(23) aZmfaZmfatmif ESijhf ynfyowif;Xmersm;.awG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f / jynfwiG ;f rSaumfr&Sif
od@k wdu k &f u kd af y;yd@k onfh owif;tcsut f vufrsm;/
tcef; ( 4 )
a':atmifqef;pk=unf aetdrt f us,cf sKyfxed ;f odr;f cH&jcif;rS vGwaf jrmufvm+y;D aemuf/ wkid ;f ESihf jynfe,ftES@H
pnf;&k;H a&;c&D;xGu&f mwGif jynfaxmifp=k u@H cikd af &;ESizhf @HG jzKd ;a&;toif;(=u@H z@HG )/ jynfo@l prG ;f tm;&Si/f &Jwyfz@GJ / a'oqdik f
&m tm%mydik rf sm;/ ppfaxmufvrS ;f a&; ponfw@kd u enf;rsK;d pkjH zihf taESmiht f ,Suaf y;cJo h nfuakd wG@c&hJ onf?
csi;f jynfe,f/ &cdik jf ynfe,fc&D;pOfrsm;wGif aESmih, f uS rf r_ sm; pwifðyvkyv f mcJo h nf// xk@d aemuf ucsijf ynfe,fc&D;
pOfwiG f vluakd oapEdik o f nfv h ufeufrsm;udk ajAmifususuikd w f ,
G u f m aESmif, h u S cf o
hJ nf? ,ckaemufq;Hk ppfuidk ;f
wdik ;f bkwvifrS 'Dy, J if;od@k toGm;wGif aESmif,h u S of nft h qifrh aS usmvf eG I f t=urf;zufowfjzwfacsre_ ;f onfh
tqifo h @kd a&mufvmcJo h nf?
etz ppftkyfpkonf ar(30)'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;udk pepfwusóudwif=uHpnf/ jyifqifusL;vGefcJhjcif;jzpf
a=umif; aumfr&Sit f aejzifh atmufygtcsut f vufrsm;t& oH;k oyfawG@&&dS onf?
1? óudwifoifwef;ay;jcif;
a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; uef@uu G qf ef@usiq f ENjy&ef vdt k yf
onfh vltiftm;udk ppfuikd ;f wdik ;f / a&$bckd &dik rf S òrd@e,f(8)òrd@e,f/ rH&k mG c&dik &f dS òrd@e,frsm;rS =uH@z@HG twGi;f a&;rª;rsm;u
rdrw
d @kd òr@d e,frsm;twGi;f &Sd =u@H z@HG tzG@J 0ifrsm;ESifh jynfov l xl u k pkd ak qmif;ay;cJ=h u&onf? 1 xdo k @kd vltiftm; pkaqmif;
&mwGif tca=u;aiGrsm;ay;jcif;jzifv h nf;aumif;/ twif;t"rRjcrd ;f ajcmuft=uyfuikd I f vnf;aumif; pkaqmif;cJ=h u
2
onf?
pkaqmif;&&Scd o hJ rl sm;tm; oufqikd &f mòrd@e,frsm;tvdu k f ppfuikd ;f òrd@/ txufwef;ausmif;trSw(f 2)/ rk&H mG òrd@/
txufwef;ausmif;trSw(f 2)ESifh trSw(f 3)ausmif;rsm;/ taemufajrmufwikd ;f ppfXmecsKyf0if;/ 'Dy, J if;òr@d / txuf
wef;ausmif; ponfah e&mrsm;wGipf pk nf;xm;&Su d m/ vlpv k al 0;udt k =urf;zuf&u kd Ef u S f òzdcaJG csre_ ;f enf;oifwef;rsm;
3
pHepfwusay;cJo h nf?
xdu k ohJ @kd oifwef;yd@k csrE_ iS yhf wfoufI tvm;wltawG@t=uKH ud&k efuek w f ikd ;f / urm&Gwòf r@d e,f vli,fwm0efcH
jzpfo u l pkd ;kd oef;u atmufygtwdik ;f jyefvnfajymjycJo h nf?
“1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv (1)&ufae@up+yD; jynfxaJ &;Xme¶H;k csKyf rsuaf pmif;xd;k rSm&Sw d hJ or0g,r ukepf nf
jyyGcJ ef;r aemufzufu wku d o
f pf}uD;xJrmS }uHzh @HG tzG@J 0ifawGukd txl;oifwef;awGay;ygw,f? vlawG/ um;awGudk
b,fvkd ¶du k Ef u S &f r,fqw kd mutp oif=um;ay;xm;w,fv@kd vnf;od&ygw,f/ vufa&G;pifac:,lxm;wJh }uHzh @HG
tzG@J 0ifawGudk w&ufv#if xrif;au|;t+yD; usy(f 200)pD ay;xm;w,fv@kd vnf; od&&dS ygw,f”
43
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
2? udkifaqmiftoHk;jyKonfhvufeufrsm;
a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; 'Dy,
J if;òrd@teD; usn&f mG Y vky=f uHowfjzwfacsre_ ;f &mwGif
udik af qmiftoH;k jyKch=J uonfh 0g;&if;wkwrf sm;/ 0g;c|erf sm;/ ESpw f pfvufrt&G,t f pm;&dS opfom;ydik ;f rsm; pojzihf
t=urf;zuf&u kd Ef uS o
f rl sm;tm;vH;k udik af qmifonfh vufeufrsm;ykpH w H n l aD e=uonfukd awG@&&dS onf? xd@k tjyif
vufeufrsm;udt k oH;k jyK&du
k Ef uS o
f nfh enf;pepfrsm; (OD;acgi;f ESichf g;tqpf rsm;udpk eH pfwus&u kd Ef u
S jf cif;)vnf;
xyfwn l aD eonfukd awG@&&dS onf? xdv k ufeufrsm;udk =uHz@HG twGi;f a&;rª;rsm;u oufqikd &f mòrd@ e,f/ aus;&Gmrsm;&Sd
jynfov l xl rk sm;tm; jyKvkyaf pcdik ;f cJo h nf?
3? tcsdefumvESifh owfuGif;jyifqifr+
'Dy, J if;vky=f uHro _ nf arv(30)&ufae@ n(8)em&D0ef;usiw f iG f pwifjzpfymG ;+yD;/ n(11)em&DcJG (12)em&Dcef@
4
wGif +yD;qH;k cJo h nf? tcsi;f jzpfae@onf uqkev f uG,af e@jzpfI ywf0ef;usiu f kd &Si;f vif;oJupJG mG rjrifawG@Eikd f
ap&ef óudwifppD OfcjhJ cif;jzpfonf?
usn&f mG od@k ra&mufrD armfawmfum;vrf;wqpfcsKd ;auG@wiG f um;ud&k yfwef@&efprD I H wm;qD;cJjh cif;/ oHq;l óud;
(3)xyfjzifh vrf;udyk w d q f @kd um&Hxm;jcif;/ vufeufuikd pf pfom;rsm;ESi&hf w J yfz@JG 0ifrsm;udk qnfajrmif;0if;twGi;f
wyfpaJG e&m,lxm;jcif;/ vrf;ab;0J,mwd@k wiG f a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;tm; &du k Ef u
S rf nfo
h rl sm;udk
pepfwusóudwifae&mcsxm;cJo h nf? &du
k Ef u
S rf nfo h rl sm;taejzifh ywf0ef;usiu f kd aumif;pGmjrifEikd af p&eftwGuf
qvdkufrD;rsm;udk toifhjyifqifxm;jcif;/ &dkufESufowfjzwfrnfholrsm;.aemufrS armfawmfum;rsm;udk pepf
wuswef;pDI &yfwef@um um;a&S@r;D }uD;rsm;udx k ;kd ay;Edik &f ef pDpOfco hJ nf udak wG@&&dS onf? 5
&duk Ef u
S rf nfo h rl sm;udk wae&mwnf;wGipf pk nf;xm;&SI d pepfwus&u kd Ef u S +f yD;/ vsijf refpmG vlpck JG azsmufzsuf
Edik jf cif;onf tm%mydik rf sm;yg0ifywfoufr&_ rdS o S m vG,u f pl mG vkyaf qmifEikd rf nfjzpfonf? tcsi;f jzpfonfh usnf
&GmESit hf eD;qH;k jzpfonfh &Gmopf&mG / usn&f mG ESiq hf nfajrmif;0if;wd@k wiG af exdik v f yk u f ikd pf m;aomuf=uonfv h Ol ;D a&
onf(1000)0ef;usix f uf rydyk g?
a':atmifqef;pk=unfw@kd . ,mOfwef; usn&f mG od@k ra&mufrD a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf ,mOftrSwf "§801
udk pD;eif;vdu k yf gco
hJ nfh vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygwrD S udak tmifatmifEiS u hf Ekd ikd Ef ikd w
f @kd EpS Of ;D tqdyk gqnfajrmif;
0if;twGi;f zrf;qD;cHxm;&+yD;jzpfygonf? xdo k rl sm;udk zrf;qD;onft h csed of nf nae (5;30)em&DwiG jf zpfaom
a=umihf zrf;qD;olrsm;ESihf ywf0ef;usit f aetxm;udk tao;pdyjf rifawG@c&hJ onf? 6
4? wdkufckdufacsr+ef;onfh enf;pHepfrsm;?
a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;rsm;aemufrS vdu k yf gvmonfu h m;rsm;ay:wGif &du k Ef u S af csre_ ;f rnfh ol
rsm;onf OD;acgi;f udt k "duxm;I &du k Ef uS of nfuakd wG@&&dS onf? toufrao/ owdrvpfbJ '%f&m&I nnf;nL
aeolrsm;tm; vl(4)(5)a,mufu0dik ;f I wòydiw f nf;/ pHepfwus0ikd ;f 0ef;&du k Ef uS cf o hJ nf? 7 &du k Ef u S rf nfoh rl sm;
8
tcsi;f csi;f vlrrSm;Edik af p&eftwGuf vufwiG f tjzLa&mift0wfprsm;ywfxm;I cGjJ cm;xm;onf? um;rsm;ay:
wGif pD;eif;vdu k yf gvmolrsm;tm; &du k Ef uS of rl sm;u um;ay:rSqif;vsiq f if;/ rqif;vsif um;udk rD;&_@d ypfrnf[k
+cdr;f ajcmufajymqd+k yD;/ um;atmufo@kd qif;vmolrsm;udk toifah pmifah eolrsm;u 0dik ;f I&du k Ef uS cf o hJ nf? 9 um;
rsm;ay:r q S if;rvmonfv h rl sm;udk um;atmufo@kd qcJG sI tjyif;txef&u kd Ef uS cf =hJ uonf? 10 um;atmufo@kd
qGcJ s&u kd Ef u
S +f yD;aemuf tzG@J csKyf. wln0D wfprkH sm;udk twif;t"rRc|w, f jl cif;/ vuf0wfvufpm;rsm;udk vk,jl cif;
11
wd@k ujkd yKvkycf o hJ nf?
44
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
5? tm%mydkifrsm;udk,fwkdif yg0ifywfoufr+
'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;wGit f m%mydik rf sm;.yg0ifywfoufrE_ iS yhf wfoufI atmufygtwdifk ;f awG@&&dS onf?
(1) tcsi;f jzpfymG ;onfah e@wiG f rE aW v;ESirhf &kH mG t=um;ajy;qGo J nfh c&D;onfwifvikd ;f um;rsm;udk tm%m
12
ydik rf sm;u xGucf mG cGirhf jyKbJ ydwyf ifxm;cJo h nf?
(2) a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; rk&H mG rS bkwviftxdvu kd v f yH @dk aqmif+yD; jyefvm=uonfh qkid u f ,f
tpD;(70§80)cef@tm; rk&H mG òrd@EiS b hf wk vifòrd@t=um; ZD;awmaus;&GmteD;&S(d erc) ppfXmecsKyf0if;teD;wGif ppfwyf
13
ESihf &Jrsm;uzrf;qD;cJo h nf// xdo k @kd zrf;qD;jcif;cH&olrsm;udu k n l &D ef rH&k mG òrd@rS xyfrv H u kd yf gvm=uolrsm;udv k nf;
xdak e&mwGif xyfrzH rf;qD;vku d o f nft h wGuf xdak e@ nae(4;30)cef@wiG f rH&k mG òrd@twGi;f qlyrl r_ sm; pwifjzpfymG ;cJh
onf// xdt k ajctaeudk bkwvifwiG af &muf&adS eonfh a':atmifqef;pk=unfo&d +dS yD;/ bkwvifòrd@e,ftzJ@G csKyf
OuUX OD;atmifqef;ESihf ppfuikd ;f wdik ;f tzJ@G csKyf twGi;f a&;rª;OD;xGe;f +rKd ifw@kd tm;apv$wcf &Jh m oGm;a&mufajz&Si;f olrsm;
xdak e&m wGiyf ifzrf;qD;jcif; cHc=hJ u&onf? tm%mydik rf sm;u,if;od@k zrf;qD;cJjh cif;rsm;rSm 'Dy, J if;vky=f uHru _ sL;
vGerf nft h csed wf iG f a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;Yvltiftm;ta&twGuaf vsmeh nf;ap&ef jzpfonf?
(3) ar(30)&ufae@u bkwvifòrd@wiG f udrk sKd ;Edik (f rE aW v;wdik ;f pnf;&H;k a&;wm0efc)H ESihf udo k ufxeG ;f (OD;wifO;D
.um;armif;ESio f )l / udEk ikd Ef ikd (f vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygw)D wd@k rH&k mG bkwvif vrf;c&D;tajctaeudk &efuek &f dS
tzG@J csKyfA[ko d @kd w,fvzD ek ;f qufta=umif;=um;&ef bkwvifòrd@e,f/ qufo, G af &;&H;k od@k omG ;a&mufc&hJ m xd&k ;kH rS
0efxrf;wOD;u w,fvzD ek ;f vdik ;f rsm;jzwfawmufcx H m;&onft h wGuf ‚if;wd@k yif rnfonfòh rd@urkd #qufo, G fI
14
r&a=umif; ajym=um;cJo h nf?
,if;tcsuu f =kd unfjh cif;tm;jzifh tcsi;f jzpfonfah e@ vky=f uHru _ sL;vGerf nft h csed wf iG f bkwvifòrd@rS qufo, G f
onfh w,fvzD ek ;f vdik ;f rsm;udk tm%mydik rf sm;utpDtpOf&&dS jdS zifóh udwif jzwfawmufxm;cJah =umif; awG@&onf?
a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef; bkwvifòrd@ujkd zwfomG ;+yD;aemuf jy\em wpHw k &m=uHKawG@&vsif bkwvifrS
wqifh jyifyod@k qufo, G t f a=umif;=um;jcif; rjyKEdik &f efjzpfonf[k oH;k oyf&onf?
(4) usnf&GmteD;&Sdbkef;}uD;ausmif;rsm;udk a'oqkdif&mtm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;u a':atmifqef;pk
=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;a&muf&v dS mygu oGm;a&mufóudqjkd cif; rjyK&/ tultnD ray;&/ jy\em wpHk
w&mjzpfyguvnf; xGurf vm&pojzihf bke;f }uD;ausmif;tcsKd @tm; +cdr;f ajcmufIvnf;aumif;/ tjcm;bke;f =uD;
ausmif;tcsKd @tm; v_z, G yf pPn;f rsm;qufuyfum ajzmif;zsavsmufxm;I óudwifwm;jrpfco hJ nf// xdo
k @kd wm;jrpf
xm;onft h wGuf jy\emwpHw k &mjzpfymG ;ygu tultnDr&Edik af =umif;/ um;vrf;rsm;udv k nf; ydwx f m;vdu k f
+yDjzpfonfhtwGuf rnfonfhòrd@&Gmrsm;udkrS qufoG,fIr&a=umif; bkef;awmf}uD;wyg;rS rdef@=um;cJhonf? 15
tm%mydik rf sm;u ,if;od@k vyk af qmifjcif;rSm vky=f uHru _ sL;vGeo f nft h csed w f iG f rsujf rifoufaorsm; r&Sad p&efEiS hf
a':atmifqef;pk=unf,mOfwef;tm; tultnDay;rnht f iftm;rsm;a&muf&dS rvmap&ef pepfwus óudwif
pDpOfxm;jcif;jzpfonf?
(5) tcif;jzpfymG ;onfah e&mod@k a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;rsm;a&mufrvmrD qdik u f ,fEiS hf um;
rsm;jzifh a&S@ajy;tjzpf óuw d ifxu G cf mG vm=uolrsm;tm; ppfwyfEiS &hf rJ sm;yg0ifonfh tm%mydik rf sm;u usn&f mG teD;
&Sd qnfajrmif;0if;wGióf udwifzrf;qD;cJo h nf?
“xdak e&mwGif oHq;l óud;wef; ud;k ck csxm;onf? wwef;vsi(f 3) ckEe_ ;f jzihf (3)wef;csxm;+yD;/ vrf;ukyd w d q f @kd
xm;onf? xdo k @kd ywd qf @kd xm;ojzihf um;udk t&Sed af v#mv h u kd &f onf? xkt d cg oHq;l óud;wefrsm;.aemufwiG f
wkwf/ 'dkif;rsm;udkifaqmifxm;aom &JwyfzJG@0iftiftm;(30)cef@udkawG@&onf?tusôtjzL0wfxm;onfh vl
wa,muf a&mufvm+y;D ‘b,fomG ; rvd@k v’J [kar;ygonf? rdrw d @kduvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS fh twlvmjcif;jzpf
a=umif; &Si;f jyonf? xdt k cg ‚if;u ppfabmif;bDEiS pfh yG u f s,t f us0ô wfxm;aom touf(50)cef@t&G,&f o dS wl OD;xH
oGm;I ‘Adv k rf ;ª / 'g a':atmifqef;pk=unfe@J ygvmwJu h m;’[k owif;yd@k ygonf? xdo k u l ‘at;/ txJxnfv h u kd f
45
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
6?trdefŒay;pepfrsm;
tcsi;f jzpfymG ;aeonft h csed w f iG f qufo, G af &;pum;ajympufrsm;jzifh trde@f ay;n$e=f um;r_rsm; ðyvkycf hJ onf?
“a'0wifvS &+yD/ a'0pH&Sm; vGwfoGm;/ a&OD;ayguf wef@qnfaygufudk ydwf/
pufuav; toifhjyif/ vdktyfv#ifypf”
“atmifcdkifatmifEdkif b,fvdkvJ/ aumfr&Sif b,fvdkvJ/ ydk@+yD;+yDvm;” 23
æ pojzifh wdu k &f u
kd !
f e$ =f um;ajymqdak eonfukd rsujf rifoufaorsm;u=um;odc&hJ onf? t=urf;zuf &du k f
ESuo f rl sm;udk pepfwus&u S &f eftrde@f ay;&mwGif “a&tzGJ@ wuf rD;tzGJ@ wuf”[ktrdef@ay; cJh+yD;aemuf/
kd Ef u
&du
k Ef u f iG f “a&tzG@J jyefr,f/ rD;tzG@J jyefr,f ”pojzif
S +f yD;csed w ” t
h rde@f ay;cJo
h nf? xdt
k rde@f ay;pepfonf wyfrawmf
om;rsm;ESihf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;omvsif tok;H ðyajymqdo k nfh pum;0Surf sm;jzpfonf?
tm;&Sirf sm; pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;rsm;wGif vlO;D a&(500)cef@EiS hf erc 0if;twGi;f rS vduk yf gvmonfh (10)bD;
25
um;rsm; (10)pD; wpD;vsiv f (l 50)E_e;f ESihf vl(500) pkpak ygi;f vltiftm;(1000)cef@u a':atmifqef;pk=unfEiS hf
tzG@J . ,mOfwef;aemufr v S u kd yf gcyhJ gonf? 'Dy,J if;òrd@teD; vky=f uHowfjzwf&efjyifqifxm;aom usn&f mG tvGef
qnfajrmif;0if;a&S@wiG f vltiftm;(4000)cef@tm; óuw d ifae&mcsxm;cJoh nfukd rsujf rifoufaoxGuq f ckd surf sm;
26
t& aumfr&Sirf S od&cdS &hJ onf?
a':atmifqef;pk=unf. ucsifjynfe,fpnf;&Hk;a&;c&D;pOfwavsmuf qef@usifqENjyuef@uGufolrsm;wGif
trsKd ;orD;rsm;ESit fh rsKd ;om;rsm; ae&mwdik ;f wGiyf g0ifco hJ nfuakd wG@&onf? od@k aomf 'Dy,J if;vky=f uHowfjzwfr_
wGirf l t=urf;zufowfjzwfvyk =f uHrnfo h rl sm;onf trsKd ;om;rsm;csn;f omjzpfonfrmS xl;jcm;onft h csuw f &yf
jzpfonf? uef@uu G q f ENjy&Hrk #omrubJ t+yD;owfvyk =f uHacsre_ ;f &ef &nf&, G xf m;ojzifh trsKd ;orD;rsm;udk ac:,l
jcif; rjyKcJah =umif; aumfr&Siu f oH;k oyfawG@&&dS onf?
9? rsufjrifoufaorsm;ESifh '%f&m&olrsm;tm;zrf;qD;xdef;odrf;xm;jcif;
'Dy,J if;vky=f uHr}_ uD;udk ud, k wf ikd óf uHawG@c&hJ aom rsujf rifoufaorsm;ESihf '%f&m&&Scd o hJ rl sm;udk zrf;qD;cJh
onf? tcsi;f jzpfae&mrS xGuaf jy;vGwaf jrmufomG ;onfo h rl sm;udv k nf; vdu k v f zH rf;qD;r_rsm; jyKvkycf ohJ nf? vkyf
=urH }_ u;D wGif '%f&mjyif;xeforl sm;udk rH&k mG òr@d &dS aq;wyfq, G t f rSw(f 7)od@k yd@k aqmif+y;D / '%f&m rjyif;xeforl sm;udk
a&$bakd xmifo@kd yd@k aqmifco hJ nf? qnfajrmif;0if;a&S@wiG f zrf;qD;xm;onfo h l (44)OD;udk arv(31)&ufae@eeH ufwiG f
a&$bakd xmifo@kd yd@k aqmifco hJ nf? a&$bakd xmifwiG zf rf;qD;csKyfaESmifjcif;cHxm;&olrsm;udk wyfrawmfaxmufvrS ;f
a&;trSw(f 20)rS Adv k }f u;D vif;aZmfuH OD;pD;onft h zG@J u ppfa=uma&;rsm;jyKvkycf o hJ nf? 30 a&$bakd xmifwiG f (12)&uf
Oya'ESifhtnDr[kwfbJ zrf;qD;csKyfaESmifxm;+yD; aemuf ar(30)'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;ESifhpyfvsOf;I zrf;qD;
cHxm;&olrsm;teufrS trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if r[kwo f rl sm;udk jyefvnfvw G af y;cJoh nf? xdo k @kd
jyefvnfvw G af y;rnfo h rl sm;udk a&$bakd xmifA;l 0wGif axmufvrS ;f a&;trSw(f 20)rSwyf&if;rª;qdo k ul 'Dy, J if; vkyf
=uHr}_ uD;ESiyfh wfoufI rnfo@l urkd #jyefvnfrajym&efEiS hf xdo k @kd ajymqdyk gu Edik if w H umowif;Xmersm;u toH;k cs
oGm;rnfjzpfa=umif;/ wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;uvnf; jyefvnfta&;,lrnfjzpfa=umif;wd@k ukd ud, k wf ikd v
f m
31
a&mufajymqdI k owday;jcdr;f ajcmufco hJ nf?
axmifrsm;wGizf rf;qD;csKyfaESmifc&H aom rsujf rifoufaorsm;ESi'hf %f&m&olrsm;tm; &Ju pHpk rf;ppfaq;jcif;
r&Sb
d J wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;uom wdu k &f ukd u
f ikd w
f ,
G pf pfaq;+y;D qufvufcsKyfaESmifxm;cJo h nf? aemufyikd ;f
48
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
xd@k tjyifta&;=uD;aomtcsurf mS 'Dy, J if;vky=f uHrj_ zpfymG ;onfah e@rS pI (6)vjynfah jrmufonft h csed t
f xd
jypfru
_ sL;vGecf ohJ l (5000)teuf wOD;wa,mufurkd #uakd omfvnf;aumif;/ ‚if;vl(5000)udk trde@f ay; pDpOfneG f
=um;cJoh [ l ,k q
l &onfh wm0ef&t dS m%mydik f wOD;wa,mufurkd #aomfvnf;aumif;/ zrf;qD;jcif;/ ppfaq;ta&;
,ljcif; vH;k 0 r&Sad o;acs// ,if;od@k ta&;,lr_ wpHw k &mjyKvkycf v hJ sif tjzpfreS af y:ayguv
f mrnfupkd ;kd &drI
f etz
tm%mydik rf sm;u zH;k uG,&f efóud;pm;r_rsm;jzpfa=umif; aumfr&Sirf S oH;k oyfonf?
ed*kH;csKyfokH;oyfcsuf
'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;onf arv(30)&ufae@n(8)em&DwiG f pwif+yD; n(11)em&Dc(JG 12)em&Dcef@wiG f +yD;qH;k cJh
onf? vky=f uHrj_ zpfymG ;+yD; (16)em&Dt=um arv(31)&ufae@nae(4)em&DrmS yif etzonf owif;pm&Si;f vif;yGJ
ac:,lI a':atmifqef;pk=unftm; axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t}um; jzpfymG ;aomyÉdyuQtjzpf urBm
od@k &Si;f vif;wifjycJo h nf? tenf;qH;k vl(5000)ausmyf g0ifcahJ omjzpf&yf}uD; twGi;f aoolao/ '%f&m&ol&/
xGuaf jy;olajy;ESi&hf KS wf&u S cf wfaeonft h csed w f iG f em&Dtenf;i,fr#twGi;f ppfaq;+yD; ed*;kH csLyfo;kH oyfcsuw f ck
xkwEf ikd &f efrmS rnfr#t&nftcsi;f ESijhf ynfph I kH tawG@t=uHK&ifu h suaf om pHpk rf;ppfaq;a&;rSL;rsm; yg0ifppfaq;
onfjzpfap vH;k 0 rjzpfeikd yf g? etzonf }udKwifjyifqifxm;aomtcsut f vufrsm; vufxw J iG f toif&h adS e
ojziho f m ,if;uJo h @kd csujf cif;owif;pm&Si;f vif;yGJ ac:,l&iS ;f jyEdik jf cif;jzpfonf? xif&mS ;aomtcsurf mS vky=f uHr_
}uD;jzpf+yD; +yD;jcif; arv(31)&ufae@eu H w f iG zf rf;qD;I a&$bakd xmifo@kd y@kd vu kd af om '%f&m&olrsm;ESihf rsujf rifouf
ao pkpak ygi;f (146)OD;tm; etz axmufvrS ;f a&;rsm;u ZGev f (1)&ufae@wiG rf S pwif"gwyf rkH sm;&du k , f =l u+yD;
ZGevf (2)&ufae@ eHu(f 9)em&D tcsed af &mufro S m oufaowOD;csi;f pDukd yxrqH;k pwif ppfaq;edik cf o hJ nf? 23
xdtk csed rf mS etz. owif;pm&Si;f vif;yGu J si;f ytjyD; w&ufcrJG #t=umyif&adS ecJjh yDjzpfonf?
ydI
k xif&mS ;aomtcsurf mS vky=f uHrj_ zpfymG ;+yD;aemuf ,ae@tcsed t f xd (6)vwmumv =umvmcJ+h yDjzpf
aomfvnf; rnfonfph pkH rf;ppfaq;rSKrS xyfrH rjyKvkyo f nft h jyif rnfonhef *d ;kH csLyfawG@&cdS suf topfurkd # xkwjf yef
a=ujimedik jf cif; r&Sad wmhyg? tb,fa=umifq h akd omf“ sufawmf,lonfh olcdk;udkv” [lI jrefrmqdk&dk;pum;
oH v
wckwiG f yg&cdS o hJ nft h wdik ;f 'Dy, J if;vky=f uHru _ kd pepfwusóudwif=uHpnfusL;vGeo f rl mS etz ud, k wf ikd jf zpfaeojzifh
rnfonhpf pkH rf;ppfaq;r_urkd # xyfrjH yKvkypf &m rvdak wmhaoma=umifyh ifjzpfonf? Ttcef;.txufwiG f wifjy
xm;cJjh y;D aom tcsut f vuftaxmuftxm;rsm;t&vnf; y%mr pHpk rf;ppfaq;awG@&cdS surf sm;t& w&m;cHrmS
etz omjzpfa=umif; xif&mS ;ay:vGiaf eay+yD?
Tae&mwGif etzonf Tr#}uD;rm;aom&mZ0wfr}_ uD;udk tb,fa=umifh rnfo@kd aomOD;wnfcsujf zifh
&uf&ufpufpufusL;vGejf cif;jzpfygoenf;? a':atmifqef;pk=unfuo hJ @kd urBmausmEf Akd ,f+idr;f csr;f a&;qk&iS u f ykd if
qef@usiI f wurBmvH;k .a&S@arSmufY tb,fa=umifah jymifajymifwif;wif; jypfru _ sL;vGecf jhJ cif; jzpfygoenf;?
etztm; qENpt JG +iKd; tmCmwrsm;jzifh vG,v f ifwh ulpyG pf vJG akd omoabmrsLd ;udak &Smifvu J$ m aumfr&Sif
onf ,sxmblwusus tcsut f vufrsm;tay:wGio f mtajccHI tajzwckxw k ef ikd &f ef }udK;pm;cJyh gonf?
49
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
od@k &mwGif etz.vkyaf qmifcsurf sm;onf txufygtcsurf sm;ESihf vH;k 0qef@usiaf ea=umif; atmufyg
twdik ;f awG@&onf?
(1) rnfo@kd wu kd cf u
kd af jcr_e;f &rnfukd pepfwus=udKwifoifwef;rsm;ay;cJo h nf?
(2) vluakd oapedik af vmufonftxd t&G,t f pm;twdik ;f twmyrm%&Sad om vufeufrsm;udk toifjh yif
qif udik af qmiftoH;k jyKaponf?
(4) wdkufcdkufajcr_ef;onfh enf;pepf/ tcsdefumv/ owfuGif;rsm;udk pepfwusa&G;cs,fum qufoG,f
a&;ypPn;f rsm;/ um;}uD;rsm;ESihf qvdu k rf ;D uJoh @kd taxmuftuljyKypPn;f rsm;udt k oH;k jyKI tifEiS t
hf m;ESihf usL;
vGefcJhonf?
(5) Advk rf LS ;/ Adv
k }f uD;tqif&h adS om wyfrawmfrw S m0ef&o dS rl sm;/ pcef;rSL;tqif&h adS om&Jwyfz@JG rLS ;rsm;udyk if
jypfru
_ sL;vGerf nfo h rl sm;tm; wdu k &f u
kd u f yG u
f aJ pI ppfqifa&;}uD;wckozG,f vkyaf qmifco hJ nf?
(6) jypfru _ sL;vGerf nfo h rl sm;tm; ppfuikd ;f wdik ;f twGi;f a'otoD;oD;rS vlO;D a&(5000) cef@r#&&Sad tmif
pepfwuspak qmif;/ jzef@crJG r_ sm;jyKvkycf o hJ nf?
(7) jypfr_ rusL;vGecf if owif;rxGuaf tmif ydwq f kd ch rhJ KS rsm;/ jypfrKS usL;vGe+f yD;aemuf oufaocHypPn;f ESihf
tavmif; azsmufzsurf r_ sm;/ oufaocHxu G qf rkd nfoh rl sm;tm; jcrd ;f ajcmufwm;qD;/ zrf;qD;xm;r_ rsm;rSm jypfr}_ u;D
wckv;kH vH;k 0 tpte rxGuaf p&ef}udK;yrf;r_rsm;jzpfa=umif;awG@&onf?
(&) a':atmifqef;pk=unftm;axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t=um;jzpfymG ;aom yÉdyuQ[I l toifh
50
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
t&Sed &f vma=umif;awG@&onf? jynfywGiaf &muf¶adS e=uaom 'Dru kd a&pDa&;tiftm;pkrsm;ESihf wdik ;f &if;om; tif
tm;pkrsm;. óud;yrf;r_rsm;a=umifv h nf; etz. rw&m;tkycf sLyfrr_ sm;udk urBmu wjznf;jznf;ydI k ydI k odvmae
onf? tar&duef/ uae'g/ t*Fvef/ Oa&myor*~/ *syefpaom 'Dru kd a&pDeikd if }H uD;rsm;. zdtm;rSmvnf; wjznf;
jznf; wd;k wufvmaeonf? od@k jzpfI etzonf Ekid if aH &;t&vnf; xGuaf ygu&f mS &cufonft h ajctaeod@k wjznf;
jznf; a&mufvmv#u¶f o dS nf? TwGif ‚if;wd@k qufvuftm%mwnfjraJ &;twGuf pd;k &drrf r_ sm;&Sv d mrnfrmS tao
tcsmjzpfonf?
Tod@k aom aemufct H ajctaersm;atmufwiG f a':atmifqef;pk=unfrOS ;D aqmifI wdik ;f ESijhf ynfe,f toD;
oD;od@k pnf;&H;k a&;c&D;pOfrsm;xGucf &hJ m r,HEk idk pf &maumif;avmufatmifyif atmifjrifrr_ sm;&vmonf? c&D;pOf
wck+yD;wck vlxak xmufcrH y_ I dk ydI
k &vmcJo h nf? etz tm%mydik rf sm;/ =uHzh @HG rsm;. [ef@wm;aESmuf,u S rf r_ sm;
t=um;rSyif a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; axmifaomif;csaD omjynforl sm;u vdu _ v f u _d v f v JS óJS udq=kd u
onf? txufjrefrmjynfpnf;&H;k a&;c&D;pOfrsm;rSm tatmifjrifq;kH jzpfonf? vlyifv,f}uD;wr# tm;aumif;vS
aomvlx}k uD;u a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsLd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyftm; axmufcaH =umif;jzifh vrf;rrsm;
ay:od@k ajymifajymifwif;wif;xGu+f yD; vufcw k =f obmrsm; aomif;aomif;nHay;Ijyo=uonf? vlx'k aD &vdi_ ;f
wHydk;}uD;onf wjznf;jznf;ºuGwufvmcJhonf? txufjrefrmjynfrSwqifh atmufjrefrmEdkifiHw0Srf;vHk;odk@
ul;pufys@H E@HS um etz. tkycf sLyfru _ kd udik v f y_ af wmhrnft h aetxm;od@k OD;wnfvmcJo h nf?
Tod@k aomtajctaeatmufwiG f etzonf aemufq;kH vufeufuo kd mxkwo f ;kH &awmhonf? ,if;rSm
Ekid if aH wmft=urf;zufr_ (State Terrorism)udk usio hf ;kH +yD; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; t=urf;zufajcr_e;f I
wjynfv;kH Y ta=umufw&m;}uD;}uD;rm;rm;jzpfay:atmif zefw;D um etz tm%mwnfjrJa&;udk rjzpfrae
qufvufwnfaqmufomG ;&efjzpfonf? ,if;rSm 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;udk etz usL;vGe&f onft h ajccHta=umif;
jzpfonf[k aumfr&Sirf S oH;k oyfonf?
wcsed wf nf;wGif 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I ,cktcsed t f xd aumfr&Sirf S vufvrS ;f rrDojzifh rodEikd f
ao;aom ta=umif;tcsurf sm;pGm &Sad eqJjzpfonf?'Dy, J if;vky=f uHr=_ uD;udk etz. xdyyf ikd ;f acgi;f aqmifrsm;xJrS
rnfo. l wdu k &f u
kd tf rde@f ay;n$e=f um;csut f & usL;vGecf o hJ nf/ rnfo@kd aom r[mAsL[mpDrcH sucf srw S I f usL;vGef
cJo
h nf/ vufawG@owfuiG ;f wGif ±ku d Ef u
S o f wfjzwfru _ sL;vGe&f ef rnforl sm; rnfo@kd rnfykH cGaJ 0wm0ef,cl =hJ uonf?
tavmif;rsm;udk rnfonfah e&mrsm;wGif rnfo@kd rnfykH azsmufzsux f m;cJoh nf pojzifh aumfr&Sirf S razmfxw k Ef ikd f
aomta=umif;tcsufrsm;pGm&SdaeqJjzpfonf?
od@k &mwGif Ty%mrtpD&ifcpH mY pkpnf;wifjyxm;aom rsujf rifoufaoxGucf surf sm; tjcm;taxmuf
txm;rsm;/ ywf0ef;usit f ajctaersm;udo k ;kH oyfum 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;wGif etz.wm0ef&rdS r_ mS rl jiif;uG,f
r&atmif ay:vGiv f su&f o dS nf? tao;pdyt f csut f vufrsm; ydrk I kd wdusjynfph pkH mG od&adS zmfxw k Ef ikd &f efrmS rl tcsi;f
jzpfae&mudk oGm;a&muf=unf&h p_ pfaq;um rsujf rifoufaorsm;/ cHpm;cJ&h onfh um,uH&iS rf sm;/ wm0ef&edS tz
tm%mydik rf sm;udk Edik if w H umrS todtrSwjf yKvufcEH ikd af om t&nftcsi;f ESihf jynfph I kH vGwv f yfaom pHpk rf;a&;
aumfr&Siw f &yfrS tcsed , f u l mppfaq;=um;em+yD;rSom jynfph akH omtpD&ifcpH mudk ed*;kH csKyfo;kH oyfcsuEf iS t hf wl
wifoiG ;f Edik rf nf jzpfayonf?
( atmufajcrSwfpkrsm; )
tcef; ( 5 )
'DyJ,if;vkyf}uHr+}uD;ukd jrifawGŒcJh&onfh
rsufjrifoufaorsm;. xGufqkdcsufrsm;
54
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
trnf ukdcifOD;
touf (37)ESpf
arG;ae@ouU&mZf 3-9-1966
tztrnf OD;vSxGef;
trdtrnf a':cifpk
rSwfykHwiftrSwf trf0kdif*sD 163 815
vlrsKd; jrefrm
bmom Ak'<bmom
ynmt&nftcsif; tXrwef;
ae&yfvyd pf m trSwf (71 )/ ol&vrf; / ( 9 )&yfuu
G /f r&rf;uke;f òrd@e,f/ &efuek w
f idk ;f
1? rdr. d trnfrmS cifO;D jzpf+yD;/ zcifO;D vSxeG ;f ESirhf cd if a':cifpk wd@k rS rauG;wdik ;f / òrdiòf rd@e,f/ vuf,ufr
aus;&Gm Y 1966 ckEpS f pufwifbmv(3)&ufae@wiG f arG;zGm;cJyh gonf?
18-3-88 aom=umae@wiG f &efuek òf rd@/ odr}f uD;aps;(pD)&Hak &S@wiG f qENjy/ qlyrl r_ sm;jzpfymG ;+yD; tm%mykid f
rsm;u zrf;qD;I tif;pdet f usO;f axmifwiG f (3)veD;yg; xde;f odr;f jcif;cHc&Jh onf? 1-6-88 ae@wiG f jyefvnf
vGwfajrmufcJhygonf//
trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyf pwifxal xmifonhf 27-9-88 rSpI tzG@J csKyfo@dk 0ifa&mufcyhJ gonf? tzG@J 0if
trSw(f 2401247)+zifh tzG@J csKyf tzG@J 0if jzpfvmcJyh gonf? xk@d aemuf tzG@J csKyf òrd@e,fvil ,f/ b¾ma&;rSL;wm0ef/
1990 jy!fEh pS f ygwpD 'Hk rD udk a&pDtaxGaxGa±G;aumufyu JG mvwGif r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ a&G;aumufyGJ atmif
Ekid af &;aumfrwDwiG f owif;ESifh jyef=um;a&;/ vk+H cKHa&;wm0ef ponhf wm0efrsm;ukd yl;wGx J rf;aqmifcyhJ gonf//
2? 10-7-95 tzJ@G csKyf/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf aetdrt f us,cf sKyfrS jyefvnf
vGwaf jrmufvm+yD;aemuf/ r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ qufo, G af &;zdw=f um;a&;vli,ftzJ@G (vli,fvyk if ef;tzJ@G )
wm0efc(H 3)tjzpf wm0efay;tyf+cif; cHc&hJ ygonf? &efuek w f ikd ;f / qufo, G zf w
d =f um;a&;vli,ftzJ@G . vrf;n$erf _
jzifh tzG@J csKyf. Ekid if aH &;vkyif ef;/ pnf;&k;H a&;vkyif ef;/ tzJ@G twGi;f vk+H cKHa&;vkyif ef;rsm;ukd vkyu f idk cf o
hJ nf? 9-9-
98 ae@wiG f tzJ@G csKyf. jynfo@l vw $ af wmfac:,la&; vkyif ef;pOfwiG f yg0ifaqmif&u G cf o hJ jzifh tm%mykid rf sm;u
&JreG w f yfòrd@/ wyfr(11)/ c-r-&(215)wGif xde;f odr;f cJyh gonf//
21-12-98ae@wiG f jyefvnfvw G af jrmufc+hJ yD; r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ pnf;±k;H a&;tzG@J / wGzJ uf twGi;f
a&;rª;tjzpf 2002ckEpS t f xd wm0efxrf;aqmifco hJ nf? xk@d aemuf òrd@e,fpnf;±k;H a&;tzG@J 0iftjzpf qufvuf
wm0efxrf;aqmifcJhygonf?
24- 8- 2000 ae@ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf. &efuek w f idk ;f / wGaH w;òrd@e,f vli,f
55
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
2003 ckEpS /f arv (20)&uf Aef;armf+rdK@t0if oH;k rdik &f mG od@k eHeuf(3)em&DwiG af &muf&cdS o hJ nf? xdak us;&GmwGif
wkw/f "g;rsm;udik af qmifxm;ol =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;tzG@J 0if (300)ausmcf ef@u vdik pf ifeyH gwjf ym; rygaom um;rsm;
ESihf qdik u
f ,frsm;udtk oH;k jyK+yD;/ Oya'udak jAmifususcsKd ;azmufI uef@uu G qf ENjyaESmif,h u
S cf o hJ nf? trsKd ;om;'Drkd
ua&pDtzG@J csKyfrS udx k eG ;f aZmfaZmf udik af qmifonfh AG'D , D u
kd ifr&mudyk if vk,&l ef óud;pm;cJo h nf?
6? rdrw d @kd armfawmf,mOfwef;&dS um;rsm;ay:wGif rnfonfv h ufeufr# ,laqmifcjJh cif; r&Syd g? c&D;a0;oGm;&
onft h wGuf vrf;c&D;wGif "gwq f t D cuftcJ r&Sad p&ef/ (16)*gvq H ef@onfh "gwq f yD ;kH wyH;k wifaqmifvmygonf/
c&D;pOfwavsmuf teD;uyfvòkH cHa&;,lxm;ol vli,frsm;xJwiG f xkyd ;Hk ukd rnforl # wa,mufwnf; o,frEdik jf cif;
r&dyS g? xd@k a=umifh tqkyd g (16)*gvyH ;kH udk óud;uGi;f pGy+f yD; vl(2)a,mufrI qDjznhEf ikd af p&eftwGuf vkt d yfonhf
ESpf wvuRt&G,f opfom;wkww f acsmif;udk aqmifxm;ygonf// xdu k pd u
P kd teD;uyfvjkH cHKa&; wm0ef,x l m;ol
vli,frsm;tm;vH;k od=uygonf?
ucsijf ynfe,f-rE aW v;wkid ;f -ppfuikd ;f wkid ;f c&D;pOfwiG f 'Dy, J if;vlowfy}JG uD;yHpk rH sKd ;uJo h @kd wkud cf u dk rf r_ sK;d ukd óuH
awG@c&Jh ygonf? rE aW v;wdik ;f / pOfu h ;l òrd@e,f/ usnaf wmufayguaf us;&GmESihf EG,¶f akH us;&Gmrsm;wGif tm%mydik f
rsm;yl;aygi;f yg0ifaom =urf;=urf;wrf;wrf; [ef@wm;aESmif, h u S jf cif;udk óuHawG@c&hJ ygonf? n (8) em&DcEJG iS hf (9)
em&Dcef@wiG f }uHzh @HG tzG@J rsm; pDeif;vdu k yf gvmonfh 'dik ef mum; (3)pD;/ [dik ;f vyfum; (4)pD;/ pkpak ygi;f um;(7)pD;cef@u
rdrw
d @kd ,mOfwef;/ txl;ojzifh a':atmifqef;pk=unfEiS fh rdrw d @kd vu dk yf gvmonfu h m;udk 0J,mrSny‡ u f m/wdu k v f ek ;D yg;
jzpfonftxd aESmih, f u S cf o
Jh nf? xku d m;rsm;ay:wGif ygvmolrsm;u wkw/f 0g;c|e/f ausmufcJ ponhv f ufeuf
rsm;jzihf rdrw d @kd .um;udk xkEu S rf nfyh o kH ¾efjyKvkyI f ajcmufveS @f onfuv kd nf;}uKHawG@&ygonf? pOfu h ;l òrd@t0if
wGif xdu k m;rsm;ay:rS avmufav;cGjzihf ypfcwfwu dk cf u
dk o
f jzifh rdrw d @dk bufrS rE aW v;wdik ;f / tzJ@G csKyftzJ@G 0if vli,f
(1)OD; '%f&m&&Scd yhJ gonf? xd@k a=umifh 'kw, d OuUX OD;wifO;D u pOfu h ;l òrd@ &Jpcef;wGif tr_ziG w hf ikd =f um;cJyh gonf?
7? 29-5-2003 ckae@wiG f a':atmifqef;pk=unf/ 'k-OuUX OD;wifO;D wk@d acgi;f aqmifonhf rdrw d @dk tzG@J onf
rE aW v;wdik ;f ¶H;k rS rH&k mG c&D;pOfukd pwifxuG cf mG cJyh gonf? ppfuikd ;f òrd@o@kd (10)em&DccJG ef@wiG f a&muf&o
dS nf? ppfuikd ;f
wHwm;xdyw f iG f OD;aX;atmif OD;pD;onfh =uH@cikd zf @HG òzda&;tzG@J 0if tiftm; (150)cef@u qdik ;f bkwrf sm; udik af qmifjyD;/
[pfatmfqENjyaeonfukd jrifawG@&ygonf? rdrw d @kd EiS t
hf wlvu
kd yf gvmonf, h mOfwef;twGi;f rS armfawmf,mOf
rsm;u rnfo@kd r# wk@H jyefjcif; rjyKcJyh g/ xdt k csed w f iG f rdro d nf a':atmifqef;pk=unf.um;aemufcef;wGif vdu k yf g
vmygonf? (12)em&DccJG ef@wiG f jrif;rlòrd@o@kd a&muf&cdS yhJ g onf? udw k ifxÉG Of ;D (v,fa0;òrd@e,f/ trSw(f 1)rJqENe,f
v$waf wmfu, kd pf m;vS,/f txufjrefrmjynf vli,fjyefvnfz@JG pnf;a&;wm0efc)H OD;aqmif+yD; òrd@e,f vli,fz@JG
pnf;a&;vkyif ef;rsm; vkyaf qmifcyhJ gonf? xkzd @GJ pnf;a&;wGif tcrf;tem;rª;tjzpf ukad wZEdik u f aqmif &Guyf gonf?
58
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
xdo k @kd aqmif &Guaf epOf jrif; rl òr@d e,f/ tzG@J csKyf&;kH tjyifzufwiG f um;(5)pD;udk awG@&&dS ygonf? xku d m;rsm;ay:wGif
&Jwyfz@JG 0ifrsm;/ t&Hr;D owf wyfz@JG 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f tm;&Sit f zG@J 0ifrsm;/ òrd@e,f at;csr;f om,ma&;ESifh zH@G +zdK;
a&;aumifpt D zG@J 0ifrsm;/ =uhzH @HG toif;0ifrsm; ponfw@dk udk awG@&onf? um;wpD;ay: wGif jynfo@l prG ;f tm;&Sif
[l aompmvk;H udk ydwpf tjzL ay:wGif tpdr;f a&mifjzifh a&; om;xm;onf?
jrif;rlòr@d rS jyefvnfxu G cf mG onft h cg rdrw d @kd . ,mOfwef;aemufrS txufazmfjyyg um;(5)pD;vdu k yf gcohJ nfukd
jrifawG@&ygonf? nae(3)em&DccJG ef@wiG f rdrw d @kd a&yd;k pm;aus;&GmteD;od@k a&muf&cdS yhJ gonf? a&yd;k pm;od@k a&mufonfh
tcg vrf;ab; 0J,mrS xaemif;yif/ wrmyifrsm;. aemufu, G &f dS csKH ykwrf sm;udt k umtuG,, f I l &yfwef@xm;
onfh tm%mykdifwkd@.um;rsm;ukdawG@&onf? vHkxdef; (t"du&k%f;EdSrfeif;a&;wyfzJG@)um;rsm;/ ppfum;rsm;/
wyfrawmf wyfxed ;f um;rsm;/ ,mOfxed ;f &Jrsm;. armfawmf,mOfrsm;udak wG@&&dS ygonf? xd@k tjyif vrf;ab;0J,m
wGif =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;ukd awG@&onf? ‚if;wk@d u ‘rH&k mG -ref;/ csi;f wGi;f om;’ ponhf
c&D;onfwifvikd ;f um;rsm;udk tok;H jyK=uonf? cef@reS ;f ajc armfawmf,mOf tpD;(30)cef@ &Syd gonf?
xdak e&mwGif trsK;d om;/ trsK;d orD; cef@reS ;f ajc vltiftm; (500)cef@ukd jrifawG@&ygonf? ‚if;wk@d teD;wGif
wkw/f vrf;cif;ausmuf ponfw@dk udk toifph yk x kH m;&S+d yD;/ &efjyKrnft h aetxm;udk awG@&&dS ygonf? xdak e&mwGif
teD;uyf}uD;=uyfaeolrmS ucsijf ynfe,fc&D;pOfwavsmuf rdrw d @kd tm;vdu k vf aH ESmif, h u S cf ohJ nfh OD;aX;atmif
qdok yl ifjzpfygonf? rdrw d @kd .um;onf azmfjyyg qENjyqef@usirf nho f rl sm;ESihf awG@qo kH nft h cg owif;ESijfh yef
=um;a&;tzJ@G wm0efcjH zpfol udo k ed ;f pd;k u "gwyf &kH u kd , f +l yD;/ udxk eG ;f aZmfaZmfu AG'D , D ukd ifr&mjzifh rSww f rf;wifum/
udjk rifah usmu f toHzrf;,l+yD; rSww f rf;wifcyJh gonf?
a&yd;k pm;aus;&Gmudjk zwfonft h csed w f iG f rdrw d @kd .um;a&S@wiG f 'kw, d OuUX OD;wifO;D vku d yf gvmonfu h m;
tygt0if um;(3)pD;cef@ &Syd gonf? a&yd;k pm;ok@d rd;k csKyfonht f csed rf S a&mufrnfqykd gu 'Dy, J if;wGijf zpfymG ;cho J nhf
vlowfy}JG u;D uho J @dk wkud cf u dk rf j_ yKvky&f ef pDpOfxm;onfyh pkH rH sK;d jzpfygonf? a&yd;k pm;aus;&GmwGif rdrw d @kd tm; axmuf
cHonfh jynfov l x l }k uD;udjk rifonft h cg qef@usiq f ENjy/ wku d cf u dk rf nfo h rl sm; xdwv f ef@omG ;ygonf? a&yd;k pm;od@k
a&muf&o dS mG ;onft h csed rf mS ae@tcsed jf zpfonf? xk@d a=umihf qef@usif qENjyrnfo h rl sm; taejzifh vky=f uw H udk cf u
dk &f ef
59
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
olrsm;u um;rsm;ay:rSqif;+yD; xGuaf jy;=u&mwGif tcsKd @vnf; vGwaf jrmuf+yD;/ tcsKd @rmS rajy;Edik o f jzifh xdak e&m
wGiyf if jyif;xefpmG &du k Ef u S jf cif;cH&onfukd jrifawG@&ygonf? ,mOfwef;aemufq;kH rSum;rsm;rSm yxrOD;pGm &kwf
w&uf trSwrf xif&u kd Ef uS jf cif;cH&onf? xk@d a=umihf xku d m;rsm;ay:wGif txdtcdu k /f taotaysmuf ydrk rdk sm;jym;
ygonf? rdr. d rsupf ad &S@wiG yf if trsK;d orD;rsm;vnf;&du k Ef u S cf &H onfukd jrifawG@&ygonf? jyif;jyif;xefxef &du k Ef uS cf H
&olrsm;rSm rE aW v;wdik ;f rSvu kd yf gvmonfh vli,frsm;ESihf vHjk cKH a&;tzG@J 0ifrsm;/ rH&k mG rSvu kd yf gvmonfh ausmif;om;
rsm;/ rH&k mG òrd@e,f tzG@J csKyf/ tzG@J 0ifrsm; jzpf=uonf? &du k Ef u S o f rl sm;u “eifw@kd ukvm;r,m; awmfawmf awmf
csiaf ewJh aumifrawG” [kajymqd+k yD;/ rdu k rf u
kd ¶f ikd ;f ¶dik ;f qJqu kd m ¶du k Ef u
S =f uonfukd rdru d , kd w f ikd jf rifawG@=um;
odc&Jh ygonf?t=urf;zuf&u kd Ef uS of rl sm;ua':atmifqef;pk=unf.um;udk pwif wku d cf u dk cf sed w f iG f aemufwiG f
vkud yf gvmaomum;rsm;u a':atmifqef;pk=unf.um;udk rnfo@kd r# ausmw f ufI r&awmhyg? a&S@aemuf ydwrf d
aepOf 0kid ;f 0ef;&ku
d Ef u S cf =H u&ojzihf taotaysmufEiS hf xdcu kd 'f %f&m&ol vGepf mG rsm;jym;ygonf?
11? a':atmifqef;pk=unf. um;a&S@wiG &f adS eonfh OD;wifO;D u um;ay:rSqif;vm+yD; xkad e&mrSxu G cf mG &ef
vma&mufajymqkyd gonf? ,cifu OD;wifO;D onf a':atmifqef;pk=unfEiS pfh um;ajymqko d nht f cg ‘a':atmif
qef;pk=unf’ [k ac:avh&ySd gonf? 'Dy, J if; vky=f uHowfjzwfr}_ uD; pwifjzpfymG ;onfh xkt d csed w f iG f OD;wifO;D u
“igo h rD;&,f/ 'if;wd@k tajctaeu raumif;awmhb;l orD;av;&,f? orD;av;um; xGuyf gawmh” [k u¶k%m
oHjzifh vma&mufajymqko d nfukd ,ae@xd rdr. d em;xJwiG f =um;a,mifaeygonf?
a':atmifqef;pk=unfu“bbæus bbæusr&J@aemufrSm &Gmol&Gmom;awG/ jynfolawG/ tzGJ@0ifawG t¶dkufcH
ae&+yD/ usr 'Dvx kd uG o f mG ;&ufygrh vm; vm;” [k jyefvnfI wke@f jyefajym=um;ygonf? OD;wifO;D onf a':atmifqef;
pk=unfudk rnfo@dk r# ajzmif;zsIr&onft h qH;k wGif ol.um;&S&d mod@k jyefvn S ohf mG ;ygonf?
61
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
qef;pk=unf. nmbufab; a&S@wnfw h nf&h u dS m;acgi;f xdyw f iG f ae&m,lygonf? &du k Ef u S o f rl sm;u a':atmif
qef;pk=unfxikd af eonfu h m;. b,fbufjcrf;udk tjyif;txef pwifIwku d cf u dk &f u kd Ef u S yf gonf? um;udk 0ef;&H
xm;onfv h il ,frsm;jzpfaomrdrw d @dk uv kd nf; pwif¶u kd Ef uS af e+yD jzpfonf? a':atmifqef;pk=unf xdik af eonfh
b,fbufjcrf;&Sd um;rSerf sm;uGo J mG ;onfukd jrifawG@&ygonf? a':atmifqef;pk=unf. nmbuf vufarmif;
'%f&m&&So d mG ;onfuv kd nf; um;acgi;f cef;wGif rD;zGix hf m;onft h wGuf rdru d , dk wf idk jf rifawG@&ygonf? wquf
wnf;wGif a&S@ nmzufjcrf;rS ,mOfarmif;ol udak usmpf ;kd vif;tm; pwif¶u kd Ef u S yf gonf? rdro d nf um;a&S@ nm
zufjcrf;wGi&f adS eI udak usmpf ;kd vif;ESihf teD;uyfq;kH jzpfygonf? udak usmpf ;kd vif;. nmbufvuf xdcu kd 'f %f&m&+y;D
aoG;rsm;jzmxGufaeygonf? rdrdudk¶dkufonfhtcg b,fvufjzifhcHvdkufojzifh ywfxm;onfhvufywfem&DuGJ
oGm;ygonf? xdt k csed w f iG f ,mOfarmif;jzpfol udak usmpf ;kd vif;u “tefwu hD kd xdomG ;+yD/ xdomG ;+yD” [k atmfvu kd yf g
onf? um;jywif;aygurf eS u f rGJ sm;a=umihf a':atmifqef;pk=unf. b,fbufycH;k xdcu dk u f &JG oS mG ;jcif;jzpfonf?
rE aW v;wdik ;f vli,fjzpfonfh udo k [ D acgi;f uGo J mG ;+yD;/ &efuek rf S ygvmonfh teD;uyf vHòk cHa&;tzG@J 0ifxrJ S
udwk ;kd vGi/f udrk ;kd aomfw@kd (2)OD;vnf; aemufausmESiOhf ;D acgi;f wd@k wiG ¶f u kd Ef u
S cf &H ygonf? uko d ef;xGe;f vnf; jyif;xef
pGm'%f&m&ygonf? um;aemufcef;wGif 0dik ;f ¶du k o f nft h cg wkwcf |erf sm;jzifh 0dik ;f 0ef;xd;k ESu+f yD;/ &du k Ef u S =f ujcif;
jzpfonft h wGuf '%f&mjyif;xefjcif;jzpfonf? udo k ef;xGe;f onf c&D;pOfrsm;wGiv f u dk yf gc+Jh yD;/ rnfonfah e&mok@d
a&mufonfjzpfap um;ay:rS vH;k 0rqif;yg? ‚if;.wm0efrmS um;ay:&Syd pPn;f rsm;udk apmifah &Smufxed ;f odr;f a&;
jzpfygonf? udw k ;kd vGirf mS acgi;f udjk yif;xefpmG t¶du k cf &H onft h wGuf rsuEf mS ay: wGif aoG;rsm;jzmusaeonfukd
jrifawG@vkduf&ygonf?
vGwv f yfa&; Adou k m}uD; Adv k cf sKyfatmifqef;.orD;/ Edb k v J +f idr;f csr;f a&;qk&iS f a':atmifqef; pk=unf udyk if
,ckuo hJ @kd ¶du k Ef uS o f wfjzwfaev#if rdrw d @kd uo Jh @dk omreftn=wwa,mufuv kd nf; aoonftxd &du k Ef u S rf nf
rSm aocsmygonf? &Si;f &Si;f ajym&vsif xdu k o hJ @kd t=urf;zuf¶u kd cf aH e&csed w f iG f rdrw d iG f a=umufpw d rf sm;0ifvmonf?
a':atmifqef;pk=unf.um;teD;rS cGmI “tefwD armif;ajy;ygawmh? udak usmpf ;kd vif; armif;ygawmh/ 'Dae&mu
xGuyf gawmh” [k toHuek af tmf[pfI owday;ygonf?
rdrEd iS t hf wl useo f nfv h il ,frsm;uvnf; um;xGu&f ef atmf[pf=uonf? r=umrDwiG f udak usmpf ;kd vif;u
um;udk armif;xGuo f mG ;ygonf? a':atmifqef;pk=unfu trde@f ay;I armif;xGuo f mG ;jcif; r[kwyf g? 'Dy, J if;
vlowfy}JG uD;wGif a':atmifqef;pk=unf rnfo@l a=umifh touftE &W m,frS vGwaf jrmufomG ;oenf;[kar;vsif
udak usmpf ;kd vif;a=umifh touftE &W m,fu vGwaf jrmufjcif;jzpfonf[k rdru d ajz&ygrnf?
a':atmifqef;pk=unf.um; armif;xGuo f mG ;onft h cg ,cifu rdrw d @kd .um;a&S@wiG &f adS eonfh rE aW v;
wdik ;f / tzJ@G csKyfrS OD;udu k akd v;armif;ESio f nfh [dik ;f vyfum;ay:od@k wufajy;ygonf? OD;udu k akd v;.um; tcif;jzpf
onhaf e&mrS xGuaf jy;armif;ESiv f m+yD; r=umrD rdrw d @kd .a&S@rS óudwifxu G af jy;oGm;onfh qdik u f ,ftyk pf u k aemuf
ok@d jyefvn S v hf monf? ‚if;wk@d u “a&S@rmS vnf; qD;¶du k +f yD;/ owfjzwfae=ujyef+yD/ a&S@ukd armif;rajy;eJ@”[k ajymqdk
onft h wGuf OD;udu k akd v;u um;udk xdak e&mwGif &yfxm;vdu k of nf? a&S@o@dk qufajy;vsif t&du k cf &H I aornf/
aemufzufo@dk jyefvn S ahf jy;vsiv f nf; t&du k cf &H rSm =udr;f aoonf/ xd@k a=umifh rdrw d @kd . nmbufwiG &f adS eonfh
v,fuiG ;f rsm;xJo@kd qif;ajy;cJyh gonf?
=um;odc&Jh onfukd jyefvnf ajymjyjcif;om jzpfygonf? t=urf;zuf&u kd Ef u S jf cif; cH&onft h wGuf toufq;kH &H;_ ol
vGefpGm rsm;jym;ygonf? aoqHk;aeonfhvl/ '%f&mjzifhvJaeol/ aoG;tdkifxJwGif ar@arsmaeolta&twGuf
tenf;qH;k (100)xuf ryk[ d qk v dk #iv f nf; (100)xuf avsmv h rd rhf nf r[kw[ f k cef@reS ;f &ygonf? [dik ;f vyf
um;ay:rS rdrq d if;ajy;+yD; v,fuiG ;f xJo@kd a&mufonft h cg rH&k mG òrd@rS tzJ@G csKyfvil ,ftzJ@G wm0efc(H 2) udu k v kd iG f
tygt0if rH&k mG rS vli,ftzG@J 0if(7)OD;/ rE aW v;taemufawmifòrd@e,frS vli,fwOD;ukv d nf; awG@&onf? rdrt d yg
t0if vli,f(9)OD;onf tcif;jzpfonfah e&mrS v,fuiG ;f rsm;udjk zwfausmI f wem&Dcef@ ajy;v$m;cJ&h ygonf?
xGuaf jy;+yD; armyef;Item;,laecsed w f iG f 'Dy, J if; òrd@zufrS rD;armif;rsm;xd;k onfukd jrifawG@&ygonf? xd@k aemuf
ppfum;rsm; armif;xGuo f mG ;onfuv kd nf; jrifawG@&ygonf? wcsed w f nf;rSmyif yk'rf 144 n rxGu&f trde@f
xkwjf yefa=umif; toHcs@J pufjzifh atmf[pfa=unmaeoHrsm;ud=k um;&ygonf? wqufwnf;rSmyif aoewfypfoH
tenf;qH;k (8)csu/f (10)csucf ef@ukd =um;&ygonf?
14? ar(30)&uf wnvH;k bkwvifòrd@teD;&Sd v,fuiG ;f rsm;xJwiG f yke;f atmif;IaecJ=h u&onf? arv(31)
&uf eHeuf t¶k%w f uf (4)em&Dcef@wiG f rdrw d @kd (9)OD;onf v,fuiG ;f xJ&dS v,fwaJ v;wGif tultnDawmif;=u
onf? tqdyk g v,fwrJ v S w l OD;u rdrw d @kd tm; ebJvaS us;&Gmod@k vdu k v f yH @kd aqmifygonf? ebJvaS us;&GmrS ysu H s
aus;&Gm/ &GmOD;bke;f }u;D ausmif;ok@d a&mufygonf? bke;f }u;D ausmif;wGif 'Dy, J if; vky=f uo H wfjzwfra_ =umifh '%f&m&
onfv h l (12)a,mufcef@ óudwifa&muf&adS eygonf? xdo k rl sm;xJwiG f pum;ajymEdik o f l (4)a,mufcef@&+dS yD; usef
vlrsm;uvnf; '%f&m&xm;+yD; tajctae raumif;yg? ppfuikd ;f wdik ;f ajrmifòrde,frES pS af ,mufrmS '%f&mjyif;
xefI tonf;toef jzpfaeygonf? pum;vnf; rajymEdik af wmhyg/ atmhtefr;l a0ae+yD; OD;acgi;f ESiahf usmrsm;wGif
'%f&mrsm;pGm &&dx S m;ygonf? '%f&m&onfo h rl sm;udk vmppfaq;rnf[k ajymqdo k nft h oH=um;ojzifh xdak e&m
wGif acwWr#em;ae+yD; ysu H s&mG rS pdik jf yif}uD;od@k vrf;av#mufxu G cf &hJ m pdik jf yif}uD;&Sd a':atmifqef;pk=unf aemufq;kH
&yfem;cJo
h nft h rd of @dk ae@vnf(12)em&Dcef@wiG f rdrEd iS hf udu k v kd iG w f @kd a&muf&cdS yhJ gonf? OD;0if;jrifah tmif. om;
jzpfoul ar(30)&ufae@ eHeufwiG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;oGm;a&mufrnfh 'Dy, J if;c&D;pOf
twGuf vrf;c&D;vHðk cakH &;udk pHpk rf;&ef xGucf mG oGm;pOf ‚if;.qdik u f ,fEiS t hf wl tm%mydik rf sm;u'Dy, J if;&Jpcef;wGif
tus,cf sKyfjzifh óudwifIzrf;qD;xm;cJah =umif; rdrt d m;jyefvnfajymjyI bkwvifòrd@txd vdu k yf gy@kd aqmifay;cJh
onf? udu k vkd iG u
f ysu H s&mG rS vlemrsm;tm;oGm;a&mufI =unfOh ;D rnf[ak jymqdu k m pdik jf yif}uD;wGiaf ecJyh gonf?
arv(31)&ufae@nwGif bkwvifòr@d e,fteD;&Sd v,fuiG ;f twGi;f ntdycf yhJ gonf? ZGev f (1)&ufrS (4)&ufae@txd
bkwvifòrd@teD;&Sd bke;f }uD;ausmif;wGif acwWwnf;cdyk ek ;f atmif;aecJyh gonf? armfawmfum;vrf;rsm; ydwx f m;
onft h wGuf ZGev f (4)&ufae@ um;vrf;rsm; jyefziG o hf nft h cgrS rE aW v;od@k qufvufxu G cf mG cJyh gonf? rdr. d
aetdro f @kd rjyefbJ a&Smifwrd ;f yke;f atmif;aexdik cf &hJ mrS 2003ckEpS /f atmufwb kd mv(28)&ufae@wiG f xdik ;f -jrefrm
e,fpyfwae&mod@k a&muf&cdS yhJ gonf?
txufyg trSwpf Of (1) rS (14) txdyg&adS om ta=umif;t&mrsm;udk rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrvf nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d rJ rd .
d vGwv
f yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpf+yD;/ trSwpf Of(1)rS (14) xdyg&o
dS nfh ta=umif;t&mrsm;onf rdru d ,
kd wf ikd af wG@/ ud,
k f
wdik jf rif/ ud,
k w
f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm; jzpfa=umif; 0efcu H wdjyKygonf?
udkcifOD;
2003 ckESpf/ Ekd0ifbmv (24)&uf
63
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trnf// // 0Àarmif
rdbtrnf? // OD;ausmfarmif/ a':wif0if;
EdkifiHom;pDppfa&;trSwf? ? 9§rcp Edkif 003840
arG;ouU&mZf? ? 16-3-1977
ae&yfvyd pf m? ? xGew f ;kH òrd@opf/ csr;f jrompnf/
rE aW v;òrd@
usaemfarmif0Àarmifu 'Dy,
J if; ta&;tcif;ESiyhf wfoufI uwdopPmjyKxGuq
f o
kd nfrmS æ
1// usaemfonf rE aW v;/ csr;f jrompnfòr@d e,f xGew f ;kH &yfuuG wf iG f aexdik +f y;D / trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf/
rE aW v;wkid ;f / vli,ftzG@J 0iftjzpf av#mufxm;olwOD;jzpfygonf? usaemfw@kd . tzG@J 0iftjzpfav#mufvm$ udk
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ 'kw,
d OuUXjzpfol OD;wifO;D u tzG@J csKyftzG@J 0iftjzpf vufcx H m;a=umif; OD;wifO;D
ud,
k w f ikd u
f rdrwd @kd tm;ajym=um;ygonf? tzG@J 0ifu'fjym;rsm;udk avmavmq,fq,f tajctaet&yf&yfa=umifh
rnfo@l urkd S csray;Edik af o;a=umif; &Si;f vif;ajymjyygonf? ygw. D vkyif ef;pOfrsm;udk qufvuftaumiftxnf
azmfvyk af qmifomG ;&efajym=um;onf// usaemfonf xGew f ;kH &yfuuG f vli,frsm;.a&G;cs,cf ef@xm;csut f & xGef
wH;k òrd@e,f vli,fpnf;&H;k a&;wm0efukd ,lxm;&oljzpfygonf?
64
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
3/ c&D;pOf rpcifuwnf;u =uHzh @HG òr@ed ,f±;Hk rsm;wGif 0g;&if;wkwf wyfz@GJ rsm;zJ@G +yD; &-,-u OuUX u wyf&if;
rª; tjzpfz@GJ pnf;um oifwef;ay;ae=uonf[k usaemfw@kd =um;od&onf// tqkyd g oifwef;om;rsm;twGu&f u d mQ
ukd &yfuu G rf sm;twGi;f tjcm;ta=umif;jycsurf sm;jzihf t"rR qifq h ckd o
hJ nfuv dk nf; usaemfw@kd =um;odc&hJ onf?
xk@d a=umifh usaemfw@kd c&D;pOf pxGuo
f nht f csed rf pS I tm%mykid rf sm;ESix fh yd w
f u kd af wG@Eikd o
f nhf tjyKtrl/ tajym
tqdrk sm;udk vk;H 0 a&SmifusO=f u&ef a':atmifqef;pk=unfu rSm=um;xm;onf//
5? eHeuf (10) em&DccJG ef@wiG f ppfuikd ;f òrd@o@kd a&muf&cdS o hJ nf? ppfuikd ;f wHwm;tvGef òrd@t0ifauG@wiG f vrf;.
b,fnmESpzf ufpvH;k wGif vltiftm; (600)cef@udk awG@&onf? ‘}uHch ikd zf @HG jzdK;a&;tzJ@G tm; raxmufco H rl sm; tvdk
r&d’S [ka&;xm;aomqdik ;f bkwrf sm;udk udik af qmif+yD; yg;pyfrv S nf; xdpk mom;rsm;twdik ;f atmf[pfae=uonf?
xdo k rl sm;.aemufzuf rvSr;f rurf;wGif a':atmifqef;pk=unftm;óudqakd eaomjynforl sm;ukd awG@&onf? jynf
olrsm;u tifEiS t hf m;ESihf vdu
_ vf u_d v
f v JS óJS uq
d akd xmufc=H uonf? usaemfw@kduvnf; 0rf;omtm;&jyefvnf E_wq f uf
cJ=h uonf? “a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ bb OD;wifO;D use;f rmygap”[k vlxu k aºu;G a=umfóuq d o
kd nhtf cg
usaemfw@kduvnf; “jynfov l xl }k u;D use;f rmygap” pojzifh jyefvnf+y;D qkawmif;arwWmyd@k ay;=uonf? ppfuikd ;f òrd@
wGi;f od@k r0ifawmhbJ jrif;rlòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJo
h nf?
66
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
10? usaemfu a':atmifqef;pk=unfum;. nmbufjcrf;wGif wm0ef,x l m;onf? xdt k csed w f iG f vHjk cHKa&;
wm0ef,x l m;olrsm;. tajctaeudak jym&vsif usaemfu a':atmifqef;pk=unfum;. nmzufu, kd x f nfEiS hf
uyfaeonf?f aemufwiG f rnforl # r&Syd g/ ab;wdu k t f aexm;jzifh usaemfw@kd pw D ef;I&yfae=uonf? um;u
vrf;.nmbufjcrf;wGif uyf&yfxm;jcif;jzpfI xdn k mbufwiG f wOD;p ESpOf ;D pom &do S nf? vufywfteD wawmif
qpftxdywfxm;onfh bke;f }uD;ESpyf g;u usaemfw@kd um;wGif uyfvsu&f yfaeonf? um;wm;onfh bke;f }uD;
(2)yg; r[kwyf g? xdt k csed w f iG f aemufwiG &f o dS r#um;rsm;udk ‚if;wd@k vrl sm;tm;vk;H 0dik ;f &du k af eonf? usaemfw@kd u
a': atmifqef;pk=unfum;. b,fzufab;wGif usaemfw@kd vHjk cKH a&;tzG@J 0iftm;vH;k ESpx f yfo;kH xyf um&Hay;xm;
onf?
0if&dkufonhf =uH@zGH@tzGJ@0ifrsm;ESifhtca=u;aiGjzifhiSm;vmolrsm;tm;vkH; rl;,pfae=uonf? rHk&GmrSxGuf
vmpOfuyif ‚if;wd@k um;rsm;ay:wGif wdik u f jD ywfrsm;jzifh t&uftjynfo h ,fvm+yD; pdw}f udKufaomufciG jhf yKxm;
onf[k od&onf? xd@k a=umifh rdrw d @kd ,mOfrsm;tm; 0ifa&muf&u kd Ef u S of nft h cg vlrqefpmG &du k Ef u S +f y;D / E_wrf v S nf;
rif;wd@k u“ukvm;r taocHwyfawGvm;/ uJ 'gqv kd nf;ao=u/ ao=u” [kqu kd m 0dik ;f ±ku
d =f uonf? vlrsm;
onfzh ufukd t"duxm;&du k o f jzif/h vlenf;onhf um;.nmzufjcrf;wGi&f aSd om usaemfw@dk t&du k f rcH&yg? wzuf
jcrf;rSvrl sm; vJusomG ;onft h csed wf iG f a':atmifqef;pk=unf.um;rSeu f kd 0dik ;f &du
k o f rl sm;u ±ku d cf v
JG u kd yf gonf?
um;rSef uGo J mG ;onft h cg 'kwrf sm;jzifh um;twGi;f od@k aqmifx h ;kd =uonf? xdt k csed w f iG f useo f nfh usaemfw@kd u
‘a':pk ajy;awmh/ ajy;awmh’[k atmfajym=uonf? xdu k m;xJwiG f ,mOfarmif;jzpfol udak usmpf ;kd vif;/ udx k eG ;f
aZmfaZmfEiS hf a':atmifqef;pk=unfw@kd (3)OD;wnf;om &Syd gonf?
aemufwiG &f adS om OD;wifO;D .um;udk 0dik ;f ±ku d +f yD; xdo k rl sm;u OD;wifO;D udk qGaJ c:oGm;onf? xdt k csed w f iG f
OD;wifOD;.OD;acgif;wGif '%f&m&&Sdxm;onf? a':atmifqef;pk=unfonf um;xJrS rxGufojzifh t&dkufrcH&
jcif;jzpf+y;D / um;xJu xGuv f #if &duk o f nfo h rl sm;u tao&du k =f urnfjzpfonf? tb,fa=umifq h akd omf 0dik ;f ±ku d o f l
rsm;u vGepf mG rl;,pfaeaoma=umihjf zpfonf? t𝔲l onfyh pHk H r[kwb f /J aq;rl;aeonfyh pHk jH zpfygonf? vlawG
tm;vk;H &kw&f w k o f o J jJ zpfaecsed w f iG f &du k Ef u S af eolrsm; a':pkum;teD;od@ak &mufvm+y;D tvk;H t&if;ESit fh iftm;ok;H
±ku d Ef u S =f uonf? usaemfw@kd wke@f jyefr_ r&daS oma=umifh ydI k ±ku d =f u owf=uonf[x k ifygonf//
wwd,um; ([dik ;f vyftpdr;f a&mif)ay:wGif ygvmonft h rsKd ;orD;rsm;udv k nf; xrD/ tusrDF sm;qGcJ |w+f yD;
&du k o f nf? t&du k cf &H aoma=umifh aoG;tvl;vl;ESiv hf u J somG ;onft h cg vJaeolawGtay:rS um;,m;wufcI G /
qHyifuv kd ufjzih&f pfcsn+f yD; acgi;f ukad usmufvrf;ESifh tpGr;f ukef udik af qmif=h uonf? vlrqefpmG jzifh yufyufpuf
puf vkyaf eonfuakd wG@&onf// vJusaeonft h rsKd ;orD; (oE mW pd;k / 'kw, d ESpaf usmif;ol)xHrS em;uyfuv kd nf;
twif;c|w, f al eonfukd usaemfu, kd wf ikd f jrifawG@ae&ygonf? ‚if;wd@k yg;pyfuvnf; ‘ukvm;udk vifawmfcsiw f Jh
[mrawG ao=uprf;/ ukvm; t&if igw@kd u eifw@kd ukd vifvyk yf pfr,f? igw@kd uawmh vrf;awGazmuf/ vrf;awGjyif/
wHwm;awGjyife@J eifw@kd u ukvm;udk vifawmfcsi=f uwm/ ao=uprf;/ ao=uprf;’[kq+kd yD; r=um;0Hrh emom
&dik ;f pdik ;f ,kwrf monfph um;vH;k rsm;jzifah jymqd+k yD; &uf&ufpufpuf taoowf=uonf? aemufwiG f &yfxm;onfh
um;rsm;rSvnf; um;a&S@r;D }uD;rsm;xd;k ay;xm;aoma=umifh usaemfw@kd taeESihf tjzpftysut f m;vk;H udk jrifae&
ygonf? aoG;tvl;vl;ESiv hf u J saeolrsm;udk vlrqefpmG jzifh rnmrwm &du k Ef u S af eonfukd jrif&onfjh rifuiG ;f onf
usaemhrsupf x d rJ S tckcsed t f xd rxGuaf wmhyg?
11? a':atmifqef;pk=unfp;D vmonfu h m; xGuo f mG ;+yD;aemuf usaemfw@kd vnf; xGuaf jy;=uonf? tcsK@d
qdik u
f ,frsm;jzifx
h u
G af jy;=uonf? ajcvsix f u G af jy;=uolrsm;wGif usaemf/ OD;Zif;wyg;tygt0if (3)a,muf
jzpfonf// cyfa0;a0;od@k ajy;+yD;onft
h cg usaemfw@kd qufrajy;Edik af wmhyg// xdt
k csed rf mS yif aemufruS m;wpD;armif;
vmonfuakd wG@ojzifh usaemfw@kd wm;vdu k o f nf// usaemfw@kd tzG@J xrJ S um;jzpfaeonf/f / xdu k m;.pufacgi;f
67
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ay:o@kd usaemfw@kd (3)a,mufpvk;H wufvu kd =f uonf? xdu k m;rSm a&So h @kd odyrf armif;vdu k &f yg? }uzHh @HG tzG@J 0ifrsm;ESihf
taygi;f tygwpk a&S@róS uad pmifah eonf? xdak &S@wiG yf if qdik u f ,frsm; tpD;av;q,f ig;q,fcef@ t&du k cf aH e&onf?
usaemfw@kd vnf; um;udak emufqw k +f yD;armif;ajy;ch&J onf// usaemfw@kd yxrt&du k cf &H onfah e&mESihf ‚if;wd@k óud
apmifah eonfah e&mrSm um;jzifh (10)rdepfcef@armif;&ygonf// ,mOfxed ;f &Jrsm;udv k nf; jrifae&ygonf// a&S@o@dk
ajy;vnf; rvGwf/ aemufokd@jyefvSnfhajy;yguvnf; rvGwfEdkifonfhtajctaejzpfonfhtwGuf vrf;eab;
wGijf rif&onfh vrf;cG[ J x k if&onfah e&mok@d usaemfw@kd um; qif;csvu kd &f ygonf? od@k aomf vrf;r[kwb f J acsmuf
jzpfaeygonf? um;rSm AGux f o J @dk epfomG ;ojzif/fh vltm;vk;H qif;I wGe;f onft h cg yxr tenf;i,fa&G@omG ;onf?
a&S@em;a&mufonft h cg bD;u csKd ifx h u
J |o H mG ;ygonf? xdt k cg wGe;f I r&awmhyg// xrif; rpm;&ao;aoma=umifh
vnf;aumif;/ vdu k of wfI ajy;&aoma=umifv h nf;aumif;/ yifyef;+yD; um; rwGe;f Edik af wmhyg?
um;ay:wGif vl (18)a,mufce@yf gonf? xdo k rl sm;rSm txufArmjynf vli,fwm0efcH udw k ifxÉG Of ;D / 'k
wm0efcH udrk sK;d Ekid /f wGb J ufwm0efcH udv k OS ;D / A[dv k il ,f udo k ed ;f pd;k wd@k tygt0if vkjH cKHa&; wm0ef,&l efygvmonfh
rE aW v;rSvil ,ftzG@J 0ifrsm; jzpfonf// um;udk vSnrhf =unfeh ikd af wmhbJ usaemfw@kd tm;vk;H ab;vGw&f mo@kd xGuf
ajy;=uygonf// uHaumif;ojzifh usaemfw@kd ajy;onfah e&mrSm jcKH ykw}f u;D jzpfaeygonf// xdo k @kd xu
G af jy;=uonft h cg
udwk ifxÉG Of ;D ESihf udrk sK;d Ekid w
f @kd usaemfw@kd EiS t hf wl rygvmawmhyg// usaemfw@kd ajy;onfah e&mwGif yxr xGuaf jy;ol
rsm;ESiahf wG@&onf// tm;vH;k aygi;f qdik u f ,f(49)pD;ESifh vlaygi;f (97)a,mufukd jyefqakH wG@&onf? jyefawG@=uol
rsm;rSm rH&k mG ESihf ppfuikd ;f wd@k rS rdrwd @kd ,mOfwef;ESit hf wl vdu k yf gvm=uonfh ausmif;om;ausmif;olrsm;jzpf=uonf?
eHeufr;kd vif;onfh tcg a&wGu=f unfI h od&jcif;jzpfonf?
xdo k rl sm;xJwiG f }uhzH @hHG u cdik ;f Iqd+k yD; usaemfw@kd u&kd u kd o f nft h zJ@G xu J (2)a,mufygvmonf? usaemfw@kd
u ar;aoma=umifh ‚if;wd@k ajymjyjcif; r[kwyf g/ ‚if;wk@d u, kd w f ikd f zGiahf jymjcif;jzpfonf? ‘usaemfw@kd u woufe@J
wud, k f 'grsd K;vnf; rvkycf zJh ;l bl;? vkyv f nf; rvky&f ufv@kd tudw k @kd e@J a&m+yD; ajy;vmwm yg’ [kajymjyygonf?
12// arv(31)&ufae@eeH uf (5;00)em&DwiG f qdik u f ,frsm;/ vlrsm;udak &wGuI f tm;vk;H vrf;ray:od@k wuf
oGm;=uonf// qdik u f ,frsm;udk vrf;ay: rwuf&efwm;aomfvnf; ZGww f ufomG ;=uonf// usaemfEiS u hf ckd sp&f ifw@kd
xdak e&mwGiaf e&pfc+Jh yD; vrf;ay:wufonft hf zJ@G xw
J iG f udv
k OS ;D ygomG ;onf? vrf;ay:a&mufonfq h ikd u
f ,frsm;udk
&Jum;u aoewfjzifyh pfIwm;qD;onfukd usaemfw@kd vrS ;f jrifae&onf? xdt k csed wf iG af oewfoH (7)csu=f um;&
onf// xdo k @kd aom tjzpftysut f m;vk;H udjk rif&olrmS oE mW pd;k jzpf+yD; olru nuyifa&Smifwrd ;f &if; vrf;ESirhf vSr;f
rurf;&Sd opfyifay:wGi&f aSd ejcif;jzpfI reufyikd ;f wGif jzpfysucf o hJ nfu h pd &P yftm;vk;H udk opfyifay:rSjrifawG@ae&onf?
oE mW pd;k ESihf ud&k ifav; (3)yg; um;vrf;ray:wuf&efjyifqifaecsed w f iG f usaemfvrS ;f ac:onft h wGuf vrf;ray:
rwufbJ usaemfw@kd qu D kd jyefvmygonf// roE mW pd;k rSm rE aW v;uyif usaemfw@kd EiS u hf m;wpD;xJwiG f twlvu kd f
vmoljzpf+yD;/ rE aW v;wuUov kd /f 'kw,
d ESpaf usmif;oljzpfonf? rE aW v;uyifvu kd v f m=uonfh trsKd ;orD;tm;
vH;k ta,muf(20) cef@&ydS gonf? vljyefp=k uonft h cg yk@H y@Hk EiS chf ifrrxGe;f wd@k ygonfu h m; vk;H 0aysmufq;Hk ae+yD;/
useo f nft h rsKd ;orD;rsm;vnf; rnfonhaf e&mok@d a&mufaerSe;f rod=uawmhyg//
13? usaemfw@kd u um;vrf;ray: rwufawmhbJ v,fuiG ;f twdik ;f av#mufvmcJ&h m ,if;awG&mG od@k a&muf&dS
cJo
h nf? xd&k mG ol&mG om;rsm;u xrif;au|;onft h wGuf xrif;pm;+yD; acwWem;cJyh gonf? xdt k csed w f iG f tjyifrjS yef
vmonfu h av;i,fwOD;u &Gmvl}u;D u pkpH rf;ar;jref;aeonf[ak jymqko d jzihf usaemfw@kd xd&k mG rS jyefvnfxu G cf mG
cJyh gonf? tcsed t
f m;jzifh rdepf(30)cef@ av#muf+yD;onft
h cg a'ocHaus;&Gmom;(6)OD;udak wG@&&dS onf? xdo k rl sm;u
‚if;wd@k .v,fuiG ;f rsm;od@k ac:aqmifomG ;+yD; wnwm apmifah &Smufxm;onf?
68
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
14? ZGev f (1) &ufae@ eHeuf (5)em&Dtcsed w f iG f ntdyw f nf;cdo k nfv h ,fuiG ;f rS pwif xGucf mG cJo h nf?
vrf;c&D;wGif awG@&onfh v,form;rsm;xHrS rdr. d ucsiv f cHk snEf iS t
hf ustô jzLudk vJv, S 0f wfqifc&Jh onf? a&$bkd
òrd@e,f qiftif;aus;&Gmtxd &Gmom;wa,mufu vdu k yf @kd ay;ygonf? (15)rdik cf e@t f xd xd&k mG om;u vdu k yf @kd +yD;
qiftif;a&mufonftxd &Gmrsm;ukdjzwfI vrf;av#mufchJ&ygonf? qiftif;rSa&$bdkodk@ um;pD;+yD;/ a&$bdkodk@
a&mufonft h cg todrw d af qGtrd Yf acwWc% wnf;cdyk gonf// a&$bw kd iG &f adS epOf 'Dy, J if;&du
k yf rJG S jyefvmonfh
vl(8)a,mufEiS hf awG@&ygonf?f ‚if;wd@k u tvkyrf &dI S &Smaecsed w f iG f vlwa,mufu tvkyaf y;rnfq+kd yD; =uHzh @G &H ;Hk
od@k ac:oGm;a=umif;/ ae@wu G t f aejzifh wae@ukd aiG(800)usyaf y;rnf/ xrif;au|;rnf/ t&ufwu kd rf nfjzpfa=umif;/
vlwpkukd 0dik ;f &du
k af y;&rnfjzpfa=umif;/ xd&k ;Hk xJrv S }l uD;rsm;udk a=umufI [kwu f yJh g[k ‚if;wd@k taejzifh uwday;chJ
a=umif; ajymjyonf? t&ufwu kd o
f nfukd pdik jf yifrmS uwnf;uyif usaemfw@kd jrifawG@c&hJ ygonf//
a&Gbrkd S rE aW v;od@k armfawmfum;jzifh rGe;f vGJ (1)em&Dcef@wiG f xGucf mG cJ&h m rE aW v;od@k nae (3)em&DccJG ef@wiG f
a&muf&SdcJhygonf?
0Àarmif
2003 ckESpf/ ZGefv (30) &uf
69
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trnf a':!Gef@!Gef@/
touf (51) ESpf/
vlrsdK; jrefrm/
Zmwd arjrdK@
udk;uG,fonfhbmom Ak'<bmom/
cifyGef;trnf OD;atmifEdkifOD;/ rE Wav;+rdK@?
tvkyftudkif rSDcdk
ae&yfvdyfpm tESdyfawmf&yf/ 75§1/ pusif0/eef;awmfa&S@/rE Wav;jrdK@
1? usronf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@cJ sKyfo@kd / 1989 ckEpS w f iG 0f ifa&mufc+hJ yD; rE aW v;/ taemufajrmuf
òrd@e,fwiG /f pnf;&k;H a&;rª;wm0efxrf;aqmifcyJh gonf? a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmjynf pnf;&H;k a&;
c&D;pOfwiG f rd;k ukwrf t S jyef rE aW v;rS oGm;a&mufóudq=kd uonft h zJ@G wiG f usrvnf; wOD;tygt0ifjzpfygonf?
wm0eft&vdu k yf gjcif; r[kwyf g/ tzJ@G 0ifrsm;udo k m vdu k yf gciG jhf yKjcif;jzpfaomfvnf;/ 1990 ckEpS w f iG t
f rsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf a&G;aumufyaJG tmifEikd af &;twGuf rdik f (180)txd ajcvsiaf v#mufI &rnf;oif;/ jypDtxd
(1)vESi&hf uf(20)txd pnf;&H;k a&;qif;cJo h jl zpfonfth wGuf usrtm;taemufajrmufòrd@e,fro S mG ;a&mufóudqkd
onfu h m;ESit hf wl vdu k yf gciG jhf yKcJjh cif;jzpfygonf?
2? rd;k ukwo f @kd omG ;onfh usrwk@d . taemufajrmufòrd@e,fum;wGif atmifo/l OD;cspw f if/ a':aX;/ rmrmcdsK/
usrESihf vli,ftzG@J 0ifrsm; (10)OD;cef@vu kd yf gcyhJ gonf? usnaf wmufayguaf us;&GmteD;wGif a':atmifqef;pk
=unftm; qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u 'dik ef mum;(14)pif;cef@&u dS m;rsm;ay:wGif pD;eif;vdu k yf gvm+yD; 0g;&if;wkwf
rsm;udkifaqmifxm;um usrwdk@tm;“ukvm;r,m; tvkdr&dS/ jynfytm;udk; ykqdef&dk;tqdk;jrif 0g'Drsm;tm;
tvdrk &d”S [kqu kd m &du k yf w
k &f efpjcif;ud=k uHKawG@&ygonf? jynforl sm;ESihf usrwd@k .,mOfwef;rsm;twGi;f od@k ,mOf
xde;f &Jrsm;.tultnDjzifh tqdyk gaESmif, h u S of rl sm; pD;eif;vdu
k yf gvmonfu h m;rsm;u twif;armif;ESif 0ifa&muf
vmygonf? usrwd@k .um;rsm;ESihf ,SOrf +d yDqykd gu udik af qmifxm;onf'h w k rf sm;jzifh xd;k rwwf/ &duk rf wwf vky=f u
onft h jyif &ke@f &if;=urf;wrf;onfph um;rsm;jzifh ajymqdjk cif;udv k nf; usrwd@k ccH &hJ ygonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf
ywfoufI “ukvm;udk tm;uk;d csio f vm;”pojzifh &efvo kd nfph um;rsm;udak jymygonf? xdo k @kd &efpajymqdk
onfukd (3)em&Dausmrf # cHc&Jh ygonf? jynforl sm;uvnf;a':atmifqef;pk=unfum;teD;od@k E_wq f ufóuq d =kd u&ef
a&mufvmonft h cg tqdyk gum;ay:ygorl sm;ESiu hf m;rsm;u jynfov l x
l Ek iS ahf ':atmifqef;pk=unf rawG@qEkH ikd af p
70
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
&ef enf;rsKd ;pHjk zifh t"rRaESmif, h u S =f uygonf? xdo k @kd aESmif, h uS o f nft h wGuf rE aW v;rSvu kd yf gvmonfh rdrw d @kd .
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,fwOD; xdcu kd 'f %f&m&cJyh gonf? a':atmifqef;pk=unfu xdo k @kd tzG@J 0if
wOD; aoG;ajrus &onfu h pd tP wGuf oufqikd f &m&Jpcef;wGiw f ikd cf suzf iG chf oJh nf [k usrwd@k ukd ajymjyygonf?
‘jynfoal wG vrf;ay:uz,f=uyg/ um;vm+yD/ cifAsm;wd@k uw dk ukd rf rd mS pd;k vk@d /aocsi;f qd;k eJ@ aoukerf ,f’[k
ajymonft h csed w f iG f usrwk@d trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS ,leaD zmif;0wfqifxm;onfv h il ,frsm;u vrf;rab;rS
aeI jynforl sm;.a&S@rS vufrsm;udw k I JG vrf;udw k m;ay;vdu k yf gonf? xdo k @kd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS
vli,frsm;uwm;ay;vku d o f jzifh vrf;jcm;ay;vdu k o f uJo h @kd jzpfomG ;+yD; óudqakd e=uonfjh ynforl sm; pnf;urf;
wusjzpfomG ;ygonf// xdt k csed w f iG f ‘vrf;pnf;urf;udk em;vnfyg/ pnf;rhu J rf;rhJ roGm;yge@J / jynfoal wGaemuf
qkwyf g’qdo k nfrsm;udk ta=umif;r&Sb d J avmfpyDumwyfqifxm;onfu h m;rsm;ay:rS ZGwaf tmfaeygonf? a':
atmifqef;pk=unfu qD;óudaeonfjh ynfov l x
l uk kd rde@f ceG ;f ajym&mwGif “usr tck=unfah ewht J csed rf mS bmum;rS
vmwm rawG@ygb;l / usr pum;ajymrSmrd@k v@kd oufoufraJh pmfum;wmyJ/ vlra_ &;t&/ wa,mufe@w J a,muf
em;vnfr&_ &Sd if aumif;ygw,f/ rae@uvnf; usrwd@k tzJ@G uvli,fwOD; xdcu kd rf w d t
hJ wGuaf oG;ajrusc&hJ w,f/
usr tr_ziG chf yJh gw,f/ tr_ziG w hf t Jh wGuf aiG(50)usyaf y;&w,f? tr_u wa,mufu aewa,mufukd owfwJh
tr_/ aemufwr_uvnf; vlwOD;u vlwOD;udk owfwt Jh r_/ (2)r_pvk;H [m vlowfry_ jJ zpfw,f// 'Dvo l wfru _ kd
awmh tjypfay;+yD;/ aemuf vlowfru _ t kd jypfray;&if tJ'g rrSeu f efwOJh ya'yJ/ tJ'OD ya'udk usrwk@ad cszsu&f r,f/
aemifvmaemufom;orD;awGukd 'D rrSeu f efwhJ Oya'u rxdyg;ap&bl;? tc u k srzGichf w Jh tJh r_ukd b,fvpkd &D ifcsucf s
rvJqw kd mudk &Siw f @kd em;axmifaeyg”[k xdak e@u a':atmifqef;pk=unfajymonfrh ed @f ceG ;f xJwiG f xnfo h iG ;f ajym
=um;cJhygonf?
3? usrwd@k qufomG ;onft h cg rwW&mudak &mufygonf/ a':atmifqef;pk=unfu rwW&mòr@d e,f trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&;udak qmif&u G yf gonf? xdt k csed w
f iG f 'dik ef mum;wpD;a&muf&v dS m+y;D avmfpyDum
ESiahf tmfI aESmif, h u S jf cif;udk &ifqikd &f ygonf? xdt k csed rf mS yif uGr;f ,ma&mif;onfv h il ,fwOD;u 'DbufuxGu&f if
‘a&xGupf rf;teD;wGif 'kwrf sm;/'g;rsm;ESiahf pmifah ea=umif; ’ usrwd@k uv kd majymjyygonf? usrvnf; wqufwnf;
v$waf wmfu, kd pf m;vS,f y'krmR OD;armifarmifoef;(&rnf;oif;)ESihf vli,facgi;f aqmifjzpfol udw k ifxÉG Of ;D (v,fa0;)wd@k
udk today; ta=umif;=um;vdu k yf gonf?
udw
k ifxÉG Of ;D u vkjH cHKa&;tajctae odyrf aumif;onft h wGuf aemufxyf vmóudyg&ef rE aW v;wdik ;f &H;k od@k
ta=umif;=um;tultnDawmif;cHygonf? oHCmawmfrsm;u vnf;vrf;c&D;wGif vHkjcHKa&;twGufpdk;&drfI
rE aW v;xd vdu k yf gy@kd aqmifay;ygonf? rd;k ukwrf S rE aW v;c&D;pOfwavsmuf usrwd@k twGuf vkjH cKHa&; bmrSr&dS
yg? tb,fa=umifq h akd omf usrwd@k r;kd ukwòf rd@o@kd óudqakd &;c&D; puwnf;u a':atmifqef;pk=unfrS nGe=f um;
csuaf y;xm;+yD;jzpfygonf? “&ef rvd&k bl;/ rp &bl;/ jzpfvm&ifacgi;f ik@H cv H u
kd ”f pojzifah jymxm;onft h wGuf
usrwd@k jyefveS af jymcGiv hf nf; r&dyS g/ &efvo kd nfrh suv f ;Hk ESiyhf if r=unf&h [k usrwd@k ukd ajymjyxm;ygonf? rE aW v;rS
xyfraH c:vdu k o f nfh vkjH cKH a&;tzG@J 0ifrsm; xyfraH &mufvm+y;D aemuf usrwd@k onf rE aW v;+rKd @uykd wfI rE aW v;wdik ;f
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;Hk od@k n(6)em&DcJG (7)em&Dcef@wiG af &muf&ySd gonf? rE aW v;òrd@ trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyf&;kH od@k a&mufonft h cg toifah pmifóh uad e=uonfv h x l }k u;D tm; a':atmifqef;pk=unfu rde@f ceG ;f ajym=um;
ygonf? xdo k @kd rde@f ceG ;f ajymaeonft h csed w
f iG f ,mOfxed ;f &JEiS hf &Jrsm;uvltyk rf sm;twGi;f od@k armfawmf,mOf(2)pif;
udk t"rRarmif;ESiI f 0ifcikd ;f onfuakd wG@&ygonf?arv(28)&ufae@wiG f rE aW v;wdik ;f &H;k od@k oGm;a&mufvnfywf
&if; pum;ajymqdo k nft h cg OuUX OD;bdZk /H OD;uHxeG ;f / OD;ud}k uD;/ OD;wifatmif/ armifarmifoef;wk@d u usrtm;
a':atmifqef;pk=unf. rH&k mG c&D;pOfwiG f twlvu kd yf gomG ;&efajymygonf? ud, k phf m;&dwEf iS u
hf , kd f um;iSm;IoGm;
&jcif;jzpfonft h wGuf aiGa&;a=u;a&;udpu P vkd nf; usr.rdom;pkEiS jhf yefwikd yf if&ygonf//armfawmf,mOfimS ;&ef
71
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
twGuf ukeu f srnfu h m;iSm;cudk ulnaD eaomolrsm;u pkaygi;f ulnaD omfvnf; tjcm;vdt k yfonfah iGa=u;udk
ud, k w f ikd jf znf+h y;D pDpOf&jcif;jzpfygonf? ud, k x hf rif;ud, k pf m;&rnfjzpfonft h wGuf iwfcsiif wfrnf/ cifyeG ;f jzpfou l
usrudk xdck &D;pOfwiG f vdu k yf gomG ;&efoabmwlciG jhf yKygonf?
4? xd@k a=umifh arv(29)&ufae@wiG f rE aW v;/ rH&k mG òrd@e,fpnf;&H;k a&;c&D;pOfukd a':atmifqef;pk=unfEiS fh
twlvu kd yf gcyhJ gonf? rE aW v;r pS Ivdu k yf gvmaom rE aW v;wdik ;f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;.
um;rsm;rSm (11)pif;cef@ &Syd gonf? qdik u f ,frsm;tygt0if ppfuikd ;f wHwm;udak &muf&o dS nft h csed w
f iG f ppfuikd ;f òrd@
t0ifY a':atmifqef;pk=unftm; qef@usiq f ENjy&efapmifq h ikd ;f aeolrsm;u qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;+yD;
toHww d f uef@uu G q f ENjyaeonfujkd rifawG@&ygonf? ppfuikd ;f rS qufvufxu G cf mG vm&m jrif;rlòrd@o@kd a&muf&ydS g
onf? jrif;rlòrd@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf qdik ;f bkww f if+yD; trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. jrif;rlòrd@e,f
vli,fz@JG pnf;a&;udk vkyaf qmifygonf? xdt k csed rf pS I usrwd@k um;rsm;.aemufrS qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;.
x&yfum;rsm; pwifvdkufygvmonfudkjrifawG@&ygonf? jrif;rlrStxGuf vrf;c&D;wavsmufwGifrnfonfh
taESmift h ,Suu f rkd S rawG@&yg? rH&k mG òrd@o@kd ra&mufrD a&yd;k pm;&Gmod@k a&mufonft h cg 'dik ef mum;rsm;ESihf c&D;onf
wifum; ajrmufrsm;pGmudjk rifawG@&ygonf? um;wdik ;f wGif ,mOfxed ;f &JEiS hf &Jrsm;vdu k yf gvmygonf? a&yd;k pm;&Gmod@k
ta&mufwiG f vltiftm;(200)(300)cef@EiS hf um;u(13)pD;r#&o dS nfh vltyk }f uD;udak wG@&ygonf? xdak e&mwGif
qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;onft h rsK;d orD;rsm;u usrwd@k .,mOfrsm;tm; pwiftaESmift h ,Suf ay;=uygonf?
rk&H mG òrd@t0ifun kd ae(6)em&Dcef@wiG af &muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@wiG ;f &Sd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;kH od@k n (10)em&D
tcsed w f iG f a&muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@rjS ynforl sm;u vdu _ v f pJS mG jzifh wcJeufóudq=kd uygonf? tcsK@d tzGm;tk}d uD;
rsm;u “Akv d cf sKyforD;av; b,frmS vJ/ Akv d cf sKyforD;av; jyygO;D / um;&yfygO;D ” [kqu kd m yef;rsm;ay;I óudqkd
=uygonf? óudq=kd uonfo h rl sm;rSm rH&k mG òrd@EiS t hf eD;w0du k rf jS zpfjyD; eHeufuwnf;uapmifah e=uonf[o k &d ygonf?
rH&k mG òrd@wiG af ':atmifqef;pk=unfrS rH&k mG jynfov l x
l t k m;rde@f ceG ;f ajym=um;+yD;aemuf n(1)em&Dcef@wiG f trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&;udk pderf #m;pwd;k wGif jyKvkyyf gonf?
72
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
7? aemufrv S u kd v f m+yD; &duk o f nfo h rl sm;a&mufvmonft h csed w f iG f usrwd@k .um;ay:wGif use&f adS eolrsm;
tm;vk;H um;ay:wGiaf cgi;f csi;f qdik I f 0yfae&ygonf? tb OD;cspw f ifu rde;f r(3)OD;tay:wGif 0rf;vsm;xk;d arSmuf
ay;xm;ygonf? &du k Ef uS o f rl sm;u rde;f r(3)a,mufudk (4)cg&u dk v f sif tb OD;cspw f ifyJ (4)csucf &H ygonf? xd@k
a=umifh &du k Ef uS o f rl sm;u tb OD;cspw f ifukd um;ay:u qGx J w k v f udk yf gonf? OD;cspw f if.atmufwiG &f adS eaom
usrwd@k ud, k vf ;Hk ay:vmrS/ usrtusu ô kd qG+J zJvu dk +f yD; cg;udk tkwcf jJ zifh xkygonf? usrwd@k trsKd ;orD;rsm;taejzifh
yifet D us&ô ifz;kH wxnfuo kd m 0wfqifcyhJ gonf? tcsKd @ trsKd ;om;rsm;rSm yifew D u kd yf t Hk ustô c|wcf &H vsiv f nf;/
atmufwiG f &Syt f ust ô jzLuseaf eao;onf? wdu k yf tHk usô r0wfxm;olrsm;rSm ud, k w f ;Hk vk;H useo
f nftxd yifeD
tusrô sm;udk qkwjf zJjypfygonf? xdu k o hJ @kd &du
k Ef uS af epOf usrudk 0g;qpfjzif(h 2)csucf ef@&u dk yf gonf? xdo k @kd &du
k Ef uS +f yD;
onft h cg ‚if;wd@k u um;ay:od@k wufvm+y;D / c&D;aqmiftw d rf sm;udq k , JG /l trsK;d orD;tcsK@d .qGóJ u;d rsm;udk jzwf,=l u
ygonf?
8? usrwd@k tm; um;ay:rSqcJG s+yD; atmufa&mufonft h csed w f iG f tusu ô q dk cJG |wcf &H jcif;jzpfygonf? trsKd ;
orD;rsm;tm;vH;k . yifet D uFsrD sm; ausmzufrpS w k +f yJuek o f jzifh usrwk@d trsKd ;orD;rsm;tm;vH;k xrD&ifvsm;rsm;jzifh
ae&ygonf? usr.tusrô mS aemufzufwiG pf w k +f yJjcif;jzpf+yD; tus. ô a&S@zufjcrf;rSm ru|waf o;yg? usrud&k u dk f
onfo h rl sm;wGif bke;f }uD;ESpyf g; yg0ifygonf? vli,fyed yf ed af umifav;wOD;u &Syt f uôstjzL0wfqifxm;+yD; OD;xkyf
udk aemufjyefaqmif;xm;jyD; ykq;kd udk pvG,o f ikd ;f xm;ygonf? usrwd@k .um;ay:rS vltm;vH;k udk um;atmufo@kd
qGcJ sygonf? ajcaxmufrS qGcJ sjcif;cH&onfo h rl sm;onf um;vrf;ray:od@k rsuEf mS jzif@ðywfusonft h cg atmufrS
73
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
toifah pmifah eolrsm;u udik af qmifxm;onfh 0g;&if;wkwrf sm;jzifh wqufwnf;0dik ;f &ku d =f uygonf? usrudk um;
ay:rS qGcJ sonft h cgwiG f OD;acgi;f uduk ikd q
f +JG yD; um;atmufo@kd csjcif;jzpfonft h wGuf um;ay:rS ab;wdu k t f ae
txm;jzifh usr ðywfusvmygonf?usr. b,fzufausmwjcrf;vk;H uwW&mvrf;ESiyhf w G w
f u kd rf o d jzifh yGe;f yJh
pkwjf ywfuek yf gonf? um;atmufo@kd usonfah e&mrS usr.qHyifuq kd I JG '&Gww f u kd qf aJG c:oGm;+y;D usr.acgi;f udk
vrf;rESihf qGu J ikd I
f aqmifyh gonf? xdo k @kd qaJG qmifah epOf &du k Ef uS af eolrsm;xJrS wOD;u usrudk ‘ukvm;r,m;
jzpfcsiwf mvm;/ ukvm;r,m;udk tm;ud;k wmvm;/ igw@kd u wHwm;awGaqmuf/ vrf;awGazmufaewmud/k
eifw@kd eif;vmwmr[kwv f m;/ igw@kd azmufxm;wJv h rf;rSm eifw@kd p;D vmwm/ armif;vmwm r[kwv f m;/ 'gawG
rodb;l vm;’ [kajymqd+k yD; usrudk 0g;c|ejf zifx h ;dk ygonf? rsuEf mS ESirhf suv f ;kH udak wmh rxdyg? xd@k aemuf 'Daumifr
'D yifet D usyô rJ ufaew,f [kqu kd m usr.tuôsuq kd cJG |wo f jzifh usru vHck snu f kd uAsmuoD qGw J ifvu kd &f
ygonf? wqufwnf;rSmyif usr0wfqifxm;onfx h rDuv kd nf; atmufrq S cJG |wyf gonf? xrDrmS aoG;rsm;ay
ae+yD; aoG;pD;rsm;jzifh pD;uyfaeonft h wGuf xrDurkd l c|wI f r&yg/ usrvnf; xrDudk csKd if;ESpzf ufjzifh n‡y+f yD;
xrD&ifvsm;xm;&ygonf? xd@k aemuf usrtm; 0g;&if;wkwjf zif&h u dk yf gonf? usr owdrar@ciftcsed w f iG f vlao
aeonfu h m;udk vSr;f jrif&ygonf? usrESihf um;wpD;wnf;twlvu kd yf gvmonfh roE mW pd;k ufkd ‘'gred ;f rvm;/
a,musmf ;vm;’[kajymqdu k m tuscô |waf e/ ¶du k af eonft h oHrsm;udk =um;&ygonf? olrtm; ¶du k af eonfukd
usr odaeygonf? um;ay:wGif ygvm olrsm;xHrS qGóJ ud;ðzwf,jl cif;/ ydu k q f rH sm;udv k , k jl cif;rsm;udk &du k Ef u S of rl sm;
u ðyvkyaf eonfukd usr jrifawG@ae&ygonf? xdo k @kd &u kd Ef u
S af epOf vlwOD;a&mufvmjyD; awmf=uawmh[k ajym
qduk m a&rD;/ a&rD;qdo k nfh oauFwrsm;udak jym+yD; olw@kd p;D vmonfu h m;rsm;jzifh jyefvnfxu G o f mG ;=uonf
udk awG@&ygonf? ‚if;wf@kd xu G o
f mG ;+yD;aemuf em&D0ufcef@xd tarSmifxJ wGijf idraf e&ygonf? xdt k csed w f iG f &GmxJrS
bke;f }uD;wyg;ESihf vl(5)OD;cef@ a&mufvmygonf? usrudk ac:yg[ak jymaomfvnf; usrudak yG@,v l u kd o f nft h csed f
wGif arhajrmoGm;onft h wGuf usrudk jyefcsxm;cJyh gonf// ac:roGm;yg?
9// udrk if;ode;f ESiahf ':=unf=unfjrifw h @kd .toHrsm;udk =um;&ojzifh usrvnf;owdjyef&vmygonf? rdrd
pD;vmonfhum;ay:rS awG@onfhtuôswxnfudkaumuf0wf+yD; ‘usrvJ vdkufr,f’[k atmf[pfajymonfh
twGuf &Gmom;wOD;u usrudu k m;ay:uqD;ayG@+yD; um;atmufo@kd csay;ygonf?usrwd@k p;D vmonfu h m;. um;
acgi;f ay:wGif um;armif;ol ukvm;av;pef;jrifh rSm b,fzufrsuv f ;kH xGujf yD; aoaeonfujkd rifawG@&ygonf?
olu tiSm;um;armif;orm;omjzpf+yD; tzG@0J if r[kwyf g? usrwd@k . ab;ywf0ef;usiu f dk =unfo h nft h cg(25)ay/
ay(50)cef@ wGi&f adS om v,fuiG ;f rsm;xJwiG f vlrsm; =unfrh aumif;atmif wk;H vk;H yufvufvaJ ejyD; emusio f jzifh
nnf;nLaeolrsm;udk awG@&ygonf? usrESifhtwlxGufajy;vmonfh a':=unf=unfjrifhu “&dkufwJhvlawG
jyefvm&if xyf+yD;aoukev f rd rhf ,f vmjyefp@kd ” [kajymonft h wGuf usrwd@k &Gmbufux kd u
G of mG ;=uygonf?
usrvnf; owdr&wcsu&f wcsuEf iS hf bke;f }uD;ausmif;ay:udk rnfo@kd a&mufvmonfukd rodawmhyg? ausmif;od@k
a&mufonft h cgwiG f ausmif;xdik b f ek ;f }uD;u ‘axmfvm*su D m; iSg;w,f/ AdaE<mq&mvnf; &Smcdik ;f w,f/b,forl S
rvdu k &f =J ubl;/ bmvky&f rSe;f rodv@kd xdik af ewm’ [kajymygonf? usr/ a':=unf=unfjrif/h armifrif;ode;f (3)OD;ESihf
rH&k mG rS ausmif;om;av;wOD; aygi;f (4)OD;udk bke;f }uD;ausmif;wGiaf umif;rGepf mG xm;ygonf? bke;f }uD;ausmif;u
tcsi;f jzpfymG ;onfah e&mESihf (1)rdik cf ef@a0;ygonf? (3)em&DccJG ef@wiG f bke;f +uD;a&mufvmjyD;‘'umr}uD; cifAsm;wk@d ukd
'DrmS rxm;&Jawmhb;l / ajy;awmh’[kq+dk yD; vrf;p&dwaf iG (1700)vmay;ygonf? usrwk@d ygvmonfah iGrsm;rSm
usrwd@k &du k Ef u
S cf &H onfth csed w f iG f ygvmonfah iGrsm;ud&k u kd Ef uS o
f rl sm;u vk,o l mG ;ojzifh usrwd@k wiG f aiGr&Sd
awmhyg?
&Ho k @kd a&muf&ydS gonf? blwmESihf bke;f }uD;ausmif;rSm (3)rdik cf cGJ ef@a0;a=umif;udk vdu k yf @dk onfh OD;Zif;u ajymjyI
od&ygonf// (8)em&Dxu G o
f nf&h xm;jzifh tifet f ,fv'f rD S (3)OD;ESihf rk&H mG jrKd @rS vli,fwOD; twlr&kH mG jrKd @o@kd jyefvu kd cf Jh
ygonf? &xm;u(12)em&Dcw JG iG f rk&H mG od@k a&mufygonf? usr. 'l;ESiahf ygiw f @kd tm; &kud x f m;onf'h %f&mrsm; a=umifh
rH&k mG òrd@o@kd a&mufonft
h cg rv_yEf idk af wmhyg? xd@k a=umifh qku d u
f m;pD;+yD; bke;f }uD;ausmif;udo k mG ;&ygonf? vli,f
av;wOD;rSm rk&H mG a&mufuwnf;u ‚if;aexdik o f nf&h mG od@k jyefajy;ygonf? usrESit hf wl armifrif;ode;f / r=unfjrifh
(3)OD;om bke;f }uD;ausmif;wGiu f se&f pfcyhJ gonf? bke;f }uD;ausmif;wGiaf exdik af epOfumvrsm;twGi;f t0wftpm;
rsm;vJvS,f&ef ryg&SdonfhtwGuf wynfhawmfwkd@udk t0wftpm;tvSLcHay;yg&ef bkef;}uD;udk awmif;yef
avsmufxm;&ygonf? xdak usmif;wGif (2)&ufcef@ae+yD;onfah emuf udv k oS ef;ESihf rcifat;jrifw h @kd (2)OD;vnf;
xdk bke;f }uD;ausmif;udk xyfraH &mufvmygonf? usrudk q&m0efwOD;uvmI aq;0g;ukoay;ojzifh oufom
vm+yD; xdik ;f jrefrm e,fpyfwae&mudk =o*kwv f ( 19 )&ufae@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf?
txufyg trSwpf Of (1)rS (10) txd yg&o dS nft h a=umif;t&mrsm;onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+yD;/ ,ckuo hJ @kd xkwaf zmfajym=um;&ef rnforl # rw&m;=oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrv f nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?
a':nGef@nGef@
2003 ckESpf/ =o*kwfv (20)&uf/
75
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trnf udkrif;odef;
tztrnf OD;wifatmif
trdtrnf a':trm=unf
tvkyftudkif yef;ykESifh ausmufvkyfief;
arG;ouU&mZf 1970ckEpS /f {+yDv/ 2 &uf
trsdK;om;rSwfyHkwiftrSwf 9§ rew (Edkif) 018041
0ef;usicf ef@wiG f a&muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf &H;k od@k n (9)em&Dausmw f iG f a&muf&ydS g
onf? rH&k mG òr@d rmS rD; jzwfxm;jcif;cH&onft h wGuf za,mif;wdik rf sm;udik af qmifI apmifóh uad e=uonfh jynfov l x l k
u“a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf use;f rmygap”qdo k nf/h aºuG;a=umforH sm;
jzif@ rdrw
d @kd tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu
k yf gvmonf, h mOfrsm;udk v_u d v
f pJS mG óudq=kd uygonf? ode;f cso D nfh jynfov l x
l u k
wvrf;vH;k jynfóh udq=kd uonfukd jrifawG@&ygonf? qdik u f ,frsm;udk rsupf w d qH;k jrifawG@ae&ygonf? rH&k mG òrd@wiG f
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf qdik ;f bkww
f ifyv
JG yk +f yD; tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udv k nf; rH&k mG òrd@&dS pderf #m;pwd;k wGif
nwGi;f csi;f ðyvkycf yhJ gonf?
5? usn&f mG udk n(8)em&Dcef@wiG af &muf&ydS gonf? usn&f mG rSvx l u k xGu+f yD; usaemfw@kd um;wef;udk óud
qd=k uygonf// usn&f mG rS udu k (f 300)cef@xu G vf monft h csed f usaemfw@kd um;.aemufwiG f a':atmifqef;pk=unf
wd@k pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m; jzpfygonf?usaemfw@kd .um;rSm vHjk cKH a&;um;taejzifh c&D;pOfwavsmuf t+rw J rf;
vdu k yf gc&hJ +yD; a':atmifqef;pk=unfw@kd um;. a&S@ (4)pD;ajrmufjzpfygonf? vlrsm; &kw&f w k o
f oJ jJ zpfaeonfh
tcsed w f iG f usaemfw@kd p;D eif;vmonfu h m;a&S@o@kd a':atmifqef;pk=unf.um;u ausmw f ufvmygonf? usaemfw@kd
um;.a&S@wiG f tr&yl&OD;vSjrif. h um; jzpfygonf? xdt k csed wf iG b
f ek ;f }uD;(2)yg;ESihf vl(2)a,muf(3)a,mufu
a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k yf gvmaomum;udw k m;ojzifh &yfvu kd of nfujkd rifawG@&ygonf? xdt k csed wf iG f
vHjk cHKa&;,lrnfv h il ,frsm; a':atmifqef;pk=unfum;teD;od@k omG ;&ef um;ay:wGiv f ukd yf gvmonfh vl}uD;rsm;
u ajymygonf? usaemfw@kd um;teD;od@k a&mufonft h cg bke;f }uD;u ‘w&m;a[may;yg/ w&m;a[m+yD;rS 'Du
oGm;&r,f’[k ajymaeonfu=kd um;&ygonf? xdt k cg a':pkum;ay:wGiyf gonfh vli,fwm0efcH udx k eG ;f aZmfaZmfu
qif;+yD; “t&Sib f &k m;/wynfah wmfw@kd tcsed rf &onft h wGuf oGm;cGiðhf yyg/ a&S@rmS vnf; c&D;qufp&mawG &Syd gao;
77
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
w,f”[kavsmufxm;ygonf? ‘rif;wd@k omG ;vd@k r&bl;/ oGm;cGihf ray;Edik b f ;l / w&m;a[m+yD;rS oGm;&r,f’[k ajymyg
onf? vl(2)a,mufuvnf;/ ‘a[haumif/rif;wd@k ajym+yD;rS oGm;&r,f’[k &efvo kd nfyh pkH jH zif0h ifI ajymqdyk gonf?
bke;f }u;D u ‘a[haumifawG/ rif;wd@k tomae/ igb h mom igajymr,f’[kqu kd m ol@vrl sm;udo k x l ed ;f +y;D ‘igw@kd val wG
aemufrmS vmae+yD? apmif+h yD; w&m;a[may;yg/ a[m+yD;rSyJ oGm;&r,f? 'DrmS yJ w&m;a[may;yg’ [k xyfrH
ajymqdyk gonf// a':atmifqef;pk=unf.um;udk wm;vdu k of nft
h wGu/f um;ay:rS tzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;ESihf
usaemfw@kd rE aW v;rS vHjk cHKa&; wm0ef ,lxm;onfh vli,frsm;tm;vH;k a':atmifqef;pk=unf. um;teD;od@k
a&muf&v dS mygonf? xd@k a=umifh bke;f }uD;uajymqdo k nhpf um;rsm;udk =um;ae&jcif;jzpfygonf? wqufwnf;wGif
tzG@J csKyfum;rsm;ay:rS vlrsm;uvnf; ud, k u
hf m;ay: ud, k wf uf um;xGurf nf[ak jymonft h wGuf rdrw d @kd p;D vm
onfu h m;rsm;ay:udk jyefIwufygonf? usaemfw@kd um;ay:udak &mufonfEiS w hf òydief uf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;.
,mOfwef;aemufrS vdu k v f monfh um;wef;onf um;a&S@r;D rsm;udx k ;kd I òydiwf q l ukd &f mufvmygonf?
6// wqufwnf;rSmyif xdu k m;rsm;ay:rSvrl sm;qif;vm+y;D awG@or#vt l m;vH;k udk wef;pD+y;D pwif¶u kd yf gonf?
usn&f mG rS vma&muf=uKd q=kd uonf&h mG vlxu k vnf; xdt k csed w
f iG f rjyefao;yg? armfawmfum;rsm;. a&S@r;D xd;k xm;
onft h wGuf ¶duk Ef u
S af eonfujkd rifawG@ae&ygonf? &Gmvlxu k emusiI f atmf[pfaeonft h oHrsm;udv k nf;
usaemfw@kd =um;ae&ygonf? awG@or#vt l m;vk;H udk odr;f usKH ;I¶du
k Ef u
S jf cif;jzpfygonf? t&du k cf &H onfo h rl sm;
xJwiG f vl}uD;/ vli,frsm;/ tbd;k }uD;/ tbGm;}uD;rsm;ESihf uav;rsm;utp &du k Ef u
S jf cif;udck &H ygonf? xdo k @kd &u
kd f
ESucf &H onfth wGuf &Gmom;rsm;rSmusn&f mG xJo@kd xGuaf jy;oGm;=uonfuv kd nf; jrifawG@&ygonf?
11? ‚if;wd@k u um;wef;wav#muf rnfoal wGvy_ af eao;onf/ rnfoal wG toHxu G af eao;onfw@kd ukd
vSnv hf nf=unf&h +_ yD; tm;vH;k rv_yaf wmhb;l [k ‚if;wd@k pdwcf s&+yDxifonft h csed w
f iG f acgi;f aqmif[k ,lq&onfh
vlwa,mufu “a&rD;tzG@J jyefr,f/ a&rD;tzG@J jyefr,f” [k tm;vH;k udk trde@f ay;I jyefvn S ohf mG ;=uygonf?
xdkodk@xGufcGmoGm;onhftcsdefwGif avmfpyDum(2)ckwyfqifxm;onfh 'dkifemum;wpD;tm; rD;¶d_@oGm;ygonf?
tqdyk gum;rSm c&D;pOfwav#mufv;kH usaemfw@kd aemufrv S u
kd I
f apmif=h unf&h ef }uHzh @HG tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu k yf g
vmonfh 'dik ef mum;jzpfygonf? rdrw d @kd tzG@J csKyfrv
S rl sm;u rnfo@kd r# vufw@Hk jyefEikd jf cif; r&Syd g? xd@k a=umifh ‚if;wd@k
um;udk ‚if;wd@k u, kd w
f ikd f rD;¶d@_ onf[k ajym&jcif;jzpfygonf? &Gmol &Gmom;rsm;rSmvnf; 'a&maomyg;ESihf ud, k hf
toufu, kd v
f +k yD; xGuaf jy;&onft h wGuf ‚if;wd@k p;D vmonfu h m;udk ‚if;wd@k u,kd w f ikd f "gwq f aD vmif;+yD; rD;¶d@_
oGm;jcif; jzpfygonf?
79
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
12? xdo k @kd jzpf+yD;aemuf rdrpd ;D eif;vdu k yf gvmonfu h m;ay:wGif ygvmolrsm;teuf aoolEiS hf tjyif;txef
'%f&m&ol (10)OD;0ef;usicf ef@&ydS gonf// twdtusaoqH;k onf[o k &d olrsm;rSm udo k ed ;f wd;k at;ESihf udw
k ifarmifO;D
wd@k jzpfygonf? '%f&mtjyif;txef&olrsm; tenf;qH;k (5)OD; (6)OD;cef@&ydS gonf? tcsKd @aomolrsm;rSm rnfo@kd r#
ar;I r&onft h jyif/ v_y&f mS ;onfuv kd nf; rjrifawG@&yg? (10)em&Dcef@wiG f &du k Ef uS o f rl sm; jyefomG ;=uygonf?
rdrw d @kd vnf; '%f&m&ojzifn h nf;nLaeolrsm;tm; wwfEikd o f r#ðypkuok ay;=uygonf? od@k aomf rnfonfh aq;
0g;r# ygrvmonft h wGuf '%f&m&onfo h rl sm;udx k nfah y;&ef aq;r&Syd g? um;vrf;ab; aeomxdik o f m&So
d nfh
ae&m/ vrf;edrahf v#m&Sad omae&mrsm;wGif vJcS ikd ;f xm;&ygonf?
Oyrm æ udx k eG ;f 0if;qdv
k sif vufusKd ;oGm;onft h wGuf vufukd vH;k 0txdrcHEidk yf g? emusio f nfth wGuf
nnf;nLatmf[pfaeygonf? rdrw d @kd vnf; rdrw d @kd .tuôsEiS hf vufpnf;yHpk jH yKvkyaf y;+yD; tdycf ikd ;f xm;&ygonf?
vrf;eab;wGiv f nf; arSmifaeonft h wGuf toHrsm;ud=k um;ae&+yD; vlurkd l rjrif&yg? “u,fygO;D / u,fygO;D ”
pojzifh atmf[pf tultnDawmif;aeonft h oHrsm;udk usaemf=um;ae&ygonf?
13? &du k Ef u
S o
f rl sm;jyefomG ;+yD;aemuf &GmrS vlrsm;ESib
hf ek ;f }uD;(1)yg;u tcif;jzpfonfah e&mudk vm=unfyh g
onf? usaemfu '%f&mr&oljzpfonft h wGuf OD;aqmif+yD; “&Gmu tud}k uD;wd@k / usaemfw@kd val wGukd u,fyg/
aq;cef;yk@d ay;yg/ usaemfw@kd val wGukd uln=D uyg”[k ajymygonf? bke;f }uD;udjk rifonft h cgwiG f “t&Sib f &k m;
wynfah wmfw@kd ukd u,fyg/ wynfah wmfw@kd val wGukd aq;¶Hyk @kd ay;yg”[k ajymonft h cg “[ æ rif;wd@k val wGu
aoae+yD”[k bke;f }uD;uajymvsuf vuf!;kd xd;k jyonfah e&mudk rdr=d unfv h ukd of nft h cg taemufajrmufòrd@e,frS
um;udak rmif;onfh ud&k m*sL; (ac: )pef;jrifh rsuv f ;kH wzufxu G +f y;D ZufusKd ;yufvufvefusaeonfukd jrifawG@&yg
onf? rdrud “t&Sib f &k m; ajymwmrSeyf gw,f/ 'g aowJh vlyg/ raoao;wJo h l arhaewJv h al wG&ydS gw,f/ u,fEikd f
oavmuf u,fay;ygb&k m;” [k bke;f }uD;udak vsmufxm;ygonf?
14? &Gmom;rsm;vnf; rdrw d @kd teD;o@kd ruyf&/J ru,f&=J uyg// v,fuiG ;f xJrS '%f&m&olt l csKd @uvnf; “u,f
=u yg/ usaemf raoao;ygb;l / u,f=uyg” qd+k y;D atmf[pftultnDawmif;oHu=kd um;&onft h cg “tud}k u;D wd@k
[drk mS æ [drk mS oGm;+yD; vkyaf y;yg”[k rdru d ajym&m &Gmom;wa,mufEpS af ,mufu v,fuiG ;f xJrS um;vrf;ab;
o@kd o,f,v l may;ygonf? xdt k csed w f iG f &GmcHbek ;f }uD;u “uJæ 'gq&kd ifvnf; wum}uD;wd@k &mG rSm xa&mfvm*sD
awmh &Sw d ,f/ oGm;iSm;=unfrh ,f” qd+k yD; &Gmudjk yefomG ;ygonf? tcsKd @ &Gmom;rsm;uvnf; ru,f&b J ;l [kq+kd yD;
bke;f }uD;ESithf wl jyefvu kd of mG ;=uygonf? rdrw d @kd um;wef;wGiyf gorl sm;teuf toufraoolrsm;/ vrf;udk
yif óud;pm;av#mufae&olrsm;ESihf '%f&m&olwcsKd @ukd rdru d ‘'Dajrmif;av;udk ausm+f yD;awmh v,fuiG ;f xJ oGm;ae
=uyg’[k qd+k y;D v,fuiG ;f xJo@kd v$wv f ukd yf gonf? toufaoqk;H ol/owdarhaeolrsm;uvGI J tm;vH;k v,fuiG ;f
xJ a&mufomG ;=uygonf?
15? usaemf/ a':=unf=unfjrif/h a':!Ge@f !eG @f EiS hf rH&k mG òrd@cH aumifav;wa,muf/ usaemfw@kd (4)OD; vlemawG
udxk m;cJ+h yD; aq;ukay;rnfoh u
l &kd mS azG&ef &GmxJuo kd mG ;ygonf? ‘aq;ukay;r,fo h u
l vduk +f yD; aq;uk&rJ mS r[kwf
bl;’ [k vrf;rSmawG@&onf&h mG om;rsm;uajymygonf? xd@k a=umifrh rd w d @kd u bke;f }uD;ausmif;od@k y@kd ay;&ef ajymonfh
twGuf bke;f =uD;ausmif;o@kd vdu k yf @kd ay;rnf[k ajymqd+k yD; usaemfw@kd (4)OD; tm; bke;f }uD;ausmif;od@k ac:oGm;yg
onf? &Gmt0if bke;f }uD;ausmif;od@k a&mufonft h cg ‘t&Sib f &k m; wynfah wmfw@kd val wGukd aq;xnfah y;csiv f @kd
yg’[kavsmufxm;ygonf//bkef;}uD;rSm apmapmu xa&mfvm*sDiSm;&efajymoGm;onfhbkef;}uD; jzpfaeygonf?
‘at;æwum}uD;wd@k uu kd uHq;kd wm xa&mfvm*su D iSm;r&vd@k bek ;f }uD;vnf; bmrS rvkyw f wfyJ ud, k ahf usmif;
80
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
rSm ud,k jf yefae&w,f’[k bke;f }uD;uajymygonf? awm&aqmufwnfaom bke;f =uD;ausmif; jzpfonft h wGuf
ausmif;wGif rnfonfah q;0g;r# r&Syd g? rdru
d ‘wynfah wmfw@kd val wGukd oGm;u,fvu kd Of ;D r,fb&k m;’[k qdo
k nfh
tcg/‘[ rif; oGm;u,fraeeJ@/ rif;wa,mufwnf; rif;u,fv@kd tusKd ;xl;rSm r[kwb f ;l ’[kajymygonf? rdru d
vnf; ‘wynfah wmf vlawGtay: opPmrJo h vdjk zpfr,f’[kq+kd yD; ZGwo
f mG ;rnfvyk o
f nft h cg v,fuiG ;f xJrS jzwf
+yD;oGm;&ef ajymygonf?
16? t&du k cf &H onfah e&mudak &mufonft h cg um;wpD;u acsmufxu J ukd sae+y;D 'dik ef mum;wpD;vJ rD;avmif
aeygonf? qdik u f ,frsm;vnf; jyef@}uJae+yD; &du
k Ef uS cf &H onft
h wGuf rnfonfq h ikd u
f ,frS taumif; ruse&f pf
yg? rdrwd @dk tzG@J rvS rl sm;vnf; aoqk;H aeolrsm;ESio hf wdvpf+yD; '%f&mjzifvh aJ eolrsm;udak wG@&ygonf? rdrv d nf;
bke;f }uD;ausmif;od@k vSnhf jyefvmcJyh gonf?
18? arv(31)&ufae@ eHeuf (4)em&Dausm/f (5)em&Dcef@wiG f &GmrSvrl sm; tdy, f m rxrD usaemfw@kd xdb k ek ;f =u;D
ausmif;rS xGuv f mcJyh gonf? vrf;p&dwf (1700d)udk q&mawmf}u;D u ay;vdu k yf gonf? (8)em&D/ (5)rdepf &xm;jzifh
rH&k mG òrd@o@kd jyefvnfxu G cf mG cJyh gonf? rH&k mG òrd@wiG f ( 3-4)&ufaeygonf? (2)&ufajrmufonfah e@wiG f taemuf
ajrmufòrd@e,frS OD;vSoef;ESihf a':cifat;jrifw h @kd EpS af ,muf xyfrH a&muf&vdS mygonf?
udkrif;odef;
2003 ckESpf/ =o*kwfv (12)&uf/
81
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
=u ygonf? rH&k mG òrd@o@kd nae (6)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf? rH&k mG òrd@wiG f nbuf (10)em&DcJG (11) em&Dcef@wiG f
rH&k mG òrd@e,f trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf&;kH zGiv
hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkww
f ifyu
JG kd jyKvkycf yhJ gonf?
7? rH&k mG òrd@rt
S xGuw f iG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;. um;(12)
pD;cef@ &Syd gonf?rdrw d @dk .um;aemufwiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0if trsK;d orD;tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu
k yf g
onfu h m;jzpf+y;D xdu k m;.OD;cef;wGif a':0if;jrjrESihf aemufcef;wGif a,musmf ;/rde;f r(12)OD;cef@vu kd yf gvm=uygonf?
aemufq;kH um;wGif &[ef;oHCmawmfrsm;/ ud&k ifrsm; pD;eif;vdu k yf gvmygonf?
8? rH&k mG rSxu G v
f monft h cg xl;jcm;csurf sm; r&Sad o;yg? bkwvifòrd@o@kd a&mufonft h cgwiG f bkwvifòrd@
e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ qdik ;f bkww f ifyEJG iS vhf il ,fz@JG pnf;a&;udk usi;f ycJyh gonf? xdrk w S qifh nae (6)
em&Dcef@wiG f pdik jf yifo@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf? pdik jf yifwiG f a':atmifqef;pk=unf rdepf(30)cef@ rde@f ceG ;f ajymyg
onf? xd@k aemuf pdik jf yifrS 'Dy, J if;òr@d o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf// xdt k csed w
f iG f usaemfw@dk um;.a&S@wiG f um;(9)
pD; aemufwiG (f 2)pD;&Syd gonf? xd@k aemuf ysu H s&mG teD;od@k a&mufonft h cgwiG f vlta,muf(40)cef@ pDeif; vdu k yf gEikd f
onfh rSefvHkum; tpD;(20)cef@ usaemfwdk@um;wef;rsm;.aemuf rvSrf;rurf;rS vdkufygvmonfudk jrifawG@
&ygonf? xdo k @kd armif;ESivf mpOf usn&f mG teD;od@k ta&mufwiG f bke;f }uD;(2)yg;u a':atmifqef;pk=unf pD;eif;
vdu k yf gvmaomum;udk wm;I rde@f ceG ;f ajymay;&efawmif;qdyk gonf// xdt k cg A[dv k il ,fvjkH cHKa&;tzG@J wm0efcH
u tcsdefr&ojzifh rdef@cGef;rajymEdkifonfudkcGifhvGwfyg&efarwWm&yfcHav#mufxm;onfudkjrifawG@&ygonf//
xdak emufum;udk a&S@o@kd tenf;i,farmif;ESio f mG ;ygonf?xdt k csed w f iG f rdrwd @kd ,mOfrsm;.aemuf rvSr;f rurf;rS
vdu k yf gvmonfh qef@usiq f ENjyolrsm;u a'ocHvx l t k m; toif, h al qmifvmonfh 'kwrf sm;/ oHc|erf sm;/ oHww k f
rsm;/ 0g;&if;wkwrf sm;jzifh pwif&u kd Ef u S yf gonf//
9? a':atmifqef;pk=unfu trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf/ tzGJ@0ifrsm;pD;eif;vdkufygvmonfh um;rsm;
ud&k yfwef@xm;&ef ajym=um;ygonf? xdo k @kd &u
kd Ef u
S af eonft h csed w
f iG af 'ocH&mG om;rsm;xJrS (3)(4)OD;cef@ u‘a':pk
u,fygO;D æ usaemfw@kd &mG om;awG t&du k cf aH e&+yD’[k atmf[pftultnDawmif;um rdrw d @kd .um;rsm;&yfxm;
onfhae&modk@ a&muf&Sdvmygonf? xdktcsdefwGif a'gufwmvSpdk;nGef@u vma&mufóudqdkaeonfh bkef;}uD;
(2)yg;udt k ultnDawmif;&m bke;f =uD;rsm;u rjzpfEikd af =umif; jyefvnfajym=um; ygonf? tb,fa=umifq h akd omf
xdak e@ ae@vnfwiG f usn&f mG teD;&Sb d ek ;f =uD;ausmif;rsm;udk a'oqkid &f m tm%mydik t f zG@J tpnf;rsm;u a':atmif
qef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/tzG@J 0ifrsm; a&muf&v dS mygu oGm;a&mufóudqjkd cif; rjyK&/ tultnD
ray;&/ jy\em wpHw k &mjzpfyguvnf; xGurf vm&[k tcsKd @ bke;f }uD;ausmif;rsm;tm+cdr;f ajcmufI‚if;/ tcsKd @
bkef;}uD;ausmif;rsm;tm; v_zG,fypPnf;rsm; qufuyfrnf[kajymqdkI‚if;/ óudwifvma&mufwm;jrpfcJhonf//
xdo k @kd wm;jrpfxm;onft h wGuf tultnD r&Edik af =umif;/ qufo, G af &;vrf;rsm;udv k nf;ydwx f m;vdu k +f yD jzpf
a=umif; xdb k ek ;f }uD;u jyefvnf ajymjyygonf?
84
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
xdo
k @kd a'ocH&mG om;rsm;tm;&du k Ef u S af eonfukd AG'D ,
D jkd zifrh wS w
f rf;wif&ef rdrw d @kd EiS t
hf wlvu kd yf gvmonfh
qdik u
f ,frsm;u pDwef;IrD;rsm;xd;k ay;ygonf? xdq k ikd u
f ,fr;D rsm;.atmufwiG f 'kwrf sm;/0g;&if;wkwrf sm;/ oH'w k f
rsm;/oHc|erf sm;udu
k ikd af jr‡mufum atmf[pfaeonfv h rl sm;udrk ;D a&mifjzifjh rifawG@&ygonf? xdt k csed w f iG f c&mr_wf
tcsuaf y;oH=um;&+yD; xdo k rl sm; nmoHay;um vufywfteDywfxm;onfb h ek ;f }uD;rsm;uOD;aqmifI ajy;wuf
vmonfudk jrifawG@&ygonf? xdo k @kd ajy;wufvmonfukd &kww f &ufjrifawG@&I tHt hH m;oifah ecsed w f iG f rdrw
d @kd
,mOfwef;.aemufq;kH um;jzpfaom &[ef;oHCmrsm;ESihf ud&k ifrsm;pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;tm; yxrqH;k
pwifI t=urf;zuf &du k Ef u
S =f uygonf?
10? xd@k aemuf a':0if;jrjrwd@k p;D eif;vdu k yf gvmonfh trsKd ;orD;rsm;.um;udk qufwu kd q f o kd vdk 0ifa&muf
&du
k Ef u S =f uonfujkd rifawG@&ygonf? xdo k @kd jzpfaeonft h csed w
f iG f um;ay:wGiyf gvmolrsm;teuf tcsKd @u ,m
cif;xJo@kd ‚if; tcsKd @u um;vrf;ray:od@k wufI‚if; xGuaf jy;=uygonf? xdo k @kd vrl sm; OD;wnf&mrJh xGuaf jy;
onft h csed w f iG f rdrw d @kd .armfawmf,mOfwef;ESit hf wl a':atmifqef;pk=unfp;D eif;vdu k yf gvmaom um;rSmvnf;
xGuaf jy;=uonfv h t l yk rf sm;.aemufwiG f use&f pfcyhJ gonf?
wqufwnf;rSmyif a':atmifqef;pk=unf.um;udk &du k af e+yDjzpfa=umif; atmf[pfajymoHrsm;=um;&ojzifh
a&S@o@kd a&mufaeonfv h t l yk rf mS aemufzufo@kd wzefjyefIvSnv hf mygonf?a':atmifqef;pk=unf.um; teD;od@k
ta&mufwiG f um;rSm 0dik ;f &du k af eonfh vlrsm;=um;rS twif;armif;xGuv f monf udjk rifawG@&ygonf? um;ay:
wGif A[dv k il ,fvjkH cKH a&;tzG@J 0ifrsm; (*)OD; (9)OD;cef@u armfawmfum;.abmifrsm;ay:wGif rwfwyf&yfvsuf rsuEf mS
csi;f qdik f vufcsi;f qufI tumtuG,af y;vdu k yf gomG ;onfujkd rifawG@vu kd &f ygonf?a':atmifqef;pk=unf.
um;aemufrS rdrw d @kd tzG@J 0ifrsm;.um;rsm;uvnf; wqufwnf;vdu k yf garmif;ESiv f mojzifh xGuaf jy;=uonfh
olrsm;onf rD&mum;rsm;ay:od@k wufI pD;eif;vdu k yf gc=hJ uygonf? um;ay:wGif vlrsm;jynfah eojzifh rdrw d OD;wnf;
um;trd;k ay:od@k wufI pD;eif;cJyh gonf// um;armif;xGu+f yD; (10) rdepfcef@t=umwGif rdrw d @kd .armfawmfum;
toHrsm;a=umifh vrf;ab; 0J,m v,fuiG ;f rsm;xJ&dS pHepfwustoif&h yfwef@apmifq h ikd ;f aeonfu h m;rsm;rS um;a&S@
rD;rsm;udk òydiw f zl iG vhf u kd yf gonf? rdrrd mS um;acgirf ;kd ay:wGi&f adS eonft h wGuf v,fuiG ;f twGi;f toifah pmifq h ikd ;f
aeonfh vlO;D a& cef@reS ;f ajc (1000) eD;yg;cef@ukd um;rD;a&mifrsm;.a&S@wiG f 'kwrf sm;/ oH'w k rf sm;/ 0g;&if;wkwrf sm;/
oHc|erf sm;udik af qmif+yD; apmifah eonfujkd rifawG@&ygonf? xdak pmifq h ikd ;f aeonfo h rl sm;.=um;od@k a':atmifqef;
pk=unf.um; a&muf&o dS mG ;onft h csed wf iG f toifah pmifah eolrsm;u ‚if;wd@k uikd af qmifxm;onfh 'kwrf sm;/ tkwcf J
rsm;/ avmufav;cGrsm;/oH'w k rf sm;jzifh a':atmifqef;pk=unf.armfawmfum;udk ypfaygu=f uygonf? vufvrS ;f rD
onfo h rl sm;uvnf; um;udk 0dik ;f I&du k Ef uS =f uygonf?
13? rdrwd @kd p;D vmonfh a'guw f mvSp;kd nGe;f .um; 'Dy, J if;aq;&Ho
k @kd a&mufonft h cgwiG f udpk ;kd (vufarmif;/
'l;/ajcaxmuf)/ udjk rifOh ;D (acgi;f uG)J / rH&k mG rSausmif;om;wpfa,muf(trnfrod)acgi;f uG/J &efuif;bke}f uD;ausmif;rS
t&Siyf nm'Dyu(acgi;f ESiw hf aH wmifu)JG / rH&k mG jrdK@rv
S udk yf gvmonft h rnfrod/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if
(2)OD; (OD;acgi;f wGi'f %f&m&)/ tcsi;f jzpfae&mrSxu G af jy;vmonfh pdik jf yif&mG rSurkd if;atmifEiS hf rE aW v;taemuf
awmifrS (1)OD;wd@k jzpfygonf? rE aW v;taemufawmifòrd@e,fr(S 1)OD;rSm '%f&m rjyif;xefojzifh tjyifvel mtjzpf
ukoay;ygonf? useo f rl sm;tm;vH;k '%f&mjyif;xefojzift h wGi;f vlemtjzpf vufcu H ok ay;cJyh gonf? xdn k wGif
yif a'guw f mvSp;kd nGerf mS 'Dy, J if;aq;&Hrk S a&Smifwrd ;f oGm;cJyh gonf?
14? usaemfw@kd xdak q;&kw H iG f aq;ukor_c, H al epOf (2)&ufajrmufonhaf e@ arv (31)&ufae@ wGif ,mOf
xde;f &J(2)OD;a&muf&v dS m+yD; um;armif;ol OD;aomif;nGe@f tm;ac:aqmifomG ;ygonf?xd@k aemufpcef;r_K;ESihf &J(1)OD;
qdik u
f ,fjzifah &muf&v dS mygonf? xdo k @kd a&muf&vdS monft h csed w
f iG f òrd@e,faq;&Hk wm0efcq H &m0efxrH S twGi;f
vlemrsm;tjzpf vufcu H ok ay;olrsm;.trnfpm&if;udk vma&muf,o l mG ;ygonf? vlemrsm;udv k nf; trnf
pm&if;ESihf wdu k q
f ikd pf pfaq;+yD; vlemrsm;.ae&yfvyd pf mrsm;udk a&;rSwo f mG ;ygonf? udpk ;kd u vlempm&if;rsm;
aumuf,jl yD;onft h csed w f iG f usaemft h m; ‘rif;ygw,fqw kd mudk olw@kd rodb;l / 'd@k (8)a,mufuakd wmh pm&if;,l
oGm;+yD’ rif;ajy;+yD; wm0ef&o dS rl sm;udo k wif;ay;yd@k &ef ajymygonf? xdak e@nae (5)em&DccJG ef@wiG f pcef;r_;(1)OD;ESihf
&Jwyfom; (5)OD; um;jzifah q;&Ho k @kd jyefvnfa&muf&v dS mygonf? vlempm&if;wGiyf g&o dS nfoh t l m;vH;k udk zrf;qD;
ac:aqmifoGm;ygonf?
15? aq;&Hw k iG (f 2 )ntdy/f 2 &ufaecJ+h yD;/ 'Dy, J if;blwmod@k ZGev f (1)&ufae@ eHeuf (3)em&DwiG f aq;&Hrk S
rdwaf qGwOD;ESihf xGucf mG vmygonf? 'Dy, J if;blwmod@k ta&mufwiG f rdrEd iS hf tazmfvu kd yf gow
l @kd onf &xm;
vufrw S 0f ,f+yD; rH&k mG òrd@o@kd xGucf mG cJyh gonf? eHeuf(10)em&DwiG f rH&k mG udak &muf&&dS m rE aW v;ok@d qufomG ;&ef
vdik ;f um; vduk pf pkH rf;ygonf? um;vdik ;f rsm;udak rv (30)&ufae@rpS I (10)&uf=umcef@yw d x f m;+yD; rH&k mG òrd@wiG f
vnf; n rxGu&f trde@f xw k jf yefxm;ygonf? ZGev f (2)&ufae@ nae(6)em&DwiG f rE aW v;od@k jyefvnfa&muf&cdS hJ
ygonf?
txufwiG af zmfjyyg&adS om trSwpf Of(1)rS (15) ygtcsut f vufrsm;/ ta=umif;t&mrsm;onf ud, k wf ikd o
f /d
ud,
k w
f ikd jf rif/ ud,
k w
f ikd =f uHKawG@c&hJ aomtjzpftysurf sm;jzpfa=umif;ESihf xdo
k @kd xw
k af z:mfajym=um;&ef rdr.
d vGwf
vyfonfo h abmqENt& ajym=um;jcif;jzpfa=umif;udk 0efcu H wdjyKygonf?
armifzdk;aZmf
2003 ckESpf/ Zlvkdif (3)&ufaeŒ
86
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
vlŒabmifopf'Drdku&ufwpfygwD0if
udkatmifatmif(c) atmifqef;0if;. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf
udk ydwxf m;onfyh pkH rH sKd ;jzpfaeonf? xdak e&mudak usmjf zwf+y;D rvSr;f rurf;wGif usaemfw@kd .um;ud&k yfvu
kd yf gonf?
xd@k aemuf usaemfw@kd o;kH OD; wdik yf if=uonf? usaemfw@kd u “ 'Dae&mrSmt=urf;zufra_ wG jzpfEikd w f ,f// ae&mu
wqpfcsKd ;auG@jzpfaewmrd@k owfuiG ;f vdjk zpfaew,f? 'Dvjkd rifawG@&wJt h ajctaeudk tzG@J csKyfum;awG a&mufrvm
cif b,fvt kd a=umif;rvJ ”pojzihw f ikd yf if pOf;pm;=uygonf?
7? xdak e&mwGif oHq;l óud;wef; (9)ck csxm;onf? wwef;vsif (3)ckEe_ ;f jzihf (3)wef; csxm;+yD; vrf;ukyd w d q f @kd
xm;onf? xdo k @kd ydwq f @kd xm;ojzihf um;udk t&Sed af v#mv h ukd &f onf? xkt d cg oHq;l óud;wef;rsm;.aemufwiG f
wkw/f 'dik ;f rsm;udik af qmifxm;aom &Jwyfz@GJ 0iftiftm;(30)cef@ukd awG@&onf? tust ô jzL0wfxm;onfh vl
wa,muf a&mufvm+yD; “b,fomG ;rvd@k v”J [kar;ygonf? usaemfw@kd uvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS t fh wl
vmjcif;jzpfa=umif; &Si;f jyonf? xdt k cg ‚if;u ppfabmif;bDEiS fh pGyu f s,t f us0ô wfxm;aom touf (50)cef@
t&G,&f o dS w
l OD;xH oGm;I “ Adv k rf ;ª / 'g a':atmifqef;pk=unfe@J ygvmwJu h m;” [k owif;yd@k ygonf? xdo k u l
“at; txJxnfhvdkuf” [k jyefajymygonf? xkd Akdvfrª;qkdolrSm tenf;i,f0òzd;+yD;/ pGyfus,ftusô0wfqif
xm;ojzihf &mxl;trSwt f om;ESiw hf q H yd u f kd rjrifawG@&yg?
usaemfw@kd . nmzufab;wGif yvyfpwpfcrkH sm;ay:wGif xdik af eonfh oHCmawmfrsm;udk vSr;f jrif&onf?
Adv
k rf ;ª [k tac:cH&olu oHCmawmfrsm;xHomG ;I “a':atmifqef;pk=unfw@kd um;vm&if vrf;zGiahf y;rSm ygb&k m;/
tck 'DrmS apmifah ewJv h pl uk rauseyfa=umif; atmf=urSmyg” [kqo dk nf? usaemfw@kd urkd l wkwu f idk af qmifxm;
aom &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u 0if;xJo@dk 0if&ef ckid ;f ygonf? um;armif;ol udEk ikd Ef ikd u f um;acgi;f udk 0if;jyifbufo@dk
acgi;f wnfvu kd &f m ‚if;wd@k u ¶du k Ef u S rf nf[ h efjyifygonf// um;udk aemufqw k If taqmufO;D &So d nf0h if;xJo@kd
um;udk armif;0ifvu kd yf gonf? um;&yfonfEiS hf wkwu f ikd af qmifxm;onfh &Jwyfz@GJ 0ifrsm;ajy;vm+yD; um;ud0k ikd ;f
vduk o f jzihf usaemfw@kd vnf; um;atmufo@dk qif;&ef r0h&H aJ wmhyg? xd@k aemuf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u qif;&ef trde@f ay;
onht f cgrS um;ay:rSqif;vdu k o f nf// cE<muk, d w f iG f &SmazG&ef vufudk tay:ok@d ajr‡mufcikd ;f ygonf? xk@d aemuf
usaemfw@kd .a&S@wiG f um;ud&k mS azG+yD; 0if;taemufzufwiG &f adS om taqmuftOD;teD;ok@d ac:aqmifomG ;onf?
taqmufOD;teD;wGif c&D;oGm;trsdK;orD;tcsdK@xdkifaeonf? xdktaqmufOD;a&S@jrufcif;jyifwGif ykcHk;wGif
=u,fEpS yf iG whf yfxm;aom &Jt&m&dw S OD;udk jrifawG@&onf? ‚if;onf 'Dy, J if; &Jpcefr;ª [k aemufyidk ;f wGif jyefvnf
od&onf? usaemfw@kd . ae&yfvyd pf mrsm;udk,+l yD; pD;vmonfu h m;eHygwu f vkd nf; rSwo f m;xm;ygonf// xk@d aemuf
taqmuftOD;twGi;f &Sd tcef;xJo@kd xnfv h ukd &f m tcef;xJwiG f 'Dy, J if;òrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,jf zpfol
OD;bdak rmif/ uomòrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,f OD;jrif=u h nf/ tif;awmfòrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,f OD;apm
vdi_ f pojzihf (6)OD;(7)OD;cef@uadk wG@&onf? tm;vH;k ukd vufxyd cf wfxm;onf? usaemfw@kd tm;csKyfaESmifxm;
onfh tcef;ab;wGif t&yfom;c&D;onfrsm;udk csKyfaESmifxm;onf[k od&&dS onf/
8? c%t=umwGif 0if;xJo@dk qdik u f ,farmif;0ifvmaom udak usmaf tmiftm;awG@&onf? udak usmaf tmif
tm; csucf si;f óud;jzifch snyf gonf? wqufwnf;wGiyf if usaemfw@kd tm;vnf; wG+J yD;csnyf gonf? udak usmaf tmif
a&mufvmrS ,cifu zrf;xm;olrsm;ESihf pwif pum;ajymjzpfygonf// arSmif&yD sK;d pwGif usaemfw@kd ukd tcef;av;
twGi;f rSxw
k I f 'dik ef mum;ay:od@k ajymif;+yD;wifygonf// (7) em&D0ef;usicf ef@jzpfonf? usaemfw@kd tm; wifaqmif
xm;onhf 'dik ef mum;ab;wGif &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u ae&m,lapmifq h idk ;f aeygonf?
89
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
11? a':atmifqef;pk=unfp;D vmonfu h m;u a&S@q;kH rS t&Sed jf yif;jyif;jzihf armif;vmonfukd jrifawG@ &onf?
usaemfw@kd EiS hf rsuEf mS csi;f qdik wf iG &f adS eonfh 0ifayguv f rf;ray:rS oHq;l óud;tqD;twm;rsm;udk wdu k cf u
kd rf o
d nhf
toHrsm;udv k nf; wqufwnf; =um;&ygonf? xdt k csed w
f iG f aoewfoH (10)csucf ef@ =um;&ygonf?
xduk o hJ @kd jzpfaecsed w
f iG f OD;bdak rmifEiS &hf if;ES;D onfh 'Dy,J if;òr@d e,f &Jpcef;rª; OD;pde0f if;qdo
k l usaemfw@kd um;teD;ok@d
90
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
a&mufvm+yD; “uJ OD;bdak rmif/ cifAsm;jrifwhJ =um;wJt h wdik ;f yJaemf/ cifAsm;wd@k trsm;}uD; uHaumif;ygw,f/ uHoD
ygw,f” [k ajymygonf? wqufwnf;rSmyif usaemfw@kd um;.teD;Y pum;ajympufEiS hf qufo, G af jymqko
d H
rsm;udv
k nf; =um;&ygonf? “a'0wifvS &xm;+yD? a'0pH&mS ; vGwo f mG ;w,f” xkt d oHrsm;ukd ¶kww f &uf em;
rvnfyg? “a'0wifvq S w kd m OD;wifO;D udak jymwm/ OD;wifO;D udk zrf;xm;w,f? a'0pH&mS ;qdw k m a':atmifqef;
pk=unfuakd jymwm a':atmifqef;pk=unf vGwo f mG ;+yD” [k udEk ikd Ef ikd u
f aemufyikd ;f wGif &Si;f jyonf?
13? rd;k vif;umeD;cef@wiG f usaemfw@kd um;ay:rS '%f&m&xm;olrsm;udk aq;¶Hyk @kd rnfqu kd m usaemfw@dk .ab;
wGi&f aSd omum;ay:o@kd ajymif;a&$@vu dk of nf? xku d m;onf eHeufvif;tm;}uD;tcsed cf ef@wiG f usn&f mG teD;&Sd qnf
ajrmif;0if;twGi;f rS xGuo f mG ;onf?
usaemfw@kd ukd wifaqmifxm;onfu h m;onf eHeuf(6) em&Dcef@wiG f qnfajrmif;0if;xJrS xGuv f mygonf?
um;ay:wGif OD;Zif; OD;aZmwdu/ OD;apmvdi_ /f OD;bdak rmif/ udak usmaf tmif/ OD;jrif=h unf/ aZmfxeG ;f / aZmfjrif/h udEk ikd Ef ikd /f
rsKd ;rif;/ usaemf/ udpk ed v
f i_d /f oef;xGe;f OD;/ rH&k mG atmif&iS .
f orD;jzpfot l jyif wd;k wd;k 0if; qdo
k nfh rH&k mG òrd@rS trsKd ;orD;
wOD;ESihf oufxeG ;f OD;qdak om ausmif;om;av;wd@k vu kd yf gvmygonf? emrnftm;vk;H udk rrSwrf ad wmhyg// usaemfw@kd
tm;wifaqmifvmonhu f m; 0if;aygut f xGuYf vltjynfh wifaqmifxm;onfh 'dik ef mum;rsm; tpD;(50)cef@udk
awG@&ygonf? udak usmaf tmifu vSr;f =unfo h nft
h cg xdu k m;ay:rSvw l OD; u “rif;wd@k 'Davmuf vufoaH jymif
wm rrSwaf o;bl;vm;/ bm=unfw h mvJu/G aooGm;csiv f @kd vm;”[k vSr;f ajymoHu=kd um;&ygonf? tvkyu f pd rP sm;
+yD;qk;H I jyef&efjyifqifaeonfyh pkH u H kd jrifawG@&ygonf?
14? usaemfw@kd ukd a&OD;rSjzwfI a&$bakd xmifo@kd yd@k vukd yf gonf? a&$badk xmifukd usaemfw@kd tapmqH;k a&muf
&Sjd cif;jzpfonf? usaemfw@kd um;wGif trsKd ;orD;(2)OD; ygvmonf? rk&H mG atmif&iS . f orD;ESihf wd;k wd;k 0if; wd@k jzpfygonf?
a&$bakd xmifA;l 0wGif tjcm;um;ay:rS +zdK;jrjrpd;k ESihf trnfrodtrsKd ;orD;wOD;udk usaemfawG@&ygonf? zrf;qD;
xde;f odr;f cH&olrsm;wGif rH&k mG òrd@rS ydrk sm;ygonf? um;ay:rS ygvmoltukev f ;kH ukd a&$bakd xmif atmufxyfrS tcef;
xJwiG f xm;vdu k o
f nf? omref tcsKyfom;rsm;udk wcef;vsi(f 70)/(80)cef@px D m;onf[k ajymygonf? ae@vnf
ydik ;f wGif usaemfw@kd tm;vH;k tay:xyfo@kd ajymif;&onf? tay:xyfwiG v f nf; tjcm; tusO;f om;rsm;ESihf a&mxm;
ygonf? ZGev f (1)&ufae@ ae@vnfyikd ;f wGif nDnaD tmif tygt0if tjcm;vli,frsm;udk awG@&jyD; udw k ifxÉG Of ;D udrk l
rawG@&ao;yg?
tuGv J u kd jf zpfaeonf? erc aq;wyfq, G rf S a&muf&v Sd mjcif;jzpfonf? yxrwGif ‚if;wd@k u erc aq;±krH S v$waf y;
vdu
k +f y[D k xifae=uonf? aq;¶krH S um;ay:od@k ajymif;a&$@wifonft h csed w
f iG f omreft&yfom;rsm;omyg&Sdonf?
aq;¶kt H jyifbufo@kd a&mufonft h csed w f iG f t&yfom;rsm;u um;ay:rSqif;+yD;aemuf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;wufvm+yD;
usaemfw@kd &adS eonfah &$bakd xmifo@dk yd@k vu kd jf cif;jzpfa=umif; jyefajymjyonf?
17? ZGevf (1)&ufae@wiG f wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;u usaemfw@dk tm; ppfa=uma&; pwifjyKvkyo f nf?
wm0ef,pl pfaq;olrmS Adv k }f uD;vif;aZmfujH zpf+yD; usaemfw@kd . ud, k af &;&mZ0ifEiS hf ,ck ta&;tcif;wGif yg0if
ywfoufonft h csurf sm;udk ar;ygonf? ZGev f (8)&ufae@ aemufyikd ;f usaemfw@kd tm; jyefvnfvw $ af y;cge;D ok;H /
av;/ ig;&uf tvdw k iG f &efuek rf v
S w$ o
f nf[q k +kd yD; vlwOD;a&mufvmonf? ppfaxmufvrS ;f a&;[k rajymyg?
“cifAsm;wd@k ta,muf(50)vGwaf jrmufa&;twGuf vm+yD;vkyaf y;&wm” [k ‚if;u qko d nf? xdo k ul usnf
&GmteD;wGif jzpfysucf o
hJ nft h a=umif;t&mrsm;udk b,fo@l urkd # rajym&ef/ rdom;pk0ifrsm;ukyd if rajym&ef wm;
jrpfonf? usaemfw@kd uv kd nf; a&$bakd xmifwiG af ecJ&h jcif;ESiyfh wfoufI rajym&ef xyfrw H m;jrpfonf// “ywf0ef;
usiuf ar;&if c&D;oGm;w,fv@kd om jyefajymyg”[kqo dk nf? a&$bakd xmifwiG f zrf;qD;xde;f odr;f xm;csed w
f iG f touf
(14)ESpt
f &G,f oufxeG ;f OD; qdo k nfh rH&k mG rS ausmif;om;wOD;/ ud&k if(5)yg;ESihf OD;yÍif;(3)yg; tygt0if pkpak ygi;f
(120)eD;yg;cef@&o
dS nf? zrf;qD;cHxm;&onfh ud&k ifEiS hf OD;yÍif;rsm;udk axmift0wftpm;rsm;xkwaf y;I vl0wfvJ
aponf?
onfh &Jwyfz@JG 0if(6) OD; (7)OD;cef@vu kd yf gvm+y;D ppfuikd ;f òr@d axmufvrS ;f a&;wyfq, G &f ;Hk ok@d a&mufvmonf? xdak e&m
wGif acwWxm;+yD; axmufvrS ;f a&;trSw(f 1)od@k ta=umif;=um;onf? usaemfw@kd tm; axmufvrS ;f a&;trSwf
(1)rS Advk }f uD; tqif&h o dS El iS hf tjcm;(4)OD;xHo@dk vGaJ jymif;ay; vdu k o
f nf? emrnfrsm;udk usaemf rodyg?
usaemfw@kd tm; zd;k 0D;vfum;jzihf axmufvrS ;f a&;(1)ok@d ac:oGm;onf? axmufvrS ;f a&;(1)wGif ud, k af &;&mZ
0if xyfraH &;&onf? xd@k aemuf ,ckjzpfco hJ nfrsm;ukd rnfo@l urkd #rS rajymygqo kd nfh pum;&yfrsm;yg0ifaom
pm&Guw f iG f vufrw S x
f ;kd &onf? xd@k aemuf "gwyf &Hk u dk +f yD; r,u OuUXESi/hf &,u OuUXtm;ac:,l+yD; usaemfw@kd ukd
taemufajrmufòrd@e,f e,fajrcHaxmufvrS ;f a&;xHo@kd v$aJ jymif;vku d o
f nf? ‚if;wk@d EiS t hf wl tdrt f a&muf jyef
vnfvu kd yf @kd ygonf? naeykid ;f tdro f @dk a&mufonft h cg tdrw f iG f &,u/ r,uOuUrsm;ESit hf wl "gwyf (Hk 2)yH&k u
kd &f
onf? rdom;pkEiS hf wG&J u kd &f jcif;jzpfonf? xkid af eaom usaemfEiS hf usaemf. h tpfraemufwiG f ‚if;wk@d rwfwyf&yf
aeonhyf u Hk dk &duk jf cif;jzpfonf? aetdro f @dk aumif;rGepf mG jyefy@kd a=umif; taxmuftxm;tjzpfrw S w f rf;,l+yD;/
usaemht f rjzpfou l tkyx f ed ;f oltjzpf xko d @dk jyefy@kd jcif;ukd od&ySd ga=umif; vufrw S xf ;kd ay;&onf? usaemfw@kd (2)zG@J
aygi;f (46)a,muf vGwv f mjcif;jzpfonft h wGuf a&$bakd xmifwiG f pkpak ygi;f (60-70)cef@ qufvufxed ;f odr;f cH
xm;&qJjzpfonf? udak usmaf tmif/ ud0k if;cdik Ef iS hf udo k ed ;f atmifav;wd@k jyefvnfvw G af jrmufvmyg+yD[k od&&dS yg
onf?
txufyg trSwpf Of (1) rS (20) txdyg&o dS nft h a=umif;t&mrsm; onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+yD; ,ckuo hJ @kd xwk af z:ajym=um;&ef rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrvf nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?
udkatmifatmif?
2003 ckESpf/ Zlvdkifv (28)&uf (wevFmae@)?
93
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
vlŒabmifopf'Drdku&ufwpfygwDrS
udkEkdifEkdif (c) udkoed f;Edkif. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf
1? usaemf udEk ikd Ef ikd f (Edik if o H m;rSwyf w Hk ifeyH gw/f 9§rer(Edik )f -051359)onf zcifjzpfol OD;cifuEkd iS /hf rdcif
jzpfol a':oef;wd@k rS 16 - 5 - 1969 ae@wiG f arG;zGm;cJyh gonf? rE aW v;wuUov kd rf S yx0Dbmomt"duESihf
bG@J &&S+d yD;/ ta&mif;t0,fv f yk if ef;ESihf toufarG;0rf;ausmif;jyKI/ rE aW v;wkid ;f / atmifajromZHòrd@e,fwiG f aexdik f
ygonf? &Spaf v;vk;H vlxt k ºHk uGrw _ iG f ausmif;om;xkEiS t hf wl ausmif;om;or*~wiG /f xdu k o
f ifo h nfah e&mrS yg0if
v_y&f mS ;+yD;/ 1989-ckEpS /f vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygwaD y:ayguo f nfah emufwiG /f ygw0D ifwOD;jzpfvmum/
ausmif;om;a&;&maumfrwDEiS hf vli,fa&;&maumfrwDwiG /f aumfrwD0ifwOD;taejzifh 0ifa&mufwm0efxrf;
aqmifcyhJ gonf? vl@abmifopf'rD u kd &wfwpfygwzD suo f rd ;f cH&+yD;aemuf/ w&m;0if &yfwnfonfEh ikd if aH &;ygwt D ae
jzifh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfwckwnf;om useo f nft h wGu/f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf. vdt k yfcsurf sm;
ud/k ,cifuwnf; uvufwv JG yk u f ikd cf =hJ uonfh oli,fcsi;f rsm;ESit hf wl qufvufvy_ &f mS ;+yD;/ t+rJwrf; wwfEikd f
or# wm0ef,yl yHh ;kd ulncD yhJ gonf?
2? arv(26)&ufae@ a':atmifqef;pk=unf. rwW&mc&D;pOfrS pwifI/ usaemfEiS u hf akd tmifatmif/ qdik f
u,fjzifh a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf vdu k yf gun l cD &hJ ygonf? a':atmifqef;pk=unf.um;teD;rS ,SOo f mG ;onft h cg/
“om;/ tJ'rD mS qdik u f ,fawGudk [Ge;f awG rwD;zd@k / om;u ajymOD;”/ “rD;awGvnf; rxGe;f apeJ@”/ “om;/
pnf;urf; &d&S r,faemf”[kajymonft h cg usaemfu“[kwu f tJh efwD &w,f”[k jyefvnfajymqd+k yD;/ vufvrS ;f rD
or#ukd vdu k v
f aH jymchyJ gonf? usaemfw@kd tzJ@G 0ifrsm;tm;vk;H ESihf óudq=kd uonfv h rl sm;tm;vk;H u rD;vnf; rxd;k /
[Ge;f vnf; rwD;=uyg? xdo k @kd c&D;qufvm=upOf a':atmifqef;pk=unf. vkòH cHa&;twGuf vdu k yf gvmonfh
tzJ@G csKyf tzJ@G 0if vli,f(11)OD;u =umeDuaH us;&GmteD;wGif urBmra=uoDcsi;f udk pwifoq D ykd gonf? ykord af v;
rS rE aW v;c&D;wavsmuf/ urBmra=uoDcsi;f udk oDqv kd m=u+yD;/ rE aW v;jrdK@/ td;k bdak xmif.ta&S@bufrjS zwf+yD;
94
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
jyefvm=uygonf? td;k bdak xmifa&SŒod@k a&mufonft h cg óudq&kd efvmonfh tzJ@G wiG f yg0iforl sm;tm;vk;H u/ urBm
ra=u oDcsi;f ESihf axmifwiG ;f &dS edik if aH &;tusO;f om;rsm;udk tm;ay;onft h aejzif/h oH+ydKif[pfaºuG;oDq=kd u+yD;
jyefvmch=J uygonf? rE aW v;òrd@o@kd a&mufonft h cg vlx}k uD;u aomif;aomif;jzjzóudqo kd nfujkd rifawG@&ygonf?
4? rE aW v;od@k jyefvm+yD; aemufwae@ ar(28)&ufae@ nydik ;f wGif rE aW v;wdik ;f ±k;H od@k qufqufvmchyJ g&ef
a':atmifqef;pk=unfu usaemft h m; rSm=um;ygonf? usaemfa&mufomG ;onft h csed Yf rE aW v;wdik ;f tzJ@G csKyf&;Hk
tay:xyf a':atmifqef;pk=unftem;,ltyd pf ufonft h cef;a&S@wiG /f udx k eG ;f aZmfaZmf/udw k ifxÉG Of ;D / a':atmif
qef;pk=unfEiS hf usaemfw@kd (4)OD; rE aW v;-rH&k mG a&S@c&D;pOftwGuf aqG;aEG;wdik yf if=uygonf?f a':atmifqef;pk
=unfu taESmift h ,Suaf y;Edik o f nfu h pd rP sm;awG@ygu jyefvnfqufo, G &f ef “om;wd@k ukd vku d af pcsiw f ,f”
[k ajymygonf? udw k ifxÉG Of ;D uvnf; usaemft h m; tultnDawmif;ygonf? wqufwnf;rSmyif a':atmif
qef;pk=unfu “tefww D @kd csrw
S xf m;wJh rlawGay:rSm/ udw k ifxÉG Of ;D / ukx d eG ;f aZmfaZmfe@J om; n‡v d u kd yf g”[k ajym
onf? c&D;pOftwGi;f taESmiht f ,Surf sm;óuH&rnf/ rnfou l |u H |H ud, k b hf ufu onf;cH+yD;oGm;&rnf/ &du k v f sif
vnf; cH&rnf/ owfvsiv f nf; ao&rnfqo kd nfrh l tzJ@G csKyfwiG &f o
Sd nf[k udw k ifxËG Of ;D u usaemhu f kd &Si;f vif;ajym
jyygonf? rE aW v;wkid ;f / (4)òrd@e,frS tzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;udv k nf; xdpk nf;urf;rsm; ajymjy+yD;jzpfa=umif;
od&onf? txufaz: jyygrjl zif@ pnf;&H;k a&;c&D;pOfomG ;aejcif;jzpfonft h wGuf xdrk rl sm;twdik ;f vdu k ef mapvko d nf
[k ajymygonf? a':pkuyif “tzJ@G csKyftzJ@G 0if rjzpfwt Jh ay:rSm/ 0dik ;f 0ef;wJo h m;wd@k / a&S@ajy;tzG@J taeeJ@ tzG@J csKyf&@J
wln0D wfpu kH 0kd wfz@dk rvdyk gb;l / om;wd@k ulnyD g” [k ajymygonf? usaemfu ucsijf ynfe,f c&D;pOfwiG f rvdu k yf gEikd cf Jh
onft h wGuf ,ckwcg usaemfw@kd vu kd rf nf[k a':pkukd jyefvnfajymvdu k yf gonf? a':atmifqef;pk=unf. ,mOf
wef;ESithf wl vdu k rf nf r[kwaf oma=umifh rdrw d @kd .um;udk wae&mwGix f m;ch+J yD; “udEk ikd /f eufjzefreuf(8)em&D
'Dukd vmchyJ g” [k ukw d ifxÉG Of ;D u csed ;f qdvk u kd yf gonf?
5? arv(29)&ufae@ eHeufwiG f (38)vrf;ESiv hf rf;(80)a'giw hf iG f um;uk&d yfxm;cJ+h yD;/ rE aW v;wdik ;f &k;H od@k
oGm;ygonf?f udak tmifatmifu um;ay:wGiaf echyJ gonf? udw k ifxÉG Of ;D ESihf awG@qkH pum;ajymonft h cg/ ‚if;wd@k
tzG@J u (9)em&DwiG f pxGurf nfjzpfonft h wGuf (8)em&Dcw JG iG f rdrw
d @dk tm; a&S@ro S mG ;ESi&fh ef ajymygonf? usaemfw@kd
ESit
hf wl rE aW v;wdik ;f / tzJ@G csKyftzG@0J if oli,fcsi;f wOD;tygt0if tm;vH;k (3)OD; a&S@ajy; vHjk cHKa&;um;taejzifh
rE aW v;rS pwifxu G v f m=uygonf? ppfuikd ;f òrd@ }udKqdak &;&k;H ok@d a&mufonft h cg a&S@reS m&D0ufapmxGujf cif;jzpf
95
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
6? jrif;rlo@kd ra&mufr/D tke;f awmaus;&GmwGif usaemfw@kd &yf+yD;/ uGr;f ,m/ aq;vdy0f ,fonft h csed w f iG f
qufo, G af &;ypPn;f rsm;ESihf tvky&f y_ af eaom axmufvrS ;f a&;rsm;ukd [ku d vf yfum;tjzL (%§6456)ay:wGif
awG@&onf? xdak e&mrSpI axmufvrS ;f a&;um;rsm; vku d yf gvmonfukd pwif owdjyKrdcjhJ cif;jzpfygonf? od@k
aomf rnfonfh taESmiht f ,Suu f rkd # róuHawG@&ao;yg? jrif;rlt0if a&mufonftxd/ axmufvrS ;f a&;um;rsm;
vduk yf gvmonfukd awG@&ygonf? a':pktm;qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u 'dik ef mum;ay:wGif avmfpyDumrsm;
wyfqif+f yD;/ jrif;rlòrd@e,f/ tzG@J csKyf &H;k a&S@ vrf;ay:wGif atmf[pfaESmif, h u
S af e=uygonf? jrif;rlòrd@e,f&;kH twGi;f od@k
a':atmifqef;pk=unf0ifomG ;onft h cg a':atmifqef;pk=unf-use;f rmygap/ csr;f omygap/ OuUÏ}uD; OD;wifO;D -
use;f rmygap/ csr;f omygap/ touf&mausmf &Snyf gap ponfh qkawmif;arwWmyd@k orH sm;ESihf óudq=kd uygonf?
jynfov l xl }k uD;. óudqo kd nft h oHrsm;ud/k 'dik ef mum;ay:rS qef@usio f nft h oHrsm;u rv$r;f edik cf yhJ g// xd'k ikd ef mum;
onf jrif;rlòrd@e,f tzG@J csKyf&;kH 0ef;usiw f avsmufwiG f vSnv hf nf+f yD;/ aESmif,
h u S af e=uonfukd jrifawG@ae&ygonf?
jrif;rlòr@d wiG f tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udk vkyyf gonf? usaemfw@kd vnf; &H;k tjyifraS eI (1)em&D(45)rdepfcef@ apmif+h y;D
aemuf jrif;rlòrd@rS xGuv f m=uygonf?
vnf;yg0if+yD; t&G,pf aHk wG@&ygonf? vlxu k / rk&H mG òrd@t0ifwiG f urBm ra=uoDcsi;f ESihf a':atmifqef;pk=unf
use;f rmygap/ OuUÏ}uD; OD;wifO;D use;f rmygap pojzifh qkawmif;arwWm yd@k oaºuG;a=umf+yD; óudq=kd uygonf?
omreftcsed w f iG f (20)/ (25)rdepfarmif;&onfch &D;udk nae (5)em&DrS n(9)em&Dausmt f xd (4)em&De;D yg;armif;rS
rk&H mG òrd@ tzG@J csKyf&;Hk ok@d a&muf&ydS gonf?
rk&H mG òrd@wiG f rD;rsm;jzwfxm;onft h wGuf za,mif;wdik rf ;D rsm; xGe;f n‡+d yD; rH&k mG vlxu k v_u d v f pJS mG óud
qd=kd uygonf? a':pkvnf; 0rf;omyDwjd zpf+yD;/ vlx. k arwWmudk wke@f jyefonft h aejzifh [kid ;f vyf ypfuyfum;udk
ajymif;pD;+yD;/ aEG;axG;pGmóudqEkd w _ q f uf=uonfh jynfov l xl uk kd jyefvnfEw _ q f ufygonf? yef;uk;H pGy=f uonf
udv k nf; ud, k w f ikd v
f ufc, H yl gonf? vma&mufóuq d o kd rl sm;ukd usaemfw@kd =unfv h u kd o
f nft h cg 0rf;omI ido k rl sm;
vnf; &do S nf?
“'d@k Adv
k cf sKyforD;av;udk jrifcsiv f ukd wf m/ b,frvJ jyprf;yg”[k ar;oluar;/ xkjd rifuiG ;f rsKd ;udk usaemf
wcgrS rawG@z;l yg/ avhvmodrw S zf ;l onho f rdik ;f wGif róuHz;l atmif jynfov l x
l . k axmufcóH udqrkd u _ kd a':atmif
qef;pk=unf &&Scd jhJ cif;jzpfonf? a':pkukd rk&H mG òrd@u óudqrkd a_ =umif/h etzu ta&;,ltjypfay;rnfqykd gu rk&H mG òrd@
}uD;tm; axmif0if;cwf+yD;xm;&rnhf tajctaersKd ;jzpfygonf? rH&k mG òrd@e,f&;kH ok@d a&mufonft h cg vma&muf
óudq=kd uonfv h xl u k kd OD;wifO;D u/ 'Dru kd a&pDatmifjrifa&;qEN}uD; (4)yg; jynfo@l uq kd ENay;+yD;/ a':atmifqef;pk
=unfu rde@f ceG ;f ajymygonf? xk@d aemuf rk&H mG òrd@rS v$waf wmfu, kd pf m;vS,f Adv k rf ;ª }uD;a[mif;=unfp;kd . aetdr/f
pderf #m;pwk;d od@k oGm;a&mufum/ rH&k mG òrd@e,f/ tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;vkyaf qmif+yD;aemuf xdt k rd Yf yif tem;,lyg
onf? usaemfw@kd u OD;xGe;f 0if;ESihf zke;f qd;k ausmif;wdu k wf iG f vduk tf yd yf gonf?
ajymonf? a&S@ro S mG ;ESiohf nfh OD;apmvdi_ Ef iS hf qufo, G af y;rnf[k udw k ifxÉG Of ;D u ajymygonf?
a':pkw@kd u/ bkwvifòrd@e,f tzJ@G csKyfvil ,fz@GJ pnf;a&;udk qufvufvyk af qmifygonf? OD;ode;f azjrifh tkw*f l
a&S@wiG f um;jyif&if;ESihf usaemfw@dk em;ae=uygonf? rH&k mG rSvu kd v
f monfh tzJ@G csKyf/ tzJ@G 0ifrsm;ESihf vma&muf}uKd qdk
oltcsKd @ukd vdu k yf @kd ay;onfh qdik uf ,form;rsm;uvnf;/ ZD;awm&GmwGizf rf;aeonfqo kd nfh owif;=um;&onfh
twGuf rjyefao;bJ tajctaeudak pmif=h unfah eolrsm;vnf; &Sad e=uygonf? usaemfw@kd em;ae=uonfah e&m
ok@d udw
k ifxÉG Of ;D vdu k vf m+yD; “udek ikd f cifAsm;wd@k jyefvn S zhf @dk tcuftcJ&rdS mS pd;k &dr&f vk@d /udak usmaf tmifvnf; aemuf
uqdik u f ,fp;D +y;D t&yf0wfe@J vdu k vf mvdrrhf ,f? cifAsm;wd@k a&S@u oGm;ESiv hf u
kd yf g/ OD;apmvdi_ f 'Dy, J if;rSm&Srd ,f? vrf;c&D;rSm
tcuftcJ&w Sd t Jh cg/ udak usmaf tmife@J csw d +f y;D vkyyf g” [kajymygonf? a':pkw@kd um;wef; rxGurf D em&D0uf (45)rdepf
apm+yD; usaemfw@kd bkwvifu xGuv f mcJyh gonf?
10? pdik jf yif}uD;udak &mufonft h cg zrf;qD;cHxm;&aomv$waf wmfu, kd pf m;vS,Of ;D 0if;jrifah tmif. aetdrf
wGif }udKqdak &;pcef; zGixhf m;ojzifh acwW0ifem;ygonf? pdik jf yif}uD;ESihf bkwvif=um;vrf;c&D;wav#muf&dS aus;&Gm
jynfov l x
l rk sm;uvnf; a':pkukd vdu _ v
f u _d f vSv J aJS pmifóh udqakd e=u onfukd awG@jrif&ygonf? wem&Dcef@ tem;
,l+yD;aemuf OD; apmvdi_ f 'Dy, J if;ok@d oGm;ESi+hf yD[k usaemfw@kdo&d ygonf? usaemf wd@k vnf; OD;apmv_id Ef iS hf qufo, G f
&rnf jzpfonft h wGuf pdik jf yif}u;D rS qufvufxu G cf mG cJyh gonf? pdik jf yif}u;D rS twef=um um;armif;oGm;+y;D aemuf
tcsi;f jzpf onfah e&mod@k a&mufonht f cg oHq;l óud;rsm; (3)xyfumxm;+yD;/ vrf;ab;0J,mwGiv f nf; vl(4000)
ausmf (5000)cef@ukd jrifawG@&ygonf? vltyk }f uD;ESihf oHq;l óud;rSm odyrf a0;yg/ vltyk q f ;Hk onfEiS hf oHq;l óud;um
xm;aomae&mok@d a&mufygonf? vufsmbufrv S t l yk u f enf;+yD;/ vuf0b J ufrv S t l yk u f ydrk sm;onfuv kd nf;
owdxm;rdygonf? xdak e&mwGif apmifah eonfv h rl sm;onf bkwvift0ifwiG af wG@co hJ nfh vlrsm;uJo h @kd b,fbuf
vufwiG f tm;vk;H t0wf jzLywfxm;+yD;/ tcsKd @u qdik ;f bkwrf sm; udik x f m;=uygonf? Tae&mwGif wck xl;jcm;
onfrmS trsKd ;om;rsm;udo k mawG@&+y;D / trsKd ; orD;rsm; ryg0ifyg? usaemfw@kdvnf; um;udk qufarmif;ESiv f monf?
um&Hxm;onfh oHq;l óu;d wef;rsm;udak usmv f eG +f y;D qufxu G I f &vsif OD;apmvdi_ Ef iS hf xyfrpH pD Ofrnf[pk Of;pm;xm;ygonf?
oHq;l óud;rsm;jzifh wm;xm;onfah e&mwGif um;ud&k yfvu kd &f yg onf? t&yf0wfEiS v hf l (3) OD; usaemfw@kd um;teD;
udk a&mufvm+yD;/ wa,mufu b,fv[ J k ar;ygonf? usaemfu 'Dy, J if;udo k mG ;rSm[k jyefvnf ajz=um;vdu k f
ygonf? um;xJrS ukad tmifatmifu a':atmifqef;pk=unfEiS v hf monf[k ajzvku d yf gonf? xdo k @kd ajymqd+k yD;
aemuf usaemfvnf; um;atmufudk qif;vdu k yf gonf?
&ifx;kd wHqyd pf onfh 0wfpjHk ynh0f wfqifxm;aom tzG@cJ sKyf 0if(5)OD;/ t&yf0wfEiS fh tzJ@G csKyt f zJ@G 0if(1)OD;/ ukpd ed v
f if;
[kac:aom t&yfom;wOD;wk@d tzrf;cHxm;&onfuk d jrifawG@ &ygonf? tcef;xJo@k d usaemfw@k(d 3)OD; a&mufomG ;onft h cg
“OD;apmvdi_ yf govm;”[k ar;=unhyf gonf/ yxr rajym&J=uao;yg/ aemufrS OD;apmvdi_ q f wkd m oly[ J k udak ZmfxeG ;f
u jyefvnfajz=um;ygonf? OD;apmvdi_ Ef iS u hf saemfu
h kd a':pkw@kd u qufo,G cf idk ;f vku
d jf cif;jzpfI rnfo@dk qufvyk f
=urnfuadk r;&m “bmrS rvkyw f wfawmhb;l ” [k ajymyg onf? c%=umonft h cg usaemfw@kd EiS q hf ufo, G &f ef
qdik u
f ,fjzifv h u
kd v
f monhf taemufajrmufòrd@e,f twGi;f a&;rª;jzpfol udak usmaf tmif a&muf&v dS mygonf?
14? n(12)em&Dcef@wiG f cyfvrS ;f vSr;f &S&d mG rsm;rS “'d@k ta&;” atmforH sm; =um;&+y;D wqufwnf;wGif aoewf
oHrsm;udk aemufwae@eeH uf (3)em&Dcef@txd =um;ae&ygonf?
eHeuf (1)em&Dcef@wiG f um;(3)pD;ay:rS '%f&m&onfo h rl sm;ESihf r&olrsm;udk cGx J m;vdu
k yf gonf? '%f&mr&ol
rsm;u um;(2)pD;jzpf+yD; '%f&m&&So d l ( 20 )ausmcf ef@udk tjcm;um;wpD;ay:wGif awG@&ygonf?
eHeuf(5)em&Dcef@wiG f usaemfw@kd tm;wifaqmifxm;onfu h m;(2)pD; xGuv f monft h cg vm&du k of nft h zG@J
rsm;udk jyefy@kd &efwifaqmifxm;onfh 'dik ef mum;rsm;/ rSev f u kH m;rsm;ESihf xdik cf rkH ygbJ rwfwyf&yfp;D &onfu h m;
tcsKd @ukd vrf;ab;0J,mwGif jrifah wG@&ygonf? cef@reS ;f ajc um;tpD;(100)cef@ &Syd gonf?
xdak e&mrSwqifh a&$bakd xmifo@dk eHeuf(9)em&Dcef@wiG f yxrqH;k tokwt f aejzifh trsKd ;orD;(4)OD; tygt0if/
tm;vH;k (44)OD; twla&muf&o dS mG ;ygonf? trsKd ;orD;rsm;rSm òzd;jrjrpd;k touf(16)ESp/f rH&k mG atmif&iS . f orD;/
wd;k wd;k 0if;ESihf trnfrodaemufwOD;jzpfonf? ‚if;wk@d (4)OD;rSm rH&k mG rSjzpfa=umif; od&ygonf? trsKd ;om;(40)
teuf oHCmawmfrsm;yg0if+yD; ‚if;wk@d rmS rH&k mG òrd@ tvHak usmif;wdu k rf S OD;aZmwdu/ &efuif;ausmif;wdu k rf S OD;^medEN
qdo
k nfh OD;yÍif;(2)yg;ESihf ud&k if(4)yg; pkpak ygi;f (6)yg;jzpfygonf? OD;^medE. N b,fbufvufaumuf0wfwiG f a&mif
udkif;aeygonf?
15? ZGev f (1)&ufae@wiG f a':pkum;armif;ol udak usmpf ;kd vif;ESithf wl/ tjcm;vli,f(7)OD;cef@ usaemfw@kd .
atmufxyfo@dk a&mufvmygonf? udak usmpf ;kd vif;.nmbufvufwiG f '%f&m&xm;onf? usaemf a&csKd ;qif;csed f
wGiuf akd usmpf ;kd vif;ESiahf wG@Ipum;ajym&onf? usaemfu a':pkbmjzpfao;vJ [kar;&m/ nmbufycH;k t¶du k cf &H I
a&mifaea=umif;/ um;a&S@cef;nmbufwcH g;ayguEf iS ahf emufcef;rSreS jf ywif;rsm;uGu J m/ a':pk.nmbufvnfyif;
wGif rSeu f rJG sm; xd&+yD;/ b,fbufvnfyif;wGiv f nf; tenf;i,fx&d o S mG ;onf[k ajymygonf? tcsi;f jzpfonhf
ae&mwGif umxm;onfh oHq;l óu;d rsm;udkf jzwfausm+f y;D / n(10)em&DccJG ef@wiG f a&OD;òr@d t0ifo@dk a&muf&o
Sd mG ;a=umif;/
a':pkEiS t fh wl um;ay:wGif vli,f(20)cef@ ygvma=umif;/ a&OD;òrd@t0ifvrf;udk ydwx f m;+yD;/ wzufwiG v f nf;
aoewfrsm;jzifh csed x f m;onf&h (J 10)a,mufcef@ apmifah ea=umif;/ arv(31)&ufae@reufo;kH em&Dcef@wiG f ppfwyf
a&muf&v dS m+yD;/ a&OD;wyfe,fxo J @kd zrf;qD;ac:aqmifomG ;a=umif; tcsi;f jzpfae&mwGif a':pk.um;0dik ;f &du
k cf &H pOf
um;twGif;odk@ 0ifvmonfh wkwf(2)acsmif;ESifh cJwvHk; a&OD;txdygvma=umif; pojzihf ar(30)&ufae@u
jzpfysucf o hJ nfh udprP sm;udk usaemf@tm;jyefvnf&iS ;f jyygonf?
txufyg trSwpf Of (1) rS (19) txd yg&o dS nft h a=umif;t&mrsm;onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+y;D / ,ckuo hJ @kd xkwaf zmfajym=um;&ef rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrv f nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfh oabmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?
udkEdkifEdkif
2003ckESpf/ =o*kwfv(7)&uf
ÐÐÐÐ
103
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
tcef;( 6 )
ar(30) 'Dy, J if; vky=f uHowfjzwfrj_ zpfymG ;+yD;aemuf Edik if w H umrSacgi;f aqmifrsm;/ tpd;k &rsm;/ tpd;k & r[kwf
onfh tzG@J tpnf;rsm;/ jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ etzESihf ap@pyf+idr;f csr;f a&;vkyx f m;onfh wkid ;f &if;
om; vufeufuikd t f zG@JG tpnf;rsm;/ e,fpyfa'o&Sd wdik ;f &if;om;vufeufuikd t f zG@J tpnf;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDta&;
v_yf&Sm;=uonfhtzGJ@tpnf;rsm;/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHnGef@aygif;tpdk;&/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsdK;om;
aumifpw D @kd u a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;wduk cf u
kd cf &H r_/ zrf;qD;xde;f odr;f
cH&r_EiS hf trsK;d om;'Drukd a&pDtzG@J csKyf.&H;k rsm; csw
d yf w
d cf &H r_rsm;ESiyfh wfoufI toD;oD;xkwjf yef a=unmcJo h nf?
ocifoed f;az
jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;orm;a[mif;}u;D jzpfol ocifoed ;f azu jynfyowif;XmeESiahf wG@qakH jym=um;&mwGif 'kw,
d
1
Edik if aH &;vky=f uH r_jzpfa=umif;/ tm%mydik rf sm;ud, k w
f ikd u
f pDpOfjcif;jzpfa=umif; xkwaf zmfajym=um;cJo
h nf?
owif;pmt,f'DwmcsKyfa[mif; OD;xdefvif;
ar(30) 'Dy,
J if;vky=f uoH wfjzwfr}_ u;D twGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sizf @JG pHpk rf;oifah =umif;/ ,ck zrf;qD;xm;olrsm;
udv
k nf; jyefvnfvw G af y;&efvt
kd yfa=umif; Adv
k w f axmifowif;pm t,f'w D mcsKyfa[mif; OD;xdevf if;uvnf;
3
jynfyowif;XmeESihf awG@qakH r;jref;cef;wGif zGi[
hf awmif;qdck ohJ nf?
ar(30) 'Dy,
J if;vky=f uHowfjzwfr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;ygwrD sm;/etzESihf vufeufEiS hf jidr;f
csr;f a&; vJv, S xf m;=uonfh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pktzG@J rsm;tjyif etz ppftyk pf Ek iS hf aphpyfaqG;aEG;a&;jyKvkyf
xm;onfh tzG@J rsm;uvnf; toD;oD; a=unmcsurf sm;xkwjf yefI uef@uu G cf =hJ uonf?
jynfolŒv$wfawmfuk,
d fpm;vS,f (70)
jynfwiG ;f &Sd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;/ 1990 jynfEh pS f ygwpD 'kH rD u kd a&pDa&G;aumufyw JG iG f jynfol
wd@k a&G;cs,w f ifajr‡mufxm;aom jynfo@l v$waf wmfu, kd pf m;vS,f (70) u Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$xH atmufyg
twdik ;f wifjyawmif;qdck o hJ nf?
(1) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf 'kw, d OuUÏ OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfw@kd EiS hf
twlvu kd yf gomG ;=uaom tzG@J 0iftm;vH;k wd@k ukd tjrefq;kH jyefvw $ af y;&ef/
(2) arv (31)&ufae@rS tpðyI aetdrw f iG t
f us,cf sKyfxm;aom OD;atmifa&$trª;ðyonfh A[dt k vkyf
tr_aqmifv}l uD;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDtusO;f om;tm;vH;k wd@k uv kd nf; jyefvw $ af y;yg&ef/
(3) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf A[dEk iS jhf ynfe,f/ wdik ;f tm;vH;k wd@k wiG f csyd yf wd x f m;aom ¶H;k cef;rsm;udk csyd cf mG
zGifhvSpfay;yg&ef/
(4) 'Dy, J if;ta&;tcif;wGif trSew f u,faoqH;k =uol/ '%f&m&&So d /l zrf;qD;xm;jcif;cH&olrsm;ESihf aysmuf
qH;k aeolrsm;.pm&if;udk ðypka=unmay;Edik &f eftwGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sif zG@J pnf;azmfxw k af y;yg&ef/
(5) urBm@ukvor*~taxGaxGnDvmcH. jrefrmEdkifiHESifhywfoufaomqHk;jzwfcsuftwdkif; aqmif&Guf
taumiftxnfazmfay;yg&efEiS hf Edik if aH wmf+ird 0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tpd;k &. (1990)ckEpS af &G;aumufyOJG ya'
pnf;rsO;f a=unmcsut f & jynfo@l vw $ af wmfac:,lz@JG pnf;ay;yg&ef ponft h csurf sm;udw k ifjyawmif;qdck =hJ uonf?
trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf/ trsKd;orD;tzJGŒ0ifrsm;
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf trsKd ;orD;tzG@J 0ifrsm;uvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;tm; tjrefq;kH v$waf y;&efEiS hf jrefrmjynftES@H tjym;&Sd trsK;d tm;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf.
csyd yf w
d x
f m;onf&h ;kH cef;rsm; jyefvnfziG chf iG ahf y;&efw@kd ukd etztm; awmif;qdo
k nfph mrsm;ay;yd@k co
hJ nf?
(C) arv (30) &ufae@ujzpfymG ;cJah om “'Dy, J if;t=urf;zufvyk }f uHr”_ ta&;tcif;}uD;tm; vGwv
f yf
aom =um;aepHpk rf;ppfaq;a&;tzG@J zG@J I ppfaq;az:xkwaf y;&ef//
{&m0wDwdkif;twGif;&Sd ² ² ²
trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf (vli,f)
2003 ckEpS /f Zlvikd v f (8)&ufae@wiG f trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;uvnf;/ urBmu h vk
or*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf udzk t D eefxo H @kd ar(30)'Dy,
J if;vky=f urH E_ iS phf yfvsO;f I ta&;,laqmif&u G af y;&ef
arwWm&yfcpH m ay;yd@k c&hJ mwGif æ
“ygwt D axGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfonf r=umrDumvrsm;u ygwpD nf;&k;H a&;vkyif ef;pOf
ESihf ygw&D ;Hk cef;rsm;zGiv hf pS af &;udpu
P kd ppftpd;k &. oabmwlciG ðhf ycsut f & c&D;xGucf &Jh m jrefrmjynfajrmufyikd ;f
c&D;pOfwavsmufv;Hk wGif jynfov l x l tk aygi;f wd@k u vrf;ay:xGuI f aomif;aomif;jzjz óudqEkd w _ qf ufc=Jh u
ygonf?
2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@u ppfuikd ;f wdik ;f / a&$bcdk &dik /f 'Dy, J if;ðrd@e,f usn&f mG teD;Y nbuftcsed f
0dik ;f 0ef;ydwq f @kd wu
dk cf u
kd o f wfjzwfc&Jh m vlaygi;f (70)ausmaf oqk;H ch+J yD; (100)ausmf '%f&m&chyJ gonf? ygwD 'kw, d
OuUÏ OD;wifO;D ESihf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfw@kd rmS toufab;rS oDou D av; vGwaf jrmuf
vmchaJ omfvnf; ,cktcg ppftm%m&Si. f tusO;f axmifrsm;Y tjcm; trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf tzJ@G 0ifrsm;
uho J @kd yif zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif; cHae&ygonf?
xd@k a=umif@ ar (30)&ufae@ 'Dy, J if;ta&;tcif;onfum; vltpkvu kd f tðyHvu kd u f kd ppftm%m&Sif tpd;k &
ud, k w f ikd uf vky}f uHowfjzwfaom ordik ;f wGiu f serf nfh vlowfyjGJ zpfygonf?
av;pm;cifrif&ygaom urBmu
h v
k or*~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyfcifAsm;-
u|Eyfk w
f @kd jrefrmEdik if o
H nf ppftm%m&Sit f pd;k &vufatmufwiG f vl@tcGit hf a&;udk t}uD;tus,f csK;d azmuf
jcif; cHae&onfrmS vk;H 0,krH mS ; oHo,jzpfp&m rvdyk g? xk@d a=umifh u|Eykf w f @kd trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJ@G csKyf vli,f
tzJ@G 0ifrsm;u atmufygupd &P yfrsm;udk tvsit f jrefaqmif&u G af y;yg&ef awmif;qdck surf sm; wifoiG ;f tyfygonf?
1? urBmu h v
k or*~tzJ@G csKyf}u;D taejzifh jrefrmEkid if H tm%mydik pf pftpd;k &. ar (30) &uf 'Dy, J if; vlowfyGJ
ta&;tcif;ESiyhf wfoufI tjrefq;Hk tpD&ifcpH mwifoiG ;f Edik &f ef tpd;k &r[kwaf om oD;jcm;vGwv f yfonfh aumf
107
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
(1) 'Dy,
J if;ta&;tcif;udk w&m;r#wpGm pHpk rf;azmfxw
k &f ef/
rnfo@kd qakd p wkw/f "g;/ 0g;c|e/f av;cG pojzifh vufeufrsKd ;pHu k ikd af qmifxm;aom vl
(1000) ausmcf ef@ yg0ifcahJ om vlowfy}JG uD;jzpfI trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. f aemufvu kd f
rsm;ESifh }uH@cdkifa&;ESifhzGH@òzd;a&;toif;0ifrsm;=um; jzpfyGm;cJhjcif;jzpfa=umif; tjiif;ryGm;ay/
tm%mydik rf sm;.xkwaf zmfa=unmcsut f & vl(4)OD;aoqH;k onf[q k +kd yD; trsK;d om;'Dru kd a&
pDtzG@J csKyfbufurl vl(100)ausmf aysmufq;kH aoqH;k aeonf[k qdo k nf//xd@k a=umihv f nf;
Tta&;tcif;rSm jynfwiG ;f a&;oufoufr#[k ,lqjcif;rjyKEdik af wmhbJ a'ota&;/ tjynf
jynfqikd &f mta&;tjzpf/ wurBmvH;k u pdw0f ifpm;vm=u&jcif;jzpfonf//
Tr#}uD;us,af omvlowfyrJG sKd ;udk w&m;Oya'pd;k rd;k a&;ESiv hf jkH cHKa&;udk txl;OD;pm;ay;
aom wyfrawmf tpd;k &taejzifh vspv f sL¶_xm;&ef roifah cs// tjrefq;kH ESihf w&m;r#wr_
t&Sq d ;kH azmfxw k &f rnfomjzpfonf// od@k aomf cHbufraS ecJ=h u&aom trsK;d om;'Dru kd a&
pDtzG@J csKyfb f ufrS OD;wifO;D ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd tygt0if ygw0D iftrsm;udo k m zrf;qD;
csKyfaESmifjcif;/ ygw&D ;kH rsm;tydwcf &H jcif;/ acgi;f aqmifrsm;tus,cf sKyf cscaH e&+yD;/ wyfrawmf
tpd;k &.=oZmcH jzpfaom =uH@§zG@H tzG@J 0ifrsm;udrk l vH;k 0ta&;,ljcif;cH&onf[k rawG@&&dS &m
rsm;pGmtH=h o raus eyfz, G f jzpf=u&ayonf//
Tr#}uD;us,af om vltrsm;aoa=uysupf ;D cJ&h onfh ta&;tcif;wcktwGuf pHpk rf;ppf
aq;r_ vdt k yfonfurkd l rnforl # jiif;qdEk ikd rf nf r[kwaf y// od@k aomf }uH@§zG@H tzG@J 0ifrsm; yg0if
ywfoufaejcif;a=umif/h wyfrawmf tpd;k &.=oZmatmufwiG f ppfaq;&ef roifah wmfay?
urBmu h v k or*~tzG@J csKy}f u;D . =oZmcH pHpk rf;ppfaq;a&;tzG@J ukd v$t J yfppfaq;I trSef w&m;udk
azmfxw k jf cif;omv#if toifah wmfq;kH jzpfayrnf/ od@k aomf xdo k @kdtrSew f &m;udk ppfaq;azmfxw k f
+yD;aemuf wm0ef&o dS rl sm;udk ta&;,ltjypfay;jcif;vrf;pOfukd rvdu k b f /J awmiftmz&du
wGif usio hf ;kH cJah om trSew f &m;azmfxw k af &;ESihf cGiv
hf w$ af &;vrf;pOfukd vdu k ef musio hf ;kH oifh
onf xifygonf? od@k jzifh trSew f &m;ay:ayguv f monfEiS t hf r# Edik if aH &;tmCmwrsm;avsmh
enf;vm+yD; ESpb f uftiftm;pkrsm;t=um; ,H}k unfrw _ nfaqmufa&;. yxrajcvSr;f jzpf
vmoifo h nf? xdt k qifrh S qufI a&S@qufvyk =f u&rnfv h rf;pOfukd azmfxw k o f ifo
h nf[k
oabm&&Sad yonf/ bmr# rjzpfovdk vspv f sL&_xm;jcif;onf tcsi;f csi;f oHo,ESihf tmCm
109
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
H rsdK;om;aumifpD ( NCUB )
jynfaxmifpkjrefrmEdkifit
etz onf ‚if;. t=urf;zufvyk &f yfrsm;udk tjref&yf+yD;aemuf a':pkEiS w hf uG zrf;qD;xde;f odr;f xm;onfh
NLD acgi;f aqmifrsm;/ tzG‹J 0ifrsm;tm; tjref jyefvw $ af y;&ef/ NLD ±H;k rsm;udk tjrefjyefziG ahf y;&ef/ NLD tay:
&efp wduk cf u
kd rf /_ vlxt
k ay: &efp wdu k cf ukd rf r_ sm;udk csucf si;f &yfpyJ pf&ef 'Dy,
J if; ta&;tcif;twGi;f aoqH;k r_/
'%f&m&&Srd r_ sm;/ epfemqH;k ±H;_ r_rsm;twGuf ppfaq;ta&;,lrr_ sm; ðyvky&f ef/ a':atmifqef;pk=unfEiS hf NLD udk
vGwv f yfpmG pnf;±H;k v_y&f mS ;cGiahf y;&efw@kd ukd 2003 ckEpS /f ZGev f (2)&ufae@wiG af =unmcsux f w k jf yefI awmif;qdk
cJhonf?
“etz ppftyk pf o k nf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unf tyg
t0if A[dk tvkyt f r_aqmifrsm;ESihf tzG@J 0ifrsm;udk zrf;qD;jcif;/ wjynfv;kH &Sd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf±;kH rsm;
tydwcf &H jcif;wd@k tay: rdrw d @dk tzG@J tpnf;rsm;taejzifh jyif;xefpmG uef u h u
G ¶f w
_ cf svu kd of nf? a':atmifqef;
pk=unf. pnf;¶k;H a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jzpfysucf o hJ nfrsm;t& t=urf;zufaESmif, h u S rf r_ sm;tm;vk;H onf etz
rS vufoyfarG;jrLxm;onfh }uH§h zG@H tzG@J rS jyKvkyaf eonfrmS jiif;r&atmifxif¶mS ;vSonf? ,cif a':atmifqef;
pk=unf. pnf;±H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f aESmif, h u
S rf r_ sm;udk tqufrjywfjyKvkycf +hJ yD; ,ck ajrmufyikd ;f pnf;¶k;H a&;
c&D;pOfY ydrk q
kd ;kd 0g;vmcJoh nf? etz ppftyk pf . k t=urf;zufra_ =umifjh zpfay:cJ&h aom trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
tzG@J 0ifrsm;/ ausmif;om;jynfo/l &[ef;oHCmrsm; aoa=uxdcu kd 'f %f&m&r_tm;vk;H onf tm%mudk rw&m;&
,lxm;onfh etz ppftyk pf . k wm0efjzpf+yD; vuf¶dS etz ppftyk pf t k aejzifh jynforl sm;.tusK;d pD;yGm;xuf
‚if;wd@k . tm%mtoufqufa&;twGuo f m vkyaf qmifrnfqakd om Zmwd¶yk u f kd zGiv hf pS jf yovduk jf cif jzpf
a=umif;ESihf jrefrmjynfvrl sK;d pHjk ynfow l &yfv;Hk / 'Drukd a&pD tiftm;pkrsm;/ wdik ;f &if;om;tiftm;pkEiS hf jrefrmh'rD kd
ua&pDa&;udk vdv k m;onfh Edik if w
H umtzG@J tpnf;rsm;tm; apmfum;csu/f pdeaf c:csuv f nf; jzpfa=umif;”
ArmjynfuGefjrLepfygwD
'Dy,
J if; a&OD; t=urf;zufrE_ iS yhf wfouf+yD; ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;¶H;k a&;aumfrwD ajyma&;qdck iG &hf dS
ol. xkwjf yefa=unmcsuf 7§2003udk (2/ 6/ 2003)&ufae@wiG x f w
k jf yefa=unmcJ&h mwGif æ
trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf/ trsKd;om;atmifyJGaeŒ xkwfjyefa-unmcsuf
2003 ckEpS /f Ed0k ifbmv(18)&ufae@wiG f usa&mufonft h rsKd ;om;atmifyaJG e@wiG f trsK;d om;'Dru
kd a&pD tzG@J
csKyfu a=unmcsuw f apmifxw
k jf yefc&hJ m xdx
k w
k jf yefco
hJ nfh a=unmcsuw f iG f æ
“yxrajcvSr;f taejzifh txde;f odr;f cH tzJ@G csKyfacgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifO;D ESihf aetdrf
tus,cf sKyfuscaH e=u&aom OuUÏ OD;atmifa&$ tygt0if A[kt d vkyt f r_aqmiftzJ@G 0ifrsm;/ tusO;f uscH tzJ@G
csKyf tzJ@G 0ifrsm;ESihf Ekid if t H 0Sr;f tusO;f uscaH e=u&aom Ekid if aH &;tusO;f orm;tm;vk;H udk c|i;f csurf &Sd tjrefq;Hk
jyefvw $ af y;&ef/ 31-5-03 &ufae@r pS I cwW,m,Dyw d x f m;cJ=h uaom trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJ@G csKyf¶;Hk rsm; tjref
qk;H jyefziG ahf &;ESihf Ekid if aH &;ygwrD sm; vGwvf yfpmG pnf;¶k;H v_y&f mS ;cGiðhf y&ef/Ekid if t
H 0Sr;f w&m;Oya'pd;k rk;d a&; &Sio f ef
xGe;f um;a&;/ Oya't&mwGif vlwidk ;f vlwidk ;f tnDtr#&adS pa&;wk@d ukd wefz;dk xm;av;pm;vdu k ef ma=umif; jynfol
vlxEk iS u
hf rBmu od&adS tmifjyoaomtm;jzifh ar(30) 'Dy, J if;t=urf;zufrt _ m; jynfovl xl ,k =Hk unfvufcEH idk f
aom yk*Kd~ vfrsm;yg0ifonfh pkpH rf;a&;aumfr&Sizf @GJ +yD; vGwv f yfpmG pkpH rf;ppfaq;cGiðhf y&ef ponft h csurf sm;udk rvJG
raoG aqmif&Gufay;&efrSm EkdifiHawmfat;csrf;om,ma&;ESifhzHG@òzd;a&;aumifpD. wm0efomjzpfayonf”[k
azmfjyI awmif;qdck =hJ uonf?
( atmifajcrSwfpkrsm; )
(1) vGwv
f yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (21)&ufawG@qakH r;jref;csu?f
(2) vGwv f yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (25)&ufawG@qakH r;jref;csu?f
(3) vGwvf yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (9)&ufawG@qakH r;jref;csu?f
111
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
“a':atmifqef;pk=unfukd tumtuG,af y;zd@k yjJ zpfjzpf/ bma=umifyh jJ zpfjzpf vHòk cHa&; ta=umif;jyK+yD; xde;f
odr;f xm;jcif;udk tjcm;Edik if rH sm;enf;wl &_wcf sygw,f/ &kw&f w
k o
f o J J jzpfv@kd olrudk tum tuG,af y;wJt h aeeJh
xde;f odr;f xm;wmvd@k jrefrmtm%mydik af wGu ajymygw,f? 'gqv kd @kd &&dS if a':atmifqef;pk=unfukd csucf si;f v$wf
ay;vdrrhf ,fv@kd ar#mv
f ifyh gw,f/ tjrefq;kH v$waf y;Edik af tmifvnf; oHcif;wrefcif;vrf;a=umif;uae jrefrm
tpd;k &udk today;xm;ygw,f” [k owif;Xmersm;tm; ajym=um;cJo h nf?
tar&duefEikd if t H pd;k &u jrefrmEdik if &H dS tar&duefo&H ;kH tzG@J 0ifrsm; tcsi;f jzpfymG ;&mae&mod@k apv$wI f pHpk rf;
&mrS &&So d nfh pHpk rf;awG@&cdS surf sm;udtk ajcjyKI 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfro _ nf etz ppftyk pf k ausmaxmuf
aemufcaH y;xm;onfo h rl sm;u pDpOfaqmif&u G cf jhJ cif;jzpfa=umif; Edik if w
H umod@k twdtvif;xkwaf zmfajymqdck hJ
1
onf? xdo k @kd ajymqdrk r_ sm;a=umifh jrefrmEdik if jH cm;a&;0ef}uD;OD;0if;atmifEiS hf 'kw, d Edik if jH cm;a&;0ef}uD;jzpfol
OD;cifarmif0if;wd@k onf jrefrmEdik if EH iS hf e,ferd w d jf cif;xdpyfaeonfh w&kwEf iS hf tdE, dN Edik if rH sm;/ ta&S@awmiftm&S
Edik if rH sm;/ Oa&myor*~ tzG@J 0ifEikd if rH sm;/tar&duefEikd if EH iS u hf v
k or*~twGi;f a&;r_;csKyf udzk t D eefw@kd tm; jzpf&yfreS f
udzk ;Hk uG,x f m;onfh vky=f uHowif;rsm;jzif‚h if; "gwyf rkH sm;jzifv h nf;aumif; wifjy ajymqd&k iS ;f vif;cJ=h uonf?
tmqD,H
ar(30) 'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_ jzpfyGm;+yD;aemuf2003 ckESpf/ ZGefv(18)&ufae@ uarBm'D;,m;EdkifiH/
zEGryf ifòrd@wiG u f si;f yonfh ta&S@awmiftm&Sqikd &f m/ tmqD,EH ikd if jH cm;a&;0ef}uD;rsm; tpnf;ta0;wGiaf ':atmif
qef;pk=unftm; tjrefq;kH v$waf y;&ef tmqD,0H ef}uD;rsm;u zdtm;ay;awmif;qdck =hJ uonf? 5 tmqD,t H zG@J
tpnf;ta0;twGi;f yxrOD;qH;k t}udrt f jzpf tzG@J 0ifEikd if H wEdik if .H jynfwiG ;f a&;ud0k ifa&mufpu G zf uf+yD; awmif;
qdck jhJ cif;jzpfonf? xdo k @kd tmqD,t H zG@J }u;D . awmif;qdck suEf iS yhf wfoufI etztm; tmqD,t H zG@J 0ifEikd if H wEdik if H
jzpfvmap&ef axmufct H m;ay;cJo h nfh rav;&Sm; 0ef}uD;csKyf r[moD,mrd[ k mrufu “a':atmifqef;pk=unf
udk bma=umifh v$wrf ay;ovJqw kd m pOf;pm;vd@k ukd r&ygb;l / wjcm;Edik if aH wG ajymqdw k mudk vufrcHwmxuf
tmqD,HtzGJ@0ifEdkifiHawGu a':atmifqef;pk=unfv$wfay;zdk@awmif;qdkwmudkawmh owdjyKoifh+yD; etz.
vky&f yfonf tmqD,w H zG@J v;kH udk usO;f xJusyx f J wGe;f yd@k aeonf”[k xkwaf zmfajym=um;cJo h nf? 6 jrefrmEdik if . H
tajctaeonf jrefrmEdik if t H wGuo f mruyJ tmqD,t H zG@J }uD;twGuv f nf; qkw, f w
k rf r_ sm;jzpfa=umif;udk
vnf; puFmyl Edik if jH cm;a&;0ef}uD; *sm&mul;rm; u xkwaf zmfajymqdck o hJ nf? a':atmifqef;pk=unftm; xde;f odr;f
xm;jcif;onf ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;toif;}u;D (tmqD,)H . *k%o f u
d mQ udk xdcu
kd af =umif;ESihf a':atmifqef;
pk=unftm; tjrefq;kH jyefvnfvw $ af y;&ef vdak =umif;udk rav;&Sm; Edik if jH cm;a&;0ef}uD; qm&pf[mrpf t,fvb f m
u ZGev f (27)&ufae@ owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f ajymqdck o hJ nf?
etz. ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfra_ =umifh jrefrmEdik if o H nf Edik if w
H um. ydrk 'kd %fcwfrr_ sm;a=umifh
pDymG ;a&; ydrk =kd uyfwnf;vmrnfjzpfa=umif;udk puFmylorwEdik if . H 0ef}uD;csKyfa[mif;jzpfol vDurG , f uk owday;
7
ajym=um;cJo h nf? zdvpfyikd Ef ikd if jH cm;a&;0ef}uD; tdyk v J u f “etz ppftpd;k &[m a':atmifqef;pk=unfukd v$wf
114
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
115
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
aq;r_rS xGuaf y:vmaom&v'frsm; ponfw@dk udk trsm;jynfol od&aSd p&efvnf; xkwjf yef
a=unmoihfonf?
'Dy, J if;ESiyfh wfoufonhf jzpf&yfreS rf sm;xGuaf y:vma&;twGuf yl;aygi;f aqmif&u G of l
rsm;ukd vufpm;acsjcif;/ +cdr;f ajcmufjcif; rjyKvkyyf g[al om tmrcHcsurf sm;ay;oiho f nf?
tzJ@G csKyf&;Hk rsm; jyefvnfziG v fh pS o f ihyf gonf? xko d @dk jyKvkyjf cif;jzihf jzpf&yfq;dk }uD;wGi&f &dcS aJh om
'%f&m'%fcsut f csK@d udk ukpm;Ekid rf nfjzpfonf?
2002 ckEpS f arvESifh 2003 ckEpS /f arvt=um; tcsed u f mvukd jyefvnfavhvm =unhyf g
u tajctaerSm a&&maocsmr_ r&Sad omfvnf; vlxt k rsm;pkrmS ar#mv f ihcf sutf csK@d xm;&dcS Jh
=uonf? ,k=H unfrw _ nfaqmuf&ef tapmykid ;f umv óud;yrf;csurf sm;ESifh ywfoufonhf
tcGit fh vrf;rsm; qk;H &_;H cho J nf[k rdrt d aejzif, h q l ygonf? ESpzf uf tjyeftvSe, f =kH unfr_
wnfaqmuf&ef jynfph ckH ikd rf monfh uwdu0wfrsm; uif;rJo h nft h wGuf ,H=k unfem;vnfr_
wd;k yGm;vm&rnft h pm; wjznf;jznf;,kwaf vsmv h mum aemufq;kH 'Dy, J if;udpP jzpf&onfh
tajctaeod@k qdu k af &mufco hJ nf?
ar(30) jzpf&yfonf jrefrmEkid if t H ay: Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f u tjrifajymif;vJvm
ap&ef jyXmef;ay;vdu k af om t"dujzpf&yf jzpfvmcJo h nf? jrefrmEdik if t H ay: wm;qD; ydwyf ifr_
rsm; wd;k jr‡iðhf yvkyo f nftxd Ekid if w H um. jypfwif&w _ cf sru_ dk etztaejzihf róuHpzl; tjyif;
xefq;kH cHvu dk &f onf? xk@d a=umihv f nf; tusKd ;quftjzpf etz u 2003 ckEpS /f =o*kwv f
wGif 0ef}uD;csKyfopfwOD; cef@tyfwm0efay;a=umif; a=unmjcif;/ tcsuf (7)csuyf g0ifaom
vrf;jyajrykt H pDtpOftm; a=unmjcif; pojzihf wke@f jyefvyk af qmifco Jh nf? xkd vkyaf qmifr_
rsm;ukd Ekid if t H csK@d u todtrSwjf yKch=J uonf?
jrefrmEdik if . H tem*wfta&;udk trSew f u,ftav;xm;oltm;vH;k 'Dy, J if;jzpf&yfEiS hf
ywfoufI oifcef;pm,loifyh gonf? ‚if;oifcef;pmrsm;udk tjrefq;kH tav;xm;vdu k ef m
usio hf ;kH oifyh gonf? Tjzpf&yfrmS vufpm;aajc wke@f jyefajz&Si;f &rnfh jy\emw&yf r[kwf
ovdk wzufzufrS &yfwnfI Edik if aH &;oabmxm;ay;&rnfh udpv P nf; r[kwyf g?
TjzpfpOftwGi;f usL;vGecf ahJ om vl@tcGit hf a&;csKd ;azmufrr_ sm;udk xda&mufpmG ðyjyifuk
pm;Edik rf o S mv#if 'Dru kd a&pDðyjyifajymif;vJa&; vrf;a=umif;ay:ok@d wdik ;f jynfuykd @kd aqmifay;Edik f
rnfh usi0hf wfou d mQ qdik &f m vrf;!$erf u _ kd &&Sad yvdrrhf nf?
TuJo h @kd ESpOf ;D ESpzf uf=um; jyefvnf&if=um;apha&;tcGit hf vrf;udk vufvw G qf ;kH ¶H;_ ygu
wdik ;f jynftwGuf qd;k usK;d rsm;om jzpfxeG ;f vmEdik af yonf? xd@k a=umifh ar(30) jzpf&yfEiS yhf wf
oufI rdru d kd vGwv f yfpmG pHpk rf;tuJ jzwfciG ahf y;&ef etz tpd;k &tm; tqdðk yurf;vSr;f cJh
onf? xdu k rf;vSr;f csuu f kd etz wm0ef&o dS rl sm;u oabm rwlao;yg? -----------
-------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------
---------------------------------------------
xyfrzH rf;qD;r_rsm; rjyKvky&f ef rdrt d aejzihf t}udr}f udraf wmif;qkcd aJh omfvnf; 2003
ckEpS /f arv(30) &ufae@ rSpI vl(250)cef@ zrf;qD;cHc&Jh onfqadk omowif;rsm; &&dcS o Jh nf?
od@k aomf 'Dy, J if;jzpf&yfEiS q fh ufE, G +f yD; zrf;qD;cH &olaygi;f (153)OD;&d+S yD;/ ‚if;wk@d xrJ S (109)
OD; jyefvnfvw G af jrmufvmcho J nf[k etz rS xkwjf yefa=unmcJo h nf? xkt d xJwiG f 2003
ckEpS /f Ek0d ifbmv (9)&ufae@wiG f jyefvnfvw $ af jrmufvmaom tusO;f om;(8)OD; vnf;
117
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
,ck c&D;pOfonf ukvor*~. vl@tcGit hf a&;qdik &f m txl;ud, k pf m;vS,f ygarmuQ ay:vkq d m*s, D ykd n
D &J ;kd
. qXrt}udraf jrmuf jrefrmjynfc&D;pOf jzpfonf? jrefrmEdik if H ppf tpd;k &. vl@tcGit hf a&;csKd ;azgurf r_ sm;udpk pkH rf;
avhvmI ukvor*~wiG f tpD&ifcw H ifoiG ;f &ef wm0ef,&l olvnf;jzpfonf? ,cif c&D;pOfrsm;wGif jrefrmEdik if H
. vl@tcGit hf a&;ESihf pyfvsO;f I wifoiG ;f aom tpD&ifcpH mrsm;onf xda&mufr_ r&Sb d J omrefr#omjzpfI jref
rmEdik if t H wGi;f &Sd jynfov l x
l rk sm;u rcsirhf &Jjzpfc&hJ onf?
od@k aomf ,ck qXrt}udraf jrmufc&D;pOfrt S jyef 2003 ckEpS /f Ed0k ifbmv(12)&ufae@wiG f wifoiG ;f onfh
tpD&ifcHpmwGifrl 'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;ESifhywfoufI xda&mufpGmta&;,laqmif&GufEdkifonfh pHkprf;a&;aumf
r&Sizf @JG pnf;Edik af &;udpu
P kd tav;teufxm; t}uHjyKwifjycJo h nfukd awG@&&dS ygonf?
118
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
( atmufajcrSwfpkrsm; )
(1) ZGev
f (12)&uf/ 2003 ckEpS w f iG f tar&duef Edik if jH cm;a&;0ef}uD; aumvif;yg0v
J .
f xkwjf yefonfh
a=unmcsuf?
(2) ZGevf (5)&ufae@wiG f bDbpD o D wif;Xmeod@k ajym=um;csu?f
(3) rav;&Sm;uDeD tifwmeufowif;pmESihf awG@qakH r;jref;jcif;?
(4) 25-6-2003 &ufae@wiG f pDtiftif &kyjf rifo=H um;rS xkwv f iG chf su/f /
(5) 15-6-2003 tmpD,H Edik if jH cm;a&;0ef}uD;rsm;. xkwjf yefausnmcsu?f
(6) 23-6-2003 pwm; tGev f ikd ;f tifwmeufowif;pmESihf awG@qakH r;jref;cef;
(7) Zlvikd v
f (6)&ufae@ &ufpyJG g SPR Strait Time ESihf awG@qakH r;jref;cef;?
(8) The Nation News Paper, 21-6-2003 , Radio Free Asia.
(9) zEGr;f yif/ attufzyf /D 17-6-2003
(10) tif'ekd ;D &Sm; Edik if jH cm;a&;0ef}uD;. ajymcGi&hf yk*Ld~ vf rpPwm emwmvD0g0g. ajym=um;csu?f 28-6-
2003 *sumwmyd@k pf owif;pm/
119
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
tcef; ( 7 )
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&SifrS
xkwfjyefcJhonfh yef-um;csufrsm;
120
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
1? ,ae@onf/ 'Dy, J if;vky}f uHrj_ zpfymG ;+yD; oH;k v wif;wif;jynfah jrmufonfah e@jzpfonf? 'Dy, J if; vky}f uHr_
ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Siu f /kd 2003 ckEpS /f ZGev f (25)&ufae@wiG f pwifz@JG pnf;cJ+h yD;/ oufwrf; ESpv f ausmf
umvtwGi;f / vky}f urH j_ zpfymG ;pOfu ud, k wf ikd u
f sL;vGecf cH &hJ onf[k xGuq f =kd uonf/h jynfwiG ;f rS epfemolum,uH
&Sif rsufjrifoufao(8)OD;udk/ vGwfajrmufe,fajra'orsm;odk@ ac:xkwfum/ aumfr&Sifudk,fwdkif pepfwus
ppfaq;ar;jref; rSww f rf;wifxm;cJ+h yD;jzpfonf? jynfwiG ;f rS wdu k &f u
kd af y;yd@k aom tvm;wloufao(2)OD;. xGuf
qdck surf sm;udv
k nf;/ aumfr&Sirf S vufcx H m;+yD;jzpfonf? 'Dy, J if;vky}f uHru _ kd xdik ;f txufvw $ af wmfrS wqifh
urBmuodatmif aumfr&Siu f pDpOfxw k af zmfco hJ nf? tvm;wl xkwaf zmfrr_ sKd ;udk tjcm;Edik if rH sm;/ v$waf wmfrsm;
wGiv f nf; ay:ayguv f mEdik af p&ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? Edik if w
H umvl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;rsm;od@k qufo, G f
um/ ‚if;wd@k .tultnDEiS hf yl;aygi;f aqmif&u G rf r_ sm;&&Sad tmif }udK;yrf;qJjzpfonf? Edik if w H umjypfrq _ ikd &f m w&m;
&H;k ay:ayguv f matmif 0dik ;f 0ef;}udK;yrf;cJ=h uaomtiftm;pkrsm;/ ynm&Sirf sm;. em;vnf pmemaxmufcrH &_ &Sd
atmif óud;pm;Edik cf ohJ nf?
2? jrefrmEdik if t
H a&;udk ukvor*~ vHòk cHa&;aumifprD S ta&;,laqmif&u G v f matmifóud;yrf;&mY/ 'Dy, J if;
vky}f uHrr_ mS vlom;tjzpf touf&iS f &yfwnf&iS o f efru
_ kd qef@usiu f sL;vGeaf omjypfr}_ uD;tjzpf owfrw S Ef ikd +f yD;
Edik if w
H Edik if .
H tcsLyftjcmtm%m[laom abmifuakd usmv f eG I f ta&;,laqmif&u G Ef ikd rf nfh taetxm;&Sad om
a=umihf TrSKcif;}uD;udk t"duxm; wifoiG ;f ay;=uyg&ef/ oufqikd af omEdik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ tiftm;pkrsm;/
ukvor*~ twGi;f a&;rª;csKyf. t}uHay;t&m&Srd sm;od@k tqufrjywfwifjyv#uf &So d nf? 2003 ckEpS /f Zlvikd v f
(4)&ufae@wiG /f t*Fvyd b f momjzifh y%mrtpD&ifcpH mudw k ifoiG ;f cJo h nf? ykrd vkd ufc&H &Sv d maom oufaoxGuf
qdck surf sm;/ taxmuftxm;rsm;tay: tajccHv#u/f jznfph u G of ;kH oyfrr_ sm; jyKvkyu f m/ y%mrtpD&ifcpH mudk
jrefrmbmomjzif/h pufwifbmvtwGi;f xkwjf yefEikd &f ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? TonfrmS aumfr&Si. f óud;yrf;r_
rsm;udk trsm;jynfol wpHw k &mod&EdS ikd &f eftwGuf wifjyjcif;jzpfygonf? Tod@k óud;yrf;cGi&hf atmif 0dik ;f 0ef;tul
tnDay;=uaom/ um,uH&iS f xdcu dk ef pfemolrsm;/ acgi;f aqmifrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ trSew f &m; ay:ayguv f m
atmif 0dik ;f 0ef;azmfxw k af y;v#u&f =dS uaom owif;Xmersm;tm; aus;Zl;txl;wif&ydS gonf?
3? 'Dy, J if;vky}f uHrj_ zpfymG ;t+yD; aemufwae@rmS yif etzrS owif;pm&Si;f vif;yGjJ yKvky&f mY a':atmifqef;
pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfu/kd vkv
d m;axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t=um;Y jzpfymG ;aom/
&ke;f &if;qefcwfrt _ jzpf &Si;f vif;cJoh nf? ,cktcsed t f xdvnf; ,if;od@k &yfwnf&iS ;f vif;aeqJ jzpfonf? tcsKd @aom
121
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
owif;Xmersm;/ owif;axmufrsm;onfyifv#if ,if;od@k aom toH;k tE_e;f rsKd ;jzifh wcgw&Ho;kH E_e;f ae=uonf?
aumfr&Sit f aejzifoh ;kH oyfwifjyvdok nfrmS 'Dy,
J if;jzpf&yfonf vltyk pf w
k ckEiS hf tjcm;wckt=um; a&Smifwcifjzpf
yGm;aom &ke;f &if;qefcwfr_ r[kw/f vltajrmuftrsm;udk toufq;kH ¶H;_ apcJah omvky}f urH }_ u;D 2 jzpfonf? 'Dy,
1
J if;
3
&ke;f &if;qefcwfjzpfr_ r[kw/f 'DyJ,if;vkyf}uHr_ twdtusjzpfonf? omrefvo l wfr_ r[kw?f pepfwusóud
4 5
wifpDpOf+yD; tkHESifh usif;ESifhusL;vGefaom &mZ0wfr_}uD; jzpfonf? usL;vGecf &H ol &m*%ef;tcsKd @uo kd mru/
wEdkifiHvHk;&Sd jynfoltm;vHk; xdwfvef@ajcmufjcm;oGm;apcJhonftxd/ oufa&mufr_&SdapcJh+yD;/ vlom;tjzpf
touf&Sif &yfwnf&Sifoefr_udk qef@usifusL;vGefonfh &mZ0wfr_ 6 jzpfonf?
4? aumfr&Sit f aejzifh pHpk rf;ppfaq;r_ukd pwifonft h csed u f um,uH&iS u f sL;vGecf &H ol rsujf rif oufao
(4)OD;udk ppfaq;aomtcg/ usL;vGeo f rl sm;rSm pkpak ygi;f vl(5000)cef@&adS =umif;ESi/hf }uH@z@HG toif;0ifrsm; jzpfEikd f
a=umif; xGuq f =kd uonf? a':atmifqef;pk=unfum;wef;. aemufwiG /f tjcm;um;rsm;jzifh vdu k yf gvmaom
}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;rSm vl(1000)cef@&+dS yD;/ vrf;ab;rS yke;f atmif;apmifq h ikd ;f ae+yD; 0ifa&muf¶u kd Ef uS =f uolO;D a&rSm
vl(3000)ausmf (4000)cef@ &SEd ikd af =umif; xGuq f =kd uonf? od@k &mwGif tqdyk gv(l 4000) (5000)tky}f uD;ud/k
pepfwus pDpOfae&mcsxm;n$e=f um;ay;olrsm;rSm rnforl nf0grsm; jzpfa=umif;/ ‚if;wd@k u xGuq f Ekd ikd jf cif; r&Sad cs?
qufo, G af &;pufrsm;ESihf pum;0Surf sm;toH;k jyKyHpk epfukd avhvmjcif;tm;jzif/h vufeufuikd w f yfz@JG wck ck. }uD;
=uyfra_ tmufY tqdyk g}uHzh @HG toif;0ifrsm;ESi/hf tjcm; &mZ0wfaumifrsm;usL;vGecf ahJ om vky}f uHr[ _ I l om oH;k
oyf&onf? od@k &mwGif ,ck=o*kwv f twGi;f xyfraH &muf&v dS maom rsujf rifoufaorsm;.xGuq f ckd sut f &rl/
'kw, d owfuiG ;f ae&mY/ etz ppfwyfrS Adv k rf ;ª tqif&h odS wl OD;. OD;aqmifra_ tmufY wm0efxrf;aqmifv#uf
&Sad om/ ,leaD zmif;tjynft h pH0k wfqifxm;onfh ppfom;rsm;ESihf &Jwyfz@JG 0ifrsm;udk tajrmuftrsm;awG@&&dS a=umif;/
‚if;ppfom;rsm;ESihf &Jom;rsm;u a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm;wdu
k cf u kd &f ef wdwq f w d pf mG apmifq h ikd ;f ae=u
onfh vl(4000)cef@&rdS nfv h t l yk }f uD;tm; uGyu f aJ e=uonfukd awG@&&dS a=umif;xGuq f x
kd m;=uonf? ,if;xGuq f kd
csurf sm;t& 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;udk pepfwusppD Ofne$ =f um; usL;vGeo f rl mS etzomjzpfa=umif; ydrk I kd &Si;f vif;
ay:vGifvmayonf?
5? ppf+yD;or#aom oufaotrsm;pk}uD;. xGuq f ckd surf sm;wGif Tr#}uD;rm;aom &mZ0wfr}_ uD;udk azsmuf
zsuEf ikd &f ef}udK;pm;aom etz tm%mydik rf sm;.vkyaf qmifcsurf sm;udk avhvmI&onf? om"utm;jzif/h armf
awmfum;vrf;ay:wGif xifusefcJhaomaoG;rsm;udk nwGif;csif;a&aq;jcif;/ tavmif;rsm;udk csufjcif;azsmuf
zsuyf pfjcif;/ armfawmfum;csi;f wdu k rf od nfyh pkH rH sm;jzpfatmif/ acgi;f csi;f qdik af pv#uf "mwfyrkH sm;&du k ,f jl cif;/ eHeuf
vif;aomtcg xGurf ajy;Edik af om '%f&m&xm;olrsm;udk tjyif&adS q;&Hrk sm;od@k ryd@k b/J zrf;qD;I axmifrsm;od@k
yd@k jcif;/ usn&f mG ESi&hf mG eD;csKyfpyfrS rsujf rifoufaojzpfEikd o f rl sm;udk tjcm;ae&mrsm;od@k twif;t"rR ajymif;a¶$@
apjcif;/ 'Dy, J if;tjzpfq;kd }uD;ESiphf yfvsO;f I xGuq f jkd cif; rjyKyg[/ 0efcv H ufrw S af &;xd;k ap+yD;rS/ zrf;qD;xm;olrsm;
tm; axmifraS y;v$wjf cif;/ OD;0if;atmiftm; tmqD,aH cgi;f aqmifrsm;xHo@kd apv$w+f yD;/ bmr# rjzpfco hJ a,mif
zefw;D xm;aom"mwfyrkH sm;udjk youm t,Ho k iG ;f apjcif;/ typftcwf&yfpaJ &;vkyx f m;aom wdik ;f &if;om; tzG@J
tpnf;rsm;tm; ac:,lt,Ho k iG ;f &Si;f vif;r_rsm; vkyaf qmifjcif; ponfw@kd jzpfonf? wzufwiG v f nf; etzonf
rdru d , dk wf ikd f Edik if aH &;tajymif;tvJw&yf&yfukd jyKvkyrf nft h oGirf sK;d / od@k r[kwf Edik if w
H umrS zdtm;ay;vkyaf qmif
r_wckcw k iG f yl;aygi;f yg0ifv#u/f ,if;tajymif;tvJwiG f trSew f u,f yg0ifaqmif&u G af wmhrnfh taetxm;
rsK;d udjk yum/ Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;tm; tm&Hv k aJ$ jymif;apv#uf tcsed q f +JG yD;/ 'Dy,J if; vky}f uH
r_}uD;ESiphf yfvsO;f I/ taxmuftxm;rsm; &SmrawG@awmhb/J tcdse=f umvmonfEiS t hf r#S arhaysmufomG ;ap&ef
zefwD;v#uf&Sdonf?
122
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
6? 'Dy, J if;vky}f urH }_ u;D rSm 1990 jynf/h arva¶G;aumufyw JG iG f tEdik &f Edik if aH &;ygwaD cgi;f aqmifrsm;/ ‚if;Edik if H
a&;ygwt D m; vdv k m;axmufco H nfjh ynforl sm;tay:/ etzrS &ufpufpmG qef@usiu f sL;vGeo f nfh &mZ0wfr}_ u;D jzpf
onf? 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/ trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ kd azmfxw k t f a&;,lEikd jf cif; r&So
d r#umv
ywfvHk;/ etzESifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfwdk@t=um;wGif/ ppfrSefaomtrsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk
tdyrf uf rufI&Edik af wmhrnf r[kwyf g? a':atmifqef;pk=unfEiS t hf rsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfu/kd tjywf quf
vufacsre_ ;f Edik af &;ESihf 'Dy,J if;vky}f uHr}_ uD;udk t+yD;wdik af zsmufzsux f m;Edik af &;twGuóf ud;yrf;r_tjzpf/etzonf
wdik ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm; tzG@J tpnf;rsm;ud/k acsmah rmhajzmif;zsxm;&ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? wdik ;f &if;om;
tzG@J tpnf;rsm;/ acgi;f aqmifrsm;rSwqif/h awG@qakH qG;aEG;a&;vrf;a=umif;rsm; zGiv hf pS o
f mG ;rnf[al om/ Edik if aH &;
rufv;kH udjk yum tcsed q f +JG yD;/ 'Dy,
J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/trSew f &m;azmfxw k af y;a&; awmif;qdo k rH sm;
+idro
f mG ;atmif óud;yrf;qJjzpfonf? qufvufóudyrf;rnfh tvm;tvmrsm;vnf; awG@ae&onf?
&? 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;rSm a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf wckwnf;ESihf oufqikd f
aomudp&P yfwck r[kwaf wmh? wwdik ;f jynfv;kH ESiq hf ikd af om &ufpufr}_ uD;jzpfvmygonf? a':atmifqef;pk=unf
uJo
h @kd urBm+h ird ;f csr;f a&;EdAk ,fvqf &k / urBmodxif&mS ;aom yk*Kd~ vfwOD;tygt0if/ tjypfrjhJ ynforl sm;udyk if wurBm
vH;k .a&S@arSmufY &ufpufpmG jypfru _ sL;vGe&f +J yD;/ ,if;od@k usL;vGerf t _ ay: vl@tzG@J tpnf;u rnfo@kd r#ta&;,l
aqmif¶u G Ef ikd jf cif; r&d/S vGw+f idr;f cGi&hf aernfqv kd #i/f etz tm%mydik rf sm;onf vuf&ZJ uf&jJ zpfum aemifwiG f
rnfo@l ukd rqd/k rnfo@kd aomEdik if aH &;tiftm;pkrsm;udk rqd/k rnfonfah e&mwGif rqd/k rnfr# =urf;=uKwfw&f ufpuf
aomjypfrr_ sK;d udk rqd/k qufvufusL;vGe&f ef 0efav;awmhrnf r[kwyf g? od@k jzpfI/ etzESihf Edik if aH &;t&awG@qkH
aqG;aEG;+yD;/ trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk wnfaqmufum 'Dru kd a&pDa&;toGiu f ;l ajymif;r_rsm;udk +idr;f csr;f
7
aomenf;jzifh azmfaqmifomG ;&ef óud;yrf;r_jzpfpOfwikd ;f wGi/f y%mrvdt k yfcsuf rSm/ 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESihf
pyfvsO;f I trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ kd azmfxw k t f a&;,laqmif¶u G af y;a&; jzpfoifyh gonf?
8? aumfr&Sit f aejzifh jynfwiG ;f jynfyrS 'Dru kd a&pDa&;v_y&f mS ;wufºuGol tcsK@d / vl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;
tcsK@d / Edik if aH &;tiftm;pktcsKd @EiS hf owif;XmetcsKd @w@kd . yl;aygi;f aqmif&u G rf j_ zifh wwfEikd o f r# óud;pm;v#u&f dS
aomfvnf;/ ajrmfreS ;f oavmuf c&D;ra&muf&EdS ikd af o;yg? jynfwiG ;f &Sd jynfov l x l Ek iS hf Edik if w
H uma&muf 'Dru kd a&pD
a&;tiftm;pkrsm;/ wdik ;f &if;om;tiftm;pkrsm;. yl;aygi;f aqmif&u G rf u
_ /kd ,ckxuf tqrsm;pGm&&S&d ef vdt k yfae
ygonf? owif; tcsut f vufrsm;/ oufaoxGucf surf sm;/ oufaocHcsurf sm;/ ,ckxufyI kd tqrsm;pGm
&&Srd o
S m/ trSew f &m;udk ydI
k jynfph pkH mG azmfxw
k Ef ikd yf grnf? od@k ro
S m/ ukvor*~vòkH cHa&;aumifpo D @kd wifoiG ;f jcif;
tygt0if/ Edik if w H umwGif xda&mufaomta&;,laqmif&u G rf KS rsm; jyKEdik af &;twGuv f nf; enf;vrf;rsm;&Sm
}uHEdkifygrnf?
rsujf rifoufaorsm;on/f rdrw d @kd aumfr&Six f H tao;pdyx f u G q f ckd surf sm; ud, k wf ikd v
f ma&muf ay;tyfjcif;jzifh
vnf;aumif;/ tcsK@d ta&;}uD;aomoufaorsm;rSm/ rdrw d @kd aumfr&Si. f tultnDjzif/h Edik if w H um Edik if rH sm;wGif
oGm;a&mufI/ 'Dru kd a&pDEikd if rH sm;. v$waf wmfrsm;a&S@arSmufwiG v f nf;aumif;/ Edik if w H umowif;Xmersm;.
a&S@arSmufwiG v f nf;aumif;/ trSew f &m;udk wurBmvH;k ydrk o kd &d vdS matmif zGichf sazmfxw k af y;=uyg&ef?
(*) etz. &Jpcef;/ w&m;&H;k rsm;wGiw f ikd cf suzf iG &hf ef r0H&h /J rdrw d @kd aumfr&SiEf iS v hf ufwJG yl;aygi;f um/
Edik if wH umu od&v dS matmifprG ;f aqmifomG ;Edik &f efvnf; tcuftcJ&adS om epfemolum,uH&iS rf sm;/ rsujf rif
oufaorsm;onf/ jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd 'Dru kd a&pDEikd if rH sm;rSo&H ;kH rsm;/ Edik if w H umtzG@J tpnf;rsm;/ Oya'qdik &f m
tzG@J tpnf;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;a&S@arSmufo@kd oGm;a&mufum xGuq f ckd suf tao;pdyrf sm;udk pmjzifah &;om;+yD;/
rdr. d "mwfyEkH iS whf uG rSww f rf;jyKpk vufrw S af &;xd;k um/ rdrw d @kd aumfr&Six f t H a&muf/ enf;rsKd ;pHjk zifyh @kd aqmifay;
tyf=uyg&ef?
(C) txufygenf;vrf;rsm;twdik ;f vkyaf qmif&efyifv#if tcuftcJ&adS om/ epfemol um,uH&iS rf sm;/
rsujf rifoufaorsm;onf/ owif;Xmersm;ESiq hf ufo, G u f m/ rdrw d @kd . xGuq f ckd sut f jynft h pHu k kd toHjzifh ay;tyf
=uyg&ef?
(i) 'Dy, J if;vky=f uHrE_ iS o hf ufqikd o f nfh oufaocHtaxmuftxm;/ "gwyf /kH AG'D , D kd rSww f rf;/ pm&Gupf m
wrf;ESihf tjcm;rSww f rf;rSw&f mrsm;udk rdrw d @kd aumfr&Siv f uf0,fo@kd a&muf&o dS nftxd/ enf;vrf;aygi;f pH&k mS }uHI
ay;ydk@=uyg&ef?
(C) 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/ trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ akd zmfxw k tf a&;,la&;udk vdv k m;
aom/ jynfwiG ;f jynfy&Sd Oya'ynm&Sirf sm;/ tjcm;ynm&Sirf sm;/ vl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;rsm;/ tpd;k &rsm;/
Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ Edik if aH &;tzG@J tpnf;rsm;/ vlxt k oif;tzG@J rsm;/ 'Dru kd a&pDa&; wufºuGvKS yf&mS ;olrsm;
onf/ ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfxH vdyfrlI/ pmjzifha&;om;ay;ydk@wdkifwef;jcif;/ arwWm&yfcHjcif;
tm;jzifh ukvor*~vjkH cHKa&;aumifprD /S 'Dy, J if;vky}f uHrt _ ay: pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siaf pv$wEf ikd af p&efvnf;
aumif;/ Edik if w H umjypfrq _ ikd &f mOya'rsm;ESit hf nD oifah vsmo f vdk cH&k ;kH rsm;zG@J pnf; ta&;,lvmEdik af p&efvnf;
aumif;/ 0dik ;f 0ef;óud;yrf;ay;=uyg&ef rdrw d @kd aumfr&Sirf S av;eufpmG arwWm&yfcyH ef=um;tyfygonf?
'DyJ,if;vkyf}uHr_ta&;,laqmif¶Gufa&;aumfr&Sif/
2003 ckEpS /f =o*kwv
f (30)&uf/
1365 ckEpS /f awmfovif;vqef; (4)&uf?
For more information, please contact U Aung Htoo, Coordinator, Ad Hoc Commission on Depayin
Massacre. Tel (66) (01) 487 0262 (or) (66) (07) 206 9
( atmufajcrSwfpkrsm; )
1 Riot
2 Massacre
3 Depayin Massacre
4 Premeditated Attack
5 Organized Crime
6 Crime Against Humanity
7 Pre-condition
124
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
1? jrefrmedik if YH arv(30)&ufae@ 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;jzpfymG ;+yD;aemuf ig;vausmrf # =umjrifch +hJ yD jzpfaomf
vnf; etz ppftpd;k &onf wm0ef&o dS rl sm;udk azmfxw k t
f jypfay;jcif; rjyK&Ho k mru aumfr&Siw f &yf zG@J pnf;apI
vlxk wpHw k &mauseyfvufcaH tmif o¾meft&yif pHpk rf;ppfaq;jcif; tv#O;f r&Sad cs? Tr# }uD;rm;aomvky}f uH
r_ukd arv(30)&ufae@ n(12)em&Dcef@wiG f t+y;D owfusL;vGecf +hJy;D em&Daygi;f (16)em&Dcef t h =um aemuf wae@ naewGif
óuwd ifjyifqifpak qmif;xm;aom tcsut f vufrsm;udk udik pf I JG owif;pm&Si;f vif;yGjJ yKvkyjf cif;/ etz onf ‚if;&Si;f
vif;yGyJ g tcsut f vufrsm;twdik ;f om ,ae@tcsed t f xd awmufavsmuf&iS ;f vif;aejcif;rsm;rSvI JG rnfo@kd r#
xl;jcm;wd;k wufvmr_ r&Sad jc? TonfrmS 'Dy, J if;vky=f urH }_ u;D Y epfemcHpm;cJ&h ol um,uH&iS rf sm;twGuf w&m;r#
wr_ukd rsuu f ,
G jf yKjcif;jzpf&o
kH mru vl@tzG@J tpnf;w&yfv;kH . +ird ;f csr;f r_/ wnf+ird rf /_ vGwv f yfru _ kd tmrcHcsuaf y;
onfh w&m;Oya' pd;k rd;k a&;tajccHukd ajymifajymifwif;wif; zsuq f ;D vdu
k jf cif;jzpfonf?
2? 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;rSm wdik ;f jynftyk cf sLyfa&; ,E , W m;rsm;udk toH;k jyKI ppftm%mydik rf sm;u ‚if;wd@k
a&&Snt f m%mwnf+rJa&; &nfreS ;f csujf zifh tpDtpOfwus usL;vGeaf om t=urf;zufrKS }uD; (State Terror-
ism) jzpfojzifh }uD;rm;+yD; a=umufrufz, G af umif;ayonf? T vky}f uHr}_ uD;eSiphf yfvsO;f I trSew f &m;udk azmf
xkwu f m wm0ef&o dS rl sm;tm; xdu k o
f nft h m;av#mpf mG ta&;,ljcif; rjyKEkid o f r#umvywfv;kH ppftm%mydik rf sm;
u ‚if;wd@k tm%mwnfjrJa&;udk qef@usit f wdu
k tf cHjyKvmol[k ,lqaom rnfo@l ukd rqd/k rnfonft h zG@J
tpnf;udk rqdk 'Dy, J if; vky}f urH x _ uf ydrk q kd ;kd &Gm;&ufpufaomt=urf;zufrKS rsm;udk qufvufusL;vGeu f m tjyif;
txef zdeydS af wmhrnfrmS taotcsmyif jzpfayonf? odk jh zpfI aemifwiG f Tjzpf&yfrsK;d rnfonft h cgwiG rf #
vl t
h zGJ th pnf;Y xyfrH rjzpfymG ;ap&ef 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfv#O;f I wurBmvH;k odatmif tjzpfreS u f kd
azmfxw k w f ifjyum wdu k &f u
kd f wm0ef&o dS rl sm;tm; ta&;,lciG &hf Ekid af pa&;twGuf 0dik ;f 0ef;óu;d yrf;=u&efrmS vlwikd ;f
rjzpfrae xrf;aqmifoifah omwm0ef jzpfvmygonf?
125
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
3? 'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;udk pHpk rf;edik af &;twGuf urBmu h vk or*~tzG@J csKyf}uD;rS vGwv f yfonfh pHpk rf;ppfaq;
a&;tzG@J ukd apv$wpf pfaq;I trSew f &m;udak zmfxw k af y;&efawmif;qd=k uaom jynfwiG ;f rS jynfaxmifpw k ikd ;f
&if;om;vlrsK;d rsm; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf}u;D ESi/hf v$waf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;/ trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;/
Ekid if aH &;acgi;f aqmifrsm;udk rdrw d @kd aumfr&Sirf S rSww f if;wiftyfygonf? od@k &mwGif Tr#EiS hf rvHak vmufao;
a=umif; wifjyvkyd gonf? vlig;axmifcef u h &ufpufpmG usL;vGecf hJ +yD; vl tajrmuftrsm; aoa=u/ b0ysupf ;D
t}uD;tus,f xdcu kd ef pfem qH;k ±_;H r_rsm;&Scd ahJ omfvnf; vlxw k &yfv;kH eSihf edik if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ vl@tcGihf
ta&; v_y&f mS ;wufºuo G rl sm;. jyefvnfwek @f jyef ta&;,laqmif&u G rf r_ mS tm;&avmufb, G f xda&mufr_ r&Sad o;
yg? ukvor*~u, kd pf m; jrefrmEkid if EH iS phf yfv#O;f I vl t h cGit hf a&; twGuf wm0eft&Sq d ;kH yk*Kd~ vfjzpfaom ygarmuQ
yifa[;&d;k wywf=umr#vma&mufum vl@tcGit hf a&;tajctaersm;udak vhvmpHpk rf;onht f csed w
f iG f atmufyg
twdik ;f 0dik ;f 0ef;aqmif&u G af y;=uyg&ef rdrw d @kd aumfr&Sirf S tav;teuf arwWm&yfcw H ifjytyfygonf?
(u) vmrnhf Ek0d ifbmv (12)&ufae@wiG f ukvor*~Y ygarmuQ yDn&J ;kd rS jrefrmEkid if H vl@tcGit hf a&;
tajctaersm;eSiphf yfvsO;f I wifjy&mwGif 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD; ESiphf yfvsO;f I tjynft h pHw
k ifjycGi&hf Ekid af &;twGuf
rdrw
d @kd o&d x
dS m;aom owif;tcsut f vufreS o
f r#ukd enf;vrf;rsK;d pHu k t
kd oH;k jyKI ygarmuQ yDn&J ;kd . vuf0,f
odk ah &muf&adS tmif ay;ydk =h uyg&ef?
(c) ukvor*~ vHòk cHa&;aumifpD taejzifh ‚if;.vkyyf ikd cf iG t hf m%mudt k oH;k jyKv#uf vGwv
f yfaom
pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yf zGJ ph nf;apv$wef ikd af &;twGuf ygarmuQ yDn&J ;kd rSwqifh ukvor*~ taxGaxG
twGi;f a&;rª;csLyfxH wdu
k &f u
kd f pmjzifah &;om;ay;ydk u h m arwWm&yfcaH y;=uyg&ef?
(*) 'Dy,
J if;vky}f uHr}_ uD;eSiphf yfvsO;f I trSew
f &m; azmfxw k Ef idk &f ef rdrw
d @kd wOD;csi;f od@k r[kwf tzGJ t
h pnf;
tvku
d f óud;yrf;pGr;f aqmifrr_ sm;udk owif;Xmersm;odk x h wk jf yefay;=uyg&ef?
tao;pdyfqufvufod&SdvdkygvSsif
aumfr&Si.
f Coordinator OD;atmifx;l (66) (01) 487 0262 odk q
h ufo,
G yf g&ef
126
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
2? 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;udk usL;vGe&f ef óudwifoifwef;yd@k csrr_ sm; jyKvkyjf cif;/ vufeufrsm;udk pepfwusa&G;
cs,f udik af qmifjcif;/ tcsed u f mveSio hf wfuiG ;f rsm;udk pepfwus a&G;cs,jf yifqifum wdu k cf u kd af csrKS ef;jcif;/ vuf
eufuikd w f yfzJG rh sm;om toH;k jyKavh&adS om trdef ah y;enf;pepfrsm;udk toH;k jyKjcif;/ vky=f urH nfv h Ol ;D a& ig;axmifcef@
udk tuGuu f sus pDpOfxm;&Su d sL;vGejf cif;/ oufaocHtaxmuftxm;rsm;udk azsmufzsujf cifEiS hf jyKjyifzefw;D rSKrsm;
jyKvkyjf cif;/ rsujf rifoufaorsm;ESihf '%f&m&olrsm;tm; zrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;/owfuiG ;f ESihf teD;qH;k ae&mwGif
Adv
k rf ;ª tqif&h o dS l wOD;eSihf 'Dy,J if; &Jpcef;rª;wOD;wd@k u, kd wf ikd f vky=f uHrnfo
h rl sm;tm; }uD;=uyfuyG u f aJ eonfukd
jrifawG ch &hJ onfh oufaorsm;&Sjd cif; tp&Sad om ta=umif;tcsurf sm;udk tajccHum 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;rSm
a':atmifqef;pk=unf tygt0if xdpk Ofu twlvu kd yf gomG ;=uaomtrsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;udk
taovkyf=uHum trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf udk tjywfajcr_ef;vdkonfh oabmjzifh pepfwus tpDtpOf&Sd&Sd
usL;vGefcJhonfh &mZ0wfr_}uD; jzpfonf [k ig;vausmfr#umvtwGif; rdrdwdk@pHkprf;ppfaq;awG@&Sd&aom
owif;tcsut f vufrsm;/ vloufaorsm;.xGuq f ckd surf sm;udk tajccHum rdrw d @kd aumfr&Sit f aejzifh oH;k oyf
onf? aumfr&Si. f 'kw,
d t}urd f y%mr tpD&ifcpH mudv k nf; r=umrD umvtwGi;f rSmyif jynfwiG ;f &Sjd ynforl sm;
eSihf wurBmvH;k odk x h yfrjH zef@a0um tpD&ifcw H ifjyoGm;ygrnf?
127
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
3? 'Dy,J if;vky=f uHr}_ uD;twGi;f aoqH;k / aysmufq;kH / '%f&m&/ b0 xdcu kd ef pfemysupf ;D =uonfh yk*Kd~ vfO;D a&
rSm &0rf'gEiS hf ,l*q
kd vm;AD,m;Ekid if rH sm;rSmuJo h kd h rsm;jym;jcif; r&Sad omfvnf; t"duusaom atmufygtcsurf sm;
udk ta=umif;jyKI 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;rSm vlom;tjzpf touf&iS f &yfwnf&iS o f efru_ kd qef@usio
f nhjf ypfr_
(Crime Against Humanity) ajrmufei kd af =umif; oH;k oyfawG@&&dS onf?
(u) ajymif;vJvmaom Edik if w H umOya'. t"dyg` ,zf iG q hf ckd surf sm;t& ppfyu JG mvtwGi;f usL;vGef
onfh ppf&mZ0wfrr_ sm;eSiq hf ufpyfa=umif; jyo&ef rvdak wmhbJ t&yfom;jynfot l ajrmuftrsm;udk qef@usif
usL;vGeo f nfh jypfre_ iS hf tóuH;0ifaejcif;?
(The nexus is unnecessary and gross human rights violations in peacetime are as criminal
as those during armed conflict.)
(c) pepfwus óudwifjyifqifum t&yfom;vltyk pf t
k m; wdwu
d susypfrw
S x
f m;I usL;vGeaf om
jypfr_}uD;jzpfjcif;?
(The second distinguishing feature of crimes against humanity is that they be committed in a
planned, systematic manner insofar as they are directed against a specific 'civilian population' and
not merely random individuals.)
(*) edik if aH &; &nfreS ;f csujf zifh usL;vGeaf om jypfr}_ uD;jzpfjcif;?
(For crime against humanity, it must be demonstrated that the defendant targeted the vic-
tims specifically based on their social, political, racial, religious, or other attributes.)
( C) jypfru _ sL;vGecf &H onfh vlta&twGurf mS }uD;rm;vSjcif; &Scd sirf S &Srd nfjzpfaomfvnf; t&yfom;
vlxw
k &yfv;kH udk t}uD;tus,f xdwv f ef ah jcmufjcm;oGm;ap&ef usL;vGeof nfh jypfr}_ uD;jzpfjcif;?
( To intimidate the entire 'civilian population')
4? tm%m&Sif tkycf sKyfra_ tmufrS 'Dru kd a&pDEidk if t H jzpfokd Eh idk if aH &;t& awG@qakH qG;aEG; oabmwlncD surf sm;
&,lum toGiu f ;l ajymif;&efóu;d yrf;=uaomEkid if rH sm;Y tm%m&Sirf sm;eSihf 'Dru kd a&pDEidk if aH &;tiftm;pkrsm; edik if aH &;
t& rnfokd yh ifoabmwln=D uonfjzpfap Edik if w H um Oya't& atmufyg jypfrr_ sm;udk vGw+f idr;f csr;f omcGihf
ay;ydik cf iG hf r&S/d w&m;Oya'ESit hf nD cGivhf w $ cf iG hf r&S/d oifyek ;f acsciG hf r&S/d jypfru
_ sL;vGe&f mY wm0ef&o dS rl sm;udk
Oya'eSit hf nD ta&;,laqmif&u G =f u&rnfjzpfonf?
(1) vlrsK;d wk;H owfjzwfru _ kd tjypfay;jcif;ESihf umuG,jf cif;qdik &f moabmwlncD sut f & vlrsK;d wke;f owf
jzwfr_ (Genocide)
(2) eSyd pf ufnOf;yrf;r_ eSihf tjcm;aom&ufpuf=urf;óuwfI vlrqef/ vl *h % k o f u d mQ udk nd;_ EGr;f apaom
qufqrH r_ sm;udk qef@usi&f ef jypf'%fp&D if&ef oabmwlncD sut f & eSyd pf ufnOf;yrf;r_
(Convention Against Torture)
(3) vlom;tjzpf touf&iS &f yfwnf&iS o
f efrKS udk qef u
h siu
f sL;vGeaf omjypfr_
(Crime Against Humanity)
(4) (*seD AD m oabmwlncD suu
f kd csLd ;azguu
f sL;vGeaf om) ppf&mZ0wfr_ (War Crime)
128
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
6? tqdyk gta=umif;tcsurf sm;udk axmufxm;v#uf 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f I aumfr&Sit
f aejzifh
jynfwiG ;f &Sd jynfov
l x
l rk sm;tm;vH;k eSihf edik if w
H umodk ah tmufygtwdik ;f arwWm&yfcH yef=um;tyfygonf?
(u) jrefrmedik if H 'Dru kd a&pDeiS hf wdik ;f &if;om;tcGit hf a&;rsm;twGuóf ud;yrf;aqmif&u G v f #u&f =dS uaom
edkifiHa&;acgif;aqmifrsm;/ tzGJ htpnf;rsm;/ tiftm;pkrsm;rS OD;aqmifum ukvor*~vHkjcHKa&;aumifpDrSaeI
'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f +yD; Ekid if w
H umpHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yf apv$wEf idk af &;twGuf óud;yrf;
aqmif&Gufay;=uyg&ef?
(c) 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f ItrSew f &m;udk ydrk jkd ynfph pkH mG azmfxw k af y;edik rf nfo h ufaorsm;/
oufaocHtaxmuftxm;rsm;/ owif;tcsut f vufrsm;/ ydrk &kd &Sad &;Ekid if w H umESihf ukvor*~okd h pepfwus
wifjyEkid af &;wk@d twGuf jynfwiG ;f &Sd epfemolum,uH&iS rf sm;/ rsujf rifoufaorsm;/ tcsi;f jzpfcsed w f iG f &Sad e=uaom
jynforl sm;/ trsK;d om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyfrS tqifq h ifah om acgi;f aqmifrsm;/ vGw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;/ Oya'
ynm&Sirf sm;/ w&m;r#wr_twGuf v_y&f mS ; wufºuG=uolrsm;onf jynfwiG ;f &Sd Ekid if w H umtzG@J tpnf;rsm;/ jynf
wGi;f jynfy owif;Xmersm;ESihf yl;aygi;f um pkaqmif;ay;yd@k jzef@a0=uyg&ef?
(*) Ekid if w
H um Edik if rH sm;Y 'Dy, J if;v_y&f mS ;r_aumfrwD (Depayin Campaign Committee)rsm; zJ@G pnf;
aqmif&u G jf cif;tygt0if Ekid if w H umqufo, G rf u_ eG , f ufrsm;/ jynfwiG ;f qufo, G rf u
_ eG ,
f ufrsm; zG@J pnf;wnf
aqmufI Ekid if w H um pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yfrS 'Dy, J if;jzpf&yfreS }f uD; ay:ayguv f m+yD; wm0ef&o dS rl sm;udk
xdu k o f nft h m;avsmpf mG ta&;,laqmif&u G v f mEkid af ponftxd 0dik ;f 0ef;óud;yrf;=uyg&ef?
'DyJ,if;vkyf=uHr_ta&;,laqmif&Gufa&; aumfr&Sif
edk0bFmv (30) &uf 2003 ckeSpf
129
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
aemufqufwJGrsm;
130
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;
a':atmifqef;pk=unf
taxGaxGtwGif;a&;rª;
trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyf
ol& OD;wifO;D
'kw,d OuUÏ
trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKKyf
a':wifjrifh
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
pnf;±kH;a&;aumfrwD0if
a':0if;jrjr
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
rE aW v;wkid ;f pnf;±k;H a&;aumfrwD0if
rcifrrxGef;
rE aW v; (ta&S@ajrmufòrd@e,f)
trsK;d orD;tzJ@G 0if â
131
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ukd0if;ckdif
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
vli,ftzJG@0if
a'guw
f m vSp;dk !Ge@f
rE aW v;wkid ;f / pOf@uidk òf rd@e,f
trSw(f 1) jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,f
ukdrsKd;Ekdif
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
rE aW v;wkid ;f pnf;±k;H a&;aumfrwD0if
ukdjrifharmf
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,ftzJG@0if
ukdausmfrsKd;ol
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,ftzJG@0iff
132
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;
ukdvSOD;
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f) OD;xGe;f 0if;
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if rE aW v; (aps;csK)fd
OD;cifarmifaomif; ukdrsKd;wifh
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f) rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if vli,ftzJG@0if
133
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;
OD;wifatmifatmif
armifp;dk rE aW v;wkid ;f taemufajrmufòrd@e,f
rE aW v; (ta&S@awmifòrd@e,f) trSwf(1)rJqENe,fajr
xGefwkH;òrd@opf jynfo@l vw $ af wmf uk,
d pf m;vS,f
ukrd if;vGif
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,fpnf;±kH;a&;wm0efcH
ukdausmfausmfrkd;
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
134
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
'Dy,
J if;vky}f uHrt + wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cHc& hJ onfh
trsKD;om;'Drudk a&pDtzJcŒG sKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk-unf.
teD;uyfvòHk cHa&;tzJ0 ŒG ifrsm;xJrS tcsKdŒ
ukdxGef;jrifh
&efuek w
f idk ;f (A[ef;òrd@e,f) ukdwkd;vGif
twGif;a&;rª; vli,fwm0efcH
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if {&m0wDwkdif;
135
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
'Dy,
J if;vky}f uHrt + wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cHc& hJ onfh
trsKD;om;'Drudk a&pDtzJcŒG sKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk-unf.
teD;uyfvòHk cHa&;tzJ0 ŒG ifrsm;xJrS tcsKdŒ
uko d ef;xGe;f
&efuek w
f idk ;f (urm±Gwòf rd@e,f)
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if
uko d ed ;f pk;d
&efuek w
f idk ;f (&efuif;òrd@e,f) ukrd ;dk aomf (ac: ) ayguaf yguf
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if A[kv d il ,f vkòH cHa&;tzJ@G 0if
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if
136
'Dy,
J if;vky}f uHrt
_ wGi;f aoqH;k oGm;=uolrsm;?
rSwcf su?f ? pm&if;t&w&m;0ifvu kd yf gomG ;olrsm;xJrS aoqH;k olpm&if;jzpfygonf? rE aW v;rStcif;jzpf ae&mtxd vrf;c&D;wav#mufrv S ukd yf gco
hJ rl sm;/
a':atmifqef;pk=unfEiS t
hf zG@J tm;vma&mufq;D }udKE_wq f uf =uonfh a'ocHjynforl sm;/ tcif;jzpfymG ;pOfwiG f t=urf;zuf¶u
kd Ef u
S o
f wfjzwfccH &hJ ojzifah oqH;k ol
tajrmuf trsm;¶Syd gonf? rdrw d @kd aumfr¶Sit f aejzifv h ufvrS ;f rrDojzifh twdtuspm&if;aumuf,&l eftcuftcJ¶dS ygonf? qufo, G pf pkH rf;aeqJjzpfojzifh
wdusaocsmonfh pm&if;rsm;&¶So d nft h cg jznfph u G If qufvuf pm&if;xkwjf yef oGm;rnf jzpfygonf?
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
ukdodef;wkd;at;
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
137
138
'Dy,
J if;vky}f uHrw
_ iG f zrf;qD;xde;f odr;f cHc&hJ olrsm;?
23? udx k eG ;f xGe;f 0if; vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
24? rcifrrxGe;f vli,f ta¶S@ajrmuf 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw
G f
25? r0if;tdjzL vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
26? OD;vSjrifh OuUX tr&yl& a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
27? ud0k if;cdik f vli,f taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
28? udn k n D aD tmif vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
29? udak Z,smxGe;f vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
30? OD;&Jjrifah tmif OuUX ta¶S@ajrmuf a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
31? OD;bmbm OuUX ppfuikd ;f wdik ;f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
139
140
32? OD;xGe;f +rdKif twGi;f a&;rª; ppfuikd ;f wdik ;f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
33? OD;apmvdi_ f v$waf wmfu, kd pf m;vS,f tif;awmf+rdK@e,frq J ENe,f a¶$bakd xmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
34? OD;jrif=h unf v$waf wmfu, kd pf m;vS,f uom+rdK@e,f rJqENe,f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
35? OD;xGe;f a¶Smif +rdK@e,fpnf; rH¶k mG +rdK@ 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
36? OD;atmifqef; OuUX bkwvif a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
37? OD;aomif;nGe@f ,mOfarmif; ta¶S@awmif 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
38? OD;jrifOh ;D pnf;tzG@J 0if ta¶S@awmif 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
39? OD;oef;aX; pnf;tzG@J 0if ta¶S@awmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
40? OD;wifxÉG Of ;D v$waf wmfu, kd pf m;vS,f v,fa0;+rdK@e,f rJqENe,f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
41? udw k ifvif; vli,f taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
42? udak usmZf if0if; tzG@J csKyfvil ,f A[dv k il ,fv+kH cHKa&; a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
43? udak wZEdik f tzG@J 0if txufjrefrmjynf vli,fjyefvnfz@JG pnf;a&; 9-11-03 &ufae@wiG f a¶$bkd
axmifrjS yefvw G f
44? OD;atmifp;kd wdik ;f pnf;tzG@J 0if rE aW v;wdik ;f 9-11-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yef vGwf
vmcJ+h yD;/ aemufwae@wiG f &Jpcef;rS
jyefvnfzrf;qD;
45? ol&-OD;wifO;D 'kw, d OuUX trsKd ;om;'Dru
kd a&pD tzG@J csKyf A[dt k vkyf tr_aqmiftzG@J uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
46? OD;aygcif v$waf wmfu, kd pf m;vS,f jrif;+cH+rdK@e,frq J ENe,f trSw(f 1) uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
47? OD;wifatmifatmif v$waf wmfu, kd pf m;vS,f rE aW v;taemufajruf +rdK@e,frq J ENe,f trSwf (1 ) uav;axmifY
zrf;qD;xde;f odr;f xm;
48? a'guw f m-0if;atmif OuUX cifO;D +rdK@e,f uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
49? udx
k eG ;f aZmfaZmf A[dv k il ,f jyefvnf zG@J pnf;a&; cE ;DW axmifrS 13-11-03 &ufae@wiG jf yefvw G f
50? udxk eG ;f jrifh +rdK@e,f twGi;f a&;rª; A[ef;+rdK@e,f cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
51? udw
k ;kd vGif iykawm+rdK@e,f cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
52? udak Zmf0if;xGe;f vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
53? udrk sKd ;aZmfatmif vli,ftzG@J 0if aumvif;+rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
54? udrk if;vGif vli,ftzG@J 0if &efuek +f rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
55? udjk rifah iG vli,ftzG@J 0if a&eHacsmif;+rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
56? udo k ef;xGe;f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
57? udrk ;kd aZmf(c)ayguaf yguf vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
58? udo k ef;xGe;f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
59? udrk sKd ;rif;(c)wifrsKd ;rif; vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
60? udo k [ D vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
61? udjk rifah usmf vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
62? udak usmpf ;kd vif; vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
63? udak tmifausmjf rifh vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
64? udrk sKd ;nGe@f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
65? udo k ufxeG ;f (c)ukvm; vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
141
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trdsK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf(97§c) taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f&efukefòrd@
a=unmcsuftrSwf- 4 (6§98)
142
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trdsK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
&efukefòrd@
143
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@
a=unmcsuftrSwf - 18 (7§98)
3? tm%mydik wf @kd u Tod@k &ikd ;f jypGmqufqaH qmif&u G jf cif;rsm;onf/ &mZ0wfruif;aom tEdik t f xuf
ðyjcif;/ vufa&mufru
_ sL;vGejf cif;wd@k jzpfygojzifh trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyfu av;av;eufeuf jyif;jyif;xefxef
uef@uGuf¶_wfcsvdkufonf?
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
&efukefòrd@
1360 jynfEh pS /f 0gacgiv
f qef; (7) &uf/
1998 ckEpS /f Zlvikd v
f (30) &uf?
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@
a=unmcsuftrSwf - 20 (7§98)
y§3614 wDt;D - 11 um;}uD;jzifh xyfI ydwq f @kd xm;+yD;/ 'dik ef mum;udk z,fvu kd o f nf?
(3) nae (16;05)em&Dcef@wiG f &Jr;ª csKyfatmifE, G Ef iS hf 'k-&JrLS ;(1)OD;wd@k a&mufvm+y;D um;wHcg; udak cguo f nf?
um;wHcg;udt k wif;qGzJ iG @f onf? tvGe¶f idk ;f jyonfyh pkH jH zifðh yrlqufqo H nf? yJc;l wdik ;f rif;vSòrd@EiS hf {&m0wDwikd ;f
yef;waemfòr@d c&D;pOfrsm;uJo h @kd csujf cif;tajzxkwaf y;Edik rf nft h qif&h o dS l r[kwo f nft h jyifqufqaH &;¶kid ;f jyr_a=umifh
taxGaxGtwGi;f a&;rª;u zGihf ray;cJjh cif;jzpfonf?
(4) ,if;wHwm;av;.aemufwiG f oHq;l óud;acGrsm;jzifh n(19;10)em&Dcef@Y xyfqifu h m&H xm;vdu k o f nf?
wHwm;xdyw f iG f ,leaD zgi;f 0wfvòkH cHa&;tzG@J 0ifrsm;tiftm;jzifyh wfq@kd xm;onf? ,if; oHq;l óud;acGrsm;udk 26-
7-98 &ufae@wiG f tm%mydik w f @kd u oHwrefrsm;/ ppforH LS ;rsm;eSihf owif;axmufrsm;tm; ac:,ljyocge;D rS
óudwifz,f&mS ;xm;=uonf? vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;onf vnf; ,leaD zgi;f 0wfrS t&yf0wfo@kd ajymif;vJxm;=uonf?
(5) 25-7-98 &ufae@eeH uf (08-33)em&Dcef@wiG f - 24-7-98 &ufae@u wyfqifxm;cJah om wqifch H
b&dwrf sm;udk ðzwfomG ;=uonf? eHeuf (10;52)em&Dcef@wiG f armfawmf,mOfa&S@wiG f vrf;&Si;f aoma=umifh ykord f
bufodk@armfawmf,mOfudkarmif;xGufpOf vrf;v,fYvHkòcHa&;tzGJ@0ifrsm;u xyfrHwm;qD;=ujyefonf? eHeuf
(10;54)em&Dcef@wiG f vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;u vrf;ay:rS armfawmf,mOfukd acsmif;ul;wHwm;av;ay:od@k jyefI
wGef;a&$@xm;=uonf?
(6) vHòk cHa&;tzG@J 0ifwOD;ua&oef@b;l wbl;udk taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESit hf zG@J tm; 0,fay;onf?xdv k òkH cH
a&;tzG@J 0iftm; aemufae@rsm;wGif armfawmf,mOfteD;Y wm0efcsxm;jcif; r&So d nfuakd wG@&onf/
(7) 26-7-98 &ufae@eeH uf (06;52)em&Dcef@wiG f armfawmf,mOfukd ykord b f ufo@kd armif;xGupf Of vHòk cHa&;
tzG@J 0ifrsm;uoHq;l óud;acGrsm;jzifq h I JG ydw+f yD; wm;qD;=ujyefonf?eHeuf (07;04)em&Dcef@wiG f vHòk cHa&;tzG@J 0if
rsm;u armfawmf,mOfukd wHwm;ay:od@k weG ;f Y a&$@xm;=ujyefonf?
(8) eHeuf (08;00)em&Dcef@wiG f aomufa&oef@b;l oGm;0,f&m tm%mydik w f @kd u “txuftrde@f t&”
[kq+kd yD; 0,fciG hf rðy=uyg?
(9) eHeuf (08;50)em&Dcef@wiG f wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;rS Adv k rf ;ª &efEikd [f k qdo k u
l “ tefwD b,fomG ;
rvd@k v”J [kvmar;&m/taxGaxGtwGi;f a&;rª;u“ajccsKyfEiS hf cH0eftufOya'jzifzh rf;qD;jcif;/ cH0efvufrw S af &;
xd;k ay;&jcif;cHae=u&wJh {&m0wDwikd ;f rS jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,af wGqo D mG ;rSm” [k jyefajymcJyh gonf?
‚if;jyif taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u “vHòk caH &; rygv@kd qufomG ;cGihf rðybl;vd@k oHwrefawGuakd jymwJu h pd /P vdrw f m”
[kvnf; ajymcJyh gonf?
(10)ae@vnf (12;07)em&Dcef@wiG f wm0efcsxm;aom,leaD zgi;f 0wfvòkH cHa&;tzG@J 0ifrsm;udk t&yf0wfjzifh
ajymif;vJ+yD;/ wm;qD;ydwq f @kd rt_ m;vH;k udv k nf; &Si;f vif;xm;ygonf? t&yf0wfjzifh vHòk cHa&;tzG@J 0if(2)OD;u taxG
axGtwGi;f a&;rSL;.um; xGuEf ikd rf nfv h rf; wJuav;0Y ydwI f xdik af pmifah eonf?
(11)ae@vnf (12;30)em&Dcef@wiG f aomufa&oef@0,fciG ðhf y&ef 'kw, d t}udrf tm%mydik w f @kd tm; ajym&m
xyfrw H m;qD;+yD; oGm;cGihf rðyyg? ,if;tcsed rf pS I aomufa& r&So d jzifh ae@vnf (13;30)em&Dcef@wiG f rd;k &Gmonfh
tcg xD;jzifah &cH+yD; aomuf&ygonf?
(12)26-7-98 &ufae@wiG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf tzG@J Y tpm;tpmESiahf omufa&rsm; uke+f yDjzpfI
tzJ@G csKyf tzJ@G 0ifrsm;uay;yd@k jcif;udv k nf; tm%mydik w f @kd u vufrcHonft h jyif ‚if;wd@k u, kd w
f ikd vf nf; tpm;
taomufrsm;udk ray;=uyg?
(13)27-7-98 &ufae@ eHeuf(08;55)em&Dcef@wiG f Adv k rf ;ª &efEikd [f q k o kd l xyfraH &mufvm+yD;/ A[dt k vkyf
tr_aqmiftzG@J 0if OD;vSaztm; “ tefu,ftouf}uD;+yD/ 'Dvq kd ufomG ;vd@k bmr#ta=umif; rxl;ygb;l /Edik if aH &;
tawG@tóuH/ jzwfoef;cJw h hJ Edik if aH &;oufwrf;vnf; &Syd g+yD/ aemuf qufvyk pf &m Edik if aH &;awGtrsm;}uD;yg/ usaemf
tckvv kd majymwm[m tusKd ;&Sad pcsiv f @kd yg”[kajym&m taxGaxGtwGi;f a&;rª;;u“ aoG;cGpJ um; vmrajymeJ@
146
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
tzG@J 0ifrsm;tm;vH;k taejzifh wm;qD;jcif;cHae&onfh taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf A[dt k vkyt f r_aqmif OD;vSazwd@k
xHo@kd oGm;&efv f t kd yfa=umif;jyefajymcJo h nf? Adv k rf ;ª ol&u tm;vH;k oGm;&ef roifyh gojzif/h OuUÏ/ 'k-OuUÏESifh
A[dt k vkyt f r_aqmifwOD;wd@k aygi;f (3)OD;udk oGm;cGiðhf ycJyh gonf? Edik if aH wmf at;csr;f om,ma&;ESihf zG@H ðz;d a&;aumifpD
. t}uHðycsuu f kd A[dt k vkyf tr_aqmiftzG@J u!dE‡ i_d ;f aqG;aEG;=uonf? xdo k @kd aqG;aEG;=u+yD; tjcm;t}uHðycsuf
wckukd Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpED iS ahf qG;aEG;&ef oabmwlncD =hJ uygonf? ,if;oabm
wlncD suu f kd tzG@J csKyfOuUÏu wm0ef,I l qufvufaqmif&u G &f ef A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0ifrsm;tm;vH;k
oabmwlnDcJh=uonf?
(20) OuUÏ/ 'k-OuUÏESihf A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if wOD;wd@k onf (19;40)em&Dcef@wiG f wm;qD;jcif;cHae
&aom taxGaxGtwGi;f a&;rª;wd@k xrH S jyefvnfxu G cf mG vm=u&m (21;00)em&Dcef@wiG f A[dt k vkyt f r_aqmif
tzG@J 0if OD;vGi. f tdro f @kd jyefa&muf=uonf? A[dt k vkyt f r_aqmifrsm;. oabmwlncD suu f kd qufvufaqmif
&GuEf ikd jf cif; r&Srd D tm%mydik w f @kd u taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf tzG@J tm;/ twif;t"rR0ifa&mufcsKyfaESmifI tEdik f
xufðy t=urf;zuf+yD; vufa&mufrr_ sm; usL;vGeu f m twif;t=uyfac:aqmifc=hJ ujcif;jzpfonf?
(21)taxGaxGtwGi;f a&;rª;u vlvw $ +f yD;ac:cdik ;f I OuUÏ tygt0if A[dt k vkyt f r_aqmif tzG@J 0if(4)OD;wd@k
taxGaxGtwGi;f a&;rª;tm; oGm;a&mufawG@q=kH ujcif;om jzpfygonf?tm%mydik w f @kd u taxGaxGtwGi;f a&;rª;
tm; OuUÏ ESihf A[dt k vkyt f r_aqmifw@kd xH tyfEjHS cif; r[kwyf g?
(22)ac:aqmifvmyHrk mS §n(21;10)em&Dcef@wiG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;.jcYH ,cifu wm0efus t&m&Sjd zpf
ol Adv k rf ;ª ol&wd@k tzG@J tiftm;(50)cef@jzifh vma&muf=uonf? um;vrf;ay:wGif óudwifprD x H m;aom um;wef;
&Sn}f uD; &Sad eonf?
(23) tzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;jzpf=uaom udx k eG ;f jrif/h udnk eG @f a&$EiS hf A[dt
k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if OD;vSaz wd@k ukd
tpDtpOftvdu k f twif;t"rR0ifq+JG yD; tEdik t f xufðy csKyfaESmif=uum toifph pD Ofxm;onfh armfawmf,mOf
rsm; twGi;f od@k tm%mydik w f @kd u oGwo f iG ;f =uonf?
(24) wcsed w f nf;wGif tpmESihf aomufa&jywfojzift h m;tifcsed @J pmG um;xJwiG v f aJ vsmif;aeaom taxG
axGtwGi;f a&;rª;tm;/ Adv k rf ;ª ol&ESit hf zG@J u/ armfawmf,mOftwGi;f od@k 0ifa&muf=uum t=urf;zufaom enf;jzifh
tEdkiftxufðycsKyfaESmifI vufa&mufr_rsm;usL;vGef+yD; taxGaxGtwGif;a&;rª;.oabmqEN vHk;0rygbJ
taxGaxGtwGif;a&;rª;. aetdrfodk@ tm;vHk;udk twif;t"rR jyefydk@cJh=uonf? taxGaxGtwGif;a&;rª;.
armfawmf ,mOfuv kd nf;/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; .cGiðhf ycsuf r&Sb d J oufqikd &f mtm%mydik w f @kd u ‚if;wk@d bmom
twif;t"rRarmif;ESifcJh=uonf?
(25) 30-7-98 &ufae@nae (16;00)em&Dcef@wiG /f Adv k rf ;ª ol&u A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if OD;oef;xGe;f
tm; “ a':atmifqef;pk=unftm; (15§20)rdepfcef@ arwWm&yfcaH jymqdak omfvnf; a':atmifqef;pk=unfu
(5)rdepfom pum;ajymyg/ reufus&if OD;oef;xGe;f xHomG ;ar;yg[k ajymcJyh ga=umif;/'gah =umif(h 5)rdepf a&wGuf
aeoH=um;&aoma=umifh rwwfEdkifawmhI a':atmifqef;pk=unftm;ayG@xl+yD; tjcm; ppfolemðy &Jar(2)
a,mufEiS hf n‡yx f ikd v f u kd af =umif;/ 'Dum;udv k nf; &JabmfawG armif;+yD;awmh a':atmifqef;pk=unftrd u f kd jyefy@kd
vduk af =umif; ”[k ajym=um;cJyh gonf?
4? xd@k a=umifh txufygjzpfpOfrsm;udk pdppfavhvm=unfv h #i/f tm%mydik w f @kd onf æ
(u) rw&m; wm;qD;uef@uGufr_/ rw&m; csKyfaESmifxm;r_wdk@udkusL;vGefjcif;/ ,if;odk@usL;vGefjcif;jzifh
xdyw f u kd &f ifqikd af &;udk jzpfay:ap&ef wrifoufoufzefw;D aejcif;/
(c) &mZ0wf ruif;aom tEdifk t f xufðyr_trsKd ;rsKd ;/ vufa&mufrt _ rsKd ;rsKd ;/ cd;k r_EiS t hf jcm;jypfrw _ @kd ukd usL;vGef
aejcif;/
(*) urBmu h v k or*~. vlrt _ cGit hf a&;rsm;qdik &f m urBmt h "dXmefðya=unmpmwrf; tyd'k f - 3/ tyd'k -f 25
148
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
(1)ponfh vlwOD;wa,mufwiG f &oif&h xdu k af om tajccHv@l tcGit hf a&;rsm; udck sKd ;azguaf ejcif;/
(C) taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESit hf zG@J tm; touftE &W m,fp;kd &dr&f onftxd vrf;yef;qufo, G af &; jzwf
jcif;/ ywf0ef;usiEf iS t hf qufjzwfjcif;/ tpm;tpmESiahf omufa&wd@k ujkd zwfawmufxm;jcif;/ ,if;od@k jzwfawmuf
jcif;jzifh tiftm;csed nfah p+y;D rS 0ifa&mufI twif;t"rRt=urf;zufErdS Ef iS ;f jcif;/ q&m0ef.aq;ukor_ r&&Scd yhJ gv#if
,ckuo hJ @kd t=urf;zufyzkH ufenf;rsKd ;onf taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fux kd cd u kd af pEdik jf cif;/
(i) 9-11-96 &ufae@wiG v f nf; taxGaxGtwGi;f a&;rª;. um;wef;tm; vl&rf;um;wd@k u vHòk cHa&; tzG@J 0if
rsm; a&S@wiG yf if taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik o f nftxdvnf;aumif;/25-698&uf
ae@wiG v f nf; pmzwf0ikd ;f od@k vma&muf=uonfh tzG@J csKyftzG@J 0ifvil ,frsm; tm;tm%mydik w f @kd u wm;qD;&ku d f
ESujf cif;udpw P iG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik of nftxdvnf;aumif;/ ,cifu
(2)}udrðf yvkycf +hJ yD;jzpfI ,ckw}udrEf iS q hf ykd gv#if tm%mydik w f @kd utaxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd
xdcu kd af pEdik of nftxd t=urf;zufaejcif;rSm pkpak ygi;f (3)}udr&f +dS yDjzpf jcif;/
( p) ,ckuo hJ @kd t=urf;zuf+yD;ESrd Ef iS ;f &ef óudwif}uH&, G If pDraH qmif&u G x f m;jcif;/
(q) trsKd ;orD;rsm;ab;tE &W m,frS umuG,af &;[k aºuG;a=umfaeaomfvnf;/ vufawG@wiG rf l Edb k ,fvf
+idr;f csr;f a&;qk&iS /f 'Dru kd a&pDacgi;f aqmif/ tzG@J csKyftaxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfuykd if/ touf
tE &W m,fxcd u kd af pEdik o f nftxd w&m;vufvw G f &efðyaejcif; wd@k ukd wdwu d susay:vGix f if&mS ;pGm od&edS m;
vnfEikd =f urnfjzpfa=umif; a=unmvdu k o f nf?
149
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&G*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@
a=unmcsuftrSwf - 8 (7§98)
1? trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESihf {&m0wDwikd ;f pnf;&k;H a&;tzG@J . OuUÏESihf
A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0ifw@kd onf/ ,ae@ 20-7-98 eHeuf (09;10)em&Dcef@wiG /f {&m0wDwikd ;f / yef;waemf
òrd@o@kd armfawmf,mOfjzifch &D;xGucf mG oGm;=uygonf?
3? &efuek -f ykord vf rf; a=u;eef;wdik t f rSwf - 106 teD;/ y'ef&mG teD;wGi/f tm%mydik t
f zG@J 0if vHxk ed ;f &J
rsm;u/ armfawmf,mOfuw kd m;qD;onf[o k wif;&&Syd gonf? c&D;qufvufroGm;Edik &f ef yxr/ toifjh yKvkyx f m;
onfh ql;oHóu;d wef;rsm;jzif0h ikd ;f umxm;+y;D / 'kw,d / Tonfrsm;tpm;/ xef;wH;k [k,q l & aomwH;k rsm;jzifh ,mOf.
a&S@/ aemufwdk@wGifcsxm;onf[k=um;od&ygonf? ‚if;jyif ,mOfudkvHkxdef;&Jrsm;u/ 0dkif;xm;onf[k
=um;od&ygonf?
A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
&efukefòrd@
1360 jynfEh pS f 0gqv kd jynfah usmf (12)&uf
1998 ckEpS /f Zlvikd v
f (20)&uf?
150
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
OuUX
Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpD
jrefrmEdkifiH/ &efukefòrd@?
ta=umif;t&m? ? 'Dy,
J if;ta&;tcif;+yD;aemuf ,ae@jrefrmEdik if aH wmf.tusn;f wefaomtajctaeESihf
ajz&Si;f ay;&efrsm;?
2? xd@k aemuf txufaz: jyyg trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J acgi;f aqmifrsm;ESit hf wlvukd yf gomG ;=uaom vli,f
rsm;ESihf tzG@J 0ifrsm;udvk nf; tusO;f cszrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;cHae&onfukd xyfr=H um;od&jyefojzif/h u|eaf wmf
wd@k 1990 jynfEh pS f ygwpD 'kH rD u
kd a&pDa&G;aumufyw JG iG jf ynfow l @kd a&G;cs,w f ifajr‡mufxm;aom jynfo@l v$waf wmf
ud, k pf m;vS,rf sm;taejzifh 'Dru kd a&pDuv kd v kd m;+yD;}udrrf ;D tH;k ovdck pH m;ae=u&aom trsm;jynfow l @kd u,
kd pf m;
atmufygtwdik ;f wifjyawmif;qd&k jcif;jzpfygonf?
(1) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf 'kw, d OuUX OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef; pk=unfw@kd EiS hf
twlvu kd yf gomG ;=uaom tzG@J 0iftm;vH;k wd@k ut kd jrefq;kH jyefvw $ af y;&ef/
(2) arv (31)&ufae@rt S pðyI aetdrw f iG t f us,cf sKyfxm;aom OD;atmifa&$trª;ðyonfAh [dt k r_ aqmif
vl}uD;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDtusO;f om;tm;vH;k wd@k uv kd nf; jyefvw $ af y;yg&ef/
(3) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf A[dEk iS jhf ynfe,f/ wdik ;f tm;vH;k wd@k wiG f csw d yf wd x
f m;aom¶H;k cef;rsm;udk csyd cf mG
151
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
zGifhvSpfay;yg&ef/
(4) 'Dy,
J if;ta&;tcif;wGif trSew f u,faoqH;k =uol/ '%f&m&&So d /l zrf;qD;xm;jcif;cH&olrsm;ESihf aysmu
q
f ;kH aeolrsm;.pm&if;udk ðypka=unmay;Edik &f eftwGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sif zG@J pnf;azmfxw
k af y;yg&ef/
(5) urBm@ukvor*~taxGaxGnDvmcH. jrefrmEdkifiHESifhywfoufaomqHk;jzwfcsuftwdkif;aqmif&Guf
taumiftxnfazmfay;yg&efEiS hf Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tpd;k &. (1990)ckEpS f a&G;aumufyJG
Oya'pnf;rsO;f a=unmcsut f & jynfo@l vw $ af wmfac:,lz@JG pnf;ay;yg&ef/
3? u|eaf wmfw@kd jynfo@l vw$ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;. wifjyawmif;qdck surf sm;onf wpfO;D wpfa,muf/
wpfz@JG wpfygw.D tusKd ;twGurf [kwb f J jynfow l pf&yfv;kH .tusKd ;pD;yGm;ESihf Edik if aH wmftpd;k &. 'Dru
kd a&pD vrf;
a=umif;udk OD;wnfav#mufvrS ;f &mwGiaf csmarG@tqifajya&;ESihf atmifjrif+yD;ajrmufa&;wd@k uakd &S@¶a_ omtm;jzifh
vnf;aumif; (0g) wenf;tm;jzifh trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwf/ yl;aygi;f aqmif&u G =f u&efvt kd yfonf [k,=kH unf
aomtm;jzifv h nf;aumif; wifjyawmifq&kd jcif;jzpfygonf?
av;pm;pGmjzifh ² ² ²
( trnfEiS v
hf ufrw
S rf sm;yl;wGv
J #uf )
“ vufrSwfa&;xdk;=uoljynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;pm&if;? ”
152
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
'D "gwyf aHk wGu=dk unfjh cif;tm;jzifh bmjzpfc@J ovJqw dk mukd wdwu d susoEd ikd yf gvrd @f r,f? olw@dk awG[
G m vlpv k l
a0;eJ@ jy\em&Smzk@d apmifah e=uwmyg? olw@kd u olw@dk &@J wyd af cGtcsK@d udk odr;f qnf;+yD; jyefray;vk@d vyk &f wmvk@d
qkyd gw,f? usrwk@d aoaocsmcsm&Si;f vif;xm;wJ@ tifet f ,fv'f &D @J rul awmh usrwd@k ukd vGwv f w
G f vyfvyf"gwyf kH
&du
k Ef ikd yf gw,f? ta0;uae AD', D &kd ukd rf ,fq&kd ifvnf; usrwd@k bmrSrvkyEf ikd yf gb;l ? 'gayr,fh usrwd@k &@J tpnf;
ta0;awG vkyaf ewJah e&m/ jynfov l x l ek @J awG@qw kH ahJ e&mudak wmh0ifa&muf+yD; usrwd@k ukd todray;bJe@J AD', D kd
&du
k cf iG hf ray;ygb;l ? "gwyf &Hk u
kd cf si&f if(od@k ) AD', D &kd u
kd cf si&f if usrwd@k ukd today;&rSmjzpfygw,f? usrwd@k ukd AD', D kd
155
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
&du
k cf siw f ,fq&kd if today;&r,fv@kd usrwd@k tjrJyaJ jymcJyh gw,f? wu,fawmh 'g[m tajccH,Ofaus;r_usi0hf wf
ygb?J txl;ojzifh usrwd@k y&0%ftwGi;f rSm vkyrf ,fq&kd ifajym&rSmyg? Oyrm qd&k if usr vufcEH ikd /f rEdik f rar;
yJe@J 'D&;kH xJ0if+yD; "gwyf &kH ukd w f mwd@k / AD', D &dk u dk w
f mwd@k qw kd m[m rvkyo f ifwh u
hJ pd b P ?J usrwd@k cGijhf yKcsuf r,lbJ
eJ@0if+yD;awmh "gwyf w kH @kd AD', D w kd @kd &u
kd w f ,fq&kd if zvifw@kd / AD', D t kd acGw@kd ukd odr;f ,l+yD; wef&mwefa=u; ay;vdu k yf g
w,f? 'g[m usrwd@k vkyaf eusyg? ausmufxrk mS jzpfcw hJ muawmh 'Dval wG[m &efvw kd yhJ pkH jH ycJyh gw,f? wm0ef&dS
olawGe@J awG@+yD;awmh wdyaf cGupd &P iS ;f zk@d / odr;f xm;wJAh 'D , D akd cGtwGuf wef&mwefa=u;ay;zk@d usrwd@k bufu óud;
pm;cJyh gw,f? 'gayr,fo h w l @kd bufu vm+yD; rawG@ygb;l ? æ usrwd@k ausmufxrk mS &Sad ewke;f rSm tJ't D yk pf x
k uJ
wa,mufu olw@kd uufqufacG jyefray;&if aqmrSmawG@r,fv@kd +cdr;f ajcmufcyhJ gw,f? 'Dawmh aqmrSm taESmifh
t,Sufay;cJhwm[m olwdk@&J@ tpDtpOft&vkyfcJhwmyg? usrwdk@taeeJ@ b,fawmhrS+cdrf;ajcmufr_a=umifh
tav#mah y;jcif;udk rvkycf yhJ gb;l ? 'gayr,fh usrwd@k [m b,fawmhrqdk jy\emwckuakd qG;aEG;+yD; w&m;r#wpGmeJ@
ESpOf ;D ESpb f ufpvH;k vufcEH ikd rf ,ft h ajz&Smbd@k tqifoif&h adS eygw,f? æ 'Dtyk pf t k aeeJ@ jy\emudak jz&Si;f csiw f hJ
qENr&Sb d ;l qdw
k m &Si;f aeygw,f? jy\em&Smcsi=f uwmjzpfygw,f? olw@kd [m wu,fwrf;jy\emudk at;at;
aq;aq;ajz&Si;f csicf w hJ ,fq&kd if usrwd@k tzJ@G uv$wv f u kd w f hJ OD;[efaZmfe@J O;D jrifoh ed ;f wd@k uv kd mawGrmS ayg?h usrwd@k
taeeJ@ emrnfe@J wuG ajymqdzk @dk &m 0efrav;ygb;l ? usrwd@k bmrS r&d;k rom;vkycf w hJ m r&Syd g? æ olw@kd taeeJ@u
awmh olw@kd tyk pf w k m0efcH b,fov l ?J olw@kd [m b,ftzJ@G tpnf;uvJqw kd mudk ajymbd@k &m tqifo h ifh r&S=d ubl;?
olw@kd [m avhvma&;tzJ@G jzpfw,fv@kd yJ ajymw,f? aemuf+yD; aqma&mufwt hJ cgusawmh r , u OuUXudk
'Dtyk pf [ k m b,foal wGvq J w kd mpHpk rf;ay;zk@d ajymcJyh gw,f? olw@kd b,foal wG (b,ftzJ@G u jzpfw,f) usrwd@k
od+yD;om;jzpfayr,fh w&m;0ifocd siv f @kd yg? r , u OuUX (OD;atmifjrif)h u bufvu kd w f ,fqw kd m xif&mS ;yg
w,f? 'Dtyk pf [ k m jynfox l u J / jynfoal wGygyv J @kd ajymygw,f? usrwd@k awG[mvnf; jynfox l u
J / jynfol
awGygbJ? æ 'Dtkyfpk[m aqmu r[kwfygbl;? *ef@a*guae+yD;awmh jy\em&Smzkd@ vmcJh=uwmyg? usrwdk@
c&D;oGm;vrf;ay: opfw;kH awGcs+yD;ydwq f @kd z@dk óud;pm;wmvnf; olw@kd yv J @kd xifygw,f? æ
rwlyrD mS usr&J@ teD;uyfvil ,ftcsK@d u usrwd@k wnf;cdw k t hJ rd &f @J ywf0ef;usiu f &kd mS azG+y;D / &lyaA' ausmif;f om;
wOD;jzpfwhJ udak tmifatmifqo kd u l kd &Jpcef;udt k wif;tusyaf c:oGm;cJw h ,fv@kd tm%mydik af wGu a=ujimcsuf
xkwcf yhJ gw,f? 'Dupd eP @J ywfoufv@kd usr bmrS rodygb;l ? usreJ@ &efuek u f ygvmwJv h al wGvnf; bmrS rodygb;l ?
usrwd@k txJu b,forl S tdraf wGuakd v#muf+yD; r&Smygb/l ;? 'Dv&kd mS zk@d tcsed v f nf; r&Syd gb;l ? aemuf+yD; usrwd@k [m
wjcm;vlawG&@J trd x f u
J v kd nf; cGijhf yKcsuf r&Sbd eJ @J 0ifrmS r[kwyf gb;l ? wcsKv d al wGom 'Dvv kd yk cf sivf yk rf ,f? usrwd@k
uawmh rvkyyf gb;l ? 'D udak tmifatmif[m ausmif;om;jzpfw,fqw kd mukd owfowfrw S rf w S tf m%mydik af wGu
bmjzpfv@kd ajymcJw h ,fqw kd m[m pOf;pm;p&mjzpfygw,f? usrwd@k e@J ausmif;om;awGt=um; jy\emjzpfatmif
vkycf sivf @kd vm;vd@k pOf;pm;rdw,f? usrwd@k jrefrmEdik if u H ausmif;om;awG[m rwH;k ygb;l ? ausmif;om;trsK;d rsK;d &Sd
w,fqw kd m od=uygw,f? ausmif;om;jzpfwmeJ@yJ oHo, &Szd , G &f mvky&f yfrsm;rS uif;r,fv@kd olw@kd rxifygb;l ?
ausmif;om;wdik ;f [mvnf; 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_ukd axmufcaH ewm r[kwyf gb;l ? 'gukd usrwd@k vufcyH gw,f?
vlwa,muf[m ausmif;om;qdkwmeJ@ tzJG@tpnf;tcsKd@twGuf axmufvSrf;a&;vkyfief;awG rvkyfbl;vdk@
rajymEdik yf gb;l ? æ
(ar;) jynfolawGudk jcdr;f ajcmufc&H w,fv@kd ajymwm[m b,fvekd nf;awGe@J +cdr;f ajcmufc&H wmvJ?
(ajz) &dk;&dk;av;ygyJ? usrwdk@udk xGufóudr,f/ axmufcHr_jyKr,fqdk&if wenf;enf;eJ@'%fay;cH&r,fvdk@
ajymwmyJ jzpfygw,f? csi;f jynfe,f wae&mrSmqd&k if usrwd@k ux kd u
G óf ud&if usnq
f eH @J awG@&r,fv@kd +cdr;f ajcmuf
wmawGawmif &Sw d ,fv@kd o&d ygw,f? *ef@a*grmS qd&k if c,u OuUXu jynfoal wG usrwd@k ukd axmufcaH =umif;
156
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
usrwd@k =uHKawG@&wJh taESmift h ,Suaf wGe@J ywfoufv@kd ody+f yD;tH=h ow,fv@kd awmh rajymEkid yf gb;l // ,cif
ESpf arv(6)&ufae@ usr pjyD;c&D;xGufpOfuwnf;u &Hzef&HcgtaESmifht,Sufay;wmav;awGeJ@ p+yD;=uHKcJh&
ygw,f// æ =uH@z@GH tzJ@G 0ifrsm;eJ@ r,u tcsKd @[m jynfoal wGu+kd cdr;f ajcmufz@dk óud;pm;wmawG/ usrwd@k ukd axmuf
cHoal wGukd taESmifth ,Suaf y;wm;av;awG &Scd yhJ gw,f// 'Dvt kd ajctaeawG[m &cdik jf ynfe,fukd oGm;wJt h cgus
awmh xifxif&mS ;&Sm;}u;D udk yd+k y;D qd;k vmcJyh gw,f// æ &cdikd jf ynfe,fomG ;pOftcgu taESmifh t,Suaf y;wmawG[m
tm%mydik rf sm;upDpOfw,fv@kd usrwd@k rvJrG a&SmifomoH;k oyfcyhJ gw,f// csi;f jynfe,frmS vnf; wcsK@d ae&mawG
Oyrm æ *ef@a*grmS qd&k if aESmif, h u S rf a_ wGukd tm%mydik af wGupDpOfcw hJ ,fqwkd m ,Hrk mS ;oHo, r&SEd ifkd yf gb;l //
ae&mtawmfrsm;rsm;rSm =uH@z@GH e@J r,u awGaygi;f jyD; aESmif, h u S cf /hJ jynfovl x
l u k kd jcdr;f ajcmufcyhJ gw,f// æ
0ef}uD;wOD;[m =uH@z@GH qikd ;f bkwrf sm;udak v#mufwifcw hJ ,fqw kd m awG@&ygw,f// jynfcikd òf zd;&Gm/ jynfcikd òf zd;òrd@
e,f pojzifh qdik ;f bkwaf wGaxmifwmeJ@ywfoufv@kd usrwd@k ar;cGe;f xkw&f ygvrd rhf ,f// =uHch ikd zf jGH zdK;a&;tzJ@G [m
bmvJ// Edik if aH wmftzJ@G wckvm;/ b,fvt kd zJ@G rsK;d u òrd@e,f we,f[m rdrw d @kd e@J oufqikd w f ,f/ rdrw d @kd &@J =oZm
tm%matmufrmS &Sw d ,f/ rdrw d @kd yikd w
f ,fv@kd ajymydik cf iG &hf o dS vJ// }u@H cikd zf @GH òz;d a&;tzJ@G [m bmvJ// 'Dvq kd ikd ;f bkwaf wG
axmifbdk@&m olwkd@rSmb,fvdkw&m;0ifvkyfydkifcGifh &SdovJ// æ 'geJ@,SOf=unfhr,fqdk&if tm%mydkifawG[m
bmjzpfv@kd NLD &H;k awGjyefziG +hf yD; qdik ;f bkww f ifwmeJ@ywfoufv f @kd a&;}uD;cGiu f s,v f yk &f wmvJ// 'D&;kH awG[m
1988§89 uwnf;u zGichf w hJ myg// tJ't D csed w f ek ;f u=uH@z@GH tzJ@G qw kd mawmif r&Sad o;ygb;l // æ r=umrDumv
u &efuek rf mS usi;f ywJh 0efxrf;awGtwGuo f ifwef;rsm;rSm =uH@z@GH tzJ@G 0ifrsm;vnf; ygc=hJ uw,fv@kd o&d ygw,f//
=uzhH @GH tzJ@G e@J 0efxrf;awGe@J b,fvo kd ufqikd rf &_ o dS vJ// =u@H z@GH tzJ@G [m tpd;k &eJ@b,fvydk wfoufaeovJ// Edik if aH wmfe@J
b,fvykd wfoufaeovJ// Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESizhf @GH òz;d a&;tzJ@G e@J b,fvykd wfoufaeovJ// 'Dar;cGe;f awG
udk &Si;f &Si;f vif;vif;tajzay;&ygvrd rhf ,f// =uH@z@GH tzJ@G [m vlr0_ efxrf;tzJ@G wpfcv k @kd usrwd@k vufrcHEikd yf gb;l //
vlr0_ efxrf;tzJ@G wpfcyk pkH H ray:ygb;l // Edik if &H @J vrl 0_ efxrf;udpd rP sm; twGuv f yk af ew,fv@v kd nf; usrwd@k rjrifygb;l ?
+yD;cJw
h w hJ ESpt f wGi;f usrc&D;pOfawGuae aumufcsuq f EGJ ikd w
f muawmh tm%mydik af wG[m =uH@z@HG tzJ@G ukd NLD
eJ@ NLD udak xmufco H rl sm;udak ESmif, h u S zf @dk toH;k csaew,fv@kd awmif xifygw,f// 'Dvrkd [kwb f ;l qd&k if =uH@z@GH
tzJ@G &@J vyk &f yfawGukd rdrw d @kd raxmufcb H ;l qdwk m tm%mydik af wGtaeeJ@jyozk@d vdyk gvrd rhf ,f// xd@k twlbJ usrwd@k &@J
&cdik jf ynfe,fe@J csi;f jynfe,fc&D;pOfawGrmS a'ocH=uH@z@GH tzJ@G awGO;D aqmifwhJ taESmift h ,Suaf wGtaemufrS rdrw d @kd
rygb;l qdw k m tm%mydik af wGu xif&mS ;atmif jyo&rSmjzpfygw,f// æ
e-t-z [m bmjzpfv@kd (tifet f ,fv'f )D eJ@ tquftoG,&f adS ewJt h a=umif;awGukd Edik if aH wmf owif;jzef@csd
a&;XmeawGu xkwaf zmf rajymwmvJ// bmjzpfv@kd olw@kd &@J a=unmcsuaf wG[m oHwreftodik ;f t0dik ;f eJ@ Edik if jH cm;
owif;jzef@csad &;todik ;f t0dik ;f udk OD;wnfae&wmvJ? ² ² ² ² ² olw@kd [m trsKd ;om;jyefvnf oifjh rwfa&;eJ@ywfouf
vd@k wu,fyaJ pwemrSew f ,f/ olw@kd [m (e-0-w)tm%modr;f pOfu uwdjyKcJw h w hJ ikd ;f wu,fyJ 'DEikd if u H kd
'Dru kd a&pDpepfo@kd tjrefwufvrS ;f apr,fh oabmwlncD su, f cl siwf ,fq&kd if bmjzpfv@kd jynfov l xl u
k kd w&m;0if
ajym&rSm 0efav;aewmvJ?
usrwd@k taeeJ@ jyefvnfoifjh rwfa&;vdv k m;wJt h a=umif;udk w&m;0ifajymqd&k rSm 0efrav;ygb;l ? usr
wd@k [m e-t-z eJ@ em;vnfr, _ x l m;wmawGukd azmufzsu&f m ra&mufovdk bmrqdk yGiyhf iG v hf if;vif; w&m;0if
ajymzd@k tqifoifyh g? tcka&mufaewJo h wif;axmuf}uD;rsm; odrmS yg? yxrOD;qH;k usrwd@k e@J e-t-z t=um;
rSm qufo, G rf a_ wG&adS ea=umif;udk ESp(f 2000)tukeyf ikd ;f u oHwrefrsm;eJ@owif;axmufawGukd xkwaf zmfajymcJh
ygw,f? 'DEikd if uH jynfoal wGukd ajymcJjh cif; r&Syd g? usrwd@k (tef-t,fv-f 'D)bufu 'Dupd eP @J ywfoufv@kd wcGe;f rS
rajymcJyh gb;l ? bmjzpfv@kd vq J akd wmh tJ'yD xrtqifeh @J ywfoufv@kd wOD;eJ@wOD;odu|r;f +yD; cdik rf mwJh ,H=k unfr_
wnfaqmufEikd zf @kd twGuf xdr;f odr;f xm;r,fv@kd em;vnfr, _ xl m;wmyg? 'gayr,fh odwt hJ wdik ;f yJ Edik if jH cm;a&;
0ef}uD; OD;0if;atmifu (tef-t,fv-f 'D)eJ@ (e-t-z)t=um;rSm qufo, G rf a_ wG&cdS whJ ,fqw kd mudk today;cJyh g
w,f? usrwd@k (tef-t,fv-f 'D)eJ@ rwdik yf ifbeJ @J 'Dvx kd wk af zmfajymcJwh mjzpfygw,f? 'gayr,fh usrwd@k taeeJ@
'Dvyk &f yfa=umifh ,H=k unfrw _ nfaqmufa&;óu;d yrf;r_ukd txpftaigh rjzpfapcJyh gb;l ? a&;}u;D cGiu f s,f rvkycf yhJ gb;l ?
tckvJ a&;}u;D cGiu f s,f rvkycf siyf gb;l // tJ'gjzpfcw
hJ ,f? tck +y;D oGm;yg+y?D usrwd@k ar;cGe;f xkwcf siw f mu bmjzpfv@kd
'Davmuf}uD; Edik if jH cm;owif;XmeawG/ oHwrefawGe@J Edik if jH cm;todik ;f t0dik ;f udk xkwaf zmfajymcsi+f yD; 'DEikd if u H
jynfoal wGuakd wmh xkwaf zmfrajymwmvJ/ 'DEikd if u H jynfoal wG[m usrwd@k twGuf yd+k yD;awmh ta&;rygb;l vm;/
'DEikd if u
H jynfoal wG[m avmavmq,f 'DEikd if u H Okd ;D aqmifaewJo h al wGtwGuf yd+k yD;awmhta&;rygoifb h ;l vm;
²²²²²
aemuf xkwpf &mar;cGe;f rsm;vnf; &Syd gao;w,f? trsKd ;om;jyefvnf&if=um;aphr_ óud;yrf;a&;eJ@ ywfoufv@kd
qufE, G af ewmuawmh ukvor*~twGi;f a&;rª;csKyf&@J ud, k pf m;vS,f rpPwm &mZmvDtpPar;vf jzpfygw,f//
(tifet f ,fv'f )D eJ@ e-t-z t=um; uGm[r_usO;f ajrmif;zd@k twGuf rpPwm&mZmvD[m wufºuG+yD; tjyKoabm
aqmifwJhu¾rSm yg0ifcJhygw,f// ol@&JhapwemeJ@ jrefrmEdkifiHrSm +idrf;csrf;om,mr_&Sd+yD; pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/
Edik if aH &;zG@H òz;d r_o@kd wufvrS ;f Edik rf ,ft
h ajctaeudk vdv
k m;+y;D ol@&@J apwemoef@pifw,fqw kd mudk usr vH;k 0 oHo,
r&Syd gb;l // usrwd@k tef-t,fv-f 'Du rpPwm &mZmvDuakd us;Zl;wifygw,f// ,Hv k nf;,H=k unf ygw,f// e-t-
z u rpPwm &mZmvDuq kd ufqyH ekH @J ywfoufv@kd tHt h m;oif&h ygw,f// jrefrmEdik if rH mS trsKd ;om; jyefvnf&if=um;
159
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
apha&;vkyaf qmifaewJh taxGaxGtwGi;f a&;rª;&J@u, kd pf m;vS,t f aeeJ@ ol[m b,ftcsed rf qdk vmcsiw f thJ cg
'DEikd if u H kd vmydik cf iG &hf odS ifyh gw,f// æ ol@&@J tvkyw f m0efe@J ywfoufv@kd 'DEikd if w H iG ;f rSm olomG ;csiw
f ahJ e&mudk oGm;
ydik cf iG &hf odS ifyh gw,f// tck 'DrmS a&mufaewJyh *k Kd~ vfrsm;[m rESpu f rpPwm &mZmvDvmpOf usrudk awmif}uD;rSm
vma&muf+yD;awG@z@kd upd eP @J ywfoufv@kd t[ef@twm;vkycf w hJ mawGukd od}urSmyg// rpPwm &mZmvDtaeeJ@ usr
jrefrm EdkifiHtwGif;c&D;xGufwJhtcg tajctaeawGb,fvdk&SdvJqdkwm}unfhcsif&if ol@rSm }unfhydkifcGifh&Sd&Hkru
}unfhzdk@wm0efawmif&Sdw,fvdk@ xifygw,f// ,Hk}unfr_wnfaqmufa&;eJ@ jyefvnfoifhjrwfa&;vkyfief;awG
b,fv&kd adS ew,fqw kd m od&atmifayg/h / usrwd@k [m urBmu h v k or*~uakd v;pm;&if taxGaxG twGi;fa&;rª;csKyf&@J
usrwd@k Eikd if rH mS jyefvnfoifjh rwfa&;jzpfapcsiw f q hJ ENukd ,H}k unf&if rpPwm &mZmvDukd ol &xdu k w f ,
hJ }kH unfr/_
*k%jf yKr_/ av;pm;r_w@kd e@J qufqo H ifyh gw,f// æ jrefrmEdik if u H kd rdrb
d ,fawmh vmoifw h ,fqw kd mudk rpPwm
&mZmvDu, kd w f ikd f qH;k jzwfyikd cf iG &hf o
dS ifyh gw,f// e-t-z [m wu,fyJ trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk vdv k m;
w,fq&kd if rpPwm &mZmvD olvmcsiw f t
hJ csed rf mS vmEdik af &;udk t[ef@twm; rjyKoifyh gb;l ?
usr t&ifEpS af rv(6)&ufae@u vGwv f mpOftcg a&muf&adS ewJt h ajctaerS yd+k yD; wd;k wufEikd zf @kd usrwd@k
trsm;}uD; óud;pm;cJyh gw,f? ,H=k unfrw _ nfaqmufa&;rS yl;aygi;f aqmif&u G af &;/ aqG;aEG;a&;eJ@ wpfcsed w
f nf;jzpf&
r,fh jyefvnf&if=um;apha&;tqifo h @kd a&mufz@kd twGuf óud;pm;cJyh gw,f? usrwd@k [m yk*Kd~ vfwcsKd @e@J tzG@J tpnf;
wcsKd @rw
S qifh vlom;csi;f pmema&;taxmuftulrsm;eJ@ywfoufv@kd tm%mydik f awGe@J y;l aygi;f aqmif&u G Ef ikd af &;
twGuf óu;d pm;cJyh gw,f? e-t-z [m vlom;csi;f pmema&;taxmuftulrsm;eJ@ywfoufv@kd usrwd@k e@J yl;aygi;f
aqmif&u G zf @kd &m pdwt
f m;xufoefr_ r&Sbd ;l qdw
k mudk usrwd@k &Si;f &Si;f vif;vif; odvmcJ&h ygw,f?
a&xJ0ifcsiw f ,fq&kd if a&ud=k unf&h ekH @J at;vGe;f w,f/ ylveG ;f w,fv@kd ajymvd@k r&ygb;l // a&xJ0if+yD;rSomv#if
ylveG ;f ovm;/ at;vGe;f ovm;qdw k mqH;k jzwf+yD; a&cJxnfzh @kd vv kd m;/ a&aEG;xnfzh @kd vv
kd m; pOf;pm; &ygr,f// æ
uav;wpfa,muf[m a& rcsdK;csifbl;qdk&if a&uat;vGef;w,f/ ylvGef;w,f/ ol[m rnpfywfao;ygbl;/
wjcm;vkypf &m&Syd gao;w,f ponfjzifh qifajctrsKd ;rsKd ;wufrmS jzpfygw,f// wu,fyJ pdwyf gwo hJ q
l &kd ifawmh
a&[m odyaf t;vGe;f / ylveG ;f w,fq&kd ifawmifrS a,musmf ;yDy&D ifqikd zf @kd &m tqifoifh jzpfrmS yg// e-t-z[m
Edik if &H @J aumif;usKd ;udk wu,fyJ pdw0f ifpm;w,fq&kd if tef-t,fv-f 'De@J yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd txl;ojzifh vlom;
160
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
csi;f pmemr_qikd &f mtaxmuftyHah wGupd rP mS w&m;0ify;l aygi;f aqmif&u G zf @kd tqifoifjh zpfygw,f// wdik ;f jynfukd
vnf; 'Dvv kd yk af ew,fqwkd m &Si;f &Si;f vif;vif;ajymoifyh gw,f// bmjzpfv@kd ud, k Ehf ikd if o
H m;awG rodatmif v#Kd @0u S f
xm;csif&wmvJ æ usrwdk@[m trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;eJ@ywfoufvdkh av;av;eufeufoE<dXmef
csxm;ygw,f// usr 'Dae@ajymwJhtxJrSm tm%mydkifawGeJ@ywfoufwJh ta}umif;ygwma=umifh jyefvnf
oifjh rwfa&; rvdv k m;bl;qdw
k hJ t"dyg` ,f ra&mufygb;l // usrwd@k ukd xdyw f u kd &f ifqikd wf mvd@k pGypf aJG umif;pGypf JG
ygvdrfhr,f// [kwfygw,f/ usrwdk@[m jy\emawGudk&ifqdkifzdk@tqifoifhygyJ// jy\emqdkwm r&ifqdkifvdk@
rjzpfygb;l // jy\emawGuakd jz&Si;f csi&f if&ifqikd &f rSmyg// 'Djy\emawGukd wifjycJw h muvnf;&ifqikd +f yD; rajz&Si;f vd@k
uawmh jy\emawG[m yd+k yD;qd;k oGm;rSmrd@k jzpfygw,f//
tajctaeudk tm%mydik rf sm;u wdik ;f jynftusKd ;vdv k m;w,fq&kd if xdr;f odr;f zd@k tcsed af &mufjyv D @kd xifygw,f?
usr vGwv f mwJt h csed t
f cgu wdik ;f jynfe@J ywfoufv@kd xifjrifcsuaf wGukd rSerf eS u f efuef xif&mS ;apr,fv@kd
ajymcJyh gw,f// jy\emawGukd r&S[ d efaqmif+yD; av#mah jymrSm r[kwaf yr,fh tm%mydik af wGe@J ajyvnfru _ v kd nf;
wwfEikd o f Ióud;pm;+yD; xdr;f odr;f oGm;r,fv@kd ajymcJyh gw,f// tckvnf; usrwd@k [m wu,fu h ykd J etz eJ@ajyvnf
r_ vdck siyf gw,f// yk*Kd~ vfa&;t& tmCmwqdw k mvnf; vH;k vH;k r&Syd gb;l // bmyJ jzpfcjhJ zpfchJ usrwd@k [m tcsed rf a&G;
rdwaf qGjzpfz@kd jyefvnf&if=um;aphEikd zf @kd urf;vSr;f &eftqifoif&h ydS gw,f// usrwd@k [m tcsed rf a&G; yl;aygi;f aqmif
&Guzf @kd tqifoif&h adS yr,fh aESmuf,u S wf mawG/ +cdr;f ajcmufwmawGuakd wmh cHrmS r[kwyf gb;l // 'Dvckd &H if 'Dru kd a&pD
ta&;eJ@ jynfolvlxk&JhtajctaeawGudk taxmuf tuljyKrSm r[kwfygbl;// æ a'ocHtm%mydkifawGu
Edik if aH wmftqift h m%mydik af wG&@J oabmwlcsuf 'grrS [kwf tenf;qH;k awmh em;vnfre_ @J cGijhf yKcsu&f w dS ,fv@kd
rxif&if olw@kd vyk cf w hJ mawGukd vky&f rJ mS r[kwyf gb;l // usrwd@k [m ,k=H unfrw _ nfaqmufa&; taxmuftul
jzpfapr,fh wpfcw k nf;aomvrf;jzpfw,fq+kd yD; a'ocHtm%mydik af wGe@J }uH@z@HG w@kd vyk o f r#ukd cHr,fq&kd if usrwd@k
trsm;}uD; rSm;ygvrd rhf ,f// taESmift h ,Suaf wG[m yd+k yD;wd;k vmr,f/ +cdr;f ajcmufra_ wG[mvnf; ydv k @kd w;kd vm+yD;
tajctae[m yd+k yD;qd;k vmum usrwd@k [m ppfreS w f thJ rsKd ;om;&if}um;apha&;rS a0;oxufa0;oGm;rSmyg// e-
t-z [m wu,fyJ trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;vdv k m;w,fq&kd if 'Djy\emawGukd &ifqikd &f ygvrd rhf ,f?
usrwd@k c&D;oGm;pOftcgrmS wcsKd @a'ocHtm%mydik rf sm;&Jh vkyaf qmifcsurf sm;udk etz taeeJ@ &Si;f jyEdik &f ygvrfd rhf ,f?
}uH@cikd zf @G òH zd;a&;tzG@J taeeJ@vnf; olw@kd vyk cf sif wmawGtm;vH;k vkyyf ikd cf iG hf bmjzpfv@kd &v dS q
J w kd mudk &Si;f jy&ygr,f?
usrwd@k (tef-t,fv-f 'D) taeeJ@ usrwd@k tzG@J 0ifawGtwGuf wm0ef,El ikd yf gw,f//
ar; ? b%fvyk if ef;jy\emtcuftcJawG yd+k yD;qd;k vmw,fv@kd qw kd m b,fvpkd ;D yGm;a&;eJ@ vlra_ &; ouf
a&mufra_ wG &SEd ikd rf ,fv@kd xifygovJ//
ajz? 'Dvqkd uf+yD;jzpfaer,fv@kd q&kd ifawmh pD;yGm;a&;jy\emawG wufrmS ayg/h / pD;yGm;a&;jy\emeJ@ vlra_ &;
jy\emawGqw kd m qufE, G af ewmyJ// vlawG[m pD;yGm;a&;tcuftcJe@J awG@óuH&w,fq&kd if pD;yGm;a&;jy\em
r[kwb f J vlra_ &;jy\emawGu ygvmygw,f// 'g[mvnf; jy\emawG bmjzpfv@kd &ifqikd zf @kd vw kd ,fqw kd m
jyaewJh Oyrmwck jzpfygw,f// jy\emudak jz&Si;f zd@k [m yxr &ifqikd &f ygvrd rhf ,f// tckxd 'D tusyt f wnf;
161
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar; ? ydwq f @kd ra_ wGe@J ywfoufv@kd (tD;-,l)eJ@ tar&duefjynfaxmifpu k yd+k yD; wif;wif;rmrm vkyrf ,fv@kd
t&dytf a&mifjyaeygw,f// 'gayrJ=h opa=w;vsuawmh tjyKoabmaqmifwchJ sO;f uyfru _ kd quf+yD;awmh usi=hf uH
aeygw,f// 'Dawm t h jynfjynfqikd &f m todik ;f t0dik ;f rSm =opa=w;vsu b,fvakd e&m a&mufaeygovJ//
ajz ? 'Dar;cGe;f [m =opa=w;vswa,mufjzpfwhJ &Sit hf aeeJ@ ud, k Ehf ikd if u
H kd jyefar;&rSmjzpfygw,f// &Siwf @kd Eikd if H
[m 'Dru kd a&pDEikd if yH /J / &Siw
f @kd tpd;k &udk ar;=unfEh ikd cf iG &hf w
dS myJ// ar;cGe;f trsm;}uD; ypfar;Edik w f myJ// usrwd@k [mvn;f
'DtajzawGuo kd cd siyf gw,f// =opa=w;vsu 'Dru l kd bmjzpfv@kd usio hf ;kH aevJqw kd mudk usrwd@k odcsiaf eygw,f//
tck bmawGyjJ zpfcjhJ zpfchJ jyefvnf&if=um;apha&;jzpfajrmufEikd rf ,fv@kd ,lq&atmif olw@kd rmS vsK@d 0u S ef m;vnfr_
&Sdxm;vdk@vm;//
ar;? ? usaemf vrf;ay:rSmav#muf+yD; usaemfe@J pum;ajymcJw h hJ vli,fwcsKd @&@J xifjrifcsuu f akd r;=unfw h thJ cg
olw@kd u ydu k q
f wH @kd aw;*Dwwd@k &S&d if+yD;wmyJ/ (tef-t,fv-f 'D)v_y&f mS ;r_ukd owdjyKrdwyhJ akH wmif r&bl;?
ajz ? 'Dvil ,fawG[m tpuwnf;u Edik if aH &;rSm pdw0f ifpm;yHk r&ygb;l ? txl;ojzifh &efuek rf mS t*Fvyd f
pum;u|r;f u|r;f usiu f siaf jymEdik w
f hJ wcsKd @vil ,fawG[m wcsed v f ;kH aysmaf ysmyf g;yg; aecsiwf hJ vli,frsKd ;/ ydu
k qf w H @kd /
'pfpuf w kd @kd omvdv k m;wJh vli,frsKd ;awGomjzpfrmS yg? 'g[m tH=h op&m r[kwyf gb;l ? b,frmS rqdk vli,frsm;
[m aysmaf ysmyf g;yg;aecsi=f uygw,f? 'gayr,fh +yD;cJw h EhJ pS t
f wGi;f wu,ft h =hH op&mudpu P awmh vli,fawG&@J
axmufcrH y_ gy?J ajym&r,fq&kd ifawmh &efuek t f jyifuvli,fawG[m &efuek u f vli,fawGxufy+kd y;D tajctaeudk
owdjyKrdy&kH ygw,f? 'g[m &efuek t f jrifrmS pdwu f pkd aJG qmifp&mudpaP wGyekd nf;+y;D vuf&t dS ajctae&J@ jy\emawG
udk yd+k yD;owdjyKrdv@kd jzpfEikd yf gw,f? usrtaeeJ@ &Siahf r;cGe;f udk enf;enf;th=H ordygw,f? ud, k &hf @J aumif;pm;a&;
udo
k m t+rJpw d 0f ifpm;wJv h il ,fawGuawmh Edik if aH &;tajctaeawG b,fvykd jJ zpfae jzpfae olw@kd &ahJ umif;pm;
a&;udyk J pdw0f ifpm;ae=urSmygy?J æ
ar; ? tm%mydik af wG[m bmjzpfv@kd trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk rvdv k m;bl;vd@k xifygovJ?
ajz ? tajymif;tvJ rvdv k m;vd@k jzpfrmS yg? trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;jzpf+yDq&kd if tajymif;tvJawG
u jzpfvmrSmyg? tajymif;tvJqw kd m vdv k m;onfjzpfap rvdvk m;onf jzpfap a&Smifvv $J @kd r&ygb;l æ 'ga=umifh
rd@k v@kd b,fvt kd ajymif;tvJawG 'DEikd if rH mS jzpfoifw
h ,fqw kd m usrwd@k twltajz&Smzd@k vykd gw,f?
ar; ? (tef-t,fv-f 'D) u (e-t-z) eJ@ vlom;csi;f pmemr_taxmuftyheH @J ywfoufv@kd yl;aygi;f aqmif
&Guzf @kd tqifoif&h w dS ,fv@kd ajym&mrSm 'Dvyk if ef;awGrmS wm0ef&rdS /_ jrifomodomEdik w f thJ ajctaeeJ@ vGwv f wG v f yf
vyf avhvmoH;k oyfjcif;pwJh vuQ%mawGe@J udu k n f &D r,fqw kd hJ (tef-t,fv-f 'D)&J@ tjrifa=umifv h m;?
ajz ? vlom;csi;f pmemwJt h axmuftyHeh @J ywfoufwhJ usrwd@k &@J ral wGe@J udu k nf v D @kd jzpfygw,f? apmapmu
usrajymcJw h t
hJ wdik ;f yJ pD;yGm;a&;ydwqf @kd r/_ taxmuftyHah y;r_/ urBmvSnchf &D;oGm;vkyif ef;rsm; ponfw@kd e@J qdik w f hJ
tajccHra_ wGrmS usrwd@k ajymif;vJjcif; r&Syd gb;l ? vlom;csi;f pmemwJt h axmuftulqikd &f mawGrmS yl;aygi;f jcif;[m
usrwd@k &@J tajccHra_ wGukd ajymif;vJ&ma&mufrmS r[kwyf gb;l ? bmjzpfv@kd vq J akd wmh vlom;csi;f pmemr_qikd &f m
taxmuftule@J ywfoufv@kd &&dS if wm0ef,rl _ jrifomodomEdik w f t hJ ajctaeeJ@ vGwv f wG v f yfvyf avhvm
oH;k oyfjcif;wd@k &&dS r,fqw kd m usrwd@k t+rJyaJ jymcJw h mjzpfygw,f? 'Dae&mrSm tajccHrrl sm;udk rxdcu kd b f J usrwd@k
taeeJ@ jynfjh ynf0h 0 vGwv f w
G vf yfvyf yl;aygi;f aqmif&u G Ef ikd yf gw,f? aemuf+yD; 'Dvykd ;l aygi;f aqmif&u G jf cif;[m
yd+k yD;aumif;rGew f hJ &if=um;apha&;twGuf b,fvkd twlvyk o f mG ;Edik rf vJqw kd mudk tajz&SmEdik yf gw,f? yl;aygi;f
aqmif&u G af &;vkyif ef;[m ppfreS w f hJ trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;jzpfz@kd twGuf b,fvn kd EdS i_d ;f Edik rf vJqw kd m
udk odEikd zf @kd jzpfygw,f? yl;aygi;f aqmif&u G af &;[m usrwd@k tqifajyEdik rf vm;vd@k avhvm=unfw h mr[kwyf J b,fvkd
tqifajyatmifvkyfEdkifrvJvdk@ tajz&Smwmjzpfygw,f? wdkif;jynftusdK;twGuf usrwdk@=um;rSm tqifajy
atmifvkyf&ygvdrfhr,f?
ÐÐÐÐ
164
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
wpxuf wp yd+k yD;awmhq;dk vmw,fqw dk mu usrwk@d 'D rwW&m udk pOfu h ;l ukvd mwJt h cgrmS usnaf wmufayguf
&GmrSmusawmh wkwaf wG/ "m;awG/ avmufav;*GawG eJ@ usrwk@d &ŒJ tzJ@G awGukd usrwk@d ukd axmufcw H o hJ al wGukd
&rf;um;vmwJt h xdjzpfvmw,f? 'gayr,fh usrwk@d b,fvrkd rS wke@f jyefygb;l ? &Jpcef;rSmyJ tr_ziG v hf u kd yf gw,f?
bmjzpfvdk@vJqkdawmh usrwkd@u 'DEkdifiHrSm Oya'pdk;rdk;a&;&Sdovm; r&Sdovm;qkdwm aoaocsmcsmodcsifvdk@?
r&S&d ifvJ oufaoeJ@ aoaocsmcsmod&atmif? (=obmoHrsm;) 'Dawmh aemufwae@usawmh rwW&mrSmusawmh
xyf+yD;awmh wqifw h ;dk +yD;awmh usrwk@d ukd aESmif, h u S w f t hJ aeeJ@ usrwk@d tzJ@G csKyf¶;Hk xJrmS usrwk@d tzJ@G csKyf&@J y&d0% k f
twGi;f xJrmS usrwd@k vli,fz@GJ pnf;a&;vkyaf ecsed rf mS y&dowf tJ'u D tzJ@G csKyfu +cHuawmfawmfus,yf gw,f?
tck 'Duae [db k uf +cHpnf;¶k;d avmuf&rdS ,f? tJ'aD wmhy&dowfuvJ +cHxrJ mS yJ&w dS ,f? wcsK@d uvJ+cHtjyifrmS
vrf;[db k ufrmS &Sw d ,f? tJ'v D t kd csed rf mS 'D }uH@cidk zf @GH òzd;a&;tzJ@G u um;awGe@J atmfv}H uD;awGe@J vm+yD;awmh [dk
usrwk@d uakd ESmif, h u S f &efpwJo h abmeJ@vyk v f mw,f? vkyv f mawmh usrwk@d vJbmrS rvkyyf gb;l ? 'Dvykd J uk, d [hf m
ud,k q f ufvyk af ewke;f / 'DavmufawmifrS tEkid u f siw hf mud=k unfrh &wJh oHCmawmfawGuae+y;D awmh axmfvm*seD @J
vm+yD;awmh avmufav;*Ge@J ypfawmhryS J 'Dum;awGxu G o f mG ;w,f? (=obmoHrsm;)
tJ'aD wmh usrwd@k jrifwmuawmh oHCmawmfawGuvJ 'Dvkd wbufowftEkid u f siahf ewmudk =unfrh &
awmhv@dk vkyw f myJ? (=obmoHrsm;) 'g w&m;r#wr_ r&Sw d mud/k w&m;r#wr_ r&Sw d mudv k ufrcHEidk v f @kd 'Dvv kd yk w f myJ?
aemuf+yD;awmhvJ usrwk@d tzJ@G csKyftay:rSm u¶k%moufv@kd vyk w f myJ? wu,f wzufowfcaH e&w,fq+dk yD;wmh
tJ'aD wmh tckusrwk@d 'Dukd rk&H mG udv k mwJt h cgrmS vJ usrwk@d =um;wmaygah v? ppfuikd ;f wkid ;f rSm b,fv/kd }uH@cidk zf @GH òzd;
a&;tzJ@G awGukd b,fvpkd ak qmif;aew,f? b,fvu kd m;}u;D awG b,fEpS pf ;D eJ@ b,fEpS af ,muf ac:vmw,f pojzifh
pojzifh tJ vrf;rSmvJawG@ygw,f? um;awGa&m/ qENjywJv h al wGa&m um;awGuawmfawmfurkd sm;w,f? wjcm;
vlawGawmh um;ydwx f m;w,fv@kd ajymw,f? um;awGbmawG tck wavmiSm;vd@k r&bl;qkd tm;vk;H (=obm
oHrsm;)sm;)? 'gayr,fh tJ'DtzJG@uawmh um;awGawmfawmfrsm;ygw,f? tJ'Dawmh usrwkd@rkH&Gmudk0ifvmawmh
acsmif;OD;u tpaygah v/ usrwk@d acsmif;OD;u jynfov l x l u k a&m/ acsmif;OD;eJ@ rk&H mG =um;xJu&GmawGu jynfov l x l k
ua&m wcJeuf usrwk@d ut kd m;ay;axmufcw H m[m 'Dvkd rw&m;vkyw f m/ tEkid u f siw hf mudk róuduv f @kd axmufcH
aewmudv k J trsm;}uD;ygw,fv@kd usr 'Dvykd , J =Hk unfygw,f”
'Dawmh usrwkd@ rkH&Gmudk0ifvmawmh acsmif;OD;u tpayghav/ usrwkd@ acsmif;OD;ujynfolvlxkua&m/
acsmif;OD;eJ@rkH&Gm=um;xJu&GmawGu jynfolvlxkua&m wcJeuf usrwkd@udk tm;ay;axmufcHwm[m 'Dvdk
rw&m;vkyw f m/ tEkid u f siw hf mudk róuduv f @kd axmufcaH ewmudv k J trsm;}uD;ygw,fv@kd usr 'Dvykd , J =Hk unfyg
w,f? (=obmoH r s m ;) usr 'gawGusawmh usr tifrwefrS auseyfygw,f? bmjzpfv@kd vq J adk wmh tajccHtm;jzifh
usr wd@k jynfov l x l [ k m rw&m;wJu h pd aP wG róudub f ;l / tEkid u f siwhf mudk rESpòf rd@b;l ? cH&wJb h ufurkd S u¶k%m
oufw,fqw dk m 'g tifrwefraS umif;ygw,f? tJ'aD wmh usrwk@d 'gq&dk if 'Dvpkd w d "f mwfawGut dk ajccH+yD;awmh
'Dru kd a&pDEidk if }H uD;wckux kd al xmif&rSm? trSew f &m;onf tiftm;/ tiftm;onf trSew f &m;r[kwb f ;l qkw d hJ
,k=H unfcsuef @J usrwk@d &@J 'Dru kd a&pDEidk if aH wmfukd xlaxmifz@kd vykd gw,f? usrwk@d 'Dru kd a&pDxal xmifr,fq+dk yD;
awmhajymaewm[m w&m;Oya'pd;k rk;d a&; &Sad pcsiv f @kd / w&m;r#wjcif; &Sad pcsiv f @dk / b,fou l rS b,fo@l ukd w&m;
Oya'eJ@ rudu k n f b D eJ @J tEkid u f siw hf mawG/ [dk Akv d u f swmawG rvkyEf idk b f ;l ? tJ'aD wmh tJ'v D t kd ajctae&Szd @dk twGuf
usrwk@d [m jynfov l x l u k kd tmrcHEidk cf suaf y;r,fph epfvw kd ,f? pepf[m tifrwefrS ta&;}uD;ygw,f? usrudk
&Hzef&cH gar;ygw,f/ pepfe@J tJ vle@J rle@J b,f[myd+k yD;awmhta&;}uD;vJaygah emf? usru jrifygw,f? (2)ckpvk;H
ta&;}uD;w,f? vlawGu b,favmufawmfawmf rlaygh pepfu/ pepfuraumif;bl;qkv d @kd &&dS if 'D raumif;wJh
pepfxrJ mS awmfwv hJ al wG/ aumif;wJv h al wGu EHx G rJ mS epfovdek pfaer,f? ¶ke;f vd@k r&bl;jzpfaer,faemf? (=obmoH
rsm;)
rsm;) usrwkd@ wbufu=unfhvdkufvdk@&Sd&ifvJ pepfub,favmuf aumif;aumif; vlawGu raumif;bl;/
vlawGu rawmfb;l qkv d @kd &&dS if Ekid if wH Ekid if rH mS wk;d wufr&_ EdS idk rf mS r[kwb f ;l ? tJ'aD wmh ta&;}uD; wmu pepfu
166
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
rSezf @kd aumif;zk@d vv J w kd ,f? vlawGuawmfz@kd óud; pm;zd@k vv J w kd ,f? tJ'aD wmh usrwk@d &ŒJ jrefrmEkid if u H jynfov l x l k
[m 'Dvpkd epfaumif;&wJt h cgrmS Ekid if w H ;dk wufz@dk twGuf Ekid if aH t;csr;f om,mzk@d twGuf vkyaf y;Ekid w f /hJ t&nf
tcsi;f &Sw d hJ jynfov l x l v k m;qkd usrwk@d o;Hk oyfvu kd v f @kd &&dS if usrwk@d u 'D t&nftcsi;f eJ@jynfph w Hk ,fv@kd xifw,f?
bmjzpfv@kd usr 'Dvx dk ifvq J w dk m ta=umif;u (2)a=umif;ayg?h wa=umif;uawmh t&iforkid ;f t&aygah emf?
[dk æ vGwv f yfa&;&+yD;pOf umvacwfwek ;f uqkv d @kd &&dS if usrwd@k Eidk if [ H m usrwk@d ta&S@awmiftm&SrmS qkv d @kd &&dS if
twk;d wufq;Hk Ekid if jH zpfw,f? 'g wcsed w f cg wke;f u usrwk@d &@J Eidk if u H Ekid if o H El idk if o H m;awGu usrwd@k a'orSm
a&S@ajy;jzpfEidk af vmufatmifukd t&nftcsi;f &S&d if pepfuae+yD;awmhaumif;vd@k &&dS if 'Dvt kd &nftcsi;f awG xyf+yD;
awmh jyefray:vmp&mta=umif; bmrSr&Sb d ;l ? aemufwckuvJ tckacwfrmS usrwk@d jrefrmEkid if u H pD;yGm;a&;
tajctaeraumif;wJt h cgusawmh Ekid if &H yfjcm;udo k mG ;+yD;awmh rdrw d @dk ro d m;pkawGtwGu/f [kd b0&yfwnfEidk zf @dk
twGuf ydkufqH&Sm&w,faygh? oGm;+yD;awmhtvkyfvkyf&w,f? ydkufqH&SmwJhtvkyfvkyf&wJhvlawG awmfawmf
rsm;rsm;&Sd w,f? usrwk@d Eidk if rH mS ? tJ'v D kd Ekid if &H yfjcm;udk pGe@f pGe@f pm;pm;oGm;+y;D awmh toufarG;0rf;a=umif;twGuf
tvkyv f yk w f hJ jrefrmEkid if o H El idk if o H m;awG[m atmifatmifjrifjrif&w dS ,f? trsm;pku awmfawmfu h kd atmifjrif
w,f? [dk oabFmom;awGqv dk @kd &&dS if jrefrmoabFmom;awGqv dk @kd &&dS if wbufuvnf;*k%, f &l w,f/ wbufu
vnf; oem;&w,f/ &ifem&w,f? *k%, f l &w,fqw dk m bmjzpfv@dk vq J adk wmh jrefrmoabFmom;awG[m tvkyf
odyv f yk w f myJq+dk yD;awmh Ekid if jH cm;ukr% ` D awGu oabmusw,f? jrefrmoabFmom;awGqv dk @kd &S&d if iSm;csiw f ,f?
olw@dk twGuf oem;p&maumif;w,f/ &ifemp&maumif;w,fqw dk m jrefrmoabFmom;awGu b,favmufcikd ;f
ckid ;f ckid ;f vd@k v&J w,f? vc ESrd af y;vd@k &&dS ifv, J w l ,f? jrefrmEkid if u H ol@&@J Eidk if o H m;awGukd jyef+yD;awmh rumuG,b f ;l
qk+d yD;awmh vkyif ef;&Siaf wGu jrefrmoabFmom;awGukd tcGit hf a&;,lwmrsK;d awG&w dS ,f?(=oomoHrsm;)
tJ'aD wmh 'goabFmom;awGwif r[kwb f ;l ? wjcm;ae&mawGrmS vJ'v D ykd ?J 'Dawmh pepfurSev f @kd &vdS @kd &&dS if
usrwk@d Eidk if o H El idk if oH m;awG rwk;d wufp&m ta=umif;r&Sb d ;l qkw d m xif&mS ;ygw,f? (=obmoHrsm;;)
'gah =umifh usrwk@d [m 'Dvkd jynfov l xl u k t kd cGit hf a&;tjynft h 0ay;r,fph epfwckukd xlaxmifz@dk óud;pm;ae
wmyg? usrwkd@qkdwm jynfolvlxkudk csrf;omatmifvkyfay;r,fhpepfvdk@ tJ'Dvdkrajymygbl;? tcGifhta&;
tjynft h 0ay;r,fph epf/ tJ't D cGit hf a&;udk rSerf eS u f efuefo;Hk vd@k &&dS if ZJ/G 0D&, d /vkv H eJ@vyk rf ,fqv dk @kd &&dS if usrwk@d
Ekid if [ H m csr;f omEkid rf ,f? at;csr;f Ekid rf ,f? pnf;vk;H r_[m tifrwefrt S a&;}uD;ygw,f? usrwk@d Eidk if [ H mjynf
axmifpkyg? wkdif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkHeJ@zJG@xm;wJh jynfaxmifpkjzpfygw,f? tJ'ga=umifhrkd@vkd@ at;csrf;r_[m
tifrwefrS ta&;}uD;ygw,f? vGwv f yfa&;&+yD;wJh tcsed u f mvu p+yD;awmh jynfwiG ;f vufeufuikd f aomif;use;f
r_ awGtrsK;d rsK;d &Scd yhJ gw,f? tckqv dk @kd &&dS if typftcwf&yfpaJ &;oabmwlncD suaf wG&adS yr,fh typftcwf&yfpaJ &;
qkw d m +idr;f csr;f a&; r[kwyf gb;l ? +idr;f csr;f a&;oabmwlncD suaf wGawmh r&Sad o;ygb;l ? tJ'aD wmh +idr;f csr;f a&;
oabmwlncD suaf wG&zdS @dk usrwk@d &@J jynfaxmifpt k wGi;f rSm +ird ;f csr;f r_tmrcHz@dk qw dk m Ekid if aH &;enf;vrf;eJ@yJ vkyv f @kd &
ygw,f? Ekid if aH &;t& wkid ;f &if;om;rsm;tm;vk;H [m oabmwlnD trsm;twGuaf umif;usK;d ay;r,fjh ynfaxmifpk
wckux kd al xmifr,fq+dk y;D awmh qk;H jzwfcsucf svu kd w f t hJ cgrS usrwd@k Eidk if [ H m wu,fyaJ t;csr;f oGm;+yv D @kd owfrw S f
Ekid rf mS yg? tJvkd at;csr;f oGm;+yq D &dk if Ekid if u H vJat;csr;f r,f/ jynfov l x l u k vJ tcGit hf a&;awGukd tjynft h 0ay;&
r,f? usrwk@d Ekid if o H El idk if oH m;awG ud, k t hf pGr;f tpeJ@ ud, k u hf , kd f udck sr;f omatmif/ ud, k w hf idk ;f jynfuckd sr;f omatmif
vkyEf idk w f t hJ cGit hf a&;awGtrsm;}uD;&rSmyg? 'Dawmh 'Dru kd a&pD[m tcGit hf a&;ay;wJph epf/ vkòH cHra_ y;wJph epf/vGwf
vyfra_ y;wJph epf/ tJ'D &xm;wJv h w G v f yfre_ @J / vkòH crH e_ @J tcGit hf a&;awGabmiftwGi;f rSm jynfov l x l u k ud, k Ehf idk if wH ;dk
wufatmif ud, k óf ud;pm;&r,f?wk;d wufatmifóud;pm;csiw f hJ pdwf "mwf &S&d r,f? óud;pm;csiw f hJ t&nftcsi;f
&S&d r,f? tJ'v D kd t&nftcsi;f awG&adS tmifv@kd Ekid if aH wmfu tjynft h 0uln&D r,f? qkv d w kd mu Ekid if aH wmfu
tqifjh rifw h yhJ nma&;pepf vlawGrmS &Sad tmifvyk af y;&r,f? tqifjh rifw h yhJ nma&;pepfr&Sb d eJ @J usr wk@d &@J jynfol
awG[m wk;d wufrmS r[kwb f ;l ? (axmufcHoHrsm;)
167
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
oHrsm;) tJ'aD wmh pD;yGm;a&orm;awGqw kd mvJ rdrw d @kd &ŒJ Oya'abmiftwGi;f rSm rdrw d @kd &ŒJ vkyyf ikd cf iG ahf wGe@J vHv k òkH cHòcH
vkyyf ikd cf iG &hf &dS r,f? tJ'v D &kd w
dS hJ pepfrmS rS wdik ;f jynf[m pD;yGm;a&;t&wd;k wufEikd rf mS ? 'Dawmh usrwd@k 'Dru kd a&pD
jrefjrefvckd siw f ,f? b,favmufjrefjrefvckd sio f vJq?kd wcsK@d uawmh ajymwmaygah emf/ tcsed , f &l r,f/ bm tcsed , f l
csiv f J (15)ESpw f m awmfavmuf+yDv@kd usrxifw,f? (=obmoHrsm;) 'gayr,fh usrwk@d u tjrefq;Hk 'Dru kd a&pD&
atmifv@kd usrwk@d óud;pm;aew,f? 'D óud;pm;wJah e&mrSm jynfov l x l &k ŒJ axmufcrH [ _ m usrwd@k twGuf ta&;}u;D
qH;k yJ? 'Dru kd a&pD&zd@k uawmh usrwd@k ody+f y;D awmhoo H ,jzpfp&mta=umif; r&Sb d ;l ? &udk &r,f? bmjzpfv@kd vq J akd wmh
jynfov l x l &k ŒJ qENu tJ'b D ufrmS &Sw d ,f? 'DurBm&J@ ordik ;f a&pD;a=umif;u 'Dru kd a&pDbufrmS &Sw d ,f? urBmu h v k
or*~e@J wuG urBmEh ikd if t H rsm;pku jrefrmEdik if &H ŒJ 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_udk axmufcw H ,f/ tm;ay;=uw,f? 'Dawmh
usrwdk@[m 'Drdkua&pD&rSm? &wJhtcgusvdk@&Sd&if 'Drdkua&pDwnfwHhcdkif+rJatmifvkyfzkd@awmh usruae+yD;awmh
rH&k mG òrd@o/l òrd@om;rsm;udk owday;csiw f ,f? bmjzpfv@kd usr'Dvakd jymwmvJ qdak wmh rH&k mG ðrd@o/l ðrd@om;rsm;[m
usr apmapmuajymovdk cdik rf mw,f/ tiftm;awmifw h ,f? ud, k &hf ŒJ tiftm;udk rSerf eS u f efuefo;Hk zk@d vw kd ,f?
'D tiftm;udk pnf;urf;wuse@J rSerf eS u f efuefo;kH r,fqv kd @kd &&dS if usrwd@k Eikd if [ H m tjref}uD;wd;k wufvrd rhf ,f?
'Dru kd a&pDpepfrmS tjref}uD;wd;k wufvrd rhf ,f? }uD;rm;wJt h iftm;udk tvGo J ;kH pm;vkyv f @kd &&dS ifawmh tE &W m,f&dS
wwfygw,f? tJ'ga=umifrh @dk vd@k usrwd@k &ŒJ jynfov l x l [ k m 'Dru kd a&pD&wJt h cg usv@kd &&dS if ud, k w hf m0efawGuv kd J
odapcsiw f ,faemf? 'Dru kd a&pDqw kd m tcGit hf a&;}uD;yJ r[kwb f ;l wm0efv&J w dS ,f? 'Dru kd a&pDpepf&iS o f efz@kd qw kd m
[m tpOft+rJyóJ ud;pm;ae=u&w,f? [dk usrwd@k Edik if o H El ikd if o H m;awG&hJ tm;enf;csuw f cku bmvJqakd wmh
udpw P ckukd p +yD;vd@k qv kd @kd &&dS if/ 'grrS [kwf vkyif ef;wckukd p+yD;qdv k @kd &&dS if xde;f odr;f wJah e&mrSm enf;enf;tm;enf;
w,f? Oyrmtm;jzifh vrf;awGayg?h vrf;awGazmuf+yD;awmh 'gayr,fv h rf;awG xde;f odr;f jcif;r&Sv d @kd usew f v hJ rf;
awGu aygu+f yJ csKid ahf wGjzpfaemf? (=obmoHrsm;) 'guawmh trsm;oH;k wJv h rf;qdak wmh b,forl *S &krpdu k b f ;l qdk
wJh oabmrsKd ;rd@k v@dk vm;awmh rodb;l ? tJvq kd &kd if raumif;bl;? usrxyfwvJvaJ jymygw,f? trsm;ydik yf pPn;f udk
ud, k yf ikd yf pPn;f xuf wefz;kd xm;&r,f/ av;pm;&r,f? tJ'v D kd trsm;ydik yf pPn;f udk ud, k yf ikd yf pPn;f xuf wefz;kd xm;Edik f
wJph w d &f rdS S usrwd@k wu,fw;kd wufw'hJ rD u kd a&pDpepfjzpfr,f?
aemuf+yD;awmh usrwd@k u, kd yf ikd t
f rd , f mawGq&kd ifvJ usr wd@k jrefrmvlrsKd ;awmfawmfrsm;rsm;[m tdrf yxr
p aqmufwek ;f u tdru f vSyoef@&iS ;f ae+y;D awmh aemufawmh xde;f odr;f r_ae&mrSm odyrf vkycf sib f ;l ? yku d q
f t H ukef
cH+yD;awmh tdru f kd rxde;f odr;f csib f ;l ? jyifwmqdw k m rvkycf sib f ;l ? ysuw f mudk qufae aew,f? tJawmh tdrf
wtdr[ f m (4-5-6)ESpf =umwJh tcgusawmh tajctaeu odyrf vSawmhb;l ? wajz;ajz;ysupf ;D ,d, k iG ;f vmw,f?
wu,fqv kd @kd &&dS if tdraf wG[m quf+y;D awmh xde;f odr;f xm;r,fqv kd @kd &&dS if ESp&f mcs+D y;D awmhcw H ,f? olw@dk Oa&myrSm
qkv d @kd &&dS if Oa&myEkid if aH wGrmS olw@dk vlrsK;d toD;oD;aygah emf? olw@dk awG[m tJvkd xde;f odr;f r_ae&mrSmawmh awmf
w,f? [k;d ESp&f maxmife@J cs+D yD;awmh tJ &yfwnf&adS ewJh taqmufttkaH wGawmif olw@dk aumif;aumif;xde;f
odr;f xm;Ekid w f ,f? tJ'gu olw@dk &@J "avh/xk;H pH/,Ofaus;r_t& xde;f odr;f r_ae&mrSm awmfw,f? tJ'aD wmh usrwk@d
'Dru kd a&pDqdk &vd@k &&dS ifvJ 'Dru kd a&pD&+yD;¶keH @J r+yD;ao;bl;? 'Drkd ua&pDux kd ed ;f odr;f &r,f? xde;f odr;f zk@d twGuf usrwk@d
&if;ES;D &r,f? bm&if;ES;D &rvJq&dk ifawmh pdw"f mwftiftm;&if;ES;D &r,f? vkyt f m;&if;ES;D &r,f? pdw"f mwf tiftm;qdk
wm 'Dru kd a&pDtcGit hf a&;awGukd tvGo J ;kH pm;rvky&f bl;? tcGit hf a&;awGu/kd vGwv f yfciG ahf wGukd rSerf eS u f efuef
oHk;&r,f? aemuf+yD;awmh 'Drdkua&pDudkxdyg;apr,fhudpPawGudk usrwdk@umuG,f&r,f? aemuf vkyftm;aygh?
vkyt f m;qdw k m &wJt h cGit hf a&;udk wdik ;f jynfcsr;f omzd@k twGuf wk;d wufz@dk twGuo f ;kH &r,f? tJ usrwd@k tJvpkd w d f
"mwf tiftm;eJ@/vkyt f m;eJ@ xde;f odr;f oGm;+yD;awmh cdik rf moGm;rS 'D pepfw&yfcikd rf moGm;rS usrwd@k aemifvm
aemufom;awGtwGuf usrwd@k rsKd ;qufopfawG wquf+yD;wquf usrwd@k [mpdwcf s&+yDv@kd ajymEkid rf mS jzpfyg
w,f? 'Dawmh usrwd@k &ŒJ vlom;tiftm; pdw"f mwfcikd rf mwJh rk&H mG òr@d oòl r@d om;rsm;[m 'Dru kd a&pDtjrefq;kH &ygapvd@k
qkawmif;ygw,f? ÐÐÐÐ
169
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+yD; OD;wifO;D tygt0ifaemufvu kd t f iftm; wpk jrefrm
Edik if t
H wGi;f at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d uv kd n
S @f vnfvm+yD; vlpv k al 0;jzifqh yl rl j_ zpfatmif v_@aH qmf
cJjh cif;ESiyhf wfouf+yD; jynfwiG ;f / jynfyowif;pmq&mrsm;ESiahf wG@qI Hk owif;pm&Si;f vif;yGu J kd ,ae@nae(4)
em&DwiG f &efuek òf rd@ tif;vsm;vrf;&Sd wyfrawmf{nf@a*[mY usi;f yonf//
,if; owif;pm&Si;f vif;yGo J @kd Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESizhf @G òH zd;a&;aumifp. D jynfo@l qufqaH &;ESihf
owif;jzef@csad &;qdik &f mvkyif ef;tzG@J OuUX/ tvkyo f rm;
0ef}u;D Xme 0ef}u;D OD;wif0if;/ jyef=um;a&;0ef}uD;Xme
0ef}uD; Adkvfrª;csKyfausmfqef;/ 'kwd, wyfrawmf
axmufvrS ;f a&;rª;csKyf Adv k cf sKyaf usm0f if;/ jynfxaJ &;0ef
}u;D Xme 'kw, d 0ef}uD; Adv
k rf ;ª csKyf ol&jrifah tmif/jyef
=um;a&;0ef}uD;Xme 'kwd,0ef}uD; AdkvfcsKyfatmif
odef;/ umuG,fa&;0ef}uD;XmerS wyfrawmft&m&Sd
}uD;rsm;/ Xmeqdik &f mt}uD;tuJrsm;/ jyef=um;a&;0ef
}u;D Xme owif;ESijhf yef=um;a&;qdik &f m wm0ef&o dS l rsm;/
usKd ' d k o wif ; XmerS OD ; pd e f 0 if ; / Ed k i f i H j cm;owif ;
axmufrsm;toif;em,u OD;vSaxG;/ OuUX OD;p0fuikd f
zESihf toif;0ifowif;axmufrsm; zdw=f um;xm;ol
rsm; wufa&muf}uonf//
owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f Edik if aH wmfat;csr;f om
,ma&;ESihf zG@òH zd;a&;aumifp. D jynfoq l ufqaH &;ESihf etz. jynfolŒqufqHa&;ESifh
owif; jzef@csda&;qdkif&mvkyfief;tzGJ@ OuUX/ tvkyf owif;jzefŒ csda&;qdkif&m
orm;0ef}uD;Xme 0ef}uD; OD;wif0if;u trsK;d om;'Drkd vkyfief;tzGJŒ OuUX
tvkyform;0ef}uD;Xme 0ef}uD; OD;wif0if;
ua&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+yD; OD;wifO;D tyg
t0if aemufvdkuftiftm;wpk jrefrmEdkifiHtwGif;
at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d uv kd n
S @f vnfomG ;vm+yD; vlpv k al 0;jzifh qlyrl r_ sm;jzpfatmif v_@aH qmf
170
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
vkyaf qmifcjhJ cif;rsm;ESihf ywfoufI y&k*d suw f mqvdu k jf zifh &Si;f vif;ajym=um;&mwGif æ
,ae@owif;pmq&m}u;D rsm;tm; trsK;d om; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+y;D OD;wifO;D tygt0if
aemufvu kd tf iftm;wpfpo k nf jrefrmEdik if t H wGi;f at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d ukd vSn@f vnfomG ;
vm+yD; vlpv k al 0;awGjzifh qlyrl r_ sm;jzpfatmifvyk af eonf@ta=umif;/ ,if;vky&f yfrsm;a=umifh vlpv k al 0;jzifh
vrf;ydwq f @kd rr_ sm; }uKHawG@vm&+yD; òrd@&mG e,fajrtwGi;f at;csr;f rsm; ysujf ym;&a=umif;/ xk@d a=umifh pk=unfEiS hf
tifeft,fvf'Dudk rauseyfjzifhqef@usifolrsm;ua':pk}unfudkraxmufcHa=umif;qENjy=ua=umif;/Todk@
qENjy=u&mrS tpjyKjyD; a':pk}unfukd axmufco H El iS uhf ef@ uGuo f t l =um; yÉdyuQrsm; jzpfay:cJo h nf@ta=umif;/
,if;jzpf&yfrsm;udk tifet f ,fv'f u D Edik if w
H um rD', D m avmuudt k ok;H cs+y;D Edik if aH wmftpd;k &tay: jypfwifa0zef
zdtm;ay;vmatmiftjypfr&Sd tjypf&mS / jzpfvmonfukd yk}H uD;cs@J onf@0g'jzef@csrd a_ wGEiS hf [efcsun f D vkyaf qmifae
onfuakd wG@&onf@ta=umif;/ TudprP sm;ESihf ywfoufI jzpf&yftrSeu f &kd iS ;f jy&efjzpfa=umif;/ trSerf mS ,ckuo hJ @kd
ykwcf wfpyG pf rJG r_ sm;udk tjyef tvSeaf jz&Si;f ae&onf@tvkyrf sK;d rdrw d @kd rvkyv f akd =umif;/ od@k aomf ,cktcsed t f cgwiG f
jzpf&yfreS t f ajctaersm;udx k if&mS ;pGmajymqd&k ef vdt k yfaeonf@twGuf ajymqk&d jkcif; jzpfa=umif;//
a':pk=unfEiS hf tifet f ,fvt f zG@J u2kd 002ckEpS /f arvup+yD;jynfe,fEiS w hf ikd ;f rsm;rSm&Sod nf@ ygw0D ifrsm;ESihf
awG@q&Hk ef vGwv f yfpmG oGm;vmcGijhf yKcJah =umif;/ xk@d a=umifah ':pk=unftaejzifh 11-6-2002&ufae@r1S 5-6-2002
&ufae@ txd rGejf ynfe,f/ omrn/ 22-6-2002&ufae@r2S 9-6-2002&ufae@txdrE aW v;wdik ;f / rauG;wdik ;f
twGi;f (16)òrd@e,f/ 20-7-2002rS 23-7-2002txd rGejf ynfe,fEiS hf u&ifjynfe,ftwGi;f (12)òrd@e,f/ 14-
7-2002 rS 17-7-202002 txd yJc;l wdik ;f twGi;f (14)òr@d e,f/ 13-11-2002r/S 27-11-2002 txd &Sr;f jynfe,f
twGi;f (17)òrd@e,f/ 16-12-2002 rS 24-12-2002 txd &cdik jf ynfe,f/ rauG;wdik ;f ESihf {&m0wDwikd ;f twGi;f
(15)òrd@e,f/ 3-4-2003 rS 13-4-2003 txd rauG;wdik ;f ESihf csi;f jynfe,ftwGi;f (21)òrd@e,f pojzifh pkpak ygi;f
(95)òrd@e,f oGm;a&mufcahJ =umif;/ ,ck c&D;pOfuakd r (6)&ufrpS +yD; rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/
&Sr;f jynfe,f/ ,if;rSwqifh rE aW v;wdik ;f rd;k ukwòf r@d o@kd jyefvnf0ifa&muf+y;D / ,cktcg rE aW v;rSwqifh rk&H mG bufo@kd
c&D;qufaejcif;jzpfa=umif;/ Edik if aH wmft}uD;tuJrsm;uawmh ,ckuo hJ @kd jynfe,f/ wdik ;f / òrd@e,fawGuv kd uf awG@
a&mufomG ;v#if Edik if aH wmfa&S@S tem*wftwGuf vrf;cif;ay;xm;onf@ajymif;vJvmaom zG@H òzd;wd;k wufr_ tajc
taersm;udk awG@jrifomG ;v#if rlvu pGu J ikd x
f m;onf@ tqd;k jrifr0l g'awGajymif;vJomG ;+yD; wdik ;f &if;om; jyefvnf
pnf;vk;H nDnw $ af &;udk taxmuftuljyKvmrSmyJ[k ,k=H unfc=hJ ua=umif;/ xk@d a=umifv h nf; yxr apmapmydik ;f
u oGm;cJo h nf@c&D;pOfrsm;wGif atmifvòH teD;rSm&So d nfh 'k&ifuAdv k f jrpfa&wifprD u H ed ;f / awmifwiG ;f }uD;teD;rSm
&Sdonf@ &efy,facsmif;pDrHudef;/ {&m0wDjrpful;wHwm;(rauG;)pDrHudef;/ aygif;avmif;a&tm;v#yfppf pDrHudef;/
oHvGifjrpful;wHwm;(armfvòrdif)wnfaqmufa&;pDrHudef;/ 0if;zEkHqnf wnfaqmufa&;pDrHudef;/ rif;vSòrd@&Sd
o&ufwyif pdu k yf sK;d a&;pDru
H ed ;f / ayguaf cgi;f òrd@teD;&Sd awmife0if;qnfprD u H ed ;f / yef;awmif;òrd@teD;&Sd anmifuikd ;f
qnfpDrHudef;ESifh jynfòrd@teD;&Sd ewfarSmf jrpfa&wifpDrHudef;rsm;udk=unf@&_&efzdwfac:+yD; ta&;}uD;yk*~dKvf
wa,mufozG,f {nf@cjH yKpk+yD; &Si;f vif;jyocJyh ga=umif;//
rlv pwif+yD;c&D;xGupf Ofu c&D;oGm;onf@tcg ESpzf ufnEd‡ id_ ;f oabmwl+yD;rS oGm;&ef/ vlpv k al 0;rsm;ESihf
rvdv k m;tyfonf@jy\emrsm; ray:ayguaf p&ef/ qkid ;f bkww f if&ef oabmwlonf@òrd@e,frsm;wGif òrd@e,f a&G;
aumufyaJG umfr&Sif cGijhf yKcsu&f ,l+yD; pnf;urf;wusaqmif&u G &f ef }udKwifoabmwlncD surf sm;&,l+yD; aqmif
&GufcJhjcif;jzpfa=umif;/ Todk@oGm;vmv_yf&Sm;cJhonf@ c&D;pOfrsm;wGif tifeft,fvf'DygwD wdk;csJ@zGJ@pnf;jcif;/
vli,ftzG@J zG@J pnf;jcif;/ &k;H cef;zGijhf cif; ponf@ygwpD nf;&k;H a&;vkyif ef;rsm;jyKvkycf ahJ =umif;/ xdrk #rubJ vltrsm;udk
vrf;ray:rSmpka0;a&muf&Sdvmatmif vkyf,l+yD;tcGifhta&;&v#if &ovdk a[majymr_rsm;jyKvkyfvma=umif;/
bmoma&;taqmufttkH bke;f awmf}uD;ausmif;rsm;udyk g tok;H csI vlpv k al 0;udzk efw;D +yD; a[majymr_awGujkd yK
vkyv f ma=umif;/ xd@k tjyif trsm;oligomG ;vmonf@vrf;rsm;/ ta0;ajy;vrf;rsm;ay:wGiv f nf; armfawmf,mOf
171
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
bufuo kd mG ;a&mufco hJ nf@ v_y&f mS ;r_jzpfpOftcsK@d uw kd ifjy&v#if ,if;ud=k unf@jcif;tm;jzifh b,fv&dk nf&, G cf suf
awGEiS hf b,fvt kd =ut H pnfawGEiS hf aqmif&u G af eonfqw kd m xif&mS ;pGmawG@jrifEikd yf ga=umif;// ar(8)&uf rE aW v;
rS ppfuikd ;f wdik ;f udx k u G o f nf@ tcsed u f p+yD; jyomem pygawmha=umif; / ppfuikd ;f wHwm;up+yD; tifet f ,fv'f yD gwD
0ifawG[m tvHaxmifxm;onf@qikd u f ,ftpD;(20)avmufEiS hf ,mOfwef;udjk cH&+H yD; ae@cif;}uD;rSmrD;awGxeG ;f /
[Ge;f awGus,af vmifpmG wD;+yD; armif;ESi=f ua=umif;/ ppfuikd ;f rS a&$badk &mufonftxdjzpfa=umif;//
'Dvv kd yk af eonfukd um;xJrmS vdu k yf gvmaom vl}uD;awGoo d vm;/ rodb;l vm;awmh usaemfw@kd rodyg
a=umif;/ odk@aomfvnf; c&D;pOfwpfav#mufvkH; 'DykHpHjzifhqdkifu,fawGw0D0DESifh jcH&H+yD;oGm;vmcJhonfudkawG@&
a=umif;/ tqd;k qk;H uawmh rd;k rdwòf rd@rS rd;k ukwu f okd mG ;onf@c&D;pOfrmS pnf;urf;trJq h ;Hk jzpfa=umif;/ qdik u f ,ft
pD;(40)avmufonf ,mOfwef;.a&S@rmS ESppf if;wG, J Of+yD; vrf;udyk w d qf @kd +yD;armif;ESi=f ua=umif;/ qdik u f ,fawGEiS hf
jcH&x H m;onf@,mOfwef;u aemufuvdu k yf gvma=umif;/ rd;k ukwòf rd@v,faumifukd jzwfoef;+yD; wnf;cdo k nf@
ae&mtxdjzpfa=umif;/ xk@d a=umifh ,mOfomG ;vmr_ vrf;ydwq f @dk r_ awGjzpfc&hJ a=umif; rd;k ukwrf rS E aW v;oGm;onf@
c&D;pOfrSmvnf; qdkufu,frsm; pnf;urf;rJhpGmarmif;ESif+yD;vdkufygcJha=umif;/ xkd@a=umifhrdk@ ykodrf}uD;òrd@e,f/
ykord af v;aus;&GmrSm aus;&Gmol rjrwfoif;ol qdo k nf@ (21)ESpt f &G,f rde;f uav;wpfO;D udk qdik u f ,fwpfp;D u
0ifwu dk +f yD; }udwef if;oGm;onf@twGuf ajcaxmufrmS '%f&m&&Scd ahJ =umif;//
ar(9)&ufwGif uef@bvlaumvif;òrd@e,fodk@toGm; pHy,feH@omqdkonf@aus;&Gmta&mufrSm AD'D,dk
&ky&f iS ±f x
Hk u J &ky&f iS }f unf@xu G v f maomvli,f(20)avmufu a':atmifqef;pk}unf tvdrk &S[ d k atmfonfukd
}uKHawG@vu kd &f yga=umif;/ xdrk mS wif ,mOfwef;ud&k yf+yD; ,mOfwef;ay:rSmygvmaom aemufvu kd af emufyg tifef
t,fv'f D vli,fqo kd rl sm;u &Gmv,faumifrmS &ke@f &if;}urf;wrf;pGm r}um;0H@remaom wpf&mG vk;H rd;k r$eo f mG ;
atmif qJqrkd v _ yk yf gawmha=umif; apmapmuvli,fawGuv kd nf; cJjzifv h u kd af yguI f vli,fawGxu G af jy;oGm;=u
a=umif;/ nae (6)em&Dcef@aumvif;òrd@u0kd ifonf@tcgrmS txufwef;ausmif;Y jynfaxmifp}k uH@cikd af &;ESizhf @G òH zd;
a&;toif;u zGiv hf pS x f m;aomaEG&moDoifwef;wck jyifqifxm;&Syd ga=umif; xk;H pHtwdik ;f jynfo@l oabmxm;
pmwrf;rsm;vnf; csw d q f jJG yifqifxm;yga=umif; ,if;udk ,mOfwef;rSmygvmaom tifet f ,fv'f v D il ,fqo dk l
awGu "mwfyHk awG/ AD', D akd wG&u dk =f uyga=umif;/ ausmif;0if;xJu vli,fEpS af ,mufuvnf; "mwfyjHk yef&u dk af wmh
,mOfwef;rSmygvmaomtifet f ,fv'f D vlil ,fawGu 0dik ;f 0ef;atmf[pf+yD; cJjzifah yguo f nf@twGuf ausmif;0if;
xJuvli,frsm;xGufajy;oGm;cJh&yga=umif; tif;awmfa&mufonf@tcsdefrSm n(9)em&Dausmf+yDjzpfa=umif;
a':pk=unfukd raxmufco H nf@ vl (70)avmufu jynfo@l oabmxm;aqmify'k rf sm;udak &;om;+yD; uef@uu G f
qENjy=ua=umif;/ od@k aomfvnf; arSmif&yd x f rJ mS &Sod nf@ tifet f ,fv'f aD wGu cJjzifah yguI f aus;&Gmolaus;&Gm
om;rsm;jzpf}uaom aX;vGi(f c)bdv k iG /f ode;f Ek/ oef;OD;/ pd;k jrifOh ;D ESiahf ZmfviG Of ;D qdo k w l @kd '%f&mrsm;&&So d mG ;cJah =umif;?
ar(11)&uf uomòrd@uakd &mufonf@tcgrmS awmh a':pk=unf.c&D;pOfukd qef@usiq f ENjyolawG tawmfrsm;
rsm; &Sad eonfuakd wG@&a=umif; / ESpzf uftjyeftvSeaf ºu;G a}umfoaH wG atmf[pfra_ wGjzpfvmyga=umif; aemufq;Hk
c&kid af t;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpOD uUX u 0ifa&mufajz&Si;f ay;rS ESpzf ufvpl u k +JG yD; tifet f ,fv'f D
,mOfwef;vnf; vk&d mc&D;udq k ufomG ;Edik cf o hJ nfuakd wG@&a=umif;/ wpfzufEiS w hf pfzuf ud, k x f v d ufa&mufusL;
vGerf r_ sm; r&Scd ahJ =umif; / tvm;wl ucsijf ynfe,ftwGi;f òrd@&mG tcsK@d rmS a':pk=unf.ygw0D ifrsm;u yko H ¿efrsK;d
rsK;d jzifh c&D;OD;óudjyK=uouJo h @kd qef@usio f rl sm;uvnf; uef@uu G rf u_ jkd yKvky=f ua=umif;/ ‚if;wk@d .qENoabm
xm;udu k m,uH&iS rf sm; odatmifxw k af zmfqENjy=ua=umif;/ od@k aomfvnf; tifet f ,fv'f u D ae@pOfEiS t hf r#
jynfytoHvi$ Xhf meawGuakd y;aeonf@ a=unmcsurf sm;rSm azmfjyouJo h @kd c&D;pOfuykd w d yf if/ wm;qD;/ aeSmif, h u S f
[ef@wm;r_vnf; r&SdcJha=umif;,mOfwef;udk cJjzifhaygufjcif;/ wkwfESifh&kdufjcif;/ um;rSefudkvufoD;ESifhxkd;jcif;/
ucsif"m;rsm;jzifh +cdrf;ajcmufjcif;qkdonfrsKd;vnf;r&SdcJha=umif;/ ‚if;wdk@ajymoavmufomjzpfaev#if tifef
t,fv'f D ,mOfwef;wpfcv k ;Hk wpfppDa=urGae+yDvm;[kyif xifrad ,mifrmS ; jzpfEikd yf ga=umif;//
173
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar(21)&uf rd;k rdwaf &mufomG ;+yD;onf@aemufyikd ;f wGif a':pk=unf w&m;a[m&ko H mruawmhbJ OD;wifO;D
uyg Edik if aH wmftpd;k &udyk w k cf wfapmfum;onf@ajymqdck suaf wG a'otm%mydik rf sm;udk Oya'yk'rf awG &Gwq f kd
+yD; +cdr;f ajcmufajymqdrk a_ wG jyKvkyv f mcJah =umif; ar(25)&ufpOf@u;l òrd@e,f EG,&f aHk us;&GmrSm tifet f ,fv'f yD gwD
0ifawGu av;cGrsm;jzifhypfcwfaoma=umifh a':pk=unfudkqef@usifqENjy&ef a&mufvmaom vlrsm;xJwGif
pOf@u;l òrd@e,f 0g;&ku H ek ;f &Gmom;ausmEf ikd /f a&mufyif&;dk &Gmom;pef;OD;ESihf bd;k csKw d @kd '%f&mrsm; &oGm;a=umif;udk od&
a=umif;/ tifef t,fv'f b D ufu xkwjf yefajym=um;csuaf wGrmS ygw0D ifwpfa,muf '%f&m&onf[q k akd =umif;/
rE aW v;jrdK@a&mufonf@tcgrmS wnf;cdo k nf@ tifet f ,fv'f D rE aW v;wdik ;f &k;H udak &mufvmjyD; vlpv k al 0;zefw;D jyD;
a[majymyGjJ yKvkyyf ga=umif; vrf;ydwq f @kd rr_ sm;jzpfonf@twGuf vrf;&Si;f ay;yga=umif; ,mOfxed ;f &Jrsm;pD;eif; vku d f
ygvmaom ,mOftrSwf 5u §8175 'dik ef m,mOfukd trSw(f 78-79)vrf;=um;rSm &yfwef@xm;pOff tifet f ,fvf
'Dygw0D iftcsK@d u oHww k jf zih&f u dk of nf@twGuf a&S@avumrSeu f aJG }uysupf ;D oGm;cJyh ga=umif; ok@d aomfvnf; tifef
t,f 'D bufu owif;xkwo f nf@tcg vl=um;xJtwif;armif;vd@k t&ku d cf &H onf[k owif;xkwcf o hJ nfukd
awG@& a=umif;//
a':pk=unfESifhtzGJ@onf a&mufav&mwGif vlpkvla0;zef;wD;+yD; &kwf&kwfoJoJvkyf&kHomruawmhbJ
armfawmfqikd u f ,frsm;/ armfawmfum;rsm;/ vlrsm;ESit hf yk pf zk @JG +yD;oGm;vmr_onf wae&mxuf wae&m vGeu f +J yD;
vkyv f monfuakd wG@&a=umif;/ rlv &efuek u f poGm;pOf um;ok;H pDEiS v hf l (18)a,mufjzpfa=umif; ar(29)&uf
rE aW v;u rk&H mG a&mufonf@tcsed w f iG f um;(7)pD;/ qdik ;f u,ftpD;(20)ESihf vl (100)ausmf vdu k yf g+y;D oGm;cJah =umif;/
acsmif;OD;rSxu G +f yD; rk&H mG udak &mufomG ;onf@tcsed w f iG rf l qdik u f ,ftpD;(150)/ um;(16)pD;/ vl(300) ausmt f yk pf k
zG@J +yD; 0ifa&mufa=umif;/ rk&H mG òrd@wiG ;f vrf;rrsm;Y (3)em&D=umvSn@f vnfomG ;vm+yD; wnf+idraf t;csr;f aeonf@
rk&H mG òrd@ay: Y qlqyl yl v l yk af =umif;/ tqkyd gjrifuiG ;f udk rSww f rf;wifaeonf@ "mwfyq Hk &m armifrsK;d jrifq h o dk u l kd
0dik ;f 0ef;&ku d Ef u
dS o f nf@twGuf acgi;f '%f&m&+yD; aq;&kw H ufuo k r_c, H cl &hJ a=umif;/ ,if;udik af qmifonf@ AD', D kd
uifr&mvnf; zsuq f ;D cHvu kd &f a=umif;/ a':pk=unfEiS t hf zG@J onf rk&H mG òrd@ tifet f ,fv'f D &k;H qdik ;f bkwu f kd nwGi;f csi;f
wifvu kd af =umif;/ ESpzf ufnEd‡ id_ ;f oabmwlxm;onf@pnf;urf;csuEf iS t hf nD òrd@e,fygwpD t Hk axGaxGa&G;aumufyJG
aumfr &Siu f adk omfvnf;aumif;/ òrd@e,fat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpu D akd omfvnf;aumif;today;
cGiahf wmif;jcif;rjyKbJ qef@usiaf qmif&u G o f mG ;a=umif;//
ar(30)&uf (12)em&Dtcsed cf ef@wiG f rk&H mG rS bkwvifux kd uG af =umif;/ armfawmf,mOf (15)pD;udk qdik u f ,f
tpD; (100)cef@ua&S@aemuf0, J m jcH&+H yD;oGm;cJah =umif;/ bkwvifòrd@t0ifwiG f qdik u f ,frsm;rD;xGe;f I t&Sed jf yif;
pGmjzifh qlnH pGmarmif;ESi0f ifa&mufcahJ =umif;/ bkwvifòrd@wiG f òrd@e,f tifet f ,fv'f D &k;H qdik ;f bkww f ifyjJG yKvky+f yD;
'Dy, J if;bufo@dk qufxu G af =umif;/ 'Dy, J if; ra&mufrD qdik ;f jyif&mG ud0k ifa&muf+yD; n (7)em&Dausmrf S ,mOf(9)pD;/
qdik u f ,ftpD; (40)cef@EiS t hf wl 'Dy, J if;òrd@bufukd qufxu G af =umif;/ 'Dy, J if; ra&mufrD ESprf ikd cf ef@tuGmòrd@t0if
wGif a':pk=unftm; uef@uu G q f ENjy&efapmifah eonf@ vltiftm;(5000)cef@&o dS nf@ vlpv k al 0;ESióhf uHawG@c&hJ
a=umif;//
a':pk=unf.,mOfwef;wGiv f u kd yf gvmonf@ armfawmf,mOfrsm;onf vltyk t f wGi;f rS twif;wd;k xGuf
wdu k cf u kd af rmif;ESi&f mrS tpjyK+yD; wpfzufEiS w hf pfzufyÉdyuQjzpfymG ;cJ=h ua=umif;/ n(8)em&Dcef@rS n(11)em&D
cef@txd &ke;f &if;qefcwfjzpfay:+yD; tajctae&_yaf xG;cJah =umif;/ armfawmf,mOfwpfp;D rSm vrf;ab;opfyifukd
t&Sed jf zifh 0ifaqmifrh o d nf[o k &d a=umif;/ ,mOfwef;rSmygonf@armfawmf,mOfwpD;rSm vrf;ab;udx k ;kd us+y;D / rSerf sm;
uGaJ =umif; od&a=umif;/ a':pk=unfuq kd ef@usio f nf@vrl sm; pD;eif;vmonf@ armfawmf,mOfwpD;udrk l tifet f ,fv'f D
ygw0D ifrsm;u rD;&_@d zsuq f ;D I ysupf ;D cJah =umif;od&a=umif;/ TjzpfpOfwiG f armfawmf,mOfwu kd cf ukd rf _ ,mOfxcd u kd rf _
rsm;a=umifh vl(4)OD; aoqk;H a=umif;ESihf tjyeftvSe&f u dk Ef u S rf r_ sm;a}umifh ESpzf ufpvk;H vl(50)cef@ '%f&m&a=umif;
od&a=umif;/ armfawmf,mOf(8)pD;ysupf ;D +yD; qdik u f ,f(9)pD;ysupf ;D oGm;a=umif;od&a=umif;/ tqdyk gjzpfaeonf@
174
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
175
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
rk&H mG òrd@wiG ;f od@k 0ifa&muf&mwGiv f nf; um;(16)pD;/ qdik u f ,ftpD;(150)cef@xyd if rsm;jym;cJo h jzif/h òrd@wiG ;f wGif
tkwaf tmfaomif;wif;jzpfymG ;cJo h nf// òrd@wiG ;f Y xdjk rifuiG ;f ESijhf zpfpOfukd pdw0f ifwpm; =unf@&&_ if; "mwfy&Hk u dk af eol
wOD;tm;/ ,mOfwef;ESit hf wlygvmaom tifet f ,fv'f D tzG@J 0ifrsm;u 0dik ;f 0ef;&ku d Ef u
S &f m acgi;f uGo J mG ;onf[k
od&&dS onf// tqdyk gt&ku d cf &H olrmS rk&H mG òrd@ae armifrsK;d jrifq
h o kd l "mwfyq Hk &mwOD;jzpfonf[o k &d &dS onf// òrd@cjH ynf
olrsm;u/ oufqikd &f m&Jpcef;ok@d tifet f ,fv'f D ygw0D ifrsm; u t}urf;zuf 0dik ;f 0ef;&ku d Ef u dS cf ahJ }umif;/ xk@d tjyif
e,fajrtwGi;f wnfjird rf E_ iS hf at;csr;f om,mr_u/kd aESmif, h uS yf sujf ym; ap&efjyKvkyu f si}hf ucH ahJ }umif;/ owif;yd@k wikd f
wef;xm; onf[o k wif;&&So d nf//
176
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
a':pk}unfO;D aqmifonft h ifet f ,fv'f t D zG@J onf/ qufvufI xdak e@nae(6)em&Dcef@wiG /f rk&H mG jrKd @ t0if*w d f
od@k jzwfoef;a&muf&cdS o hJ nf// xdt k zG@J onf jrdK@t0ifwiG af pmifq h ikd ;f aeaom/ tifet f ,fv'f yD gw0D ifrsm;ESit hf wl/
armfawmfqikd u f ,frsm;ESiyhf ;l aygi;f jcH&vH #u/f rk&H mG jrdK@twGi;f Y ok;H em&Dcef@vn S v hf nfco hJ nf// xdo
k @kd +rdK@wiG ;f Y vSn@f
vnfpOf/ a':pk}unf.,mOfwef; ygarmfawmf,mOf (16)pD;ud/k armfawmfqikd u f ,ftpD;(150)rS jcH&u H m rE aW v;/
ppfuikd ;f / jrif;rl/ acsmif;OD;jrdK@rsm;rS a':pk}unf ESit hf wlygvmaomygw0D ifrsm;u/ xyfrH 0dik ;f 0ef;aygi;f pyfI pDwef;
vSnv hf nfc}hJ uojzif/h jrdK@wiG ;f Y vrf;rsm;ydwq f @kd rr_ sm;jzpfay:cJ+h yD;/ &kw&f w
k of o J jJ zpfum/ +rdK@wiG ;f aejynforl sm;
txdww f vef@jzpfc&hJ a}umif; owif;&&So d nf//
tifeft,fvf'D a':atmifqef;pk-unfESifhtzGJŒwkdŒ
,cifuvnf; 'Drkdua&pD rqefaom jzpfpOfjzpf&yfrsm;jyKvkyfcJhjcif;
'Dru kd a&pDpepfupkd wiftul;tajymif;wGi/f Edik if aH &;ygwrD sm;taejzif/h jynfov l xl k tay: em;vnfr_ &S&d jdS zif/h
pnf;&kH;v_yf&Sm;Edkif&eftxl;vdktyfvsuf&Sdonf//
a':pk}unfEiS t hf zG@J onf ppfuikd ;f wkid ;f / ucsijf ynfe,fEiS hf rE aW v;wkikd ;f twGi;f / ygwjD yefvnfz@JG pnf;a&;/ ygwD
wGi;f pnf;&k;H a&;oGm;a&mufc&hJ m/ olrtm;raxmufcaH om vlxt k iftm;pkrsm;u rvkv d m;a}umif;/jidr;f csr;f pGm
aºuG;a}umfrj_ yKvkycf }hJ uonf//xdjk zpfpOfrsm;ESiyhf wfoufI tifet f ,fv'f u D olr.,mOfwef;tm; vufeufjzifh
[ef@wm;aESmif, h uS o f nf[k pGypf aJG jymqdak omfvnf;/ trSew f u,f jzpf&yfrmS a':pk=unf. ,mOfwef;wGiyf gaom
vli,frsm;u/ pwift}urf;zuf&u dk Ef u
dS cf ohJ nft
h wGu/f atmufygtwdik ;f '%f&mrsm; &&Scd }hJ uonf[k owif;&&Sd
cJo
h nf//
10-5-2003 &ufae@ n (9)em&Dausmf/ tif;awmfjrdK@odk@a&muf&SdpOf/ vrf;,mbufjcrf;rS jynfolvlxk
(70)cef@u/“a':pk}unftm;raxmufcaH }umif;”pmwef;ygqikd ;f bkwrf sm;jidr;f csr;f pGmudik x f m;onfu/kd a':pk=unf
,mOfwef;ESi/hf ,mOfwef;tm;}uKd qdak omygw0D if (200) cef@uatmf[pf&w _ cf scjhJ y;D aemuf/ tjyeftvSef atmf[pfchJ
=ua}umif;/ tifet f ,fv'f u D kd raxmufc/H rvdv k m;olrsm;(70)cef@u/ jyefvnfxu G cf mG oGm;pOf/ tifet f ,fv'f D
ygw0D ifrsm;u qJqjkd yD;/ cJrsm;jzifyh pfayguo f nfth wGu/f t&yfom;ig;OD;'%f&m&&Scd ahJ =umif;/ ‚if;wd@k rmS aX;vGi(f c)
bdvk iG /f jrpfap;aus;&Gm/ awmifomuke;f aus;&Gmtkypf /k Aef;armufjrdK@e,f/ (OD;acgi;f aygu/f av;csucf sKyf'%f&m&&S)d /
ode;f Ek/ crd;k aus;&Gm/ Aef;armufjrdK@e,f/ (ausmyGe;f yJ/h twGi;f a=u'%f&m&&S)d / oef;OD;/ rGwo f rd af us;&Gm/ Aef;armufòrd@
e,f/ (,m rsupf zd ;l a&mif/ aygujf yJ'%f&m&&S)d / pd;k jrifOh ;D / ebm;aus;&Gm/ tif;awmfòrd@e,f/ (nmajcaxmufEiS hf
177
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
&ifbwfxrd eS /f twGi;f a}u'%f&m&&S)d / aZmfviG Of ;D / acgi;f udu k af us;&Gm/ Aef;armufòrd@e,f/ (0Jbufny‡ &f ;dk xdreS /f
twGi;f a=u'%f&m&&S)d / wd@k jzpfa}umif;od&&dS onf//
25-5-2003 &ufae@ n(8)em&Dcef@/ rwW&mòrd@e,f/ EG,&f aHk us;&Gmta&muf/ a':pk=unf,mOfwef;ESi/hf
‚if;wd@k ukd }udKqdak eaom tifet f ,fv'f yD gw0D ifrsm;./ cJrsm;/ av;cGrsm;jzifh ypfayguw f u
kd cf u kd rf a_ =umif/h a':pk=unf
tm; raxmufcaH omtzG@J pD;eif;vdu k yf g vmaom,mOfwpD;ay:&Sd vlxx k rJ /S t&yfom;ok;H OD; '%f&m&&Scd ahJ =umif;/
‚if;wd@k rmS ausmEf ikd /f 0g;&k;H uke;f &Gm/ pOf@u;l òrd@e,f/ (OD;acgi;f ,mcsKad pmif;aygujf yJ/ ok;H csucf sKyf'%f&m&&S)d / pef;OD;/
a&Smufyif&;dk &Gm/ pOf@u;l òr@d e,f/ (oGm;zk;H tay:ok;H csucf sKyf/ oGm;zk;H atmufav;csucf sKyf/ oGm;ESpaf csmif;twGi;f csKid 0hf if
'%f&m&&S)d / zd;k wkw/f a&Smifyif&;dk &Gm/ pOfu;l òrd@e,f/ (,myg;aygujf yJ'%f&m&&S)d / wd@k jzpfa}umif;od&&dS onf//
26-5-2003 &ufae@ nae(5)em&Dcef@/ ykord }f uD;òrd@ e,f/ ykord af v;aus;&GmwGi/f a':pk=unf. ,mOfwef;wGif
ygaomqdik u f ,fwpfp;D u 0ifwu kd }f udwef if;oGm;onft h wGu/f ykord af v; aus;&Gmae/ rjrwfoif;ol (21)ESprf mS
ajcaxmufwiG 'f %f&m&&Scd ahJ }umif;/ wcsed w f nf;rSmyif/ a':pk=unf ,mOfwef;yg/ rwW&mòrd@e,f 'k-OuUX OD;nKd
OD;aqmifonfv h t l csK@d u ,mOfwef;ay:rSqif;I wkwrf sm;jzifh tifet f ,fv'f u D kd qef@usiaf omvltyk pf k udik af qmif
xm;aom/ qdik ;f bkwrf sm;udk &ku d Ef u dS zf suq f ;D jcif;/ vlrsm;ud&k u
dk Ef u
dS x
f ;kd }uwd jf cif;rsm;jyKvkycf ahJ =umif;/ xko d @kd t=urf;
zufpOf/ ,mOfay: ygvmol(5)OD;u/ ykord af v;aus;&Gmae/ rat;at;cdik /f (24)ESpt f m; 0dik ;f xm;+y;D / wOD;u &ifbwf
udk vufo;D jzifx h ;kd / wifyg;udwk w k jf zif&h u
kd cf &hJ m/ rat;at;cdik rf mS twGi;f a=u'%f&m&&Scd ahJ =umif;od&&dS onf//
,if;jzpfpOfrsm;ESiyhf wfoufI tifet f ,fv'f rD aS &m/ e,fajrcHjynforl sm;rS oufqikd &f m&JXmewGif tr_ziG w fh ikd f
=um;xm;a}umif; od&&dS onf// a'otm%mydik rf sm;taejzif/h e,fajrcHjynforl sm;a&m/ tifef t,fv'f yD gw0D if
wd@k taejzifyh g/ jidr;f csr;f pGmqENxw k af zmfjyojcif;/ a':pk=unfEiS hf tifetf ,fv'f t D zG@J 0ifrsm;/ wnfjidraf t;csr;f pGm/
‚if;wd@k .ygwv D y_ &f mS ;r_jyKvkyjf cif;wd@k ukd uef@uu
G af jym}um;p&mr&Sad omfvnf;/ jynforl sm;tm;ud, k x
f d vuf
a&muf &efjyKjcif;/ temw&&&Sad tmifjyKrlvyk af qmifjcif;rsK;d / a&Smif&mS ;oifah =umif; a'otm%mydik rf sm;bufu
wdkufwGef;cJhonf[kowif;&&Sdonf?
178
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
atmufyg tifwmAsL;wGifajz}um;olrSm
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf/ rEWav;wkdif; vli,fwm0efcH ukdaZmfaZmfatmifjzpfygonf?
-opaws;vsEdkifiH&Sd trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf. tifwmeufpmrsufESmrSwqifh
ul;,lazmfjyxm;ygonf?
179
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar;? usn&f mG a&mufawmh n (8)em&Daemf? jynfoal wGu xGuóf udae=uwm b,favmufavmuf&rdS vJ?
ajz? jynfoal wGxuG }f udKwm usaemfxifwmu cef@reS ;f ajc (3000)ausmaf usmf 4/ 5 axmifavmuf&rdS ,f?
ar;? &Gm}uD;aygh?
ajz? [kwu f hJ &Gm}uD;yg//
ar;
ar;? usn&f mG [kb
d uf'b
D ufrmS awmawG bmawG&v
dS m;?
ajz? v,fuiG ;f awG?
ar;? tJ'aD wmh a':atmifqef;pk=unfu quf+yD;awmh jynfoal wGudk E_wcf eG ;f qufpum;ajymw,f? ajym+yD;
awmh b,favmufavmuf=umovJ? tcsed u f æ
ajz? (10)rdepf 0ef;usifavmufyg//
wd@k cGijhf yKyg ”vd@k ajymvnf; bke;f }u;D u rjyefao;bl;? aemufukd vSn=hf unfh vSn=f unfeh @J xyf+y;D ajymwm
bmajymvnf;qdak wmh“igval wG tvm;um;yJ” u|eaf wmfw@kd vnf; atmufuae a':pkum;ukd tJ'D
tcsed rf mS vHòk cHa&;t&qif;+yD;awmhab;rSm umay;wmaygah emf? tJ't D csed rf mS tJvakd jymwmu “aemuf
rSm igvh al wG vmr,f? igbek ;f }u;D pum; udek m;axmifyg? olw@dk ukd }uKd pm;jy;D a[may;yg”ajym+y;D olw@kd u
xGucf iG hf ray;bl;? tJ'x D u G cf iG rhf ay;wht
J csed rf mS u|eaf wmfw@kd vli,fwm0efcH tJ'D a':pkum;rSmygwhJ
vlu xGu&f zd@k awmif;yefygw,f? tJvakd wmif;yefwt hJ csed rf mS [du
k vnf; rxGuef @J 'Duvnf;xGuyf g
&ap awmif;yefaewJt h csed rf mS aemufuaejyD;awmh rD;awGx;kd jyD;awmh tJ'u D m;awGa&mufvmygw,f?
um;awG a&mufvmygw,f? tenf;qH;k (7)ESppf ;D avmufawmh&w dS ,f?
ar;? bmum;awGv?J
ajz? um;uawmh tpHyk ?J tpHyk q J wdk mu ukeu f m;}uD;a&m ajr}uD;o,fwu hJ m;aygAh sm? 'dik ef mum;awGvnf;
awG@w,fAsm? awG@wt hJ csed rf mS olw@kd a&mufvm+yD;awmh bmrajym nmrajymeJ@ &Gm;om;awGukd qif;
&ku
d f w,f? &ku
d w
f t
hJ csed rf mS vSr;f =unfah wmh rD;uxd;k xm;awmh jrifae&wmaygAh sm?
ar;? tJ'u
D m;ay:rSm ygvmwJv h ul qif;+yD;awmh &Gm;om;awGukd &ku d w
f mvm;?
ajz? [kwuf ?hJ olw@kd u qif;&ku
d wf m? qif;&ku
d af wmh u|eaf wmfw@dk u 'Du vSr;f jrifaew,f/ olw@dk u rD;xd;k
ae=uwmav/ olw@kd um;awGu ta0;}uD;uae+yD;awmh jrif&atmifq+kd yD;awmh? &ku d w
f mu bke;f }uD;
awGawmhawmfawmfrsm;w,fAsm? vlawGuvnf; awmfawmfav;udk rsm;w,f?
ar;? tJ'aD wmh &Gmom;awGukd vdu k &f u dk +f y;D awmh &Gmom;eJ@ teft,f't D zG@J 0ifawGukd uef@ypfvu kd w
f maygah emf?
uef@vu dk +f yD;awmhrS 'Dbufuteft,f't D zG@J 0ifawGukd &ku
d w
f ,fqykd gawmh?
ajz? [kwyf gw,f? teft,f't D zG@J 0ifawGudk &ku d yf gw,f? &Gmom;awGvnf; ajy;wJt h csed rf mS tJ'&D mG om;awG
181
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar;? tJ'Dawmh olw@dk u teft,f'u D ygvmwJh um;wef;ay:u &Jabmftukev f ;kH udk rn‡mrwm &ku d af e
awmhwmaygh?
ajz? taotaus rn‡mrwm&ku d w f m[m b,favmufx&d u dk o f vJq&dk if usaemfw@kd uAkd sm &du k wf hJ tcsed rf mS
usaemfw@dk um;udk vm&ku d w f t hJ csed rf mS v_yaf ewJo h al wG@&if 'Daumif raobl; &ku d &f u
dk qf +kd yD; 0kid ;f &ku
d f
ae=uwm? &ku d +f yD;awmh/ wkww f acsmif;awmifr[kwb f ;l / wkwaf wGu ESpaf csmif;oH;k acsmif; vltyk =f um;
xJu jzwf&u dk of mG ;wJv
h &l wdS ,f? raoao;vd@k &ku d af ewJyh pkH rH sKd ;? tJ'rD mS wif nnf;nL+yD;awmh a=umuf
ygw,f/ vef@ygw,fv@kd ajymvk@d &&dS if a=umufyg+yDAs? awmfygawmfAsm bmnmajym&if [m 'Daumif
toHxu G w
f ,f raoao;bl; &ku d f &kud f &ku
d /f &kud w f ,f? tJ't D csed rf mS usaemfw@dk uvnf; usaemfw@dk &hJ
aor,fh ta&;yJawG;+yD; a=umufvef@aewm? usaemfw@dk em;rSm atmf[pfaewmawG=um;ae&w,f?
usaemfw@kd rv_yaf wmhb;l ? tm;vH;k urv_yaf wmhb;l / aowJv h el @J / ajy;wJv h el @J / wcsKd @vnf; v_yaf ewJv h u l kd
&du
k w
f ek ;f vrf;av#muf &if&u dk v f @kd 'Dtwkid ;f yJ+idraf ewJv h al wGaygAh sm? tJ'rD mS wif bmajymvnf;qdak wmh
rif;wk@d igw@dk vrf;awGazmufw,f/ wHwm;awGaqmufaewm rif;wd@k xnfrh ajymbl;/ rif;wd@k atmifqef;pk
=unfu Ekid if t H wGuf bmawGvyk af y;vd@k v?J rif;wk@d ukvm;r,m;=oZmcHawG qk+d yD;awmh/ tJ'rD v_yw f hJ
[mawGukd xyf+yD;awmh &ku fd o f mG ;w,f? tJ'v D dk ajym+yD;xyf&u dk yf gw,f?
ar;? tJvq kd akd wmh a':atmifqef;pk=unfuv kd udk yf @kd wuhJ m;ay:rSm trsKd ;orD;awGvnf; ygw,fv@kd =um;&
w,f? olw@kd =uawmha&m
ajz? olw@dk yg ygw,f cifAs? trsKd ;orD;awG ygygw,f? tJ'v D ydk gwt hJ csed rf mS trsKd ;orD;awGukd yife0D wfxm;
wJ[ h mawGaygAh sm/ trsKd ;om;awGa&m tukev f ;kH yiferD jrifcsib f ;l qdjk y;D tukev f ;kH c|wcf idk ;f ygw,f? c|wcf ikd ;f
awmh wcsKd @uowdvpfaewJv h al wG aoaewJt h yHx k u J &Sw d vhJ al wGrmS usawmh jzKwf,w l ,f? [dxk rJ mS xJ
u yifeaD wG qGcJ |ww f v
hJ al wGa&m/ um;ay:uae u|wyf gwmawGvnf;&Sw d ,f? rde;f uav;awGuv kd nf;
qGcJ |ww f ,fAsm? twif;ygy?J rc|wyf ge@J v@kd awmif;yefawmh olw@dk uvufrcHb;l ? vufrcHbeJ @J olw@kd qJG
c|ww f ,f/ tusaô wGukd tJ'rD mS wifqcJG |wjf yD; qGóJ ud;ygc|w, f o l mG ;w,f? qG}J udK;c|waf ewm usaemfw@kd
rsujf rifygy?J aemufwcg qG}J udK;jzKwf &Hwk ifrubl; tdyaf wGwcsKd @uv kd nf; ,lomG ;w,f?
ar;? qdak wmh usn&f mG uaevGe+f yD;awmh vGwof mG ;w,fayg?h qkad wmh cifAsm;wk@d t'J rD mS usecf w
hJ ,f? usecf w
hJ hJ
tcgusawmh (2)em&Dausmaf vmuf &du k wf ohJ abmayg?h
ajz? (2)em&Dawmh tausmfyJ&Sdygr,f?
ar;? tJ'Dawmh a':atmifqef;pk=unfw@kd um;[m ygomG ;w,fayg/h a&S@ 'Dy, J if;bufrmS wcg xyfjzpfao;
w,fqdkwJhoabmaygh?
ajz? jzpfygw,f? bmvd@k jzpfygovnf;qdak wmh tJ'b D ufuajy;vmwJv h il ,fawGu usaemfe@aJ wG@&w,f?
[drk mS vnf; wkwaf wG/ 0g;c|eaf wG/ opfv;kH awGaygah emf? tJ'g oHww
k af wGv@dk ,lq&wJ[ h mawGe@J 0kid ;f &ku
d f
ygw,f? ausmif;om;av;awGa&m/ qdik u f ,fawGzrf;jyD; vufjyefóud;awGww k +f yD; ac:oGm;wmudv k nf;
olw@kd uawG@c&hJ ygw,f? ol@qikd uf ,fu ol@ta&S@rmS wif tJ'rD mS tzrf;cH&jy;D olujyefvw G v
f mwmjzpfyg
w,f?
ar;? tJ't D a&S@rmS usaemfw@kd =um;&wmu aoewfawGbmawGe@J ypfw,f tJ'v D =kd um;w,f?
ajz? aoewfoH=um;&w,f? usaemfw@kd =um;&w,fqw dk mu =um;&w,fqw dk ahJ e&mrSm tcsed uf akd jymr,f
qd&k ifusaemfw@dk (12;00)em&Davmuf&ydS g+yD/ (12;00)em&D (1;00)em&De@J ww l ,f? usaemfw@kd pd;k &drwf mu
b,fvpkd ;kd &dro f vJqadk wmh usaemfw@kd ae&mrSm aoewfrygbeJ @J (20)ausmaf vmuf '%f&mjyif;xefe@J
aowJh vlawGvnf; &S=d uvdrrhf ,f? a&S@rmS aoewfo=H um;wJt h wGuaf =umifh usaemfw@kd txifawmh
yd+k yD;awmh usaemfw@kd tefwpD wk @dk bbOD;wifO;D wk@d twGuf touftE &W m,fukd usaemfw@kd awmfawmf
av;pdk;&drfygw,f?
183
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar;? tJ'DrSm cifAsm; tJ'aD e&muae a&Smifvu kd wf t hJ csed rf mS bmawGrsm;qufvyk =f uao;vJ 'D=uHzh @HG awGu/
=uHzh @G aH wGjyefomG ;+yD; txJrmS b,frmS qufjzpfao;vJ?
ajz? bmqufjzpfao;vJqakd wmh usaemfw@kd rjyefcifayg/h usaemft'J rD mS '%f&mr&ayr,fh vlu Ek;H csn+hf yD;
awmhu, kd v
hf al wGe@J xjd yD;awmh usaemfvnf;pdwrf aumif;jzpf+yD;awmh tJ'eD m;rSm vlu '%f&mom
r&w,f? vrf;av#mufwmawmh ,dik w f , d ikd w
f ikd af yhgAsm? tJ't D csed rf mS (10;30)avmufrmS qdik u f ,f
wpD;eJ@ vlwa,muf a&mufvmw,f? a&mufvm+yD;awmh usaemfw@kd 'DjzpfpOfukd vm=unfo h mG ;wJh
yHpk rH sKd ;/ vlawGvaJ ewmudk vm=unfo h mG ;wJyh pkH rH sKd ;/ tJ'rD mS awmfawmfav;&yf+yD;awmh =um=um=unfh
oGm;w,f? vlaotavmif;awG =unf+h yD;awmh csucf si;f yJjyefvn S o hf mG ;w,fcifAsm? tJ'rD mS (12;45)
rdepfavmufrmS [D;Ed;k um; c&D;onfwifum;aygAh sm (3)pD;a&mufvmw,f? c&D;onfaw rG yg ygb;l ?
'gayr,fh tJ'u D srS tJ'aD oaewJ[ h mawGjrif+yD;awmh vlawGvaJ ewmjrif/ aoaewmawGjrif '%f&m&
aewmawGjrif/ um;wef;awGjrifjyD;awmh olw@dk jyefvn S o
hf mG ;=uw,f? tJ'D um;(3)pD;vk;H wyfacgu+f yD;
awmh jyefvn S hf oGm;=uw,f?
arvukeyf ikd ;f u usaemfw@kd um; rH&k mG udk ukeaf wGomG ;yd@k ygw,f// 28-5-03
&ufae@ avmufu p+y;D awmh rH&k mG rSm acsmqGcJ &H ygw,f// erc u qGw J myg// tm;vH;k
q,fb;D um; (10) pD;yg// um;tm;vH;k erc 0if;xJrmS ae&ygw,f//
186
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
187
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
rEWav;wdkif; trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒ0iftrsKd;orD;wOD;ESifh
jynfyowif;Xme awGŒqHkar;jref;cef;wGif
xkwfazmfajymqdkcsufrsm;udkazmfjyvdkufygonf?
usrwd@k taxGaxGtwGi;f a&;rª;eJ@ wdik ;f ¶H;k uae+yD;awmh (29/ 5/ 2003)&ufae@ reuf(10)em&DrmS rSm
pxGuyf gw,f? usrwd@k um;wef;&J@ taemufrmS b§8090 Van rD;cd;k a&mife@J axmufvrS ;f a&;um; ygvmygw,f?
tJ'aD emufrmS qdik u f ,f ppfprd ;f a&mif ,§50531/ qdik u f ,fprd ;f ,§51176/ qdik u f ,f 1,§68549/ 'DwD
1,§78953/ um; tdycf sZf ;l Zl;2c§2472/ *spu f m; 7138/ ppfuikd ;f wHwm;udak &mufwt hJ cgrmS jynfytm;ud;k
ykqed ¶f ;kd qdw k hJ pmwef;awGuu kd ikd +f yD;awmh &yfae=uygw,f/f wcsKd @qv kd @kd &&dS if tJ'h pD m&Gu}f uD;awG udik x f m;&muae
taxGaxGtwGif;a&;rª;udkvnf;jrifa&m vuftkyfcsD=uygw,f? usrwdk@"gwfyHkawGvnf; ¶dkufxm;ygw,f&Sifh?
tJ'h u D ae c&D;qufxu G w f t
hJ cgrmS jrif;rl¶;kH udk (11)em&D(15)rdepfrmS a&mufygw,f? a&mufwt hJ cgrmS òrd@e,fvl
i,fawGukd zG@J pnf;/ òrd@e,fqikd ;f bkwaf wGukd wif+yD;awmh (2)em&D (45)rdepfrmS p xGuyf gw,f? usrwd@k &@J um;aemuf
rSm qefet D jzLa&mif 4u§5799 axmufvrS ;f a&;bufrS um;wpD; xyfygvmygw,f&iS ?f
tJ'u D ae a&yd;k pm;uefuakd &muf&w dS t hJ cgrmS um;wwef;vH;k udk ae&mtvGwf r&Sb d ;l / vlawGtjynfh t=uyfe@J
um;wef;awGuvnf;tukefvHk; olwdk@AsL[mrª;ac:&rvm;/ &Jrª; tJ'Dum;awGuvnf;tjynfh csHKcdk+yD;ae=u
ygw,f? ae+yD;awmh tJ'h t D ay:rSmyJ pm&Guaf wGuikd +f yD;awmh toHawG xGu+f yD;awmhqykd gw,f&iS ?f usrwd@k tzG@J u
Edik if aH wmfocD si;f eJ@yJ wke@f jyefoq D ckd yhJ gw,f? tJ'h u D aep+yD;awmh usrwd@k uókd udwhJ qdik u f ,ftpD;aygi;f (2000)cef@
&Syd gw,f? tJ'h u D ae quf+yD;xGuv f mwJt h cgrmS rH&k mG òrd@t0ifukd nae (3)em&D (15)rdepfrmS a&muf&ydS gw,f?
tJ'rD mS wvSr;f csi;f / wvSr;f csi;f av; vSrd +hf yD;awmh nud;k em&DcrJG S usrwd@k rH&k mG ¶H;k csKyfukd a&mufygw,f? rH&k mG ¶H;k csKyf
udak &mufwt hJ cgrmS òrd@e,ftzG@J pnf;awG zG@J pnf;+yD;awmh òrd@e,f¶;kH rSmyJquf+yD;awmh usrwd@k vli,fawGz@JG pnf;yg
w,f? aemufwae@ (30)&ufreuf (10)em&D (20)rdepfrmS rH&k mG ‘pdrrf #m;’pwd;k uae+yD;awmh pxGuyf gw,f?
tJ'rD mS [dik ;f vwf "§9458 olw@kd axmufvrS ;f a&;um;yJ xyf+yD;awmhygvmygw,f? usrwd@k *g&0ðyzd@k ‘aZmwdu
bke;f }uD;ausmif;’udk (10)em&D(50)rdepfrmS a&mufygw,f taxGaxGtwGi;f a&;rª;eJ@ OuUÏ}uD;yJ0if+yD;awmh q&m
awmfudk ouFef;rsm;qufuyfygw,f? tJ'Duae quf+yD;xGufwJhtcgrSm ‘OuUH awm&ausmif;’udk usrwdk@
r0ifawmhygb;l &Si?f tJ'aD emuf usrwd@k qufwu kd yf gvmwmaygah v? q§4103 um;? (11) em&D(15)rdepfrmS
‘tvHòk rd@’udak &muf&+dS yD;awmh qufvuf+yD;xGuw f t hJ cgrmS ‘bkwvifòrd@’udk (1)em&D(5)rdepfrmS a&mufygw,f?
bkwvifrmS òrd@e,fvil ,fz@JG pnf;+yD;awmh (5)em&D(15)rdepfrmS pxGu+f yD; (6)em&D(15)rdepfrmS ‘pdik jf yif’udk a&mufyg
w,f? pdik jf yif}uD;rSm usrwd@k (1)em&Dem;ygw,f&iS ?f em;+yD;awmh a':pku vlxu k ekd m&D0ufcef@ pum;ajym+yD;awmh
pdik jf yifuae (7)em&DrmS pxGuyf gw,f? (7)em&DcJG usn&f mG udak &mufwt hJ cgrmS awmh jynforl sm;pGmu usrwd@k uókd ud
aeygw,f? (7)em&Dcq JG akd wmh arSmif&yD sKd ;p tcsed u f akd &muf&adS eyg+y&D iS ?f tJ'h t D csed rf mS jynfoal wGaemufu um;wef;
}uD;u um;rD;awGx;kd +yD;awmh wòydief ufxJ v#yw f jyufqo kd vdk a&muf&v dS m+yD;awmh usrwd@k um;wef;awGay:udk
rD;armif;awGx;kd +yD;awmh usn&f mG ujynfoal wGukd p ¶du k yf gw,f&iS ?f ¶du k w f t
hJ cgrmS usrwd@k tzG@J acgi;f aqmifawG
uae+yD;awmh “bmjzpfwmvJ/ b,fvv kd /J trsKd ;orD;awGtm;vH;k um;ay:u rqif;yge@J tm;vH;k =unf=h uyg?
jynfoal wGu¶kd u kd af ewm wm0ef&w dS ,f?ajz&Si;f &rSmayg”h qd+k y;D usrwd@k v}l u;D awGuae qif;+y;D awmh vkyw f hJ tcgrmS
qufwu kd qf ufwu kd q f o kd vdk um;wef;awGa&S@ukd oGm;wJv h u l oGm;/ aemufq;kH rSm usrwd@k um;wef;awGu usef
tJvjdk zpf+yD;awmhusrwd@k p +yD;awmh¶u kd w f m olw@kd u óudwif,v l mwJ[ h myg&iS ?f ausmufcaJ wGqkd tdwv f u kd af wGe@J /
usrwd@k tJ'eD m;av;u v,fuiG ;f jyif}uD;yg&iS ?f v,fuiG ;f jyif}uD;rSm bmausmufcrJ S r&Syd gb;l ? tJ'rD mS ausmufcJ
188
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
awGe@J 0dik ;f aygu/f wkwaf wG/ oHww k af wG/ rma=umwJw h w k &f mawGe@J tJ'rD mS bke;f }uD;wkawGjzpfygw,f? vufrmS
vnf; tyfcsnt f jzLóud;av;awG csnx f m;ygw,f&iS ?f vlawGuvnf; rJrjJ ywfjywf ykyek @J pum;ajymuvnf;
&ke@f &if;=urf;wrf;wJh z¶k\0gpm pum;awGe@J usrwd@k tzG@J awGukd ajymygw,f? ajym+yD;awmh qufwu kd f ¶du k v f u kd f
wm usrwd@k trsKd ;orD;awGqkd tuke0f yf/ um;ay:rSm ud, k t hf oufu, kd f vnfpif;ay;ovdk qufwu kd f usrwd@k
cH&ygw,f? usrwd@k tzG@J rmS vufeufqv kd @kd tyfwkd wacsmif;awmif rygcyhJ gb;l ? tJ'[ D m oufouf jrefrmjynfol
tcsi;f csi;f udk usrwd@k t¶du k cf &H ygw,f? tJ'rD mS acgi;f udt k "duxm;+yD;awmh taooabmrsKd ;udk ¶du k w f mjzpfyg
w,f? um;wpif;vH;k udv k y_ +f yD;awmh “rqif;bl;vm;/ qif;rSmvm;/ rqif;&if rD;¶_@d ypfr,f”qd+k yD;awmh usrwd@k tzG@J
awGukd tukeq f if;cdik ;f ygw,f? qif;wJt h cgrmS vnf;yJ trsKd ;om;awGukd ucsiv f ckH sn/f tuôs tjzLawGukd ZGwcf |wf
cdik ;f ygw,f? usrwd@k trsKd ;orD;awGuv kd nf; yifet D uôsawGukd c|wcf ikd ;f ygw,f? c|wcf ikd ;f wJt h cgrmS usrwd@k &ifvsm;
+y;D awmhqif;&ygw,f? tJ't D qif;rSm wa,mufwcsuf acgi;f awGcsn;f yJ t¶du k cf &H wm rsm;ygw,f? usrqdv k @kd &&dS if
owdukd renf;xde;f +yD; usr arhomG ;ygw,f? csmvnf¶u kd +f yD;awmh rl;aeayr,fh usr owdut kd +rJxed ;f +yD;awmh
apmif;vdu k af wmh usrwud, k v f ;kH rSm aoG;awG&aJ eawmh tukev f ;kH usrudk ao+yDq+kd yD;awmh vSnrhf =unfb h eJ @J
usrwd@k um;ay:rSmygwhJ tefw}D uD;wa,mufu vl}uD;qdak wmh olu x=unfw h ,f/ ol@uv kd J awmfawmfav;
oJorJ rJ J a,mufsm;rsm;enf;wl t¶du k cf &H ygw,f? ausm/ &if/ wifyg;/ acgi;f / acgi;f qdw k m b,fEpS cf surf eS ;f awmif
rodygb;l ? wcsuw f nf; t¶du k cf &H wm b,forl S r&Syd gb;l / tukev f ;kH q,fcsu/f ig;csu/f oH;k csu?f usrqd&k if
ig;csuf txdc&H ygw,f? xdyf ESpcf su/f tv,f wpfcsu/f wcsuq f &kd if usrtcktcsed x f d aq;ukae&wke;f yg? bk}uD;
jzpfae+yD; "gwrf eS f ¶du k &f w,f/ tcktcsed x f d tJ'b D }k uD;u ta&mif ravsmah o;ygb;l ?
tJ'v D kd olw@kd tao;pdy¶f u kd o f mG ;+yD;awmh um;awGuo kd w l @kd v,fuiG ;f xJut kd ukeq f cJG s+yD;awmh ‘vm a[h
b,foal wGuseaf o;wke;f ’qd+k yD;awmh olw@kd tzG@J u um;t&Sn}f uD;eJ@ acsmif;OD;-rH&k mG bufuo kd mG ;wm awG@vu dk f
&ygw,f? tJ'rD mS usrwd@k ukd ygvmwJq h óJG ud;awGaum tukecf |wyf gw,f&iS ?hf ydu k q f aH wG/ tdwaf wG/ t0wfpm;awG
tukeq f +JG yD;awmh,w l m usrwd@k zdeyfawmif ruseyf gb;l &Si?hf trsKd ;om;wa,mufqv kd @kd &&dS if tdwf wjcrf;u
=um;xJrmS nyfaevd@k / wjcrf;rSm uifr&m/ ydu k q f iH g;aomif;? ydu k q f u H vJwa,mufukd ryg˜ygb;l qd&k if ig;aomif;/
ajcmufaomif;? um;wpD;/wpD;udk ydu k q f u H av;ig;ode;f avmufyg˜ygw,f? aemufyikd ;f u usrwd@k trsKd ;orD;
ajcmufa,mufu qGóJ ud;ajcmufu;kH / em&DawG tc|wcf &H ygw,f?
tusq ô cJG |w&f if;eJ@ usrwd@k qóJG ud;awGukd c|w, f o l mG ;wmyg&iS /f / ,lomG ;+yD;awmh tdyaf wG/ zdeyf awG tukev f ;Hk
ygomG ;+y;D usrwd@k wppD arhwv hJ u l arh/ vJwv hJ u l vJ / '%f&m&wJv h u l & / nnf;wJh vlunnf;? x r=unfeh @J aemf/
x=unfw h v hJ rl eS of r# taoyJ vd@k ajymqd+k yD;awmh olw@kd um;wef;}uD;awGe@J um;t&Sn}f uD;awGo;Hk +yD; rH&k mG buf
udk oGm;ygw,f? q&mawmfrsm;pD;+yD;vm wJh 'dik ef mum;tjzLudv k nf; ‘tifet f ,fv'f D u&_@d wmuG’vd@k ajymqd+k yD;
rD;&_@d omG ;wmyg// aemufq;Hk usew f hJ a&OD;-wef@qnf um;tjzLav;udk rD;&_@d cyhJ gw,f// olw@kd jyefomG ;+yD;awmh usrwd@k
wawGu jyef+yD; owd&wJv h ul & / usrwd@k trsKo d rD; ajcmufa,mufpvk;H owd&+yD; ckeutdww f jcrf;usecf w hJ hJ
trsKd ;om;qd&k ifwjcrf;u"mwfy/Hk rSww f rf;uwfjym;/uifr&mawG/ ydu k q f aH wG tukev f ;Hk ,lomG ;+y;D usecf w hJ &hJ yS t
f usô
ok;H av;xnfukd usrwk@d trsK;dorD;awGukd 0wfcikd ;f ygw,f// 0wf+yD;awmh a&wdu k w f v hJ ul a&vdck si&f if a&wdu k /f
usru '%f&m&wJv h al wGukd w¶kwo f mG ;wdu k af q;Al;eJ@oyd af y;/ tJ'h rD mS w¶kwo f mG ;wdu k af q;Al; wAl;/ a&oef@A;l
ESpAf ;l ukeyf gw,f? tJ'h u D ae+yD; usrwd@k a&SmifaerSjzpfrmS awmf=umjyefvm+yD;¶du k af e&if b,fEh , S v f yk rf wke;f qd+k yD;
awmh tJ'h rD mS &So d r#vel mawGukd um;ay:wifwm wif/ wG+J yD;awmh rSw D efwm rSD vky+f yD;awmh usrwd@k v,fuiG ;f xJ
a&mufomG ;ygw,f? usrwd@k tzG@J awG uGu J ek yf gw,f? usrwd@k v,fuiG ;f xJaeawmh (11)em&DavmufrmS olw@kd awG
jyefa&mufvmygw,f? olw@kd u, kd o f w l @kd awmh a=umufygw,f&iS ?f 'dik ;f awGaum/ aoewfawGaum,lvmygw,f?
,lvm+yD;awmh usrwd@k tzG@J awGuakd jymwJph um;awG[m t&rf;udk &ke@f &if;=urf;wrf;ygw,f? “a[haumifawG/
rxbl;vm;/ xrSmvm;”qd+k yD;awmh rxEdik w f v hJ al wGukd ajcaxmufe@J uefy&kH ygw,f? rxEdik v f @kd ygcifAsv@kd usrwd@k
189
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar;? ? 'gqo
kd wl @kd ¶ukd +f yD;awmh yxrwcg xGuaf jy;oGm;wmaygah emf?
ajz ? ? [kwu f /hJ ¶du
k +f yD;awmh olw@kd um;wef;}uD;awGe@J xu
G af jy;oGm;wmyg&iS ?hf tJ'g usrwd@k um;wef;&J@
tv,fa=umrSm jzpfwmyg? aemufyikd ;f rSmvnf; ¶du k yf aJG wGjzpfw,fv@kd =um;ygw,f? usrwd@k jzpfwmu
um;wef; tv,fa=umaygah emf?
ar;? ? tcktrwdk@ t¶du k cf &H wJah eudk b,fae&mavmuf owfrw S &f rvJ?
ajz ? ? usn&f mG eJ@ 'Dy,
J if;=um; rdik wf ikd f 175 tay:u 4/ tJ'h rD w
S wf ikd ef m;av;rSm&Si?hf
ygw,f// (11)em&DavmufrmS tapmuajymovdk "gwyf akH wG¶u kd /f vl emawGwif+y;D awmh 'Dy, J if;bufukd
xGuo f mG ;ygw,f? 'Dy, J if;bufu aoewfoaH wG[m tJ't D csed uf wnf;u p+yD; =um;ae&ygw,f?
reufav;em&D/ ig;em&Davmuftxd aoewfoaH wG[m qufwu kd qf o
kd vdk =um;ae&ygw,f&iS ?hf reuf
vif;wJt h csed rf mS usrwd@k um;awGux
kd u G wf m;ayr,fh usrwd@k &@J '%f&mawGu=kd unf+h yD;awmh b,fum;
rS usrwd@k ukd &yf ray;ygb;l &Si?hf &yfray;awmh usrwd@k ukd q&mawmfwyg;u vmac:oGm;+yD;awmh
tJ'D bke;f }uD; ausmif; rSmyJ usrwd@k wnf;cd&k ygw,f? tJ'b D ek ;f }uD;ausmif;rSmyJ usrwd@k aq;uk?
olw@kd bufutiftm;u qdik u f ,fq&kd if tpD;ig;&mavmuf&rdS ,f/ tJ'h b D ek ;f }uD;wkawGu yg;pyfrmS t0g
a&mifawGpnf;xm;+y;D awmh vufrmS utjzLóu;d awGpnf;+y;D awmh olw@kd bufuvdu k v
f mwJo h al wGq&kd if
cef@reS ;f rdoavmufawmh (3000)ausmaf vmuf&rdS ,f/ vltyk }f uD;u awmfawmhurkd sm;ygw,f? usrwd@k
bufu rE aW v;wdik ;f u (120)ygvmw,fqakd wmh 'Dbufuqd&k if usrwd@k tyk pf u k cef@reS ;f &cufw,f?
bmvd@k vq J akd wmh ab;uaeóud óud+yD;awmhvu dk v
f mwJh ausmif;om;av;awGw@kd / bmwd@k q&kd if awmf
awmf udk rsm;w,f?
ar;? ? [kwu f /hJ trwd@k '%f&mawGe@J b,fvv kd yk +f yD; bke;f }uD;ausmif;a&mufomG ;w,fqw kd m qufajymay;
ygO;D ?
jz ? ? [kwu
ajz f /hJ usrwd@k '%f&mawGe@J qdik u f ,fawGypf+yD;ajy;vmwJ@ ausmif;om;vli,fav;awGuykd g q&m
awmfuvmac:+yD;awmh tukev f ;kH udak q;awGuo k ay;ygw,f? usrwd@k u t0wfwxnf ud, k w
f ckyJ
av/ zdeyfawmifrS rygwm q&mawmfb&k m;u vdak vao;r&Sd vkyaf y;+yD;awmh bke;f }uD;ausmif;rSm
ESp&f ufavmuf aecJ&h ygw,f? aemufw&uf um;xGuw f t hJ cg=uawmh q&mawmfb&k m;u usrwd@k ukd
rH&k mG bufukd um;wifay;vdu k af wmh usrwd@k rH&k mG udak &mufcyhJ gw,f&iS ?f [kwu f /hJ usrwd@k rmS ygvmwJh
uifr&mawG/ ydu k q f /H qGóJ ud;/ em&D / t0wftpm;tdwf tukev f ;kH udk "g;jywdu
k o
f vdk ,lwmyg&iS ?f
191
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ar;? ? 'Dupd u
P kd trwd@k aeeJ@ óuw d if}upH nfxm;w,fv@kd jrifvm;/ óuw d if}upH nfw,fq&kd if trwd@k bma=umifh
ajymEdkifvJ?
ajz ? ? óudwif}uHpnfwmayg&h iS ?f 'g[m vky}f uHr}_ uD; wckyg? jynfoal wGrmS bmvkyyf ikd cf iG &hf v dS @kd v?J usrwd@k
rE aW v;u pxGuu f wnf;u a&yd;k pm;rSm olw@kd ppD Ofae=uw,fqw kd m usrwd@k owif;=um;ygw,f?
olw@kd ukd óudwif}uHpnfw,fv@kd bma=umifah jymEdik v f qJ v kd @kd &&dS if ¶du k w f t hJ cgrmS olw@kd yg;pyfu ajymwm
u tapmu usrajymzd@k useo f mG ;w,f? “aumifrawG/ tar&dueftm;ud;k wJh aumifrawG vdrzf ,fvrd f
z,fe@J Edik if aH wmfocD si;f udk yifeaD v;0wfum/ 0wfumeJ@ qd=k uw,f”qdak wmh Edik if aH wmf oDcsi;f qdw k m[m
usrwd@k a&yd;k pm;uefrmS jzpfygw,f? olw@kd u usrwd@k rsuEf mS em;udv k m+yD;awmh vuf!K‡d ;awGe@J x;kd +yD;
awmh ajymwm? a':pku usrwd@k ukd ajymxm;wmu olw@kd bmyJvyk v f yk f ud,k u f ud, k xf v d ufa&muf
jyefrvkyzf @kd ajymxm;ygw,f? ajymxm;awmh usrwd@k u ud, k Ehf ikd if aH wmfocD si;f yJ qdwk m? ¶du k w
f o hJ al wG
usrwd@k uakd jymwmu Edik if aH wmfocD si;f awGqv kd @kd “eifw@kd cspw f mxufawmifrS igw@kd ucspaf o;w,f/
aumifrawG”tJ'v D akd wGayg&h iS ?f z¶k\0gpm =urf;wrf;wJph um;awGe@J usrwk@d ukd ajymygw,f? tJawmh
'Dval wG[m a&yd;k pm;rSmuefrmS tuGucf sw,f// r&bl;/ bmvd@k vq J akd wmh tJ'rD mS q&mawmfrsm;a&m/
qdik u
f ,fawG/ um;awGe@J awmfawmfrsm;rsm;óud=uygw,f&iS /f tiftm;rsm;wJt h ay:rSm rlwnf+yD; olw@kd
qufvu kd v f m+yD;awmh// wcsKd @ usr =um;&wmaygah emf/ usrwd@k omG ;wJh vrf;u r[kwb f eJ @J wjcm;jzwf
vrf;awGuae um;}u;D awGe@J omG ;+y;D bk&m;pk/ usn&f mG bufrmS olw@kd aocsmudk tuGucf s pDpOfxm;wm
ygw/hJ bmvd@k vq J akd wmh rH&k mG òrd@rmS wu,feh mrnf}uD; q&mawmfb&k m;rsm;udk yifzh w d +f yD;awmh olw@kd
(e²r²c) xJu ‘xaemif;&dy’f rSm qGr;f au|;ygw,f/ au|;+yD;awmhq&mawmfrsm;udk usrwd@k jzpfysuw f hJ
*dwaf yguef m;rSm bmrS r[kwyf eJ @J um;wef;}u;D awGe@J olw@kd u xm;ygw,fw?hJ usrwd@k ud;k uG,w f q hJ &m
awmfrsm;u jyefajymjywmaygah v? tJ'rD mS xm;+yD;awmh wnvH;k wJ/h rsupf ad tmufwifjzpf+yD;awmh
reufusrS jyefy@kd w,fw?hJ olw@kd oabmu 'Dq&mawmfawGvnf; 'Dtjzpftysuu f kd odygw,fqw kd hJ
vky}f uZH wfrsKd ; vkyzf @kd e@J wyl gw,f&iS /f olw@kd tuGucf s+y;D awmhvyk af qmifomG ;wmyg// tck'rD mS jzpfysuaf e
wmuawmh uav;0 bufomG ;wJah rmfawmfawGukd olw@kd ppfaq;a&;awGupufawGe@J awmif ppfw,f
vd@k =um;ygw,f? [d&k mG 'D&mG oGm;wmawmifrS rSwyf w kH ifawG bmawGe@J 'Dbufe,fwa=umrSmawmh
tawmfukd tvky¶f y_ f ae=uw,fv@kd owif;awG=um;ygw,f?
usrtaeeJ@aemufq;kH ajymcsiw f muawmh 'Dupd u P kd tr_reS af y:ayguaf &;twGuf 0dik ;f 0ef;aqmif&u G f
ay;=uygv@kd awmif;qdv k u kd yf gw,f?
ÐÐÐÐ
192
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
usaemfarmifp;kd oef;(c)atmifp;kd oef; (Edik if o H m;pDppfa&;u'f 8§rreEdik f 032913 udik af qmifo)l onf zcifjzpf
ol OD;pdeef ufEiS hf rdcifjzpfol a':at;&Dw@kd rS 1971 ckEpS /f Zefe0g&v D (1)&ufae@wiG af rG;zGm;cJyh gonf? tajccHynm
tv,fwef;txdoif,jl yD;aemuf v,f,mpdu k yf sKd ;a&;vkyif ef;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKum ausmufwiG ;f
aus;&Gm/ wGi;f rtkypf /k jrdKifjrdK@e,f/ rauG;wdik ;f wGiaf exdik cf o Jh nf? 1995wGif trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfo@kd 0if
a&mufjyD;/ urm&Gwjf rdK@e,f/ qufo, G af &;vli,fwm0efc(H 1)tjzpf tzG@J csKyfwiG w f m0ef,v l yk u
f ikd cf o
hJ nf? 1998
ckEpS /f =o*kwv f (24)&ufae@wiG zf rf;qD;cH&jyD; atmufwb kd mv(20)&ufae@wiG f tif;pdeaf xmiftwGi;f &Sd txl;
w&m;&H;k trSw(f 1)rS ta&;ay:pDrrH t _ ufOya'yk'rf (5) (n)jzifh axmif(7)ESpjf ypf'%fcsrw S jf cif;cHc&hJ onf? 2000
jynfEh pS /f Zefe0g&v D (22)&ufae@wiG f rdrt d ygt0if (47)OD;udk tif;pdeaf xmifrS om,m0wDaxmifo@kd ajymif;a&$@cyhJ g
onf? 2002 ckEpS /f pufwifbm(23)&ufae@wiG f om,m0wDaxmifraS c:aqmifvmjyD; (25)&ufae@wiG &f mG od@k
jyefvnfvu kd yf @kd ygonf? jypfrq
_ ikd &f musix hf ;kH Oya'yk'rf 401(1)t& cH0efcsujf zifjh yefvnfvw G af y;cJo h nf? axmifr
v
S wG af jrmufvmjy;D aemuf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ urm&Gwjf rKd @e,fwiG qf ufvufwm0efxrf;aqmifco hJ nf?
rdro
d nf urm&Gwjf rdK@e,f/ qufo, G af &;vli,fwm0efct H jzpf wm0efxrf;aqmifpOfumvtwGi;f etzESihf
a':atmifqef;pk=unfxyd w f ukd &f ifqikd =f uHKawG@&onft h jzpftysurf sm;rSm ² ² ²
1? 1996ckEpS Ef 0kd ifbm(3)&ufae@ *Gwv W pfvrf;qHw
k iG f a':atmifqef;pk=unf.rde@f ceG ;f udk em;axmif&ef
vma&mufco hJ nfh jynfov l xl t k m; óudwif=uHpnf&u kd Ef u
S rf /_ /
2? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@ vlxt k m;rde@f ceG ;f ajym&efxu G cf mG vmonfh a':atmifqef;pk=unf/
OD;wifO;D ESiOhf ;D =unfarmifw@kd .,mOfrsm;tm; óudwif=uHpOfq;D óudwu dk cf u
kd rf ?_
3? 199& ckEpS /f atmufwb kd mv(28)&ufae@ &efuek w f ikd ;f r&ef;uke;f òrd@ e,f/ vli,fvyk if ef;tzG@J zG@J pnf;a&;
tm;aESmifh,Sufr_?
193
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
xdo
k @kd ajymqdjk yD;aemuf òrd@e,faygi;f pH}k uHzh @G rH sm;udk vufa&G;pifa&G;cs,af p+yD;/ a':atmifqef;pk=unfEiS hf Edik if aH &;
tzG@J tpnf;rsm;udk wdu k cf u
kd Ef rdS ef if;&ef oifwef;rsm;ay;cJyh gonf? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(1)&ufae@rS pwifjyD;
jynfxaJ &;Xme¶H;k csKyfEiS hf rsuaf pmif;xd;k wGi&f o dS nf/h or0g,rukepf nfjyyGcJ ef;r aemufzuf&w dS u
dk o f pf}uD;xJwiG f
}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;udk txl;oifwef;rsm;ay;ygonf? um;wpD;xGuv f mvsif rnfo@kd ¶u kd &f rnfqo kd nfrsm;utp
oif=um;ay;xm;onf[o k &d ygonf// vufa&G;piftjzpfa&G;cs,af c:,l xm;onf}h uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;udk w&ufv#if
xrif;au|;+yD;/ wOD;vsiu f sy(f 200)pDay;xm;onf[v k nf; od&&dS ygonf? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(3)&ufae@wiG f
a':atmifqef;pk=unf. tywfpOfa[majymyGt J m; vma&mufem;axmif=urnfjh ynfov l x l u
k kd etzu *Gwv W pf
vrf;qHkY vrf;ydwfjyD;[ef@wm;xm;onfhtwGuf xdkae&mwGifvlrsm;pka0;ae=u&ygonf? ajrmufOuUvmESifh
urBmat; bk&m;zufrv S m=uolrsm;vnf; qD';kd em;[kw d ,fteD;&Srd ;D ydKG ifYh ydwqf @kd [ef@wm;xm;jcif;udk cH&onfh
twGuf xdak e&mwGio f mpka0;ae=u&onf? awmifOuUvm/ oCFe;f u|e;f ESiw hf marGzufrv S molrsm;vnf; [mrpf
wpfr;D yGKd ifYh ydwrf ad e=uygonf?
usaemfw@kd vnf; vlprk uGaJ p&ef pka0;+yD;ae=u&on/f/ nae(6)em&D vrf;rD;rsm;vmonht f csed w f iG f *Gwv W pf
buf&v dS tl yk Ef iS hf oGm;a&mufy;l aygi;f rSjzpfrnf[q
k ;kH jzwfjyD; qD';kd em;[dw k ,fEiS hf &efuif;aps;vrf;xdyrf aS eI pufr_
(1)vrf;r}uD;twdik ;f pkaygi;f jyD;vrf;av#mufomG ;=uygonf? xdo k @kd vrf;avsmufomG ;onft h csed wf iG f =uHzh @HG rsm;u
vnf; vrf;av#mufaeonfv h rl sm;=um;rSa&m+yD; vdu k yf gvm=uonfujkd rifawG@&ygonf? vHx k ed ;f rsm;uvnf;
vrf;ydwx f m;onfah e&mrSpI vltyk }f uD;aemufo@kd vu kd vf mjyD; enf;trsKd ;rsKd ;jzifh 'kuaQ y;onfudk jrifawG@ae&
194
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
ygonf?
xdo k @kd vrf;av#mufomG ;aepOfrmS yif vltyk w f iG ;f Y&Sad eaom=uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u ‘ajy;-ajy;’[k atmfvu kd yf g
onf? vlawGuvnf; &kww f &uf bma=umifah jy;cdik ;f rSe;f rodjzpfae+yD;/ patmf+yD;ajy;olrsm;udk =unfv h ukd of nfh
tcg vG,t f wd rf sm;/ ykq;kd pvG,o f ikd ;f rsm;ESihf }uHzh @HG rsm;jzpfaeonfuadk wG@&ygonf? xdo k rl sm;uyif‘ajy;-ajy;’[k
atmf+yD; vlxu k akd oG;vSe@f vu kd of nft h wGuf vltyk }f uD;uxGuaf jy;=uygonf? xdo k @kd xu G af jy;olrsm;udk vHx k ed ;f
rsm;u vdu k ¶f ukd yf gonf? t&du k cf &H olrsm;u vufjzifu h m=uonf/ xdo k @kd vufjzifu h molrsm;udk ,cifuyif
vltyk =f um;wGi&f adS eonf}h uHzh @HG rsm;u ‚if;wd@k .vG,t f wd rf sm;/ ykq;kd pvG,o f ikd ;f rsm;xJrS toif, h al qmifvmonfh
wkwfrsm;/ av;cGrsm;jzifh jynfolvlxkudkxyfrH¶dkufESuf=uygonf? vlxku }uHhzG@HESifhvHkxdef;rsm; ESpfzuf!SyfI
¶du
k Ef u
S o f nfuckd =H u&ygonf? pepfwusoifwef;ay;xm;onft h wGuf jynfov l xl rk mS yHpk w
H us ¶du k Ef u S jf cif;
udk cHc&hJ ygonf? vlx}k uD; upOfu h vsm;jzpfomG ;onft h csed wf iG f acgi;f uGoJ mG ;olrsm;ESi/hf tcsKd @vv J x
kH ed ;f rsm;.
zrf;qD;jcif;udk cH=u&ygonf?
‚if;wd@k uenf;rsKd ;pHo k ;kH I a':atmifqef;pk=unf.a[majymyGu J kd xdo k @kd ywd yf ifcahJ omfvnf; Ed0k ifbm(9)&ufae@
paeae@a&mufonfhtcg vlxkua':pkrdef@cGef;udkem;axmifzdk@ vm=uygonf? vlxkudk EdSrfeif;Ir&onfhtcg
a':atmifqef;pk=unftygt0if trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;tm; vky}f uHowfjzwf&eftwGuf
jyifqifrr_ sm;vkyv f monfukd awG@&ygonf? (9)&ufae@naeydik ;f wGif wuUov kd &f yd o
f mvrf;r}uD;udk tif;vsm;
vrf; rD;ydKG ifrh pS I wuUov kd &f yd o
f mvrf;opf *Gwv W pfvrf;qHrk ;D ydKG ifx
h /d wuUov kd &f yd o
f mvrf;wav#mufv;kH udk
ydwxf m;vdu k yf gonf? urBmat;vrf;r}uD;udv k nf; pufr(_ 1)vrf;xdyf pD';kd em;a[mfw,faxmifrh S pwifI [mrpf
wpftxd urBmat;bk&m;vrf;r}uD;udk ydwx f m;vdu k yf gonf? xdo k @kd ywd x f m;onfv h rf;xJo@kd a[majymyGvJ m
aom jynfov l x
l uk 0kd ifciG rhf ay;bJ ‚if;wd@k .}uHzh @G rH sm;udk &yfuuG t f wGi;f aexdik o f rl sm;uJo h @kd óudwifae&mcsxm;
ygonf? pD';kd em;axmifw h iG f ajrmufOuUvmòrd@e,fr}S uHzh @G rH sm;udk ae&mcsxm;onfukd usaemfw@kd awG@c&hJ ygonf?
xdo
k @kd csxm;cH&olrsm;u wcsKd @rmS jcif;cwfae/ wcsKd @rmS usm;xd;k ae=uygonf? abmvH;k uefae=uolrsm;vJ&ydS gonf?
aemuf ykq;kd pvG,o f ikd ;f ESiv hf rl sm;u yvufazmif;rsm;ay:wGiu f ek x f rf;orm;ykpH &H yk zf su+f yD; wef;pDIxdik af e=u
ygonf? ‚if;wd@k ukd trsm;u &yfuu G o
f &l yfuu
G o f m;rsm;[kxifap&ef pepfwusjyifqifjy;D ae&mcsay;xm;ygonf?
195
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
OD;wifO;D um;vnf; rSeaf wGu+JG y;D OD;wifO;D yg;rSm um;rSeu f pJG xdomG ;ygonf? OD;=unfarmifum;qdv k sif rSeu f +JG y;D
um;xJukd vSEH iS v hf rS ;f xd;k ygonf/ OD;=unfarmifu xdik cf rkH +DS yD; aemufuykd ufvufveS I f xdik cf svu kd yf gonf? xd@k
a=umifh OD;=unfarmif.rsuEf mS udk vSEH iS hf rxd;k rdjcif;jzpfygonf? xdrk #omru ‚if;wd@k cGv J u kd o f nfrh eS u f rJG sm; acgi;f
xJ0ifaeI cgvu kd o f nft h cg rSeu f rJG sm;&S+yD; OD;=unfarmifrmS uwH;k wH;k vdu k &f ygonf? OD;=unfarmifrmS vnf;
cufcufccJ J wdr;f a&Smif&jcif;jzpfonf? xdt k jzpftysurf sm;ud=k unfjh cif;jzifh a':atmifqef;pk=unfEiS hf tjcm;aom
acgif;aqmifrsm;tm; ‚if;wdk@u taoowfjcif;[kajymEdkifygonf? xdkpOfua':atmifqef;pk=unf.um;udk
armif;onfh udak rmf}uD;.u|r;f usirf a_ =umifh a':pk.touf raoqk;H cJ&h jcif;jzpfygonf// ‚if;wd@k u }uHzh @HG rsm;tm;
rdu k rf u kd ¶f ikd ;f ¶dik ;f oifwef;rsm;udk pepfwusoifay;+y;D t¶du k cf ikd ;f jcif;jzpfonf? ,ckajymaomta=umif;t&mrsm;rSm
1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@wiG f a':atmifqef;pk=unftygt0if OD;wifO;D ESiOhf ;D =unfarmifw@kd tm; ‚if;wd@k u
vky}f uHowfjzwf&ef vkyaf qmifvu kd jf cif;jzpfonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D wd@k tm; yxrqH;k t}udrf
vky}f uHr[ _ k ajymEkid yf gonf? xdpk Ofuvnf; tvGeu f aH umif;Iom usaemfw@dk .acgi;f aqmifrsm;toufraoqk;H
bJ vlxx k o H @kd jyefa&mufvmEdik cf jhJ cif;jzpfygonf? a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifO;D ESihf OD;=unfarmifw@kd u urBmat;
bk&m;vrf; eH&aH usmif;zufraS zmufxu G v f m+yD; a&$*w kH ikd rf ;D ydKG ifo h @kd a&mufvmum xdrk w S qifh wmarGav;rD;ydKG if/h
xdrk w S qifh *Gwv W pfxd jzwfxu G v f mEdik cf =hJ uonf? *Gwv W pfa&mufaomtcgwiG rf S jynfov l x l uk rkd ed @f ceG ;f ajym+yD;
pufr(_ 1)vrf;rbufraS eI urBmat;bk&m;vrf;twdik ;f auG@ywf+yD;jyefaoma=umifh at;at;aq;aq;ESihf tdrf
jyefa&mufoGm;cJhjcif;jzpfonf?
1997 ckEpS /f atmufwb dk mv(28)&ufae@wiG f r&rf;ukek ;f òrd@e,f tJet f ,fv'f D vli,fvyk if ef;zG@J pnf;a&;
twGuv f maom a':atmifqef;pk=unfukd }uHzh @G rH sm;/ vHx k ed ;f rsm;u urBmat;bk&m;vrf;ESihf *E<rmvrf;xdyrf S
ydwq f @kd wm;qD;+yD; trsKd ;rsKd ;aESmif, h u S yf gonf? OD;=unfarmifEiS t hf wl vl(50)cef@qv kd sif um;jzifw h ifomG ;+yD; a&$
waumocsKõ if;od@k tyd@k ccH &hJ onf? usaemfw@kd v(l 70)eD;yg;qdv k siv f nf; arSmb f tD xd tyd@k cv H ukd &f onf? usef
tJet f ,fv'f D tzG@J 0ifrsm;udv k nf; &efuek òf rd@jyif&dS ae&mtoD;oD;o@kd um;rsm;jzifw h ifac:oGm;+yD; ‚if;wd@k xm;vdk
onfah e&mwGicf sxm;cJyh gonf? vGwaf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;jzpfaom a':pef;pef;/ a'guw f moef;ndr;f / a':ar
0if;jrifEh iS hf vli,fvyk if ef;tzG@J uOkd ;D aqmifc=hJ uonfh udck ifarmifjrifh (uav;axmifwiG af oqH;k )/ r0if;0if;aX;(c)ryd/k
omauwòrd@e,fOuUXOD;pd;k jrif/h r&rf;uke;f òrd@e,f trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;kH (tdr&f iS jf zpfol OD;Om%faomif;)
tygt0if (*)OD; zrf;qD;cHc&hJ ygonf?
aemufw}udrf a':atmifqef;pk=unfuakd oapEdik o f nftxd vky}f uHonfrmS 1998 ckEpS /f ZGev f (24)&ufae@
wGijf zpfygonf? usaemfw@kd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. vli,fpmzwf0ikd ;f wGif (a': )a&$ual rESi;f bmomjyef
onfh tar&dueftpd;k &pmtkyu f akd qG;aEG;&eftwGuf pmzwf0ikd ;f udv k m=uonfh aqG;aEG;yGv J molrsm;udk e²0²w
axmufvrS ;f a&;rsm;u ‘jynf0h ’pm;aomufqikd af &S@ *dwrf aS e+yD; pmzwf0ikd ;f r&So d uJo h @kd vnf;aumif;/ pm&if;
ra&mufouJo h @kd vnf;aumif; enf;rsKd ;pkEH iS hf trsKd ;rsKd ;ajymI vrf;ydwx f m;ygonf?
pmzwf0ikd ;f od@k vmrnfo h rl sm;.pm&if;udk usaemfw@kd u, dk wf ikd f OD;wifO;D xHay;xm;+y;D jzpfonf? OD;wifO;D rSwqifh
a':atmifqef;pk=unftm; ay;onf? a':atmifqef;pk=unfu ‚if;wd@k axmufvrS ;f a&;rsm;udk xdpk m&if;rsm;tm;
ay;xm;+yD;jzpfonf? od@k aomf ‚if;wd@k u xdpk m&if; ray;oa,mif OD;wifO;D uyif vdro f a,mifajym+yD; pmzwf0ikd ;f
udv k monfh NLD vli,frsm;udk vk;H 0 0ifciG rhf ay;bJyw d x f m;ygonf? xdu k ohJ @kd ywd x f m;onft h wGuf usaemfw@kd u
&k;H csKyf&dS OD;wifO;D udo k mG ;ac:+y;D rdrw d @kd vil ,frsm;udk e0wu a':pkjcx H oJ @kd 0ifciG rhf ay;yJyw d x f m;a=umif;&Si;f jyygonf?
OD;wifO;D a&mufvm+yD;aemuf a':pkukd oGm;ta=umif;=um;vdu k o f nft h wGuf a':pkEiS hf OD;wifO;D wd@k um;jzifh xGuf
vm+yD; apmifah eaomvli,frsm;udk “txJ0if—pmzwf0ikd ;f &Sw d ,f”[k a':pkuajymygonf?
rdrwd @kd acgi;f aqmifu 0if [kajymonft h wGuf rdrw d @kd u txJo@kd 0if=uygonf? a':atmifqef;pk=unfum;u
usaemfw@kd .aemufru S yfygvm+yD; um;xJwiG Of ;D wifO;D vnf;ygvmygonf? xdt k csed rf mS yif wm0efusaeonfh
196
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
axmufvrS ;f a&; Adv k rf ;ª pnfou l ‘ydw-f ydwt f m;vk;H ydwf wa,mufrS t0ifrcHe@J ’[kajym+yD; vrf;udk qD;ydwf
vdu k yf gonf? wuUov kd &f yd of mvrf;wavsmufwiG f axmufvrS ;f a&;/ ppfwyfEiS hf vkx H ed ;f ponfo h ;Hk zG@J aygi;f +yD;
csxm;ygonf? =uHzh @G t H zG@J 0ifrsm;udv k nf; xdv k rf;wav#muf tvSnu hf swm0efcsxm;onfuakd wG@&ygonf? rdrd
wk@d u ‘usaemfw@kd acgi;f aqmifu 0ifcikd ;f xm;+yD;+yD a':atmifqef;pk=unf tdru f kd oGm;rSmjzpfw,f’[k ajymonfh
tcg ‘b,ftrd o f mG ; oGm;--tJ acgi;f aqmifaum/ bmaum rvdck sib f ;l tukeyf w d ’f [kq+kd yD; ‚if;u trde@f ay;
ygonf? usaemfw@dk uvnf; a':atmifqef;pk=unf 0ifcikd ;f xm;jcif;jzpfonft h wGuf usaemftygt0if A[ef;u
udrk ek ;f Edik /f Adv k w f axmifu udak tmifx;l / {&m0wDwikd ;f u udjk ynfph /Hk &efuif;u udak t;xGe;f / usaemfw@dk (5)a,muf
u a&S@q;Hk uae wd;k onft h cg usaemfw@kd aemufrS rde;f cav;rsm;ESiw hf csK@d a,musm;f av;rsm; vku d w f ;kd vm=uygonf?
udw k ifat;wd@k udrk sK;d rif;Edik w f @dk qv kd #if a':atmifqef;pk=unf.um;udk 0dik ;f um+y;D awmh vku d v f m=uygonf? um;.
aemufrS (100)cef@&o dS nfh tzG@J 0ifrsm;vdu k yf gvmygonf?
vl(100)cef@u wd;k onfv h u l wd;k / a':pkum;udu k monfv h u l um/ um;aemufrv S u kd o f nfv h l vdu k Ef iS hf
0ifvm=uonfrmS rnfonfah e&mtxd a&mufomG ;onfqykd gvsif ,d;k ',m; ppfaumifppf0ef.aetdru f akd usm+f yD;
a':pktrd af cgi;f &if;Y&Sad om rlvwef;ausmif;a&S@txdyif rdrw d @kd vil ,f(5)a,muf a&muf&o dS mG ;ygonf? usaemfw@kd
ESihf aemufuvltyk rf mS (10)aycef@umG oGm;ygonf? usaemfw@kd u pmoifausmif;a&S@u ref;usn;f yiftxda&muf
oGm;+yD; aemufuvdu k v f monfv h t l yk u f ,d;k ',m;aumifppf0ef&;Hk ESihf pmoifausmif;t=um;u jcHpnf;&k;d cef@
wGif a&mufaeonf?
xdt k csed rf mS yif Adv k rf LS ;pnfou l ‘&du k -f &duk -f tukev f ;Hk ud&k u dk -f wa,mufrrS cseef @J ’[k trde@f ay;vdu k o f nfukd
usaemf=um;&ygonf? ppfom;rsm;/ axmufvrS ;f a&;rsm;ESihf vHx k ed ;f rsm; aygi;f (70)cef@u usaemfw@dk (5)a,mufudk
yxrOD;qk;H pwif&u dk Ef u S yf gonf? a':pku um;ay:rSqif;ajy;vm+y;D “uav;awGudk r&ku d ef @J usrukd &ku d ”f [kq+dk y;D
&kud Ef u S af eonfah e&mukd 0ifvmygonf? usaemfw@dk uvnf; a':pkukd ‘rvmeJ@’[k vSr;f atmf=uygonf? usaemf
wk@d u, dk w f idk rf mS vnf; t&ku d cf aH e&onft h wGuf a':pk=um;Edik af p&efóud;pm;+yD; vSr;f atmf=uaomfvnf; a':pk
uk, d w f idk u f twif;ajy;vm+yD;/ rdrw d @kd ukd “uav;awG jyefrvkyef @J / t&ku d cf H t&ku d cf ”H [kajym+yD; olr. t=urf;
rzufa&;vrf;pOftwdik ;f vdu k ef mapygonf? a':pku “vk;H 0 t&ku d cf /H olw@dk &ku d cf si&f ukd yf avhap”[k ajymaepOf
rSmyif a':pk.vk+H cKHa&;ukw d m0ef,x l m;onfh Akv d }f u;D aZmfx;l atmifu ‘trygw,f/ trygw,f’[k vSr;f atmfae
ygonf? od@k aomf Akv d rf ;lS pnfol qko d rl mS vk;H 0 ajymIr&yg/ ‚if;u Adv k }f u;D aZmfx;l atmifxuf &mxl;yk}d u;D oljzpf&m
‚if;u‘traom bmaom em;rvnfb;l / wa,mufrS rcseef @J / tuke&f u dk ’f [kq+dk yD;&du k cf idk ;f ygonf? ,leaD zmif;
tjynhf0wfqifxm;olrsm;u eHywfwkwfawG/ ausmif;+cHpnf;&kd;rsm;udkum&Hxm;onfh ESpfwvufrwkwfawG/
aemuf+yD; ukuKUd yifay:uusK;d usaeonfh ukuKdU om;tajcmufawG pojzifh óuH&mwkwaf wGEiS hf aumuf&u dk =f u
onft h jyif ‚if;wk@d aqmif;xm;onfo h cH armufawGEiS yhf g &du k Ef u S yf gonf? t&yfo f m;rsm;uJo h @kd [efaqmifxm;
olrsm;uvnf; óuH&mwkwaf wGuq kd v GJ m+yD; &ku d Ef uS =f uygonf? &yfuu G xf &J efjzpfonft h cg vlawGuadk oatmif
&ku
d o f uJo h @kd 0&ke;f oke;f um;&ku d jf cif;jzpf+y;D / ukad t;xGe;f qkv d #if acgi;f uJo G mG ;ygonf? rat;rm qkv d sivf nf; OD;acgi;f
.aemufyikd ;f ukd t&ku d cf &H onft h wGuf rl;arh+yD;vJusomG ;ygonf? ajrmufOuUvmòrd@e,frS a'guw f moef;0if;
(jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,)f qkv d #if 0wfxm;onfyh ifet D usu ô kd qJ+G zJ+yD; vrf;ray:ukyd pfvcJS v H u dk &f onfh
twGuf uwW&mvrf;ay:wGif ykv H suv f u J somG ;ygonf?
xdo k @kd t&du k cf aH e&oonft h csed w f iG f OD;wifO;D u a':pktm;&ku d o f nfw h w k rf sm;ukd xD;t}uD;}uD;ESihf vdu k I f
umay;ygonf? OD;wifOD;rSm ol@ukd,fol rumuG,fbJ a':pkudkomvdkufIumuG,fay;ygonf// OD;wifOD;rSm
wyfrawmft&m&dSa[mif;}uD;jzpfonfhtavsmuf vkH+cKHa&;t&tumtuG,fay;onfhtcg rdrdwkd@vli,frsm;
xufyifou G v f ufI touft&G,Ef iS rhf r# vsijf refjzwfvwf+yD; usrG ;f usipf mG jzifah ':pkudk twif;vku d f tum
tuG,af y;ygonf? xd@k a=umifh xD;vnf; pkwjf ywfomG ;+yD; OD;wifO;D .wud, k v f ;Hk udvk nf; t&ku d cf &H ygawmhonf?
197
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
xdpk Ofu t&du k cf &H onft h wGuf '%f&mawGusecf yhJ gonf? usaemfqv dk #if vuf uyfomG ;ygonf? nmbufvuf
rSm ,cktcsed x f d v_y&f mS ;Iraumif;ao;yg? usaemfw@dk u&dk u dk o f nfw h w k rf sm;/ a':pku&dk u dk o f nfh wkwrf sm; ponfh
tm;vk;H udk vufjzifo h m um=uonft h wGuf vufukd t"du xdcu kd rf =d uygonf?
ukad t;xGe;f uk&d u dk o f nfh wkwu f sK;d +yD;/ ajrmufwufomG ;&mu a':pk ykc;Hk ay:ukjd yefusonft h wGuf a':pk.
b,fbufyck ;Hk ayguo f mG ;ygonf? OD;wifO;D uvnf; ol.tawG@t}uKHt&“aumifrav;awG rif;wk@d a':pkudk zuf
xm;/ zufxm;”[katmf[pfowday;ygonf? xdt k cg rde;f uav;rsm;ua':pkudk vSr;f zufvu dk =f uygonf// rdrw d @dk rmS
'%f&mawG&ae=uonft h wGuf a':pkukd rumuG,Ef idk af wmhyg// xdo k @kd 0idk ;f zuf=u&mwGif a':pku t&yfjrifo h nfh
twGufrdef;uav;rsm;u olrukdvSJ+yD; 0dkif;zufxm;onfudk rdrdwdk@a,muFsm;av;rsm;u vufcsif;csdwfum
ausmrd;k +yD; olw@dk tm;vk;H ukd aemufwxyf um&Hxm;vku d yf gonf? rdrw d @dk ausmrsm;qkv d #if ylavmifae+yD; rnfo@kd
jzpfreS ;f ukd vk;H 0rodawmhyg? (2)em&D(15)rdepf (a':pk)+cHxo J @kd w;dk 0ifuwnf;upI pdw&f v Sd uf&&Sd u dk af eonfrmS
(10)rdepfausmaf usmcf e@f &ku d af eygonf? xdt k csed rf mS yif a':pktygt0if usaemfw@dk a&S@q;Hk uwk;d olrsm;/ a':pkum;
ukd 0kid ;f ay;xm;olrsm;ESihf um;a&S@uvlrsm;tm;vk;H aygi;f ta,muf(30)cef@xt kd &kud cf &H onfah e&mrSmyif t0kid ;f cH
vkduf&onf?
um;aemufuvlrsm;ukv d nf; wjcm;axmufvrS ;f a&;awG/ vkx H ed ;f awGu0dik ;f &ku d +f yD; ukuKdU if;rD;yGKd ihb f ufo@kd
&du k Ef u
S af rmif;xkwv f u dk yf gonf? xdo k @kd (10)rdepfausmcf ef@&u dk +f yD;aemuf ‚if;wk@d u &yfred @f ay;vku d yf gonf? xd@k
aemuf usaemfw@dk udk vkx H ed ;f rsm;u0kid ;f xm;ygonf? xdv k x Hk ed ;f rsm;tjyif ppfwyfuyg0idk ;f xm;ygonf? xdpk pfwyf.
aemufrS oHq;l óud;rsm;jzif0h idk ;f xm;onf? xdo k @kd txyfxyf0idk ;f xm;+yD; xdv k rf;xJo@kd 40§41 bwfpu f m;}uD;rsm;
(7)pD;cef@armif;0ifvm+yD; ukuKUd if;rD;yGKd ihrf v S rS ;f =unhv f sif usaemfw@dk udk rjrifEikd af p&ef xdu k m;}uD;rsm;udk ab;csi;f
,SO+f yD; um;vrf;r}uD;uku d mI ydwx f m;vku d o f nf? xdak e@u wae@v;Hk rd;k &Gmae+yD; a':pkyck ;Hk rSmvnf; aoG;pk@d
oGm;onf? uwW&mvrf;ay:wGif ajcz0g;jrKyfonftxd rdk;a&pD;aeygonf? xdkodk@ um;}uD;rsm;udkpD+yD;csdefwGif
xdb k wfpu f m;rsm;.aemufo@kd vkx H ed ;f awGuykd @dk vu dk +f yD;/ xdv k x Hk ed ;f rsm;.aemufwiG f oHq;l }udK;wm;I usaemfw@kd
udk ydwx f m;vdu k yf gonf? xdo k @kd ywd &f mwGif a':pktrd Ef iS hf (t-r-u)ausmif;a&S@wiG o f q H ;l }udK;wv$m/ (t-r-
u)ausmif;ESihf ,k;d ',m;aumifppf0ef&;Hk =um;wGif oHq;l }udK;wv$m/ xdo k @kd oq
H ;l }udK;ESpv f m$ wm;+yD; usaemfw@dk udk
ydwfxm;vdkufjcif;jzpfonf?
xdo k @kd yw
d xf m;+yD; Akv d rf LS ;ol&(c)aepd;k u‘tr jyefcsijf yefyg// uav;awGudk tdrjf yefvw G yf g/ 0ifciG fh rjyKyge@J ’
[k a':pkukd vmajymygonf// xdt k cg a':pku“uko d &l / &Sif usrta=umif;odw,faemf/ tm;vk;H 0ifv@dk &&if 0if
r,f/ tm;vk;H 0ifv@dk r&&if r0ifb;l ”[k jywfjywfom;om;jyefajymvdu k yf gonf// xdt k cg ‚if;wk@d jyefomG ;+y;D &k;H csKyfay:
wGif aqG;aEG;ae=uygonf// rdrw d @dk vnf; xdak e&mwGif nae(2)em&D(15)rdepfupI tydwcf v H udk &f onfrmS wn
vkH;yifjzpfygonf?
usaemfw@dk EiS t hf wl a':pkEiS Ohf ;D wifO;D yg xdu k wW&mvrf;ay:urk;d a&awGxrJ mS yif wnvk;H xdik af ech&J ygonf//
nbufa&mufonft h cg tar&dueftpk;d &qko d nfh pmtkyt f a=umif;udak qG;aEG;rnfh pmzwf0idk ;f tm; e-0-w
u tb,fah =umihyf w d yf if&onfukd a':pku usaemfw@kd ut kd eD;pyfq;Hk &Si;f jyygonf? “pmtkyyf gta=umif;t&mawG
u tar&dueftpk;d &&J@ zJ@G pnf;ykOH ya'yg orw&J@vyk yf idk cf iG afh wG/ w&m;a&;csKyfvyk yf idk cf iG /fh v$waf wmfu, dk pf m;
vS,f&J@ vkyfykdifcGihf/ jynfolvlxk&J@tcGihfta&;awG 'gawGukd wu,f'Drkdua&pDpepfusus tao;pdyfa&;
om;xm;wmawGyga=umif;/ ‚if;wk@d u ,ckow l @dk a&;qJaG eonfh zJ@G pnf;ykt H ajccHOya'rl=urf;ESihf 'Dtar&duefu
zJ@G pnf;ykH t&rf;uGm[aoma=umifh wu,h'f rD u dk a&pDpepfaumif;aumif;ukd jynfov l x l k rodapcsio f nfth jyif/
usaemfw@dk tifet f ,fv'f v D il ,fawG 'gawGojd rifomG ;rSmukd olw@dk taeeJ@ rvkv d m;who J abm/ &Si;f &Si;f ajym&&if
awmh olw@dk u 'Dru dk a&pDudk rvkv d m;vk@d jynfoal wGrodatmif ydwyf ifwo Jh abm”[k a':pku tJ'pD mtkyf
ta=umif;ukad qG;aEG;jyygonf? OD;wifO;D uvnf; Akv d cf sKyfausmaf Zmorkid ;f ukd aemufcaH &;xm;onfh wk@d widk ;f XmeD
198
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
u|r;f usirf a_ =umiho f m um;rwku d rf jfd cif;jzpfonf? um;u auG@+yD;&yfxm;onft h csed rf mS yif ‚if;wk@d u pepfwus
óudwifjyifqifxm;jcif;jzpfonfhtwGuf vkHxdef;awGcsufcsif;a&mufvm=uygonf? vkHxdef;t&m&dSu a':pkukd
‘&efuek f jyefyg/ 'Dbufudk qufroGm;yge@J ’[kajymygonf// a':pku “usr&J@ jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,af wG
use;f rma&;tajctaet& olw@dk e@J awG@qzHk @dk twGuf usr vlra_ &;t&vmw,f jyefz@dk vmwm r[kwb f ;l / vrf;udk
bma=umihyf w d w f mvJ”[kjyefar;ygonf? ‘tJ'gawGow l @dk ajymcGirfh &db S ;l / &efuek u f o dk mjyefyg/’[k ‚if;u qufajym
onft h cg a':pku“vk;H 0 rjyefb;l / jyefz@dk vmwm r[kwb f ;l / aemufwacguf xyfrajymeJ@”[k a':pku jywfjywf
om;om;ajymvku d yf gonf// a':pkuadk jymI r&onft h wGuf vkx H ed ;f awGutiftm;ESi0hf idk ;f +yD; a':pk.um;ukd r
onft h cg um;ay:wGiaf ':pk/ OD;vSaz/ um;armif;onfu h x dk eG ;f jrihEf iS hf t&HpufjyifwOD; xdak v;a,mufrmS um;ay:
Y ykcufp;D ouJo h @kd ygomG ;ygonf? ‚if;wk@d u um;udk vrf;r}u;D .ab;&Sd wHwm;av;ay:od@k r oGm;+y;D wifxm;vdu k f
yg onf? a&ajrmif;av;ay:&Sd xdw k w H m;rSm a':pkum;wpD;omv#if wifI&onf?xko d @kd wifxm;+yD;rS a':pkudk
‘&efuek jf yefr,fq&dk if jyefv@dk &w,f/ 'Dbufukd oGm;cGirfh jyKbl;’[kajymygonf// &efuek -f anmifwek ;f vrf;r}uD;udrk l
bmrS rjzpf ouJo h @kd jyefziG afh y;vku d =f uonf? xdo k @kd jyefziG afh y;onft h csed rf mS yif a':pkum;u armif;xGu&f efjyifqif
ygonf? xdt k cg teD;rSm&yfxm;onfh oJum;u csujf cif;yif um;vrf;udx k ;dk ydwv f u kd yf gonf? vkx H ed ;f awGu
a':pkum;ukad emufw}udrf r +yD; wHwm;ay: jyefwifygonf? ,ckwcgwiG f ‚if;wk@d u vltrsm; rjrifEikd af p&ef
txl;jyKvkyx f m;aom uef@vwfjzwfny‡ b f &dwEf iS hf um;bD;tm;vk;H ukb d ;D atmufuae n‡yx f m;+yD; rarmif;Edik f
ap&ef ðyvkyx f m;vdu k yf gonf? (&kyjf rifo=H um;)pavmif;rS =unho f nft h cg um;av;u ol@[mol &yfonfyh Hk
jzpfaeygonf// Ekid if w H umukd zk;H uG,v f rd n
f mEdik af p&ef pepfwuszefw;D vkyaf qmifxm;jcif; jzpfonf? a':pkum;ukd
wHwm;ay:rSm n‡yb f &dwrf sm;ESin hf y‡ I f wifxm;+yD; a':pkw@kd ux kd rif;vnf; rau|;/ a&vnf; rwku d b f /J ‚if;wk@d u
a':pkudk ‚if;wk@d owfI r[kwb f /J ol@[mol aoonf[ak jymcsio f nfo h abm jzpfonf?
a':pkw@dk rmS rk;d &Gmaomtcg olw@dk rmS ygomG ;onfx h ;D ESihf rd;k a&cHI rk;d a&aomuf+yD; touf&iS =f u&ygonf?
xdo k @kd aecJ&h onfrmS (8)&ufwidk w f idk =f umjrifyh gonf? a'guw f mwifrsKd ;0if;u a':pk.rdom;pk q&m0efwa,muf
taejzifh use;f rma&;tajctaeudo k v d okd nfth wGuf awG@ciG afh wmif;onft h cg a':pkEiS ahf wG@qcHk iG &fh cJo h nf? a':pk
rSm xdt k cGit fh a&;wckomvsif &&Smonf? (8)&ufajrmufae@rmS a'guw f mwifrsK;d 0if;uk, d w f idk f a':atmifqef;pk
=unfrmS pdwaf qmifonft h oufomvsi&f ySd gawmhonf? ommref vlwa,mufqv dk sif ol[m aoaeyg+yDq+dk yD;
a=unmcsuw f apmifxw k jf yefvu dk yf gonf// xdt k cgusrS Ekid if w H umuvnf; a':atmifqef;pk=unfudk v$waf y;
&ef 0kid ;f +yD;ajymvm=uygonf?
xdk@a=umifh ‚if;wkd@taejzifh rvJ$omIom n(10)em&Dausmfce@frSm Akdvfrª;ol& OD;aqmif+yD; a':pkwkd@ukd
twif;t"rRcsKyfaESmifI ac:aqmifvmygonf// Akv d rf ;ª ol&qko d u l rku d rf u dk &f idk ;f &kid ;f aemufrS a':pkuo dk idk ;f csKyfxm;
+yD; &Jar(2)a,muftm; a':pkajcaxmufawGudk um;aemufcef;rScsKyfcidk ;f xm;onf? &Jr;ª wa,mufu um;armif;
onf? tpmjywfa&jywfEiS hf tiftm;csed nfah eoludk ‚if;wk@d av;a,mufucsKyf+yD; &efuek o f @kd jyefac:vm=uygonf?
a':atmifqef;pk=unf tdru f jdk yefa&mufvm+yD;aemuf a':pkEiS t hf wlygomG ;onfh OD;vSaz/ ukx d eG ;f jrihw f @dk u "gwyf Hk
awGEiS t hf wl owif;pm&Si;f vif;yJv G yk yf gonf? a'guw f mwifrsK;d 0if;uvnf; olay;cho J nfah q;0g;rsm;jzifh a':pk.
toufudk rnfo@kd u,fwifc&hJ ykpH ojzifh tao;pdyf ol}udK;pm;xm;&onft h a=umif;awGukd owif;pm&Si;f vif;yJG
vkyfay;ygonf? e0w u a& rwkduf tpm rau|;/ um;ukdvnf; n‡yfb&dwfawGvkyfxm;onfhta=umif;
usaemfw@dk tm;vk;H ukd &Si;f jyygonf? ‚if;tjzpftysurf mS wwd,t}udraf ':pkudk ‚if;wk@d vyk =f uHjcif;jzpfygonf?
xdw k }udrw f iG v f nf; rdrw d @dk .acgi;f aqmifrmS wkid ;f jynftay: olr.pdwaf pwemrSeu f efra_ =umihv f nf;aumif;/
olr.bke;f uHa=umihv f nf;aumif; Tr#txd olr touf&n S af e&a=umif; usaemf,=Hk unfc, H cl yhJ gonf?
200
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
1998 ckEpS /f =o*kwv f (12)rS(24)txd a'guw f mwifrif;xGÉEf iS ahf wG@q&Hk ef {&m0wDwidk ;f od@k 'kw, d t}udrf
a':pkxyfro H mG ;a&mufcyhJ gonf? xdt k }udrw f iG v f nf; ,cift=udru f wm;qD;cH&onfh ck;H ausmw f w H m;av;Yyif/
vkx H ed ;f awGu vltiftm;ok;H I um;udk r wifxm;onf// xdt k acgurf mS a':pkudk (13)&uf=umydwx f m;onf?
xdw k acguw f iG v f nf; tpmvnf; ray;/ a&vnf; rwku d yf g? od@k aomf a':pkw@dk u ‚if;wk@d .aumufusprf u _ o dk +d yD;
jzpfI a&oef@A;l rsm;,lomG ;=uygonf? tpmcHonfh ajryJ,u dk ohJ @kd tpm;tpmrsm;udv k nf;xnho f mG ;=uygonf?
xd@k a=umifh 'kw, d tacgurf mS yxrtacguu f o hJ @kd a':pk.use;f rma&;tajctaerSm pk;d &dr&f onft h ajctaeod@k
ra&mufcyhJ g? ‚if;wk@d url a':pkudk tpmraºuG;bJxm;jcif;jzpfonf// xdt k }udrrf mS a':pkudk pwkwt W }udrv f yk }f uHjcif;
jzpfygonf?
tqdkygc&D;pOfwGif rSwfwrf;rsm;,laeonfh rdrdESifhtwlygol(4)OD;udk =o*kwfv(21)&ufae@wGif e0w rS
vdu k vf zH rf;qD;ojzifh &H;k csKyfo@kd jyefvmcJ&h ygonf? 1998 ckEpS /f =o*kwv f (24)&ufae@wiG f usaemf tzrf;cH&yg
onf// axmifxJrSmvnf; usaemfhudk &kdufESufn‡Of;yrf;jcif;rsm;pGmðyvkyfygonf? axmifrSvGwfvm+yD;aemuf
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfwiG f qufvufwm0ef,cl &hJ m 2003 ckEpS /f a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmEdik if H
pnf;&H;k a&; c&D;pOfwiG f csi;f jynfe,fc&D;pOfwiG v f u kd yf gciG &hf cJyh gonf? a':pk.csi;f jynfe,fc&D;pOfwiG f *ef@a*g+rKd@e,f
c,u OuUX OD;aX;OD;qko d u l , dk wf idk u
f *ef@a*gòrd@rmS a':pka[majymyJv G molrsm;ukd 0g;vk;H ESiv hf u dk &f u dk yf gonf?
òrd@rvrf;xdyrf aS e+yD; vku d &f u dk o f nfukd usaemfw@dk u, dk w f idk jf rifawG@&ygonf? rD;owftzJ@G uvnf; rD;owf0wfpHk
rsm;0wf+yD; rD;owfum;}uD;ESihf a':pka[majymonfah e&mukad &mufvm+yD; rD;ab;a&Smif ravmifcifwm; qkad om
oDcsi;f ukd us,af vmifpmG zGiI fh aESmif, h u
S rf ð_ yvkyyf gonf? axmufvrS ;f a&;(20)rS Akv d }f uD;vif;aZmfuq H okd u l
‚if;uk, d w f idk f a[majymyJx G o J @kd 0ifvm+yD; uufqufEiS t hf oHzrf;jcif;rsm;ðyvkyyf gonf? xd@k aemuf ta&S@*ef@a*gEiS hf
taemuf*ef@a*g=um;wGi&f aSd omóud;wHwm;ukv d nf; vlxk ul;rvmEkid af p&efyw d x f m;ygonf? xd@k aemuf uav;-
a&rsuef aD jy;qJo G nfh rD;&xm;ukv d nf; xdak e@rmS yifyw d v f u dk yf gonf? *ef@a*gwiG v f rl sm;+yD; a':pkukd óudq=kd urnf
udk pk;d &dro f nf? vlxEk iS ahf ':pkawG@q=Hk urnfuv kd nf; vGepf mG pk;d &dro f nf? vlxu k a':pkuadk xmufcrH _ rnfr#}uD;rm;
a=umif; ‚if;wk@d u, dk w
f idk f od&adS e+yDjzpfonf?
xd@k aemuf *ef@a*grt S jyef awmvrf;c&D;wav#mufwiG f opfw;Hk }uD;rsm;udk vrf;ray:csxm;onf? xdk
opfv;Hk rsm;rSm tpd;k &opfawm}udK;0kid ;f rS opfrsm;jzpfI tpk;d uomv#if o,f,yl @kd aqmifEikd o f nf? jynforl sm;u
o,f,v l #if ‚if;wd@k uzrf;+y;D axmifcsrnfjzpfonf? xdo k pfw;Hk }u;D rsm;udk vlr&do S nfu h m;vrf;r}u;D ay:rSm rnfonfh
twGuv f mcsxm;&oenf;? usaemfw@dk xdo k pfv;Hk rsm;udzk ,f+y;D c&D;qufc&Jh onf? ‚if;wk@d u vGwv f yfpmG oGm;vm
cGijfh yKygonf[k ajymaomfvnf; a':pkw@dk rmS xdo k @kd aomaESmif, h u S rf t_ rsK;d rsK;d ukd jzwfoef;oGm;vmch&J ygonf?
txufygtjzpftysurf sm;onf usaemfu, kd w f ikd yf g0ifc+hJ yD; &ifqikd =f uHKawG@c&hJ aom tjzpftysut f rSerf sm;
jzpfygonf? a':atmifqef;pk=unfukd vky}f uHowfjzwf&ef [d, k cifuwnf;u pepfwus óudwif=uHpnfcjhJ cif;
jzpfa=umif;udk jynforl sm;od&EdS ikd af p&eftwGuf ,ckuo hJ @kd zGiahf jymjy&jcif;jzpfygonf? 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;rSmrl
rnfo@kd r# zH;k uG,I f r&Edik af wmhbJ jynfot l rsm;uod&cdS iG &hf vdu k jf cif;jzpfygonf?
armifpdk;oef;(c)atmifpdk;oef;
2003 ckESpf/=o*kwfv (27)&uf
201
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
(1)atmufygtcsufrsm;udk óudqdktyfonf?
(u) arv (30)&uf 2003 &ufae@wiG f jzpfymG ;cJah om t=urf;zufr=_ u;D wGif e t z vufuikd w f w k f =u@H z@HG tzG@J
}u;D . ajAmifusus yg0ifywfoufaer_EiS @f jrefrmEkid if t
H wGi;f tqd;k &Gm;qk;H vl@tcGit
hf a&;csL;d azgurf r_ sm; qufvuf
jzpfay:aejcif;?
(c) a':atmifqef;pk=unftm; tus,cf sKyftjzpf qufvufxrd ;f odr;f xm;jcif;ESi@f vGwv f yfpmG oGm;vmEkid f
203
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
aom olr. tajccHv@l tcGit hf a&;rsm;udk jiif;qefaejcif;tjyif trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. xdyw f ef;acgi;f
aqmifrsm;tm; qufvufxed ;f odr;f xm;jcif;?
(*) wEkid if v
H ;Hk &dS trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csLyf&;Hk rsm;tm; ydwyf ifxm;r_/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if
rsm;/ tjcm;Ekid if aH &;ygw0D ifrsm;ESi@f axmufco H rl sm;tm; teD;uyfapmif@=unfrh r_ sm;ESi@f axmifoiG ;f tusO;f cs
aejcif;rsm;/ xd@k tjyif Ekid if aH &; tusO;f om;rsm;tm; axmifoufaphajrmufaomfvnf; qufvufzrf;qD;xm;jcif;?
(C) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyf tzJ@G 0ifrsm;tm; }uH@z@G t
H zG@J rS pEkpw
f us aESmif,h u S +f cdr;f ajcmufaejcif;?
(i) ukvor*~ vl@tcGi@f ta&;aumfr&Sirf cS ef@tyfxm;aom txl;pkpH rf;a&;uk, d pf m;vS,Ef iS @f yl;aygi;f aqmif
&Gurf _ tm;enf;jcif;/
Oyrm - vl@tcGi@f a&;txl;uk, d pf m;vS,w f ifjyxm;aom vl@tcGi@f a&;csK;d azmufrq _ ;kd &Gm;aeaom wdik ;f &if;
om;vlrsKd ;pka'orsm;od@k oGm;a&mufI vGwv f yfaom pHpk rf;ppfaq;r_rsm;ðyvky&f ef ppftpd;k &rS cGi@f rðyao;jcif;?
(3) tvGeftrif; pdk; &drf yl yefr_ rsm; udk atmuf yg tcsuf rsm; jzif@xyfrH azmf jyonf?
(u) jrefrmjynforl sm;. Ekid if o H m;tcGit hf a&; / Ekid if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;ESi@f ,Ofaus;r_tcGi@f ta&;rsm;
tygt0if vl@tcGi@f ta&;rsm;udk jrefrmtpd;k &rS pepfwus tpDtpOf&&dS dS csLd ;azguaf er_rsm;?
(1)Oya'rJ@oufjzwfjcif;/ ppfom;rsm;vufeufozG,f tok;H ðyavh&adS omn‡O;f yrf;ESyd pf ufr/_ rk'ed ;f r_rsm;ESi@f
tjcm;vdiq f ikd &f mt=urf;zufrr_ sm; / pdwyf suzf , G q
f ;kd &Gm;edr@f usvaS om xde;f odr;f a&;pcef;rsm;.tajctae/ t"rR
ae&majymif;a&$@rr_ sm;/ uav;rsm;tm; vkyo f m;tjzpf t"rRapcdik ;f aer_tygt0if / t"rRvyk t f m;apckid ;f r_/ ppfwyf
rS jynforl sm;. toufarG;0rf;a=umif;vkyif ef;rsm;udk zsuq f ;D r_rsm;ESi@f twif;t=uyfajrae&modr;f ydu k rf r_ sm;/
tpm;taomuf/ use;f rma&;ESihf ynma&;tp&daS om vlaer_tqif@twef;qdik &f m tcGi@f ta&;rsm;tm; csKd ;
azmufr?_
(11) owif;vGwv f yfciG @f / vGwvf yfpmG toif;tyif;zG@J pnf;cGi@f / vGwv f yfpmG v_y&f mS ;oGm;vmcGi@f tygt0if
vGwv f yfpmG xkwaf zmfajymqdck iG @f rsm;tm; ppftpd;k &rS jiif;y,faejcif;?
(111) wdik ;f &if;om;vlenf;pkrsm;/ trsK;d orD;rsm;ESiu hf av;rsm;tm; rwlno D nfb h moma&; (od@k r[kw)f
vlrsK;d a&;udt k ajccHI cJ+G cm;qufqrH rl sm;ESihf n‡O;f yrf;EdyS pf ufrr_ sm;?
(c) Ekid if w
H iG ;f td;k rJt
h rd rf @J a&$@ajymif;yke;f cdak e&ol ta&twGuyf rkd rkd sm;jym;vmjcif;ESi@f tdref ;D csi;f Ekid if rH sm;od@k
pD;0ifa&muf&o dS mG ;=uaom rsm;jym;vSonf'h u k o
Q nfrsm;.tajctaeESihf Ttajctaersm;udk ajz&Si;f &ef Ekid if H
wumOya't& jrefrmtpd;k &. wm0ef&rdS u _ kd owdðyrdjcif;?
(u) arv(30)&uf 2003 ckEpS Yf jzpfymG ;cJ@aom 'Dy, J if;jzpf&yfEiS phf yfvsO;f I Ekid if w
H umESihf yl;aygi;f um
vGwv f yfaom pkpH rf;ppfaq;r_rsm;ukd jynfph pHk mG jyKvkyo f mG ;&ef/
(c) &Sr;f jynfe,fEiS @f tjcm;jynfe,frsm;wGif ppfom;rsm;usK;vGecf @J =uonf@t"rRðyusi@f rr_ sm;ESi@f tjcm;aom
rw&m;zdESdyfr_rsm;udk pkkHprf;ppfaq;&eftwGuf ukvor*~vl@tcGif@ta&;txl;ukd,fpm;vS,f.tqdkjycsufudk
jrefrmtpd;k &taejzifh csucf si;f taumiftxnfazmf aqmif&u G &f ef/ xd@k tjyif txl;uk, d pf m;vS,o f mG ;vko
d nf@
rnfonf@a'o rqdk oGm;a&mufEidk &f efEiS @f txl;uk, d pf m;vS,t f m;yl;aygi;f aqmif&u G o
f rl sm;. vkòH caH &;ukd tmrcH
&ef?
204
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
(u) vl@tcGit hf a&;csK;d azmufrr_ sm;tm; tpDtpOf&&dS dS pepfwusvyk af qmifaer_rsm;ukd &yfqidk ;f &efEiS hf vl@tcGihf
ta&;ESihf tajccHvw G v
f yfciG rhf sm;tm;vH;k udk tjynft h 0 av;pm;vdu k ef m&ef?
(c) arv (30) &ufEiS hf (30)&ufae@aemufyikd ;f zrf;qD;xm;onfh trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;/
acgi;f aqmifrsm;ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd tm; c|i;f csurf &Sd v$waf y;&efEiS /hf 'Dru dk a&pDtoGiu f al jymif;a&;
umvtpDtpOfrsm;/ trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;udp&P yfrsm;wGif ‚if;wk@d tm; tjynft h 0yg0ifaqmif&u G f
cGifhjyK&ef?
(*) Ekid if aH &;tusO;f om;tm;vH;k udk ¹cGi;f csurf &Sd csucf si;f v$waf y;&ef?
(C) ar (30) jzpf&yfaemufyidk ;f ,m,Dxw k jf yefxm;aom trde@f rsm;/ Oya'rsm;udk csujf cif;¶kyo f rd ;f &efEiS hf
Ekid if t
H 0Sr;f &Sd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf ¶k;H rsm;tm;vH;k udk csujf cif;jyefziG &hf ef?
(i) +ird ;f csr;f aom Ekid if aH &;v_y&f mS ;aqmif&u G rf r_ sm; rjyKvkyEf idk &f ef &nf&, G cf srwS xf m;aom wm;qD;uef@owf
csurf eS o f r# tm; tjrefq;Hk y,fzsuaf y;&ef/ owif;vGwv f yfciG t
hf ygt0if vGwv f yfpmG toif;tyif;zG@J pnf;cGiEhf iS hf
vGwv f yfpmG oabmxm;xkwaf zmfciG rhf sm;udk tmrcHcsuaf y;&ef?
(p) vl@tcGit hf a&;tm; pepfwuscsK;d azmufrr_ sm;ESihf rw&m;zdEydS rf r_ sm; tqH;k owfapa&;twGuf vl@tcGihf
ta&;udk csK;df azmufae=uonfh ppfom;rsm;/ }uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf tjcm;aomtpd;k &0efxrf;rsm;tm; rnfonfh
tajctaersKd ;wGif rqdk pHpk rf;ppfaq;&efEiS hf ¶k;H wifw&m;pGq J &kd ef?
(q) 2003 ckEpS /f ar (30)aemufyikd ;f jrefrmEkid if t H wGi;f jzpfysuaf eaomtajctaerSerf sm;udk tuJjzwf
Ekid &f eftwGuf yxr tqift h aejzifh jrefrmtpd;k &onf ukvor*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwrefEiS hf
ukvor*~ vl@tcGit hf a&;aumfr&Sirf cS ef@tyfxm;aom vl@tcGit hf a&;txl;uk, d pf m;vS,w f @kd EiS hf ,ckxufyrkd I kd
t&Sed t f [kejf r‡iyhf ;l aygi;f aqmif&u G &f ef/ t&yfom;tkycf sKyfa&;pepfqu D Odk ;D wnfaom toGiu f ;l ajymif;a&;umvqD
ok@d wdik ;f jynfuakd &S@aqmif&ef/ ukvor*~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwrefEiS hf vl@tcGit hf a&;aumfr&Sif
205
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
(u) vGwv f yfonfw h &m;pD&ifa&;/ Oya'vkyx f ;Hk vkyef nf;rsm;ESit hf nDaqmif&u G Ef ikd af pa&;wd@k twGuf tmrcH
&ef?
(c) vufrw S af &;xd;k jcif; rðy&ao;aom Ekid if w H umvl@tcGit hf a&;pmcsKyfpmwrf;rsm;tm; oabmwlvuf
rSwaf &;xd;k a&; OD;pm;ay;pOf;pm;&efEiS hf Ekid if w H umvl@tcGit hf a&;pHcsed pf ! H e$ ;f rsm;twdik ;f vkyaf qmif&ef?f
(*) jrefrmppfwyftwGi;f ESihf tcsKd @aom wdik ;f &if;om;vufeufuikd t f iftm;pkrsm;twGi;f uav;ppfom;rsm;
yg0ifaer_EiS hf uav;ppfom;opf pkaqmif;aer_rsm;tm; csujf cif;&yfqidk ;f ypf&ef/
vufeufzsuo f rd ;f a&;/ ppfrx
_ rf;tjzpfrS E_wx f uG cf iG jhf yKa&;/ wef;wl&nfwl jyefvnfaygi;f pnf;a&;wd@k ukd
tmrcH&ef/
&nf&, G cf su&f &dS dS t"rRae&ma&$@ajymif;r_rsm;tm; tqH;k owf&ef/
Ekid if tH wGi;f xGuaf jy;wdr;f a&Smif yke;f cdak e&olrsm;ta&; tqH;k owf&efEiS hf tumtuG,af y;&ef/
'kuo Q nfrsm; ae&yfo@kd rdro d abmqENtavsmuf *k%o f u d mQ &Spd mG ESihf vH+k cHKpGmjyefvmEkid af &;twGuf
cGifhjyK&ef/
ud, k cf t H m;usqif;r_Aikd ;f &yfpyf ;kd ESihf ud,
k cf tH m;usqif;r_a&m*g (HIV/AIDS) wdu k zf suaf &;wGuf
vkt d yfaomvkyif ef;pOf rsm; csrw S t f aumiftxnfazmf&ef?
206
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm
(8) jrefrmEdik if t
H a&;udprP sm;ESihf ywfoufI (59)}udraf jrmuf taxGaxGnv
D mcH}uD;wGif xyfraH q;GaEG;&ef
qHk;jzwfonf?
207
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
ukvor*~ vlt
Œ cGit
hf a&;qki
d &
f m txl;uk,d p f m;vS,f
ygarmuQ rpPwm ay:vkq d m*sD,dk yDn±J ;dk
208
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&SifrS xkwfa0onf