Você está na página 1de 208

'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

mt & bn
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

The Ad hoc Commission On


Depayin Massacre (Burma)
Let's join hands together in promoting global justice by facilitating the efforts of people in Burma
to seek justice for Depayin Massacre.

'Dy,
J if;vky}f uHr+ ta&;,laqmif±u
G a
f &;aumfr&Sif
'kw, d t}udrf y%mr tpD&ifcpH m

2
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ykE
H y
dS r
f w
S w
f rf;

yxrt}udrf
tkyfa& ( 2000 )
2003 ckESpf 'DZifbmv

xkwfa0ol
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rsufESmzkH;ESifh tjyiftqif
armifawmuf/ bkn
d rd f;

twGif;yef;csD
bkdndrf;

rlykdifcGifh

T'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpmwGif azmfjyxm;aomtcsuftvufrsm;/ wifjycsuf


rsm;/ okH;oyfcsufrsm;tm;vkH;onf 'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif. rlykdifjzpf
onf? okdŒ&mwGif trSefw&m; azmfxkwfa&;twGuf TtpD&ifcHpmukd vkdtyfovkd ukd;um;tokH;
jyKEki
d y
f gonf? xkwEf w
+ f tok;H jyKvko
d nft
h zJt
ŒG pnf;rsm;/ yk*K~ v
d r
f sm;taejzifr
h l aumfr&Six
f r
H S cGijhf yK
csuf&,l&ef jzpfygonf?

qufo,
G &
f ef

email address: ahcdm@cscoms.com


P.O Box ( 29 ) Hua Mark Post Office 71240, Bangkok, Thailand

3
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rmwdum

aus;Zl;wifv$m --------------------------------------------- ( 5 )

ed'gef; --------------------------------------------- ( 7 )

tcef; ( 1 ) a':atmifqef;pk=unfEiS thf zG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tay: 'Dy, J if;vky=f uHrr_ wdik rf D
ppftm%mydik rf sm;. zdEydS cf sKyfcs,rf r_ sm;/wdu
k cf u
kd rf r_ sm;ESit
hf ouftE &W m,f
xdcu
kd af pEdik o
f nf txdt=urf;zufcjhJ cif;rsm; -------------------- ( 13 )

tcef; ( 2 ) 'Dy,
J if;c&D;pOfrwdik rf D aemufq;kH c&D;pOfjzpfaom ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;
c&D;pOftwGi;f aESmif, h u
S cf &H r_rsm; ------------------ ( 22 )

tcef; ( 3 ) 'Dy,
J if;vky=f uHrj_ zpfpOf -------------------------------- ( 34 )

tcef; ( 4 ) 'Dy, f y%mroH;k oyfwifjycsuf ----------- ( 42 )


J if;vky=f uHr_ tay:aumfr&Si.

tcef; ( 5 ) rsujf rifoufaorsm;.xGucf surf sm; ------------------------- ( 53 )

tcef; ( 6 ) 'Dy,
J if;vky=f uHre_ iS yhf wfoufI jynfwiG ;f jynfyrS
wkefhjyefajymqdkcsufrsm; ------------------------- ( 103 )

tcef; ( 7 ) 'Dy,
J if;vky=f uHrKS ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Sirf S
xkwjf yefco
hJ nfh yef=um;csurf sm; ------------------------- ( 119 )

4
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

aemufqufwr
GJ sm;

(1) "gwyf rkH sm;/'%f&m&olrsm;/ vlaysmuf/


aoqH;k olrsm;ESihf armfawmf,mOf pm&if;rsm; --------------------------- ( 130 )

(2) trsKd ;om;'Dru


kd a&pDtzG@J csKyf.
xkwjf yefa=unmcsurf sm; ---------------------------------------- ( 140 )

(3) a':atmifqef;pk=unf. owif;pm&Si;f vif;yGEJ iS hf


2003 ckEpS f arv(29)&ufae@n rk±H mG òrd@wiG f ajym=um;onfrh ed @f ceG ;f ---------------- ( 154 )

(4) etz . owif;pm&Si;f vif;yGrJ &l if;rsm; -------------------------------- ( 169 )

(5) aZmfaZmfatmif/ udak usmv f iG /f rE aW v;wkid ;f trsK;d om;'Dru


dk a&pDtzJ@G csKyf
tzJ@G 0if trsK;d orD;wOD;wd@k . Edik if w
H um toHvi$ Xhf mersm;ESihf
qufoG,far;jref;csufrsm; -------------------------------------- ( 178 )

(6) &efuek w f idk ;f / urm±Gwòf rd@e,f trsK;d om;'Dru


dk a&pDtzJ@G csKyf tzJ@G 0if
ukpd ;dk oef;. oufaoxGuq f cdk suf ---------------------------------- ( 192 )

(7) 2003 ckEpS /f Ek0d ifbmv (18)&ufaeŒwGif usi;f yaom


(58)}udraf jrmuf ukvor*~taxGaxGnv D mcHrS
jrefrmEkid if .
H vlŒtcGit S af om qk;H jzwfcsurf sm; -- ( 201 )
hf a&;tajctaeESihf pyfvsO;f Icsrw

5
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

aus;Zl;wifv$m

'Dy,
J if; vky}f uHr}_ uD;ESihf pyfvsO;f I aumfr&Sit f aejzifh jynfwiG ;f rS vly*k K~ v
d of ufaorsm;ukd vufc&H ,lEidk &f ef
óud;yrf;jcif;/ oufaocHtaxmuftxm;rsm; &,lpak qmif;jcif;/ aumfr&Si±f ;Hk zGiv hf pS jf cif;/ oufaorsm;ukd ulnD
apmifah &Smufjcif;/ jynfwiG ;f jynfyok@d jzpf&yftrSerf sm;jzef@csjd cif;ESihf jynfwiG ;f jynfyrS tquftoG,Ef iS hf tultnD
rsm;ukd &SmazG&,ljcif;rsm; tygt0if aumfr&Si. f vkyif ef;rsm;aqmif±u G &f mwGif tpp t&m&mvkt d yfonfrsm;ukd
0kid ;f 0ef;ulnyD yHh ;dk um vufwv GJ yk af qmifay;=uaom atmufazmfjyyg tzJ@G tpnf;rsm;/ vly*k K~ v d rf sm;tm; aus;Zl;
Oyum& txl;wif&ydS ga=umif;ESihf ‚if;wk@d . tultnDEiS hf yl;aygi;f aqmif±u G rf _ ryg&b dS J ukvor*~rS qk;H jzwfcsuu f s
vmonfh &v'ftygt0if T 'kw, d t}urd f y%mrtpD&ifcpH mukd xkwjf yefEidk o f nft h qifx h d a&muf&&dS ef rjzpfEidk f
yga=umif; aumfr&Sit f aejzifh rSww f rf;wiftyfygonf?

(1) jynfaxmifpjk refrmEkid if H trsK;d om;!Ge@f aygi;f tpk;d &rS wm0ef&adS omyk*K~ v d rf sm;ESihf jynfaxmifpjk refrmEkid if H
trsK;d om;aumifprD S tzJ@G 0iftzJ@G tpnf;rsm;/ acgi;f aqmifrsm;/
(2) jrefrmEkid if aH &S@aersm;aumifprD S Oya'ynm&Sirf sm;ESihf 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I Oya'a&;&m
t&vnf;aumif;/ vl@tcGit hf a&;tajccHt&vnf;aumif;/ 0kid ;f 0ef;t}uaH y;um vufwyGJ ;l aygi;f aqmif±u G af y;=u
aom Ekid if w H umrS vl@tcGit hf a&;tzJ@G tpnf;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;/
(3) jynfaxmifpjk refrmEkid if t H rsK;d om;aumifp. D Ekid if aH &;tHwrk a_ umfrwD
(4) owif;tcsut f vufrsm;0kid ;f 0ef;pkaqmif;+yD; ukvor*~o@dk wkid =f um;pmrsm; ay;yk@d tultnDawmif;cH
cJ=h uaom jynfwiG ;f rS v$waf wmfu, dk pf m;vS,rf sm;/ jynfaxmifpw k idk ;f &if;om;vlrsK;d rsm; 'Dru dk a&pDtzJ@G csKyftyg
t0if 'Dy, J if; vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I pkpH rf;ppfaq;azmfxw k af y;&ef 0kid ;f 0ef;awmif;qkad y;=uaom jynfwiG ;f ESihf
e,fpyfa'orsm;rS wkid ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm;/ tjcm; Ekid if aH &;tiftm;pkrsm;/ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJ@G csKyfrS
vli,frsm;/
(5) owif;ESirhf w S w f rf;"gwyf rHk sm; ay;yk@d unl aD om 'Dru dk a&pDEiS zhf @HG òzd;wk;d wufa&;tiftm;pk trsK;d om;'Drdk
ua&pDtzJ@G csKyf (vGwaf jrmufe,fajr)ESihf 'Dy, J if;vky}f urH u
_ sL;vGejf cif;cH&olrsm;. pm&if;jyKpk&mwGif tultnDay;
aom Ekid if aH &;tusO;f om;rsm; ulnaD pmifah &Smufa&;toif; (jrefrmEkid if )H / xk@d tjyif wefz;dk rjzwfEidk af omowif;
tcsut f vufrsm;ESihf rSww f rf;"gwyf rHk sm; &SmazGpak qmif;ay;yk@d &mwGiv f nf;aumif;/ rsujf rifoufaorsm;ac:
xkw&f mwGiv f nf;aumif;/ &J0@H ajymifajrmufpmG pGe@f pm;ulncD =hJ uonfh jrefrmjynfwiG ;f rS trnfemr xkwaf zmfjcif;
rjyKEkid af omyk*K~ v
d rf sm;ukd aumfr&Sirf S av;pm;pGm aus;Zl;wif&dS rSww f rf;wif*% k jf yKyga=umif; azmdjytyfygonf?

'DyJ,if;vkyf}uHr_ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

6
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

7
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ed'gef;

jynfo@l vw$ af wmfu, dk pf m;vS,rf sm;tzJ@G (jrefrmEkid if )H / trsK;d om;'Dru


dk a&pDwyfaygi;f pk/ jrefrmjynf 'Dru dk &uf
wpfr[mrdwt f zJ@G csKyfEiS hf trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJ@G csKyf (vGwaf jrmufe,fajr)wk@d yg0ifonhf tus,jf yef@q;kH aom
'Drudk a&pDtiftm;pkjzpfonfh jynfaxmifpjk refrmEdik if t H rsKd ;om;aumifpD onf vGwv f yfonhf a&S@aetzJ@G tpnf;
wckjzpfaom jrefrmEdik if aH &S@aersm;aumifpED iS hf yl;aygi;f I/ arv(30)&ufae@wiG f ppfuikd ;f wdik ;f /a&$bckd &dik /f 'Dy, J if;òrd@
e,f usn&f mG teD;Y jzpfymG ;cJo h nfh vky=f uHowfjzwfrr_ sm;ESihf ywfoufI jzpf&yfreS rf sm;tm; azmfxw k o
f mG ;Ekid &f ef
“'D'DyJ,if;vkyf=uHr_ ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sif”ukd atmufyg uk, d pf m;vS,rf sm;jzifh 2003 ckEpS /f ZGev f
(25)&ufae@wiG f zJ@G pnf;chyJ gonf?

jynfaxmifpkjrefrmedkifiH trsKd;om;aumifpD jrefrmedkifiHa&S haersm;aumifpD


(1) OD;cifausm[ f ef/ (1) OD;atmifx;l
obmywdtzGJ@0if/ M.A. (Human Rights) R. L.
a&eHacsmif;jrdK eh ,f taxGaxG twGi;f a&;rSL;
trSw(f 2) v$waf wmf ud, k pf m;;vS,/f
jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;tzGJ@(tzGJ@0if)

(2) OD;ausmaf usm/f (2) OD;rif;vGiOf ;D (LL.B)


tzG@J acgi;f aqmif/ Edik if aH &;tHwrk a_ umfrwD/ tzGJ@acgif;aqmif
OuUX/ Oya' taxmuftuljyKÏme/
'Dru
kd a&pDEiS hf zG@H òzd;wd;k wufa&;tiftm;pk (NDD)

aumfr&Sio
f nf jynfaxmifpjk refrmEdik if t H rsKd ;om;aumifp.D Edik if aH &;t&wm0efcrH E_ iS /hf jrefrmEdik if aH &S@ae
rsm;aumifp. D Oya'ydik ;f qdik &f mt& taxmuftuljyKr_wkd u h t
kd ajccHI vufawG@vyk if ef;pOfrsm;udk vGwv f yfpmG
qH;k jzwfaqmif&uG cf iG &hf adS om aumfr&Sif jzpfygonf?

aumfr&Sif. tcef;u¾

“ 'Dy,
J if;vky}f urH _ ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Sif ”onf/ jynfwiG ;f tcsi;f jzpfymG ;&mae&modk h oGm;a&muf
um wm0ef&adS om tm%mydik rf sm;tygt0if r_cif;eSio hf ufqikd af om oufaorsm;tm;vH;k udk awG@qakH r;jref;+yD;
xGucf surf sm;eSiohf ufaocHcsurf sm; jynfjh ynfph pkH pkH ak qmif;edik af om tcGit
hf m%m&So d nfh aumfr&Si}f u;D w&yf r[kwf
yg? Taumfr&Sirf mS 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;twGuf trSew f &m;udk jynfjh ynf0h 0azmfxw k +f yD; wm0ef&o dS rl sm;tm;
xduk o
f nft h m;av#mpf mG ta&;,laqmif&u G Ef idk rf nft
h ajctaew&yfay:ayguv f ma&;twGuf wwfprG ;f or# 0dik ;f
0ef;aqmif&u G af eonfh ,m,D aumfr&Siw f &yfom jzpfygonf?
8
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

oufaoxGufqkdcsufrsm; &,ljcif;
aumfr&Sirf S 'Dy,J if;ta&;tcif;wGif ud, k w f ikd af wG@}uKH cHpm;cJ&h onfh rsujf rifoufaorsm;tm;vufc&H mwGi/f
‚if;oufaorsm;. aemufcu H ,kd af &;tcsut f vufrsm;/ v_y&f mS ;aqmif&u G rf r_ sm;/ yg0ifywfoufrr_ sm; ponfw@kd
ESiphf yfvsO;f I jynfwiG ;f &Sd rdrwd @kd . ,H=k unf&onft h quftoG,rf sm;xH qufo, G pf pkH rf;+yD;/ y%mr twnfjyK
csuf &,l+yD;rS/ trSew f u,f rsujf rifoufao [kwEf idk /f r[kwef ikd u f kd avhvmoH;k oyfygonf? Tonfuv kd yk f
aqmif&mY tcuftcJrsm;eSihf rsm;pGmóuHawG &h ygonf? xd@k aemufoufaorsm;tm; wOD;csi;f oD;jcm;awG@qu kH m
tcsi;f jzpf&yfEiS yhf wfoufI ar;jref;ppfaq;jcif;rjyKrD/ tcsi;f jzpf&yfwiG f trSew f u,f yg0ifcrhJ _ &Sd r&S/d y%mr
ar;jref;ppfaq;+yD;rS ‚if;rsujf rifoufaorsm;. uwdopPmjyK tppfcx H u
G q f ckd surf sm;udk &,lygonf? Tr# pepf
wus}udK;yrf;aqmif&u G yf gaomfvnf; aumfr&Si. f vkyif ef;pOfrsm;wGif tm;enf;csurf sm; tenf;ESit hf rsm; &Sed ikd yf g
onf? tcsKd @oufaoxGucf surf sm;udk txyfxyfppfaq;+yD;aemufyikd ;f wGif tcdik t f rmtwnfjyKEdik &f ef vdt k yfae
ao;aoma=umift h jiif;yGm;zG,f rjzpfap&efaumfr&Sit f aejzifh toH;k rjyKao;bJ ,m,Dcsev f yS x
f m;r_rsm;vnf;
&Syd gonf? T tpD&ifcpH mwGif tqdyk gxu G q
f ckd surf sm;udk xnfo h iG ;f azmfjyxm;jcif; r&Sad o;yg?

'kw,
d y%mr tpD&ifcpH m
rdrw
d @kd aumfr&Sirf S 2003 ckEpS /f Zlvikd v f (4)&ufae@wiG f rsujf rifoufao[k vufceH ikd b f , G &f o
dS l (4)OD;xHrS
xGucf surf sm;&&Scd +hJ yD;aemuf/ y%mrtpD&ifcpH mwapmifukd t*Fvyd b f momjzifh taqmwv#if jyKpkxw k jf yefchJ
ygonf? ,if;uJo h @kd oufaorsm;tvHt k avmuf&onftxd rapmifq h ikd ;f yJ xkwjf yefcjhJ cif;rSm rdrd wd@k &&Sx d m;onhf
twnfjyKcsurf sm;udk Edik if w H umtodik ;f t0ef;ESihf trsm;jynfow l @kd taejzifh apmpD;pGmod&x dS m;Edik af pvdo k nfh
&nf&, G cf suaf =umifjh zpfygonf? oufaorsm; aemufxyfa&muf&v dS mygu ydrk jkd ynfph o kH nfh tcsut f vufrsm;jzifh
jznfph uG +f yD; xkwjf yefomG ;&ef &nf&, G x f m;cJ&h m ,cktcsed tf xd aumfr&Sirf S pdppfvufcx H m;aom rsujf rifouf
ao(7)OD;. xGuq f ckd surf sm;ESihf ydrk jkd ynfph o kH nfh tcsut f vufrsm;aygi;f pyfI T'kw, d y%mr tpD&ifcpH mudk
jrefrmbmomjzifh xyfrH xkwjf yefvu kd jf cif;jzpfygonf? aumfr&Sirf mS ydrk ckd ikd v
f akH om oufaoxGuq f ckd surf sm;
eSihf oufaocHtaxmuftxm;rsm;udk qufvufpak qmif;aeqJjzpf+yD; &&Sv d mygu ydI k jynfph akH om tpD&ifcpH m
rsm;udk qufvufx f w k jf yefomG ;edik &f ef &nf&, G yf gonf?

ppftkyfpkrS usL;vGefcJhaom &mZ0wfr+rsm;eSifh vGwfjidrf;cGifh ( Impunity )


ppftyk pf vk ufatmuf jrefrmEdik if w H iG f w&m;Oya'pd;k rd;k r_ r&Sb
d J ppftyk pf k Oya'rJjh yKor# jynforl sm;cg;pnf;cH
cJ&h onfrmS ESpaf ygi;f (40)ausmv f mcJ+h yD jzpfygonf? ppftyk pf k pwi t f m%modr;f cJo h nfh 1962 ckEpS /f Zlvikd (f 7)&uf
ae@ ta&;awmfyHk}uD;wGif/ &efukefwuUodkvfausmif;om; tajrmuftrsm; aoG;ajruscJh&ygonf? ppftkyfpkrS
,ck'yD ,
J if;ta&;tcif;wGi/f aoqH;k ol(4)OD;/ '%f&m&ol(48)OD;om&Sad =umif;xkwjf yefouJo h @kd yif/ xdpk Ofu (15)OD;
omaoqH;k +yD;/ (27)OD;'%f&m&&Scd o hJ nf[o k m xkwjf yefa=unmcJyh gonf? tvm;wlyif 1988 ckEpS /f =o*kwv f
(9) &ufae@/ ppfuikd ;f &Jpcef;a&S@ ypfcwfrw _ iG /f tjypfrjhJ ynfol &m*%ef;tcsLd @ aoqH;k cJ&h onfu/kd (31)OD;aoqH;k +yD;/
(31)OD;'%f&m&cJo h nf[k rsm;pGmavsmeh nf;apvSsuf xkwjf yefcyhJ gonf? tqdyk g &mZ0wfr}_ uD;rsm;Y wm0ef&o dS l
rsm;udk rnfokd rh sS ta&;,ljcif;rsKd ;vnf; r&Scd yhJ g?
1988 ckEpS /f rwfv (13)&ufae@ zke;f armfusq;kH cJ&h r_wiG v f nf; [efjypHpk rf;a&;aumfr&Siw f &yf zG@J pnf;ay;cJ+h yD;/
wm0ef&o dS rl sm;tm; xda&mufpmG ta&;,lcjhJ cif; r&Scd yhJ g? 1988 ckEpS /f rwfv (18)&ufae@wiG f tcsKyfum;twGi;f rS
vl(41)OD; toufr&_Eikd b f J rGe;f =uyfaoqH;k cJ&h onfh tr_wiG v f nf; tvm;wlyifjzpfygonf? TaoqH;k ol '%f&m&
olrsm;rSm Oya't&ukpm;r_ wpHw k &mcHpm;cJ&h jcif; r&Scd yhJ g? wm0ef&o dS nfh jynfo@l &wJ yfz@JG t=uD;tuJ. jynforl sm;
9
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

od@k &Si;f vif;wifjycsuu f ykd if r=um;cJ&h yg? &Sr;f eSihf tjcm;wdik ;f &if;oltrsLd ;orD;uav;rsm;tay: rk'ed ;f r_usL;vGef
cJrh r_ sm;udv
k nf; ajymifajymifwif;wif;jiif;qdx k m;cJ+h yD; &mZ0wfom;rsm;tm;,aehwikd f wpHw k &m ta&;,ljcif;
r&Sad o;yg? 1962 ckepS f ppftm%modr;f +y;D aemufyikd ;f rSpI }u;D rm;aom&mZ0wfr_ usL;vGecf o hJ rl sm;onf q,fpek pS f
aygi;f tawmf=um vGwjf idr;f cGi&hf ae=uqJjzpfygonf?

'DyJ,if; vkyf}uHr+}uD;. xl;jcm;r+


,ck 'Dy, J if;udprP mS ,cifppftyk pf k usL;vGecf ahJ om &mZ0wfrr_ sm;eSihf rwlbJ xl;jcm;ygonf? tb,fa=umifh
qdak omf &Spaf v;vH;k umvtwGi;f uuJo h @kd qlyrl j_ zpfatmif v_@H aqmfzefwnf;+y;D rS ,if;udt k a=umif;jyum ypfcwf
eSrd ef if;cJjh cif;rsLd ; r[kwb f J omref +idro f ufaeaomtajctaerSmyif aoG;at;at;eSihf vky=f uHrj_ zpfygonf? vlol
ta&muftayguef nf;aom awmawmifa'orsm;wGif vltcGit hf a&; csLd ;azgurf r_ sm; usL;vGecf jhJ cif;rsLd ; r[kwb f J
wurBmvH;k u apmif=h unfah eonft h csed rf mS yif ajymifajymifwif;wif;/ ay:ay:xifxif usL;vGecf jhJ cif;jzpfonf?
omref jynforl sm;udk usL;vGejf cif;rsLd ;yif r[kwb f J urBmod +ird ;f csr;f a&; EdAk ,fq&k iS t f ygt0if a&G;aumufyt JG Ekid &f
Ekid if aH &;ygwaD cgi;f aqmifrsm;udk qef@usiu f sL;vGejf cif;jzpfonf? Tjypfr}_ uD;wGiv f nf; txufazmfjyyg &mZ0wfr_
}u;D rsm;rSmuJo h @kd vGw+f ird ;f cGi&hf aeOD;rnfqykd gu usL;vGecf &H olrsm;twGuo f mru vl@tzG@J tpnf;w&yfv;kH twGuf
yg w&m;r#wr_ qH;k &SLH ;jcif;ru qH;k ±_;H aeOD;rnfjzpfonf? t"duwm0ef&adS om ppftyk pf . k vuf0,fo@kd w&m;0if
vlowfvikd pf if xyfrcH s;D jr‡iahf y;tyfvu kd of uJo h @kd jzpfaeygrnf? vl@tzGJ t h pnf;wckv;kH rSm tkypf ;kd olppftyk pf u k kd
jym;jym;0yfa=umuf&onfh tajctaeok@d rkcsa&muf&adS wmhrnfjzpfonf? ppfreS af omtrsK;d om; jyefvnfoifjh rwf
a&;udk rnfo@dkr# ajrmfreS ;f Ekid af wmhrnf r[kw?f tESppf o f m&ESihf jynfph akH om +ird ;f csr;f r_uvkd nf; wnfaqmuf&ef jzpfEidk f
rnf r[kwaf wmhyg?
od@k jzpfygI rdrw d @kd aumfr&Sit f aejzifh tjzpftysut f rSerf sm;udk tcdik t
f rmavhvmpHpk rf;um edik if o H m;wOD;jcif;
pDb0 vH+k cHKr_&adS pa&;/ vufeuftm;ud;k Oya'rJt h =urf;zufrr_ sm; yaysmufa&;ESihf w&m;Oya'pd;k rd;k a&;wd@k twGu/f
pGr;f pGr;f wrHaqmif&u G v f #u&f adS om tzG@J tpnf;rsm;/ yk*Kd~ vfrsm;ESiv hf ufwu JG m tedrq hf ;kH tm;jzifh Tjypfr}_ uD;eSihf
pyfvsO;f I trSew f &m;ay:ayguv f map&ef ud, k pf rG ;f / ^m%fprG ;f &So
d r# }udK;yrf;oGm;rnf jzpfygonf?

aumfr&Sif. tm;enf;csufESifh tm;omcsufrsm;


xdo
k @kd aqmif&uG &f mwGif rdrw d @kd aumfr&Sit f aejzifh tcuftcJEiS u hf ef@owfrt
_ csKd @&adS =umif; 0efcv H ykd gonf?
tcif;jzpfymG ;&mae&mod@k ud, k wf ikd o
f mG ;a&muf avhvmpHpk rf;ppfaq;r_ rjyKEdik jf cif; rsujf rifoufaorsm;tm;vH;k
ESihf rawG@qkH rppfar;Edik jf cif;/ oufaocHypPn;f rsm;tm; oGm;a&mufI &SmazGpak qmif;r_ rjyKedik jf cif; ponfw@kd
jzpfygonf? od@k &mwGif wcsed w f nf;Y rdrw d @kd rmS jrefrmedik if . H e,fpyfa'owae&mwGif tajcpdu k af qmif&u G Ef idk f
ojzifh jynfwiG ;f rSjynforl sm;. yl;aygi;f aqmif&u G rf r_ sm;udk txdu
k t f av#muf&&Sjd cif;/ jynfwiG ;f jynfy&Sd Edik if aH &;
ygwrD sm;/ tzG@J tpnf;rsm;rS acgi;f aqmifrsm;ESit hf zG@J 0ifrsm;/ a'ocHjynforl sm;. yl;aygi;f aqmif&u G rf &_ &Sjd cif;/ Edik if H
wumESix hf ad wG@qufpyfEikd jf cif; ponfh tm;omcsurf sm;vnf; &Syd gonf?

oufaocHcsufrsm;
aumfr&Sit f aejzihf vky=f uHrj_ zpfymG ;&mwGi&f adS ecJo
h nf/h rsujf rifoufaorsm;teuf (6)OD;. xGucf surf sm;ukd
vufc+H yD; ,ck y%mrtpD&ifcpH mwGif azmfjyxm;ygonf? usef xGuq f ckd surf sm;udk qufvufppd pfqjJ zpfonf?
xk@d tjyif vky}f uHrj_ zpfymG ;onhaf e&mwGif &daS echo J nhf tjcm;rsujf rifoufao(2)OD;. xGuq f cdk surf sm;ukv
d nf;/
,k=H unfpw d cf s&aom owif;&if;jrpfrsm;rSwqihf aumfr&Siu f vufc&H &dcS yJh gonf? aumfr&Siu
f tqkyd g rsujf rif
10
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

oufao pkpak ygi;f (8)OD;.xGuq f cdk surf sm;uk/d TtpD&ifcpH mwGif t"du ud;k um;wifjyxm;onf? rsujf rifouf
aorsm;ukd awG@qcHk o Jh nhf tzJ@G csKyfacgi;f aqmifrsm;/ xdcu
kd 'f %f &m&olrsm;/ zrf;qD;xdr;f odr;f cHxm;&olrsm;tm;
oGm;a&mufawG@qcHk oJh nhaf qGrsK;d rsm;/ rdwaf qGrsm; ponfh yk*Kd~ vfrsm;u/ a&'D,o
dk wif;Xmersm;ok@d qufo, G af jymjy
1
csurf sm;ukv
d nf; axmufco H ufaocHcsuf rsm;tjzpf aumfr&Siu f rSwwf rf;wifxm;onf? tqdyk g oufaocH
csuf tm;vH;k tay:wGif tajccHppk nf;I T tpD&ifcpH mudk jyKpkygonf?

'DyJ,if;vkyf}uHr+}uD;eSifh pyfvsOf;I xm;&So


d ifhaom oabmxm;
'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;onf wzGJ /h wygw/D yk*Kd~ vfwOD;wa,mufEiS o hf m oufqikd af omudpP r[kwyf g? wwdik ;f
wjynfv;kH wdik ;f &if;om;jynfow l &yfv;kH eSihf oufqikd af om udpjP zpfygonf? ppftyk pf t k aejzifh ‚if;wd@k . Ekid if aH &;
2
tm%mudk xdyg;Ekid rf nf[k oHo,&So d l rnfou l rkd qdk Ekid if aH wmft=urf;zuf0g' udk toH;k csum &uf&ufpufpuf
ajcr_e;f oGm;rnf[k wEkid if v H ;kH wurBmvH;k udk twdtvif; +cdr;f ajcmufvu kd jf cif;yif jzpfonf? 'Dy, J if;vky}f uHr_
}uD;eSiphf yfvsO;f I ppftyk pf t k wGi;f rS pDpOfne$ =f um;aom yk*Kd~ vfrsm;/ wm0ef&adS om tm%mydik rf sm;/ 'Dy, J if;vlowf
uGi;f twGi;f Y ud, k xf v d ufa&muf owfjzwf&ufpufr_ usL;vGeo f rl sm;udk wpHw
k &mta&;,ljcif; rjyKEidk v f #if aoqH;k /
aysmufq;kH / '%f&m&/ b0ysupf ;D xdcu kd ef pfemqH;k ±_;H =u&oltm;vH;k twGuf w&m;r#wr_ vH;k 0 qH;k ±_;H ygrnf? xk@d tjyif
'Dru
kd a& pDta&;eSihf wdik ;f &if;om;rsm;. ud, k yf ikd jf yXmef;cGihf tcGit hf a&;twGuf v_y&f mS ;óud;yrf;aer_rsm;rSmvnf;
wEkid if v H ;kH wGif csnehf @J omG ;rnf rkcsjzpfonf? vlxt k rsm;pk}uD;taejzifh ppftyk pf . k rw&m;zdEydS tf yk cf sKyfru_ kd qef@
usiw f eG ;f vSe&f ef aeSmifah ES;oGm;rnf jzpfonf? Oya'pd;k rd;k a&; vH;k 0csLyf+idr;f oGm;+yD; Ekid if aH wmft=urf;zuf0g'uom
v$r;f rd;k }uD;pd;k oGm;rnfjzpfonf? ppftyk pf ek iS hf Ekid if aH &;t&awG@qakH qG;aEG;um trsLd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&; wnf
aqmufEikd rf nf[al om ar#mrf eS ;f csurf mS vnf; oJxaJ &oGeo f mjzpfaeygrnf? tusK;d quftjzpf rsuaf rSmuf wGif
vnf;aumif;/ tem*wfwiG v f nf;aumif; Ekid if o H m;wOD;csi;f pDwikd ;f twGuf b0vH+k cHKr_/ vGwv f yfrE_ iS hf +idr;f csr;f r_
rsm; uif;rJo h mG ;rnfjzpfonf? od@k jzpfI 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESihf pyfvsO;f I trSew f &m;udak zmfxw k uf m wm0ef&o dS l
rsm;udk xdu k of nht f m;avsmpf mG ta&;,laqmif&u G Ef idk af &;rSm vl@tzG@J tpnf;w&yfv;kH . wm0efjzpfvmygawmh
onf?

ta&;,laqmif&Gufr+ tm;enf;jcif;ESifh t-urf;zufr+oo


H &m
Tr#}uD;rm;aom vkyif ef;}uD;udk jynfov l x l tk rsm;pk}uD;eSihf Ekid if aH &;ygwD tzG@J tpnf;rsm;/ 'Dru kd a&pDta&;
wufºuGvKS yf&mS ;olrsm;/ Oya'pd;k rd;k a&;udak zmfaqmifvakd om jynfwiG ;f jynfyrS Oya'qdik &f mynm&Sirf sm;ESihf trSef
w&m;udk jrwfe;kd aomtiftm;pkrsm;/ vl@tcGit hf a&;udk vdv k m;awmif;qdw k ukd yf 0JG ifv#u&f =dS uaom wOD;csi;f jynf
olrsm; tzG@J tpnf;rsm; ponfw@kd u xda&mufxufjruf pGmyl;aygi;f qmif&u G jf cif; rjyKv#if tqdyk g&nfreS ;f csuf
atmifjrif&ef rvG,yf g? 'Dy, J if;vky=f uH r_}uD;udk zH;k uG,Ef iS &hf ef etz rS zefw;D ay;aom Edik if aH &;vrf;a=umif;rsm;
tay: wke@f jyefjcif; ( Reaction ) vkyif ef;rsm;udo k m vdt k yfonfxuf ydI k vkyaf qmifae=urnfqv kd #if 'Dy,J if;
vky=f uHr}_ uD;rSm 1962 ckepS f aemufyikd ;f rS pI usL;vGecf o hJ nfh jypfr}_ uD;rsm;uJo h @kd wajz;ajz;arS;rSed f aysmufu, G f
oGm;Ekid rf nfh tajctae&Syd gonf? ,if;od@k jzpfv#if rnfo@dk aom awG@qakH qG;aEG;r_rsm;jyKonfjzpfap/ ppftyk pf o k nf
‚if;wd@k ukd twdu k tf cHjyKvm+yD[k oHo,&Sad om rnfonhEf idk if aH &;tiftm;pkrsm;/ vl t h cGit hf a&; v_y&f mS ;wufºuG
olrsm;udk rqdk 'Dy, J if; vky=f uHrx
_ ufyrkd Ikd qd;k 0g;aom t=urf;zufr}_ uD;rsK;d udk xyfru H sL; vGeOf ;D rnf rkcsjzpfonf?
,if;ok@d jzifh jrefrmEkid if o
H nf t=urf;zufro _ o H &mxJYom xyfumxyfum vnfywfaeOD;rnf jzpfonf?
11
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

aumfr&Sif. óud;yrf;r+rsm;
aumfr&Sit f aejzifh vkyyf ikd cf iG /hf vltiftm;/ twwfynm/ ±ky0f wˆKyx0D taetxm; tuef@towfrsm;
tygt0if tcuftcJaygi;f pHt k =um;rSyif pwifz@JG pnf;cJo h nfh ZGev f (25)&ufae@rpS I (6)wm umvtwGi;f
atmufygw@kd ukd aqmif&u G ef ikd cf yhJ gonf?
(1) jynfwiG ;f rS Ekid if aH &; tiftm;pkrsm; vl@tcGit hf a&;v_y&f mS ;wufºuo G rl sm;. tultnDjzif&h edik o f rSsaom
rsufjrifoufaorsm;udk pkaqmif;cJh/ pkaqmif;qJjzpfonf? ‚if; oufaorsm;tm;xdef;odrf;apmifha&Smufum
wwfprG ;f or#tultnDrsm; ay;tyfxm;qJjzpfonf?
(2) edik if w
H um vl@tcGit hf a&; tzG@J tpnf;}uD;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;od@k csO;f uyfum tultnD t=uH
^m%feiS hf yl;aygi;f aqmif&u G rf u _ kd awmif;cHc/hJ awmif;cHqJ jzpfonf? 'Dru kd a&pDeiS hf vl@tcGit hf a&;udk vdv k m;jrwf
Ek;d aom jynfya&muf edik if aH &;tiftm;pkrsm;/ acgi;f aqmifrsm;/ jrefrmedik if o H m;rsm;udq k ufo, G af rwWm&yfcu H m
'Dy, J if;udpu P kd txl;jyKaqmif&u G rf nfh vSKyf&mS ;r_tzGJ rh sm; ( Depayin Campaign Committee) zG@J pnf;aqmif
&Gu=f uyg&ef arwWm&yfcH cJo h nf? odk &h mwGif ta=umif;a=umif;a=umifh ,cktcsed t f xd *syefEidk if H wEkid if w
H iG o f m
zGJ ph nf;aqmif&u G v
f medik af =umif; awG@&&dS onf?
(3) jynfaxmifpjk refrmedik if H trsK;d om;aumifpeD iS hf trsK;d om;!Ge@f aygi;f tpd;k &wd@k . tultnDjzifh rsujf rif
oufaorsm;tm; xdik ;f Ekid if H txufvw $ af wmfEiS hf tar&duefjynfaxmifpu k eG *f &ufo@dk apv$wu f m 'Dy, J if;
jzpf&yf}uD;eSihf pyfvsO;f I Ekid if w H umrS ydrk o kd &d v
dS matmif oufaoxGuq f dk xkwaf zmfeikd cf o hJ nf?
(4) 2003 ckepS f Zlvikd f v (4)&ufae@wiG f t*Fvyd b f momjzifh yxrt}udrf y%mrtpD&ifcpH mudv k nf;
aumif;/ 'Dy, J if;vky=f uHr_ (6)vjynfah jrmufonfh ed0k ifbmv (30) &ufae@wiG f jrefrmbmomjzifh 'kw, d t}udrf
y%mr tpD&ifcpH mudv k nf;aumif;/ jyKpkxw k jf yefEidk cf o
hJ nf?
(5) jrefrmEkid if H vltcGit hf a&;qdik &f m ukvor*~ txl;ud, k pf m;vS,f rpPwm yDn±J ;dk xHo@dk 'Dy, J if;jzpf&yf
eSiphf yfvsO;f I oufaocHtaxmuftxm;rsm;eSihf wuG jynfjh ynfph pkH kH wifjyedik cf o hJ nf? Ed0k ifbmv (12)&ufae@wiG f
rpPwm yDn&J ;kd rS (58)}udraf jrmuf urBmu h v k or*~ taxGaxG nDvmcHo@kd jrefrmEdik if H vl@tcGit hf a&;tajctae
rsm;ESiphf yfvsO;f +yD; ‚if;.pHpk rf;awG@&cdS surf sm;udk tpD&ifcw H ifjy&mY 'Dy, J if;vky=f uHrj_ zpf&yf}uD;udk t"duxm; rD;
armif;xd;k wifjyoGm;cJo h nft h jyif atmufygtwdik ;f oH;k oyfco hJ nf?
tpd;k & tm%mydik rf sm;u yl;aygi;f =uHpnfaqmif&u
“tpd G w f mrsLd ;r[kw&f if 'DyJ ,if; jzpf&yfjzpfymG ;edik pf &m r&Sb d ;l
qdkwJhtcsufudk oHk;oyfedkifzkd@ cdkifvHkwJ@ ta=umif;taxmuftxm; oufaocHcsuf&Sdae+yDvdk husaemf ajymedkif
w,f?
I can say that there is a prima facie evidence that the Depayin incident could not have
happened without the connivance of State agents.

arwWm&yfcjH cif;
'Dy, J if;vky}f urH }_ u;D ESihf pyfvsO;f I tjzpfreS af zmfxw k Ef idk af &;ESihf wm0ef&o
dS rl sm;tm; wpkwH &mta&;,laqmif
±GuEf idk af &;twGuf jynfov l x l tk rsm;pk}uD;ESihf Ekid if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ 'Dru kd a&pDta&; wufºuGvy_ &f mS ;
olrsm;/ Oya'pd;k rd;k a&;udak zmfaqmifvakd om jynfwiG ;f jynfyrS Oya'qdik &f mynm&Sirf sm;ESihf tiftm;pkrsm;/ vl@tcGihf
ta&;udk vdv k m;awmif;qdw k u kd yf 0JG ifv#u&f =dS uaom wOD;csi;f jynforl sm; tzG@J tpnf;rsm; ponfw@dk u xda&muf
xufjrufpmG yl;aygi;f qmif&u G &f ef arwWm&yfcyH gonf? ok@d r[kwv f #if Tr#}uD;rm;aom vkyif ef;}uD; xajrmuf
atmifjrif&ef rvG,u f yl g?
12
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

trSet
f wdik ;f wifjy&v#if jzpfymG ;cJah om r_cif;}uD;. twdik ;f twmy%mreSihf edik ;f ,SOyf gu jynfwiG ;f rSjzpfap
Ekid if w
H umrSjzpfap/ ,cktcsed t f xd 'Dy,J if;vky}f uHr}_ uD;twGuf ta&;,ly;l aygi;f aqmif&u G rf r_ mS rsm;pGmenf;yg;
aeygonf? aumfr&Sit f aejzifh 'Dy, J if;jzpf&yfEiS hf pyfvsO;f I trSew f &m;azmfxw k Ef idk af &;twGuf tuef@towf
tcuftcJrsm;=um;rS wwfprG ;f or# óud;yrf;cJyh gonf? tusK;d quftaejzifh Ek0d ifbmv(18)&ufae@wiG f usi;f y
aom (58)}udraf jrmuf ukvor*~taxGaxGnv D mcHwiG f atmufygtwkid ;f qk;H jzwfcsucf srw S I f ukvor*~rS
etztm; awmif;qkv d u
dk +f yD jzpfonf?
“ar(30)&ufae@Y jzpfymG ;cJah om 'Dy, J if;jzpf&yfEiS phf yfvsO;f I Ekid if w
H umESiyhf ;l aygi;f um
vGwv f yfaompkpH rf;r_rsm;ukd jynfph pHk mG jyKvkyo f mG ;&ef”

tqkdygawmif;qkdcsuftwkdif; vufawG@jzpfvm+yD; 'DyJ,if;jzpf&yf}uD;ESifhpyfvsOf;I wm0ef&Sdolrsm;tm;


wpkw H &mxda&mufpmG ta&;,laqmif±u G Ef idk &f efrmS rl Ekid if aH &;tiftm;pkrsm;u OD;aqmifum tm;vk;H 0kid ;f 0ef;óud;
yrf;=urSom jzpfEidk yf grnf? ,if; &nfreS ;f csuaf tmifjrifEidk af &;twGuf 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;wGif xdcu kd cf pH m;cJ=h u
&olrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ 1990 arv a&G;aumufyw JG iG f a&G;cs,w f ifajrm‡ ufjcif;cH&aom v$waf wmfu, kd pf m;vS,f
rsm;/ trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csLyfrS wm0ef&o dS rl sm;/ wdik ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm;/ 'Dy, J if;vky}f urH }_ u;D eSiphf yfvsO;f
I w&m;r#wr_ 0dik ;f 0ef;&SmazGvo kd nfh jynfwiG ;f jynfyrS yk*Kd~ vfrsm;tm;vH;k yl;aygi;f vufwJG aqmif&u G o f mG ;=u&ef
aumfr&Sirf S tav;teufarwWm&yfcyH gonf?

,if;od@k yl;aygi;f vufwaJG qmif&u G rf _ ydrk t


kd m;aumif;vmapa&;twGuv f nf;aumif;/ 'Dy,
J if;vky}f uHr}_ uD;
eSihf pyfvsO;f I tjynft h pHk r[kwaf o;aomfjim;vnf; wpHw k &maomtwdik ;f twmtxd trSew f &m;udk azmf
xkwcf iG &hf ap&ef vnf;aumif;/ &nf&, G uf m Ty%mrtpD&ifcpH mudk a&;om;jyKpk xkwaf 0wifjy&jcif; jzpfygonf?

'DyJ,if;vkyf}uHr_ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sif

( atmufajcrSwfpkrsm; )
1? Corroborated Evidence
2? State Terrorism
13
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcef;(1)

a':atmifqef;pk-unfESifh tzGJŒcsKyftzGJŒ0ifrsm;tay: 'DyJ,if;vkyf}uHr+ rwdkifrD


ppftm%mydkifrsm;. zdESdyfcsKyfcs,fr+rsm;/ wdkufcdkufr+rsm;ESifh
touftEW&m,fxdcdkufapEdkifonftxd t-urf;zufcJhjcif;rsm;

2002 ckEpS /f arv (6)&ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk
=unf (19)v=umaetdrt f us,cf sKyfrvS w
G af jrmufvmcJ+h yD;aemuf/ pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm; oGm;a&mufcyhJ gonf?
aetdrtf us,cf sKyfr, S ckw}urd v f w
G af jrmufvmr_rmS c|i;f csujf zifh r[kwb
f J oGm;a&mufvo kd nfah e&mod@k vGwv
f yf
pGm oGm;vmEdik cf iG ¶hf adS =umif; etzrS oabmwlxm;cJo h nf?

aetdrt
f us,cf sKyfrv
S w
G af jrmufvm+yD;aemuf &efuek w
f ikd ;f twGi;f pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;tjzpf ² ² ²

(1) 17-5-02 &ufae@wiG f &efuek af jrmufyikd ;f c¶dik /f a¶$jynfomòrdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ?


(2) 22-5-02 &ufae@wGif &efukefta¶S@ydkif;c¶dkif/ a'gyHkòrdŒe,ftzGJ@csKyf¶Hk;?
(3) 24-5-02 &ufae@wiG f &efuek t f aemufyikd ;f c¶dik /f urm¶Gwòf rdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ?
(4) 31-5-02 &ufae@wiG f &efuek t f aemufyikd ;f c¶dik /f =unfjh rifwikd òf rdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ?
(5) 12-6-02 &ufae@wiG f &efuek t f a¶S@yikd ;f c¶dik /f omauwòrdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ?
(6) 16-7-02 &ufae@wiG f &efuek af jrmufyikd ;f c¶dik /f r*Fvm'Hòk rdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ESihf vSn;f ul;òrdŒe,ftzG@J csKyf
¶Hk;?
(7) 30-8-02 &ufae@wiG f &efuek af wmifyikd ;f c¶dik /f 'vòrdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH / aumhr;ª òrdŒe,ftzG@J csKyf¶;kH ESihf uGr;f +cH
ukef;òrdŒe,ftzGJ@csKyf¶Hk;?
(8) 19-9-02 &ufae@wiG f &efuek t f a¶S@yikd ;f c¶dik /f wmarGòrd@e,ftzG@J csKyf¶;kH ?
(9) 4-10-02 &ufae@wiG f &efuek t f a¶S@yikd ;f c¶dik /f oCFe;f u|e;f òrdŒe,f tzG@J csKyf¶;kH wd@k o@kd omG ;a&mufco
hJ nfh
c&D;pOfrsm;twGi;f / jynfov l x
l . k vdu_ v f u
_d v f v
JS w
JS cJeufaxmufcrH u _ &kd ¶Scd o
hJ nf?

wdkif;ESifhjynfe,frsm;odk@oGm;a&mufcJhonfhpnf;¶Hk;a&;c&D;pOfrsm;tjzpf ² ² ²

(1) 14-6-02 &ufae@rS 15-6-02 &ufae@txd rGejf ynfe,f/ omrn? (omrnawmifq&mawmf -


tbd"Z t*~r[mo'<raR Zmwdu b'N E 0W ed ,tm; oGm;a&mufz;l ajrmf=unf!dk )
(2) 22-6-02 &ufae@rS 29-6-02 &ufae@txd rE aW v;wdik ;f / rauG;wdik ;f twGi;f (16)òrdŒe,f?
(3) 14-7-02 &ufae@rS 17-7-02 &ufae@txd yJc;l wdik ;f twGi;f (14)òrdŒe,f?
(4) 20-7-02 &ufae@rS 23-7-02 &ufae@txd rGejf ynfe,fEiS u hf &ifjynfe,ftwGi;f (12)òrdŒe,f/?
(5) 13-11-02 &ufae@rS 27-11-02 &ufae@txd &Sr;f jynfe,ftwGi;f (17)òrdŒe,f?
(6) 16-12-02 &ufae@rS 24-12-02 &ufae@txd &cdik jf ynfe,f/ rauG;wdik ;f ESi{hf &m0wDwikd ;f twGi;f (15)
14
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

òrdŒe,f?
(7) 3-4-03 &ufae@rS 13-4-03 &ufae@txd rauG;wdik ;f ESichf si;f jynfe,ftwGi;f (21)òrdŒe,f?
(8) 6-5-03 &ufae@rS 30-5-03 &ufae@txd rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/ ¶Sr;f jynfe,ft
wGi;f (28)òrdŒe,f ponfjzifh wkid ;f ESijhf ynfe,f (12)ck&dS pkpak ygi;f (125)òrdŒe,fo@dk oGm;a&mufco
hJ nf?
azmfjyyg pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jynforl sm;.axmufct H m;ay;r_ wpxuf wp wd;k wuf&¶Sd vmcJo h nfh
enf;wl/ tm%mydik rf sm;. enf;trsKd ;rsKd ;jzifah ESmif,
h u
S [f ef@wm;r_rsm; wpxuf wp wd;k wufrsm;jym;
vmonfukd awG@}uHKcJ&h onf?

tm%mydik rf sm;u a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftay: aESmif, h u S [


f ef@wm;cJo h nf
rSm ,ckrS r[kwyf g? 1988 ckEpS w f iG f tjypfrjhJ ynfo&l maygi;f rsm;pGmtm;ypfcwfowfjzwfacsre_ ;f +yD; tm%modr;f
,lco hJ nfh tm%mydik (f ppftyk pf )k rsm;onf/ rv$o J mI Edik if aH &;ygwrD sm;zG@J pnf;cGiahf y;cJah omfvnf;/ Edik if aH &;ygwrD sm;
.vGwv f yfpmG pnf;¶H;k v_y¶f mS ;cGiu
hf kd tpOft+rJ enf;rsKd ;pHjk zifyh wd yf if[ef@wm;cJo h nf? Edik if aH &;ygwrD sm;taejzifh
jynfolvlxk=um;wGif pnf;¶Hk;a&;vkyf=u&&m/ tm%mydkifrsm;rS jynfolrsm;udkenf;rsdK;pHkjzifh+cdrf;ajcmufxm;+yD;
Edik if aH &;ygwrD sm;ESi x
hf ad wG@qufqrH _ rjyKEdik af tmif [ef@wm;ydwyf ifxm;cJo h nf?

1988 ckESpf

1988 ckEpS /f pufwifbmv (27)&ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf zG@J pnf;cJ+h yD;/ pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;
tjzpf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J wdik ;f ESijhf ynfe,frsm;od@k oGm;a&mufc&hJ m/ tm%mydik f
rsm;.aESi,hf uS rf t
_ rsKd ;rsKd ; }uHKawG@c&hJ onf?
1988 ckEpS /f 'DZifbmv (14)&ufae@rS (18)&ufae@txdomG ;a&mufco hJ nfh rGejf ynfe,fpnf;¶H;k a&; c&D;pOf
twGi;f aomif;ESichf so D nfjh ynforl sm;u}udKqdak xmufccH =hJ uygonf? tm%mydik rf sm;u pnf;¶H;k a&;c&D;pOftwGi;f
aESmif,
h u
S [ f ef@wm;r_wpHw k &m rjyKcJah omfvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J rGejf ynfe,f pnf;¶H;k a&;c&D; jyef
vmonfah e@rpS I rGejf ynfe,ftwGi;f rStzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; trde@f trSw-f 2§88 udck sKd ;azmufonf[k qdu k m
zrf;qD;xde;f odr;f r_rsm; jyKvkycf o hJ nf?

1989 ckESpf

tqd;k qH;k rSm {&m0wDwikd ;f pnf;¶H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jzpfonf? 1989 ckEpS /f Zefe0g&v D (14)&ufae@rS (25)
&ufae@txdEiS hf 1989 ckEpS /f {+yv D (4)&ufae@rS (6)&ufae@txd oGm;a&mufco hJ nfch &D;pOfrsm;wGi/f a':atmifqef;pk
=unfESifhtzGJ@ rvma&mufrD}udKwifI {&m0wDwdkif;twGif;¶Sdjynfolvlxktm;/ a':atmifqef;pk=unfESifhtzGJ@
vmv#if r}uKd &/ tdrw f iG ;f rStrd jf yif rxGu&f / vuf rjy&/ use;f rmygap rajym& ponfjzifh wm;jrpf[ef@wm; +crd ;f
ajcmufxm;cJo h nf? tcsKd @ae&mrsm;wGif a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J a&mufvmcJv h #if +yKH ; rjy&[kyif wm;jrpfcohJ nf?
{&m0wDwikd ;f +idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tzG@J (w-0-w)OuUX Adv k rf ;ª csKyfjrifah tmifrS a':atmifqef;pk
=unfEiS hf tzG@J 0ifrsm;. pnf;¶H;k a&;c&D;pOftwGi;f wGif ppfwyftm; 'Dru kd a&pDtiftm;pkrsm;udak jcmufveS @f &ef/ ajcr_e;f
&eftoH;k jyKcJo
h nfukd xif¶mS ;pGmawG@&ygonf? vH+k cKH a&;ta=umif;jyI jynforl sm;. 'Dru kd a&pDtcGithf a&;rsm;tm;
qef@usijf cif;/ 'Dru kd a&pDvy_ ¶f mS ;r_tm; wdu k cf u
kd jf cif;rsm;jyKvkycf o
hJ nf?
1989 ckEpS /f {+yDv (5)&ufae@ "EkjzLòrd@Y a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G tm; aoewfjzifh ypfcwfErSd Ef iS ;f rnfjyK
onftxd jzpfco hJ nf?
15
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

yxrt}udrrf mS a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J anmifwek ;f òrd@/ "EkjzLòrd@EiS t hf eD;tem;aus;&Gmrsm;od@k / {+yDv


(4)&ufae@rS (6)&ufae@txd (3)&uf=um pnf;&k;Hk a&;c&D;oGm;a&mufcyhJ gonf? 5-4-89 &ufae@ eHeuf (9)em&D
(30)rdepftcsed cf ef@wiG /f "EkjzLòrd@ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf&;Hk Y òrd@e,fpnf;&k;H a&;rª;rsm;ESihf em&D0ufcef@ awG@qI kH
aqG;aEG;cJ+h yD;/ tazsmufòrd@o@kd c&D;quf&ef tzJ@G csKyf&;Hk teD;&dS &efrsKd ;atmifqyd u f rf;od@k vrf;av#mufvmcJo h nf?
a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzJ@G 0iftcsKd @ ‘acwfvu kd ’f wnf;cd&k yd o f mteD;&dS vrf;qHo k @kd a&mufumeD;wGif vltyk f
.aemufbuf udu k (f 100)ausmcf ef@rS toHcs@J pufwyfqifxm;aomum;jzifv h u kd yf gvmaom (r-0-w)tzJ@G 0if
rsm;onf “qly&l ef&nf&, G cf sujf zifh pDwef;vrf;av#mufjcif;qENjyjcif;rsm; vH;k 0 rðy&efEiS hf od@k r[kwyf gu xda&muf
pGm ypfcwf&iS ;f vif;ESrd ef if;&rnfjzpfa=umif;”ponfjzif[ h pfatmfowday;cJo h nf?
aemufbufraS eI “usnx f ;kd ”[ktrde@f ay;onf? xd@k aemuf yxrt}udrf owday;onf/ 'kw, d t}udrf
owday;onf/ wwd,t}udrf owday;onf[k toHcs@J pufjzifah jymum/ppfom;rsm;tm; 'l;axmufapI a':
atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; csed &f , G &f eftrde@f ay;cJo h nf? od@k aomf trSew f u,f ypfcwfcrhJ _ rjyKjzpfco hJ jzifh
om toufraocJjh cif;jzpfonf?
'kw, d t}udrrf mS 5-4-89 &ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;
pk=unfEiS t hf zJ@G tazsmuf/ qum}uD;aus;&Gmrsm;od@k 0ifa&muf+yD; aemufq;kH pcef;jzpfonfh vufyefyifaus;&Gm
od@k 0ifa&mufI jyefvnfxu G cf mG vm&m "EkjzLqdyu f rf;od@k nae(6)em&Dtcsed w f iG f qdu k af &mufcyhJ gonf? tzJ@G csKyf
&k;H wnf&&Sd mod@k tzJ@G 0ifrsm; at;csr;f pGmajcvsijf yefvmcJ+h yD; aps;teD; r[mAE<Kvvrf;twGi;f od@k 0ifa&mufc&hJ m
aps;ydwcf sed jf zpfI vrf;&Si;f ae+yD; rnfonfv h y_ &f mS ;r_r# r&db S J at;aq;+idro f ufvsu&f o dS nf?
a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G r[mAE<Kvvrf;ESihf pmwdu k v
f rf;qHrk S ay(300)cef@twGi;f od@k a&mufonft h cg
*spu f m;wpfp;D vrf;xdyo f @kd &w k w f &ufx;kd qdu k v f m+yD; um;ay:rS&aJ bmf(6)OD;ESihf Adv k }f uD;wOD;qif;vmI &Jabmf
(4)OD;u 'l;axmufIvnf;aumif;/ ESpOf ;D u rwfwwf&yfIvnf;aumif; ypfcwf&eftoifh taetxm;ðyvkycf o hJ nf?
‚if;tzJ@G tm;tkycf sKyfol Adv k }f uD;u a':atmifqef;pk=unftm; “qENjyonft h aetxm;jzifh rcsw D ufygEiS /hf
vrf;udyk w d q f @kd jcif; rðyvkyyf gEiS ”fh ponfjzifv h nf;aumif;/ “yxrt}udrf owday;aeygw,f”[lIvnf;aumif;
atmf[pfajymqdkonf?
a':atmifqef;pk=unfrS tzJ@G 0ifrsm;tm; vrf;ab;wbufwcsuo f @kd cI GJ av#muf&efajymqd&k m ‚if;wd@k u
vrf;wbufwcsuo f @kd qif;I av#muf=uonf? ‚if;Adv k }f uD;u“vrf;ab;uav#mufv#iv f nf; ypf&rSmyJ”[k
a':atmifqef;pk=unftm; ajymonft h cg/ a':atmifqef;pk=unfrS wOD;wnf;vrf;v,fo@kd xu G u f m/ aoewfjzifh
csed ¶f ,G af eonfh &Jabmfav;OD;t=um;rS jzwfausmaf v#mufomG ;cJo h nf?
xdktcdkuf Adkvfrª;ESpfOD; tzJG@csKyfvli,frsm;aemufrS &kwfw&ufajy;wufvm=u+yD;/ “AdkvfjrifhOD;/ rvkyfeJ@/
rvkyef @J ”atmf[pfwm;jrpfco hJ nf? xd@k aemuf&aJ bmfrsm;tm;usn&f iS ;f &ef csujf cif;yif ,if;Adv k rf ;ª wd@k u trde@f ay;+y;D
usn&f iS ;f apcJo h jzifo h m a':atmifqef;pk=unf toufraocJjh cif;jzpfonf?
Adkvf}uD;jrifhOD;qdkolu a'gojzifh ol.ykcHk;ay:wGif wyfqifxm;aom&mxl;tqifhwHqdyfrsm;udk qJGòzwfI
“'Dvq kd &kd if 'gawGbmvky&f rSmvJ”[k txuft&m¶Srd sm;tm;jyefajymcJo h nf/ “rif;ta&;,l cH&r,f”[k Adv k rf ;ª
wOD;u owday;&m/ Adv k }f uD;jrifOh ;D u“cifAsm;wd@k ,lcsi, f /l óuduw f mvky”f [kjyefajym cJo h nftxdjzpfco hJ nf?

1996 ckESpf

a':atmifqef;pk=unf.+cH0if;twGif; (4-1-96) ae@wGif (47)ESpfajrmuf vGwfvyfa&;ae@tcrf;tem;


usi;f ycJo h nf? tqkyd gtcrf;tem;wGif t+idrjhf zifh ujyajzmfajzcJ=h uonfh OD;ygygav;/ OD;vlaZmf/ OD;axG;ESihf OD;atmif
pk;d wk@d tm; rE aW v;ok@d jyefta&mufwiG f tm%mykid rf sm;u zrf;qD;+yD; w&m;pJq G cdk o
hJ nf? xkt
d r_wiG f oufaocH&ef
16
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

rE aW v;ok@d omG ;a&mufrnfh a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G &efuek b f w l m}u;D ok@d a&muf&pdS Of tm%mykid rf sm;rS a':atmif
qef;pk=unfEiS t hf zJ@G pD;eif;vku
d yf grnf&h xm;wJt
G m; pufyidk ;f qkid &f mcsK@d ,iG ;f r_&o
dS nf[t
k a=umif;jyI tqkyd g&xm;wJu G dk
jzKwfxm;+yD; wm;qD;aESmif, h u S cf o
hJ nf?

Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tzG@J . &xm;yd@k aqmifa&;0ef}uD;Xme/ 0ef}uD;wOD;jzpfol OD;0if;pdef


onf jynfaxmifp}k uH@cidk af &;ESizhf @HG òzd;a&;toif;wGif A[dt k wGi;f a&;rª;tjzpf wm0efxrf;aqmifae&oljzpf+yD;/ ,if;
yk*Kd~ vfonf 1-11-96 &ufae@EiS hf 3-11-96 &ufae@rsm;wGif xkt d zG@J twGuf pnf;¶k;H a&;uGi;f qif;&mY ajym=um;cJh
onfph um;rsm;rSm/tvGew f &m ao;odr, f w
k !
f vhH o
S nf? xkad jym=um;cJoh !fph um;rsm;ukd trdsK;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyf oufqidk &f mtzG@J crJG sm;u A[dXk mecsKyfo@dk ay;yk@d xm;o!fh tpD&ifcpH mrsm;twdik ;f jyefvnfa&;om;+yD;/
EkdifiHawmf+idrf0yfydjym;r_wnfaqmufa&;tzGJ@ OuUÏvnf;jzpf+yD;/ jynfaxmifpk}uH@cdkifa&;ESifh zGH@òzdd;a&;toif;.
em,u}uD;vnf; jzpfo!hf Adv k cf sKyfr;ª }uD;oef;a¶$xH 20-12-96 &ufpyJG gpmtrSwf 179§ pnf;(jidr)f §96 jzifh
tzG@J csKyf OuUX OD;atmifa¶$rS ta=umif;=um;cJo h nf?

jzpfpOfrmS 1-11-96 &ufae@ (14;00)em&Dtcsed cf ef@wiG /f tif;awmfòrd@r(S 1)rkid cf ef@a0;aom/ v,fjyifaus;&Gm


rlvwef;ausmif;0ef;twGi;f ðyvkyaf om &Gmvk;H u|w}f u@H §zG@H toif;0if tqkðd yv$may;tyfyt JG crf;tem;wGi/f &xm;
yd@k aqmifa&;0ef}uD;Xme 0ef}uD; OD;0if;pderf S wufa&mufvm=uaom aus;&Gmvlxt k m;pum;ajym=um;&mY/ a':
atmifqef;pk=unftm; yk*Kd~ vfa&;t& xk;d ESuw f udk cf u
dk cf ohJ nf? 0ef}uD; OD;0if;pdeaf jympum;rsm;rSm jynfwiG ;f Edik if H
a&; rwnfr+idrjf zpfatmifvyk af eol a':pk=unfudk okwo f if &Si;f vif;ypf&rnfjzpfa=umif;/ okwo f if&iS ;f vif;ypf&
rnfukd em;vnf=uovm;/ okwo f if&iS ;f vif;ypf&r,fqw dk m owfypf&r,fv@dk qv kd w
dk mjzpfa=umif;/ (wquf
wnf;) atmifqef;pk=unfukd owf&o J vm;/ (Tpum;ukyd &dowftm; 5-6 cgavmuf a'gow}uD;qufar;)/
a':pk=unfukd owfypf&r,f[ak jyma=umif;/ avmufpyDumjzifah jym=um;aom txufygpum;rsm;udk ud, k wf idk f
wufa&muf=uolrsm;tjyif/ a'ocHaus;&GmvlxEk iS &hf mG bke;f }uD;ausmif;rS &[ef;oHCmrsm;yif=um;odc&hJ onf?

}uH@§zG@H twGi;f a&;r–; 0ef}uD;OD;0if;pdeof nf 2-11-96 &ufae@nydik ;f wGif uomc¶dik f }uH@§zG@H taqmuftOD;
wGi/f uomc¶dik }f uH@§zG@H tvkyt f r_aqmifrsm;/ Xmeqkid &f m0efxrf;t}uD;tuJrsm;tm; ac:,lawG@qI Hk “=o0g'
cH,yl ”JG usi;f yðyvkycf o hJ nf? 3-11-96 &ufae@ eHeufyikd ;f wGif uomòrd@e,f odrt f if;aus;&Gm “&Gmvk;H u|w}f uH@§zG@H
tqkðd yv$may;tyfy”JG wGiaf [majymaom 0ef}uD;.pum;rsm;rSm/ a':atmifqef;pk=unf.ud, k af &; ta=umif;
t&mrsm;udrk rSerf uefazmfjyajymqko d nft h jyif/ “atmifqef; pk=unfuo kd wf&v J m;”[k (3)}udr(f 3)cg ar;jref;
wkdifwnfatmf[pfay;cJhonf?
0ef}u;D OD;0if;pdeo
f nf xkad e@eeH uf(11)em&DwiG u f omòr@d e,f/ tif;&Gmok@d a&muf&v dS m+y;D / “&Gm;vk;H u|wf }u@H §zG@H
tqkðd yv$may;tyfy”JG ok@d wufa&mufred @f ceG ;f ajym=um;ygonf? tqkyd gvx l t k pnf;ta0;Y 0ef}uD;. a[majym
csurf sm;rSm a':atmifqef;pk=unf.ud, k af &;&mZ0ifukd r[kwrf rSeaf om/ odrzf si;f aompum;&yfrsm;jzifh vlxu k kd
t,ko H iG ;f a[majymcJo h nf? xd@k aemuf “olrudw k idk ;f jynfrzS ,f&mS ;jypf&r,f/ okwo f ifypf&r,f”[k (3)}udrw f idk f
atmf[pfaºuG;a=umfcJhonf? okwfoifw,fqkdwmowfypf&r,f[k qkdvkda=umif;xyfrHt"dy`g,fzGifhqkdajymqkdcJh
onf?owf&=J uovm;[ko;Hk }udraf tmf[pfar;jref;cJo h nf? tqkyd ga[majymcsurf sm;ESihf pum;tok;H tE_e;f rsm;
twdik ;f yif uomc¶dik /f tif;awmfòrd@e,f/ v,fjyif aus;&GmwGiu f si;f yðyvkyo f nfh vlxt k pnf;ta0;wGif vl
(ig;axmif) cef@a&S@wiG af [majymoGm;cJah =umif; =um;odc&hJ ygonf? 0ef}u;D OD;0if;pdet f aejzifh a':atmifqef;pk=unf
tay: Yvnf;aumif;/ trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfEiS yhf wfoufIvnf;aumif;/ tpOfojzifh rrSerf uefajymqkd
r_ r sm;ud k ð yvk y f v suf & S d a eonf ud k a wG @ &onf ? 1995 ck E S p f / uomc¶d k i f (24)em&D rD ; vif ; a&;
17
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcrf;tem;usi;f ypOfuvnf;/ rde@f ceG ;f ajym qkd


&mwGif “trsKd ;om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyfEiS hf vl vl
csi;f / 'kwf 'kwcf si;f / 'g; 'g;csi;f ¶du
k of if&h if¶u dk &f rSm
jzpfa=umif;” xnfo h iG ;f ajymqko d mG ;cJjh cif;rsm;&Scd hJ
onf?
0ef } uD ; wOD ; taejzif h a':atmif q ef ; pk
=unftm; vkyf}uHowfjzwf&ef v_H@aqmfcsuf
rsm;/ yk*Kd~ vfa&; xdyg;ykwcf wfcsurf sm; ponfw@dk
rSm owif;pmrD', D mrsm;wGif ruawmhbJ e,f
1996 ckESpf/ Ekd0ifbmv (9)&ufaeΠu
vSnw hf u
kd cf u
kd af jymqdv k monftxd ajAmif us
etz tm%mykdifrsm; vkHòcHa&;,lxm;onfh-um;rS
vl&rf;um;wpk wkdufckdufr+a-umifh
us vkyfaqmifvmcJhonf? OD;0if;pdefu ajym
a':atmifqef;pk-unf pD;eif;vkdufygvmaom um; =um;onfph um;&yfrmS tvGew f &mjyif;xefvS
xdcu
dk y
f sufp;D cJ&
h pOf +yD;/ a':atmifqef;pk=unftm; toufqkH;¶_H;
ap&efyif v_@H aqmfxm;onfuakd wG@&onf?

1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@wiG /f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf acgi;f aqmifrsm;jzpf=uaom 'kw, d OuUX
rsm;jzpf=uonfh OD;wifO;D / OD;=unfarmifEiS hf taxGaxGtwGi;f a&;rª;a':atmifqef;pk=unfw@kd .um;wef;udk vl&rf;
um;(200)cef@w@kd uvHòk cHa&;wm0ef,al e=uonfh tm%mydik t f zG@J tpnf;toD;oD; rSy*k Kd~ vfrsm;a&S@wiG yf if wu,fh
rif;rJw
h ikd ;f jynfyrm/ vluakd oapEdik af vmufaomvufeufrsKd ;pHjk zif/h &ufpuf=urf;=uKwf pGm0dik ;f 0ef;I t=urf;zuf
wduk cf ukd cf =hJ uonf? xdo k @kd wu
kd cf u
kd rf o
_ nftzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik af vmuf
onft h jyif acgi;f aqmifrsm;pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;rsm; ysupf ;D oGm;cJo h nf?

1998 ckESpf

1998 ckEpS /f ZGev f (25)&ufae@wiG /f wuUov kd &f yd of mvrf;¶Sd a':atmifqef;pk=unf.aetdrYf vli,frsm;tm;


A[kokwwdk;yGm;ap&efESifhynmay;&ef ESpfywfw}udrf jyKvkyfae=ujzpfaompmzwf0dkif;odk@ vma&muf=uonfh
tzG@J csKyftzG@J 0ifvil ,frsm;tm; 24-6-98 &ufae@uwnf;u+cJwiG ;f od@k 0ifa&muf&eftwGuf +cH0if;rSaxmuf vSr;f
a&;rsm;xH }udKwiftrnfpm&if;ay;xm;cJhygv#uf +cH0if;.t0iftxGufudk ppfaq;avh¶SdaomvHk+cHKa&;*dwfrS
tm%mydik rf sm;.vH+k cHKa&;wyfz@JG 0ifrsm;u0ifciG rhf jyKcJo h jzif/h OD;wifO;D ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd rS +cHjyifxu G I f
pepfwus}udKqdak c:aqmifvmcJo h nfwiG f a':atmifqef;pk=unf. aetdrt f eD; rlvwef;ausmif;a¶S@o@kd a&muf
onft h cg vH+k cHKa&;wyfz@JG 0ifrsm;u “bmacgi;f aqmifv/J ¶du k u f mG ”/ “acgi;f aqmifawGbmawGem;rvnfb;l / tJ'D
acgi;f aqmifyg±u dk ”f [ktrde@f ay;+yD; teD;¶dS ukuKdU udik ;f / opfuikd ;f / eHygwwf w k rf sm;jzifh oJorJ rJ J 0ifa&muf¶u
kd Ef u S f
cJo
h jzif/h tzG@J csKyf0ifvil ,f(4)OD; OD;acgi;f ESit
hf jcm;ae&mrsm;wGif jyif;xefpmG '%f&m&¶Scd +hJ yD;/ a':atmifqef;pk=unf
tenf;i,f'%f&m&¶Scd Jh onf? a':atmifqef;pk=unf.touftE &W m,fux kd cd u
kd af pEdik o
f nftxd ðyvkycf jhJ cif;
jzpfonf?

1998 ckEpS /f Zlvikd v


f (7)&ufae@ eHeuf(08;50)em&Dcef@wiG f yJc;l wkid ;f / rif;vSðrd@e,f rJqENe,f trSw(f 2)rS
jynfo@l vw
$ af wmfu, dk pf m;vS,f a':vSvrS ;kd xHo@kd tzG@J csKyfOuUX OD;atmifa¶$/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmif
qef;pk=unfw@kd armfawmf,mOfjzifo h mG ;a&mufco hJ nfch &D;pOfwiG f eHeuf(09;30) em&Dcef@Y &efuek -f rE aW v;vrf;¶Sd
18
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

1998 ckESpfu {&m0wDwkdif; ykodrfòrdŒokdŒtoGm; &efukefwkdif; xef;wyifòrdŒe,f/ yefwkdif±Gm (tnmpk)wGif


a':atmifqef;pk-unfESifhtzJGŒ etz tm%mykdifwkdŒ. wm;qD;jcif;cHae&pOf

axmuf}u@H ppfaq;a&;*dwo f @kd a&mufonft h cg armfawmf,mOfukd &yfxm;apcJo h nf/ (10)rdepfcef@&yfxm;+y;D aemuf


qufvufxu G cf mG cJo
h nft h cg arSmb f +D rdK@txGuw f iG f tm%mydik w f @kd u xyfrw
H m;qD;cJo h nf? qufvufxu G f
cGmcJjh yef&m (10;20)em&Dcef@tcsed f rdik w f ikd (f 40)rdik f (1)zmvH¶k dS a¶$jr,maus;¶GmteD;wGit f a&mufwiG f tm%mydik f
rsm;u qufvufxu G cf mG I r&atmiff wm;qD;xm;cJo h nf? xdak e&mwGiyf if &Jwyf&if;(3)pcef;csxm;cJo h nf?
qufvufrxGucf mG Edik af wmhonfh twGuf tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm; xdak e&mwGiyf ifaf rmfwmf,mOfay: YwnvH;k
aecJ&h onf? 8-7-98 &uf ae@eeH uf(07;30)em&DwiG f tm%mydik rf sm;u a':vSvrS ;kd tm; tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;
xHodk@ac:vmcJh=uonf? tm%mydkifrsm;u a':vSvSrdk;tm; 10-7-98 &ufae@ nae(15;00)em&Dta&muf
tzG@J csKyf¶;kH od@k yd@k aqmifay;&efoabmwlncD o hJ jzifh xdak e@(08;20)em&Dcef@wiG f tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;jyefvm
cJh=uonf?

1998 ckEpS /f Zlvikd v


f (20)&ufae@ eHeuf(09;10)em&Dcef@wiG f {&m0wDwidk ;f / yef;waemf+rdK@e,fo@kd tzG@J csKyf
taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfEiS hf {&m0wDwikd ;f pnf;¶H;k a&;aumfrwD OuUXESihf A[dk tvkyt f r_
aqmif tzG@J 0ifwOD;jzpfol OD;vSazwd@k armfawmf,mOfjzifch &D;xGucf =hJ u&mwGif anmifwek ;f òrd@rS ta¶S@buf (15)
rdik cf ef@tuGm tnmpkEiS yhf efwikd ¶f mG teD;od@k eHeuf(11;55)em&Dcef@wiG af &muf¶pdS Of tm%mydik rf sm;uvrf;ydwq f @kd
wm;qD;cJo h nf? yef;waemf +rKd @e,frq J ENe,ftrSw(f 1)rS jynfo@l v$waf wmfu, kd pf m;vS,f a'guw f m wifrif;xGÉf
tm; ae@vnf(14;10)em&Dcef@wGif taxGaxGtwGif;a&;rª; a':atmifqef;pk=unf¶Sd&modk@ tm%mykdifrsm;u
ac:aqmifvmay;ojzifh tm%mydik rf sm;.oabmwlncD sut f & ‚if;tm; &efuek o f @kd ac:vm+yD;jyefvmcJ=h uonf?

1998 ckEpS /f Zkvidk v


f (24)&ufae@wiG f a':atmifqef;pk=unf ESihf {&m0wDwidk ;f pnf;±k;H a&;tzJŒG OuUÏESihf
A[kt
d vkyt
f r_aqmif tzJ@G 0ifwOD;jzpfol OD;vSazwk@d {&m0wDwidk ;f twGi;f rS jynfo@l vw
$ af wmfu, dk pf m;vS,f
19
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rsm;tm; &mZ0wfjypfr_ usL;vGeaf vh&o dS rl sm;twGuo f m tok;H jyK


avh&adS omajccsKyfEiS hf cH0eftufOya't& ta&;,lxm;jcif;cH&
onfh ‚if;uk, d pf m;vS,rf sm;ESihf ‚if;wk@d .rdom;pkrsm;tm; tm;ay;
pum;ajym=um;&ef {&m0wDwidk ;f ykord òf rd@o@dk armfawmf,mOfjzifh
oGm;a&mufcJhonf? anmifwkef;òrd@ta&S@buf(15)cef@tuGm
tnmpk±GmwHwm;teD;wGif tm%mykdifrsm;u oHql;óud;rsm;
oJtw d rf sm;csxm;I wm;qD;ydwq f @dk co hJ nf?
(6)&uf=um wm;qD;ydwq f @dk xm;+yD; Zlvidk v f (29)&ufae@n
wGif ,cif a':atmifqef;pk=unf.+cHwiG f wm0efus t&m&Sjd zpf
cJhol trSwf(12)axmufvSrf;a&;wyfrS Akdvfrª;ol& (=unf;§
18242)ESihf tiftm;(50)cef@&v dS òHk cHa&; wyfz@GJ 0ifrsm; tqkyd g a':
atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G tm; wm;qD;xm;&mae&mok@d a&muf&dS
vm+yD; (6)&uf =um wm;qD;ydwfqkd@cHxm;&ojzifh tpmESifh
tm%mykdifwkdŒu aomufa&jywfojzifh tm;tifcsed nfph mG um;xJwiG f vJavsmif;
a':atmifqef;pk-unftm; aeonfh a':atmifqef;pk=unftm; um;wGi;f 0ifa&muft=urf;
t-urf;zuf ac:aqmifvmojzifh zuf tEkid t f xufjyKcsKyfaESmif+yD; twif;t"rR aetdro f @dk jyefy@dk chJ
&&Scd a
hJ om'%f&mrsm;
onf?
1998 ckEpS /f =o*kwv f (12)&ufae@ eHeuf(10;15)em&DwiG f
tzG@J csKyftaxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf/ A[dk tvkyt f r_aqmiftzG@J 0ifEiS hf {&m0wDwikd ;f pnf;¶H;k
a&;tzG@J OuUX OD;vSazwd@k 24-7-98 &ufae@u c&D;oGm;a&mufc&hJ mwGif udp+P yD;jywfjcif; r¶Sad oma=umifh {&m
0wDwidk ;f / ykord +f rdK@e,fo@kd trsm;jynfow l @kd toH;k jyKonfh c&D;vrf;twdik ;f at;csr;f wnf+idrpf mG armfawmf,mOfjzifh
c&D;xGufcJh=uonfwGif ,cifu wm;qDjcif;cHcJh=u&onfh xef;wyif+rdK@e,f/ yefwdkif¶Gm(tnmpk)teD;wGif
tm%mydik rf sm;rS xyfrw H m;qD;cJ=h uonf? xdo k @kd ydwyf ifwm;qD;jcif;cHae&pOftwGi;f tpmESiahf &vHak vmufr_
r¶So
d jzifh a':atmifqef;pk=unf.use;f rma&;tajctae wpxufwp ydrk q kd ;kd ¶Gm;vmcJo h nf? 21-8-98 &uf
ae@wiG f tm%mydik rf sm;.cGijhf yKcsu&f ojzifh rdom;pkq&m0efrS oGm;a&mufppfaq;&m pd;k &drzf , G &f mtajctaeod@k
a&mufaea=umif; ppfaq;awG@¶cdS &hJ +yk ;D / 24-8-98 &ufae@wiG t f m%mydik rf sm;uxyfrcH iG jhf yKojzifh rdom;pkq&m0efrS
oGm;a&mufppfaq;=unf&h m txl;pd;k &dr&f onft h aetxm;od@k a&muf¶adS ea=umif; ppfaq;awG@¶cdS &hJ onf? trsK;d
om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;ESihf 'Dru
kd a&pDa&;vdv k m;=uonfh trsm;jynfot l m;vH;k wd@k u 'Dru kd a&pDa&;
qufvufvyk af qmifEikd &f eftwGuf a':atmifqef;pk=unfjyefvm&ef qENjyif;jypGm¶Sad e=uojzifh a':atmifqef;
pk=unfrS 'Dru kd a&pDtiftm;pkrsm;ESit hf wl 'Drukd a&pDa&; qufvufaqmif¶u G &f efjyefvmcJ&h m 24-8-98 &ufae@
(15;20) em&DwiG f aetdro f @kd jyefvnfa&muf¶dS vmcJo h nf? tm%mydik rf sm;urw&m;ydwyf ifwm;qD;xm;onfrmS
(13)&uf =umjrifch o hJ nf?

2000 jynfhESpf

trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf. 'kw, d OuUX OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf/ &efuek f
wdik ;f pnf;¶H;k a&;aumfrwD OuUX OD;pd;k jrif/h &efuek w f ikd ;f pnf;¶H;k a&;tzG@J 0if a'guw f mrsKd ;atmifEiS hf ,mOfarmif;
(2)OD;tygt0if tzG@J csKyfvil ,f(16)OD;wd@k 2000jynfEh pS /f =o*kwv f (24)&uf ae@/ eHeuf(09;00)em&Dcef@wiG f &efuek f
wzufurf; 'vòrd@rw S qifh &efuek w f ikd ;f / uGr;f +cHuek ;f òrd@EiS hf aumhr;ª òrd@rsm;od@k pnf;¶H;k a&;udprP sm;aqmif¶u
G &f ef
20
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

&efuek òf rd@ yef;qd;k wef; eef;oDwmqdyu f rf;rS c&D;xGucf mG &efppD Ofc&hJ m/ tm%mydik w f @kd u yef;qd;k wef;qdyu f rf;wGif
(1)em&DccJG ef@ ydwq f @kd xm;+yD;rS 'vod@k ul;Edik cf o hJ nf?
'vòrd@o@kd a&muf+yD;aemuf óudwifapmifah eaom tzG@J csKyfum; (2)pD;jzifh uGr;f +cHuek ;f òrd@o@kd c&D;xGucf o hJ nf?
'v+rdK@jyify (3)rdik cf ef@tuGm¶dS usepf pfom;&yfuu G t f eD;wGif um;rsm;tm;ydwq f @kd +yD;/ &Jr;ª rsKd ;vGiu f qufvuf
oGm;cGihf rjyKEdik af =umif;ESihf &efuek o f @kd jyefvn S &hf efajymqdck o hJ nf? OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfw@kd tzG@J u jyef
vSnjhf cif; rjyKojzif/h ppftm%m&Sirf sm;uarmfawmfum;(2)pD;tm; rI vrf;r}uD;ab; wGi¶f aSd om v,fuiG ;f
rsm;t=um; ajrvrf;ay:od@k yd@k aqmifco hJ nf?
OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J u uGr;f +cu H ek ;f +rKd @o@kd oGm;Edik o f nftxdapmif&h ef tcdik t f rm&yfwnf+y;D
xdak e&mwGif wJx;kd IaecJ=h uonf? tm%mydik rf sm;utaESmift h ,Sut f rsKd ;rsKd ;ay;cJo h nf=h um;rS oEMXd mefcikd rf mpGm
jzifh qufvuf&yfwnfaecJ&h mrS (9)&ufajrmufae@jzpfonfh 2000 jynfEh pS /f pufwifbmv (1)&ufae@ n (11;15)
tcsed w f iG f &Jr;ª csKyfatmifE, G /f &Jr;ª rsKd ;vGiEf iS hf ppfaxmufvrS ;f a&;tzG@J rS Adv k rf ;ª ol&(c)aepd;k (=unf;-18242) /
Adv
k rf ;ª awZwd@k yg0ifaom vltiftm;(200 rS 400)cef@¶o Sd nfh vH+k cHKa&;wyfz@JG rsm;u OD;wifO;D ESihf a':atmifqef;
pk=unfw@kd tzG@J &yfem;onfah e&mod@k 0ifa&mufp;D eif;+yD; tzG@J 0ifrsm;tm; twif;t"rR &efuek o f @kd jyefy@kd co
hJ nf?
xdo k @kd 0ifa&mufp;D eif;&mwGif vli,ftcsKd @ukd t=urf;zuf¶u kd Ef u
S cf +hJ yD;/ a':atmifqef;pk=unftm; trsKd ;orD;
(6)OD;u twif;t=uyfcsKyfaESmifI ppftm%m¶Siw f @kd u ‚if;wd@k .armfawmf,mOfjzifh wuUov kd &f yd o f mvrf;aetdrf
od@k yd@k aqmifco hJ nf? OD;wifO;D tm;vnf; twif;t"rRcsKyfaESmifac:aqmifc+hJ yD; aetdro f @kd a&mufonft h cgwiG f
um;ay:rS =urf;wrf;pGmqGcJ sco hJ nf?
ppftm%m¶Siw f @kd u OD;wifO;D / a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; t=urf;zufIaetdrjf yefy@kd c¶hJ rkH #ru xdn k
wGiyf if trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ A[dXk mecsKyf¶;kH ud0k ifa&muford ;f ydu k cf o hJ nf? aemufwae@wiG f tzG@J csKyf A[dk
tvkyt f r_aqmiftzG@J 0ifrsm; tm;vH;k udk tus,cf sKyfjzifh xde;f odr;f cJo h nf?

ppfaxmufvSrf;a&;rS trsKd;om;'Drkdua&pDtzJGŒcsKyf A[kdXmecsKyftm; 0ifa&mufpD;eif;I aomhrsm;±kdufcsKd;_yD;


±kH;aowWmrsm;tm; csKd;zsufar$aESmufoGm;pOf

21
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

2000 jynfhESpf/ pufwifbmv(2)&ufae@wGif Adkvfrª;}uD;oef;xGef; (=unf;§12013) OD;aqmifonfh


ppfaxmufvrS ;f a&;rS trsKd ;om;'Dru k d a&pDtzG@J csKyf/ A[dXk mecsKyfukd 0ifa&muf pD;eif;I tcef;wHcg;aomhrsm;tm;vH;k udk
±ku
d cf sKd ;+yD;/ bD±dk aomhrsm;/aowWmaomhrsm; udk csKd ;zsuI f ¶H;k pmzdik w f rJG sm;/ pm¶Gupf mwrf;rsm;udk ar$aESmuf ¶SmazGum
odr;f qnf;,laqmif oGm;cJo h nf?
2000 jynfhESpf/ pufwif bmv(14)&ufae@ eHeuf(9) em&DtcsdefwGif tzGJ@csKyf OuUX OD;atmifa¶$tm;
etz twGi;f a&;rª; (1)'kw, d Adv k cf sKyf}uD;cifneG @f u zdwaf c:I/ A[dt k vkyf tr_aqmiftzG@J 0if vl}uD;rsm;tm;vH;k
jyef vnf vGwaf jrmuf+yjD zpfa=umif;ESi/h f tzG@JcsKyf A[dXk mecsKy¶f ;k H udv k nf; jyefvnfziG v hf pS Ef ikd +f yD jzpf a=umif; ajymqdck o hJ nf?
2000 jynfEh pS /f pufwifbmv (21)&ufae@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf 'kw, d OuUX OD;wifO;D / taxG
axGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J / tzG@J csKyfvy_ ¶f mS ;r_ r¶SEd ikd &f ef ydwyf ifwm;qD;r_rsm;/ tzG@J csKyf¶;kH
rsm;tm; rw&m;ydwaf pjcif;/ tzG@J csKyf¶;kH qdik ;f bkwrf sm;tm;rw&m;jzKwfcsapjcif;rsm;udk oGm;a&mufppkH rf;&eftwGuf
nae&xm;jzifh rE aW v;od@k omG ;&efppD OfcyhJ gonf? rE aW v;od@k omG ;&ef &efuek b f w l m}uD;od@k oGm;a&mufc&hJ m/ vuf
rSwu f ek af eonf[k r[kwrf rSet f a=umif;jyI vufrw S af &mif;ray;ojzif/h &xm;xGucf sed t f xd apmif;qdik ;f cJ=h u
+yD; vufrw S rf &ojzifh aemufae@ eHeuf&xm;jzifv h u kd &f ef qufvufapmifq h ikd ;f aecJo h nfukd twif;t"rRzrf;qD;I
vli,frsm;udx k ed ;f odr;f cJ+h yD;/ vl}uD;rsm;tm; aetdro f @kd t"rRjyefy@kd co hJ nf? wqufwnf; pufwifbmv (22)&uf
ae@rS pI A[dt k vkyt f r_aqmiftm;vH;k tm; aetdrjf yifyod@k xGucf iG rhf jyKbJ tus,cf sKyfcsxm;cJo h nf?
azmfjyyg tm%mydik rf sm;.tjyKtrl/ tajymtqdEk iS v hf yk &f yfrsm;udak xmuf¶j_ cif;tm;jzif/h tm%mydik rf sm;
taejzifh Edik if aH &;ygwrD sm;ESihf Ekid if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ (txl;ojzift h rsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfEiS hf a':atmifqef;
pk=unf). vGwv f yfpmG pnf;¶H;k v_y¶f mS ;cGit hf ay: t+rJuef@owfyw d yf if[ef@wm;aESmif, h u S cf +hJ yD;/ jynfov l x
l k rxd
awG@Eikd af p&ef enf;vrf;rsKd ;pHt k oH;k jyKcJo h nfjh yif a': atmifqef;pk=unf. touftE &W m,fxcd u kd af tmif ,cif
uwnf;u }uH¶, G cf ahJ =umif; txift¶Sm;awG@&onf?
22
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tcef;( 2 )

'DyJ,if;c&D;pOfrwdkifrD aemufqkH;c&D;pOfjzpfaom
ucsifjynfe,f pnf;&Hk;a&;c&D;pOftwGif; aESmifh,SufcH&r+rsm;

2003 ckEpS /f arv(6)&ufae@rS pwifcahJ om a':atmifqef;pk=unf. ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;c&D;pOfwavsmufwiG f


atmufygtwkid ;f aESmif, h u S rf r_ sm;ukd óuaH wG@c&hJ onf? 2003 ckEpS /f arv(8)&ufae@ a&$bòkdr@d wiG f òrd@e,f¶;kH qdik ;f bkww f if
rnfah e&monf v,f,majrESirhf vGwu f if;[kta=umif;jyI tm%mydik rf sm;rS cGirhf jyKbJ aESmif, h u S cf o
hJ nf? a&$bkd
òrd@wiG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; óudqjkd cif; rjyK&ef a'ocHjynfol
vlxu k tkd m%mydik rf sm;u wm;jrpfyw d yf ifxm;aomfvnf; jynfov l x
l u k wcJeufaxmufcóH udqckd =hJ uonf?
xdkodk@jynfolvlxk.axmufcHr_udk etzppftkyfpkrSjrifawG@onfhtcg arv(9)&ufae@wGif aumvif;òrd@rS
pwifI =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;tm; a':atmifqef;pk=unfukd qef@usiq f ENjyap&ef pDraH qmif&u G cf o
hJ nf?
arv(9)&ufae@ nae(6)em&Dcef@wiG f aumvif;òr@d &dS txufwef;ausmif;a&S@wiG =f ucH ikd zf @HG jzKd ;a&; tzG@J 0ifrsm;u
“jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif0g'rD sm;tm; qef@usi=f u”[lonfq h ikd ;f bkwrf sm;axmifxm;+yD; aºuG;a=umf
oHrsm;jzifah tmf[pfqENjyaESmif, h u
S cf o hJ nf? 1
arv(10)&ufae@ tif;awmfòrd@t0if eef@oaJ us;&Gmod@k n(9)em&Dtcsed cf ef@wiG af &muf&cdS &hJ m ppfuikd ;f wdik ;f
rH&k mG c±kid /f =uH@z@HG twGi;f a&;rª; OD;aX;atmifO;D pD;onfh tiftm;(70)cef@&}dS uH@z@HG rsm;u tpdr;f a&mifyw d pf ay:wGif
pmvH;k tjzLjzifh “jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif0g'rD sm;tm; qef@usi=f u”[laom pmwrf;rsm;csw d q f +JG yD; qef@

2003 ckESpf arv(11)&ufaeŒ aeŒvnf(12)em&DwGif uomòrdŒt0if*dwfodkŒa&muf&Sd&m


}uHŒzGHŒtzGJŒ0ifrsm;. [efŒwm;aESmifh,Sufr+rsm;udk óuHawGŒ&pOf

23
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

usiaf ESmif, h u S o f nfu=kd uHKawG@&onf?2 a':atmifqef;pk=unfrS a'ocHjynfov l xl Ek iS hf tm;ay;axmufco H rl sm;


udkrdef@cGef;ajym=um;aepOf =uH@cdkifzGH@jzdK;a&;tzGJ@0ifrsm;u teD;uyf ±kkef;&if;qefcyfjzpfatmifvkyfaqmifcJhonfh
twGuf t"du&k%;f jzpfvek ;D yg; tajctaeqd;k &Gm;cJo h nf? vHx k ed ;f rsm;u xde;f xde;f odr;f vky&f rnft h pm; rod
3
usKd ;u|H =unhaf ecJ=h uonf?
arv(11)&ufae@ ae@vnf(12)em&DwiG f uomòrd@t0if*w d o f @kd a&muf&&dS m tiftm;(150)cef@&dS =uH@z@HG tzG@J 0if
4
rsm;. [ef@wm;aESmif, h u S rf r_ sm;ud=k uHKawG@&onf? uomc±kid f at;csr;f om,ma&;aumifpD OuUX 'k-Adv k rf ;ª =uD;
jrifEh ikd u
f , kd w f ikd af &muf&v dS mum a':atmifqef;pk=unftm; “0ef;odjk rKd @wiG f =u@H z@HG tzG@J 0ifrsm;tm; ykwcf yfajym=um;ojzifh
,ckuo hJ @kdjyKvyk &f jcif;jzpfa=umif;/ aemifwiG f xdu k o
hJ @kdrajymawmhyg[k uwday;ygu ‚if;.vlrsm;udjk yefac:oGm;rnfjzpf
5
a=umif;” vma&mufajym=um;cJo h nf? a':atmifqef;pk=unfrS “usr 0ef;odw k iG af jym=um;cJo h nfph um;rsm;
onf tjzpfreS u f akd jymjcif;omjzpfa=umif;/ usr. ,ckc&D;pOfonf txuftm%mykid rf sm;u ndE‡ id_ ;f / today;xm;
jyD; jzpfa=umif;/ Adv k rf ;ª =uD;wd@k zufuvlawGukd vrf;z,fay;zd@k ajymyg/ rdrw d @kd zufrS vli,frsm;udk usr wm0ef,l
6
a=umif; jyefvnfajym=um;cJo h nf”? =u@H cikd zf @HG jzKd ;a&;tzG@J 0ifrsm;u qufroGm;&ef ydwyf if[ef@wm;aESmif, h u S af e
onfudk wm0ef&Sdol tm%mydkifrsm;u=um;0ifjzefajzaqmif&Gufay;&rnfhtpm; a':atmifqef;pk=unftm;
jyefvn S o hf mG ;&ef ajym=um;cJo h nf? 7
arv(12)&ufae@n(8)em&DccJG ef@wiG f rd;k aumif;òr@d e,f/ ref&u G af us;&Gmt0if vrf;xdyw f iG f tiftm; (100)cef@
&Sd =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;.aESmif, h u S rf u_ =kd uHKawG@c&hJ onf? arv(13)&ufae@ zm;uef@òrd@o@kd ra&mufrD erfrh ppfaus;&Gm
t0ifwiG f =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u “jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif0g'rD sm;tm; qef@usi=f u” pmom;yg&o dS nfh
qdik ;f bkwif ,frsm;udik af qmifI toHww d f qENjyaESmif, h u f nfu=kd uHKawG@ &onf? 8
S o
arv(15)&ufae@ eHeuf(4)em&DccJG ef@wiG f erRw;D vrf;twdik ;f xGucf mG vm&m aumif;&m &Gmta&mufwiG f
=uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u “jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd -tvdrk &S”d “tqd;k jrif0g'rD sm;tm; tvdrk &S”d “wd;k wufrz_ suq f ;D ol-
tvdk r&S”d “wnf+idraf t;csr;f a&;udzk suq f ;D ol tvdrk &S”d ponfq h ikd ;f bkwrf sm;udk udik af qmifIqENjyaESmif, h u S cf hJ
9
onf?

2003 ckESpf arv(12)&ufaeŒ n(8)em&DcGJcefŒwGif rdk;aumif;òrdŒe,f/ ref&Gufaus;&Gmt0if vrf;xdyfwGif


tiftm; (100)cefŒ &Sd }uHŒzGHŒtzGJŒ0ifrsm;u pmwrf;rsm;ukdifaqmifI atmf[pfaESmifh,Sufae-upOf

24
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

2003 ckESpf arv(15)&ufaeΠeHeuf(4)em&DcGJcefΠerRwD;vrf;twdkif;xGufcGmvm&m


aumif;&m &Gmta&muf }uHŒzGHŒtzGJŒ0ifrsm;u qdkif;bkwfrsm; udkifaqmifI qENjyaESmifh,SufaepOf

arv(16)&uf eHeuf(6)em&Dcef@wiG f jrpf}uD;em;+rdK@o@kd qufvufxu G cf mG vm&m/ eHeuf(8)em&Dcef@wiG f jrpf}uD;


em;+rKd @t0if eef;auG@ww H m;teD;wGif =u@H z@HG tzG@J 0if(300)cef@u vrf;ab;0J,mrS “jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / jynfe,f
at;csr;f om,ma&;udak ESmif, h uS zf suq
f ;D olrsm;tm;-qef@usi=f u/” “trsKd ;omoem cd;k ,lzsuq f ;D olrsm;tm;-
qef@usi=f u/ acsre_ ;f =u”[k ydpk wmrsm;ESit hf 0wfezl;pnf;rsm;udk udik af qmifv#uo f mG ;rnfvh rf;wGif ydwq f @kd [ef@
10
wm; qlyal ESmif, h u
S cf o hJ nf? qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;ESihf rvSr;f rurf;wGif t"du&k%;f ESrd ef if;a&; vHx k ed ;f
11
&Jwyfom;rsm;tm; 'kw'f ikd ;f rsm;udik af qmif+yD; toifah pmifq h ikd ;f ae=uonfuakd wG@&onf? av;*Grsm;/ pufb;D oH;k
abmrsm;/ avmufpmvH;k rsm;/ "g;wdrk sm; udu k ikd af qmifv#uf qlyal ESmif, h uS af eonfukd vHjk cHKa&;rsm;u rnfo@kd r#
12
[ef@wm;jcif; r&Scd ahJ y/

arv(18)&uf eHeuf(9)em&Dcef@wiG f 0dik ;f armfòrd@o@kd c&D;qufvufxu G cf mG cJ&h m 0dik ;f armf+rdK@t0if aemifwmav


&GmewfpifteD;rS =uH@z@HG tiftm;(200)cef@u uef@uu G &f w_ cf saESmif,
h u
S cf =hJ uonf/ 2003 ckEpS /f arv(19)&uf

0dkif;armfòrdŒt0if aemifwmavaus;&GmewfpifteD;
}uHŒzGHŒtiftm;(200)cefŒ uefŒuGuf&+wfcsaESmifh,Sufae-upOf

25
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rEWav;wkdif;±kH;a&SŒrS apmifhqkdif;óudqkdae-uonfh jynfolvlxk}uD;tm;


a':atmifqef;pk-unf rdefΠcGef;ajym-um;aepOf

eHeuf(9)em&Dcef@wiG f Aef;armfòrd@o@kd c&D;qufvufxu G cf mG vm&m/ nae(5)em&Dct JG csed f w&kwEf ikd if EH iS hf uyfv#u&f dS


onfh rd;k armuf+rdK@e,f/ v,f*sm;,rf&mG od@k a&muf&o dS nf? etz ppfaxmufvrS ;f a&;trSw(f 8)rS Adv k rf ;ª wifatmif
=unfEiS hf axmufvrS ;f a&;trSw(f 21)rS Adv k rf ;ª rif;vGiOf ;D wd@k u wm;jrpfco hJ jzifh vdik Zf maus;&Gmod@k c&D; rqufjzpf
awmhbJ Aef;armf+rdK@o@kd jyefvnfxu G cf mG cJ&h onf?
2003 ckEpS /f arv (20)&ufAef;armf+rdK@t0ifo;kH rdik &f mG od@k eHeuf(3)em&DwiG af &muf&cdS o hJ nf/ xdak us;&GmwGif
wkw/f "g;rsm;udik af qmifxm;ol =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;tzG@J 0if(300)ausmcf ef@u vdik pf ifeyH gwjf ym; rygaomum;rsm;ESihf
qdik u
f ,frsm;udt k oH;k jyK+yD;/ Oya'udak jAmifususcsKd ;azmufI uef@uu G q
f ENjy aESmif, h u S cf o
hJ nf? a':atmifqef;pk
=unf. trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS udx k eG ;f aZmfaZmfuikd af qmifonfh AG'D , D u kd ifr&mudyk if vk,&l efóud;pm;cJh
onf? Aef;armfòrd@&dS pnfyifom,maps;udv k nf; vltrsm; tjym; rpka0Edik af p&ef tm%mydik rf sm;uydwx f m;cJh
13
onf? tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;udk =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;u wkw/f "g;rsm;udik af qmif+yD; vufeufuikd t f =urf; zuf[ef@wm;
14
aESmif,h u S of nfukd tm%mydik rf sm;u rnfo@kd r# wm;qD;[ef@wm;jcif;rjyKay?
2003 ckEpS /f arv (21)&ufeeH uf(8)em&DomomwGif a&$uòl r@d rS jyefvnfxu G cf mG cJ&h m rd;k rdw+f rKd @o@kd n(8)em&DcJG
wGif a&muf&o dS nf/ rd;k rdwòf rd@rS rbdr;f òrd@o@kd toGm;wGif a'ocHtm%mydik rf sm;jzpfonfh rbdr;f òrd@e,f &Jwyfz@JG /
pcef;rª; &Jtyk 0f if;aX;ESihf v0uOD;pD;rª; OD;pdik ;f jrifo h ed ;f wd@k u rbdr;f zufo@kd u;l rnfh a&$vjD rpfurf;ab;&Sjd rpfqkH aus;&Gm
ul;wd@k qyd uf rf;rS pufavSyikd &f iS rf sm;tm; tif*sipf ufrsm;jzKwfxm;&ef/ &,u OuUXrSwqifh trde@f ay;xm;cJh
15
onf? xd@k a=umifh rbdr;f òrd@o@kd c&D;qufxu G Ef ikd jf cif;r&Scd ahJ y? 16

2003 ckEpS /f arv(22)&ufae@ nae(4)em&DccJG ef@wiG f rd;k ukwòf rd@o@kd pwif0ifa&mufonf? 2003 ckEpS /f arv
(25)&uf rd;k ukwòf rd@rS =uyfjyif+rdK@rod@k 0ifa&muf+yD; qufvufxu
G cf mG cJ&h m uoJtyk pf /k bdu
k ek ;f &yfta&mufwiG f
26
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tiftm;(400)ausmfcef@&Sd =uH@zGH@rsm;.uef@uGufqENjyaESmifh,Sufjcif;udkcHcJh&onf? a':atmifqef;pk=unfESifh


trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm;uef@uu G qf ENjy&ef =uHz@HG tzG@J . twGi;f a&;rª;rsm;uvlpak qmif;&m
wGif wtdrw f a,muf rvmrae&/ tu,fI rvma&mufygu vufyv H S um;vrf;azguv f yk af &;wGif vkyt f m;
17
ay;rsm;tjzpf apcdik ;f cH&rnfjzpfa=umif;ajymqdI k t"rRvpl ak qmif;cJo h nfuakd wG@&onf? xdo k @kd t"rRqifah c:
jcif; cHxm;&olrsm;xJwiG f jrefrmpm rzwfwwfonfh wdik ;f &if;om;rsm;vnf;yg&cdS o hJ nf? =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u xdo k l
rsm;udk a':atmifqef;pk=unftm;óudq&kd efa&;om;xm;aom pmom;rsm;ygonfh qdik ;f bkwrf sm;jzpfa=umif; ajym
=um;cJo h nf? tcsKd @rmS qdik ;f bkwrf sm;udk txufatmufajymif;jyefuikd af qmifxm;onfuv kd nf;awG@&&dS onf?
18
a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;u tjzpfreS u f akd jym=um;onft h cg udik af qmif
xm;onfq h ikd ;f bkwrf sm;udk ta0;od@k vi$ yhf pfI a':atmifqef;pk=unftm;axmufcaH =umif;jyocJo h nf? 19
nae(3)em&Dausmcf ef@wiG f oydwu f si;f +rdK@e,f/ (7)rdik &f mG xdyt f a&mufwiG f trsKd ;om;ESit hf rsKd ;orD;rsm; tyg
20
t0if tiftm;(1000)ausmcf ef@&}dS uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;.aESmif, h u S jf cif;udk xyfrcH cH &hJ jyef onf// =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;
pD;eif;vmaomum;rsm;ESihf ‚if;wd@k uakd pmifah &Smufvu kd yf gvmaom ,mOfxed ;f &Jrsm;u a':atmifqef;pk=unfEiS hf
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;pD;eif;vmonfu h m;wef;rsm;tm; enf;rsKd ;pHjk zifah ESmif, h u S jf cif;udk }uKH awG@&
onf? a':atmifqef;pk=unfu qef@usiq f ENjyolrsm;ESihf a'ocH&mG om;rsm;udk (15)rdepfcef@ E_wcf eG ;f qufred @f ceG ;f
a[majymygonf? xdo k @kd a[majymaepOftwGi;f =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u enf;rsKd ;pHjk zifh [ef@wm;aESmif, h uS jf cif;udjk yKrl
vkyaf qmifc=hJ uonf? =uH@z@HG rsm;u qef@usiq f ENjy&efac:aqmifvmolrsm;onf a':atmifqef;pk=unf. rde@f ceG ;f
udk em;axmif+yD;aemuf ‚if;wd@k uikd af qmif vmonfq h ikd ;f bkwrf sm;udyk pfcs+yD; a':atmifqef;pk=unftm; axmuf

a':atmifqef;pk-unfrdefŒcGef;ukd em;axmifae-uaom rEWav;wkdif;±kH;a&SŒrS jynfolvlxk}uD;

27
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rkd;ukwfc&D;pOfrS rEWav;òrdŒokdŒa&muf&Sdvmaom a':atmifqef;pk-unfESifhtzJGŒtm;


vrf;wav#muf vkdufygtumtuG,fay;cJh-uonfh oHCmawmfrsm;ESifh óudqkdae-uaom
rEWav;òrdŒrSjynfolvlxk}uD;

cHóudqrkd r_ sm;jyKvkycf =hJ uonf? 21 w&Gmvsif tenf;qH;k (4)OD;rS(20)OD;txd &,urS rvmrae& twif;t"rR
qifah c:ojzifh vma&muf&a=umif; a'ocHaus;&Gmol&mG om;rsm;ujyefvnfajymjyygonf? }udKqdo k rl sm;udyk if
a':atmifqef;pk}unftm;}udKqdv k #if axmif(7)ESpcf srnf[k &yfuu G af t;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpD
rsm;u w&m;vGef +cdr;f ajcmufxm;}uonf// vl(200)cef@ukd t&ufwu kd If vnf;aumif;/ aiGay;Ivnf;aumif;
22
ac:,lc=hJ uonf[}k um;od&onf//
arv(25)&uf nae(7;00)em&Dcef@wiG /f pOfu h ;l òrd@e,f/ pOfu
h ;l òrd@teD; usnaf wmufayguaf us;&GmESihf EG,&f kH
aus;&Gmta&mufwiG f qD'ifum;(11)pD;/ 'dik ef m(4)pD;/ [dik ;f vyf'(f 15)pD;wGipf ;D eif;vdu k yf gorl sm;ESihf a'ocH}uH@cikd f
zG@H jzdK;a&; pkpak ygi;f tiftm;(500)ausmcf ef@&dS =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;. aESmif, h u S jf cif;udk xyfr}H uHKawG@c&hJ onf/ 4if;wd@k ukd
tr&yl&/ rwW&m/ ausmufqnf/ rE aW v;wd@k raS c:vmonf[k }um;od&onf// xd@k tjyif EG,&f akH us;&Gm (a&$wiG ;f )rS
tvkyform;rsm;(usif;om;)udk w&ufvdkufygqENjyv#if xrif;auí;/ t&uft0wdkufonfhtjyif ae@wGuf
vkyt f m;ctjzpf (500)rS(1000)xday;Iac:aqmifcahJ =umif;od&&dS onf? 23 tcsKd @aom&Gmom;rsm;udk “wtdrf
wa,muf rvdu k rf ae&/ rvduk yf gu vufyefvS um;vrf;azguaf e&mwGiv f yk tf m;ay;(2)&ufcikd ;f cH&rnf”[k
jcdr;f ajcmufac:vma=umif;=um;od&onf// ‚if;wd@k onf 0g;&if;wkwrf sm;udik af qmifxm;um“ukvm;r,m; tvkd
r&d/S jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd tqd;k jrif0g'rD sm;tm;-tvdrk &d”S [kaºuG;a=umfatmf[pfum ±du k yf w
k &f efpjcif;udk =uHK
awG@&ygonf? tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;.,mOfwef;rsm;twGi;f od@k ,mOfxed ;f &Jrsm;.tultnDjzifh tqdyk gaESmif, h u S f
onfv h rl sm; pD;eif;vduk yf gvmonfu h m;rsm;u twif;armif;ESi0f ifa&mufaESmif, h uS =f uygonf? usnaf wmuf
aygu&f mG ta&muf/ toHcs@J pufrsm;wyfqifxm;onfh armfawmf,mOftrSwf 2c§4363/ 5u§1899/ 2u§3726
'dkifemum;rsm;ESifh/ 7u§6643/ b§7358 [dkif;vyf'fum;rsm;onf/ a':atmifqef;pk=unftm; }udKqdkonfh
28
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

a':atmifqef;pk-unf rdefŒcGef;ajymaepOf rEWav; wkdif;±kH;a&SŒ &Sd jynfolvlxktwGif;


,mOfxdef;&J tultnDjzifh twif;t"rR 0ifwdkuf&efóud;pm;&mrS
jynfolvlxku cJjzifhjyefvnfypfaygufojzifh a&SΠavumrSefuJGcJh&aom 5u = 8175 'dkifem,mOf

vlxrk sm;t=um;ok@d “z,f&if z,f/ rz,f&if udk,fhtavmif;udk,faumuf”qd+k yD;/ w&=urf; xd;k 0ifarmif;ESi=f u
onf// vlxkrSm vrf;ab;ajr}uD;ay:rSomae+yD;}udKqdk=uaomfvnf;/ um;rwdkufrdap&ef xGufajy;=u&onf//
tqdyk gv&l rf;um;rsm;rSm oHjym;rsm;udw k ;D +yD;/ wkw/f "g;vufeufrsm;/ av;*Grsm; udik af qmifxm;}uonf// 24
tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;pD;eif;vmonfu h m;rsm;ESi, hf OS rf +d yDqykd gu udik af qmifxm;onf'h w k rf sm;ESihf xd;k rwwf/
&du
k rf wwfjyKvky=f uonft h jyif &ke@f &if;=urf;wrf;onfph um;rsm;jzifh ajymqd&k efpjcif;udv k nf; =uHKawG@c&hJ ygonf?
a':atmifqef;pk=unftm;ykwcf wfI “ukvm;udk tm;uk;d csio f vm;”pojzifh &efvo kd nfh pum;rsm;ajymqdk
onfudk xdkae&mwGif(3)em&Dausmfr#cHchJ&onf? a':atmifqef;pk=unf.um;udkvnf; cJrsm;jzifhxk=uonf//
rE aW v;rSvu kd v
f maom vli,ftzG@J rS armifxeG ;f xGe;f 0if;rSm cJreS I f acgi;f ayguo h nf// 25
f mG ;cJo

usnaf wmufayguaf us;&GmwGi=f uHKawG@&onft h jzpftysuEf iS yhf wfoufI a':atmifqef;pk=unfu rH&k mG jrdK@
od@k a&mufonft h cg jynfov l x l t
k m;ajym=um;onfrh ed @f ceG ;f wGif ² ² ²
“=uHch ikd zf @HG òzd;k a&;tzG@J u w&m;Oya'eJ@rnDwu hJ pd aP wGuv kd yk af eygw,fqakd yr,fv h nf; tm%mydik f awGu
ta&;r,lb;l ? ta&;r,lawmh tm%mydik af wGuolw@kd vufrmS &dw S ,fqw kd o hJ abmxm;eJ@ usrwd@k uvnf; bmrS
rwke@f jyefb;l qdw k mudo k ad eawmh/ 'D=uHch ikd zf @HG òzd;a&;tzG@J uvnf; wpxufwp yd+k yD;awmhq;kd vmw,f? usrwd@k
'D rwW&mud/k pOfu h ;l udvk mwJt h cgrmS usnaf xmufaygu&f mG rSmusawmh wkwaf wG/ "m;awG/ avmufav;*GawG
eJ@ usrwd@k &@J tzG@J awGukd usrwd@k ukd axmufcw H ohJ al wGu&kd rf;um;vmwJt h xdjzpfvmw,f” [kxw k af zmfajym
=um;cJhonf?
2003 ckEpS /f arv (26)&uf rwW&m+rdK@e,fo@kd a&muf&o dS nf/ nae(5)em&Dcef@ ykord }f uD;+rdK@e,f/ ykord af v;
&Gmod@k ta&mufwiG f tiftm; (600)ausm&f adS ESmif, h u S of rl sm;ESix hf yfr=H uHKawG@&+yD; nae(6;15) em&Dcef@wiG f
rE aW v;wdik ;f pnf;&H;k a&;tzG@J &;kH od@k jyefvnfa&muf&cdS o hJ nf? xdak e@n (7)em&Dc(JG 8)em&Dcef@wiG f a':atmifqef;
pk=unf.rde@f ceG ;f udek m;axmif&ef trSw(f 78-79)vrf;}um;wGit f oifah pmifq h ikd ;f ae=uonfh jynfov
l xl t k wGi;f
od@k ,mOfxed ;f &J.tultnDjzifh ,mOftrSwf 5u-8175'dik ef m,mOf(1)pD; twif;t"rR 0ifa&mufwu kd &f efóud;
26
pm;&mrS jynfov l x l u k cJjzifjh yefvnfypfayguo f jzifh xdu k m;.a&S@avumrSef uGcJ &hJ onf?
29
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ucsifjynfe,fc&D;pOfwav#mufaESmifh,SufcH&r+rsm;tay:
aumfr&Sif.awGŒ&Sdcsufrsm;

a':atmifqef;pk=unf.ucsifjynfe,fpnf;&Hk;a&;c&D;pOfrsm;twGif; aESmifh,SufcH&r_rsm;ESifh ywfoufI


aumfr&Sifuatmufygtwdkif;awG@&SdcJhonf?

jynfaxmifpk}uHŒcdkifzGHŒ jzdK;a&;toif;}uD;. yg0ifywfoufr+

ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;c&D;pOftwGi;f / aumvif;+rdK@e,frpS wifI a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Drkd


ua&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;udk =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;uOD;aqmifI aESmif, h u S cf jhJ cif;jzpfonf? xd@k a=umifh trsKd ;om;
'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf. xkwjf yefausnmcsurf sm;ESihf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. ajyma&;qkcd iG &hf o dS l OD;vGi. f
jynfyowif;Xmersm;ESihf awG@qakH r;jref;onft h pDtpOfrsm;wGif =uHz@HG toif;u OD;aqmifyg0ifywfoufrr_ sm; &Sd
a=umif;udk twdtvif; tpOfwpdu k x
f w k af zmfajym=um;cJjh cif;jzpfonf?f
jynfaxmifp=k u@H cikd zf @HG jzKd ;a&;toif;}u;D taejzifh xdo k @kd aESmif,
h u S rf r_ sm;wGif ‚if;wd@k ryg0ifa=umif; twdtvif;
jiif;qdxk m;jcif;/ wpHw
k &mjyefvnfajz&Si;f xm;jcif; r&Syd g/ a':atmifqef;pk=unftm; qef@usio f nfv h yk if ef;rsm;udk
twm;tqD;r&Sd vkyaf qmifEikd af p&ef =uH@z@G t H zG@J 0ifrsm;tm;tm%mydik rf sm;u wzufwvrf;rStm;ay;ulnrD _
rsm;jyKvkycf o
hJ nf[k a':atmifqef;pk=unfuajym=um;jcif;udv k nf; etz tm%mydik rf sm;taejzifh jyefvnf&iS ;f
vif;jcif; rjyKcJyh g?
30
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

qefŒusifqENjy aESmifh,Sufolrsm;. taetxm;

a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;udk uef@uu G q f ENjyolrsm;onf ezl;pnf;


pmwrf;rsm;udk òrd@t0ifae&mrsm;/ ausmif;rsm;.a&S@wiG f ajymifajymifwif;wif;csw d qf I JG qENjyqef@usijf cif;jzpf&m
xdok @kd csw
d qf q
JG ENjyEdik &f efoufqikd &f mtm%mydik rf sm;.cGijhf yKcsu&f ,l+yD;rSom vkyaf qmifEikd rf nfu h pd &P yfjzpfygonf?
tm%mydik rf sm;.oabmwlnrD j_ zifah qmif&u G o f nft h wGuf ‚if;wd@k taejzifq h ef@usiq f ENjy&mwGif ta=umuf
tvef@r&Sb d J &Jwif;pGmjzifh ud, k xf v
d ufa&muf usL;vGeq f ef@usiq f ENjyvmjcif;jzpfonfuv kd nf; txift&Sm;
awG@&SdEdkifygonf? xdkodk@qef@usifqENjy&mwGif tm%mydkifrsm;udk,fwdkifu tm;ay;ulnD}uD;=uyfcJha=umif;udk
atmufygtcsurf sm;t& awG@&&Sd onf?
(u) a':atmifqef;pk=unfESifhtrsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;udk qef@usifqENjyrnfholrsm;tm;
armfawmf,mOfrsm;jzifyh @kd aqmif&mwGif ,mOfxed ;f &Jrsm;/ jynfo@l &w J yfz@JG 0ifrsm;u apmifah &Smufvu kd yf gjcif;/
(c) qef@usiq f ENjyaepOftwGi;f &ke;f &if;qefcwfrr_ sm; jzpfymG ;onftxdjzpfaeaomfvnf; [ef@wm;ajymqdk
r_ rjyKjcif;/
(*) a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; qef@usiq f ENjyonfah e&mrsm;
udak &G;cs,&f mwGif òrd@tjyif vlou l if;a0;onfah e&mrsm;jzpfaejcif;/ xdak e&mrsm;od@k qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;udk
um;rsm;jzifh yd@k aqmifay;jcif;/
(C) ucsijf ynfe,fc&D;pOfwiG f etzESi+hf idr;f csr;f a&;&,lxm;onfh ucsiv f ufeufuikd t f zG@J tpnf;ESihf awG@qkH
&ef oGm;a&mufpOf etz ppfaxmufvrS ;f a&;trSw(f 8)rS Adv k rf ;ª wifatmif=unfEiS hf axmufvrS ;f a&;trSw(f 21)rS
Adv
k rf ;ª rif;vGiOf ;D wd@k u wm;jrpfcjhJ cif;/
(i) jynfaxmifpk=uH@cdkifa&;ESifhzG@HjzdK;a&;toif;}uD;ESifh r,u/ &,ursm;u a':atmifqef;pk=unftm;
óudqjkd cif; rjyK&efEiS hf }udKqdyk guaxmif'%fcsrw S jf cif;cH&rnfjzpfa=umif; jynfov l x l t k m;jcdr;f ajcmuf ajymqdck jhJ cif;/
(p) a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;udq k ef@usiq f ENjy&ef a'ocHjynfol
vlxt k m; =uH@z@HG twGi;f a&;rª;rsm;/ &yfuu G af t;csr;f om,ma&;ESizhf @G òH zdK;a&;aumifpOD uUXrsm;u wtdrw f a,muf
rvmrae& twif;t"rRqifah c:I vlpak qmif;cJjh cif;?
(q) a':atmifqef;pk=unf.ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;c&D;pOftwGi;f tcsKd @aomòrdK@rsm;wGif nOf@eufonf
txd qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u toifah pmifq h ikd ;f ae=ujcif;/

Oyrmtm;jzifh-
1? arv(10)&ufae@tif;awmfòrd@t0if&dS eef@oaJ us;&Gmod@k n(9)em&Dcef@wiG af &muf&&dS m =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;
u qENjy&efapmifq h ikd ;f ae=uonf?
2? arv(12)&ufae@n(8)em&D n(8)em&DcGJcef@wGif rd;k umif;òrd@e,f/ ref&u G af us;&Gm/ &Gmt0ifvrf;xdyw f iG f tiftm;
(100)cef@&=dS uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;. aESmih, f u S rf u
_ =kd uHKawG@c&hJ onf?
3? arv(15)&ufae@eHeHeuf(4)em&DcGJcef@wGif erRw;D vrf;twdik ;f xGucf mG vm&m aumif;&m&Gm ta&mufwiG f
=uH@zGH@tzGJ@0ifrsm;.aESmifh,Sufr_udk=uHKawG@&onf?
4? arv(16)&uf eHeuf(6)em&Dcef@wGif jrpf}uD;em;òrd@o@kd qufvufxu G cf mG vm&m/ eHeuf (8)em&Dcef@wiG f
jrpf}uD;em;òrd@t0if eef;auG@ww H m;teD;wGif =uH@z@HG tzG@J 0if(300). qef@usiq f ENjy aESmif,h u
S rf u
_ &kd ifqikd &f onf?
5? arv(20)&ufAef;armfòrd@t0if oH;k rdik &f mG od@k eHeuf(3)em&DwiG af &muf&cdS o hJ nf xdak us;&GmwGif wkw/f "g;rsm;
udik af qmifxm;ol =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;tzG@J 0if(300)ausmcf efu h vkid pf ifru
hJ m;rsm;/ qdik uf ,frsm;udak rmif;ESiI f Oya'udk
ajAmifususcsKd ;azmufI uef@uu G q
f ENjyaESmif, h u
S cf o
hJ nf?
31
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

6? arv(25)&uf n (7;00) em&Dcef@wGif/ pOfhul;òrd@e,f/ pOfhul;òrd@teD; usnfawmufaygufaus;&GmESifh


EG,&f akH us;&Gmta&mufwiG f qD'ifum;(11)pD;/ 'dik ef m(4)pD;/ [dik ;f vyf'(f 15)pD;wGif pD;eif;vdu k yf gorl sm;ESihf a'ocH
}uH@cikd zf @HG òzd;a&;pkpak ygi;f tiftm; (500)ausmcf ef@&=dS uH@z@HG tzG@J 0ifrsm; .aESmif, h u S jf cif;udk xyfr&H ifqikd }f uHKawG@c&hJ
onf?
a':atmifqef;pk=unf.ucsijf ynfe,fpnf;&H;k a&;c&D;pOfwavsmufwiG f a&$bòkd rd@e,frt S y usef òrd@e,frsm;
wGiq f ef@usiq f ENjyaESmif, h u S rf r_ sm;jzif&h ifqikd =f uHKawG@c&hJ onf? xl;jcm;onft h csut f aejzifh tcsKd @òrd@e,frsm;wGif
nOf@eufae+yDjzpfaomfvnf; qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u òrd@t0ifaus;&Gmrsm;wGif apmifq h ikd ;f aeonfu h pd rP sm;
rSm oabm&d;k jzifah pmifq h ikd ;f aejcif; r[kwaf =umif;udk aumfr&Sit f aejzifo
h ;kH oyfawG@&&dS onf?
(Z) a':atmifqef;pk=unftm;qef@usifqENjyrnfholrsm; pD;eif;vdkufygvmonfhum;rsm;udkapmifh=uyf
vduk yf gvmonfh ,mOfxed ;f &Jrsm;u pepfwusarmif;ESiaf eonfh a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;rsm; tae
txm;ysuo f mG ;ap&efaESmif, h u h nf? 27
S &f mwGif 0dik ;f 0ef;yH@y;kd ulnaD y;cJo

a':atmifqef;pk=unf. ucsifjynfe,fpnf;&Hk;a&;c&D;pOftwGif; etzppftkyfpk. tm%mydkifrsm;u


a':atmifqef;pk=unfEiS t hf rsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;udk =uHz@HG toif;0ifrsm;u qENjy[ef@wm;aESmifh
,SuEf ikd &f ef ,mOfxed ;f &Jrsm;/ jynfo@l &w J yfz@JG 0ifrsm;/ t"du&k%;f ESrd ef if;onfvh xkH ed ;f wyfrsm;ESihf ppfwyft&m&Sd
}uD;rsm;ud, k wf ikd f pDpOfneG =f um;vkyaf qmifco hJ nfukd txufaz: jyyg tcsut f vufrsm;t& xif&mS ;pGmawG@&&dS
onf?

( atmufajcrSwfpkrsm; )

1? jrefrmhtvif;owif;pm ZGev f (1)&ufae@ pm-9


2? jrefrmhtvif;owif;pm ZGev f (1)&ufae@ pm-9/ESihf udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd su?f
3? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
4? jrefrmhtvif;owif;pm/armif&ifrid_ ;f aqmif;yg;?
5? jrefrmhtvif;owif;pm/armif&ifrid_ ;f aqmif;yg;?
6? tzG@J csKyftzG@J 0if/ teD;uyfvjkH cHKa&;wm0ef,cl o hJ l udck ifO;D .oufaoxGuq
f ckd su?f
7? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS af rv(27)&ufae@/&ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
8? jrefrmhtvif;owif;pm/armif&ifrid_ ;f aqmif;yg;ESihf udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd su?f
9? jrefrmhtvif;owif;pm/armif&ifrid_ ;f aqmif;yg;?
10? jrefrmhtvif;owif;pm/armif&ifrid_ ;f aqmif;yg;/
11? udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd su?f
12? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
13? udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd su?f
14? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
15? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
16? udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd su?f
32
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

17? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)
18? a':nGe@f neG @f . oufaoxGuq f ckd suf
19? a':nGe@f neG @f .xGuq f ckd suEf iS hf jynfyowif;Xmersm;ESijhf ynfwiG ;f rS tzG@J csKyftzG@J 0ifwOD;tm;awG@qkH
ar;jref;jcif;?
20? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. 2003 ckEpS /f arv(27)&ufae@ &ufpyJG ga=unmcsut f rSw-f 6(5§03)?
21? a':nGe@f neG @f w@kd . oufaoxGucf su?f
22? trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf . 2003 ckEpS /f arv (27)&ufae@ &ufpyJG g a=unmcsut f rSwf 6 (5§03)?

23? jynfyowif;Xmersm;ESihf trsKd ;om;'Dru


kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifwOD;ESihf awG@qakH r;jref;csurf sm;?

24? jynfyowif;Xmersm;ESihf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifwOD;ESiahf wG@qakH r;jref;csurf sm;?
25? a':nGe@f neG @f .oufaoxGuq f ckd suEf iS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf . 2003 ckEpS /f arv (27)&ufae@
&ufpyJG g a=unmcsut f rSwf 6 (5§03)?
26? a':nGe@f neG @f . oufaoxGuq f ckd suEf iS hf jrefrmhtvif;owif;pm/ ZGev f (1)&ufae@
27? a':nGe@f neG @f EiS hf udrk if;ode;f wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;?

33
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

34
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tcef;( 3 )

'DyJ,if;vkyf}uHowfjzwfr+jzpfpOf

2000 ckEpS /f arv (6)&ufae@wiG f a':atmifqef;pk=unfonf aetdrt f us,cf sKyfcsxm;cH&jcif;rS jyefvnf


vGwaf jrmufvm+yD;aemuf (11) &ufae@ ZGev f 2002 rS pwifI 13-4 -2003 txd jrefrmEdik if w
H 0Sr;f wkid ;f ESihf
jynfe,f (12)ck&dS òrd@e,faygi;f (235)òrd@e,fo@kd c&D;vSnv
hf nfco
hJ nf?

2003 ckEpS /f arv (6) &ufae@rpS wifI rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/ &Sr;f jynfe,frsm;od@k
vSnv hf nfI tzG@J csKyf&;kH rsm; jyefvnfziG v hf pS af y;jcif;/ qdik ;f bkww f ifjcif;wk@d jyKvkycf o
hJ nf? arv (29)&ufae@wiG f
rE aW v;/ rH&k mG c&D;pOfukd pwifcyhJ gonf? xdu k o hJ @kd txufjrefrmjynfc&D;pOfuo kd mG ;vm&eftwGuf Edik if aH wmfat;csr;f
om,ma&;ESizhf @GòH z;d a&;aumifp/D òr@d e,f a&G;aumufyaJG umfr&Siw f @kdEiS hf óuw
d if oabmwlciG jhfyKcsurf sm; &,l+yD;rS txufyg
c&D;pOfrsm;udk pwifcjhJ cif;jzpfygonf?
rE aW v;òrd@rS arv(29)&ufae@ eHeufyikd ;f wGif tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm; . armfawmf,mOf(7)pD;ESihf rE aW v;òrd@
aejynfov l x l rk sm;u vduk vf yH @kd aqmifonfh armfawmf,mOfrsm;/ armfawmfqikd u f ,ftpD; (20)ausmEf iS hf jynfov
l l

35
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

xktygt0if tiftm;(100)ausmjf zifh (38)vrf;taemufbufwnfw h nf(h 84)vrf; awmifbufrS pwifI ppfuikd ;f


od@k OD;wnfxu G cf mG cJyh gonf? a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmifEiS hf tzG@J csKyf/ rE aW v;wdik ;f tzG@J 0if
ukrd sK;d rif;wd@k u um;wpD;jzifh óudwifxu G cf mG +yD; ,if;um;.aemufrS a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zJ@G 0ifrsm;. um;
rsm; vku d yf gvmcJyh gonf? ppfuikd ;f wHwm;udk eHeuf (10)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS &hJ m/ ppfuikd ;f wHwm;tvGef ppfuikd ;f
òrd@t0if vrf;ab;0J/,mwGif =uH@cikd zf @G òH zda&;tzG@J 0ifrsm;/ tiftm;(200)cef@u “=uH@cikd zf @G jH zdK;a&;tm; raxmufcH
olrsm; tvdrk &S”d [lonfh qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;+yD; E_wrf v S nf; xdpk mom; rsm;twdik ;f aºuG;a=umfqENjy
atmf[pfaeonfukd pwif=uHKawG@&onf? xdo k rl sm;udak usmv f eG v f monft h cg ppfuikd ;f òrd@&dS jynfov l x
l t k iftm;
2000 ausmw f @kd u “a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap”/ “bbOD;wifO;D use;f rmygap/” [k qkreG af umif;rsm;
awmif;I jynfov l xl .k qENukd xkwaf zmfjyo+yD; v_u d v f pJS mG =udKqdck =hJ uonf? 1
ppfuikd ;f òrd@rS jrif;rlòrd@o@kd qufvufxu G cf mG vm&m jrif;rlòrd@o@kd ae@vnf (12) em&Dcef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf?
xdkodk@ oGm;vmonfhc&D;wavsmufwGif a':atmifqef;pk=unfwdk@.,mOfwef;aemufrS ,mOfxdef;&Jrsm;/ ppf
axmufvrS ;f a&;wyfz@JG 0ifrsm;vdu k yf gI "gwyf &kH u kd jf cif;/ AG'D ,D u kd ifr&mjzifh rSww f rf;wifjcif; ponfw@kd ukd jyKvky=f u
2
ygonf? jrif;rlòrd@o@kd a&muf&o dS nft h cg tzG@J csKk yf jrif;rlòrd@e,f&;kH qdik ;f bkww f if+yD;/ vli,ftzG@J zG@J pnf;a&;wd@k ukd
txufjrefrmEdkifiHvli,fzGJ@pnf;a&;wm0efcH/ v,fa0;òrd@e,f trSwf(1)rJqENe,frS vGwfawmfudk,fpm;vS,f
udw k ifxÉG Of ;D u OD;aqmifI jrif;rlòrd@e,f vli,ftzG@J ukd zJ@G pnf;ay;cJyh gonf?xdt k csed wf iG f jrif;rlòrd@e,f/ tzG@J csKyf&;kH
.tjyifzufwiG f um;(5)pD;udak wG@&&dS +yD; xku d m;rsm;ay:wGif &Jwyfz@JG 0ifrsm;/ t&Hr;D owf wyfz@JG 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f
tm;&Sit f zG@J 0ifrsm;/ òrd@e,f at;csr;f om,ma&;ESifh zH@G +zdK;a&;aumifpt D zG@J 0ifrsm;/ =uhzH @HG toif;0ifrsm; ponfw@dk udk
awG@&onf? um;wpD;ay:wGif jynfo@l prG ;f tm;&Sif [laom pmvk;H udk ydwpf tjzLay:wGif tpdr;f a&mifjzifh a&;om;
xm;onf? jrif;rlòr@d rS jyefvnfxu G cf mG onft h cg a':atmifqef;pk=unf. ,mOfwef;rsm; aemufrS txufaz: jyyg
um;(5)pD;onf a&yd;k pm;aus;&Gmtxd vdu k yf gco hJ nfukd jrifawG@&ygonf? 3
jrif;rlòrd@rS rH&k mG òrd@o@kd nae (3) em&Dausmw f iG f pwifxu G cf mG cJ&h m jrif;rlòrd@EiS ahf csmif;OD;od@k ra&mufrD a&yd;k pm;
aus;&GmteD;wGif a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;tm; wdu k cf ukd af ESmif, h uS &f ef pDrxH m;r_rsm;udk a&S@ajy;vHòk cHa&;
tjzpf wm0ef,x l m;onfh udak tmifatmifEiS hf udEk ikd Ef ikd w f @kd u pwifjrifawG@co hJ nf? qef@usiq f ENjy&ef apmifq h ikd ;f

36
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

aeolrsm;onf æ
“jynfytm;udk; ykqdef&dk;/ tqdk;jrif 0g'Drsm;tm; qef@usif=u”/ “jynfwGif;jynfy tzsuform;rsm;tm;
bH&k efot l jzpf owfrw S af csre_ ;f =u”/ “jrefrmEdik if u H kd Edik if w H umrS tultnDay;jcif;udk ydwyf ifaeoltm; tvdk
r&Sd”/ “wnf+idrfat;csrf;r_udk vdkvm;onf”/ “jrefrmEdkifiHodk@ urBmvSnfh c&D;oGm;rsm;rvmatmif ydwfyifae
olrsm;tm; tvdk r&Sd”/ “jrefrmEdkifiHtm; &if;ESD;jr‡KyfESHr_rsm; rvmatmif ydwfyifaeolrsm;tm; tvdk r&Sd”/
“vdk&moHk; 'Drdkua&pD tvdk r&Sd” ponfh pmom;rsm; yg0ifonfh qdkif;bkwfrsm;udk udkifaqmifIvnf;aumif;/
a=uG;a=umforH sm;jzifh atmf[pfIvnf;aumif; qef@usif qENjycJ=h uonf? 4 xdo k @kd qef@usif qENjy=uonfh olrsm;
onfjrif;rlEiS hf rH&k mG vrf;c&D;wavsmuf vrf;r}uD;ay:wGiw f nf&adS eonfh aus;&Gmrsm;rS aus;&Gmol/ aus;&Gmom;
rsm; r[kw=f uay// tb,fa=umifq h akd omf xdk a&yd;k pm;aus;&GmESihf teD;w0du k w f iG f vrf;r}uD;udk ar;wifvsuf
wnf&adS eonfh aus;&Gmrsm; r&Sad y? xdak e&mwGif qef@usiq f ENjyrnfh trsKd ;orD;rsm;/ trsKd ;om;rsm;ESihf ‚if;wd@k
udik af qmifxm;onfh qdik ;f bkwrf sm;/ xdo k rl sm;udwk ifaqmifvmonfu h m;rsm;udak wG@&dS &ygonf? xdu k m;rsm;udk
apmif=h uyfvu kd yf gvmonfh ,mOfxed ;f &Jrsm;/ &J0efxrf;rsm;/ ppfwyfrS Adv k rf ;_ =u;D tqif&h o dS rl sm;/ vHx
k ed ;f (t"du&k%;f
EdrS ef if;a&;wyfz@GJ )um;rsm;/ ppfum;rsm;/ wyfrawmfwyfxed ;f um;rsm;/ vrf;ab; 0J,mrS xaemif;yif/ wrmyifrsm;
. aemufu, G &f dS csKH ykwrf sm;udk tumtuG,, f I l tm%mykid w f @dk .um;rsm; &yfwef@xm;onfudk awG@&onf?
vrf;ab;0J,mwGif =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u‘rH&k mG -ref;/ csi;f wGi;f om;’ ponhf c&D;onf
wifvikd ;f um;rsm;udk tok;H jyK=uonf? cef@reS ;f ajc armfawmf ,mOftpD;(30)cef@ukd xdak e&mwGijf rifawG@&onf?
xdak e&mwGif teD;uyf}uD;=uyfaeolrmS ucsijf ynfe,fc&D;pOfwavsmuf a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; vdu k v f aH ESmif, h uS cf o hJ nfh OD;aX;atmifqo kd jl zpfygonf? azmfjyyg qENjyqef@
usirf nho f rl sm;ESiahf wG@qo kH nfth cg owif;ESijfh yef=um;a&;tzJ@G wm0efcjH zpfol udo k ed ;f pd;k u"gwyf &kH u
kd ,f +l yD;/ udx
k eG ;f
5
aZmfaZmfu AG'D , D u kd ifr&mjzifh rSww f rf;wifum udjk rifah usmu f toHzrf;,lrw S w f rf;wifcyJh gonf?
apmifóh uad eonfv h rl sm;.teD;w0du k f vrf;r}u;D wavsmufwiG f vrf;cif;ausmufrsm;udk vrf;jyif&ef r[kwb f J
ta=umif;rJt h oifph yk x kH m;onfuv kd aJ wG@&&dS ygonf? a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef; jrif;rlòrd@rS xGucf mG vm

37
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

onft h csed w f iG f rH&k mG òrd@rS rE aW v;òrd@o@kd ajy;qGaJ eonfh c&D;onfwif vdik ;f um;rsm;ud&k yfem;xm;&ef oufqikd &f m
tm%mydik rf sm;u trde@f xw k w f m;jrpfxm;jcif;/ a':atmifqef;pk=unftm; vma&mufóudq=kd urnfh rH&k mG òrd@cH
vlxt k m; rH&k mG òrd@rS xGucf mG jcif; rjyK&ef wm;jrpf ydwyf ifxm;jcif; ponfw@kd rmS a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyf
tzG@J 0ifrsm;ud[ k ef@wm;aESmif, h u S &f ef tm%mydik rf sm;.pHepfwus óudwifppD Ofrr_ sm;yif jzpfonf? od@k aomfvnf;
acsmif;OD;òrd@EiS hf rH&k mG òrd@rsm;rSvma&mufóudq=kd uonfh jynfov l x l .
k tiftm;rsm;jym;aeonft h wGuf etz.
pDpOfne$ =f um;r_rsm;jzifv h yk af qmifaeonfh =uH@z@HG tzG@J taejzifh a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J
csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; t=urf;zuf&u kd Ef uS &f ef raqmif&u G Ef ikd cf ahJ y?
rH&k mG òrd@o@kd nae(6)em&DwiG f qdu k af &muf&m/ rH&k mG òrd@oòl rd@om;rsm;/ a'ocHjynfov l x
l rk sm;u a':atmif
qef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; v_u d v f pJS mG óudq=kd uonf? a':atmifqef;pk=unfw@kd rH&k mG òrd@o@kd a&muf&dS
csed w
f iG f tm%mydik rf sm;u rH&k mG òrd@ wòrd@v;kH tm; v#ypf pfr;D rsm;jzwfawmufxm;aomfvnf; rH&k mG òrd@aejynfov l x l k
u za,mif;wdik rf sm;xGe;f n‡I d “a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ bbOD;wifO;D use;f rmygap” pojzifh aºuG;
a=umfqak wmif;arwWmyd@k o+yD;/ aomif;aomif; jzjz óudq=kd uygonf? a':atmifqef;pk=unfu vma&mufc&D;OD;
óudqo kd nfh rH&k mG òrd@&dS jynfov l x l u k kd rdepf(40)cef@ rde@f ceG ;f ajym=um;cJo h nf? xdn
k (9) em&DcJG wGiaf ':atmifqef;
pk=unfu rH&k mG òrd@e,f&;kH jyefvnfziG v hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkww f iftcrf;tem;rsm; jyKvkycf yhJ gonf? rH&k mG òrd@e,f trsKd ;
om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ òrd@e,fvil ,fvyk if ef;tzG@J z@JG pnf;a&;udk n(12) em&DrS (2)em&Dtxd rH&k mG òrd@e,f rJqENe,f
trSw(f 1) jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,f Adv k rf ;_ a[mif; OD;=unfp;kd .aetdrf (pderf #m;pwd;k )Y jyKvky+f yD;xdtk rd f
wGif wnwm ntdy&f yfem;cJyh gonf6?

arv(30)&ufae@eeH ufyidk ;f wGif rH&k mG òr@d &dS aZmwduausmif;q&mawmftm; a':atmifqef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D


wd@k 0ifa&mufz;l ar#mcf o
hJ nf? xd@k aemuf OuUaH wm&ausmif;od@k 0ifa&mufz;l ajrmf&efppD Ofxm;aomfvnf;/ tpDtpOf
udzk suIf eHeuf(10)em&Dcef@wiG f rH&k mG òrd@/ òrd@ywfvrf;rSwqifh bkwvifòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf? ZD;awm
aus;&GmteD;&Sd taemufajrmufwikd ;f ppfXmecsKyfteD;od@k a&muf&o dS nft
h cg ppfwyftm%mydik rf sm;u a':atmif
qef;pk=unfESifhtzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm; pDeif;vdkufygonfh,mOfrsm;ESifh rHk&Gmòrd@rSvdkufvHydk@aqmifonfh ,mOfrsm;udk
&yfwef@wm;qD;+yD; rH&k mG rSvukd v
f yH @kd onfo h rl sm;udk bkwvifòrd@txdom vdu k yf gciG jhf yKcJyh gonf? a':atmifqef;pk
38
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm; bkwvifòrd@o@kd a&muf&o dS nft h cg bkwvifòrd@e,f/ tzG@J csKyf&;kH zGiv hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkwf
wifyJG usi;f y+y;D / tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udk aqmif&u G cf ohJ nf? rH&k mG rS vdu k yf gy@kd aqmifonf, h mOfrsm;/qdik u f ,frsm;
u bkwvifòrd@rS rH&k mG od@k jyefvnfxu G cf mG oGm;=uonf? xdo k @kd xu G cf mG oGm;onfo h rl sm; taemufajrmufwikd ;f
ppfXmecsKyfteD;&Sd ZD;awmaus;&Gmodk@a&muf&Sdonfhtcg toifhapmifhqdkif;aeonfh&Jrsm;. &dkufESufzrf;qD;jcif;
udk cH=u&onf? xdo k wif;udk a':atmifqef;pk=unf =um;odonft h cg xkad e&mod@k ppfuidk ;f wkid ;f OuUX OD;bmbm.
um;jzifv h u kd o
f mG ;&ef bkwvifòr@d e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf OuUX OD;atmifqef;ESihf OD;xGe;f òrid f (0ufvufòr@d
e,f/ jynfo@l vw G af wmf ud, k pf m;vS,/f ppfuikd ;f wdik ;f pnf;&H;k a&;r_;) wd@k tm; oGm;a&mufajz&Si;f &ef a':atmifqef;pk
=unfrS ajym=um;cJo h nf?
bkwvifòrd@rS pwifI vufwiG v f ufywfrsm;ywfxm;onfb h ek ;f }uD;rsm;/ =uH@z@GH tzG@J 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f tm;
&Sirf sm; tygt0ifvt l rsm;tjym;udk wifaqmifxm;onfu h m;rsm;tm; rH&k mG rS bkwvifòrd@t0if ("gwq f aD &mif;
7
onfh ae&mrsm;)wGif pwif awG@&&dS ygonf?
xd@k a=umifh a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpfomG ;aeonfh udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmifEiS u hf rkd sKd ;rif;wd@k tm; owd 0d&, d
&S&d ef/ tif;awmfòr@d e,f/ vGwaf wmfu, kd pf m;vS,jf zpfol OD;apmv_id Ef iS hf óuw d ifnEdS i_d ;f vkyaf qmif&efEiS hf tu,fIum;
jzihf vma&mufta=umif; r=um;Ekid yf gu qdik u f ,fjzift h a=umif;=um;Edik &f ef udw k ifxÉG Of ;D u udak usmaf tmif
udk wqufwnf; wm0efay;cJyh gonf?
nae( 4) em&D rdepf (30)cef@tcsed w f iG f bkwvifòrd@rS 'Dy, J if;òrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf? xdo kd @kd
xGucf mG vm&m pdik jf yif&mG od@k ta&mufwiG f zrf;qD;xdr;f odr;f jcif;cHxm;&aom vGwaf wmfu, kd pf m;vS,f OD;0if;jrifh
atmif.aetdro f @kd 0ifa&mufI a':atmifqef;pk=unfu ‚if;.rdom;pk0ifrsm;/ a'ocHtzJ@G csKyftzG@J 0ifrsm;udk
tm;ay;pum;ajym=um;cJhonf?
ar(30)&ufae@ eHeufwiG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;oGm;a&mufrnfh 'Dy, J if; c&D;pOf
twGuf vrf;c&D;vHkòcHa&;udk pHkprf;&efxGufcGmoGm;onfh OD;0if;jrifhatmif.om;jzpfolESifh ‚if;.qdkifu,ftm;
tm%mydik rf sm;u 'Dy, J if;&Jpcef;wGif tus,cf sKyfjzifóh udwifI zrf;qD;xm;cJo h nf? 8 'Dy, J if;òrd@o@kd ra&mufrD
pdik jf yif}uD;wGif ,mOfwef; a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf apvGwx f m;onfh um; jyefvnf a&mufvmjcif; r&So d nft h wGuf
armfawmfqikd u f ,frsm;udk pHpk rf;&ef xyfraH pvGwcf yhJ gonf? od@k aomf xdk armfawmfqikd u f ,frsm;vnf; jyefvnf
9
a&muf&v dS mjcif; r&Syd g?
xk@d aemuf qufvufxu G cf mG vm&m tcsi;f jzpfymG ;onfh usn&f mG od@k n(8)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf?
'Dy, J if;òrd@o@kd a&muf&ef (2) rdik cf ef@omvdyk gonf? usn&f mG od@k a&mufonft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf
tzJ@G csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; &Gmol&mG om;rsm;uvma&mufóudq=kd uonf? tcif;jzpfymG ;onft h csed w f iG f 'kw, d OuUX
OD;wifO;D pD;eif;vdu k yf gvmonfh awmif;athpt f rsKd ;tpm; ,mOftrSw7u§5661 f7u§5661 u a&S@q;kH wGi&f adS eygonf?
xdu k m;.aemufwiG f rE aW v;wdik ;f rS OD;udu k akd v;armif;ESio f nfh [dik ;f vyfum;jzpfygonf? xdu k m;.aemufwiG f
a':atmifqef;pk=unfp;D eif;vdu k yf gvmonfh um;trSwt f §5415jzpf+yD; xdu k m;.aemufwiG f (aps;csKd rS) OD;xGe;f
0if;eSihf OD;cifarmifaomif;wd@k yg0ifonhu f m; vku d yf gvmonf? pwkwaˆ jrmufum;rSm teD;uyfvjkH cHKa&; wm0ef
,lxm;onfh rE aW v;òrd@e,f/ vli,ftzG@J 0ifrsm;.um; ([dik ;f vuf trsKd ;tpm;/ tpdr;f a&mif) jzpfygonf? ‚if;um;
.aemufwiG f pOfu h ikd òf rd@e,f/ rJqENe,ftrSwf (2)rSvw $ af wmfu, kd pf m;vS,f a'guw f mvSp;kd nGe@f .um; (qefeD
tjzLa&mif) vdu k yf gvmonf? xdu k m;rsm;. aemufwiG f tzG@J csKyftzJ@G 0ifrsm;.um;rsm; tpDt&D vdu k yf g vm=u
onf?
usn&f mG rS udu k (f 100)cef@ ausmv f eG v
f monft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k yf gvmonfh armf
awmf,mOfukd bke;f }uD;(2)yg;u a&@rS yS w d q f @kd +yD; &yfwef@cikd ;f ygonf? xdt k csed w f iG f tzJ@G csKyf A[kv d il ,ftzJ@G vkòH cH
a&;wm0efcH udx k eG ;f aZmfaZmfu armfawmfum;ay:rSqif;I tusKd ;ta=umif;udak r;jref;avsmufxm;&m xdk bke;f
39
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

}uD;u“igw@kd apmifah ewm =um+yD/ a':atmifqef;pk=unfukd rde@f ceG ;f ajymcdik ;f yg”[k ajymqdyk gonf/ xdt k cg udx
k eG ;f
10
aZmfaZmf u tcsed rf &ojzihf rde@f ceG ;f ajymEdik rf nf r[kwaf =umif; &Si;f jyav#mufxm;ygonf//
xdkodk@&Sif;jyaepOf a':atmifqef;pk=unfESifh tzGJ@csKyf tzGJ@0ifrsm;/ vdkufvHydk@aqmifonfh jynfolvlxk.
armfawmf,mOfrsm;aemufrv S u kd yf gvmonfh vltjynfh wifaqmifxm;aom 'dik ef mum;rsm;ESihf ta0;ajy;c&D;onf
wif um;rsm;ay:rS vlrsm;u ‘jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif0g'rD sm;tm; tvdrk &S[ d ’k t}udr}f udraf tmf[pf+yD;
um;rsm;ay:rSqif;vm=uonf? xdktcsdefwGif a':atmifqef;pk=unf ESifhtzGJ@csKyftzGJ@0ifrsm;tm; vma&muf
óudq=kd uonfh usn&f mG rS &Gmom;rsm;u ‘'d@k jynfov l x l uk vnf; rif;wd@k ukd tvdk r&d’S [k wke@f jyef aºuG;a=umf=uyg
onf? 11 xdt k cg =uhzH @HG tzG@J 0ifrsm;/ tca=u;aiGay;I iSm;&rf;xm;onfo h rl sm;/ bke;f }uD; twkrsm;u “rif;wd@k
bmajymwm vJ” [kq+kd yD; um;rsm;ay:wGif toif, h al qmifvmonfh oHc|erf sm;/ oH'w k rf sm;/ 0g;&if;wkwrf sm;/
opfom;'kwrf sm; udik af qmifI um;ay:rSqif;vm+yD;/ &Gmol&mG om;rsm; ESihf a':atmifqef;pk=unf tygt0if
um;ay:rS tzGJ@csKyf tzGJ@0ifrsm;/ t&yfom;rsm;udk twif;t"rR0ifa&mufI pHepfwus &dkufESuf=uonf? 12
xd@k a=umifh usn&f mG rSa':atmifqef;pk=unftm; vma&mufóudq=kd uonfjh ynfov l x
l rk mS ajcOD;wnf&h mudk xGuf
ajy;wdr;f a&Smif=u&onf? &kww f &ufaemufr0S ifa&mufI wdu k cf ukd jf cif;udck &H onft h wGu, f mOfwef;.aemuf
qH;k wGif vdu k yf gvmonfo h rl sm;rSm trsm;tjym; tjyif;txef&u kd Ef u S jf cif;cH=u&onf?
vufywfrsm;ywfxm;onfb h ek ;f }uD;twkrsm;/ vufywftjzLywfxm;onfh t&yf0wfEiS v hf rl sm;u xdo k @kd
tqufrjywf&dkufESufaepOf E_wfrSvnf; “trsdK;zsufrawG/ ukvm;udk vifawmfcsifwJholawG/ ukvm;udk
vifrvkycf if igw@kd ukd t&ifvifvyk ”f ponfh &ke@f &if;=urf;wrf;aompum;rsm;jzifh }udr;f 0g;cJo h nf? '%f&mjzifh
vJaeonfh trsKd ;orD;rsm;. tzG@J csKyfwn l 0D wfpkH yife&D ifz;kH tusrô sm;/ a,mxrDrsm;udk qGcJ |wjf cif;/ qHyifukd vufjzifh
&pfywfqyk u f ikd I
f uwW&mvrf;ESihf rsuEf mS tm;qGaJ qmifjh cif; wd@k ukd touftE &W m,fxcd u dk af ponftxd ,kwrf m
13
&dik ;f pdik ;f pGm jyKrlaqmif&u G cf yhJ gonf// xd@k tjyif '%f&m&olrsm;. qGóJ ud;rsm;/ em;uyfrsm;/ aiGa=u;rsm;udv k nf;
14
twif;t"rR vk,uf,il ifcyhJ gonf?

,mOfwef;rsm;.aemufrv S u kd v f monfh t=urf;zuf&u kd Ef u S of rl sm;onf a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k f


ygvmonfh armfawmf,mOf.0Jbufjcrf;udk t"duxd;k azmuf&u kd Ef u S cf =hJ uonf? xk@d a=umihf armfawmf,mOfab;
wGif txyfxyf vufjcif;qufI um&Hay;xm;onfh vuf0b J ufjcrf;rS vk+H cKHa&;wm0ef,x l m;olrsm;jzpfonfh
tzG@J csKyf A[dv k il ,fvjHk cHKa&;tzG@J 0ifrsm;/ rE aW v;rSvu kd yf gvmonfh vHjk cHKa&;tzG@J 0ifrsm;ESihf rH&k mG òrd@rS vdu k yf gvm
onfh vli,ftzG@J 0ifrsm;/ pD;yGm;a&;wuUov kd af usmif;om;rsm; trsm;tjym; tjyif;txef xdcu kd 'f %f&m &&Scd hJ
onf? 15 OD;acgi;f udk raorcsi;f tjyif;txef±u dk Ef u S o f nft h wGuf rE aW v;wdik ;f / (taemufawmifòrd@e,f tzG@J csKyf
pnf;&H;k a&;r_;) wOD;jzpfol udo k ed ;f wd;k at;/ rE aW v;wdik ;f tzG@J csKyrf S "gwyf q kH &m udw k ifarmifO;D / ,mOfarmif;jzpfol udpk ef;
16
jrif(h ac: )ud&k m*sL;wd@k rmS xdak e&mwGiyf if yGcJ si;f jyD;aoqH;k cJ&h onf?
xdok @kd t=urf;zufvyk =f uHowfjzwfaeonft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf.um;onf t=urf;zuf 0dik ;f
0ef;&du k Ef uS af eonf=h um;rS twif;jzwfausmaf rmif;xGucf &hJ onf? a':atmifqef;pk=unfvu kd yf gonfu h m; armif;
xGuo f mG ;jyD;aemuf qnfajrmif;0if;teD;od@k ta&mufwiG f vrf;ab;0J/,mrS toifah pmifq h ikd ;f aeonfh vl(4000)
cef@u usn&f mG rS xGuaf jy;vGwaf jrmufvmolrsm;tm; qnfajrmif;0if;a&S@rq S ;D óudI xyfrH t=urf;zuf &du k Ef u
S f
17
=ujyefonf? xdt k csed w
f iG “f xGu/f wdu k ”f qdo k nfh trde@f ay;oHEiS t hf wl toifah pmifq h ikd ;f aeaom 'dik ef mESppf ;D u
a':atmifqef;pk=unfw@kd p;D vmonfu h m;udk rsuEf mS csi;f qdik rf S 0ifwu kd &f ef qnfajrmif;0if;twGi;f rS armif;xGuf
vmygonf? xdk 'dik ef mum;(2)pD;udak &Smifwrd ;f jyD; a':atmifqef;pk=unfw@kd .um;u oHq;l óud;wef;(3)ckukd quf
wduk f 0ifwu kd +f yD; ausmjf zwfxu G o f mG ;ygonf? xdo k @kd wdu k xf u G o f mG ;csed rf mS yif “ypf” [k trde@f ay;onfh toHEiS hf
18
twl (10)csuf (15)csuf qufwu dk yf pfcwfco hJ nf? od@k aomf a':atmifqef;pk=unfEiS hf a'guw f m vSp;kd nGe@f w@kd
40
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;rsm;onf ‚if;wd@k tm; 0ifa&mufwu kd cf u


kd o f nfh 'dik ef mum;(2)pD; ESiv hf yk =f uHowfjzwf
rnfv h t l yk }f uD;udk twif;jzwfausmu f mtoufpeG @f armif;ESicf o hJ jzifh a':atmifqef;pk=unf.um;onf a&OD;òrd@
t0iftxd‚if;/ a'guw f m vSp;kd nGe@f .um;onf 'Dy, J if;jrKd @ e,faq;&Ho k @kd ‚if;a&muf&cdS jhJ y;D / toufab; tE &W m,frS
vGwfajrmufcJhonf?
rE Wav;wkdif;/pnf;&Hk;a&;r_;jzpfola':0if;jrjr pD;eif;vdkufygvmonfhum;rSm um;csif;0ifa&mufwdkuf&ef
usnf&GmteD;&Sd qnfajrmif;0if;twGif;rS armif;xGufvmonfh 'dkifemum;(2)pD;udka&Smifwdrf;&if; vrf;ab;&Sd
ukuKdU yiftm; 0ifa&mufwu kd rf o d nf@twGuf a':0if;jrjrrSm vuf(2)zufusKd ;onftxd '%f&mjyif;xefpmG &&Scd hJ
onf?
xdo k @kd &ke;f &if;qefcwfjzpfaepOf a':atmifqef;pk=unf.um; armif;xGuo f mG ;+y;D aemuf tzG@J csKyf 'kw, d OuUÏ
OD;wifO;D vdu k yf gvmonfh armfawmf,mOfuv kd nf; t=urf;zuforl sm;u twif;t"rR0ifa&muf&u kd Ef uS =f uyg
onf? xdak e&mwGif OD;wifO;D ESit hf wl&adS e=uonfh OD;wifatmifatmif/ tygt0if(5)OD;udk &Jwyfz@JG 0ifrsm;u tcsi;f
jzpf usn&f mG teD;rSzrf;qD;jy;D 'Dy, J if;òr@d e,f&pJ cef;od@k nwGi;f csi;f ac:aqmifomG ;ygonf? udw k ifxËG Of ;D / udak wZEdik /f
udvk OS ;D ESihf tjcm; tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm;arv(31)&ufae@eeH uf usn&f mG teD;wGiaf &$bckd &dik (f c,u)OuUX
jzpfoOl ;D pD;onfh vHjk cHKa&;tzG@J 0ifrsm;u zrf;qD;cJ+h yD; 'Dy, J if;&Jpcef;od@k yd@k aqmifco hJ nf? 19 xdo k rl sm;udk ZGev f (1)
&ufae@wiG f a&$bakd xmifo@kd yd@k aqmifco hJ nf?

xdo k @kd 0ikd ;f 0ef;I t=urf;zufvyk =f uHowfjzwf&u


kd Ef uS =f uolrsm;onf e,fajrtvdu k f a'oqdik &f m =uH@cikdf zf @HG òzd;
a&;tzG@J rsm;u tca=u;aiGjzifih mS ;&rf;xm;olrsm;jzpf+y;D pkpak ygi;f tiftm;(5000)cef@ 20 &Syd gonf? a':atmifqef;
pk=unfEiS hf tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tjyif vma&mufóudq=kd uonfh a'ocHjynfov l x
l t
k m; pHepfwus óudwifjyifqif
I (3)em&Dausmrf # aoap&eft=uHjzifh t=urf;zuf &du k Ef uS af csre_ ;f cJjh cif; jzpfonf?

n (11)em&Dausmcf ef@wiG f xdak e&mod@k 'dik ef mum;(4)pD;jzifh 'dik ;f rsm;/ wkwrf sm;udik af qmifxm;onfh &Jwyfz@GJ 0if
rsm;/ jynfo@l prG ;f tm;&Sirf sm;21 (*0)cef@EiS hf xdu k m;rsm;.aemufwiG f yg*s&J ;kd um;ESihf qifwo l nfu h m;(2)pD; a&muf&dS
vmonf? xdu k m;(2)pD;ay:rS t&m&S(d 2)OD;qif;vm+yD; t=urf;zuf&u kd Ef u
S of wfjzwfonfah e&mufdk vSnv hf nf
=unf&h p_ pfaq;onf? &Jwyfz@GJ 0if(80)cef@u '%f&m&olrsm;/ tavmif;rsm;udk ‚if;wd@k p;D eif;vdu k yf gvmonfh 'dik ef m
um;rsm;ay:od@k tr_u d yf pfouJo h @kd ypfwifI wifaqmifomG ;ygonf? tcsi;f jzpfymG ;&mwGif use&f cdS o hJ nf,h mOfrsm;
teuf [dik ;f vyfum;(2)pD;udk v,fuiG ;f twGi;f od@k weG ;f csjyD; wdr;f arSmufonfyh pkH EH iS q hf ifwal p&ef jyifqif=uonf?
,mOfwef;twGi;f rS tjcm; [dik ;f vyfum;(2)pD;udv k nf; acgi;f csi;f qdik I f wdu k o f nfth aetxm;od@k ajymif;a&G@
jyifqif+yD;rS AG'D , D jkd zifrh w
S w f rf;wifjcif;/ "gwyf rkH sm;&du k , f jl cif;wd@k ukd jyKvkycf yhJ gonf? 22 ysupf ;D aeonf@um;rsm;
teuftcsKd @ukd a&OD;òrd@bufo@kd weG ;f Io,faqmifomG ;onfuv kd nf; rsujf rifoufaotcsKd @u awG@&cdS o hJ nf? 23
'Dy,
J if; vky=f uHowfjzwfr}_ uD;.jzpfpOfukd ud, k w
f ikd jf rifawG@c&hJ onfh rsujf rifoufaorsm;/ &du k Ef uS jf cif;cH&onfh
24
olrsm;. xkwaf zmfajymqdck surf sm;t& rH&k mG òr@d e,f=u@H cikd zf @HG jzKd ;a&;toif;twGi;f a&;rª; OD;aX;atmif ESihf a&$bckd &dik f
(c,u) OuUXjzpfol 'kw, d Advk rf ;ª }uD;oef;[ef 25 tygt0if a'oqdik &f m tm%mydik rf sm;u pHepfwusóudwif
pDpOfvyk af qmifcahJ =umif; ay:ayguo f nf? tm%mydik rf sm;. yHy;kd ulnrD a_ =umift h =urf;zuf&u kd Ef u S of rl sm;u twifh
&JpmG jzif&h u
kd Ef u
S jf cif;/ aiGa=u;ESiv hf uf0wf&wemrsm;tm; vk,ufjcif;/trsKd ;orD;rsm;.t0wftpm;rsm;udk vl
rqefpmG qkw+f zJjcif;/c|wyf pfjcif;wd@k ukd vkyaf qmifc=hJ uonf? tjypfru hJ sn&f mG ol&mG om;rsm;/ a':atmifqef;pk
=unf.um;udk &du k Ef u S pf Of tumtuG,af y;cJo h nft h zG@J csKyfvil ,f teD;uyfvjkH cHKa&;tzG@J 0ifrsm;/ rE aW v;rS
vli,ftzG@J 0ifrsm;/ ESirhf &kH mG òrd@rS pD;yGm;a&;wuUov kd af usmif;om;rsm;/ rH&k mG vli,ftzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;onf jyif;
xefpmG jzifh pHepfwus&u kd Ef u
S jf cif;udk cHc&hJ onf?tcsKd @rmS &du k Ef u S jf cif;cH&onft h wGuf toufaoqH;k cJ&h onf?
41
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcsdK@rSmrl &&Sdonfh'%f&mrsm;a=umifh rlv&kyfqif; ysuf,Gif;cJh&onf? xdkodk@vlom;csif;pmemr_uif;pGmjzifh


tòid;w}uD;&du k Ef u
S &f jcif;onf a':atmifqef;pk=unftm; wcJeufaxmufco H nfh jynfov l x
l .
k tiftm;udk
òzdcjJG cif;jzpfouJo h @kd tjcm;aomjynfov l xl w
k @kd uv
kd nf; tm%mydik rf sm;taejzifh ‚if;wd@k . tm%mwnf+rJa&;
udk xdyg;vmygurnfuo hJ @kd vyk af qmifrnfjzpfa=umif;udk pHerlemjy jcdr;f ajcmufvudk jf cif; jzpfa=umif;awG@&&dS onf?

( atmifajcrSwfpkrsm; )

(1) 0Àarmif/ a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udzk ;kd aZmfw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(2) a':nGe@f neG @f /udk Edik Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(3) a':nGe@f neG @f /udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmif/ udck ifO;D /udzk ;kd aZmfw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(4) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udzk ;kd aZmf/udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(5) udck ifO;D /udEk ikd Ef ikd Ef iS u
hf akd tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(6) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /udck ifO;D /udEk ikd Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(7) udEk ikd Ef ikd Ef iS uhf akd tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd su?f
(8) udck ifO;D . oufaoxGuq f ckd su?f
(9) xdo
k rl sm;udu k sn&f mG teD; qnfajrmif;0if;twGi;f &Sd a':atmifqef;pk=unf,mOfwef;tm; t=urf;zuf&u kd f
ESu&f ef toifah pmifq h ikd ;f aeonfo h rl sm;u zrf;qD;xm;cJyh gonf?
(10) 0Àarmif/ udck ifO;D / udrk if;ode;f ESiahf ':nGen f eG @f w@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(11) 0Àarmif/ udrk if;ode;f ESiahf ':nGen f eG @f w@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/

(12) 0Àarmif/ udck ifO;D / udrk if;ode;f ESiahf ':nGen


f eG @f w@kd . oufaoxGuq
f ckd surf sm;/

(13) 0Àarmif/a':nGe@f neG @f EiS u hf rkd if;ode;f wd@k . xGuq f ckd surf sm;/
(14) 0Àarmif/udck ifO;D wd@k . tppfccH suf
(15) 0Àarmif/udck ifO;D ESiu hf rkd if;ode;f wd@k .xGuq f ckd surf sm;/
(16) a':nGe@f neG @f /udrk if;ode;f /wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(17) 0Àarmif/armifz;kd aZmf/ udck ifO;D wd@k .xGuq f ckd surf sm;/
(18) udEk ikd Ef ikd Ef iS u
hf akd tmifatmifw@kd .oufaoxGuq f ckd su?f
(19) 0Àarmif.xGuq f ckd su/f jynfyowif;Xmersm;ESiahf wG@qakH r;jref;csu/f aumfr&Sirf q S ufvufppkH rf;&m
xdpk Ofu a&$bckd &dik (f c,u)OuUX jzpforl mS 'kw, d Adv k rf ;ª =uD;oef;[efjzpfa=umif; pHpk rf;od&&dS onf?
(20) jrefrmhtvif;owif;pm/ ZGev f (1)&uf2003 ckEpS /f arv(31)&ufae@ etz .owif;pm&Si;f yG/J
(21) aZmfaZmfatmifEiS ahf wG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f
(22) aZmfaZmfatmifEiS ahf wG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f
(23) aZmfaZmfatmif ESijhf ynfyowif;Xmersm;.awG@qakH r;jref;cef;wGiaf jymjycsu?f / jynfwiG ;f rSaumfr&Sif
od@k wdu k &f u kd af y;yd@k onfh owif;tcsut f vufrsm;/

(24) udck ifO;D .oufaoxGuq f ckd suf


(25) jynfwiG ;f rSaumfr&Six
f w
H ukd &f u
kd af y;yd@k onfo
h wif;tcsut
f vufrsm;/ jynfyowif;Xmersm;ESihf awG@qkH
ar;jref;csufrsm;/
42
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tcef; ( 4 )

'DyJ,if;vkyf}uHr+tay: aumfr&Sif. y%mr oHk;oyfwifjycsuf

a':atmifqef;pk=unf aetdrt f us,cf sKyfxed ;f odr;f cH&jcif;rS vGwaf jrmufvm+y;D aemuf/ wkid ;f ESihf jynfe,ftES@H
pnf;&k;H a&;c&D;xGu&f mwGif jynfaxmifp=k u@H cikd af &;ESizhf @HG jzKd ;a&;toif;(=u@H z@HG )/ jynfo@l prG ;f tm;&Si/f &Jwyfz@GJ / a'oqdik f
&m tm%mydik rf sm;/ ppfaxmufvrS ;f a&; ponfw@kd u enf;rsK;d pkjH zihf taESmiht f ,Suaf y;cJo h nfuakd wG@c&hJ onf?
csi;f jynfe,f/ &cdik jf ynfe,fc&D;pOfrsm;wGif aESmih, f uS rf r_ sm; pwifðyvkyv f mcJo h nf// xk@d aemuf ucsijf ynfe,fc&D;
pOfwiG f vluakd oapEdik o f nfv h ufeufrsm;udk ajAmifususuikd w f ,
G u f m aESmif, h u S cf o
hJ nf? ,ckaemufq;Hk ppfuidk ;f
wdik ;f bkwvifrS 'Dy, J if;od@k toGm;wGif aESmif,h u S of nft h qifrh aS usmvf eG I f t=urf;zufowfjzwfacsre_ ;f onfh
tqifo h @kd a&mufvmcJo h nf?
etz ppftkyfpkonf ar(30)'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;udk pepfwusóudwif=uHpnf/ jyifqifusL;vGefcJhjcif;jzpf
a=umif; aumfr&Sit f aejzifh atmufygtcsut f vufrsm;t& oH;k oyfawG@&&dS onf?

1? óudwifoifwef;ay;jcif;
a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;tm; uef@uu G qf ef@usiq f ENjy&ef vdt k yf
onfh vltiftm;udk ppfuikd ;f wdik ;f / a&$bckd &dik rf S òrd@e,f(8)òrd@e,f/ rH&k mG c&dik &f dS òrd@e,frsm;rS =uH@z@HG twGi;f a&;rª;rsm;u
rdrw
d @kd òr@d e,frsm;twGi;f &Sd =u@H z@HG tzG@J 0ifrsm;ESifh jynfov l xl u k pkd ak qmif;ay;cJ=h u&onf? 1 xdo k @kd vltiftm; pkaqmif;
&mwGif tca=u;aiGrsm;ay;jcif;jzifv h nf;aumif;/ twif;t"rRjcrd ;f ajcmuft=uyfuikd I f vnf;aumif; pkaqmif;cJ=h u
2
onf?
pkaqmif;&&Scd o hJ rl sm;tm; oufqikd &f mòrd@e,frsm;tvdu k f ppfuikd ;f òrd@/ txufwef;ausmif;trSw(f 2)/ rk&H mG òrd@/
txufwef;ausmif;trSw(f 2)ESifh trSw(f 3)ausmif;rsm;/ taemufajrmufwikd ;f ppfXmecsKyf0if;/ 'Dy, J if;òr@d / txuf
wef;ausmif; ponfah e&mrsm;wGipf pk nf;xm;&Su d m/ vlpv k al 0;udt k =urf;zuf&u kd Ef u S f òzdcaJG csre_ ;f enf;oifwef;rsm;
3
pHepfwusay;cJo h nf?
xdu k ohJ @kd oifwef;yd@k csrE_ iS yhf wfoufI tvm;wltawG@t=uKH ud&k efuek w f ikd ;f / urm&Gwòf r@d e,f vli,fwm0efcH
jzpfo u l pkd ;kd oef;u atmufygtwdik ;f jyefvnfajymjycJo h nf?
“1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv (1)&ufae@up+yD; jynfxaJ &;Xme¶H;k csKyf rsuaf pmif;xd;k rSm&Sw d hJ or0g,r ukepf nf
jyyGcJ ef;r aemufzufu wku d o
f pf}uD;xJrmS }uHzh @HG tzG@J 0ifawGukd txl;oifwef;awGay;ygw,f? vlawG/ um;awGudk
b,fvkd ¶du k Ef u S &f r,fqw kd mutp oif=um;ay;xm;w,fv@kd vnf;od&ygw,f/ vufa&G;pifac:,lxm;wJh }uHzh @HG
tzG@J 0ifawGudk w&ufv#if xrif;au|;t+yD; usy(f 200)pD ay;xm;w,fv@kd vnf; od&&dS ygw,f”

43
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

2? udkifaqmiftoHk;jyKonfhvufeufrsm;
a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J csKyftzG@J 0ifrsm;tm; 'Dy,
J if;òrd@teD; usn&f mG Y vky=f uHowfjzwfacsre_ ;f &mwGif
udik af qmiftoH;k jyKch=J uonfh 0g;&if;wkwrf sm;/ 0g;c|erf sm;/ ESpw f pfvufrt&G,t f pm;&dS opfom;ydik ;f rsm; pojzihf
t=urf;zuf&u kd Ef uS o
f rl sm;tm;vH;k udik af qmifonfh vufeufrsm;ykpH w H n l aD e=uonfukd awG@&&dS onf? xd@k tjyif
vufeufrsm;udt k oH;k jyK&du
k Ef uS o
f nfh enf;pepfrsm; (OD;acgi;f ESichf g;tqpf rsm;udpk eH pfwus&u kd Ef u
S jf cif;)vnf;
xyfwn l aD eonfukd awG@&&dS onf? xdv k ufeufrsm;udk =uHz@HG twGi;f a&;rª;rsm;u oufqikd &f mòrd@ e,f/ aus;&Gmrsm;&Sd
jynfov l xl rk sm;tm; jyKvkyaf pcdik ;f cJo h nf?

3? tcsdefumvESifh owfuGif;jyifqifr+
'Dy, J if;vky=f uHro _ nf arv(30)&ufae@ n(8)em&D0ef;usiw f iG f pwifjzpfymG ;+yD;/ n(11)em&DcJG (12)em&Dcef@
4
wGif +yD;qH;k cJo h nf? tcsi;f jzpfae@onf uqkev f uG,af e@jzpfI ywf0ef;usiu f kd &Si;f vif;oJupJG mG rjrifawG@Eikd f
ap&ef óudwifppD OfcjhJ cif;jzpfonf?
usn&f mG od@k ra&mufrD armfawmfum;vrf;wqpfcsKd ;auG@wiG f um;ud&k yfwef@&efprD I H wm;qD;cJjh cif;/ oHq;l óud;
(3)xyfjzifh vrf;udyk w d q f @kd um&Hxm;jcif;/ vufeufuikd pf pfom;rsm;ESi&hf w J yfz@JG 0ifrsm;udk qnfajrmif;0if;twGi;f
wyfpaJG e&m,lxm;jcif;/ vrf;ab;0J,mwd@k wiG f a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;tm; &du k Ef u
S rf nfo
h rl sm;udk
pepfwusóudwifae&mcsxm;cJo h nf? &du
k Ef u
S rf nfo h rl sm;taejzifh ywf0ef;usiu f kd aumif;pGmjrifEikd af p&eftwGuf
qvdkufrD;rsm;udk toifhjyifqifxm;jcif;/ &dkufESufowfjzwfrnfholrsm;.aemufrS armfawmfum;rsm;udk pepf
wuswef;pDI &yfwef@um um;a&S@r;D }uD;rsm;udx k ;kd ay;Edik &f ef pDpOfco hJ nf udak wG@&&dS onf? 5
&duk Ef u
S rf nfo h rl sm;udk wae&mwnf;wGipf pk nf;xm;&SI d pepfwus&u kd Ef u S +f yD;/ vsijf refpmG vlpck JG azsmufzsuf
Edik jf cif;onf tm%mydik rf sm;yg0ifywfoufr&_ rdS o S m vG,u f pl mG vkyaf qmifEikd rf nfjzpfonf? tcsi;f jzpfonfh usnf
&GmESit hf eD;qH;k jzpfonfh &Gmopf&mG / usn&f mG ESiq hf nfajrmif;0if;wd@k wiG af exdik v f yk u f ikd pf m;aomuf=uonfv h Ol ;D a&
onf(1000)0ef;usix f uf rydyk g?
a':atmifqef;pk=unfw@kd . ,mOfwef; usn&f mG od@k ra&mufrD a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf ,mOftrSwf "§801
udk pD;eif;vdu k yf gco
hJ nfh vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygwrD S udak tmifatmifEiS u hf Ekd ikd Ef ikd w
f @kd EpS Of ;D tqdyk gqnfajrmif;
0if;twGi;f zrf;qD;cHxm;&+yD;jzpfygonf? xdo k rl sm;udk zrf;qD;onft h csed of nf nae (5;30)em&DwiG jf zpfaom
a=umihf zrf;qD;olrsm;ESihf ywf0ef;usit f aetxm;udk tao;pdyjf rifawG@c&hJ onf? 6

4? wdkufckdufacsr+ef;onfh enf;pHepfrsm;?
a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;rsm;aemufrS vdu k yf gvmonfu h m;rsm;ay:wGif &du k Ef u S af csre_ ;f rnfh ol
rsm;onf OD;acgi;f udt k "duxm;I &du k Ef uS of nfuakd wG@&&dS onf? toufrao/ owdrvpfbJ '%f&m&I nnf;nL
aeolrsm;tm; vl(4)(5)a,mufu0dik ;f I wòydiw f nf;/ pHepfwus0ikd ;f 0ef;&du k Ef uS cf o hJ nf? 7 &du k Ef u S rf nfoh rl sm;
8
tcsi;f csi;f vlrrSm;Edik af p&eftwGuf vufwiG f tjzLa&mift0wfprsm;ywfxm;I cGjJ cm;xm;onf? um;rsm;ay:
wGif pD;eif;vdu k yf gvmolrsm;tm; &du k Ef uS of rl sm;u um;ay:rSqif;vsiq f if;/ rqif;vsif um;udk rD;&_@d ypfrnf[k
+cdr;f ajcmufajymqd+k yD;/ um;atmufo@kd qif;vmolrsm;udk toifah pmifah eolrsm;u 0dik ;f I&du k Ef uS cf o hJ nf? 9 um;
rsm;ay:r q S if;rvmonfv h rl sm;udk um;atmufo@kd qcJG sI tjyif;txef&u kd Ef uS cf =hJ uonf? 10 um;atmufo@kd
qGcJ s&u kd Ef u
S +f yD;aemuf tzG@J csKyf. wln0D wfprkH sm;udk twif;t"rRc|w, f jl cif;/ vuf0wfvufpm;rsm;udk vk,jl cif;
11
wd@k ujkd yKvkycf o hJ nf?

44
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

5? tm%mydkifrsm;udk,fwkdif yg0ifywfoufr+
'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;wGit f m%mydik rf sm;.yg0ifywfoufrE_ iS yhf wfoufI atmufygtwdifk ;f awG@&&dS onf?
(1) tcsi;f jzpfymG ;onfah e@wiG f rE aW v;ESirhf &kH mG t=um;ajy;qGo J nfh c&D;onfwifvikd ;f um;rsm;udk tm%m
12
ydik rf sm;u xGucf mG cGirhf jyKbJ ydwyf ifxm;cJo h nf?
(2) a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; rk&H mG rS bkwviftxdvu kd v f yH @dk aqmif+yD; jyefvm=uonfh qkid u f ,f
tpD;(70§80)cef@tm; rk&H mG òrd@EiS b hf wk vifòrd@t=um; ZD;awmaus;&GmteD;&S(d erc) ppfXmecsKyf0if;teD;wGif ppfwyf
13
ESihf &Jrsm;uzrf;qD;cJo h nf// xdo k @kd zrf;qD;jcif;cH&olrsm;udu k n l &D ef rH&k mG òrd@rS xyfrv H u kd yf gvm=uolrsm;udv k nf;
xdak e&mwGif xyfrzH rf;qD;vku d o f nft h wGuf xdak e@ nae(4;30)cef@wiG f rH&k mG òrd@twGi;f qlyrl r_ sm; pwifjzpfymG ;cJh
onf// xdt k ajctaeudk bkwvifwiG af &muf&adS eonfh a':atmifqef;pk=unfo&d +dS yD;/ bkwvifòrd@e,ftzJ@G csKyf
OuUX OD;atmifqef;ESihf ppfuikd ;f wdik ;f tzJ@G csKyf twGi;f a&;rª;OD;xGe;f +rKd ifw@kd tm;apv$wcf &Jh m oGm;a&mufajz&Si;f olrsm;
xdak e&m wGiyf ifzrf;qD;jcif; cHc=hJ u&onf? tm%mydik rf sm;u,if;od@k zrf;qD;cJjh cif;rsm;rSm 'Dy, J if;vky=f uHru _ sL;
vGerf nft h csed wf iG f a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;Yvltiftm;ta&twGuaf vsmeh nf;ap&ef jzpfonf?
(3) ar(30)&ufae@u bkwvifòrd@wiG f udrk sKd ;Edik (f rE aW v;wdik ;f pnf;&H;k a&;wm0efc)H ESihf udo k ufxeG ;f (OD;wifO;D
.um;armif;ESio f )l / udEk ikd Ef ikd (f vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygw)D wd@k rH&k mG bkwvif vrf;c&D;tajctaeudk &efuek &f dS
tzG@J csKyfA[ko d @kd w,fvzD ek ;f qufta=umif;=um;&ef bkwvifòrd@e,f/ qufo, G af &;&H;k od@k omG ;a&mufc&hJ m xd&k ;kH rS
0efxrf;wOD;u w,fvzD ek ;f vdik ;f rsm;jzwfawmufcx H m;&onft h wGuf ‚if;wd@k yif rnfonfòh rd@urkd #qufo, G fI
14
r&a=umif; ajym=um;cJo h nf?
,if;tcsuu f =kd unfjh cif;tm;jzifh tcsi;f jzpfonfah e@ vky=f uHru _ sL;vGerf nft h csed wf iG f bkwvifòrd@rS qufo, G f
onfh w,fvzD ek ;f vdik ;f rsm;udk tm%mydik rf sm;utpDtpOf&&dS jdS zifóh udwif jzwfawmufxm;cJah =umif; awG@&onf?
a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef; bkwvifòrd@ujkd zwfomG ;+yD;aemuf jy\em wpHw k &m=uHKawG@&vsif bkwvifrS
wqifh jyifyod@k qufo, G t f a=umif;=um;jcif; rjyKEdik &f efjzpfonf[k oH;k oyf&onf?
(4) usnf&GmteD;&Sdbkef;}uD;ausmif;rsm;udk a'oqkdif&mtm%mydkiftzGJ@tpnf;rsm;u a':atmifqef;pk
=unfEiS hf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;a&muf&v dS mygu oGm;a&mufóudqjkd cif; rjyK&/ tultnD ray;&/ jy\em wpHk
w&mjzpfyguvnf; xGurf vm&pojzihf bke;f }uD;ausmif;tcsKd @tm; +cdr;f ajcmufIvnf;aumif;/ tjcm;bke;f =uD;
ausmif;tcsKd @tm; v_z, G yf pPn;f rsm;qufuyfum ajzmif;zsavsmufxm;I óudwifwm;jrpfco hJ nf// xdo
k @kd wm;jrpf
xm;onft h wGuf jy\emwpHw k &mjzpfymG ;ygu tultnDr&Edik af =umif;/ um;vrf;rsm;udv k nf; ydwx f m;vdu k f
+yDjzpfonfhtwGuf rnfonfhòrd@&Gmrsm;udkrS qufoG,fIr&a=umif; bkef;awmf}uD;wyg;rS rdef@=um;cJhonf? 15
tm%mydik rf sm;u ,if;od@k vyk af qmifjcif;rSm vky=f uHru _ sL;vGeo f nft h csed w f iG f rsujf rifoufaorsm; r&Sad p&efEiS hf
a':atmifqef;pk=unf,mOfwef;tm; tultnDay;rnht f iftm;rsm;a&muf&dS rvmap&ef pepfwus óudwif
pDpOfxm;jcif;jzpfonf?
(5) tcif;jzpfymG ;onfah e&mod@k a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;rsm;a&mufrvmrD qdik u f ,fEiS hf um;
rsm;jzifh a&S@ajy;tjzpf óuw d ifxu G cf mG vm=uolrsm;tm; ppfwyfEiS &hf rJ sm;yg0ifonfh tm%mydik rf sm;u usn&f mG teD;
&Sd qnfajrmif;0if;wGióf udwifzrf;qD;cJo h nf?
“xdak e&mwGif oHq;l óud;wef; ud;k ck csxm;onf? wwef;vsi(f 3) ckEe_ ;f jzihf (3)wef;csxm;+yD;/ vrf;ukyd w d q f @kd
xm;onf? xdo k @kd ywd qf @kd xm;ojzihf um;udk t&Sed af v#mv h u kd &f onf? xkt d cg oHq;l óud;wefrsm;.aemufwiG f
wkwf/ 'dkif;rsm;udkifaqmifxm;aom &JwyfzJG@0iftiftm;(30)cef@udkawG@&onf?tusôtjzL0wfxm;onfh vl
wa,muf a&mufvm+y;D ‘b,fomG ; rvd@k v’J [kar;ygonf? rdrw d @kduvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS fh twlvmjcif;jzpf
a=umif; &Si;f jyonf? xdt k cg ‚if;u ppfabmif;bDEiS pfh yG u f s,t f us0ô wfxm;aom touf(50)cef@t&G,&f o dS wl OD;xH
oGm;I ‘Adv k rf ;ª / 'g a':atmifqef;pk=unfe@J ygvmwJu h m;’[k owif;yd@k ygonf? xdo k u l ‘at;/ txJxnfv h u kd f
45
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

[k jyefajymygonf? xkd Akv d rf LS ;qko


d rl mS tenf;i, 0f +zKd ;+y;D / pGyu f s,t f us0ô wfqifxm;ojzihf &mxl;trSwt f om;
16
ESihf wHqyd u f kd rjrifawG@&yg” &du k Ef uS of rl sm;taejzifh ywf0ef;usiu f kd &Si;f vif;pGmjrifEikd af p&eftwGuv f nf;
qvdu k rf ;D rsm;udt k oifw
h yfqifxm;jcif;/ &du k Ef uS of wfjzwfrnfo h rl sm;.aemufrS armfawmfum;rsm; udpk epfwus
wef;pDI&yfwef@um um;a&S@ rD;}u;D rsm;udx hJ nfuakd wG@&&dS onf? 17 xdo
k ;kd ay;Edik &f ef pDpOfco k @kd acsre_ ;f rnfo
h rl sm;tm;
18
}uD;=uyfuyG u f aJ eolrsm;rSm ppfwyfrS Adv k rf ;_ tqif&h o dS w
l OD; ESihf 'Dy, J if;òrd@e,f&w J yfz@JG rS pcef;r_; OD;pde0f if;wd@k
19
jzpfonf?

(6) qnfajrmif;0if;twGi;f ae&mcswyfpx JG m;onf&h rJ sm;tm; }uD;=uyfaeolrmS 'Dy, J if;&Jpcef;rS pcef;rª;


OD;pde0f if;jzpfa=umif; awG@&&dS onf? qnfajrmif;0if;twGi;f zrf;qD;xde;f odr;f jcif;cHxm;&olrsm;xJwiG f 'Dy, J if;jrKd @e,f/
20
jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,f OD;bdak rmif;vnf;yg0ifonf? usn&f mG teD;wGiw f ukd cf u
kd cf &H +yD;aemuf tcsi;f
jzpfae&mrS xd;k azguaf rmif;xGuv f maom a':atmifqef;pk=unf.um;onf oHq;l óud;wef; oH;k wef;udk wdu k +f yD;
jzwfausmaf rmif;ESio f mG ;cJo h nf? xdt k csed wf iG f 'Dy,
J if;&Jpcef;rS;ª jzpfoOl ;D pde0f if;u OD;bdak rmif;tygt0if zrf;qD;
xdef ;f odr;f jcif;cHxm;&olrsm;tm; ² ² ²
“OD;bdak rmif;tygt0if tm;vH;k =um;=u/ jrif=uwJt h wdik ;f yJaemf/ cifAsm;wd@k ukd uHz,fomG ;w,fv@kd rSwx f m;
21
vduk yf g/ a&S@av#muf+yD; uHaumif;ygap” [k ajym=um;cJo h nf?
(7) aemufrv S u kd v f mum &du k Ef u
S o f wfjzwfrnfo h rl sm;tm; o,faqmifvmonfu h m;}uD;rsm;udk rH&k mG &Sd
taemufajrmufwdkif; ppfXmecsLyf0if;twGif; xm;&Sdjcif;/ ,if;um;rsm;udktoHk;jyKI vlaotavmif;rsm;udk
a&$@ajymif;&mYpDrcH ef@co JG rl mS Adv
k }f uD;wOD;jzpfjcif; paomtcsurf sm;rSm tm%mydik rf sm; yg0ifywfoufa=umif;
xif&mS ;onf? xdu k pd EP iS yhf wfoufI ,mOftrSwf 2c§1962 ukew f ifum;. ,mOfaemufvu kd wf OD;jzpfol udak usmf
vGiu f jynfyowif;Xmetm; atmufygtwdik ;f ajym=um;cJo h nf?

“eDqef;,l'D NISSAN-UD um;trSwf 2 c§1962 rSm pyg,, f m vkyyf gw,f// *dwf


zH;k eHygwu f &efuek f 681229 yg// usaemfw@kd um;u &efuek -f rH&k mG ukepf nf yd@k aqmifa&;udk
t"du vkyyf gw,f//
28-5-03 &ufae@avmufu pjyD;awmh rH&k mG rSm acsmqGcJ &H ygw,f// erc u qGw J myg?
tm;vH;k (10)bD;um; (10)pD;yg// um; tm;vH;k erc 0if;xJrmS ae&ygw,f// arv(30)&uf
ae@rmS awmh erc 0if;xJuae Adv k }f uD;qdw k o hJ u l a&S@cef;rSmxdik yf gw,f// olu t&yf0wfe@J yg?
um;ay:rSm qufo, G af &;pufawGvJ wifvmwmawG@&ygw,f? aemufcef;rSmawmh oCFe;f
0wf/ vl0wf tm;vHk;ta,muf(50)avmufwufygw,f// um;udk wmvywf trdk;eJ@zHk;
um+yD;rS p xGucf ikd ;f ygw,f// n (7;00) em&Dausmaf vmufrmS erc 0if;xJae p xGuw f myg?
'Dy, J if;/ a&OD;bufukd armif;cdik ;f ygw,f//
'Dy,J if; ra&mufcif (2)rdik /f (3)rdik f tvdak vmufrmS vlawG &ke;f &if;qefcwfe@J &du k yf }JG uD;
wckudkawG@&ygw,f? a&S@cef;u Adkvf}uD;qdkolu um;rD;eJ@xdk;cdkif;xm;+yD;/ aemufcef;u
vlawGukd qif;cdik ;f +yD; tJ'v D t
l yk xf J 0if&u kd cf ikd ;f ygw,f// um;ay:rSmawmh usaemf&,f/ udn k Kd
&,f/ Adv k }f uD;qdo k &l ,f oH;k a,mufyJ usecf yhJ gw,f// jrif&wmuawmh tjyif;txef t+idK;
w}uD;eJ@ &du k af ewmrsKd ; jrifawG@ae&ygw,f//awmfawmfajcmufjcm;zd@k aumif;ygw,f// 'grsKd ;
rawG@b;l / róuHz;l ygb;l // wzufowf&u kd af eyHyk gb/J /
t&du k cf &H wJv
h al wGvnf; vJwo hJ v l /J ajy;wJo h al jy;/ atmfwo hJ u
l atmfe@J aoG;&l;aoG;
wef;jzpfae=uwm awG@&ygw,f// vJaewJo h l wcsKd @ukd r xkwv f m+yD; usaemfw@kd um;em;rSm
46
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vmyHx k m;ygw,f// r vmwJo h al wGukd b,fob l ,f0gawmh rodygb;l // usaemfu h m;ay: yg


vmwJh olawGbx J ifygw,f//
um;acgi;f cef;xJu Adv k }f uD;qdw k o
hJ u
l awmh “[kwu f hJ Adv
k cf sKyf/ [kwu f /hJ [kwu f ”hJ qd+k yD;
zke;f wvH;k eJ@ajymaewm awG@&ygw,f? c%aeawmh um;ab;u vlaoyHu k kd um;ay: wifz@dk
usaemfu h kd cdik ;f ygw,f// a&S@rmS &du k af ewJh vltyk xf uJ v
kd nf; ajcmufv;kH jyL;eJ@ (3/ 4)csuf vSr;f
ypfvdkufao;w,f?
vlaoawGvm;/ arhajrmae=uovm;awmh rodb;l / tm;vH;k uawmh aoG;awG&eJ$ pfae
wmygy/J / usaemfu, kd f wdik f xrf;wif&wmyg/ um;aemufcef;xJuakd yg/h / tm;vH;k (17)a,muf
wdwyd ?J wifv@kd vnf;+yD;a&m um;udk aemufa=umif; jyefvn S ahf rmif;cdik ;f ygw,f// um;ay:u
oCFe;f 0wfawG/ vl0wfawGawmh jyefyg rvmygb;l ?
wjcm; acsmqGcJ x H m;&wJh (10) bD;um;awGvnf; 'D &du k yf }JG uD;udv
k mwm awG@&ygw,f?
olw@kd bmvky&f ovJawmh rodygb;l // usaemfw@kd vnf; um;armif;vmvdu k w f m tvH&k mG
a&mufawmh um;&yfcikd ;f +yD; aemufcef;u tavmif;(17)avmif;udak tmufcs+yD; vrf;ab;rSm
yHck ikd ;f ygw,f// Adv k }f uD;qdwk o hJ ul cdik ;f wmyg// +yD;awmh um;udk erc 0if;xJ jyefarmif;cdik ;f ygw,f?
0if;xJrSm pm;yGJaomufyGJawG tqifoifhjyifxm;+yD;/ usaemfwdk@udk0ifpm;cdkif;ygw,f//
+yD;awmh wa,mufukd aiG(30000)usypf D ay;ygw,f/
usaemfw@kd pm;aomufaewke;f usaemfw@kd um;udk wjcm;vlwa,muf armif;oGm; wm
awG@&ygw,f// Adv k }f uD; qdw k ohJ u l “'Dem;wifyg/ pdwrf ylyge@J ” vd@k ajymygw,f//
um;u aemufae@ arv (31)&ufnaeavmufrS jyefa&mufvmygw,f// um;ukd ZGev f
(1)&ufae@ reufusrS a&aq;+yD; qGr;f uyf&ygw,f// tvHv k rf;ab;csxm;cJw h hJ tavmif;
(17)avmif;udk bmvkyo f vJawmh rodygb;l ? ajymoH=um;wmawmh rD;&_@d ypfw,fqv kd m;yJ?
22
tck *dwjf yefx;kd +yD;/ vdik ;f jyefqaJG eygw,f”

6?trdefŒay;pepfrsm;
tcsi;f jzpfymG ;aeonft h csed w f iG f qufo, G af &;pum;ajympufrsm;jzifh trde@f ay;n$e=f um;r_rsm; ðyvkycf hJ onf?
“a'0wifvS &+yD/ a'0pH&Sm; vGwfoGm;/ a&OD;ayguf wef@qnfaygufudk ydwf/
pufuav; toifhjyif/ vdktyfv#ifypf”
“atmifcdkifatmifEdkif b,fvdkvJ/ aumfr&Sif b,fvdkvJ/ ydk@+yD;+yDvm;” 23
æ pojzifh wdu k &f u
kd !
f e$ =f um;ajymqdak eonfukd rsujf rifoufaorsm;u=um;odc&hJ onf? t=urf;zuf &du k f
ESuo f rl sm;udk pepfwus&u S &f eftrde@f ay;&mwGif “a&tzGJ@ wuf rD;tzGJ@ wuf”[ktrdef@ay; cJh+yD;aemuf/
kd Ef u
&du
k Ef u f iG f “a&tzG@J jyefr,f/ rD;tzG@J jyefr,f ”pojzif
S +f yD;csed w ” t
h rde@f ay;cJo
h nf? xdt
k rde@f ay;pepfonf wyfrawmf
om;rsm;ESihf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;omvsif tok;H ðyajymqdo k nfh pum;0Surf sm;jzpfonf?

7? vkyf}uHrnfhol vklOD;a& (5000)cefŒukd pDpOfae&mcsxm;jcif;


'Dy,J if;vky=f urH }_ u;D udk pepfwusóuw d ifppD Ofaqmif&u G cf &hJ mwGif toH;k jyKcJo
h nfv
h t
l iftm;udk etz. arv
(31)&ufae@ owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f xkwaf z:ajymqdck surf sm;t& a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyfukd raxmufco H l (5000)cef@u uef@uu G qf ENjy&mrSjzpfay:vmonfh t"du&k%;f tjzpfEikd if w H umod@k
24
wifjyajymqdck o hJ nf? bkwvifòrd@rt S xGuw f iG f c&D;onfwifum;rsm;twGi;f =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f
47
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tm;&Sirf sm; pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;rsm;wGif vlO;D a&(500)cef@EiS hf erc 0if;twGi;f rS vduk yf gvmonfh (10)bD;
25
um;rsm; (10)pD; wpD;vsiv f (l 50)E_e;f ESihf vl(500) pkpak ygi;f vltiftm;(1000)cef@u a':atmifqef;pk=unfEiS hf
tzG@J . ,mOfwef;aemufr v S u kd yf gcyhJ gonf? 'Dy,J if;òrd@teD; vky=f uHowfjzwf&efjyifqifxm;aom usn&f mG tvGef
qnfajrmif;0if;a&S@wiG f vltiftm;(4000)cef@tm; óuw d ifae&mcsxm;cJoh nfukd rsujf rifoufaoxGuq f ckd surf sm;
26
t& aumfr&Sirf S od&cdS &hJ onf?
a':atmifqef;pk=unf. ucsifjynfe,fpnf;&Hk;a&;c&D;pOfwavsmuf qef@usifqENjyuef@uGufolrsm;wGif
trsKd ;orD;rsm;ESit fh rsKd ;om;rsm; ae&mwdik ;f wGiyf g0ifco hJ nfuakd wG@&onf? od@k aomf 'Dy,J if;vky=f uHowfjzwfr_
wGirf l t=urf;zufowfjzwfvyk =f uHrnfo h rl sm;onf trsKd ;om;rsm;csn;f omjzpfonfrmS xl;jcm;onft h csuw f &yf
jzpfonf? uef@uu G q f ENjy&Hrk #omrubJ t+yD;owfvyk =f uHacsre_ ;f &ef &nf&, G xf m;ojzifh trsKd ;orD;rsm;udk ac:,l
jcif; rjyKcJah =umif; aumfr&Siu f oH;k oyfawG@&&dS onf?

8 ? oufaotaxmuftxm;rsm;udk azsmufzsufjcif;ESifh jyKjyifzefwD;jcif;


vky=f uHowfjzwfrj_ zpfymG ;+yD;aemuf usn&f mG teD;jzpfymG ;cJo h nfh ta&;tcif;wGio f ufaocHypPn;f rsm;tjzpf
use&f pfco hJ nfuh m;rsm;/ armfawmfqikd u f ,frsm;/ tjyif;txefxcd u kd 'f %f&m&olrsm;/ aoqH;k olrsm;udk nwGi;f csi;f
yif ppfwyfEiS jhf ynfo@l &w J yfz@JG 0ifrsm;u um;rsm;jzifo h ,f,I l azsmufzsuyf pfco hJ nf? t"du&k%;f jzpfonfyh pkH tH jzpf
zefwD;Edkif&ef bkwvifòrd@rStxGuf a':atmifqef;pk=unfwdk@.,mOfwef;aemufrS t=urf;zuf&dkufESufolrsm;
pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;udv k nf; ‚if;wd@k u, kd w h nf? 27
f ikd yf if jyefvnfI rD;&_@d zsupf ;D cJo
t=urf;zuf&u kd Ef u S rf r_ sm; +yD;onft h csed f n(11)em&DccJG ef@wiG f tcsi;f jzpfae&mod@k ppfwyfEiS hf &Jwyfz@JG t&m&Sd
28
rsm; um;rsm;jzifah &muf&v dS monf? tcsi;f jzpfae&mrsm;wGiu f se&f cdS o
hJ nfh armfawmfum;rsm;teuf um;(4)
pD;udk ae&mtaetxm;rsm;a&$@ajymif;I AG'D , D u kd ifr&mjzifh rSww f rf;wifonf// 29
,cktcsed t f xd ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfr=_ uD;wGif a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;ESihf axmufco H nfjh ynforl sm; pD;eif;vdu k yf gomG ;onfh armfawmf,mOfrsm;/ armfawmfqikd u f ,f
rsm;udk etz wm0ef&o dS rl sm;u ,ae@wikd f azsmufzsux f m;qJjzpfonf?

9? rsufjrifoufaorsm;ESifh '%f&m&olrsm;tm;zrf;qD;xdef;odrf;xm;jcif;
'Dy,J if;vky=f uHr}_ uD;udk ud, k wf ikd óf uHawG@c&hJ aom rsujf rifoufaorsm;ESihf '%f&m&&Scd o hJ rl sm;udk zrf;qD;cJh
onf? tcsi;f jzpfae&mrS xGuaf jy;vGwaf jrmufomG ;onfo h rl sm;udv k nf; vdu k v f zH rf;qD;r_rsm; jyKvkycf ohJ nf? vkyf
=urH }_ u;D wGif '%f&mjyif;xeforl sm;udk rH&k mG òr@d &dS aq;wyfq, G t f rSw(f 7)od@k yd@k aqmif+y;D / '%f&m rjyif;xeforl sm;udk
a&$bakd xmifo@kd yd@k aqmifco hJ nf? qnfajrmif;0if;a&S@wiG f zrf;qD;xm;onfo h l (44)OD;udk arv(31)&ufae@eeH ufwiG f
a&$bakd xmifo@kd yd@k aqmifco hJ nf? a&$bakd xmifwiG zf rf;qD;csKyfaESmifjcif;cHxm;&olrsm;udk wyfrawmfaxmufvrS ;f
a&;trSw(f 20)rS Adv k }f u;D vif;aZmfuH OD;pD;onft h zG@J u ppfa=uma&;rsm;jyKvkycf o hJ nf? 30 a&$bakd xmifwiG f (12)&uf
Oya'ESifhtnDr[kwfbJ zrf;qD;csKyfaESmifxm;+yD; aemuf ar(30)'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;ESifhpyfvsOf;I zrf;qD;
cHxm;&olrsm;teufrS trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if r[kwo f rl sm;udk jyefvnfvw G af y;cJoh nf? xdo k @kd
jyefvnfvw G af y;rnfo h rl sm;udk a&$bakd xmifA;l 0wGif axmufvrS ;f a&;trSw(f 20)rSwyf&if;rª;qdo k ul 'Dy, J if; vkyf
=uHr}_ uD;ESiyfh wfoufI rnfo@l urkd #jyefvnfrajym&efEiS hf xdo k @kd ajymqdyk gu Edik if w H umowif;Xmersm;u toH;k cs
oGm;rnfjzpfa=umif;/ wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;uvnf; jyefvnfta&;,lrnfjzpfa=umif;wd@k ukd ud, k wf ikd v
f m
31
a&mufajymqdI k owday;jcdr;f ajcmufco hJ nf?
axmifrsm;wGizf rf;qD;csKyfaESmifc&H aom rsujf rifoufaorsm;ESi'hf %f&m&olrsm;tm; &Ju pHpk rf;ppfaq;jcif;
r&Sb
d J wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;uom wdu k &f ukd u
f ikd w
f ,
G pf pfaq;+y;D qufvufcsKyfaESmifxm;cJo h nf? aemufyikd ;f
48
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

wGif ta&;}uD;aomoufaorsm;rSvI JG usef oufaorsm;udjk yefvnfvw $ af y;&mwGiv f nf; wyfrawmfaxmuf


vSr;f a&;.rsuaf rSmufwiG f 'Dy, J if;vky=f uHrj_ zpfpOfrsm;udk jyefvnfxw k af zmfajymqdjk cif; rjyK&ef cH0efvufrw S f
a&;xd;k cdik ;f +yD;rSom jyefvnfvw $ af y;cJo h nf? ,if;wd@k rmS 'Dy,
J if;vky=f uHowfjzwfr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I tjzpfreS u f kd
zH;k uG,x
f m;Edik &f ef tm%mydik rf sm;.vkyaf qmifcsurf sm;jzpfonf? ,cktcsed t f xd ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHrE_ iS hf
pyfvsO;f I a&$b/kd uav;ESichf E ;DW tusO;f axmifrsm;wGizf rf;qD;xde;f odr;f csKyfaESmifxm;jcif;cH&olrsm;udk jypfrq _ ikd &f m
Oya'jzifah omfvnf;aumif;/ txl; Oya'rsm;jzifah omfvnf;aumif;ta&;,lxm;onf[k etz u twd tvif;
xkwaf zmfajymqdjk cif; r&Sad o;onfuv kd nf; awG@&&dS onf?

xd@k tjyifta&;=uD;aomtcsurf mS 'Dy, J if;vky=f uHrj_ zpfymG ;onfah e@rS pI (6)vjynfah jrmufonft h csed t
f xd
jypfru
_ sL;vGecf ohJ l (5000)teuf wOD;wa,mufurkd #uakd omfvnf;aumif;/ ‚if;vl(5000)udk trde@f ay; pDpOfneG f
=um;cJoh [ l ,k q
l &onfh wm0ef&t dS m%mydik f wOD;wa,mufurkd #aomfvnf;aumif;/ zrf;qD;jcif;/ ppfaq;ta&;
,ljcif; vH;k 0 r&Sad o;acs// ,if;od@k ta&;,lr_ wpHw k &mjyKvkycf v hJ sif tjzpfreS af y:ayguv
f mrnfupkd ;kd &drI
f etz
tm%mydik rf sm;u zH;k uG,&f efóud;pm;r_rsm;jzpfa=umif; aumfr&Sirf S oH;k oyfonf?

ed*kH;csKyfokH;oyfcsuf
'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;onf arv(30)&ufae@n(8)em&DwiG f pwif+yD; n(11)em&Dc(JG 12)em&Dcef@wiG f +yD;qH;k cJh
onf? vky=f uHrj_ zpfymG ;+yD; (16)em&Dt=um arv(31)&ufae@nae(4)em&DrmS yif etzonf owif;pm&Si;f vif;yGJ
ac:,lI a':atmifqef;pk=unftm; axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t}um; jzpfymG ;aomyÉdyuQtjzpf urBm
od@k &Si;f vif;wifjycJo h nf? tenf;qH;k vl(5000)ausmyf g0ifcahJ omjzpf&yf}uD; twGi;f aoolao/ '%f&m&ol&/
xGuaf jy;olajy;ESi&hf KS wf&u S cf wfaeonft h csed w f iG f em&Dtenf;i,fr#twGi;f ppfaq;+yD; ed*;kH csLyfo;kH oyfcsuw f ck
xkwEf ikd &f efrmS rnfr#t&nftcsi;f ESijhf ynfph I kH tawG@t=uHK&ifu h suaf om pHpk rf;ppfaq;a&;rSL;rsm; yg0ifppfaq;
onfjzpfap vH;k 0 rjzpfeikd yf g? etzonf }udKwifjyifqifxm;aomtcsut f vufrsm; vufxw J iG f toif&h adS e
ojziho f m ,if;uJo h @kd csujf cif;owif;pm&Si;f vif;yGJ ac:,l&iS ;f jyEdik jf cif;jzpfonf? xif&mS ;aomtcsurf mS vky=f uHr_
}uD;jzpf+yD; +yD;jcif; arv(31)&ufae@eu H w f iG zf rf;qD;I a&$bakd xmifo@kd y@kd vu kd af om '%f&m&olrsm;ESihf rsujf rifouf
ao pkpak ygi;f (146)OD;tm; etz axmufvrS ;f a&;rsm;u ZGev f (1)&ufae@wiG rf S pwif"gwyf rkH sm;&du k , f =l u+yD;
ZGevf (2)&ufae@ eHu(f 9)em&D tcsed af &mufro S m oufaowOD;csi;f pDukd yxrqH;k pwif ppfaq;edik cf o hJ nf? 23
xdtk csed rf mS etz. owif;pm&Si;f vif;yGu J si;f ytjyD; w&ufcrJG #t=umyif&adS ecJjh yDjzpfonf?
ydI
k xif&mS ;aomtcsurf mS vky=f uHrj_ zpfymG ;+yD;aemuf ,ae@tcsed t f xd (6)vwmumv =umvmcJ+h yDjzpf
aomfvnf; rnfonfph pkH rf;ppfaq;rSKrS xyfrH rjyKvkyo f nft h jyif rnfonhef *d ;kH csLyfawG@&cdS suf topfurkd # xkwjf yef
a=ujimedik jf cif; r&Sad wmhyg? tb,fa=umifq h akd omf“ sufawmf,lonfh olcdk;udkv” [lI jrefrmqdk&dk;pum;
oH v
wckwiG f yg&cdS o hJ nft h wdik ;f 'Dy, J if;vky=f uHru _ kd pepfwusóudwif=uHpnfusL;vGeo f rl mS etz ud, k wf ikd jf zpfaeojzifh
rnfonhpf pkH rf;ppfaq;r_urkd # xyfrjH yKvkypf &m rvdak wmhaoma=umifyh ifjzpfonf? Ttcef;.txufwiG f wifjy
xm;cJjh y;D aom tcsut f vuftaxmuftxm;rsm;t&vnf; y%mr pHpk rf;ppfaq;awG@&cdS surf sm;t& w&m;cHrmS
etz omjzpfa=umif; xif&mS ;ay:vGiaf eay+yD?
Tae&mwGif etzonf Tr#}uD;rm;aom&mZ0wfr}_ uD;udk tb,fa=umifh rnfo@kd aomOD;wnfcsujf zifh
&uf&ufpufpufusL;vGejf cif;jzpfygoenf;? a':atmifqef;pk=unfuo hJ @kd urBmausmEf Akd ,f+idr;f csr;f a&;qk&iS u f ykd if
qef@usiI f wurBmvH;k .a&S@arSmufY tb,fa=umifah jymifajymifwif;wif; jypfru _ sL;vGecf jhJ cif; jzpfygoenf;?
etztm; qENpt JG +iKd; tmCmwrsm;jzifh vG,v f ifwh ulpyG pf vJG akd omoabmrsLd ;udak &Smifvu J$ m aumfr&Sif
onf ,sxmblwusus tcsut f vufrsm;tay:wGio f mtajccHI tajzwckxw k ef ikd &f ef }udK;pm;cJyh gonf?
49
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

xdt k cg jzpfeikd af jc(2)&yfukd awG@&ygonf?


yxrw&yfrmS etzonf a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyf. vlxpk nf;&H;k a&;vkyif ef;
rsm; &yfwef@omG ;atmif ajcmufveS @f vo kd nfo h abmjzifo h musL;vGe&f mrS vufveG o f mG ;=u+yD; vlaygi;f tajrmuf
trsm; aoa=uoGm;=ujcif;jzpfeikd o f nf?
'kw, d w&yfrmS a':atmifqef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D wd@k tm; taovky=f uHum trsK;d om;'Dru kd a&pD tzG@J csLyf
w&yfv;kH udk tjywfajcr_e;f vdo k nfo h abmjzifh usL;vGejf cif;vnf;jzpfEidk o f nf? jzpfEidk af jc yxrw&yfukd OD;pGm
oHk;oyfygonf? trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csLyf. vlxkpnf;&Hk;a&;vkyfief;rsm;&yfwef@oGm; atmifajcmufvSef@&Hk
oufoufomqdv k #if ² ² ²
(1) Tr#}uD;rm;aomvltiftm;udk toHk;jyKp&m rvdk? a':atmifqef;pk=unf,mOfwef;xuf ESpfq
oH;k qru rsm;jym;aom vlwaxmifcef@r#uo kd mtoH;k jyKv#if atmifjrifeikd yf gonf?
(2) pepfwusjyKvkyx f m;onfh vluakd oapedik af vmufaomvufeufrsm;udk toH;k jyKp&m rvd?k vrf;ab;
wGif tvG,w f ul&edik af om ausmufcrJ sm;/ wkwrf sm;jzifo h m ypfaygu+f cdr;f ajcmufeikd of nf?
(3) v#Kd @0u
S o f auFwrsm;/ vufywfrsm;/ qufo, G af &;pepfrsm;toH;k jyKI jypfrKS usL;vGerf nfh olrsm;tm;
pepfwusavhusiahf y;+yD; qkwf wuf jyKvkyu f mwdu k cf u
kd &f ef rvd?k vltyk v f u kd f v$waf y;umtvG,w f ul&efp+yD;
&ke;f &if;qefcwfrj_ zpfatmifjyKum +cdr;f ajcmufeikd o f nf?
(4) tm%mydik rf sm;. vufeufuikd t f zG@J tpnf;rsm;jzpfaom ppfwyf/ &J ponfrsm;rS wm0ef&o dS rl sm; ud,
k f
wdik f }uD;=uyfaqmif&u G &f ef rvd?k }uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;ESio hf mv$waf y;+yD; jy\emjzpfatmifvyk ef ikd o f nf?
(5) etz tm%mydik rf sm;ud, k w f ikd f }uKd wif}upH nf+y;D pepfwususL;vGeaf omjypfrKS }u;D r[kwv f #if xdr0f u S f
zH;k uG,x f m;&ef rvd?k Ekid if w H umtygt0if r,Ho k uFmjzpfonfyh *k K~d vfrsm;/ tzG@J tpnf; rsm;udk ay:ay:xifxifvm
a&mufavhvmppfaq;cGiahf y;edik o f nf? +cdr;f ajcmufaESmif, h uS &f o
kH m wm0efay;xm;cJah omfvnf; ,if;xufyI kd
vltajrmuftrsm;udak oapcJo h nftxd jypfrKS usL;vGecf jJ ch if;rsKd ;jzpfvsif xdo k rl sm;udak zmfxw k tf a&;,leikd o f nf?

od@k &mwGif etz.vkyaf qmifcsurf sm;onf txufygtcsurf sm;ESihf vH;k 0qef@usiaf ea=umif; atmufyg
twdik ;f awG@&onf?
(1) rnfo@kd wu kd cf u
kd af jcr_e;f &rnfukd pepfwus=udKwifoifwef;rsm;ay;cJo h nf?
(2) vluakd oapedik af vmufonftxd t&G,t f pm;twdik ;f twmyrm%&Sad om vufeufrsm;udk toifjh yif
qif udik af qmiftoH;k jyKaponf?
(4) wdkufcdkufajcr_ef;onfh enf;pepf/ tcsdefumv/ owfuGif;rsm;udk pepfwusa&G;cs,fum qufoG,f
a&;ypPn;f rsm;/ um;}uD;rsm;ESihf qvdu k rf ;D uJoh @kd taxmuftuljyKypPn;f rsm;udt k oH;k jyKI tifEiS t
hf m;ESihf usL;
vGefcJhonf?
(5) Advk rf LS ;/ Adv
k }f uD;tqif&h adS om wyfrawmfrw S m0ef&o dS rl sm;/ pcef;rSL;tqif&h adS om&Jwyfz@JG rLS ;rsm;udyk if
jypfru
_ sL;vGerf nfo h rl sm;tm; wdu k &f u
kd u f yG u
f aJ pI ppfqifa&;}uD;wckozG,f vkyaf qmifco hJ nf?
(6) jypfru _ sL;vGerf nfo h rl sm;tm; ppfuikd ;f wdik ;f twGi;f a'otoD;oD;rS vlO;D a&(5000) cef@r#&&Sad tmif
pepfwuspak qmif;/ jzef@crJG r_ sm;jyKvkycf o hJ nf?
(7) jypfr_ rusL;vGecf if owif;rxGuaf tmif ydwq f kd ch rhJ KS rsm;/ jypfrKS usL;vGe+f yD;aemuf oufaocHypPn;f ESihf
tavmif; azsmufzsurf r_ sm;/ oufaocHxu G qf rkd nfoh rl sm;tm; jcrd ;f ajcmufwm;qD;/ zrf;qD;xm;r_ rsm;rSm jypfr}_ u;D
wckv;kH vH;k 0 tpte rxGuaf p&ef}udK;yrf;r_rsm;jzpfa=umif;awG@&onf?
(&) a':atmifqef;pk=unftm;axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t=um;jzpfymG ;aom yÉdyuQ[I l toifh
50
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jyifqifxm;+yD;aom ta=umif;jycsu&f adS eonf? ,if;yÉdyuQtwGi;f a':atmifqef;pk=unfukd qef@usio f rl sm;u


&du
k ef u
S =f u&m vufveG I f uG,v f eG o
f mG ;cJ+h yD[k ta=umif;jyEkid o
f nf?
txufygtcsurf sm;udk axmuf&I _ etzonf a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsLd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf.
vlxpk nf;&H;k a&;vkyif ef;rsm;&yfwef@omG ;atmif ajcmufveS @f vo kd nfo h abmjzifo h m 'Dy, J if;t=urf;zufr}_ uD;udk
usL;vGecf o hJ nf[al omtcsuu f kd Ty%mrtpD&ifcpH mwifonft h qifrh mS yif aumfr&Sit f aejzifh vufcEH idk b
f ,
G f
r&Sad cs? a':atmifqef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D wd@k tm;taovky}f uHI trsLd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyfukd tjywfajcr_e;f
vdok nfo h abmjzifh usL;vGecf o hJ nf&h mZ0wfr}_ uD;jzpfonf[k oH;k oyfonf? a':atmifqef;pk=unftm; t"du
OD;wnfvyk =f uHcohJ nfh }udK;yrf;r_rsm;tjzpf atmufygtwdik ;f tqifh oH;k qifu h akd wG@&&dS onf?

(1) jyif;xefpmG &du k Ef u S w f u kd cf u


kd rf a_ =umifh a':atmifqef;pk=unf.um;udk 0dik ;f &HumuG,v f #uf vHòk cHa&;
wm0ef,x l m;=uonfh vli,ftajrmuftrsm;rSm twH;k t&H;k vJusuek u f s+yD; a':atmifqef;pk=unfxikd af eonfh
um;. aemufreS u f ykd if xd;k azgucf =hJ u+yD;jzpfonf? a':atmifqef;pk=unf.um;armif;ol udak usmpf ;kd vif;rS ‚if;.
ud, k yf ikd q
f ;kH jzwfcsujf zifh xd;k azguaf rmif;xGuef ikd I f om yxrowfuiG ;f ae&mrS vGwaf jrmufomG ;cJjh cif;jzpfonf?
(2) xdo k @kd x;kd azgux f u G v f maom a':atmifqef;pk=unf.um;udk 'dik ef mum;(2)pD;jzifh twif;0ifa&muf
wdu k cf ukd &f ef qnfajrmif;0if;twGi;f rS tm%mydik rf sm;u trde@f ay;cJ&h m xdu k m;(2)pD;udk wdr;f a&Smifeikd cf o hJ nft h jyif
}udKwifwm;qD;xm;onfo h q H ;l }udK;(3)wef;udyk g xd;k azmufjzwfausmaf rmif;ESiEf idk cf o hJ jzifoh m 'kw, d owfuiG ;f
ae&mrS vGwaf jrmufvmcJjh cif;jzpfonf?
(3) ¶du k Ef u S wf u kd cf u kd vf yk }f uHonft h =um;rS vGwaf jrmufomG ;onfu h m;rsm;udk ydwq f @kd zrf;qD;&ef/ vdt k yfyg
u ypfcwfzrf;qD;&ef qnfajrmif;0if;twGi;f &Sd Adv k rf ;ª wOD;u OD;aqmifne$ =f um;aecJo h nf? a':atmifqef;pk=unf
.um; xd;k azmufjzwfausmf armif;ESix f u G o
f mG ;onft h csed w
f iG f qnfajrmif;0if;twGi;f rS ypfred ahf y;oHrsm;ESihf
aoewfoHrsm;udk=um;cJh&onfh oufaorsm;&Sdonf? odk@jzpfI a':atmifqef;pk=unfrSm tqdkygypfcwfr_rsm;
t=um;rS vGwaf jrmufvmcJo h nf[k ,lqedik o f nf?
od@k jzpfI etzonf a':atmifqef;pk=unfukd vky=f uHEidk af vmufonftxd pOf;pm;pDpOfcjhJ cif;rSm tb,f
a=umifeh nf;[k qufvufo;kH oyf&ef vdt k yfvmygonf? rvky=f uv H #if rjzpfEidk af wmhonft h ajctae a&muf&adS e+y/D
a':atmifqef;pk=unf toufxif&mS ;&Sad e+yD; Ekid if aH &;vkyif ef;rsm;qufvufvyk af qmifEidk af eao;v#if rdrw d @kd
tm%mwnfjrJa&;rSm vH;k 0 tmrcHcsuf r&Sad wmh[k etzu ¶_jrifvmyH&k onf? t}uD;tus,pf ;kd &drv f myH&k onf?
,if;od@k pd;k &dr&f onfah emufct H a=umif;rSm etzonf vufawG@wiG f wdik ;f jynfuv kd r$ ;f rd;k tkycf sLyf&mY tcuftcJ
aygi;f pHEk iS hf awG@}uHKae&onf?
tajccHjynfov l x l .k pD;yGm;a&;/ vlra_ &;jyoemrsm;udk vH;k 0 r&Si;f edik ?f vlxw k &yfv;kH rSm wae@xuf wae@
t=uyftwnf;rsm; ydI k awG@vmae&onf? tdref ;D csi;f ekid if rH sm;jzpfaom w&ky/f tdE, dN ESihf xdik ;f ekid if w H @kd xrH S wpHk
w&m tultnDrsm;&&Sdaeaomfvnf; wdkif;jynf.pD;yGm;a&;OD;armhvmaponftxd tajymif;tvJvkyfEkdif
avmufatmif r&&Scd ?hJ b%fjyoemrsm;jzpfymG ;cJ+h yD;aemuf aiGrrJ sm;jzifu h sm;uefaeojzifo h m pD;yGm;a&;òydvJ roGm;
cJah omfvnf; Oya'pd;k rd;k a&; r&Sad oma=umifh Ekid if jH cm;rS&if;ES;D jrKyfEo HS nfh ukr% ` tD ajrmuftrsm; qkwcf mG oGm;r_rsm;
tygt0if pD;yGm;a&;t=uyftwnf;rSm }uD;rm;onfxuf }uD;rm;vmaecJo h nf?
wdik ;f &if;om;vufeufuikd t f zG@J tpnf;tawmfrsm;rsm;ESihf typftcwf&yfpaJ &;vkyx f m;+y;D aemuf +ird ;f csr;f a&;
&ae+yD[k etzrSaºuG;ausmaf eaomfvnf; ‚if;tzG@J tpnf;rsm;ud, k w
f ikd uf Ekid if aH &;t& rnfonfo h abmwlnD
csurf # r&ao;acs? etzESihf typftcyf&yfpaJ &;rvkyb f J qufvufwu kd yf 0JG ifaeonfh wdik ;f &if;om;vufeufuikd f
tzG@J tpnf;tawmfrsm;rsm;vnf; &Sad eao;onf? xd@k tjyif jynfwiG ;f rS Edik if aH &;tiftm;pkrsm;/ v_y&f mS ;wuf
ºuGorl sm;/ jynforl sm;. trSew f &m;udk &J0@H pmG xkwaf zmfajymqdrk r_ sm;rSm +yD;cJo h nfw h ESpaf usmt f csed u f mvwGif
51
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

t&Sed &f vma=umif;awG@&onf? jynfywGiaf &muf¶adS e=uaom 'Dru kd a&pDa&;tiftm;pkrsm;ESihf wdik ;f &if;om; tif
tm;pkrsm;. óud;yrf;r_rsm;a=umifv h nf; etz. rw&m;tkycf sLyfrr_ sm;udk urBmu wjznf;jznf;ydI k ydI k odvmae
onf? tar&duef/ uae'g/ t*Fvef/ Oa&myor*~/ *syefpaom 'Dru kd a&pDeikd if }H uD;rsm;. zdtm;rSmvnf; wjznf;
jznf; wd;k wufvmaeonf? od@k jzpfI etzonf Ekid if aH &;t&vnf; xGuaf ygu&f mS &cufonft h ajctaeod@k wjznf;
jznf; a&mufvmv#u¶f o dS nf? TwGif ‚if;wd@k qufvuftm%mwnfjraJ &;twGuf pd;k &drrf r_ sm;&Sv d mrnfrmS tao
tcsmjzpfonf?
Tod@k aom aemufct H ajctaersm;atmufwiG f a':atmifqef;pk=unfrOS ;D aqmifI wdik ;f ESijhf ynfe,f toD;
oD;od@k pnf;&H;k a&;c&D;pOfrsm;xGucf &hJ m r,HEk idk pf &maumif;avmufatmifyif atmifjrifrr_ sm;&vmonf? c&D;pOf
wck+yD;wck vlxak xmufcrH y_ I dk ydI
k &vmcJo h nf? etz tm%mydik rf sm;/ =uHzh @HG rsm;. [ef@wm;aESmuf,u S rf r_ sm;
t=um;rSyif a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; axmifaomif;csaD omjynforl sm;u vdu _ v f u _d v f v JS óJS udq=kd u
onf? txufjrefrmjynfpnf;&H;k a&;c&D;pOfrsm;rSm tatmifjrifq;kH jzpfonf? vlyifv,f}uD;wr# tm;aumif;vS
aomvlx}k uD;u a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsLd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyftm; axmufcaH =umif;jzifh vrf;rrsm;
ay:od@k ajymifajymifwif;wif;xGu+f yD; vufcw k =f obmrsm; aomif;aomif;nHay;Ijyo=uonf? vlx'k aD &vdi_ ;f
wHydk;}uD;onf wjznf;jznf;ºuGwufvmcJhonf? txufjrefrmjynfrSwqifh atmufjrefrmEdkifiHw0Srf;vHk;odk@
ul;pufys@H E@HS um etz. tkycf sLyfru _ kd udik v f y_ af wmhrnft h aetxm;od@k OD;wnfvmcJo h nf?
Tod@k aomtajctaeatmufwiG f etzonf aemufq;kH vufeufuo kd mxkwo f ;kH &awmhonf? ,if;rSm
Ekid if aH wmft=urf;zufr_ (State Terrorism)udk usio hf ;kH +yD; a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm; t=urf;zufajcr_e;f I
wjynfv;kH Y ta=umufw&m;}uD;}uD;rm;rm;jzpfay:atmif zefw;D um etz tm%mwnfjrJa&;udk rjzpfrae
qufvufwnfaqmufomG ;&efjzpfonf? ,if;rSm 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;udk etz usL;vGe&f onft h ajccHta=umif;
jzpfonf[k aumfr&Sirf S oH;k oyfonf?
wcsed wf nf;wGif 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I ,cktcsed t f xd aumfr&Sirf S vufvrS ;f rrDojzifh rodEikd f
ao;aom ta=umif;tcsurf sm;pGm &Sad eqJjzpfonf?'Dy, J if;vky=f uHr=_ uD;udk etz. xdyyf ikd ;f acgi;f aqmifrsm;xJrS
rnfo. l wdu k &f u
kd tf rde@f ay;n$e=f um;csut f & usL;vGecf o hJ nf/ rnfo@kd aom r[mAsL[mpDrcH sucf srw S I f usL;vGef
cJo
h nf/ vufawG@owfuiG ;f wGif ±ku d Ef u
S o f wfjzwfru _ sL;vGe&f ef rnforl sm; rnfo@kd rnfykH cGaJ 0wm0ef,cl =hJ uonf?
tavmif;rsm;udk rnfonfah e&mrsm;wGif rnfo@kd rnfykH azsmufzsux f m;cJoh nf pojzifh aumfr&Sirf S razmfxw k Ef ikd f
aomta=umif;tcsufrsm;pGm&SdaeqJjzpfonf?
od@k &mwGif Ty%mrtpD&ifcpH mY pkpnf;wifjyxm;aom rsujf rifoufaoxGucf surf sm; tjcm;taxmuf
txm;rsm;/ ywf0ef;usit f ajctaersm;udo k ;kH oyfum 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;wGif etz.wm0ef&rdS r_ mS rl jiif;uG,f
r&atmif ay:vGiv f su&f o dS nf? tao;pdyt f csut f vufrsm; ydrk I kd wdusjynfph pkH mG od&adS zmfxw k Ef ikd &f efrmS rl tcsi;f
jzpfae&mudk oGm;a&muf=unf&h p_ pfaq;um rsujf rifoufaorsm;/ cHpm;cJ&h onfh um,uH&iS rf sm;/ wm0ef&edS tz
tm%mydik rf sm;udk Edik if w H umrS todtrSwjf yKvufcEH ikd af om t&nftcsi;f ESihf jynfph I kH vGwv f yfaom pHpk rf;a&;
aumfr&Siw f &yfrS tcsed , f u l mppfaq;=um;em+yD;rSom jynfph akH omtpD&ifcpH mudk ed*;kH csKyfo;kH oyfcsuEf iS t hf wl
wifoiG ;f Edik rf nf jzpfayonf?

( atmufajcrSwfpkrsm; )

(1) jynfwiG ;f rS aumfr&Sio f @kd wukd &f u


kd af y;yd@k aomowif;tcsut
f vufrsm;/
(2) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. arv (27)&ufae@ &ufpyJG g a=unmcsut f rSw/f 6(5§03)ESihf jynfwiG ;f rS
aumfr&Sio f @kd ay;yd@k onfh owif;tcsut f vufrsm;? toHvi$ Xhf mersm;ESiq
hf ufo, G af jym=um;csurf sm;?
52
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(3) 0ÀarmifEiS hf armifz;kd aZmf(c) armifaZmfw@kd . oufaotjzpftppfccH surf sm;ESio hf wif;Xmersm;od@k


xkwaf zmfajym=um; csurf sm;?
(4) arv(31)&ufae@wiG jf yKvkyo f nfh etz.owif;pm&Si;f vif;yGEJ iS fh rsujf rifoufaorsm;.xGuq f ckd suf
rsm;?
(5) udak tmifatmifEiS hf udEk ikd Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(6) udEk idk Ef ikd Ef iS hf udak tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(7) a':nGe@f neG @f EiS hf udrk if;ode;f wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;/ jynfyowif;Xmersm;ESiahf wG@qakH r;jref;csuf
rsm;?
(8) aZmfaZmfatmif/ 0Àarmif/ udrk if;ode;f / a':nGe@f neG @f / udck ifO;D wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(9) a':nGe@f neG @f EiS u hf rkd if;ode;f wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(10) a':nGe@f neG @f . jynfyowif;Xmersm;od@k jyefvnfajymjycsurf sm;?
(11) 0Àarmif/a':nGe@f neG @f / rif;ode;f / wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(12) udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmif/ armifz;kd aZmf(c)armifaZmfw@kd .oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(13) udEk ikd Ef ikd . f oufaoxGuf qdck su?f
(14) udEk ikd Ef ikd . f oufaoxGuf qdck su?f
(15) armifz;kd aZmf(c) armifaZmf ESiu hf rkd if;ode;f wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(16) udEk ikd Ef ikd Ef iS u hf akd tmifatmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(17) udak tmifatmifEiS hf udEk ikd Ef ikd w f @kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;/ jynfyowif;Xmersm;ESiahf wG@qkH ar;jref;
csufrsm;?
(18) aumfr&Sio f @kd jynfwiG ;f rSwu kd &f u kd af y;yd@k onfo
h wif;tcsut f vufrsm;t& a&$bckd &dik (f c,u)OuUX
jzpfol Adv k rf ;_ =u;D oef;[ef [ko&d &dS onf/ aumfr&Sit f aejzift h wnfjyKEdik &f efqufvufppkH rf;qJjzpfonf?
(19) udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmif/wd@k .oufaoxGuq f ckd surf sm;/
(20) udEk ikd Ef ikd . f xGuq f ckd su?f
(21) udEk ikd Ef ikd . f xGuq f ckd su?f
(22) udak usmv f iG jf ynfyowif;Xmersm;ESiq hf ufo, G af jym=um;csu?f
(23) udEk ikd Ef ikd Ef iS u hf akd tmifatmifw@kd .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(24) ZGev f (1)&ufae@xw k jf refrmhtvif;owif;pmyg/ ar(31)&ufae@nae(4)em&DwiG jf yKvkyo f nfeh tz.
owif;pm&Sif;vif;yGJ?
(25) udak usmv f iG . f jynfyowif;Xmersm;ESiahf wG@qakH r;jref;csurf sm;?
(26) udEk ikd Ef ikd /f udak tmifatmif/ udzk ;kd aZmf ESi0hf Àarmifw@kd . oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(27) udrk if;ode;f ESiahf ':nGe@f neG @f w@kd .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(28) udak ZmfaZmfatmif/.jynfyowif;XmeESiahf wG@qakH r;jref;csuEf iS hf udrk if;ode;f .oufaoxGuq f ckd su?f
(29) udak ZmfaZmfatmif. jynfyowif;XmeESiahf wG@qakH r;jref;csu?f
(30) udEk ikd Ef ikd /f ESihf udak tmifatmif wd@k . tppfccH surf sm;/ udak ZmfaZmfatmifEiS hf awG@qakH r;jref;csurf sm;/
(31) udEk ikd Ef ikd Ef iS u hf akd tmifatmifw@kd .oufaoxGuq f ckd surf sm;?
(32) udEk ikd Ef ikd . f oufaoxGuq f ckd su?f
53
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcef; ( 5 )

'DyJ,if;vkyf}uHr+}uD;ukd jrifawGŒcJh&onfh
rsufjrifoufaorsm;. xGufqkdcsufrsm;

(1) ukcd ifO;D


(2) 0Àarmif
(3) a':!Ge@f !eG @f
(4) ukrd if;ode;f
(5) armifz;dk aZmf (ac: ) armifaZmf
(6) ukad tmifatmif
(7) ukdEkdifEkdif

54
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

r&rf;ukef;òrdŒe,f trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf (òrdŒe,fpnf;&Hk;a&;tzGJŒ0if)


udkcifOD;. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf ukdcifOD;
touf (37)ESpf
arG;ae@ouU&mZf 3-9-1966
tztrnf OD;vSxGef;
trdtrnf a':cifpk
rSwfykHwiftrSwf trf0kdif*sD 163 815
vlrsKd; jrefrm
bmom Ak'<bmom
ynmt&nftcsif; tXrwef;
ae&yfvyd pf m trSwf (71 )/ ol&vrf; / ( 9 )&yfuu
G /f r&rf;uke;f òrd@e,f/ &efuek w
f idk ;f

usaemfarmifcifO;D onf 'Dy,


J if;vky=f uHowfjzwfrE_ iS phf yfvsO;f I uwdopPmjyKxGuq
f o
kd nfrmS æ

1? rdr. d trnfrmS cifO;D jzpf+yD;/ zcifO;D vSxeG ;f ESirhf cd if a':cifpk wd@k rS rauG;wdik ;f / òrdiòf rd@e,f/ vuf,ufr
aus;&Gm Y 1966 ckEpS f pufwifbmv(3)&ufae@wiG f arG;zGm;cJyh gonf?
18-3-88 aom=umae@wiG f &efuek òf rd@/ odr}f uD;aps;(pD)&Hak &S@wiG f qENjy/ qlyrl r_ sm;jzpfymG ;+yD; tm%mykid f
rsm;u zrf;qD;I tif;pdet f usO;f axmifwiG f (3)veD;yg; xde;f odr;f jcif;cHc&Jh onf? 1-6-88 ae@wiG f jyefvnf
vGwfajrmufcJhygonf//
trsK;d om;'Dru dk a&pDtzG@J csKyf pwifxal xmifonhf 27-9-88 rSpI tzG@J csKyfo@dk 0ifa&mufcyhJ gonf? tzG@J 0if
trSw(f 2401247)+zifh tzG@J csKyf tzG@J 0if jzpfvmcJyh gonf? xk@d aemuf tzG@J csKyf òrd@e,fvil ,f/ b¾ma&;rSL;wm0ef/
1990 jy!fEh pS f ygwpD 'Hk rD udk a&pDtaxGaxGa±G;aumufyu JG mvwGif r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ a&G;aumufyGJ atmif
Ekid af &;aumfrwDwiG f owif;ESifh jyef=um;a&;/ vk+H cKHa&;wm0ef ponhf wm0efrsm;ukd yl;wGx J rf;aqmifcyhJ gonf//
2? 10-7-95 tzJ@G csKyf/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf aetdrt f us,cf sKyfrS jyefvnf
vGwaf jrmufvm+yD;aemuf/ r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ qufo, G af &;zdw=f um;a&;vli,ftzJ@G (vli,fvyk if ef;tzJ@G )
wm0efc(H 3)tjzpf wm0efay;tyf+cif; cHc&hJ ygonf? &efuek w f ikd ;f / qufo, G zf w
d =f um;a&;vli,ftzJ@G . vrf;n$erf _
jzifh tzG@J csKyf. Ekid if aH &;vkyif ef;/ pnf;&k;H a&;vkyif ef;/ tzJ@G twGi;f vk+H cKHa&;vkyif ef;rsm;ukd vkyu f idk cf o
hJ nf? 9-9-
98 ae@wiG f tzJ@G csKyf. jynfo@l vw $ af wmfac:,la&; vkyif ef;pOfwiG f yg0ifaqmif&u G cf o hJ jzifh tm%mykid rf sm;u
&JreG w f yfòrd@/ wyfr(11)/ c-r-&(215)wGif xde;f odr;f cJyh gonf//
21-12-98ae@wiG f jyefvnfvw G af jrmufc+hJ yD; r&rf;uke;f òrd@e,f/ tzJ@G csKyf/ pnf;±k;H a&;tzG@J / wGzJ uf twGi;f
a&;rª;tjzpf 2002ckEpS t f xd wm0efxrf;aqmifco hJ nf? xk@d aemuf òrd@e,fpnf;±k;H a&;tzG@J 0iftjzpf qufvuf
wm0efxrf;aqmifcJhygonf?
24- 8- 2000 ae@ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unf. &efuek w f idk ;f / wGaH w;òrd@e,f vli,f
55
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

vkyif ef;tzG@J zG@J pnf;a&;c&D;pOfwiG f a':atmifqef;pk=unf. teD;uyfv+Hk cKHa&;wm0ef&o Sd w


l OD;taejzifh vku d yf g
cho
J nf? tm%mykid rf sm;u xkcd &D;pOftm; aESmih, f u S [f ef@wm;cJo h nf? &Jwyfz@JG &Jr;ª csKyf atmifE, G /f 'k &Jr;ª }uD;
rsK;d vGiw f @dk u rdrw
d @dk tm; 'vòrd@/ usepf pfom;&yfuu G ±f dS v,fuiG ;f jyifwiG f 1-9- 2000 ae@txd rw&m; wm;qD;
ydwyf ifco Jh nf? 1-9-2000 ae@/ (11;45)em&D tcsed cf ef@wiG f rdrw d @dk tm; twif;t"rRa&wGiEf pS I f /vufxyd f
cwf+yD;zrf;qD;cho J nf?xk@d aemuftrSw(f 54) wuUov dk &f yd o
f mvrf;/ &efuek òf rd@&Sd taxGaxGtwGi;f a&;rª;. aetdrf
ok@d yk@d aqmif+yD; rdrw d @dk tm; tus,cf sKyfcsxm;cho
J nf// 14-9-2000 ae@wiG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESit hf wl
tus,cf sKyfrS v$waf +rmufcyhJ gonf//
3? 21- 9-2000ae@ taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unf. Ekid if aH &;vkyif ef;pOfwckjzpfonhf
rE aW v;wkid ;f / vli,fvyk if ef;tzG@J zG@J pnf;a&;c&D;pOfwiG f rdrEd iS fh ukad t;xGe;f (A[kvd il ,f-taxmuftuljyKtzJ@G /
tzG@J 0if)wk@d u um;eHygwf 7u§ 5661 jzifh a&S@ajy;vk+H cKHa&;wm0ef,&l ef 19-9-2000ae@wiG &f efuek rf S óudwif
xGucf mG cho J nf? xdak e@n (12; 00)em&Dtcsed Yf &efuek òf r@d jyif&Sd axmuf=u@H ppfaq;a&;*dww f iG f ppftm%mykid rf sm;.

a':atmifqef;pk-unf. &efukefwkdif;/ wGHaw;òrdŒe,f vli,f vkyfief;tzGJŒ zGJŒpnf;a&;c&D;pOfukd


'vòrdŒ usefppfom;&yfuGuf±Sd v,fuGif;jyifwGif 24=8= 200 &ufaeŒrS 1=9= 2000 aeŒtxd
etz tm%mykdifwkdΠrw&m; wm;qD;ydwfyifchJpOfu

zrf;qD;xde;f odr;f jcif;udk cHc&hJ ygonf//


rdrwd @dk (2)OD;tm; A[kad xmufvrS ;f a&;wyf/ ppfa=uma&;Xme (a&=unftidk )f wGif ,m,D xde;f odr;f cho J nf?
tzJ@G csKyf A[kt d vkytf rlaqmiftzG@J 0ifrsm; vGwaf jrmufcsed w f iG f rdrw
d @dk vnf; jyefvnfvw G af jrmufvmcJyh gonf?
xk@d aemuf tzG@J csKyf. Ekid if aH &;vkyif ef; pOfrsm;tm; qufIwm0ef,cl yhJ gonf? 6-5-2002 ae@wiG f ppftm%mykid f
rsm;u tzG@J csKyf/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unftm; aetdrt f us,cf sKyfcsxm;jcif;rS jyefvnf
v$waf y;cJ+h yD;aemuf rdro d nf taxGaxGtwGi;f a&;rª;. vk+H cKHa&;wm0efrsm;udk atmufygtwkid ;f xrf;aqmifchJ
ygonf//
(1) omrn c&D;pOf 14-6-2002 rS 15-6-2002
(2) rauG;wkdif;/ rE Wav;wkdif;c&D;pOf 20-6-2002 r 29-6-2002
(3) rGef+ynfe,fc&D;pOf 20-7-2002 rS 23-7-2002
(4) yJcl;wkdif;taemuf+crf;c&D;pOf 13-7-2002 rS 17-7-2002
(5) ±Srf;+ynfe,fc&D;pOf 13-11-2002 rS 27-11-2002
(6) &ckdifjynfe,f/{&m0wDwkdif;c&D;pOf 16-12-2002 rS 24-12-2002
56
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(7) csif;+ynfe,fc&D;pOf 3-4-2003 rS 13-4-2003


(8) yJc;l wkid ;f / yJc;l òrd@e,f y¾dw&mr awm&y&d,wWd pmoifwu dk t f vSLc&D;pOf
(9) ucsi+f ynfe,f/ ppfuidk ;f wkid ;f / rE aW v;wkid ;f c&D;pOfrsm;
xk@d jyif taxGaxGtwGi;f a&;rª;. aetdr+f cH0if;vk+H cKHa&;/ &efuek w f idk ;f twGi;f c&D;pOfrsm;wGif teD;uyfv+Hk cKHa&;
ponhw
f m0efrsm;ukd xrf;aqmifcyhJ gonf//

4? 6-5-2003 eHeuf(5)em&DwiG f ucsijf ynfe,fc&D;pOf pwif&ef a':atmifqef;pk=unf. aetdrjf cHtwGi;f


rS xGucf mG cJ=h uygonf// a':atmifqef;pk=unfum;. um;a&S@cef;wGif ,mOfarmif; udrk sK;d nGe@f (rE aW v;)ESit hf wl
udxk eG ;f aZmfaZmf/ tv,fcef;wGif a':atmifqef;pk=unfvu dk yf gco
Jh nf? aemufcef;wGif rdrEd iS t fh wl udrk if;vGi/f
udrk ;kd aZmf/ udo k ef;xGe;f / udrk sKd ;!Ge@f / udo k ufxeG ;f / udw k ;kd vGiw
f @dk vdu k yf gvmonf? arv (6)&ufae@ n(12)em&D
cef@wiG f rE aW v;ok@d a&muf&cSd o Jh nf?
OD;wifO;D awmif;athpu f m;wGif rE aW v;wdik ;f rS OD;atmifp;dk (,mOfarmif;)/ A[kv d il ,fvyk if ef;tzJ@G . jyef=um;
a&;tzG@J 0ifrsm;jzpfonhf udo k ed ;f pd;k / udjk rifah usmw
f @kd vdu
k yf gvmcJyh gonf?
OD;pde0f if; (yJc;l wdik ;f /tif;waumfòrd@e,f pnf;&H;k a&; aumfrwD)armif;ESio f nfh 'dik ef mum;wGif OD;vSrif;/ OD;xGe;f
jrif/h udak tmifx;l / udak usmZf if0if;wd@k vdu k yf g vmonf?

5? ucsijf ynfe,fc&D;pOftwGi;f vrf;c&D;wavsmufwiG f atmufygtwdik ;f aESmih, f u


S cf cH &Jh onf?
10-5-2003&ufae@/ n(9)em&Dcef@wiG f ppfuikd ;f wdik ;f /tif;awmfòrd@o@kd a&muf&ydS gonf? tif;awmfòrd@t0if
wGif ppfuikd ;f wdik ;f / rH&k mG c¶dik }f uHzh @GH twGi;f a&;rª;jzpfonfh OD;aX;atmifO;D pD;onfh tiftm;(70)rS(100)t=um;&Sd
}uzhH @HG tzG@J 0ifrsm;u rdrw d @kd ukd atmf[pfIqENjycJ=h uygonf? wkwcf |e/f 0g;&if;wkw/f ausmufcpJ onhf vufeufrsm;udk
atmufwiG f toihcf sxm;+yD; qENjyaejcif;jzpfonf? xdak wG@&cdS surf sm;udk tzJ@G csKyf. jyef=um;a&;tzJ@G u AG'D , D /kd
"gwyf rkH sm;jzih&f u dk u f ;l I rSww f rf;wifxm;ygonf?
11-5-2003 &ufae@ tif;awmfrS uom+rdK@o@kd xu G cf mG cho
J nf? uomok@d ra&mufrD (2)rdik cf ef@tvdw k iG f
rH&k mG c&dik /f }uHzh @GH twGi;f a&;rª;jzpfol OD;aX;atmifacgi;f aqmifonhf }uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;/ tca=u;aiGay;I ac:xm;ol
rsm;udk rdrw d @kd awG@&ygonf?tif;awmfwiG f awG@&ouJo h @kd rdrw d @kd tm; qef@usiq f ENjy=urnfh vlta&twGuf
(500)cef@ teD;wGif wkwrf sm;/ ausmufcrJ sm;udk awG@&cdS &hJ ygonf//
rH&k mG c&dik /f =uHzh @HG toif;/ twGi;f a&;rª;jzpfol OD;aX;atmifonf c&dik af t;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpD
OuUX(c,u) Adv k rf ;ª }uD; jrifEh ikd u f ykd if *¶krpdu k /f tav;rxm;a=umif; rdrw d @kd jrifawG@&ygonf? c¶dik (f c,u)
Adv k rf ;ª }uD;jzpfou l “aX;atmif/ rif;wd@k tvkyf rif;wd@k vyk =f u? 'D {nfo h nfjzpfwhJ a':atmifqef;pk=unfvnf;
olw@kd vrf; olw@kd oGm;vdrrhf ,f”[kajymqd+k yD;/ a':atmifqef;pk=unftm; c¶dik f Adv k rf ;ª }uD;uk,d w f idk vf ma&mufI
awmif;yefonfudk rdrdwdk@jrifawG@&ygonf? =uHhzGH@twGif;a&;r_;jzpfol OD;aX;atmifu “olwdk@ t&ifoGm;&rS
usaemfw@kd omG ;r,f” pojzihf tjyeftvSeaf jymqkad e=uonf udv k nf; rdrw d @kd u, kd w
f ikd f =um;odc&hJ ygonf?
rdrw d @kd tzG@J 0ifrsm; uomòrd@o@kd a&muf&+dS yD;aemuf/ a':atmifqef;pk=unfEiS fh uomrS tzJ@G csKyf tzG@J 0ifrsm;
awG@q=kH uonf? n (8)em&Dausmcf ef@wiG f rdrw d @dk jyefvnfxu G cf mG =u&m OD;aX;atmifu uom+rdK@ txufwef;
ausmif;a&S@wiG f &yfwef@apmihq f idk ;f aeonf? ausmif;0if;xJwiG f OD;aX;atmif OD;pD;onfh =uhzH @HG tzG@J 0if (1000)ausmf
cef@u rD;yHyk jJG yKvkyaf e=uonf? rdrw d @kd ,mOfwef;jzwfomG ;cdu k w f iG f ‚if;wk@d u ‘igw@kd atmif+yD/ atmif+yD’[k [pf
atmfaºuG;a=umf=uonfukd rdrw d @dk ,mOfwef;wGif twlvu kd yf gvmolrsm; =um;od/ óuHawG@c&hJ ygonf? xkad e@ ae@
vnfu ‚if;wd@ku, kd wf ik d f vkyaf qmifco h J nfv h yk &f yfrsm;ESiyf h wfoufI rD;yHyk u J G si;f ypOf/ wkw/f wkwcf |ef ponhf vufeufrsm;ukd
ukid af jrm‡ ufum ‘igw@kd atmif+y/D atmif+y’D [k aºu;G a=umfae=uygonf?
57
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

arv(13)&ufae@ zm;uef@òrd@o@kd ra&mufrD erf@rppfaus;&Gm t0ifwiG f =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u “jynfytm;ud;k


ykqed &f ;kd /tqd;k jrif0g'rD sm;tm; qef@usi=f u” pmom;yg&o dS nfq h ikd ;f bkwif ,frsm; udik af qmifI toHww d q f ENjy
aESmif, h u S o
f nfukd óuHawG@&ygonf?
arv (16)&uf eHeuf(6)em&Dcef@wiG f jrpf}u;D em;òr@d o@kd qufvufxu G cf mG vm&m/ eHeuf(8)em&Dcef@wiG f jrpf}u;D
em;òrd@t0if eef;auG@ww H m;teD;wGif =uH@z@HG tzG@J 0if(300)cef@u vrf;ab;0J,mrS“jynfytm; ud;k ykqed &f ;kd /jynfe,f
at;csrf;om,ma&;udkaESmifh,SufzsufqD;olrsm;tm;qef@usif=u/”“trsKd;omoem cdk;,lzsufqD;olrsm;tm;
qef@usi=f u/acsre_ ;f =u”[k ydpk wmrsm;ESihf t0wfezl;pnf;rsm;udu k ikd af qmifv#uf oGm;rnfv h rf;wGif ydwq f @kd [ef@
wm; qlyal ESmif, h u
S cf ohJ nf? qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;ESihf rvSr;f rurf;wGif t"du&k%;f ESrd ef if;a&; vHx k ed ;f &Jwyf
om;rsm;tm; 'kwf 'dik ;f rsm;udik af qmif+yD; toifah pmifq h ikd ;f ae=uonfukd awG@&onf?

2003 ckEpS /f arv (20)&uf Aef;armf+rdK@t0if oH;k rdik &f mG od@k eHeuf(3)em&DwiG af &muf&cdS o hJ nf? xdak us;&GmwGif
wkw/f "g;rsm;udik af qmifxm;ol =uH@cikd zf @HG +zdK;a&;tzG@J 0if (300)ausmcf ef@u vdik pf ifeyH gwjf ym; rygaom um;rsm;
ESihf qdik u
f ,frsm;udtk oH;k jyK+yD;/ Oya'udak jAmifususcsKd ;azmufI uef@uu G qf ENjyaESmif,h u
S cf o hJ nf? trsKd ;om;'Drkd
ua&pDtzG@J csKyfrS udx k eG ;f aZmfaZmf udik af qmifonfh AG'D , D u
kd ifr&mudyk if vk,&l ef óud;pm;cJo h nf?

6? rdrw d @kd armfawmf,mOfwef;&dS um;rsm;ay:wGif rnfonfv h ufeufr# ,laqmifcjJh cif; r&Syd g? c&D;a0;oGm;&
onft h wGuf vrf;c&D;wGif "gwq f t D cuftcJ r&Sad p&ef/ (16)*gvq H ef@onfh "gwq f yD ;kH wyH;k wifaqmifvmygonf/
c&D;pOfwavsmuf teD;uyfvòkH cHa&;,lxm;ol vli,frsm;xJwiG f xkyd ;Hk ukd rnforl # wa,mufwnf; o,frEdik jf cif;
r&dyS g? xd@k a=umifh tqkyd g (16)*gvyH ;kH udk óud;uGi;f pGy+f yD; vl(2)a,mufrI qDjznhEf ikd af p&eftwGuf vkt d yfonhf
ESpf wvuRt&G,f opfom;wkww f acsmif;udk aqmifxm;ygonf// xdu k pd u
P kd teD;uyfvjkH cHKa&; wm0ef,x l m;ol
vli,frsm;tm;vH;k od=uygonf?
ucsijf ynfe,f-rE aW v;wkid ;f -ppfuikd ;f wkid ;f c&D;pOfwiG f 'Dy, J if;vlowfy}JG uD;yHpk rH sKd ;uJo h @kd wkud cf u dk rf r_ sK;d ukd óuH
awG@c&Jh ygonf? rE aW v;wdik ;f / pOfu h ;l òrd@e,f/ usnaf wmufayguaf us;&GmESihf EG,¶f akH us;&Gmrsm;wGif tm%mydik f
rsm;yl;aygi;f yg0ifaom =urf;=urf;wrf;wrf; [ef@wm;aESmif, h u S jf cif;udk óuHawG@c&hJ ygonf? n (8) em&DcEJG iS hf (9)
em&Dcef@wiG f }uHzh @HG tzG@J rsm; pDeif;vdu k yf gvmonfh 'dik ef mum; (3)pD;/ [dik ;f vyfum; (4)pD;/ pkpak ygi;f um;(7)pD;cef@u
rdrw
d @kd ,mOfwef;/ txl;ojzifh a':atmifqef;pk=unfEiS fh rdrw d @kd vu dk yf gvmonfu h m;udk 0J,mrSny‡ u f m/wdu k v f ek ;D yg;
jzpfonftxd aESmih, f u S cf o
Jh nf? xku d m;rsm;ay:wGif ygvmolrsm;u wkw/f 0g;c|e/f ausmufcJ ponhv f ufeuf
rsm;jzihf rdrw d @kd .um;udk xkEu S rf nfyh o kH ¾efjyKvkyI f ajcmufveS @f onfuv kd nf;}uKHawG@&ygonf? pOfu h ;l òrd@t0if
wGif xdu k m;rsm;ay:rS avmufav;cGjzihf ypfcwfwu dk cf u
dk o
f jzifh rdrw d @dk bufrS rE aW v;wdik ;f / tzJ@G csKyftzJ@G 0if vli,f
(1)OD; '%f&m&&Scd yhJ gonf? xd@k a=umifh 'kw, d OuUX OD;wifO;D u pOfu h ;l òrd@ &Jpcef;wGif tr_ziG w hf ikd =f um;cJyh gonf?

7? 29-5-2003 ckae@wiG f a':atmifqef;pk=unf/ 'k-OuUX OD;wifO;D wk@d acgi;f aqmifonhf rdrw d @dk tzG@J onf
rE aW v;wdik ;f ¶H;k rS rH&k mG c&D;pOfukd pwifxuG cf mG cJyh gonf? ppfuikd ;f òrd@o@kd (10)em&DccJG ef@wiG f a&muf&o
dS nf? ppfuikd ;f
wHwm;xdyw f iG f OD;aX;atmif OD;pD;onfh =uH@cikd zf @HG òzda&;tzG@J 0if tiftm; (150)cef@u qdik ;f bkwrf sm; udik af qmifjyD;/
[pfatmfqENjyaeonfukd jrifawG@&ygonf? rdrw d @kd EiS t
hf wlvu
kd yf gvmonf, h mOfwef;twGi;f rS armfawmf,mOf
rsm;u rnfo@kd r# wk@H jyefjcif; rjyKcJyh g/ xdt k csed w f iG f rdro d nf a':atmifqef;pk=unf.um;aemufcef;wGif vdu k yf g
vmygonf? (12)em&DccJG ef@wiG f jrif;rlòrd@o@kd a&muf&cdS yhJ g onf? udw k ifxÉG Of ;D (v,fa0;òrd@e,f/ trSw(f 1)rJqENe,f
v$waf wmfu, kd pf m;vS,/f txufjrefrmjynf vli,fjyefvnfz@JG pnf;a&;wm0efc)H OD;aqmif+yD; òrd@e,f vli,fz@JG
pnf;a&;vkyif ef;rsm; vkyaf qmifcyhJ gonf? xkzd @GJ pnf;a&;wGif tcrf;tem;rª;tjzpf ukad wZEdik u f aqmif &Guyf gonf?
58
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

xdo k @kd aqmif &Guaf epOf jrif; rl òr@d e,f/ tzG@J csKyf&;kH tjyifzufwiG f um;(5)pD;udk awG@&&dS ygonf? xku d m;rsm;ay:wGif
&Jwyfz@JG 0ifrsm;/ t&Hr;D owf wyfz@JG 0ifrsm;/ jynfo@l prG ;f tm;&Sit f zG@J 0ifrsm;/ òrd@e,f at;csr;f om,ma&;ESifh zH@G +zdK;
a&;aumifpt D zG@J 0ifrsm;/ =uhzH @HG toif;0ifrsm; ponfw@dk udk awG@&onf? um;wpD;ay: wGif jynfo@l prG ;f tm;&Sif
[l aompmvk;H udk ydwpf tjzL ay:wGif tpdr;f a&mifjzifh a&; om;xm;onf?
jrif;rlòr@d rS jyefvnfxu G cf mG onft h cg rdrw d @kd . ,mOfwef;aemufrS txufazmfjyyg um;(5)pD;vdu k yf gcohJ nfukd
jrifawG@&ygonf? nae(3)em&DccJG ef@wiG f rdrw d @kd a&yd;k pm;aus;&GmteD;od@k a&muf&cdS yhJ gonf? a&yd;k pm;od@k a&mufonfh
tcg vrf;ab; 0J,mrS xaemif;yif/ wrmyifrsm;. aemufu, G &f dS csKH ykwrf sm;udt k umtuG,, f I l &yfwef@xm;
onfh tm%mykdifwkd@.um;rsm;ukdawG@&onf? vHkxdef; (t"du&k%f;EdSrfeif;a&;wyfzJG@)um;rsm;/ ppfum;rsm;/
wyfrawmf wyfxed ;f um;rsm;/ ,mOfxed ;f &Jrsm;. armfawmf,mOfrsm;udak wG@&&dS ygonf? xd@k tjyif vrf;ab;0J,m
wGif =uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;ukd awG@&onf? ‚if;wk@d u ‘rH&k mG -ref;/ csi;f wGi;f om;’ ponhf
c&D;onfwifvikd ;f um;rsm;udk tok;H jyK=uonf? cef@reS ;f ajc armfawmf,mOf tpD;(30)cef@ &Syd gonf?
xdak e&mwGif trsK;d om;/ trsK;d orD; cef@reS ;f ajc vltiftm; (500)cef@ukd jrifawG@&ygonf? ‚if;wk@d teD;wGif
wkw/f vrf;cif;ausmuf ponfw@dk udk toifph yk x kH m;&S+d yD;/ &efjyKrnft h aetxm;udk awG@&&dS ygonf? xdak e&mwGif
teD;uyf}uD;=uyfaeolrmS ucsijf ynfe,fc&D;pOfwavsmuf rdrw d @kd tm;vdu k vf aH ESmif, h u S cf ohJ nfh OD;aX;atmif
qdok yl ifjzpfygonf? rdrw d @kd .um;onf azmfjyyg qENjyqef@usirf nho f rl sm;ESihf awG@qo kH nft h cg owif;ESijfh yef
=um;a&;tzJ@G wm0efcjH zpfol udo k ed ;f pd;k u "gwyf &kH u kd , f +l yD;/ udxk eG ;f aZmfaZmfu AG'D , D ukd ifr&mjzifh rSww f rf;wifum/
udjk rifah usmu f toHzrf;,l+yD; rSww f rf;wifcyJh gonf?
a&yd;k pm;aus;&Gmudjk zwfonft h csed w f iG f rdrw d @kd .um;a&S@wiG f 'kw, d OuUX OD;wifO;D vku d yf gvmonfu h m;
tygt0if um;(3)pD;cef@ &Syd gonf? a&yd;k pm;ok@d rd;k csKyfonht f csed rf S a&mufrnfqykd gu 'Dy, J if;wGijf zpfymG ;cho J nhf
vlowfy}JG u;D uho J @dk wkud cf u dk rf j_ yKvky&f ef pDpOfxm;onfyh pkH rH sK;d jzpfygonf? a&yd;k pm;aus;&GmwGif rdrw d @kd tm; axmuf
cHonfh jynfov l x l }k uD;udjk rifonft h cg qef@usiq f ENjy/ wku d cf u dk rf nfo h rl sm; xdwv f ef@omG ;ygonf? a&yd;k pm;od@k
a&muf&o dS mG ;onft h csed rf mS ae@tcsed jf zpfonf? xk@d a=umihf qef@usif qENjyrnfo h rl sm; taejzifh vky=f uw H udk cf u
dk &f ef

vrf;ab; 0J ,mrS xaemif;yif/ wrmyifrsm;. aemufuG,f&Sd csHKykwfrsm;udk tumtuG,f,lI


tm%mykdifwkdŒ.um;rsm; &yfwefŒxm;_yD; vrf;jyif&ef r[kwfbJ ta-umif;rJh pkykHxm;aom ausmufykHukd awGŒjrif&pOf

59
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcGithf a&; r&cJah y?


acsmif;OD;rS rH&k mG od@k n(9)em&DccJG ef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf? rH&k mG òrd@/ tzG@J csKyf qdik ;f bkww
f ifyw
JG iG f 'k wd,OuUX
jzpfol OD;wifO;D u ‘atmifjrifjcif;*gxm’ &Gwq f +kd yD;aemuf a':atmifqef;pk=unfu jynfov l x
l }k uD;tm; rde@f ceG ;f
ajym=um;ygonf? rH&k mG òrd@e,f/ tzJ@G csKyf vli,ftzJ@G zG@J pnf;a&;udk pderf #m;pwd;k wGijf yKvky&f m ar(30)&ufae@/ eHeuf
(2)em&DwiG f atmifjrifpmG zG@J pnf;ay;cJo h nf?

8? arv(30)&ufae@/ eHeuf (10)em&D0ef;usiw f iG f aZmwduausmif;od@k omG ;a&mufI q&mawmftm; 0wfjyK


+yD;/ jynfov l x l t
k m;E_wq f ufI rde@f ceG ;f ajym=um;cJo h nf? xd@k aemuf bkwvifòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf?
rH&k mG òr@d rS qdik u
f ,frsm;ESiu
hf m;rsm;uvnf; bkwvifòr@d txd vdu k yf gy@kd aqmif=uonfujkd rifawG@&ygonf? bkwvif
òrd@o@kfd ae@vnfreG ;f wnfch sed w f iG f qdu
k af &mufco hJ nf? bkwvifòrd@ tzG@J csKyf qdik ;f bkww f ifyjGJ yKvky+f yD;/ òrd@e,fpnf;
&Hk;a&;tzGJ@0ifrsm;ESifh awG@qHkcJhygonf? jynfolvlxkudk E_wfcGef;qufpum;ajym=um;I acwWtem;,lygonf?
bkwvifòrd@rS nae (3)em&Dausmcf ef@wiG x f uG v f mcJ&h m pdik jf yif}uD;&Gmod@k nae(5)em&Dausmcf ef@wiG f a&muf&cdS yhJ g
onf? pdik jf yif}uD;&Gm&dS zrf;qD;xde;f odr;f jcif;cHxm;&onfh OD;0if;jrifah tmif.aetdro f @dk oGm;a&mufum a':atmif
qef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D u rdom;pktzG@J 0ifrsm;ukd tm;ay;pum;ajym=um;ygonf? xk@d aemuf jynfov l x l t
k m;
rde@f ceG ;f ajym=um;+yD;/ n(7)em&Dcef@wiG f pdik jf yif}uD;rS 'Dy, J if;òrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf?

9? n(7)em&DccJG ef@wiG f usn&f mG teD;od@k a&muf&cdS yhJ gonf?vrf;r}uD;ay:wGif a':atmifqef;pk=unftm;


axmufcóH udqakd eonfh jynfov l x l }k uD;ukd pwifawG@&&dS ygonf? a':atmifqef;pk=unfu apmihóf udaeolrsm;ay;
tyfonhf yef;pnf;rsm;udv k ufc&H ,lonf?um;udak jz;nif;pGm qufvufarmif;ESiv f mch=J uygonf? apmihóf udae
onfh vltyk }f uD;twGi;f rS nmbufvufarmif;wGif teDa&mift0wfp ywfxm;onhf bke;f }uD;(2)yg;uvnf;
rdrw
d @kd .um;aemufrS vdu k v f mygonf// xd@k aemuf twefi,f0onfh bke;f }u;D (1)yg;u rdrw d @kd .,mOfukd a&S@ryS w d I f
wm;vdu k yf gonf? “rif;wd@k aumifawG/ igw@kd wm;aewmawmif *&krpdu k w
f o
hJ abmvm;” [k ,mOfarmif;jzpfol
tm; ajymqdyk gonf/ xd@k aemuf bke;f }u;D uyif “jynfov l x l uk kd rde@f ceG ;f enf;enf;avmuf ajymay;yg’ [k ajymonfh
tcg udx k eG ;f aZmfaZmfu rdrw d @kd a&S@qufomG ;&rnfch &D; &Sad o;onft h wGuf awmif;yefyga=umif; xdb k ek ;f =u;D (2)yg;udk
avsmufxm;ygonf? xdt k csed w f iG f a':atmifqef;pk=unfu “OD;Zif;vlawGukd pkvu kd yf g/ wynfah wmfr q,fred pf
avmufawmh vlawGukd E_wq f ufpum;ajymygr,f” [k ajymvku d of nf? xkcd sed w f iG f rdrw d @kd ,mOfwef;}u;D .aemufrS
uyfvsuv f u kd yf gvmonfh }uH@z@HG tzG@J 0ifrsm; tygt0if ‚if;wd@k ac:aqmifvmonfv h rl sm;u usn&f mG ol &Gmom;
rsm;udk pwif¶u kd Ef uS af e+yDjzpfa=umif; rE aW v;wdik ;f rSvu kd yf gvmonfh vHjk cHKa&;vli,fwOD;u rdrw d @kd ukd vma&muf
owday; ta=umif;=um;ygonf? rdrw d @kd u a':atmifqef;pk=unftm; oGm;a&mufta=umif;=um;ygonf? xdk
tcsed w f iG f udx k eG ;f aZmfaZmfu rdrw d @dk ,mOfwef;tm; wm;qD;onfb h ek ;f }uD;ESpyf g;udk “wynfah wmfw@kd ukd &du k Ef uS f
ae+yD/ OD;Zif;wd@k wm0ef,w l m;jrpfay;ygO;D ” [kajymonft h cg xdOk ;D Zif;ESpyf g; aysmufjcif;rvS aysmufu, G o f mG ;yg
onf? rdrw d @kd .,mOf wku d cf udk cf &H csed w f iG f xkbd ek ;f }uD;ESpyf g;udk rawG@&awmhyg?

10? usn&f mG rS vma&muf}udKqdo k nfh jynfov l x


l u k ¶kd ukd Ef u
S +f yD;csed wf iG f ,mOfwef;wGiyf g0ifonhf rE aW v;
wdik ;f / tzG@J csKyftzG@J 0ifw@dk . um;rsm;/ rH&k mG rSvu
kd yf @kd onfh um;rsm;tm; pwif¶u kd Ef u S af eonfukd jrifawG@&ygonf?
0ifa&muf&u kd Ef uS of nfo
h rl sm;.aemufrS um;a&S@r;D rsm;xd;k ay;xm;onft h wGuf aumif;rGepf mG jrifae&ygonf?
0ifa&muf&u kd Ef u S of nfv
h t l iftm; rsm;jym;vSonft h wGuf ta&twGuf rnfr#&rSd nfudk rcef@reS ;f Edik yf g? yxrOD;pGm
rdrwd @kd .,mOfwef;udk ausmufcrJ sm;jzifh pwifypfayguyf gonf? cJjzifh ypfaygu+f yD;aemuf 0g;&if;wkwrf sm;/ 0g;qpf
ydwrf sm;/ opfom;wkwrf sm;/ 0g;c|erf sm;jzifh 0ifa&muf&u kd Ef u S =f uygonf? rdrw d @kd .,mOfrsm;ay:wGif vku d yf gvm
60
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

olrsm;u um;rsm;ay:rSqif;+yD; xGuaf jy;=u&mwGif tcsKd @vnf; vGwaf jrmuf+yD;/ tcsKd @rmS rajy;Edik o f jzifh xdak e&m
wGiyf if jyif;xefpmG &du k Ef u S jf cif;cH&onfukd jrifawG@&ygonf? ,mOfwef;aemufq;kH rSum;rsm;rSm yxrOD;pGm &kwf
w&uf trSwrf xif&u kd Ef uS jf cif;cH&onf? xk@d a=umihf xku d m;rsm;ay:wGif txdtcdu k /f taotaysmuf ydrk rdk sm;jym;
ygonf? rdr. d rsupf ad &S@wiG yf if trsK;d orD;rsm;vnf;&du k Ef u S cf &H onfukd jrifawG@&ygonf? jyif;jyif;xefxef &du k Ef uS cf H
&olrsm;rSm rE aW v;wdik ;f rSvu kd yf gvmonfh vli,frsm;ESihf vHjk cKH a&;tzG@J 0ifrsm;/ rH&k mG rSvu kd yf gvmonfh ausmif;om;
rsm;/ rH&k mG òrd@e,f tzG@J csKyf/ tzG@J 0ifrsm; jzpf=uonf? &du k Ef u S o f rl sm;u “eifw@kd ukvm;r,m; awmfawmf awmf
csiaf ewJh aumifrawG” [kajymqd+k yD;/ rdu k rf u
kd ¶f ikd ;f ¶dik ;f qJqu kd m ¶du k Ef u
S =f uonfukd rdru d , kd w f ikd jf rifawG@=um;
odc&Jh ygonf?t=urf;zuf&u kd Ef uS of rl sm;ua':atmifqef;pk=unf.um;udk pwif wku d cf u dk cf sed w f iG f aemufwiG f
vkud yf gvmaomum;rsm;u a':atmifqef;pk=unf.um;udk rnfo@kd r# ausmw f ufI r&awmhyg? a&S@aemuf ydwrf d
aepOf 0kid ;f 0ef;&ku
d Ef u S cf =H u&ojzihf taotaysmufEiS hf xdcu kd 'f %f&m&ol vGepf mG rsm;jym;ygonf?
11? a':atmifqef;pk=unf. um;a&S@wiG &f adS eonfh OD;wifO;D u um;ay:rSqif;vm+yD; xkad e&mrSxu G cf mG &ef
vma&mufajymqkyd gonf? ,cifu OD;wifO;D onf a':atmifqef;pk=unfEiS pfh um;ajymqko d nht f cg ‘a':atmif
qef;pk=unf’ [k ac:avh&ySd gonf? 'Dy, J if; vky=f uHowfjzwfr}_ uD; pwifjzpfymG ;onfh xkt d csed w f iG f OD;wifO;D u
“igo h rD;&,f/ 'if;wd@k tajctaeu raumif;awmhb;l orD;av;&,f? orD;av;um; xGuyf gawmh” [k u¶k%m
oHjzifh vma&mufajymqko d nfukd ,ae@xd rdr. d em;xJwiG f =um;a,mifaeygonf?
a':atmifqef;pk=unfu“bbæus bbæusr&J@aemufrSm &Gmol&Gmom;awG/ jynfolawG/ tzGJ@0ifawG t¶dkufcH
ae&+yD/ usr 'Dvx kd uG o f mG ;&ufygrh vm; vm;” [k jyefvnfI wke@f jyefajym=um;ygonf? OD;wifO;D onf a':atmifqef;
pk=unfudk rnfo@dk r# ajzmif;zsIr&onft h qH;k wGif ol.um;&S&d mod@k jyefvn S ohf mG ;ygonf?

12? xdktcsdefwGif rdrdwdk@um;teD;odk@ t=urf;zufvkyf=uHowfjzwf &dkufESufrnfholrsm; a&muf&Sdvm+yD;/


a':atmifqef;pk=unf. um;aemufyikd ;f udk pwif ¶du k Ef u
S zf suq
f ;D ygonf? a':atmifqef;pk=unf.um;ay:wGif
teD;uyfvjkH cHKa&;tjzpfvu kd yf gvmonfh vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;jzpfaom udrk ;kd aomf / udrk if;vGi/f udo k ef;xGe;f /udw
k ;kd
vGi/f udrk sKd ;!Ge@f / udo
k ufxeG ;f ESifh rdrw
d @kd u um;a&S@cef;udk wzufwcsupf w D iG f 0dik ;f &Hvu
kd yf gonf? rdru
d a':atmif

a':atmifqef;pk-unf. um;ukd A[kdvli,f teD;uyfvkHòcHa&;tzJGŒ0ifrsm;u umuG,fxm;pOf

61
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

qef;pk=unf. nmbufab; a&S@wnfw h nf&h u dS m;acgi;f xdyw f iG f ae&m,lygonf? &du k Ef u S o f rl sm;u a':atmif
qef;pk=unfxikd af eonfu h m;. b,fbufjcrf;udk tjyif;txef pwifIwku d cf u dk &f u kd Ef u S yf gonf? um;udk 0ef;&H
xm;onfv h il ,frsm;jzpfaomrdrw d @dk uv kd nf; pwif¶u kd Ef uS af e+yD jzpfonf? a':atmifqef;pk=unf xdik af eonfh
b,fbufjcrf;&Sd um;rSerf sm;uGo J mG ;onfukd jrifawG@&ygonf? a':atmifqef;pk=unf. nmbuf vufarmif;
'%f&m&&So d mG ;onfuv kd nf; um;acgi;f cef;wGif rD;zGix hf m;onft h wGuf rdru d , dk wf idk jf rifawG@&ygonf? wquf
wnf;wGif a&S@ nmzufjcrf;rS ,mOfarmif;ol udak usmpf ;kd vif;tm; pwif¶u kd Ef u S yf gonf? rdro d nf um;a&S@ nm
zufjcrf;wGi&f adS eI udak usmpf ;kd vif;ESihf teD;uyfq;kH jzpfygonf? udak usmpf ;kd vif;. nmbufvuf xdcu kd 'f %f&m&+y;D
aoG;rsm;jzmxGufaeygonf? rdrdudk¶dkufonfhtcg b,fvufjzifhcHvdkufojzifh ywfxm;onfhvufywfem&DuGJ
oGm;ygonf? xdt k csed w f iG f ,mOfarmif;jzpfol udak usmpf ;kd vif;u “tefwu hD kd xdomG ;+yD/ xdomG ;+yD” [k atmfvu kd yf g
onf? um;jywif;aygurf eS u f rGJ sm;a=umihf a':atmifqef;pk=unf. b,fbufycH;k xdcu dk u f &JG oS mG ;jcif;jzpfonf?
rE aW v;wdik ;f vli,fjzpfonfh udo k [ D acgi;f uGo J mG ;+yD;/ &efuek rf S ygvmonfh teD;uyf vHòk cHa&;tzG@J 0ifxrJ S
udwk ;kd vGi/f udrk ;kd aomfw@kd (2)OD;vnf; aemufausmESiOhf ;D acgi;f wd@k wiG ¶f u kd Ef u
S cf &H ygonf? uko d ef;xGe;f vnf; jyif;xef
pGm'%f&m&ygonf? um;aemufcef;wGif 0dik ;f ¶du k o f nft h cg wkwcf |erf sm;jzifh 0dik ;f 0ef;xd;k ESu+f yD;/ &du k Ef u S =f ujcif;
jzpfonft h wGuf '%f&mjyif;xefjcif;jzpfonf? udo k ef;xGe;f onf c&D;pOfrsm;wGiv f u dk yf gc+Jh yD;/ rnfonfah e&mok@d
a&mufonfjzpfap um;ay:rS vH;k 0rqif;yg? ‚if;.wm0efrmS um;ay:&Syd pPn;f rsm;udk apmifah &Smufxed ;f odr;f a&;
jzpfygonf? udw k ;kd vGirf mS acgi;f udjk yif;xefpmG t¶du k cf &H onft h wGuf rsuEf mS ay: wGif aoG;rsm;jzmusaeonfukd
jrifawG@vkduf&ygonf?
vGwv f yfa&; Adou k m}uD; Adv k cf sKyfatmifqef;.orD;/ Edb k v J +f idr;f csr;f a&;qk&iS f a':atmifqef; pk=unf udyk if
,ckuo hJ @kd ¶du k Ef uS o f wfjzwfaev#if rdrw d @kd uo Jh @dk omreftn=wwa,mufuv kd nf; aoonftxd &du k Ef u S rf nf
rSm aocsmygonf? &Si;f &Si;f ajym&vsif xdu k o hJ @kd t=urf;zuf¶u kd cf aH e&csed w f iG f rdrw d iG f a=umufpw d rf sm;0ifvmonf?
a':atmifqef;pk=unf.um;teD;rS cGmI “tefwD armif;ajy;ygawmh? udak usmpf ;kd vif; armif;ygawmh/ 'Dae&mu
xGuyf gawmh” [k toHuek af tmf[pfI owday;ygonf?
rdrEd iS t hf wl useo f nfv h il ,frsm;uvnf; um;xGu&f ef atmf[pf=uonf? r=umrDwiG f udak usmpf ;kd vif;u
um;udk armif;xGuo f mG ;ygonf? a':atmifqef;pk=unfu trde@f ay;I armif;xGuo f mG ;jcif; r[kwyf g? 'Dy, J if;
vlowfy}JG uD;wGif a':atmifqef;pk=unf rnfo@l a=umifh touftE &W m,frS vGwaf jrmufomG ;oenf;[kar;vsif
udak usmpf ;kd vif;a=umifh touftE &W m,fu vGwaf jrmufjcif;jzpfonf[k rdru d ajz&ygrnf?
a':atmifqef;pk=unf.um; armif;xGuo f mG ;onft h cg ,cifu rdrw d @kd .um;a&S@wiG &f adS eonfh rE aW v;
wdik ;f / tzJ@G csKyfrS OD;udu k akd v;armif;ESio f nfh [dik ;f vyfum;ay:od@k wufajy;ygonf? OD;udu k akd v;.um; tcif;jzpf
onhaf e&mrS xGuaf jy;armif;ESiv f m+yD; r=umrD rdrw d @kd .a&S@rS óudwifxu G af jy;oGm;onfh qdik u f ,ftyk pf u k aemuf
ok@d jyefvn S v hf monf? ‚if;wk@d u “a&S@rmS vnf; qD;¶du k +f yD;/ owfjzwfae=ujyef+yD/ a&S@ukd armif;rajy;eJ@”[k ajymqdk
onft h wGuf OD;udu k akd v;u um;udk xdak e&mwGif &yfxm;vdu k of nf? a&S@o@dk qufajy;vsif t&du k cf &H I aornf/
aemufzufo@dk jyefvn S ahf jy;vsiv f nf; t&du k cf &H rSm =udr;f aoonf/ xd@k a=umifh rdrw d @kd . nmbufwiG &f adS eonfh
v,fuiG ;f rsm;xJo@kd qif;ajy;cJyh gonf?

13? ar(30) 'Dy, J if;vky}f uHowfjzwfy}JG uD;onf tifrwefryS if xdwv f ef@wek v


f y_ zf ,
G f aumif;ygonf? rdr. d
rsupf ad &S@Y aoG;tdik x f w J iG f vJonfv h u
l vJaeonf? vJae&mrS tm;wif;I ¶ke;f uef+yD; xonft h cg wGiv f nf;
xyfrH ¶duk Ef u
S cf &H onf? vGepf mG aoG;ysuzf ,G /f pdwaf jcmufjcm;zG,jf zpfygonf? tzG@J csKyf tzG@J 0if trsK;d orD;tcsK@d rmS
tusrô sm; tc|wcf &H =u&onf? “ukvm;r,m; awmfawmf awmfcsiw f ahJ umifrawG/ eifw@kd aowm at;w,f”
[k qJqjkd cif;/ ¶duk Ef u
S jf cif;rsm;ukd cH&ygonf? rdrod nf pum;tykrd sm; ajymqkad ejcif; r[kwyf g? rsujf rifawG@óuH
62
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

=um;odc&Jh onfukd jyefvnf ajymjyjcif;om jzpfygonf? t=urf;zuf&u kd Ef u S jf cif; cH&onft h wGuf toufq;kH &H;_ ol
vGefpGm rsm;jym;ygonf? aoqHk;aeonfhvl/ '%f&mjzifhvJaeol/ aoG;tdkifxJwGif ar@arsmaeolta&twGuf
tenf;qH;k (100)xuf ryk[ d qk v dk #iv f nf; (100)xuf avsmv h rd rhf nf r[kw[ f k cef@reS ;f &ygonf? [dik ;f vyf
um;ay:rS rdrq d if;ajy;+yD; v,fuiG ;f xJo@kd a&mufonft h cg rH&k mG òrd@rS tzJ@G csKyfvil ,ftzJ@G wm0efc(H 2) udu k v kd iG f
tygt0if rH&k mG rS vli,ftzG@J 0if(7)OD;/ rE aW v;taemufawmifòrd@e,frS vli,fwOD;ukv d nf; awG@&onf? rdrt d yg
t0if vli,f(9)OD;onf tcif;jzpfonfah e&mrS v,fuiG ;f rsm;udjk zwfausmI f wem&Dcef@ ajy;v$m;cJ&h ygonf?
xGuaf jy;+yD; armyef;Item;,laecsed w f iG f 'Dy, J if; òrd@zufrS rD;armif;rsm;xd;k onfukd jrifawG@&ygonf? xd@k aemuf
ppfum;rsm; armif;xGuo f mG ;onfuv kd nf; jrifawG@&ygonf? wcsed w f nf;rSmyif yk'rf 144 n rxGu&f trde@f
xkwjf yefa=umif; toHcs@J pufjzifh atmf[pfa=unmaeoHrsm;ud=k um;&ygonf? wqufwnf;rSmyif aoewfypfoH
tenf;qH;k (8)csu/f (10)csucf ef@ukd =um;&ygonf?
14? ar(30)&uf wnvH;k bkwvifòrd@teD;&Sd v,fuiG ;f rsm;xJwiG f yke;f atmif;IaecJ=h u&onf? arv(31)
&uf eHeuf t¶k%w f uf (4)em&Dcef@wiG f rdrw d @kd (9)OD;onf v,fuiG ;f xJ&dS v,fwaJ v;wGif tultnDawmif;=u
onf? tqdyk g v,fwrJ v S w l OD;u rdrw d @kd tm; ebJvaS us;&Gmod@k vdu k v f yH @kd aqmifygonf? ebJvaS us;&GmrS ysu H s
aus;&Gm/ &GmOD;bke;f }u;D ausmif;ok@d a&mufygonf? bke;f }u;D ausmif;wGif 'Dy, J if; vky=f uo H wfjzwfra_ =umifh '%f&m&
onfv h l (12)a,mufcef@ óudwifa&muf&adS eygonf? xdo k rl sm;xJwiG f pum;ajymEdik o f l (4)a,mufcef@&+dS yD; usef
vlrsm;uvnf; '%f&m&xm;+yD; tajctae raumif;yg? ppfuikd ;f wdik ;f ajrmifòrde,frES pS af ,mufrmS '%f&mjyif;
xefI tonf;toef jzpfaeygonf? pum;vnf; rajymEdik af wmhyg/ atmhtefr;l a0ae+yD; OD;acgi;f ESiahf usmrsm;wGif
'%f&mrsm;pGm &&dx S m;ygonf? '%f&m&onfo h rl sm;udk vmppfaq;rnf[k ajymqdo k nft h oH=um;ojzifh xdak e&m
wGif acwWr#em;ae+yD; ysu H s&mG rS pdik jf yif}uD;od@k vrf;av#mufxu G cf &hJ m pdik jf yif}uD;&Sd a':atmifqef;pk=unf aemufq;kH
&yfem;cJo
h nft h rd of @dk ae@vnf(12)em&Dcef@wiG f rdrEd iS hf udu k v kd iG w f @kd a&muf&cdS yhJ gonf? OD;0if;jrifah tmif. om;
jzpfoul ar(30)&ufae@ eHeufwiG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;oGm;a&mufrnfh 'Dy, J if;c&D;pOf
twGuf vrf;c&D;vHðk cakH &;udk pHpk rf;&ef xGucf mG oGm;pOf ‚if;.qdik u f ,fEiS t hf wl tm%mydik rf sm;u'Dy, J if;&Jpcef;wGif
tus,cf sKyfjzifh óudwifIzrf;qD;xm;cJah =umif; rdrt d m;jyefvnfajymjyI bkwvifòrd@txd vdu k yf gy@kd aqmifay;cJh
onf? udu k vkd iG u
f ysu H s&mG rS vlemrsm;tm;oGm;a&mufI =unfOh ;D rnf[ak jymqdu k m pdik jf yif}uD;wGiaf ecJyh gonf?
arv(31)&ufae@nwGif bkwvifòr@d e,fteD;&Sd v,fuiG ;f twGi;f ntdycf yhJ gonf? ZGev f (1)&ufrS (4)&ufae@txd
bkwvifòrd@teD;&Sd bke;f }uD;ausmif;wGif acwWwnf;cdyk ek ;f atmif;aecJyh gonf? armfawmfum;vrf;rsm; ydwx f m;
onft h wGuf ZGev f (4)&ufae@ um;vrf;rsm; jyefziG o hf nft h cgrS rE aW v;od@k qufvufxu G cf mG cJyh gonf? rdr. d
aetdro f @kd rjyefbJ a&Smifwrd ;f yke;f atmif;aexdik cf &hJ mrS 2003ckEpS /f atmufwb kd mv(28)&ufae@wiG f xdik ;f -jrefrm
e,fpyfwae&mod@k a&muf&cdS yhJ gonf?

txufyg trSwpf Of (1) rS (14) txdyg&adS om ta=umif;t&mrsm;udk rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrvf nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d rJ rd .
d vGwv
f yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpf+yD;/ trSwpf Of(1)rS (14) xdyg&o
dS nfh ta=umif;t&mrsm;onf rdru d ,
kd wf ikd af wG@/ ud,
k f
wdik jf rif/ ud,
k w
f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm; jzpfa=umif; 0efcu H wdjyKygonf?

udkcifOD;
2003 ckESpf/ Ekd0ifbmv (24)&uf

63
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

0Àarmif. uwdopPmjyK xGufqdkcsuf

trnf// // 0Àarmif
rdbtrnf? // OD;ausmfarmif/ a':wif0if;
EdkifiHom;pDppfa&;trSwf? ? 9§rcp Edkif 003840
arG;ouU&mZf? ? 16-3-1977
ae&yfvyd pf m? ? xGew f ;kH òrd@opf/ csr;f jrompnf/
rE aW v;òrd@

usaemfarmif0Àarmifu 'Dy,
J if; ta&;tcif;ESiyhf wfoufI uwdopPmjyKxGuq
f o
kd nfrmS æ

1// usaemfonf rE aW v;/ csr;f jrompnfòr@d e,f xGew f ;kH &yfuuG wf iG f aexdik +f y;D / trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf/
rE aW v;wkid ;f / vli,ftzG@J 0iftjzpf av#mufxm;olwOD;jzpfygonf? usaemfw@kd . tzG@J 0iftjzpfav#mufvm$ udk
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ 'kw,
d OuUXjzpfol OD;wifO;D u tzG@J csKyftzG@J 0iftjzpf vufcx H m;a=umif; OD;wifO;D
ud,
k w f ikd u
f rdrwd @kd tm;ajym=um;ygonf? tzG@J 0ifu'fjym;rsm;udk avmavmq,fq,f tajctaet&yf&yfa=umifh
rnfo@l urkd S csray;Edik af o;a=umif; &Si;f vif;ajymjyygonf? ygw. D vkyif ef;pOfrsm;udk qufvuftaumiftxnf
azmfvyk af qmifomG ;&efajym=um;onf// usaemfonf xGew f ;kH &yfuuG f vli,frsm;.a&G;cs,cf ef@xm;csut f & xGef
wH;k òrd@e,f vli,fpnf;&H;k a&;wm0efukd ,lxm;&oljzpfygonf?
64
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

2? a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmjynf pnf;&H;k a&;c&D;pOfwiG f rE aW v;wdik ;f / tzG@J csKyf. wm0efay;


csut f & vli,fvjkH cHKa&;wm0efjzifvh u kd yf gomG ;&ygonf? vHjk cHKa&;wm0efqo
kd nfrmS c&D;pOfwavsmuf vrf;c&D;
wGiftE W&m,f rusa&mufEdkifap&ef teD;uyfwm0ef,laqmif&Gufay;&onf? rE Wav;wdkif;/ pOfhudkifòrd@e,f
trSwf(2)rJqENe,frS v$wfawmfudk,fpm;vS,f a'gufwmvSpdk;nGef@tm; rE Wav;wdkif; pnf;&Hk;a&;c&D;pOfrsm;
twGi;f vHjk cHKa&;wm0ef,al y;&ef a':atmifqef;pk=unfu wm0efay;cJo h nf? xd@k a=umifh a'guw f mvSp;kd nGe@f u
rE aW v;òrd@e,frsm;jzpfaom ta&S@awmif/ taemufawmif/ taemufajrmufEiS hf ta&S@ajrmufòrd@e,frsm;rS vli,f
tzG@J rsm;tm; a':atmifqef;pk=unf. pnf;&H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f t&HvjkH cHKa&;tzG@J 0ifrsm;tjzpf wm0ef,l
vdu
k yf gaqmif&u G af y;&ef òrd@e,ftzG@J rsm;udk xyfqifw h m0efay;tyfcyhJ gonf? a':atmifqef;pk=unf. vHjk cHKa&;
twGuf &efuek rf S A[dv k il ,f(17)OD;vdu k yf gco
hJ nf? um;rsm;&yfem;pOf vHjk cHKa&;wm0ef&o Sd l A[dv
k il ,frsm;u
wxyfum&H+yD;/ t&HvjkH cHKa&; vli,frsm;u wxyf pojzihf xyfqifI h um&Hay;&onf?

3/ c&D;pOf rpcifuwnf;u =uHzh @HG òr@ed ,f±;Hk rsm;wGif 0g;&if;wkwf wyfz@GJ rsm;zJ@G +yD; &-,-u OuUX u wyf&if;
rª; tjzpfz@GJ pnf;um oifwef;ay;ae=uonf[k usaemfw@kd =um;od&onf// tqkyd g oifwef;om;rsm;twGu&f u d mQ
ukd &yfuu G rf sm;twGi;f tjcm;ta=umif;jycsurf sm;jzihf t"rR qifq h ckd o
hJ nfuv dk nf; usaemfw@kd =um;odc&hJ onf?
xk@d a=umifh usaemfw@kd c&D;pOf pxGuo
f nht f csed rf pS I tm%mykid rf sm;ESix fh yd w
f u kd af wG@Eikd o
f nhf tjyKtrl/ tajym
tqdrk sm;udk vk;H 0 a&SmifusO=f u&ef a':atmifqef;pk=unfu rSm=um;xm;onf//

4? arv(29)&ufae@/ eHeuf(9)em&Dcef@wiG f rE aW v; (38)vrf;taemufrS (84)vrf;twkid ;f um;rsm;/


qdik u
f ,frsm;jzifh pwifxu G cf mG cJyh gonf? rdrw
d @kd .um;wGif rdrw
d @kd EiS t
hf wl a'guw
f mvSp;kd nGe@f / udak t;0if;/ ud0k À/
rE aW v; taemufajrmufòrd@e,f/ òrd@e,fpnf;&k;H a&;r_; OD;vSoef;/ udak tmifu/kd a':cifat;jrif/h a':nGe@f neG @f / udo k ed ;f
aZmfw@kd twl vdu k yf gc=hJ uonf? ,mOfwef;.a&S@ajy;tjzpf um;wpD;udk óudwifapvGwx f m;onf? rdrw d @kd ,mOf
rsm;u aemufrv S u kd yf gco hJ nf?

5? eHeuf (10) em&DccJG ef@wiG f ppfuikd ;f òrd@o@kd a&muf&cdS o hJ nf? ppfuikd ;f wHwm;tvGef òrd@t0ifauG@wiG f vrf;.
b,fnmESpzf ufpvH;k wGif vltiftm; (600)cef@udk awG@&onf? ‘}uHch ikd zf @HG jzdK;a&;tzJ@G tm; raxmufco H rl sm; tvdk
r&d’S [ka&;xm;aomqdik ;f bkwrf sm;udk udik af qmif+yD; yg;pyfrv S nf; xdpk mom;rsm;twdik ;f atmf[pfae=uonf?
xdo k rl sm;.aemufzuf rvSr;f rurf;wGif a':atmifqef;pk=unftm;óudqakd eaomjynforl sm;ukd awG@&onf? jynf
olrsm;u tifEiS t hf m;ESihf vdu
_ vf u_d v
f v JS óJS uq
d akd xmufc=H uonf? usaemfw@kduvnf; 0rf;omtm;&jyefvnf E_wq f uf
cJ=h uonf? “a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ bb OD;wifO;D use;f rmygap”[k vlxu k aºu;G a=umfóuq d o
kd nhtf cg
usaemfw@kduvnf; “jynfov l xl }k u;D use;f rmygap” pojzifh jyefvnf+y;D qkawmif;arwWmyd@k ay;=uonf? ppfuikd ;f òrd@
wGi;f od@k r0ifawmhbJ jrif;rlòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJo
h nf?

6? jrif;rlòrd@o@kd ae@(12)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS o hJ nf? jrif;rlwiG f òrd@e,ftzG@J csKyf&;kH udk a':atmifqef;pk=unf


u qdik ;f bkww f if zGiv
hf pS af y;cJoh nf? xd@k aemuf txufjrefrmEdik if H vli,fz@JGpnf;a&;wm0efcH udw k ifxÉG Of ;D u jrif;rlòr@d
e,f tzJ@G csKyv
f il ,ftzG@J ukd zG@J pnf;ay;cJo
h nf?

7? rGe;f vGJ 3em&Dcef@wiG f rH&k mG +rdK@o@kd qufvufxu


G cf mG cJ&h m vrf;c&D;wGif rH&k mG òrd@ rv
S ma&mufI c&D;OD;jyKonfh
qdik u f ,frsm;/ armfawmfum;rsm; wajz;ajz;rsm;jym;vmonf? armfawmf,mOfrsm; pHepfwusEiS ahf rmif;ESiv f mcJ&h m
rH&k mG òrd@t0ifo@kd nae (6)em&Dcef@wiG f pwifa&muf&cdS o hJ nf? rH&k mG od@k a&muf&o dS nft h cg a':atmifqef;pk=unf
65
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tm; vma&mufqo kd nfo


h rl sm;jym;vSojzifh òrd@vnf&dS em&Dpifo@kd n (9) em&DccJG ef@wiG rf S a&muf&cdS o hJ nf? rH&k mG wGif
a':atmifqef;pk=unfu (45)rdepfcef@ rH&k mG òrd@ròd rd@zrsm;ESijhf ynfov
l xl tk m; rde@f ceG ;f ajym=um;cJ+h yD;/ wnwm &yfem;
cJ=h uonf? a':atmifqef;pk=unfonf v$waf wmfu, kd pf m;vS,w f OD;.aetdrw f iG f ntdyw f nf;cd+k yD; usef tzG@J 0if
rsm;taejzifh oifah wmfonfah e&mrsm;wGif pDpOfwnf;cd=k uonf?

*? arv (30)&ufae@ eHeuf(10)em&Dcw JG iG f rH&k mG rS bkwvifòr@d o@kd pwifxu G cf mG cJo


h nf? rk&H mG òr@d rS txGuw f iG f
'kw, d OuUX OD;wifO;D tygt0if/ a':atmifqef;pk=unfEiS hf usaemfw@kd tzJ@G 0ifrsm;onf aZmwdu bke;f }uD;ausmif;
od@k 0ifa&mufz;l ar#mcf o hJ nf// xd@k aemuf OuUaH wm&ausmif;od@k 0ifa&mufz;l ar#m&f ef pDpOfxm;aomfvnf; q&mawmf
r&So d nft h wGuf bkwvifòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf?
c&D;pwifxu G cf mG pOf rH&k mG òrd@vx l u k armfawmf,mOf (10)pD;/ armfawmfqikd u f ,f tpD; (150)cef@jzihhf vdu k yf gy@kd
aqmif=uonf? bkwvifòrd@o@kd a&mufonft h cg bkwvifòrd@ òrd@e,ftzG@J csKyf &H;k zGiyhf EJG iS hf qdik ;f bkww f ifyuJG si;f y+yD;/
bkwvifòr@d e,f vli,ftzG@J ukd zG@J pnf;cJo h nf? nae (4)em&D/ rdepf (30)cef@wiG f bkwvifòr@d rS 'Dy, J if;òr@d o@kd xGucf mG cJo h nf?
xko d @kdxu G cf mG vm&m pdik jf yif&mG od@k ta&mufwiG f zrf;qD;xde;f odr;f jcif;cHxm;&aom v$waf wmfu, kd pf m;vS,f OD;0if;jrifh
atmif. aetdro f @kd 0ifa&mufI a':atmifqef;pk=unfu rdom;pkEiS t hf zG@J 0ifrsm;ukd tm;ay;pum;ajym=um;
cJo
h nf? 'Dy, J if;od@k ra&mufrD a&S@ajy;tjzpfapv$wx f m;onfu h m; jyefvnfa&mufvmjcif; r&So d nft h wGuf armfawmf
qdik u f ,frsm;udpk pkH rf;&ef xyfraH pvGwcf o hJ nf? od@k aomf xdak rmfawmfqikd u f ,frsm;vnf; jyefvnf a&muf&v dS mjcif; r&Syd g?
9? xd@k o@kd qufvufxu G cf mG vm&m tcif;jzpfymG ;onfh pkid jf yifEiS hf 'Dy, J if;t=um; usn&f mG teD;od@k a&muf&dS
csed w f iG f n (8;00)em&Dcef@&+Sd yjD zpfonf? xdt k csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf.um;ESifh usaemfw@kd .um;t=um;wGif
tjcm; armfawmf,mOf(2)pD;omjcm;ygonf? 'kwd,OuUX OD;wifOD; pD;vmonfhum;ua&@SqkH;wGif&Sd+yD;/'kwd,
um;rSm a':atmifqef;pk=unf.um; jzpfygonf? tv,fwiG f (aps;csKrd )S OD;xGe;f 0if;ESiOhf ;D cifarmifaomif;wd@k
vdu k yf gvmonfu h m; &Sad eonf? pwkwaˆ jrmufum;rSm usaemfw@kd um; ([dik ;f vuftrsK;d tpm; tpdr;f a&mif)jzpf
onf? rdrw d @kd .aemufwiG f pOfu h ikd òf rd@e,f v$waf wmfu, kd pf m;vS,f a'guw f mvSp;kd !Ge@f .um; (qefet D jzLa&mif)
jzpfonf? xdu k m;.aemufwiG f A[dv k il ,ftzG@J .um; ([dik ;f vuftjzLa&mif)/ xdu k m;aemufwiG f tzG@J csKyftzJ@G 0if
rsm;.um;rsm; vdu k yf gvm=uonf?
usn&f mG rS udu k (f 100) cef@ ausmv f eG v f monft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf. armfawmf,mOfukd bke;f
}uD;(2)yg;u a&S@ryS w d q f @kd +yD;wm;ygonf? udx k eG ;f aZmfaZmfu armfawmfum;ay:rS qif;ItusKd ;ta=umif;ar;
onft h cg xdb k ek ;f }uD;u “igw@kd apmifah ewm=um+yD a':atmifqef;pk=unfukd rde@f ceG ;f ajymcdik ;f ay;yg”[k ajymonf?
udx k eG ;f aZmfaZmfu tcsed f r&ojzihf rde@f ceG ;f rajymEdik yf g[k jyefvnf&iS ;f jyygonf// xdo k @kd &iS ;f jypOf rk&H mG bufrv S u kd f
vmonhf 'dik ef mum; (2)pD;/ axmfvm*su D m; (2)pD;D pkpak ygi;f (4)pD;ay:rS vlrsm;u ‘jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd / tqd;k jrif
0g'rD sm; tvdrk &S[ d ’k t}udr}f udraf tmf[pf+yD; um;ay:rS qif;vm=uonf?
xdt k cg usn&f mG rS &Gmom;rsm;uvnf; ‘'d@k jynfov l x l uk vnf; rif;wd@k ukd tvdrk &d’S [k jyefatmf=uonf?f
um;ay:wGiyf gvm=uaom =uzHh @HG tzG@J 0ifrsm;/ taygi;f tygrsm;u ‘rif;wd@k bmajymwmvJ’[kq+kd y;D toif, h al qmif
vmaom oHc|e/f oHww k /f 0g;&if;wkwrf sm;/ opfom;'kwrf sm;udk udik af qmifI qif;vm+yD; twif;t"rR0ifa&muf
xd;k ESu/f wdu k cf u kd =f uonfukd usaemfw@kd pdwrf csr;f ompGmESijhf rifawG@=u&onf? xdt k csed w f iG f 'dik ef mum;wpif;
uvnf; awG@&mvlrsm;udk vku d v f w H u dk cf udk af eaoma=umifh usn&f mG rSvma&mufq=kd uonfh jynforl sm;u ajcOD;
wnf&h mok@d xGuaf jy;=u&onf? a':pkum;udw k m;+yD; w&m;a[mcdik ;f onfh bke;f }uD;(2)yg;tm; wm;jrpfay;&ef
ajymonfh tcg ‘igw@kd bmwwfEikd rf mS vJ/ rif;wd@k vnf; armif;csi&f if armif;awmh’ [k ajymaecsed rf mS yif usaemfw@kd
um;rsm;ukd pwifI ±ku d Ef uS af e=ujyDjzpfonf//

66
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

10? usaemfu a':atmifqef;pk=unfum;. nmbufjcrf;wGif wm0ef,x l m;onf? xdt k csed w f iG f vHjk cHKa&;
wm0ef,x l m;olrsm;. tajctaeudak jym&vsif usaemfu a':atmifqef;pk=unfum;. nmzufu, kd x f nfEiS hf
uyfaeonf?f aemufwiG f rnforl # r&Syd g/ ab;wdu k t f aexm;jzifh usaemfw@kd pw D ef;I&yfae=uonf? um;u
vrf;.nmbufjcrf;wGif uyf&yfxm;jcif;jzpfI xdn k mbufwiG f wOD;p ESpOf ;D pom &do S nf? vufywfteD wawmif
qpftxdywfxm;onfh bke;f }uD;ESpyf g;u usaemfw@kd um;wGif uyfvsu&f yfaeonf? um;wm;onfh bke;f }uD;
(2)yg; r[kwyf g? xdt k csed w f iG f aemufwiG &f o dS r#um;rsm;udk ‚if;wd@k vrl sm;tm;vk;H 0dik ;f &du k af eonf? usaemfw@kd u
a': atmifqef;pk=unfum;. b,fzufab;wGif usaemfw@kd vHjk cKH a&;tzG@J 0iftm;vH;k ESpx f yfo;kH xyf um&Hay;xm;
onf?
0if&dkufonhf =uH@zGH@tzGJ@0ifrsm;ESifhtca=u;aiGjzifhiSm;vmolrsm;tm;vkH; rl;,pfae=uonf? rHk&GmrSxGuf
vmpOfuyif ‚if;wd@k um;rsm;ay:wGif wdik u f jD ywfrsm;jzifh t&uftjynfo h ,fvm+yD; pdw}f udKufaomufciG jhf yKxm;
onf[k od&onf? xd@k a=umifh rdrw d @kd ,mOfrsm;tm; 0ifa&muf&u kd Ef u S of nft h cg vlrqefpmG &du k Ef u S +f y;D / E_wrf v S nf;
rif;wd@k u“ukvm;r taocHwyfawGvm;/ uJ 'gqv kd nf;ao=u/ ao=u” [kqu kd m 0dik ;f ±ku
d =f uonf? vlrsm;
onfzh ufukd t"duxm;&du k o f jzif/h vlenf;onhf um;.nmzufjcrf;wGi&f aSd om usaemfw@dk t&du k f rcH&yg? wzuf
jcrf;rSvrl sm; vJusomG ;onft h csed wf iG f a':atmifqef;pk=unf.um;rSeu f kd 0dik ;f &du
k o f rl sm;u ±ku d cf v
JG u kd yf gonf?
um;rSef uGo J mG ;onft h cg 'kwrf sm;jzifh um;twGi;f od@k aqmifx h ;kd =uonf? xdt k csed w f iG f useo f nfh usaemfw@kd u
‘a':pk ajy;awmh/ ajy;awmh’[k atmfajym=uonf? xdu k m;xJwiG f ,mOfarmif;jzpfol udak usmpf ;kd vif;/ udx k eG ;f
aZmfaZmfEiS hf a':atmifqef;pk=unfw@kd (3)OD;wnf;om &Syd gonf?
aemufwiG &f adS om OD;wifO;D .um;udk 0dik ;f ±ku d +f yD; xdo k rl sm;u OD;wifO;D udk qGaJ c:oGm;onf? xdt k csed w f iG f
OD;wifOD;.OD;acgif;wGif '%f&m&&Sdxm;onf? a':atmifqef;pk=unfonf um;xJrS rxGufojzifh t&dkufrcH&
jcif;jzpf+y;D / um;xJu xGuv f #if &duk o f nfo h rl sm;u tao&du k =f urnfjzpfonf? tb,fa=umifq h akd omf 0dik ;f ±ku d o f l
rsm;u vGepf mG rl;,pfaeaoma=umihjf zpfonf? t&ufr;l onfyh pHk H r[kwb f /J aq;rl;aeonfyh pHk jH zpfygonf? vlawG
tm;vk;H &kw&f w k o f o J jJ zpfaecsed w f iG f &du k Ef u S af eolrsm; a':pkum;teD;od@ak &mufvm+y;D tvk;H t&if;ESit fh iftm;ok;H
±ku d Ef u S =f uonf? usaemfw@kd wke@f jyefr_ r&daS oma=umifh ydI k ±ku d =f u owf=uonf[x k ifygonf//
wwd,um; ([dik ;f vyftpdr;f a&mif)ay:wGif ygvmonft h rsKd ;orD;rsm;udv k nf; xrD/ tusrDF sm;qGcJ |w+f yD;
&du k o f nf? t&du k cf &H aoma=umifh aoG;tvl;vl;ESiv hf u J somG ;onft h cg vJaeolawGtay:rS um;,m;wufcI G /
qHyifuv kd ufjzih&f pfcsn+f yD; acgi;f ukad usmufvrf;ESifh tpGr;f ukef udik af qmif=h uonf? vlrqefpmG jzifh yufyufpuf
puf vkyaf eonfuakd wG@&onf// vJusaeonft h rsKd ;orD; (oE mW pd;k / 'kw, d ESpaf usmif;ol)xHrS em;uyfuv kd nf;
twif;c|w, f al eonfukd usaemfu, kd wf ikd f jrifawG@ae&ygonf? ‚if;wd@k yg;pyfuvnf; ‘ukvm;udk vifawmfcsiw f Jh
[mrawG ao=uprf;/ ukvm; t&if igw@kd u eifw@kd ukd vifvyk yf pfr,f? igw@kd uawmh vrf;awGazmuf/ vrf;awGjyif/
wHwm;awGjyife@J eifw@kd u ukvm;udk vifawmfcsi=f uwm/ ao=uprf;/ ao=uprf;’[kq+kd yD; r=um;0Hrh emom
&dik ;f pdik ;f ,kwrf monfph um;vH;k rsm;jzifah jymqd+k yD; &uf&ufpufpuf taoowf=uonf? aemufwiG f &yfxm;onfh
um;rsm;rSvnf; um;a&S@r;D }uD;rsm;xd;k ay;xm;aoma=umifh usaemfw@kd taeESihf tjzpftysut f m;vk;H udk jrifae&
ygonf? aoG;tvl;vl;ESiv hf u J saeolrsm;udk vlrqefpmG jzifh rnmrwm &du k Ef u S af eonfukd jrif&onfjh rifuiG ;f onf
usaemhrsupf x d rJ S tckcsed t f xd rxGuaf wmhyg?

11? a':atmifqef;pk=unfp;D vmonfu h m; xGuo f mG ;+yD;aemuf usaemfw@kd vnf; xGuaf jy;=uonf? tcsK@d
qdik u
f ,frsm;jzifx
h u
G af jy;=uonf? ajcvsix f u G af jy;=uolrsm;wGif usaemf/ OD;Zif;wyg;tygt0if (3)a,muf
jzpfonf// cyfa0;a0;od@k ajy;+yD;onft
h cg usaemfw@kd qufrajy;Edik af wmhyg// xdt
k csed rf mS yif aemufruS m;wpD;armif;
vmonfuakd wG@ojzifh usaemfw@kd wm;vdu k o f nf// usaemfw@kd tzG@J xrJ S um;jzpfaeonf/f / xdu k m;.pufacgi;f
67
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ay:o@kd usaemfw@kd (3)a,mufpvk;H wufvu kd =f uonf? xdu k m;rSm a&So h @kd odyrf armif;vdu k &f yg? }uzHh @HG tzG@J 0ifrsm;ESihf
taygi;f tygwpk a&S@róS uad pmifah eonf? xdak &S@wiG yf if qdik u f ,frsm; tpD;av;q,f ig;q,fcef@ t&du k cf aH e&onf?
usaemfw@kd vnf; um;udak emufqw k +f yD;armif;ajy;ch&J onf// usaemfw@kd yxrt&du k cf &H onfah e&mESihf ‚if;wd@k óud
apmifah eonfah e&mrSm um;jzifh (10)rdepfcef@armif;&ygonf// ,mOfxed ;f &Jrsm;udv k nf; jrifae&ygonf// a&S@o@dk
ajy;vnf; rvGwf/ aemufokd@jyefvSnfhajy;yguvnf; rvGwfEdkifonfhtajctaejzpfonfhtwGuf vrf;eab;
wGijf rif&onfh vrf;cG[ J x k if&onfah e&mok@d usaemfw@kd um; qif;csvu kd &f ygonf? od@k aomf vrf;r[kwb f J acsmuf
jzpfaeygonf? um;rSm AGux f o J @dk epfomG ;ojzif/fh vltm;vk;H qif;I wGe;f onft h cg yxr tenf;i,fa&G@omG ;onf?
a&S@em;a&mufonft h cg bD;u csKd ifx h u
J |o H mG ;ygonf? xdt k cg wGe;f I r&awmhyg// xrif; rpm;&ao;aoma=umifh
vnf;aumif;/ vdu k of wfI ajy;&aoma=umifv h nf;aumif;/ yifyef;+yD; um; rwGe;f Edik af wmhyg?
um;ay:wGif vl (18)a,mufce@yf gonf? xdo k rl sm;rSm txufArmjynf vli,fwm0efcH udw k ifxÉG Of ;D / 'k
wm0efcH udrk sK;d Ekid /f wGb J ufwm0efcH udv k OS ;D / A[dv k il ,f udo k ed ;f pd;k wd@k tygt0if vkjH cKHa&; wm0ef,&l efygvmonfh
rE aW v;rSvil ,ftzG@J 0ifrsm; jzpfonf// um;udk vSnrhf =unfeh ikd af wmhbJ usaemfw@kd tm;vk;H ab;vGw&f mo@kd xGuf
ajy;=uygonf// uHaumif;ojzifh usaemfw@kd ajy;onfah e&mrSm jcKH ykw}f u;D jzpfaeygonf// xdo k @kd xu
G af jy;=uonft h cg
udwk ifxÉG Of ;D ESihf udrk sK;d Ekid w
f @kd usaemfw@kd EiS t hf wl rygvmawmhyg// usaemfw@kd ajy;onfah e&mwGif yxr xGuaf jy;ol
rsm;ESiahf wG@&onf// tm;vH;k aygi;f qdik u f ,f(49)pD;ESifh vlaygi;f (97)a,mufukd jyefqakH wG@&onf? jyefawG@=uol
rsm;rSm rH&k mG ESihf ppfuikd ;f wd@k rS rdrwd @kd ,mOfwef;ESit hf wl vdu k yf gvm=uonfh ausmif;om;ausmif;olrsm;jzpf=uonf?
eHeufr;kd vif;onfh tcg a&wGu=f unfI h od&jcif;jzpfonf?
xdo k rl sm;xJwiG f }uhzH @hHG u cdik ;f Iqd+k yD; usaemfw@kd u&kd u kd o f nft h zJ@G xu J (2)a,mufygvmonf? usaemfw@kd
u ar;aoma=umifh ‚if;wd@k ajymjyjcif; r[kwyf g/ ‚if;wk@d u, kd w f ikd f zGiahf jymjcif;jzpfonf? ‘usaemfw@kd u woufe@J
wud, k f 'grsd K;vnf; rvkycf zJh ;l bl;? vkyv f nf; rvky&f ufv@kd tudw k @kd e@J a&m+yD; ajy;vmwm yg’ [kajymjyygonf?

12// arv(31)&ufae@eeH uf (5;00)em&DwiG f qdik u f ,frsm;/ vlrsm;udak &wGuI f tm;vk;H vrf;ray:od@k wuf
oGm;=uonf// qdik u f ,frsm;udk vrf;ay: rwuf&efwm;aomfvnf; ZGww f ufomG ;=uonf// usaemfEiS u hf ckd sp&f ifw@kd
xdak e&mwGiaf e&pfc+Jh yD; vrf;ay:wufonft hf zJ@G xw
J iG f udv
k OS ;D ygomG ;onf? vrf;ay:a&mufonfq h ikd u
f ,frsm;udk
&Jum;u aoewfjzifyh pfIwm;qD;onfukd usaemfw@kd vrS ;f jrifae&onf? xdt k csed wf iG af oewfoH (7)csu=f um;&
onf// xdo k @kd aom tjzpftysut f m;vk;H udjk rif&olrmS oE mW pd;k jzpf+yD; olru nuyifa&Smifwrd ;f &if; vrf;ESirhf vSr;f
rurf;&Sd opfyifay:wGi&f aSd ejcif;jzpfI reufyikd ;f wGif jzpfysucf o hJ nfu h pd &P yftm;vk;H udk opfyifay:rSjrifawG@ae&onf?
oE mW pd;k ESihf ud&k ifav; (3)yg; um;vrf;ray:wuf&efjyifqifaecsed w f iG f usaemfvrS ;f ac:onft h wGuf vrf;ray:
rwufbJ usaemfw@kd qu D kd jyefvmygonf// roE mW pd;k rSm rE aW v;uyif usaemfw@kd EiS u hf m;wpD;xJwiG f twlvu kd f
vmoljzpf+yD;/ rE aW v;wuUov kd /f 'kw,
d ESpaf usmif;oljzpfonf? rE aW v;uyifvu kd v f m=uonfh trsKd ;orD;tm;
vH;k ta,muf(20) cef@&ydS gonf? vljyefp=k uonft h cg yk@H y@Hk EiS chf ifrrxGe;f wd@k ygonfu h m; vk;H 0aysmufq;Hk ae+yD;/
useo f nft h rsKd ;orD;rsm;vnf; rnfonhaf e&mok@d a&mufaerSe;f rod=uawmhyg//

13? usaemfw@kd u um;vrf;ray: rwufawmhbJ v,fuiG ;f twdik ;f av#mufvmcJ&h m ,if;awG&mG od@k a&muf&dS
cJo
h nf? xd&k mG ol&mG om;rsm;u xrif;au|;onft h wGuf xrif;pm;+yD; acwWem;cJyh gonf? xdt k csed w f iG f tjyifrjS yef
vmonfu h av;i,fwOD;u &Gmvl}u;D u pkpH rf;ar;jref;aeonf[ak jymqko d jzihf usaemfw@kd xd&k mG rS jyefvnfxu G cf mG
cJyh gonf? tcsed t
f m;jzifh rdepf(30)cef@ av#muf+yD;onft
h cg a'ocHaus;&Gmom;(6)OD;udak wG@&&dS onf? xdo k rl sm;u
‚if;wd@k .v,fuiG ;f rsm;od@k ac:aqmifomG ;+yD; wnwm apmifah &Smufxm;onf?

68
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

14? ZGev f (1) &ufae@ eHeuf (5)em&Dtcsed w f iG f ntdyw f nf;cdo k nfv h ,fuiG ;f rS pwif xGucf mG cJo h nf?
vrf;c&D;wGif awG@&onfh v,form;rsm;xHrS rdr. d ucsiv f cHk snEf iS t
hf ustô jzLudk vJv, S 0f wfqifc&Jh onf? a&$bkd
òrd@e,f qiftif;aus;&Gmtxd &Gmom;wa,mufu vdu k yf @kd ay;ygonf? (15)rdik cf e@t f xd xd&k mG om;u vdu k yf @kd +yD;
qiftif;a&mufonftxd &Gmrsm;ukdjzwfI vrf;av#mufchJ&ygonf? qiftif;rSa&$bdkodk@ um;pD;+yD;/ a&$bdkodk@
a&mufonft h cg todrw d af qGtrd Yf acwWc% wnf;cdyk gonf// a&$bw kd iG &f adS epOf 'Dy, J if;&du
k yf rJG S jyefvmonfh
vl(8)a,mufEiS hf awG@&ygonf?f ‚if;wd@k u tvkyrf &dI S &Smaecsed w f iG f vlwa,mufu tvkyaf y;rnfq+kd yD; =uHzh @G &H ;Hk
od@k ac:oGm;a=umif;/ ae@wu G t f aejzifh wae@ukd aiG(800)usyaf y;rnf/ xrif;au|;rnf/ t&ufwu kd rf nfjzpfa=umif;/
vlwpkukd 0dik ;f &du
k af y;&rnfjzpfa=umif;/ xd&k ;Hk xJrv S }l uD;rsm;udk a=umufI [kwu f yJh g[k ‚if;wd@k taejzifh uwday;chJ
a=umif; ajymjyonf? t&ufwu kd o
f nfukd pdik jf yifrmS uwnf;uyif usaemfw@kd jrifawG@c&hJ ygonf//
a&Gbrkd S rE aW v;od@k armfawmfum;jzifh rGe;f vGJ (1)em&Dcef@wiG f xGucf mG cJ&h m rE aW v;od@k nae (3)em&DccJG ef@wiG f
a&muf&SdcJhygonf?

usaemfonf txufyg trSwfpOf (1) rS (14)txdyg&Sdaom ta=umif;t&mrsm;udk rnfolr# rw&m;


=oZmv$r;f rd;k jcif;/ +cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrv f nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwv
f yf
onfo h abmqENt& xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpf+yD;/ trSwpf Of(1)rS (14)xdyg&o dS nfh ta=umif;t&mrsm;onf
rdru
d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w f ikd jf rif/ ud,
k w
f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm; jzpfa=umif; 0efcu H wdjyKygonf?

0Àarmif
2003 ckESpf/ ZGefv (30) &uf

69
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

a':nGefŒ nGefŒ. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf a':!Gef@!Gef@/
touf (51) ESpf/
vlrsdK; jrefrm/
Zmwd arjrdK@
udk;uG,fonfhbmom Ak'<bmom/
cifyGef;trnf OD;atmifEdkifOD;/ rE Wav;+rdK@?
tvkyftudkif rSDcdk
ae&yfvdyfpm tESdyfawmf&yf/ 75§1/ pusif0/eef;awmfa&S@/rE Wav;jrdK@

usr a':nGe@f neG o


hf nf arv(30)&ufae@wiG jf zpfymG ;cJo
h nfh 'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;ESiyhf wfoufI uwdopPmjyK
xGuf qdo
k nfrmS æ

1? usronf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@cJ sKyfo@kd / 1989 ckEpS w f iG 0f ifa&mufc+hJ yD; rE aW v;/ taemufajrmuf
òrd@e,fwiG /f pnf;&k;H a&;rª;wm0efxrf;aqmifcyJh gonf? a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmjynf pnf;&H;k a&;
c&D;pOfwiG f rd;k ukwrf t S jyef rE aW v;rS oGm;a&mufóudq=kd uonft h zJ@G wiG f usrvnf; wOD;tygt0ifjzpfygonf?
wm0eft&vdu k yf gjcif; r[kwyf g/ tzJ@G 0ifrsm;udo k m vdu k yf gciG jhf yKjcif;jzpfaomfvnf;/ 1990 ckEpS w f iG t
f rsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf a&G;aumufyaJG tmifEikd af &;twGuf rdik f (180)txd ajcvsiaf v#mufI &rnf;oif;/ jypDtxd
(1)vESi&hf uf(20)txd pnf;&H;k a&;qif;cJo h jl zpfonfth wGuf usrtm;taemufajrmufòrd@e,fro S mG ;a&mufóudqkd
onfu h m;ESit hf wl vdu k yf gciG jhf yKcJjh cif;jzpfygonf?

2? rd;k ukwo f @kd omG ;onfh usrwk@d . taemufajrmufòrd@e,fum;wGif atmifo/l OD;cspw f if/ a':aX;/ rmrmcdsK/
usrESihf vli,ftzG@J 0ifrsm; (10)OD;cef@vu kd yf gcyhJ gonf? usnaf wmufayguaf us;&GmteD;wGif a':atmifqef;pk
=unftm; qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u 'dik ef mum;(14)pif;cef@&u dS m;rsm;ay:wGif pD;eif;vdu k yf gvm+yD; 0g;&if;wkwf
rsm;udkifaqmifxm;um usrwdk@tm;“ukvm;r,m; tvkdr&dS/ jynfytm;udk; ykqdef&dk;tqdk;jrif 0g'Drsm;tm;
tvdrk &d”S [kqu kd m &du k yf w
k &f efpjcif;ud=k uHKawG@&ygonf? jynforl sm;ESihf usrwd@k .,mOfwef;rsm;twGi;f od@k ,mOf
xde;f &Jrsm;.tultnDjzifh tqdyk gaESmif, h u S of rl sm; pD;eif;vdu
k yf gvmonfu h m;rsm;u twif;armif;ESif 0ifa&muf
vmygonf? usrwd@k .um;rsm;ESihf ,SOrf +d yDqykd gu udik af qmifxm;onf'h w k rf sm;jzifh xd;k rwwf/ &duk rf wwf vky=f u
onft h jyif &ke@f &if;=urf;wrf;onfph um;rsm;jzifh ajymqdjk cif;udv k nf; usrwd@k ccH &hJ ygonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf
ywfoufI “ukvm;udk tm;uk;d csio f vm;”pojzifh &efvo kd nfph um;rsm;udak jymygonf? xdo k @kd &efpajymqdk
onfukd (3)em&Dausmrf # cHc&Jh ygonf? jynforl sm;uvnf;a':atmifqef;pk=unfum;teD;od@k E_wq f ufóuq d =kd u&ef
a&mufvmonft h cg tqdyk gum;ay:ygorl sm;ESiu hf m;rsm;u jynfov l x
l Ek iS ahf ':atmifqef;pk=unf rawG@qEkH ikd af p

70
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

&ef enf;rsKd ;pHjk zifh t"rRaESmif, h u S =f uygonf? xdo k @kd aESmif, h uS o f nft h wGuf rE aW v;rSvu kd yf gvmonfh rdrw d @kd .
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,fwOD; xdcu kd 'f %f&m&cJyh gonf? a':atmifqef;pk=unfu xdo k @kd tzG@J 0if
wOD; aoG;ajrus &onfu h pd tP wGuf oufqikd f &m&Jpcef;wGiw f ikd cf suzf iG chf oJh nf [k usrwd@k ukd ajymjyygonf?
‘jynfoal wG vrf;ay:uz,f=uyg/ um;vm+yD/ cifAsm;wd@k uw dk ukd rf rd mS pd;k vk@d /aocsi;f qd;k eJ@ aoukerf ,f’[k
ajymonft h csed w f iG f usrwk@d trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS ,leaD zmif;0wfqifxm;onfv h il ,frsm;u vrf;rab;rS
aeI jynforl sm;.a&S@rS vufrsm;udw k I JG vrf;udw k m;ay;vdu k yf gonf? xdo k @kd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS
vli,frsm;uwm;ay;vku d o f jzifh vrf;jcm;ay;vdu k o f uJo h @kd jzpfomG ;+yD; óudqakd e=uonfjh ynforl sm; pnf;urf;
wusjzpfomG ;ygonf// xdt k csed w f iG f ‘vrf;pnf;urf;udk em;vnfyg/ pnf;rhu J rf;rhJ roGm;yge@J / jynfoal wGaemuf
qkwyf g’qdo k nfrsm;udk ta=umif;r&Sb d J avmfpyDumwyfqifxm;onfu h m;rsm;ay:rS ZGwaf tmfaeygonf? a':
atmifqef;pk=unfu qD;óudaeonfjh ynfov l x
l uk kd rde@f ceG ;f ajym&mwGif “usr tck=unfah ewht J csed rf mS bmum;rS
vmwm rawG@ygb;l / usr pum;ajymrSmrd@k v@kd oufoufraJh pmfum;wmyJ/ vlra_ &;t&/ wa,mufe@w J a,muf
em;vnfr&_ &Sd if aumif;ygw,f/ rae@uvnf; usrwd@k tzJ@G uvli,fwOD; xdcu kd rf w d t
hJ wGuaf oG;ajrusc&hJ w,f/
usr tr_ziG chf yJh gw,f/ tr_ziG w hf t Jh wGuf aiG(50)usyaf y;&w,f? tr_u wa,mufu aewa,mufukd owfwJh
tr_/ aemufwr_uvnf; vlwOD;u vlwOD;udk owfwt Jh r_/ (2)r_pvk;H [m vlowfry_ jJ zpfw,f// 'Dvo l wfru _ kd
awmh tjypfay;+yD;/ aemuf vlowfru _ t kd jypfray;&if tJ'g rrSeu f efwOJh ya'yJ/ tJ'OD ya'udk usrwk@ad cszsu&f r,f/
aemifvmaemufom;orD;awGukd 'D rrSeu f efwhJ Oya'u rxdyg;ap&bl;? tc u k srzGichf w Jh tJh r_ukd b,fvpkd &D ifcsucf s
rvJqw kd mudk &Siw f @kd em;axmifaeyg”[k xdak e@u a':atmifqef;pk=unfajymonfrh ed @f ceG ;f xJwiG f xnfo h iG ;f ajym
=um;cJhygonf?

3? usrwd@k qufomG ;onft h cg rwW&mudak &mufygonf/ a':atmifqef;pk=unfu rwW&mòr@d e,f trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&;udak qmif&u G yf gonf? xdt k csed w
f iG f 'dik ef mum;wpD;a&muf&v dS m+y;D avmfpyDum
ESiahf tmfI aESmif, h u S jf cif;udk &ifqikd &f ygonf? xdt k csed rf mS yif uGr;f ,ma&mif;onfv h il ,fwOD;u 'DbufuxGu&f if
‘a&xGupf rf;teD;wGif 'kwrf sm;/'g;rsm;ESiahf pmifah ea=umif; ’ usrwd@k uv kd majymjyygonf? usrvnf; wqufwnf;
v$waf wmfu, kd pf m;vS,f y'krmR OD;armifarmifoef;(&rnf;oif;)ESihf vli,facgi;f aqmifjzpfol udw k ifxÉG Of ;D (v,fa0;)wd@k
udk today; ta=umif;=um;vdu k yf gonf?
udw
k ifxÉG Of ;D u vkjH cHKa&;tajctae odyrf aumif;onft h wGuf aemufxyf vmóudyg&ef rE aW v;wdik ;f &H;k od@k
ta=umif;=um;tultnDawmif;cHygonf? oHCmawmfrsm;u vnf;vrf;c&D;wGif vHkjcHKa&;twGufpdk;&drfI
rE aW v;xd vdu k yf gy@kd aqmifay;ygonf? rd;k ukwrf S rE aW v;c&D;pOfwavsmuf usrwd@k twGuf vkjH cKHa&; bmrSr&dS
yg? tb,fa=umifq h akd omf usrwd@k r;kd ukwòf rd@o@kd óudqakd &;c&D; puwnf;u a':atmifqef;pk=unfrS nGe=f um;
csuaf y;xm;+yD;jzpfygonf? “&ef rvd&k bl;/ rp &bl;/ jzpfvm&ifacgi;f ik@H cv H u
kd ”f pojzifah jymxm;onft h wGuf
usrwd@k jyefveS af jymcGiv hf nf; r&dyS g/ &efvo kd nfrh suv f ;Hk ESiyhf if r=unf&h [k usrwd@k ukd ajymjyxm;ygonf? rE aW v;rS
xyfraH c:vdu k o f nfh vkjH cKH a&;tzG@J 0ifrsm; xyfraH &mufvm+y;D aemuf usrwd@k onf rE aW v;+rKd @uykd wfI rE aW v;wdik ;f
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;Hk od@k n(6)em&DcJG (7)em&Dcef@wiG af &muf&ySd gonf? rE aW v;òrd@ trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyf&;kH od@k a&mufonft h cg toifah pmifóh uad e=uonfv h x l }k u;D tm; a':atmifqef;pk=unfu rde@f ceG ;f ajym=um;
ygonf? xdo k @kd rde@f ceG ;f ajymaeonft h csed w
f iG f ,mOfxed ;f &JEiS hf &Jrsm;uvltyk rf sm;twGi;f od@k armfawmf,mOf(2)pif;
udk t"rRarmif;ESiI f 0ifcikd ;f onfuakd wG@&ygonf?arv(28)&ufae@wiG f rE aW v;wdik ;f &H;k od@k oGm;a&mufvnfywf
&if; pum;ajymqdo k nft h cg OuUX OD;bdZk /H OD;uHxeG ;f / OD;ud}k uD;/ OD;wifatmif/ armifarmifoef;wk@d u usrtm;
a':atmifqef;pk=unf. rH&k mG c&D;pOfwiG f twlvu kd yf gomG ;&efajymygonf? ud, k phf m;&dwEf iS u
hf , kd f um;iSm;IoGm;
&jcif;jzpfonft h wGuf aiGa&;a=u;a&;udpu P vkd nf; usr.rdom;pkEiS jhf yefwikd yf if&ygonf//armfawmf,mOfimS ;&ef
71
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

twGuf ukeu f srnfu h m;iSm;cudk ulnaD eaomolrsm;u pkaygi;f ulnaD omfvnf; tjcm;vdt k yfonfah iGa=u;udk
ud, k w f ikd jf znf+h y;D pDpOf&jcif;jzpfygonf? ud, k x hf rif;ud, k pf m;&rnfjzpfonft h wGuf iwfcsiif wfrnf/ cifyeG ;f jzpfou l
usrudk xdck &D;pOfwiG f vdu k yf gomG ;&efoabmwlciG jhf yKygonf?
4? xd@k a=umifh arv(29)&ufae@wiG f rE aW v;/ rH&k mG òrd@e,fpnf;&H;k a&;c&D;pOfukd a':atmifqef;pk=unfEiS fh
twlvu kd yf gcyhJ gonf? rE aW v;r pS Ivdu k yf gvmaom rE aW v;wdik ;f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;.
um;rsm;rSm (11)pif;cef@ &Syd gonf? qdik u f ,frsm;tygt0if ppfuikd ;f wHwm;udak &muf&o dS nft h csed w
f iG f ppfuikd ;f òrd@
t0ifY a':atmifqef;pk=unftm; qef@usiq f ENjy&efapmifq h ikd ;f aeolrsm;u qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;+yD;
toHww d f uef@uu G q f ENjyaeonfujkd rifawG@&ygonf? ppfuikd ;f rS qufvufxu G cf mG vm&m jrif;rlòrd@o@kd a&muf&ydS g
onf? jrif;rlòrd@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf qdik ;f bkww f if+yD; trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. jrif;rlòrd@e,f
vli,fz@JG pnf;a&;udk vkyaf qmifygonf? xdt k csed rf pS I usrwd@k um;rsm;.aemufrS qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;.
x&yfum;rsm; pwifvdkufygvmonfudkjrifawG@&ygonf? jrif;rlrStxGuf vrf;c&D;wavsmufwGifrnfonfh
taESmift h ,Suu f rkd S rawG@&yg? rH&k mG òrd@o@kd ra&mufrD a&yd;k pm;&Gmod@k a&mufonft h cg 'dik ef mum;rsm;ESihf c&D;onf
wifum; ajrmufrsm;pGmudjk rifawG@&ygonf? um;wdik ;f wGif ,mOfxed ;f &JEiS hf &Jrsm;vdu k yf gvmygonf? a&yd;k pm;&Gmod@k
ta&mufwiG f vltiftm;(200)(300)cef@EiS hf um;u(13)pD;r#&o dS nfh vltyk }f uD;udak wG@&ygonf? xdak e&mwGif
qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;onft h rsK;d orD;rsm;u usrwd@k .,mOfrsm;tm; pwiftaESmift h ,Suf ay;=uygonf?
rk&H mG òrd@t0ifun kd ae(6)em&Dcef@wiG af &muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@wiG ;f &Sd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;kH od@k n (10)em&D
tcsed w f iG f a&muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@rjS ynforl sm;u vdu _ v f pJS mG jzifh wcJeufóudq=kd uygonf? tcsK@d tzGm;tk}d uD;
rsm;u “Akv d cf sKyforD;av; b,frmS vJ/ Akv d cf sKyforD;av; jyygO;D / um;&yfygO;D ” [kqu kd m yef;rsm;ay;I óudqkd
=uygonf? óudq=kd uonfo h rl sm;rSm rH&k mG òrd@EiS t hf eD;w0du k rf jS zpfjyD; eHeufuwnf;uapmifah e=uonf[o k &d ygonf?
rH&k mG òrd@wiG af ':atmifqef;pk=unfrS rH&k mG jynfov l x
l t k m;rde@f ceG ;f ajym=um;+yD;aemuf n(1)em&Dcef@wiG f trsKd ;om;
'Dru kd a&pDtzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&;udk pderf #m;pwd;k wGif jyKvkyyf gonf?

29=5=2003 &ufaeŒ rkH±GmtoGm; acsmif;OD;òrdŒe,f/ a&ydk;pm;aus;&GmteD;


tiftm;(300)cefŒ&Sdvltkyf}uD;u qdkif;bkwfrsm; udkifaqmifI atmf[pfqJqdk aESmifh,SufaepOf

72
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

5? arv (30)&ufae@ eHeuf(6)em&Dcef@wGif um;rsm; pxGuf&efjyifqifygonf? eHeuf(9)em&Dcef@wGif


rH&k mG òrd@cv H xl t k m; a':atmifqef;pk=unfu E_wq f ufpum;ajymqd+k yD; xGucf mG vmygonf? rH&k mG òrd@rS bkwvifòrd@
od@k txGuw f iG f aZmwdu(*sK;d jzL)bke;f awmf}uD;ausmif;udk 0ifIuefawmhygonf? rk&H mG rS pxGuo f nft h csed w
f iG f
usrwd@k . um;ay:wGif usrESit hf wl tjcm;vl(15)OD;cef@ vdu k yf g vmyg onf? atmifu/dk wifarmifav;/ OD;oG,/f
OD;cspw f if/ ode;f atmifav;/ 0Àarmif / rE aW v;/ xGew f ;kH &yfuu G rf S (a':atmifqef;pk=unf.vHjk cHKa&;tzG@J 0if)/
trsK;d orD;rsm;jzpfaom usr/a':cifat;jrih/f tao;av;(c)oE mW pd;k ESihf tjcm; trnfrrSwrf o d nfth zG@J 0if topf
rsm;yg0ifygonf? usrwd@k um;.aemufwiG f vdu k yf gvmonfu h m;ay:wGif rH&k mG òrd@rS uk&d ifav;rsm;ESihf bke;f }uD;
pkpak ygi;f (13)yg;cef@ vdu k yf gvmonfujkd rifawG@&ygonf? bkwvifo@kd a&mufonft h cg t&yfom;c&D;onfwif
um;rsm; oGm;vmae=uonfukd vk;H 0 rawG@&awmhyg// xdrk w S qifh pkid jf yif&mG od@k a&mufygonf// v$waf wmfu, dk pf m;
vS,w f OD;.aetdrw f iG f a':atmifqef;pk=unfu 0ifa&muftm;ay;pum;ajym+yD; acwWtem;,lyg onf?
6? pkid jf yifrS n(7)em&Dcef@wiG f pwifxu G cf mG vmygonf? taESmift h ,Suf rawG@&ao;yg/ ,ck tcsi;f jzpfymG ;
onfu h sn&f mG ukd rdepf(20)cef@omarmif;ESi&f ygonf// usn&f mG ukad &mufonft h cg óudq=dk uonfh ywf0ef;usi&f mG
rsm;rS &Gmol&mG om;rsm;ESihf usn&f mG ol&mG om;rsm;udak wG@&ygonf?a':atmifqef;pk=unf. um;u usrwd@k .
um;a&S@o@kd ausmw f ufarmif;ESio f mG ;ojzifh usrwd@k um;.aemufwiG f um;(2)pD;om use&f ySd gawmhonf? usrwk@d
um;wef;ESit hf wlvu kd yf gvmonfh qkid u f ,form;wOD;u ‘aemufrmS &Gmom;awGudk &ku d af e+y’D [k vmI ta=umif;
=um;ojzifh usrwk@d.um;vnf; &yfvkdufygonf// usrwdk@.um;ay:wGif twlvdkufygvmonfh 0Àarmif
(xGew f ;kH &yfuu G v
f il ,fvjkH cKH a&;tzG@J )ESihf a':atmifqef;pk=unf. vHjk cKH a&;wm0ef,x l m;onfh A[dv k il ,fvjkH cKH a&;
tzG@J 0ifrsm;ua':atmifqef;pk=unf.um; &So d nfah e&mod@k oGm;ygonf? xdt k csed w f iG f usrwk@d um;ay:rSm vli,f
(5)OD;cef@om useyf gonf? usrvnf; um;ay:rSqif;+yD; aemufo@kd =unfv h u dk of nft h cg &Gmom;rsm;ukd um;rD;rsm;
xkd;+yD; &kdufaeonfudkjrifawG@&ygonf? um;rsm;rSm ajrmufbufukdvSnhfxm;+yD; usnf&GmrSmvnf; ajrmuf
bufwiG f &dyS gonf// xdo k @kd armfawmf,mOfwef;rsm;tm; pwif&u kd af eonft h csed wf iG f 'kw, d OuUXjzpfol (OD;wifO;D )
u a':atmifqef;pk=unf&adS eonfu h m;xH vli,f(2)a,mufEiS t hf wlomG ;onfukd aemufq;kH jrifawG@&ygonf?

7? aemufrv S u kd v f m+yD; &duk o f nfo h rl sm;a&mufvmonft h csed w f iG f usrwd@k .um;ay:wGif use&f adS eolrsm;
tm;vk;H um;ay:wGiaf cgi;f csi;f qdik I f 0yfae&ygonf? tb OD;cspw f ifu rde;f r(3)OD;tay:wGif 0rf;vsm;xk;d arSmuf
ay;xm;ygonf? &du k Ef uS o f rl sm;u rde;f r(3)a,mufudk (4)cg&u dk v f sif tb OD;cspw f ifyJ (4)csucf &H ygonf? xd@k
a=umifh &du k Ef uS o f rl sm;u tb OD;cspw f ifukd um;ay:u qGx J w k v f udk yf gonf? OD;cspw f if.atmufwiG &f adS eaom
usrwd@k ud, k vf ;Hk ay:vmrS/ usrtusu ô kd qG+J zJvu dk +f yD; cg;udk tkwcf jJ zifh xkygonf? usrwd@k trsKd ;orD;rsm;taejzifh
yifet D us&ô ifz;kH wxnfuo kd m 0wfqifcyhJ gonf? tcsKd @ trsKd ;om;rsm;rSm yifew D u kd yf t Hk ustô c|wcf &H vsiv f nf;/
atmufwiG f &Syt f ust ô jzLuseaf eao;onf? wdu k yf tHk usô r0wfxm;olrsm;rSm ud, k w f ;Hk vk;H useo
f nftxd yifeD
tusrô sm;udk qkwjf zJjypfygonf? xdu k o hJ @kd &du
k Ef uS af epOf usrudk 0g;qpfjzif(h 2)csucf ef@&u dk yf gonf? xdo k @kd &du
k Ef uS +f yD;
onft h cg ‚if;wd@k u um;ay:od@k wufvm+y;D / c&D;aqmiftw d rf sm;udq k , JG /l trsK;d orD;tcsK@d .qGóJ u;d rsm;udk jzwf,=l u
ygonf?
8? usrwd@k tm; um;ay:rSqcJG s+yD; atmufa&mufonft h csed w f iG f tusu ô q dk cJG |wcf &H jcif;jzpfygonf? trsKd ;
orD;rsm;tm;vH;k . yifet D uFsrD sm; ausmzufrpS w k +f yJuek o f jzifh usrwk@d trsKd ;orD;rsm;tm;vH;k xrD&ifvsm;rsm;jzifh
ae&ygonf? usr.tusrô mS aemufzufwiG pf w k +f yJjcif;jzpf+yD; tus. ô a&S@zufjcrf;rSm ru|waf o;yg? usrud&k u dk f
onfo h rl sm;wGif bke;f }uD;ESpyf g; yg0ifygonf? vli,fyed yf ed af umifav;wOD;u &Syt f uôstjzL0wfqifxm;+yD; OD;xkyf
udk aemufjyefaqmif;xm;jyD; ykq;kd udk pvG,o f ikd ;f xm;ygonf? usrwd@k .um;ay:rS vltm;vH;k udk um;atmufo@kd
qGcJ sygonf? ajcaxmufrS qGcJ sjcif;cH&onfo h rl sm;onf um;vrf;ray:od@k rsuEf mS jzif@ðywfusonft h cg atmufrS
73
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

toifah pmifah eolrsm;u udik af qmifxm;onfh 0g;&if;wkwrf sm;jzifh wqufwnf;0dik ;f &ku d =f uygonf? usrudk um;
ay:rS qGcJ sonft h cgwiG f OD;acgi;f uduk ikd q
f +JG yD; um;atmufo@kd csjcif;jzpfonft h wGuf um;ay:rS ab;wdu k t f ae
txm;jzifh usr ðywfusvmygonf?usr. b,fzufausmwjcrf;vk;H uwW&mvrf;ESiyhf w G w
f u kd rf o d jzifh yGe;f yJh
pkwjf ywfuek yf gonf? um;atmufo@kd usonfah e&mrS usr.qHyifuq kd I JG '&Gww f u kd qf aJG c:oGm;+y;D usr.acgi;f udk
vrf;rESihf qGu J ikd I
f aqmifyh gonf? xdo k @kd qaJG qmifah epOf &du k Ef uS af eolrsm;xJrS wOD;u usrudk ‘ukvm;r,m;
jzpfcsiwf mvm;/ ukvm;r,m;udk tm;ud;k wmvm;/ igw@kd u wHwm;awGaqmuf/ vrf;awGazmufaewmud/k
eifw@kd eif;vmwmr[kwv f m;/ igw@kd azmufxm;wJv h rf;rSm eifw@kd p;D vmwm/ armif;vmwm r[kwv f m;/ 'gawG
rodb;l vm;’ [kajymqd+k yD; usrudk 0g;c|ejf zifx h ;dk ygonf? rsuEf mS ESirhf suv f ;kH udak wmh rxdyg? xd@k aemuf 'Daumifr
'D yifet D usyô rJ ufaew,f [kqu kd m usr.tuôsuq kd cJG |wo f jzifh usru vHck snu f kd uAsmuoD qGw J ifvu kd &f
ygonf? wqufwnf;rSmyif usr0wfqifxm;onfx h rDuv kd nf; atmufrq S cJG |wyf gonf? xrDrmS aoG;rsm;ay
ae+yD; aoG;pD;rsm;jzifh pD;uyfaeonft h wGuf xrDurkd l c|wI f r&yg/ usrvnf; xrDudk csKd if;ESpzf ufjzifh n‡y+f yD;
xrD&ifvsm;xm;&ygonf? xd@k aemuf usrtm; 0g;&if;wkwjf zif&h u dk yf gonf? usr owdrar@ciftcsed w f iG f vlao
aeonfu h m;udk vSr;f jrif&ygonf? usrESihf um;wpD;wnf;twlvu kd yf gvmonfh roE mW pd;k ufkd ‘'gred ;f rvm;/
a,musmf ;vm;’[kajymqdu k m tuscô |waf e/ ¶du k af eonft h oHrsm;udk =um;&ygonf? olrtm; ¶du k af eonfukd
usr odaeygonf? um;ay:wGif ygvm olrsm;xHrS qGóJ ud;ðzwf,jl cif;/ ydu k q f rH sm;udv k , k jl cif;rsm;udk &du k Ef u S of rl sm;
u ðyvkyaf eonfukd usr jrifawG@ae&ygonf? xdo k @kd &u kd Ef u
S af epOf vlwOD;a&mufvmjyD; awmf=uawmh[k ajym
qduk m a&rD;/ a&rD;qdo k nfh oauFwrsm;udak jym+yD; olw@kd p;D vmonfu h m;rsm;jzifh jyefvnfxu G o f mG ;=uonf
udk awG@&ygonf? ‚if;wf@kd xu G o
f mG ;+yD;aemuf em&D0ufcef@xd tarSmifxJ wGijf idraf e&ygonf? xdt k csed w f iG f &GmxJrS
bke;f }uD;wyg;ESihf vl(5)OD;cef@ a&mufvmygonf? usrudk ac:yg[ak jymaomfvnf; usrudak yG@,v l u kd o f nft h csed f
wGif arhajrmoGm;onft h wGuf usrudk jyefcsxm;cJyh gonf// ac:roGm;yg?

9// udrk if;ode;f ESiahf ':=unf=unfjrifw h @kd .toHrsm;udk =um;&ojzifh usrvnf;owdjyef&vmygonf? rdrd
pD;vmonfhum;ay:rS awG@onfhtuôswxnfudkaumuf0wf+yD; ‘usrvJ vdkufr,f’[k atmf[pfajymonfh
twGuf &Gmom;wOD;u usrudu k m;ay:uqD;ayG@+yD; um;atmufo@kd csay;ygonf?usrwd@k p;D vmonfu h m;. um;
acgi;f ay:wGif um;armif;ol ukvm;av;pef;jrifh rSm b,fzufrsuv f ;kH xGujf yD; aoaeonfujkd rifawG@&ygonf?
olu tiSm;um;armif;orm;omjzpf+yD; tzG@0J if r[kwyf g? usrwd@k . ab;ywf0ef;usiu f dk =unfo h nft h cg(25)ay/
ay(50)cef@ wGi&f adS om v,fuiG ;f rsm;xJwiG f vlrsm; =unfrh aumif;atmif wk;H vk;H yufvufvaJ ejyD; emusio f jzifh
nnf;nLaeolrsm;udk awG@&ygonf? usrESifhtwlxGufajy;vmonfh a':=unf=unfjrifhu “&dkufwJhvlawG
jyefvm&if xyf+yD;aoukev f rd rhf ,f vmjyefp@kd ” [kajymonft h wGuf usrwd@k &Gmbufux kd u
G of mG ;=uygonf?
usrvnf; owdr&wcsu&f wcsuEf iS hf bke;f }uD;ausmif;ay:udk rnfo@kd a&mufvmonfukd rodawmhyg? ausmif;od@k
a&mufonft h cgwiG f ausmif;xdik b f ek ;f }uD;u ‘axmfvm*su D m; iSg;w,f/ AdaE<mq&mvnf; &Smcdik ;f w,f/b,forl S
rvdu k &f =J ubl;/ bmvky&f rSe;f rodv@kd xdik af ewm’ [kajymygonf? usr/ a':=unf=unfjrif/h armifrif;ode;f (3)OD;ESihf
rH&k mG rS ausmif;om;av;wOD; aygi;f (4)OD;udk bke;f }uD;ausmif;wGiaf umif;rGepf mG xm;ygonf? bke;f }uD;ausmif;u
tcsi;f jzpfymG ;onfah e&mESihf (1)rdik cf ef@a0;ygonf? (3)em&DccJG ef@wiG f bke;f +uD;a&mufvmjyD;‘'umr}uD; cifAsm;wk@d ukd
'DrmS rxm;&Jawmhb;l / ajy;awmh’[kq+dk yD; vrf;p&dwaf iG (1700)vmay;ygonf? usrwk@d ygvmonfah iGrsm;rSm
usrwd@k &du k Ef u
S cf &H onfth csed w f iG f ygvmonfah iGrsm;ud&k u kd Ef uS o
f rl sm;u vk,o l mG ;ojzifh usrwd@k wiG f aiGr&Sd
awmhyg?

10// bke;f }u;D ausmif;rS blwmod@k eHeuf(3)em&Dcw


JG iG f pwifxu
G cf mG vm&m eHeuf(5)em&Dcw
GJ iG f usn&f mG blwm
74
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

29=5=2003 &ufaeŒ rkH±GmtoGm; acsmif;OD;òrdŒe,f/ a&ydk;pm;aus;&GmteD;


tiftm;(300)cefŒ&Sdvltkyf}uD;u qdkif;bkwfrsm; udkifaqmifI atmf[pfqJqdk aESmifh,SufaepOf

&Ho k @kd a&muf&ydS gonf? blwmESihf bke;f }uD;ausmif;rSm (3)rdik cf cGJ ef@a0;a=umif;udk vdu k yf @dk onfh OD;Zif;u ajymjyI
od&ygonf// (8)em&Dxu G o
f nf&h xm;jzifh tifet f ,fv'f rD S (3)OD;ESihf rk&H mG jrKd @rS vli,fwOD; twlr&kH mG jrKd @o@kd jyefvu kd cf Jh
ygonf? &xm;u(12)em&Dcw JG iG f rk&H mG od@k a&mufygonf? usr. 'l;ESiahf ygiw f @kd tm; &kud x f m;onf'h %f&mrsm; a=umifh
rH&k mG òrd@o@kd a&mufonft
h cg rv_yEf idk af wmhyg? xd@k a=umifh qku d u
f m;pD;+yD; bke;f }uD;ausmif;udo k mG ;&ygonf? vli,f
av;wOD;rSm rk&H mG a&mufuwnf;u ‚if;aexdik o f nf&h mG od@k jyefajy;ygonf? usrESit hf wl armifrif;ode;f / r=unfjrifh
(3)OD;om bke;f }uD;ausmif;wGiu f se&f pfcyhJ gonf? bke;f }uD;ausmif;wGiaf exdik af epOfumvrsm;twGi;f t0wftpm;
rsm;vJvS,f&ef ryg&SdonfhtwGuf wynfhawmfwkd@udk t0wftpm;tvSLcHay;yg&ef bkef;}uD;udk awmif;yef
avsmufxm;&ygonf? xdak usmif;wGif (2)&ufcef@ae+yD;onfah emuf udv k oS ef;ESihf rcifat;jrifw h @kd (2)OD;vnf;
xdk bke;f }uD;ausmif;udk xyfraH &mufvmygonf? usrudk q&m0efwOD;uvmI aq;0g;ukoay;ojzifh oufom
vm+yD; xdik ;f jrefrm e,fpyfwae&mudk =o*kwv f ( 19 )&ufae@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf?

txufyg trSwpf Of (1)rS (10) txd yg&o dS nft h a=umif;t&mrsm;onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+yD;/ ,ckuo hJ @kd xkwaf zmfajym=um;&ef rnforl # rw&m;=oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrv f nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?

a':nGef@nGef@
2003 ckESpf/ =o*kwfv (20)&uf/
75
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

udkrif;odef; ( rEWav; taemufawmifòrdŒ e,f )


vli,fwGJzufwm0efcH (3). uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf udkrif;odef;
tztrnf OD;wifatmif
trdtrnf a':trm=unf
tvkyftudkif yef;ykESifh ausmufvkyfief;
arG;ouU&mZf 1970ckEpS /f {+yDv/ 2 &uf
trsdK;om;rSwfyHkwiftrSwf 9§ rew (Edkif) 018041

usaemf rif;ode;f onf arv(30)&ufae@wiG jf zpfymG ;cJo


h nfh 'Dy,
J if; vky=f uHr}_ uD;ESiyhf wfoufI uwdopPmjyK
xGuq
f o
kd nfrmS æ

1? usaemf.trnf armifrif;ode;f Edik if o H m;pDppfa&;u'f (9§ rew(Edik )f 008041) udik af qmifoo l nf


zcifjzpfol OD;wifatmifEiS hf rdcifjzpfol a':trm=unfw@kd rS 1970 ckEpS {f +yDv (2) &ufae@wiG af rG;zGm;cJyh gonf?
yef;ykEiS ahf usmufvyk if ef;udk toufarG;0rf;ausmif;vkyif ef;tjzpf vkyuf ikd +f yD; rE aW v;/ taemufawmifòrd@e,fwiG f
rdbrsm;ESit hf wl aexdik yf gonf? usaemfonf 2000jynhEf pS /f vli,fz@JG pnf;a&;wGi2f 000 jynfEh pS /f {+yDv/ tzG@J 0if
pjzpfonft h csed rf S pI vuf&udS mvtxd/ rE aW v; taemufawmifòf rd@e,f/ vli,fwm0efc/H wGb J uf(3)tjzpf
wav#mufv;kH wm0ef,x l m;ygonf? 2000 jynfEh pS /f arv (19)&ufrS 2001 ckEpS /f rwfv(31)&uftxd taemuf
awmif+rdK@e,f vli,fz@JG pnf;r_twGuf rE aW v;td;k bdak xmifwiG f zrf;qD;xde;f odr;f jcif;cHc&hJ ygonf?

2? rE Wav;rHk&Gmc&D;pOfwGifòrd@e,ftvdkuf vrf;c&D;vHkjcHKa&;wm0ef,l&ygonf? usaemfonf taemuf


awmifòr@d e,f vHjk cKH a&;wm0efct H jzpf a&S@ajy;taeESiv hf u kd yf gc&hJ jcif;jzpfonf? rE aW v;u pxGuI f ppfuikd ;f wHwm;
udak usmo f nfEiS hf }uHzh @HG tzG@J 0if vltyk pf k wpkuakd wG@&ygonf? ‚if;wd@k u “jynfytm;ud;k ykqed ¶f ;kd tvdrk &Sd / vd&k moH;k
'Dru kd a&pD tvdrk &S”d ponfq h ikd ;f bkwrf sm;udk udik +f yD;&yfwef@apmifq h ikd ;f aeonfukd usaemfw@kd jrifawG@&ygonf?
jrif;rlòr@d ukd a&mufonft h cgwiG f jrif;rljrKd @e,f vli,fz@JG pnf;a&;vkyyf gonf? vli,fz@JG pnf;a&;vkyaf eonft h csed w
f iG f
jrif;rlòrd@e,f tzG@J csKyf&;kH .tjyifY avmfpyDum(2)vH;k wyfxm;onfh }uHzh @HG .'dik ef mum;wpD; &yfaeonfujkd rifawG@
&ygonf? xdu k m;ay:wGif pD;eif;vdu k yf gvmolrsm;u um;acgirf ;kd ay:ESihf um;xJwiG f tjynfyh g &So d nfujkd rifawG@&yg
onf? wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;um;rsm;vnf; rdrw d @kd .,mOfwef;rsm;aemufrS vdu k yf gvmonfujkd rifawG@&yg
onf? axmufvrS ;f a&;um;rsm;.teD;wGif Van & Publica um; awmfawmfrsm;rsm;udv k nf; jrifawG@&ygonf?
jrif;rlòrd@e,f tzG@J csKyf0if;.a&S@wiG f um;wpD;ay:rS AG'D , D u kd ifr&mjzifh vlo;kH OD;/ wa,mufycH;k ay: wa,mufwifI
ususee¶du k u f ;l aeonfukd usaemfw@kd jrifawG@&ygonf? useo f nfu h m;rsm;ay:rSvnf; trsKd ;rsKd ;vSnyhf wfI "gwyf kH
ESihf AG'D ,
D &kd ukd u f ;l aeonfukd jrifawG@&ygonf?

3? rH&k mG òrd@o@kd 0ifonft


h csed rf mS ae0ifv+k yDjzpfygonf? ‘rH&k mG òrd@rS óudqykd g.’qdo
k nfh qdik ;f bkwu
f kd (6)em&D
76
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

0ef;usicf ef@wiG f a&muf&ydS gonf? rH&k mG òrd@e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf &H;k od@k n (9)em&Dausmw f iG f a&muf&ydS g
onf? rH&k mG òr@d rmS rD; jzwfxm;jcif;cH&onft h wGuf za,mif;wdik rf sm;udik af qmifI apmifóh uad e=uonfh jynfov l x l k
u“a':atmifqef;pk=unf use;f rmygap/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf use;f rmygap”qdo k nf/h aºuG;a=umforH sm;
jzif@ rdrw
d @kd tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu
k yf gvmonf, h mOfrsm;udk v_u d v
f pJS mG óudq=kd uygonf? ode;f cso D nfh jynfov l x
l u k
wvrf;vH;k jynfóh udq=kd uonfukd jrifawG@&ygonf? qdik u f ,frsm;udk rsupf w d qH;k jrifawG@ae&ygonf? rH&k mG òrd@wiG f
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf qdik ;f bkww
f ifyv
JG yk +f yD; tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udv k nf; rH&k mG òrd@&dS pderf #m;pwd;k wGif
nwGi;f csi;f ðyvkycf yhJ gonf?

4? arv (30)&ufae@wiG f usaemfw@kd rH&k mG òrd@rx S u


G v
f m+yD;aemuf bkwvifuakd &muf&+dS yD;/ bkwvifòrd@e,f
vli,fz@JG pnf;a&; aqmif&u G yf gonf? rdrw d @kd .um;wef;rsm;teD;wGif wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;rS um;rsm;/ =uH@z@G H
tzG@J 0ifrsm;.um;rsm; tjrJwrf;vdu k yf gapmif=h unfah eonfukd jrifawG@&ygonf? bkwvifòrd@e,f vli,fz@JG pnf;a&;
udk vkyaf qmif+yD;/ naeydik ;f wGif bkwvifrx S u
G cf mG cJyh gonf? pdik jf yif&dS trsKd ;om;'Drakd &pDtzG@J csKyf¶;kH od@k 0ifa&muf+yD;
óudqakd e=uonfjh ynfov l x l t k m; a':atmifqef;pk=unfu E_wcf eG ;f qufpum; ajym=um;ygonf? óudqakd eonfh
jynfov l x l t
k m;E_wq
f uf+yD; usaemfw@kd ,mOfwef;onf 'Dy, J if; c&D;pOfukd qufvufxu G cf mG cJyh gonf?

5? usn&f mG udk n(8)em&Dcef@wiG af &muf&ydS gonf? usn&f mG rSvx l u k xGu+f yD; usaemfw@kd um;wef;udk óud
qd=k uygonf// usn&f mG rS udu k (f 300)cef@xu G vf monft h csed f usaemfw@kd um;.aemufwiG f a':atmifqef;pk=unf
wd@k pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m; jzpfygonf?usaemfw@kd .um;rSm vHjk cKH a&;um;taejzifh c&D;pOfwavsmuf t+rw J rf;
vdu k yf gc&hJ +yD; a':atmifqef;pk=unfw@kd um;. a&S@ (4)pD;ajrmufjzpfygonf? vlrsm; &kw&f w k o
f oJ jJ zpfaeonfh
tcsed w f iG f usaemfw@kd p;D eif;vmonfu h m;a&S@o@kd a':atmifqef;pk=unf.um;u ausmw f ufvmygonf? usaemfw@kd
um;.a&S@wiG f tr&yl&OD;vSjrif. h um; jzpfygonf? xdt k csed wf iG b
f ek ;f }uD;(2)yg;ESihf vl(2)a,muf(3)a,mufu
a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k yf gvmaomum;udw k m;ojzifh &yfvu kd of nfujkd rifawG@&ygonf? xdt k csed wf iG f
vHjk cHKa&;,lrnfv h il ,frsm; a':atmifqef;pk=unfum;teD;od@k omG ;&ef um;ay:wGiv f ukd yf gvmonfh vl}uD;rsm;
u ajymygonf? usaemfw@kd um;teD;od@k a&mufonft h cg bke;f }uD;u ‘w&m;a[may;yg/ w&m;a[m+yD;rS 'Du
oGm;&r,f’[k ajymaeonfu=kd um;&ygonf? xdt k cg a':pkum;ay:wGiyf gonfh vli,fwm0efcH udx k eG ;f aZmfaZmfu
qif;+yD; “t&Sib f &k m;/wynfah wmfw@kd tcsed rf &onft h wGuf oGm;cGiðhf yyg/ a&S@rmS vnf; c&D;qufp&mawG &Syd gao;

vkyf}uHr+jzpfyGm;ykHtm; rsufjrifoufaowkdŒ.ajymqkdcsuft& ykH-urf;a&;qJG azmfjycsuf

77
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

w,f”[kavsmufxm;ygonf? ‘rif;wd@k omG ;vd@k r&bl;/ oGm;cGihf ray;Edik b f ;l / w&m;a[m+yD;rS oGm;&r,f’[k ajymyg
onf? vl(2)a,mufuvnf;/ ‘a[haumif/rif;wd@k ajym+yD;rS oGm;&r,f’[k &efvo kd nfyh pkH jH zif0h ifI ajymqdyk gonf?
bke;f }u;D u ‘a[haumifawG/ rif;wd@k tomae/ igb h mom igajymr,f’[kqu kd m ol@vrl sm;udo k x l ed ;f +y;D ‘igw@kd val wG
aemufrmS vmae+yD? apmif+h yD; w&m;a[may;yg/ a[m+yD;rSyJ oGm;&r,f? 'DrmS yJ w&m;a[may;yg’ [k xyfrH
ajymqdyk gonf// a':atmifqef;pk=unf.um;udk wm;vdu k of nft
h wGu/f um;ay:rS tzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;ESihf
usaemfw@kd rE aW v;rS vHjk cHKa&; wm0ef ,lxm;onfh vli,frsm;tm;vH;k a':atmifqef;pk=unf. um;teD;od@k
a&muf&v dS mygonf? xd@k a=umifh bke;f }uD;uajymqdo k nhpf um;rsm;udk =um;ae&jcif;jzpfygonf? wqufwnf;wGif
tzG@J csKyfum;rsm;ay:rS vlrsm;uvnf; ud, k u
hf m;ay: ud, k wf uf um;xGurf nf[ak jymonft h wGuf rdrw d @kd p;D vm
onfu h m;rsm;ay:udk jyefIwufygonf? usaemfw@kd um;ay:udak &mufonfEiS w hf òydief uf tzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;.
,mOfwef;aemufrS vdu k v f monfh um;wef;onf um;a&S@r;D rsm;udx k ;kd I òydiwf q l ukd &f mufvmygonf?

6// wqufwnf;rSmyif xdu k m;rsm;ay:rSvrl sm;qif;vm+y;D awG@or#vt l m;vH;k udk wef;pD+y;D pwif¶u kd yf gonf?
usn&f mG rS vma&muf=uKd q=kd uonf&h mG vlxu k vnf; xdt k csed w
f iG f rjyefao;yg? armfawmfum;rsm;. a&S@r;D xd;k xm;
onft h wGuf ¶duk Ef u
S af eonfujkd rifawG@ae&ygonf? &Gmvlxu k emusiI f atmf[pfaeonft h oHrsm;udv k nf;
usaemfw@kd =um;ae&ygonf? awG@or#vt l m;vk;H udk odr;f usKH ;I¶du
k Ef u
S jf cif;jzpfygonf? t&du k cf &H onfo h rl sm;
xJwiG f vl}uD;/ vli,frsm;/ tbd;k }uD;/ tbGm;}uD;rsm;ESihf uav;rsm;utp &du k Ef u
S jf cif;udck &H ygonf? xdo k @kd &u
kd f
ESucf &H onfth wGuf &Gmom;rsm;rSmusn&f mG xJo@kd xGuaf jy;oGm;=uonfuv kd nf; jrifawG@&ygonf?

7? xdt k csed w f iG f &du


k Ef uS o f rl sm;u a':atmifqef;pk=unftm;vdu k yf @kd=uonhf qdik uf ,frsm;ESihf usaemfw@dk.um;
rsm;udk pwif ¶du k Ef u S yf gonf? usaemfw@kdtm;&du k Ef uS o f nfo h rl sm; pD;eif;vduk yf gvmonhf um;rsm;rSm bkwvifrS pxGuf
onfhtcsdefrS pI usaemfwdk@.,mOfwrf;aemufwGif avmfpyDum(2)vHk;wyfqifxm;onfh }uHhzGH@um;wpD;u
OD;aqmif+yD; vdu k yf gvmonfu h m;rsm;jzpfygonf? um;wef;rsm;udk rsupf w d qH;k jrifae&onfh twGuf um;pD;a&
rnfr#&o dS nfukd twdtus rajymEdik yf g? xdu k m;rsm;ay:rSqif;vmonfh bke;f }uD;rsm;u OD;aqmifI usaemfw@kd .
um;rsm;ESi@f qdik u f ,fp;D vmolrsm;udk pwif&u kd Ef u
S =f uygonf? bke;f }uD;rsm;. nmbufvufwiG f vufywftjzL
rsm;ywfxm;+yD; ‘ukvm;r,m; vkycf siw f [hJ mawG’ [k qJq}kd udr;f armif;+yD; vlrqefpmG pwif ¶du k Ef uS jf cif;jzpf
ygonf? &du k of nfo h rl sm; usaemfw@kd um;teD;od@k a&mufonft h csed wf iG f usaemf xdik cf svu kd yf gonf? rdr. d ab;wGif
rwfwyf&yfaeolrsm;t¶du k cf &H ygonf? acgi;f rsm;udt k rsm;qH;k t"duxm; ¶du k of nfujkd rifawG@&ygonf? ‚if;wd@k ¶u kd f
ESu&f mwGit f oH;k jyKonfv h ufeufrsm;rSm opfom;vH;k / ESpw f vufrwkw/f 0g;&if;wkwEf iS hf oHc|ew f w k rf sm; jzpfonf
udk awG@ae&ygonf? 0dik ;f ¶du k o f nft h wGuf um;ay:rS&yfaeolrsm; rdrt d ay:od@k vòJ y+d y;D usvmygonf? ‚if;wd@k .cE<m
ud, k rf x
S u G vf monfah oG;rsm; rdryd g;pyfx0J ifvmonfukd axG;xkwv f @kd r&Edik of nftxd rdr. d ud, k af y:wGiyf d
aeygonf? xdo k @kd yad eonft h csed w
f iG f &du
k af eonfo h rl sm;xJrw S a,mufu ‘a&S@rmS ukvm;rum; &Sw d ,f/ ukvm;r
um;udk oGm;¶du k /f ukvm;rudk aoatmifowf/ ukvm;r aorSjzpfrmS ’[katmf [pftrde@f ay;aeonft h oHukd
vnf; =um;ae&ygonf? usaemfwdk@um;ay:rS t&dkufcH&onfhvlrsm;uvnf; emusifonfhtwGuf“trav;
a=umufyg+yDAs/ aoyg+yDAs”[laom nnf;nLaeonft h oHrsm;ud=k um;vsif ‘[m 'Daumif raoao;bl;/¶du k f
¶duk ’f [kq+kd yD; xyfr0H ikd ;f ¶du k yf gonf? rdrw d @kd vnf;aemufq;kH wGif rnnf;nL&J/ ratmf&J =uawmhyg? tcsKd @vnf;
owdarhoGm;=uygonff? tcsdK@vnf; aooGm;onf[k,lq&ygonf? xdk@tjyif raobJ '%f&mjyif;xef I
tenf;i,fvy_ af eonfujkd rifvsif ‘[m raoao;bl; ¶du k f ¶duk ’f [kq+kd yD; xyfrpH òk yH+yD; 0dik ;f ¶du
k yf gonf? xdo k @kd
¶du
k o f nft h cgwiG f t¶du k cf &H onfh vlay:udk wOD; wa,mufwnf;u wkww f acsmif;wnf;jzifh ¶du k jf cif; r[kwb f J
wkwrf sm; pkòyH+yD;&du k af eonfuakd wG@& ygonf?
78
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

8? xdo k @kd t&du k cf aH e&onft h csed w


f iG f rdrw
d @kd .um;ay:wGif vl}uD;/vli,f tm;vH;k (15)OD;cef@ pD;eif;vdu k yf g
vmonf? rdrw d @kd um;.a&S@cef;wGif um;armif;olrmS aps;csKd vlrt _ axmuftuljyKtzG@J rS udx k eG ;f 0if;jzpf+yD; ‚if;ESihf
twl OD;cifarmifaomif;(taemufawmifòrd@e,fpnf;)/ OD;wk;d (tzG@J 0if)wd@k (3)OD; pD;eif;vdu k yf gvmygonf// um;
aemufcef;wGif ud&k rJ if;aZm/f wGzJ ufwm0efc(H 1)/ udak ZmfaZmfatmif wGb J ufwm0efc(H 2)/ usaemfu wGb J uf
wm0efc(H 3)/ udak usmrf sKd ;ol/ udrk sKd ;wif/h ud0k Àatmif/ OD;wifjrif/h OD;wifarmifO;D (aoqH;k ol "gwyf q kH &m)/ udo k ed ;f wk;d
at; (aoqH;k ol taemufawmifjrdK@e,fpnf;)wd@k EiS t hf wl trsKd ;orD;tzG@J 0ifrsm;xJrS òrd@e,fpnf; rsm;jzpf=uonfh
a':wifjrif/h a':=unf=unfjrifEh iS hf rcifjr0if;wd@k vdu k yf gvmygonf? rE aW v;taemufawmifòrd@e,f vli,fvyk if ef;
tzG@J xrJ S useo f nfh vli,f(2)OD;udk usaemf emrnf rrSwrf ad wmhyg?

9? xdok @kd ¶ukd af eonft h csed w


f iG f um;a&S@r;D rsm;udk aemufbufrS tcsed jf ynfx h ;kd xm;onfujkd rifawG@&ygonf/
&du
k Ef u
S of rl sm;u yg;pyfrv S nf;qJq+kd yD; &du
k Ef u
S jf cif;jzpfonft h wGuf toHrsm;udv k =J um;ae&ygonf? yifet D uôs
0wfonfh trsKd ;orD;rsm;.tuôsrsm;udk qGcJ |wyf gonf? ‚if;wd@k 0wfqifxm;onfh qGóJ ud;rsm;udv k nf; qGðJ zwfyg
onf? ydu k q f t H w d /f c&D;aqmiftw d f ponfyh pPn;f rsm;udv k nf; tuke, f o
l nfuakd wG@&ygonf? yg;pyfrv S nf;
‘igw@kd vrf;awGazmufw,f/ wHwm;awGaqmufw,f/ eifw@kd 'guakd wmh taumif;rjrifb;l vm;/ eifw@kd atmifqef;
pk=unfu bmvkyaf y;wke;f / ukvm;r,m;u bmvkyaf y;wke;f / ukvm;r,m; jzpfcsiw f myJowd ,f/ usew f m eifw@kd
bmodwek ;f ’[k }urd ;f armif;ajymqd+k y;D tqufrjywf ¶du k Ef u
S o
f rH sm;udv k nf; =um;&ygonf? rde;f cav; tcsKd @u ‘tuôs
udk usrwd@k c|waf y;ygrh nf’[k awmif;yefajymqdak omfvnf; r&yg/ twif;t"rR qGcJ |wo f nf udk cH=u&ygonf?
usaemfp;D vmonfh um;ay:wGif jzpfaeonft h wGuf ,ckuo hJ @kd jrifae=um;ae&jcif;jzpfygonf?

10? ‚if;wd@k ¶duk +f y;D +y;D csi;f rdrw


d @kd ,mOfw
f ef;.um;rsm;ay:wGif ygvmolrsm;tm;vH;k rSm '%f&mrsm; jyif;xefpmG
&&S=d uygonf ? owdarhaeonfv h tl m;vH;k onf um;ay:rSm/ vrf;ay:rSm jyef@}uJae=uonfukd jrifawG@&ygonf?
tcsKd @orl sm;udk um;ay:rSm&Spd Of ¶du k &f onfut kd m;r&ao;onft h wGuf um;atmufo@kd qGcJ s+yD; ausmufvrf;jzifh
wduk o f nft h jyif wkwrf sm;ESihf 0dik ;f ¶duk Ef u
S =f uonfukd vnf; jrifawG@&ygonf? xdo k @kd &u
kd Ef u S af eonft h csed w f iG f
bke;f }uD;rsm;u ta&S@awmifòrd@e,frS um;tjzLav;wpD;udk vrf;ab;csKd ifx h o
J @kd weG ;f csvu kd yf gonf? rdrw d @kd p;D vm
onfu h m;udv k nf; wGe;f cs&efjyifqifygonf? um;rSm *D,m!yfaeonft h wGuf um;orm; OD;xGe;f 0if;udk *D,m
ðzwfcikd ;f ygonf? OD;xGe;f 0if;u “wynfah wmfum;orm; r[kwyf gb;l / um;orm; a&S@rmS oGm;yg+y/D aomhvnf; ol
,lomG ;ygw,f/ wynfah wmf um;vnf; rarmif;wwfygb;l ”[kjyefajzygonf? um;orm; udx k eG ;f 0if;udkd awmfawmfav;
¶du
k Ef u S cf o
hJ nfth wGuf eH&;kd ESihf vufusKd ;oGm;onfuv kd nf; jrifawG@ae&ygonf?

11? ‚if;wd@k u um;wef;wav#muf rnfoal wGvy_ af eao;onf/ rnfoal wG toHxu G af eao;onfw@kd ukd
vSnv hf nf=unf&h +_ yD; tm;vH;k rv_yaf wmhb;l [k ‚if;wd@k pdwcf s&+yDxifonft h csed w
f iG f acgi;f aqmif[k ,lq&onfh
vlwa,mufu “a&rD;tzG@J jyefr,f/ a&rD;tzG@J jyefr,f” [k tm;vH;k udk trde@f ay;I jyefvn S ohf mG ;=uygonf?
xdkodk@xGufcGmoGm;onhftcsdefwGif avmfpyDum(2)ckwyfqifxm;onfh 'dkifemum;wpD;tm; rD;¶d_@oGm;ygonf?
tqdyk gum;rSm c&D;pOfwav#mufv;kH usaemfw@kd aemufrv S u
kd I
f apmif=h unf&h ef }uHzh @HG tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu k yf g
vmonfh 'dik ef mum;jzpfygonf? rdrw d @kd tzG@J csKyfrv
S rl sm;u rnfo@kd r# vufw@Hk jyefEikd jf cif; r&Syd g? xd@k a=umifh ‚if;wd@k
um;udk ‚if;wd@k u, kd w
f ikd f rD;¶d@_ onf[k ajym&jcif;jzpfygonf? &Gmol &Gmom;rsm;rSmvnf; 'a&maomyg;ESihf ud, k hf
toufu, kd v
f +k yD; xGuaf jy;&onft h wGuf ‚if;wd@k p;D vmonfu h m;udk ‚if;wd@k u,kd w f ikd f "gwq f aD vmif;+yD; rD;¶d@_
oGm;jcif; jzpfygonf?
79
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

12? xdo k @kd jzpf+yD;aemuf rdrpd ;D eif;vdu k yf gvmonfu h m;ay:wGif ygvmolrsm;teuf aoolEiS hf tjyif;txef
'%f&m&ol (10)OD;0ef;usicf ef@&ydS gonf// twdtusaoqH;k onf[o k &d olrsm;rSm udo k ed ;f wd;k at;ESihf udw
k ifarmifO;D
wd@k jzpfygonf? '%f&mtjyif;txef&olrsm; tenf;qH;k (5)OD; (6)OD;cef@&ydS gonf? tcsKd @aomolrsm;rSm rnfo@kd r#
ar;I r&onft h jyif/ v_y&f mS ;onfuv kd nf; rjrifawG@&yg? (10)em&Dcef@wiG f &du k Ef uS o f rl sm; jyefomG ;=uygonf?
rdrw d @kd vnf; '%f&m&ojzifn h nf;nLaeolrsm;tm; wwfEikd o f r#ðypkuok ay;=uygonf? od@k aomf rnfonfh aq;
0g;r# ygrvmonft h wGuf '%f&m&onfo h rl sm;udx k nfah y;&ef aq;r&Syd g? um;vrf;ab; aeomxdik o f m&So
d nfh
ae&m/ vrf;edrahf v#m&Sad omae&mrsm;wGif vJcS ikd ;f xm;&ygonf?
Oyrm æ udx k eG ;f 0if;qdv
k sif vufusKd ;oGm;onft h wGuf vufukd vH;k 0txdrcHEidk yf g? emusio f nfth wGuf
nnf;nLatmf[pfaeygonf? rdrw d @kd vnf; rdrw d @kd .tuôsEiS hf vufpnf;yHpk jH yKvkyaf y;+yD; tdycf ikd ;f xm;&ygonf?
vrf;eab;wGiv f nf; arSmifaeonft h wGuf toHrsm;ud=k um;ae&+yD; vlurkd l rjrif&yg? “u,fygO;D / u,fygO;D ”
pojzifh atmf[pf tultnDawmif;aeonft h oHrsm;udk usaemf=um;ae&ygonf?

13? &du k Ef u
S o
f rl sm;jyefomG ;+yD;aemuf &GmrS vlrsm;ESib
hf ek ;f }uD;(1)yg;u tcif;jzpfonfah e&mudk vm=unfyh g
onf? usaemfu '%f&mr&oljzpfonft h wGuf OD;aqmif+yD; “&Gmu tud}k uD;wd@k / usaemfw@kd val wGukd u,fyg/
aq;cef;yk@d ay;yg/ usaemfw@kd val wGukd uln=D uyg”[k ajymygonf? bke;f }uD;udjk rifonft h cgwiG f “t&Sib f &k m;
wynfah wmfw@kd ukd u,fyg/ wynfah wmfw@kd val wGukd aq;¶Hyk @kd ay;yg”[k ajymonft h cg “[ æ rif;wd@k val wGu
aoae+yD”[k bke;f }uD;uajymvsuf vuf!;kd xd;k jyonfah e&mudk rdr=d unfv h ukd of nft h cg taemufajrmufòrd@e,frS
um;udak rmif;onfh ud&k m*sL; (ac: )pef;jrifh rsuv f ;kH wzufxu G +f y;D ZufusKd ;yufvufvefusaeonfukd jrifawG@&yg
onf? rdrud “t&Sib f &k m; ajymwmrSeyf gw,f/ 'g aowJh vlyg/ raoao;wJo h l arhaewJv h al wG&ydS gw,f/ u,fEikd f
oavmuf u,fay;ygb&k m;” [k bke;f }uD;udak vsmufxm;ygonf?

14? &Gmom;rsm;vnf; rdrw d @kd teD;o@kd ruyf&/J ru,f&=J uyg// v,fuiG ;f xJrS '%f&m&olt l csKd @uvnf; “u,f
=u yg/ usaemf raoao;ygb;l / u,f=uyg” qd+k y;D atmf[pftultnDawmif;oHu=kd um;&onft h cg “tud}k u;D wd@k
[drk mS æ [drk mS oGm;+yD; vkyaf y;yg”[k rdru d ajym&m &Gmom;wa,mufEpS af ,mufu v,fuiG ;f xJrS um;vrf;ab;
o@kd o,f,v l may;ygonf? xdt k csed w f iG f &GmcHbek ;f }uD;u “uJæ 'gq&kd ifvnf; wum}uD;wd@k &mG rSm xa&mfvm*sD
awmh &Sw d ,f/ oGm;iSm;=unfrh ,f” qd+k yD; &Gmudjk yefomG ;ygonf? tcsKd @ &Gmom;rsm;uvnf; ru,f&b J ;l [kq+kd yD;
bke;f }uD;ESithf wl jyefvu kd of mG ;=uygonf? rdrw d @kd um;wef;wGiyf gorl sm;teuf toufraoolrsm;/ vrf;udk
yif óud;pm;av#mufae&olrsm;ESihf '%f&m&olwcsKd @ukd rdru d ‘'Dajrmif;av;udk ausm+f yD;awmh v,fuiG ;f xJ oGm;ae
=uyg’[k qd+k y;D v,fuiG ;f xJo@kd v$wv f ukd yf gonf? toufaoqk;H ol/owdarhaeolrsm;uvGI J tm;vH;k v,fuiG ;f
xJ a&mufomG ;=uygonf?

15? usaemf/ a':=unf=unfjrif/h a':!Ge@f !eG @f EiS hf rH&k mG òrd@cH aumifav;wa,muf/ usaemfw@kd (4)OD; vlemawG
udxk m;cJ+h yD; aq;ukay;rnfoh u
l &kd mS azG&ef &GmxJuo kd mG ;ygonf? ‘aq;ukay;r,fo h u
l vduk +f yD; aq;uk&rJ mS r[kwf
bl;’ [k vrf;rSmawG@&onf&h mG om;rsm;uajymygonf? xd@k a=umifrh rd w d @kd u bke;f }uD;ausmif;od@k y@kd ay;&ef ajymonfh
twGuf bke;f =uD;ausmif;o@kd vdu k yf @kd ay;rnf[k ajymqd+k yD; usaemfw@kd (4)OD; tm; bke;f }uD;ausmif;od@k ac:oGm;yg
onf? &Gmt0if bke;f }uD;ausmif;od@k a&mufonft h cg ‘t&Sib f &k m; wynfah wmfw@kd val wGukd aq;xnfah y;csiv f @kd
yg’[kavsmufxm;ygonf//bkef;}uD;rSm apmapmu xa&mfvm*sDiSm;&efajymoGm;onfhbkef;}uD; jzpfaeygonf?
‘at;æwum}uD;wd@k uu kd uHq;kd wm xa&mfvm*su D iSm;r&vd@k bek ;f }uD;vnf; bmrS rvkyw f wfyJ ud, k ahf usmif;
80
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

rSm ud,k jf yefae&w,f’[k bke;f }uD;uajymygonf? awm&aqmufwnfaom bke;f =uD;ausmif; jzpfonft h wGuf
ausmif;wGif rnfonfah q;0g;r# r&Syd g? rdru
d ‘wynfah wmfw@kd val wGukd oGm;u,fvu kd Of ;D r,fb&k m;’[k qdo
k nfh
tcg/‘[ rif; oGm;u,fraeeJ@/ rif;wa,mufwnf; rif;u,fv@kd tusKd ;xl;rSm r[kwb f ;l ’[kajymygonf? rdru d
vnf; ‘wynfah wmf vlawGtay: opPmrJo h vdjk zpfr,f’[kq+kd yD; ZGwo
f mG ;rnfvyk o
f nft h cg v,fuiG ;f xJrS jzwf
+yD;oGm;&ef ajymygonf?

16? t&du k cf &H onfah e&mudak &mufonft h cg um;wpD;u acsmufxu J ukd sae+y;D 'dik ef mum;wpD;vJ rD;avmif
aeygonf? qdik u f ,frsm;vnf; jyef@}uJae+yD; &du
k Ef uS cf &H onft
h wGuf rnfonfq h ikd u
f ,frS taumif; ruse&f pf
yg? rdrwd @dk tzG@J rvS rl sm;vnf; aoqk;H aeolrsm;ESio hf wdvpf+yD; '%f&mjzifvh aJ eolrsm;udak wG@&ygonf? rdrv d nf;
bke;f }uD;ausmif;od@k vSnhf jyefvmcJyh gonf?

17? n(11)em&DwiG f a&S@uaoewfoH (10)csu/f (11)csucf ef@ =um;&ygonf? (12)em&D(45)rdepfwiG f ppfwyf/


&J/ rD;owf/pGr;f tm;&Sit f zG@J 0ifrsm;ESihf =uHzh @HG tzG@J rsm;a&mufvmygonf? ¶d;k ¶d;k t&yf0wfrsm;0wfxm;onft h wGuf
}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;[k ajym&jcif;jzpfygonf? vrf;ray:wGif use&f pfaomum;(4)pD;teuf ta&S@awmifòrd@e,f rS
um;tjzL ESihf taemufajrmufòrd@e,frS um;udk acgi;f csi;f qdik w f u
dk rf Id vrf;ab;acsmufxo J @kd wdr;f arSmufusae
onfyh pkH u H o hJ @kd zefw;D I jyifqifaeonfukd usaemfjrifawG@&ygonf? v,fuiG ;f ywf0ef;usiw f 0du k t f m; "gwyf ¶kH u kd jf y;D /
AG'D ,
D u kd ifr&mESihf rSww f rf;wif ¶du k uf ;l =uygonf? um;rsm;udak &$@/ tavmif;awGo,f/ rSww f rf;rSw&f mawGvyk f
ponfjzifh jyKvkyjf yD;aemuf (1)em&D(45)rdepfwiG f ‚if;wd@k jyefomG ;=uygonf? rdrw d @kd um;. a&S@ rS tr&yl&òrd@e,f
OuUXOD;vSjrif. h um; t0ga&mifav;udk (2)em&D(5)rdepfrmS 'Dy, J if;bufweG ;f oGm;+yD; um;ud, k x f nfrsm;udk cGm,l
aeonfhtoHrsm;udk =um;ae&ygonf? tcsif;jzpfonfhae&mwGifusef&pfcJhonfhum; (3)pD;jzpfygonf// xdkodk@
bke;f =u;D ausmif;teD; v,fuiG ;f tpyfu apmif=h unfah eonft h csed w f iG f usaemfe@J twlh rH&k mG wuUov kd f 'kw, d ESprf S
vli,fausmif;om;wOD;vnf; &Sad eygonf? olw@kd a&mufvmonft h csed Ef iS hf jyefonft
h csed rf sm;udo k &d EdS ikd &f ef em&Dukd
"gwrf ;D ESihf xd;k =unf+h yD;rS usaemfu pm&Gujf zifh a&;rSwx f m;jcif;jzpfygonf?

18? arv(31)&ufae@ eHeuf (4)em&Dausm/f (5)em&Dcef@wiG f &GmrSvrl sm; tdy, f m rxrD usaemfw@kd xdb k ek ;f =u;D
ausmif;rS xGuv f mcJyh gonf? vrf;p&dwf (1700d)udk q&mawmf}u;D u ay;vdu k yf gonf? (8)em&D/ (5)rdepf &xm;jzifh
rH&k mG òrd@o@kd jyefvnfxu G cf mG cJyh gonf? rH&k mG òrd@wiG f ( 3-4)&ufaeygonf? (2)&ufajrmufonfah e@wiG f taemuf
ajrmufòrd@e,frS OD;vSoef;ESihf a':cifat;jrifw h @kd EpS af ,muf xyfrH a&muf&vdS mygonf?

txufyg trSwpf Of (1)rS (18)txdyg&o dS nfh ta=umif;t&mrsm;onf rdru d ,kd w


f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud,k w f ikd o
f od nfh ta=umif;t&mrsm; jzpf+yD; ,ckuo hJ @kd xw
k af zmfajym=um;&ef rnfou l r# rw&m; =oZmv$r;f rd;k
jcif;/ +cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrvf nfvn S jhf zm;jcif;r&Sb
d J rdr.
d vGwv f yfonfh oabmqEN
t& xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyKygonf?

udkrif;odef;
2003 ckESpf/ =o*kwfv (12)&uf/

81
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

armifzkd;aZmf (c) armifaZmf. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf? ? armifz;kd aZmf


touf? ? 23 ESpf
ae&yf? ? jr&nfeENmòrd@opf/
bb(4)&yfuu G /f rE aW v;jrdK@?
tvkyt f udik ?f ? ta&mif;t0,f
rdb? ? OD;oef;armif - a': jrusif
EdkifiHom;pDppfa&;trSwf ? rre(Edkif) 139877

usaemf armifz;kd aZmfarv 30 &ufae@wiG jf zpfymG ;onhf 'Dy,


J if;òr@d teD;&Sd usn&f mG wGijf zpfysucf o
hJ nhu
f pd &P yfrsm;
ESihf ywfoufIuwdopPmjyKxGuq f o
kd nfrmS æ

1? usaemf.trnfrmS armifz;kd aZmftouf(23)ESpjf zpfygonf? Edik if o H m;pDppfa&;u'fjym;trSwf rre(Edik )f


139877 udu k ikd af qmif+yD; rdbESpyf g;rSm OD;oef;armifEiS ahf ': jrusiw
f @kd jzpfygonf? rE aW v;òrd@/ jr&nfeENmòrd@opf/
bb(4)&yfuu G wf iG af exdik +f yD; ta&mif;t0,fvyk if ef;jzift
h oufarG;0rf;ausmif;jyKygonf? usaemfonf ,cifu
Edik if aH &;ygwu D pd EP iS hf rywfoufczhJ ;l yg? a':atmifqef;pk=unf rE aW v;c&D;pOf rvma&mufrD (2) ywftvdw k iG rf S
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ tzG@J 0iftjzpfavsmufxm;cJyh gonf? a':atmifqef;pk=unf rE aW v;òrd@wiG af exdik pf Of
twGi;f nbufvjkH cHKa&;wm0eftjzpf (2)n wm0ef,&l ygonf? a':atmifqef;pk=unfonf rE aW v;òrd@o@kd (26)
&ufae@wiG af &muf&+dS yD;/ aemufae@ ar(27)&ufae@wiG f wHwm;OD;od@k omG ;a&mufcyhJ gonf? wHwm;OD; c&D;pOfwiG f
rdrEd iS t hf wl vHjk cHKa&;wm0ef,&l olrsm; rSm ud0k if;=unf/ udzk ek ;f jrifah Zmf/ ud0k Àarmif/ udak t;0if;/ ud&k rJ if;pef;/
OD;jrif/h udpk ;kd wd@k jzpfygonf?
82
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

2? (29)&ufae@ arv 2003 rE aW v;rS rH&k mG c&D;pOfwiG t f aemufawmifòrd@e,frS aZmfaZmfatmif/ udw k if


atmifjrif/h OD;axG;wd@k EiS t hf wl vdu k yf gcyhJ gonf?xdck &D;pOfwiG f a':atmifqef;pk=unf. vHjk cHKa&;wm0efuakd wmh
r,l&yg? rE aW v;wdik ;f &H;k rS armfawmf,mOftcuftcJa=umifh wòrd@e,fvsif (2)OD;udo k m vHjk cHKa&;wm0efEiS hf vdu k yf g
cGijhf yKygonf?od@k aomf rdr. d pm;&dwEf iS hf rdrv d u kd yf gEikd af =umif; wm0ef&o dS rl sm;u&Si;f jyygonf? xd@k a=umifh tcsKd @orl sm;onf
ud, k t hf pDtpOfEiS u hf , kd f vdu k yf g=uygonf? rE aW v;ESihf rH&k mG c&D;pOfwiG f a':atmifqef;pk=unf. t"duvHòk cHa&;wm0ef
udk trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ A[dv k il ,ftzG@J 0ifrsm;u wm0ef,yl gonf?
3? rE aW v;òrd@rS vdu k yf gy@kd aqmifonfh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ tzG@J 0ifrsm;ESihf jynfov l x l t
k m;vH;k
pkpak ygi;f qdik uf ,fEiS u hf m;(20)(30)pD;cef@ &Syd gonf?usaemfp;D eif;vdu k yf gonfu h m;rSm qefet D rsKd ;tpm; ypfuyf
jzpfygonf? rE aW v;òrd@rS ppfuikd ;f od@k omG ;onfh vrf;c&D;wavsmufwiG f yxrydik ;f Y bmrS xl;jcm;r_ r&Syd g//od@k aomf
ppfuikd ;f wHwm;udak usmv f eG o f nft h csed w f iG f a':atmifqef;pk=unf tvdrk &Sd qdo k nfh atmf[pforH sm;ESit hf wl
vl(100)ausmcf ef@&o dS nfv h t l yk }f uD;udk pwifawG@&ygonf? ppfuikd ;f òrd@rS jrif;rlòrd@o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf?
jrif;rlòrd@ukd (12)em&Dausmcf ef@wiG f a&muf&ydS gonf? jrif;rlòrd@wiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf jrif;rlòrd@e,f &H;k zGiyhf /JG
qdik ;f bkww f ifyEJG iS hf vli,fz@JG pnf;a&;wd@k uakd qmif&u G cf yhJ gonf? jrif;rlòrd@rS nae(3)em&Dcef@wiG f qufvufxu G cf mG
cJyh gonf? acsmif;OD;od@k ra&mufrD a&yd;k pm;aus;&GmteD;wGif vl(170) (180)cef@&o dS nfh vltyk }f uD;u qdik ;f bkwrf sm;
udik af qmif+y;D &yfapmifh ae=uonfuakd wG@jrif&ygonf? xdv k t l yk }f u;D u pwifIatmf[pfqq J +kd y;D qdik ;f bkwrf sm;jzifh
um;twGi;f od@k xd;k oGi;f &efp=uygonf? xdo k w l @kd uikd af qmifxm;onfq h ikd ;f bkwrf sm;wGif “jynfytm;ud;k ykqed &f ;dk /
NLDtvdr k &S”d ponf@pmwrf;rsm; a&;om;xm;onfujkd rifawG@&ygonf? xdt k cg rdrw d @kd tzG@J 0ifrsm;ESihf twlyg
vmonfh jrif;rlòrd@EiS hf rH&k mG rSvma&mufóudqo kd nfh &[ef;oHCmrsm;u xdo k @kd rjyKvky&f ef arwWm&yfcw H m;jrpfcyhJ g
onf? od@k aomfvnf; qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;onfo h rl sm;u em;raxmifbJ ydrk I kd &efvo kd nfh tjyKtrlrsm;
udk pwifjyKvkyv f mygonf? xdt k csed wf iG f &Jum;rsm;/wm0ef&o dS rl sm;u vrf;.vuf0J zufjcHKrsm;.=um;wGif &Sd
ae=uygonf? oHCmrsm;ESix hf okd rl sm; pum;rsm;aeonfu0kd ifa&mufwm;qD;jcif; r&Sb d J vspv f sL&_I=unfah e=u
ygonf? xdt k cgbek ;f }uD;rsm;u ajymqdrk &onfo h rl sm;tm; vufo;D ESiv hf ukd x f ;kd ygonf? xdt k cg qdik ;f bkwrf sm;udik f
aqmifxm;onfo h rl sm;u aemufo@kd vSnjhf yefomG ;onfujkd rifawG@&ygonf? xdo k @kd jzpfymG ;onfah e&mwGif aus;&Gm
ol&mG om;rsm;ESihf jynfov l x l w k @kd r&S=d uyg? qufvufI xGucf mG vm&m atmf[pfqENjyolrsm;u ‚if;wd@k .
um;rsm;jzifh rdrw d @kd .,mOfwef;rsm;aemufrS qufvufvu kd yf gvmcJyh gonf?

4? jrif;rlEiS rhf &kH mG vrf;ckvwf&dS trnfrod&mG w&GmwGif a'ocHjynfov l xl rk sm;tm;a':atmifqef;pk=unf


a&muf&v dS mygu xGuI f óudqjkd cif; rjyK&eftrde@f xw k x
f m;onfukd &Gmol&mG om;rsm;uajymjyIod&ygonf? xd&k mG
wGiaf ':atmifqef;pk=unftm; qef@usiq f ENjy&ef pepfwuswef;pD+yD;apmifah eonfukd jrifawG@&ygonf? xdpk w D ef;
aeonho f rl sm;.aemufwiG f &J(2)OD; &J0wfpjkH zifh &yfIapmif=h unfah eygonf?&Gm0ifvrf;wGif ,mOfxed ;f &Jrsm;udv k nf;
jrifawG@& ygonf? &Gmom;rsm;tm; a':atmifqef;pk=unftm; vrf;ay:xGuI f óudqkd jcif;rjyK&ef trde@f xw k x f m;
aomfvnf; &Gmol&mG om;rsm;urvdu k ef mbJ &GmvH;k u|wx f u G If óudq=kd uygonf? xdt k csed w
f iG f a'ocH&mG ol&mG
om;rsm;/ &[ef;oHCmrsm; tiftm;rsm;onft h wGuf atmf[pfqENjyjcif;rjyKbJ qdik ;f bkwrf sm;udak tmufo@kd csI
acgi;f iH@k um&yfae=uygonf? vufcyk w f ;D tm;ay;onfh a'ocHjynfov l x l uk kd rdrw d @kd . um;wef;aemufo@kd vdu k f
vmonfu h m;rsm;ay:rS AG'D , D u
kd ifr&mjzifh rSww f rf;wifjcif;/ "gwyf &kH u
kd jf cif;rsm; jyKvkyaf eonfukd rdrw d @kd jrifawG@
&ygonf?
5? acsmif;OD;rS rH&k mG òrd@o@kd t0ifwiG f vma&mufóudq=kd uonf@ rH&k mG òrd@rq S ikd uf ,ftpD; (200) (300)cef@ukd
awG@&ygonf? xdk qdik u f ,frsm;/ um;rsm;onf ol@vrf;ESio hf l armif;ESi=f uygonf? rH&k mG òrd@wiG f tm%mydik rf sm;u
wòrd@v;kH rD;rsm;jzwfawmufxm;onft h wGuf usaemfw@kd tzG@J ukd vlx}k uD;u za,mif;wdik rf ;D rsm;xGe;f nS+d yD; óudqkd
83
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

=u ygonf? rH&k mG òrd@o@kd nae (6)em&Dcef@wiG f a&muf&cdS yhJ gonf? rH&k mG òrd@wiG f nbuf (10)em&DcJG (11) em&Dcef@wiG f
rH&k mG òrd@e,f trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf&;kH zGiv
hf pS yf EJG iS hf qdik ;f bkww
f ifyu
JG kd jyKvkycf yhJ gonf?

6/ arv (30) &ufae@ eHeuf(9)em&Dcef@wiG f rH&k mG òrd@&dS aZmwdubke;f awmf}uD;ausmif;od@k 0ifa&mufI


q&mawmftm; zl;ajrmfaomfvnf; q&mawmfr&So d jzifh rzl;awG@&yg // xd@k a=umifh rdrw
d @kd onf bkwvifòrd@o@kd
qufvufxu G cf mG cJyh gonf? rdrw
d @kd .,mOfrsm; rH&k mG òrd@rS rxGucf mG rD rdrw
d @kd .um; vuf0zJ ufY rE aW v;/rH&k mG c&D;
onfwifum;('dik ef m)ay:wGif xrif;xkyrf sm;toif, h al qmifxm;+yD; a':atmifqef;pk=unftm; qef@usiq f ENjy
rnfo h rl sm;ESitfh wl &Jpcef;r_;wOD;vnf; twl&adS eonfujkd rifawG@&ygonf? rH&k mG òrd@ay:&Sd ausmif;q&mwOD;.ajym
jycsut f & a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyftm; qef@usiq f ENjyvsif xrif;au|;/pm;&dwf
+idr;f wae@ aiG(500)usyf xkwaf y;a=umif; od&&dS ygonf?

7? rH&k mG òrd@rt
S xGuw f iG f a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;. um;(12)
pD;cef@ &Syd gonf?rdrw d @dk .um;aemufwiG f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0if trsK;d orD;tzG@J 0ifrsm; pD;eif;vdu
k yf g
onfu h m;jzpf+y;D xdu k m;.OD;cef;wGif a':0if;jrjrESihf aemufcef;wGif a,musmf ;/rde;f r(12)OD;cef@vu kd yf gvm=uygonf?
aemufq;kH um;wGif &[ef;oHCmawmfrsm;/ ud&k ifrsm; pD;eif;vdu k yf gvmygonf?

8? rH&k mG rSxu G v
f monft h cg xl;jcm;csurf sm; r&Sad o;yg? bkwvifòrd@o@kd a&mufonft h cgwiG f bkwvifòrd@
e,f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ qdik ;f bkww f ifyEJG iS vhf il ,fz@JG pnf;a&;udk usi;f ycJyh gonf? xdrk w S qifh nae (6)
em&Dcef@wiG f pdik jf yifo@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf? pdik jf yifwiG f a':atmifqef;pk=unf rdepf(30)cef@ rde@f ceG ;f ajymyg
onf? xd@k aemuf pdik jf yifrS 'Dy, J if;òr@d o@kd qufvufxu G cf mG cJyh gonf// xdt k csed w
f iG f usaemfw@dk um;.a&S@wiG f um;(9)
pD; aemufwiG (f 2)pD;&Syd gonf? xd@k aemuf ysu H s&mG teD;od@k a&mufonft h cgwiG f vlta,muf(40)cef@ pDeif; vdu k yf gEikd f
onfh rSefvHkum; tpD;(20)cef@ usaemfwdk@um;wef;rsm;.aemuf rvSrf;rurf;rS vdkufygvmonfudk jrifawG@
&ygonf? xdo k @kd armif;ESivf mpOf usn&f mG teD;od@k ta&mufwiG f bke;f }uD;(2)yg;u a':atmifqef;pk=unf pD;eif;
vdu k yf gvmaomum;udk wm;I rde@f ceG ;f ajymay;&efawmif;qdyk gonf// xdt k cg A[dv k il ,fvjkH cHKa&;tzG@J wm0efcH
u tcsdefr&ojzifh rdef@cGef;rajymEdkifonfudkcGifhvGwfyg&efarwWm&yfcHav#mufxm;onfudkjrifawG@&ygonf//
xdak emufum;udk a&S@o@kd tenf;i,farmif;ESio f mG ;ygonf?xdt k csed w f iG f rdrwd @kd ,mOfrsm;.aemuf rvSr;f rurf;rS
vdu k yf gvmonfh qef@usiq f ENjyolrsm;u a'ocHvx l t k m; toif, h al qmifvmonfh 'kwrf sm;/ oHc|erf sm;/ oHww k f
rsm;/ 0g;&if;wkwrf sm;jzifh pwif&u kd Ef u S yf gonf//
9? a':atmifqef;pk=unfu trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf/ tzGJ@0ifrsm;pD;eif;vdkufygvmonfh um;rsm;
ud&k yfwef@xm;&ef ajym=um;ygonf? xdo k @kd &u
kd Ef u
S af eonft h csed w
f iG af 'ocH&mG om;rsm;xJrS (3)(4)OD;cef@ u‘a':pk
u,fygO;D æ usaemfw@kd &mG om;awG t&du k cf aH e&+yD’[k atmf[pftultnDawmif;um rdrw d @kd .um;rsm;&yfxm;
onfhae&modk@ a&muf&Sdvmygonf? xdktcsdefwGif a'gufwmvSpdk;nGef@u vma&mufóudqdkaeonfh bkef;}uD;
(2)yg;udt k ultnDawmif;&m bke;f =uD;rsm;u rjzpfEikd af =umif; jyefvnfajym=um; ygonf? tb,fa=umifq h akd omf
xdak e@ ae@vnfwiG f usn&f mG teD;&Sb d ek ;f =uD;ausmif;rsm;udk a'oqkid &f m tm%mydik t f zG@J tpnf;rsm;u a':atmif
qef;pk=unfEiS hf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/tzG@J 0ifrsm; a&muf&v dS mygu oGm;a&mufóudqjkd cif; rjyK&/ tultnD
ray;&/ jy\em wpHw k &mjzpfyguvnf; xGurf vm&[k tcsKd @ bke;f }uD;ausmif;rsm;tm+cdr;f ajcmufI‚if;/ tcsKd @
bkef;}uD;ausmif;rsm;tm; v_zG,fypPnf;rsm; qufuyfrnf[kajymqdkI‚if;/ óudwifvma&mufwm;jrpfcJhonf//
xdo k @kd wm;jrpfxm;onft h wGuf tultnD r&Edik af =umif;/ qufo, G af &;vrf;rsm;udv k nf;ydwx f m;vdu k +f yD jzpf
a=umif; xdb k ek ;f }uD;u jyefvnf ajymjyygonf?
84
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

xdo
k @kd a'ocH&mG om;rsm;tm;&du k Ef u S af eonfukd AG'D ,
D jkd zifrh wS w
f rf;wif&ef rdrw d @kd EiS t
hf wlvu kd yf gvmonfh
qdik u
f ,frsm;u pDwef;IrD;rsm;xd;k ay;ygonf? xdq k ikd u
f ,fr;D rsm;.atmufwiG f 'kwrf sm;/0g;&if;wkwrf sm;/ oH'w k f
rsm;/oHc|erf sm;udu
k ikd af jr‡mufum atmf[pfaeonfv h rl sm;udrk ;D a&mifjzifjh rifawG@&ygonf? xdt k csed w f iG f c&mr_wf
tcsuaf y;oH=um;&+yD; xdo k rl sm; nmoHay;um vufywfteDywfxm;onfb h ek ;f }uD;rsm;uOD;aqmifI ajy;wuf
vmonfudk jrifawG@&ygonf? xdo k @kd ajy;wufvmonfukd &kww f &ufjrifawG@&I tHt hH m;oifah ecsed w f iG f rdrw
d @kd
,mOfwef;.aemufq;kH um;jzpfaom &[ef;oHCmrsm;ESihf ud&k ifrsm;pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m;tm; yxrqH;k
pwifI t=urf;zuf &du k Ef u
S =f uygonf?

10? xd@k aemuf a':0if;jrjrwd@k p;D eif;vdu k yf gvmonfh trsKd ;orD;rsm;.um;udk qufwu kd q f o kd vdk 0ifa&muf
&du
k Ef u S =f uonfujkd rifawG@&ygonf? xdo k @kd jzpfaeonft h csed w
f iG f um;ay:wGiyf gvmolrsm;teuf tcsKd @u ,m
cif;xJo@kd ‚if; tcsKd @u um;vrf;ray:od@k wufI‚if; xGuaf jy;=uygonf? xdo k @kd vrl sm; OD;wnf&mrJh xGuaf jy;
onft h csed w f iG f rdrw d @kd .armfawmf,mOfwef;ESit hf wl a':atmifqef;pk=unfp;D eif;vdu k yf gvmaom um;rSmvnf;
xGuaf jy;=uonfv h t l yk rf sm;.aemufwiG f use&f pfcyhJ gonf?
wqufwnf;rSmyif a':atmifqef;pk=unf.um;udk &du k af e+yDjzpfa=umif; atmf[pfajymoHrsm;=um;&ojzifh
a&S@o@kd a&mufaeonfv h t l yk rf mS aemufzufo@kd wzefjyefIvSnv hf mygonf?a':atmifqef;pk=unf.um; teD;od@k
ta&mufwiG f um;rSm 0dik ;f &du k af eonfh vlrsm;=um;rS twif;armif;xGuv f monf udjk rifawG@&ygonf? um;ay:
wGif A[dv k il ,fvjkH cKH a&;tzG@J 0ifrsm; (*)OD; (9)OD;cef@u armfawmfum;.abmifrsm;ay:wGif rwfwyf&yfvsuf rsuEf mS
csi;f qdik f vufcsi;f qufI tumtuG,af y;vdu k yf gomG ;onfujkd rifawG@vu kd &f ygonf?a':atmifqef;pk=unf.
um;aemufrS rdrw d @kd tzG@J 0ifrsm;.um;rsm;uvnf; wqufwnf;vdu k yf garmif;ESiv f mojzifh xGuaf jy;=uonfh
olrsm;onf rD&mum;rsm;ay:od@k wufI pD;eif;vdu k yf gc=hJ uygonf? um;ay:wGif vlrsm;jynfah eojzifh rdrw d OD;wnf;
um;trd;k ay:od@k wufI pD;eif;cJyh gonf// um;armif;xGu+f yD; (10) rdepfcef@t=umwGif rdrw d @kd .armfawmfum;
toHrsm;a=umifh vrf;ab; 0J,m v,fuiG ;f rsm;xJ&dS pHepfwustoif&h yfwef@apmifq h ikd ;f aeonfu h m;rsm;rS um;a&S@
rD;rsm;udk òydiw f zl iG vhf u kd yf gonf? rdrrd mS um;acgirf ;kd ay:wGi&f adS eonft h wGuf v,fuiG ;f twGi;f toifah pmifq h ikd ;f
aeonfh vlO;D a& cef@reS ;f ajc (1000) eD;yg;cef@ukd um;rD;a&mifrsm;.a&S@wiG f 'kwrf sm;/ oH'w k rf sm;/ 0g;&if;wkwrf sm;/
oHc|erf sm;udik af qmif+yD; apmifah eonfujkd rifawG@&ygonf? xdak pmifq h ikd ;f aeonfo h rl sm;.=um;od@k a':atmifqef;
pk=unf.um; a&muf&o dS mG ;onft h csed wf iG f toifah pmifah eolrsm;u ‚if;wd@k uikd af qmifxm;onfh 'kwrf sm;/ tkwcf J
rsm;/ avmufav;cGrsm;/oH'w k rf sm;jzifh a':atmifqef;pk=unf.armfawmfum;udk ypfaygu=f uygonf? vufvrS ;f rD
onfo h rl sm;uvnf; um;udk 0dik ;f I&du k Ef uS =f uygonf?

11? a':atmifqef;pk=unf.armfawmfum;u vltyk }f uD;tm; vGeo f mG ;onft h csed w f iG f rdrw


d @kd p;D eif;vdu k yf g
vmonfu h m;rSm t=urf;zuf&u kd Ef u
S &f ef toifah pmifah eonfv h tl yk t f wGi;f od@k pwif0ifa&mufonft h csed f jzpf
ygonf? rdrw d @kd um;rSm vltyk t f wGi;f od@k t&Sed jf zifah rmif;ESi0f ifa&muf&efóud;pm;pOf 'dik ef mum;wpD;u rdrw d @kd .
um;tm; 0ifa&mufwu dk yf gonf? xdt k cg rdrwd @kd .um;u xdk 0ifwu kd o f nfu h m;udw k rd ;f a&SmifpOf vrf;eab;od@k
us+y;D toifah pmifah eonfv h tl yk . f a&S@o@kd a&muf&o dS mG ;ygonf? um;a&Smifwrd ;f onft h csed w f iG f rdrrd mS um;acgirf ;kd
ay:rS ckeq f if;vdu k yf gonf? rdrw d @kd .um; vrf;eab;rS vrf;ay:od@k twif;jyefvnfarmif;ESiw f ufonft h csed wf iG f
rdrv d nf; um;.aemufcef;udk ab;rSum&Hxm;onfw h ef;rsm;udk tm;jyKI aemufcef;twGi;f od@k jyef0ifa&muf
Edik cf yhJ gonf? xdo k @kd um;ay:od@k jyefwufEikd &f efóud;yrf;pOf ab;rSypfvu kd o f nf'h w k yf ikd ;f rdr. d ausmuke;f tm; xdreS f
cJyh gonf? armfawmfum;eab;wGicf snx f m;onfh rd;k umrsm;tm;cs+y;D armfawmfum;udk qufvufarmif;ESicf =hJ uyg
onf? um;ay:wGiyf g&o dS nfo h rl sm;onf vltyk =f um;twGi;f (2)rdepfcef@0ikd ;f I&du k Ef u S jf cif;udk cHc&hJ ygonf? um;
85
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
aemufcef;wGiyf gvmolrsm; =urf;jyifwiG f 0rf;vsm;arSmufae=uojzifh tay:qH;k rSvrl sm;om xdcu
kd rf &_ cdS yhJ gonf?
rdepftenf;i,farmif;ESi+f yD;aemuf 'Dy,
J if; aq;&Hok @kd a&muf&cdS yhJ gonf?

12? xdo k @kd toifah pmifq


h ikd ;f aeonfvh tl yk }f uD;rS t=urf;zufwu kd cf u kd rf r_ sm;udk rdrwd @kd trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyf/ tzG@J 0ifvil ,frsm;taejzifh vufwek @f jyefI &du k Ef u
S cf jhJ cif; rjyKcJyh g//a':atmifqef;pk=unfu rdrw d @kd vli,f
tzG@J 0ifrsm;tm; trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. wln0D wfpjkH zpfaom tust ô jzLESihf ucsiv f ckH sn0f wfqifxm;vsif
bmbJvyk v f yk f jyefvnfvufw@H k rjyef&bl;/ acgi;f iH@k c=H uyg[rk mS =um;xm;ygonf?

13? rdrwd @kd p;D vmonfh a'guw f mvSp;kd nGe;f .um; 'Dy, J if;aq;&Ho
k @kd a&mufonft h cgwiG f udpk ;kd (vufarmif;/
'l;/ajcaxmuf)/ udjk rifOh ;D (acgi;f uG)J / rH&k mG rSausmif;om;wpfa,muf(trnfrod)acgi;f uG/J &efuif;bke}f uD;ausmif;rS
t&Siyf nm'Dyu(acgi;f ESiw hf aH wmifu)JG / rH&k mG jrdK@rv
S udk yf gvmonft h rnfrod/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if
(2)OD; (OD;acgi;f wGi'f %f&m&)/ tcsi;f jzpfae&mrSxu G af jy;vmonfh pdik jf yif&mG rSurkd if;atmifEiS hf rE aW v;taemuf
awmifrS (1)OD;wd@k jzpfygonf? rE aW v;taemufawmifòrd@e,fr(S 1)OD;rSm '%f&m rjyif;xefojzifh tjyifvel mtjzpf
ukoay;ygonf? useo f rl sm;tm;vH;k '%f&mjyif;xefojzift h wGi;f vlemtjzpf vufcu H ok ay;cJyh gonf? xdn k wGif
yif a'guw f mvSp;kd nGerf mS 'Dy, J if;aq;&Hrk S a&Smifwrd ;f oGm;cJyh gonf?

14? usaemfw@kd xdak q;&kw H iG f aq;ukor_c, H al epOf (2)&ufajrmufonhaf e@ arv (31)&ufae@ wGif ,mOf
xde;f &J(2)OD;a&muf&v dS m+yD; um;armif;ol OD;aomif;nGe@f tm;ac:aqmifomG ;ygonf?xd@k aemufpcef;r_K;ESihf &J(1)OD;
qdik u
f ,fjzifah &muf&v dS mygonf? xdo k @kd a&muf&vdS monft h csed w
f iG f òrd@e,faq;&Hk wm0efcq H &m0efxrH S twGi;f
vlemrsm;tjzpf vufcu H ok ay;olrsm;.trnfpm&if;udk vma&muf,o l mG ;ygonf? vlemrsm;udv k nf; trnf
pm&if;ESihf wdu k q
f ikd pf pfaq;+yD; vlemrsm;.ae&yfvyd pf mrsm;udk a&;rSwo f mG ;ygonf? udpk ;kd u vlempm&if;rsm;
aumuf,jl yD;onft h csed w f iG f usaemft h m; ‘rif;ygw,fqw kd mudk olw@kd rodb;l / 'd@k (8)a,mufuakd wmh pm&if;,l
oGm;+yD’ rif;ajy;+yD; wm0ef&o dS rl sm;udo k wif;ay;yd@k &ef ajymygonf? xdak e@nae (5)em&DccJG ef@wiG f pcef;r_;(1)OD;ESihf
&Jwyfom; (5)OD; um;jzifah q;&Ho k @kd jyefvnfa&muf&v dS mygonf? vlempm&if;wGiyf g&o dS nfoh t l m;vH;k udk zrf;qD;
ac:aqmifoGm;ygonf?

15? aq;&Hw k iG (f 2 )ntdy/f 2 &ufaecJ+h yD;/ 'Dy, J if;blwmod@k ZGev f (1)&ufae@ eHeuf (3)em&DwiG f aq;&Hrk S
rdwaf qGwOD;ESihf xGucf mG vmygonf? 'Dy, J if;blwmod@k ta&mufwiG f rdrEd iS hf tazmfvu kd yf gow
l @kd onf &xm;
vufrw S 0f ,f+yD; rH&k mG òrd@o@kd xGucf mG cJyh gonf? eHeuf(10)em&DwiG f rH&k mG udak &muf&&dS m rE aW v;ok@d qufomG ;&ef
vdik ;f um; vduk pf pkH rf;ygonf? um;vdik ;f rsm;udak rv (30)&ufae@rpS I (10)&uf=umcef@yw d x f m;+yD; rH&k mG òrd@wiG f
vnf; n rxGu&f trde@f xw k jf yefxm;ygonf? ZGev f (2)&ufae@ nae(6)em&DwiG f rE aW v;od@k jyefvnfa&muf&cdS hJ
ygonf?

txufwiG af zmfjyyg&adS om trSwpf Of(1)rS (15) ygtcsut f vufrsm;/ ta=umif;t&mrsm;onf ud, k wf ikd o
f /d
ud,
k w
f ikd jf rif/ ud,
k w
f ikd =f uHKawG@c&hJ aomtjzpftysurf sm;jzpfa=umif;ESihf xdo
k @kd xw
k af z:mfajym=um;&ef rdr.
d vGwf
vyfonfo h abmqENt& ajym=um;jcif;jzpfa=umif;udk 0efcu H wdjyKygonf?

armifzdk;aZmf
2003 ckESpf/ Zlvkdif (3)&ufaeŒ

86
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vlŒabmifopf'Drdku&ufwpfygwD0if
udkatmifatmif(c) atmifqef;0if;. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf atmifatmif (c) atmifqef;0if;/


rdbtrnfu OD;armifu/dk a':wifO;D /
arG;ouU&mZf 1965 ckEpS /f Zlvikd v
f (19)&uf/
ynmt&nftcsif; 0dZ…mbGJ@ (jrefrmpm)/
ae&yfvyd pf m (19)vrf;/ atmifajromZH/
taemufajrmufòrd@e,f/ rE aW v;òrd@?

usaemf udak tmifatmif(c)atmifqef;0if;onf arv(30)&ufae@Y usn&f mG teD;wGijf zpfymG ;cJo


h nfh 'Dy,
J if;
vky=f uHr}_ uD;ESiyhf wfoufI uwdopPmjyKxGuq
f o
kd nfrmS æ

1? usaemhef mrnf atmifatmif(c)atmifqef;0if;jzpf+yD; zcifjzpfol OD;armifuEkd iS hf rdcifjzpfol a':wifO;D wd@k


u 1965ckEpS /f Zlvikd v
f (19)&ufae@wiG f arG;zGm;cJyh gonf? rE aW v;wuUov
kd rf S jrefrmpmt"duESihf ausmif;+yD;cJyh g
onf// ae&yfvyd pf mrSm (19)vrf;/ atmifajromZH&yfuu G /f atmifajromZHòrd@e,f (ac: ) taemufajrmufòrd@e,f/
rE Wav;òrd@jzpfygonf?

2? usaemftaejzifh a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmjynfpnf;&H;k a&;c&D;pOfwiG f rwW&mrS pwif+yD;


a&S@ajy;vHjk cHKa&;taejzifh vdu k yf gaqmif&u G cf yhJ gonf? arv(2*)&ufae@nwGif rE aW v; tzG@J csKyfwikd ;f &H;k ok@d a&muf
&S+fd yD; udw
k ifxÉG Of ;D / udrk sKd ;edik /f OD;wifatmifatmifw@kd EiS fh awG@qyHk gonf? xdt k cgwiG f udw k ifxÉG Of ;D (v,fa0;jrdK@e,f
v$waf wmfu, kd pf m;vS,)f u usaemfEiS hf udEk ikd Ef ikd w f @kd tm; 'Dy, J if; c&D;pOfwiG f yg0ifun l &D efajymygonf? usaemfw@kd
tm; ¶d;k ¶d;k omreft0wfpm;rsm; 0wfqif+y;D / oD;oef@um;wpD;jzifh oGm;apvko d nf? xdu k m;ay:wGif tzG@J csKyf tzG@J 0if
rsm;udk rwifaqmifapvkyd g? tultnDawmif;onft h wGuf usaemfw@kd uvJ oabmwln+D yD; vdu k jf zpfomG ;jcif;
jzpfygonf?
3? ,mOfarmif;jzpfol udEk ikd Ef ikd /f rdwaf qGwOD;ESit hf wl usaemfw@kd o;kH a,muf acgi;f cef;wGif twlwuGp;D eif;cJh
ygonf? arv(29)&ufae@ eHeuf(8)em&D0ef;usiw f iG f rE aW v;rS pwifxu G cf mG cJyh gonf? ppfuikd ;f ok@d a&mufonft h cg
taESmift h ,Suf rawG@ &yg? a':atmifqef;pk=unfw@kd .,mOfwef; jrif;rlòrd@o@dk a&mufvmonft h cg jrif;rlòrd@e,f/
tzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&; vkyaf qmifygonf? zG@J pnf;I+yD;cge;D wGif jrif;rlrS usaemfw@kd qufvufxu G cf mG cho
J nf?
jrif;rlòrd@rt S xGuf a&yd;k pm;aus;&GmwGif vltyk pf k wpfcu k dk awG@&onf? rSev f u kH m;tygt0if 'dik ef mum;(3) (4)pD;
cef@ &Sd+yD; apmifhaeonfhvltkyf}uD;u a':atmifqef;pk=unfwdk@.,mOfwef;tm; qENjy&ef jyifqifapmifhqdkif;
ae=uonf? usaemfw@kd um;tm;jrifonft h cg a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;[kxifI qENjy&ef jyifqif=u
onf? usaemfw@kd .aemufwiG f rnfonhu f m;r# rygvmojzihf ‚if;wd@k aemufqw k o
f mG ;onf? puUe@f yikd ;f r# xyfrH
armif;ESiv f ukd o f nft h cg xdv k t l yk t
f eD;em;wGif ,leaD zmif;0wf oH;k av;OD;udak wG@&onf? ppf,el aD zmif;jzifh Adv k rf ;ª
tqif(h 1)OD;/ &J0wfp0kH wfxm;olwOD;ESit hf wl ,mOfxed ;f &Juykd g jrifawG@&onf? armfawmf,mOf toGm;tvmrsm;
87
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

udk ydwxf m;onfyh pkH rH sKd ;jzpfaeonf? xdak e&mudak usmjf zwf+y;D rvSr;f rurf;wGif usaemfw@kd .um;ud&k yfvu
kd yf gonf?
xd@k aemuf usaemfw@kd o;kH OD; wdik yf if=uonf? usaemfw@kd u “ 'Dae&mrSmt=urf;zufra_ wG jzpfEikd w f ,f// ae&mu
wqpfcsKd ;auG@jzpfaewmrd@k owfuiG ;f vdjk zpfaew,f? 'Dvjkd rifawG@&wJt h ajctaeudk tzG@J csKyfum;awG a&mufrvm
cif b,fvt kd a=umif;rvJ ”pojzihw f ikd yf if pOf;pm;=uygonf?

4? xdktcsdefwGif rHk&GmbufrSvmóud=uonfh qdkifu,frsm;a&mufvmygonf? (10)pD; (15)pD;cef@yxr


wokwt f jzpf a&mufvmygonf// usaemfw@kd u qdik u f ,frsm;tm; wm;vku d +f yD;/ a':atmifqef;pk=unfw@kd tm;
qef@usiq f ENjy&ef apmifq h idk af eaom vlrsm;tm; awG@&a=umif;/ vufxw J iG vf nf; qdik ;f bkwrf sm;ukid x f m;a=umif;/
vrf;ukv d nf; ydwx f m;a=umif; ajymjyvdu k yf gonf// ‚if;wd@k uvnf; usaemfw@kd EiS t fh wl xyfraH &mufvmrnho f rl sm;
ukd &yfapmifah e=uonf// usaemfu xyfraH &mufvmrnfo h tl a&twGuu f dk rk&H mG rS qdik u f ,fEiS ahf &mufvmolrsm;
udk ar;ygonf? ‚if;wd@k .aemufwiG f um;ESiq hf ikd u
f ,ftrsm;tjym; rH&k mG rSxu G v f m=uojzihf acwWapmifyh g[ak jym
jzihf ‚if;wd@k EiS t
hf wl (15)rdepfcef@ xyfraH pmifq h idk ;f cho
J nf// xdtk csed wf iG f qdik uf ,frsm;a&muf&v dS mygonf? vltif
tm; rsm;vmojzihf tvsit f jrefomG ;=u&ef xyfraH &mufvmolrsm;udak jymjyonf? qdik u f ,f(100)eD;yg; armif;
xGuo f mG ;onf? wm;qD;r_ r&So d jzihf qENjyrnho f rl sm; apmifq h ikd ;f aeonfah e&mudk ausmjf zwfomG ;Ekid cf o Jh nf?
xdtk csed w f iG f qdik uf ,frsm; xyfraH &muf&v dS monft h wGuf usaemfp;D vmonhu f m;ay:rSqif;+yD; qdik u f ,fwpD;
ay:wGif acwWvu kd yf gomG ;onf? a&yd;k pm;ok@d a&mufonft h csed wf iG f a':atmifqef;pk=unfEiS t fh wl vdu k yf gvm
aom ,mOfwef;ay:rSvrl sm;u urBmra=uoDcsi;f qdak e=uonf? qENjy&efapmifq h ikd ;f ae=uolrsm;bufrS atmf[pf
oHrsm;ukd r=um;&awmhyg//

5? usaemfvnf; um;qDo@dk qdik u f ,ftyk pf Ek iS t fh wl jyefvu dk v


f monf? um;ay:ok@d jyefwuf+yD;aemuf
c&D;qufvufxu G cf mG cJyh gonf? xdt
k csed wf iG f rH&k mG rS vma&mufóudq=kd uonfh qdik u f ,frsm;/um;rsm; rsm;jym;vm
onft h wGuf ajz;ajz;omarmif;ESicf &Jh onf? rH&k mG òrd@t0if&Sd &Gmrsm;uvnf; a':atmifqef;pk=unfw@kd . ,mOf
wef;udk v_u d vf pJ mG óudq=kd uonf? rH&k mG ok@d (6)em&Dausmcf ef@wiG f a&muf&ydS gonf? óudae=uonfo h rl sm;udk tHrh cef;
awG@&ygonf? Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;tm; óudq=kd u&mwGif rH&k mG òrd@.óudqrdk t _ m; rnfonhaf e&ma'orS rDrnf
rxifyg? rH&k mG wòrd@v;kH rD;jzwfxm;onht f wGuf za,mif;wdik rf sm;xGe;f +yD; óudq=kd uonf? qdik u f ,fta&mif;qkid f
wckuvnf; qdik u f ,fr;D rsm; vrf;ay:ok@d x;dk ay;x;m;onf? a':atmifqef;pk=unfu rlv pD;eif;vdu k yf gvm
onfu h m;ay:rSqif;I tjcm; um;wpD;ay:od@k ajymif;IpD;+yD; rH&k mG òrd@vx l u k kd E_wqf ufonf? rH&k mG òrd@e,f tzJ@G csKyf
&H;k udk n(9)em&Dausmcf ef@wiG af &muf&+dS yD;/ òrd@e,ftzG@J csKyf&;Hk qdik ;f bkww f ifyu JG jkd yKvkyf ygonf? rH&k mG òrd@cv
H xl uk vkd nf;
a':atmifqef;pk=unfu rde@f ceG ;f ajymygonf? xdn k wGiyf if rH&k mG òrd@e,f tzG@J csKyf vli,fz@JG pnf;a&;udk jyKvkyyf gonf?
usaemfw@kd u bke;f }uD;ausmif;wGif oGm;a&mufwnf;ckyd gonf?

6? arv(30)&ufae@eeH ufwiG f usaemfw@kd rH&k mG rSxu G vf mygonf? a':atmifqef;pk=unfu aZmwdu


ausmif; q&mawmftm; 0ifa&mufz;l ajrmfygonf? OuUaH wm&ausmif;udk xyfr0H ifa&muf&eftpDpOf&adS omfvnf;
r0ifjzpfawmhyg? rH&k mG òrd@e,f tzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,ftrsKd ;orD;rsm;u OuUaH wm&bke;f }uD;ausmif;txd usaemfw@kd
um;ESithf wl vdu k yf gvmcJo h nf? OuUaH wm& bke;f }uD;ausmif;ok@d r0ifbJ awmufav#mufarmif;vmonft h wGuf
vli,ftrsKd ;orD;rsm; bkwvifòrd@txdygvmonf? rGe;f vG(J 2)em&Dcef@wiG f bkwvifo@dk a&mufygonf? bkwvifo@dk
a&mufonft h cg tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udk vkyyf gonf/ nae(4)em&Dcef@wiG f vli,fz@JG pnf;a&;+yD;qk;H ygonf?
udak usmaf tmif (taemufajrmufòrd@e,ftwGi;f a&;rª;)u qdik u f ,fjzifh a&S@róS udwifomG ;ESio
hf jzihf ‚if;ESiv
hf udk o
f mG ;
&ef udw
k ifxÉG Of ;D u usaemfw@kd tm;ajymygonf/ xd@k a=umif(h 4)em&D0ef;usicf ef@wiG f usaemfw@kd bkwvifrS pwif
88
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

xGuv f mcJyh gonf? pdik jf yif}uD;od@k a&mufonft h cg a'ocHvx l u


k v_u d v
f pJS mG óudq&kd ef jyifq
f ifae=uonf/ a&S@vrf;
c&D;tajctaeudk ar;jref;aomtcgwGif vrf;a=umif;&Sif;onf[kajymonfhtwGuf usaemfwdk@ qufvufI
xGucf yhJ gonf? vrf;c&D;wavsmufwiG f wzufrv S monhcf &D;onfwifum;rsm; rawG@&jcif;rSm xl;jcm;aea=umif;
usaemfu udEk ikd Ef ikd t f m;ajymygonf? qufxu G vf monft h cg a&yd;k pm;&GmwGiaf wG@c&hJ aom qENjyaESmif, h u S rf nfh
vltyk u f oJh @dk vltyk w
f tkyu f kd awG@&ygonf// xkv d t l yk rf mS a&yd;k pm;wGif awG@c&hJ aomvltyk x f uf vlta&twGuf
ydrk rdk sm;jym;onf// tcsKd @u qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;onf? ‚if;wk@d tm; ausmv f eG v
f m+yD;aemuf pdu
k yf sKd ;a&;0if;
(aemifwiG f qnfajrmif;0if; [k od&onfh ae&m)ok@d usaemfw@kd um; a&mufvmygonf?

7? xdak e&mwGif oHq;l óud;wef; (9)ck csxm;onf? wwef;vsif (3)ckEe_ ;f jzihf (3)wef; csxm;+yD; vrf;ukyd w d q f @kd
xm;onf? xdo k @kd ydwq f @kd xm;ojzihf um;udk t&Sed af v#mv h ukd &f onf? xkt d cg oHq;l óud;wef;rsm;.aemufwiG f
wkw/f 'dik ;f rsm;udik af qmifxm;aom &Jwyfz@GJ 0iftiftm;(30)cef@ukd awG@&onf? tust ô jzL0wfxm;onfh vl
wa,muf a&mufvm+yD; “b,fomG ;rvd@k v”J [kar;ygonf? usaemfw@kd uvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS t fh wl
vmjcif;jzpfa=umif; &Si;f jyonf? xdt k cg ‚if;u ppfabmif;bDEiS fh pGyu f s,t f us0ô wfxm;aom touf (50)cef@
t&G,&f o dS w
l OD;xH oGm;I “ Adv k rf ;ª / 'g a':atmifqef;pk=unfe@J ygvmwJu h m;” [k owif;yd@k ygonf? xdo k u l
“at; txJxnfhvdkuf” [k jyefajymygonf? xkd Akdvfrª;qkdolrSm tenf;i,f0òzd;+yD;/ pGyfus,ftusô0wfqif
xm;ojzihf &mxl;trSwt f om;ESiw hf q H yd u f kd rjrifawG@&yg?
usaemfw@kd . nmzufab;wGif yvyfpwpfcrkH sm;ay:wGif xdik af eonfh oHCmawmfrsm;udk vSr;f jrif&onf?
Adv
k rf ;ª [k tac:cH&olu oHCmawmfrsm;xHomG ;I “a':atmifqef;pk=unfw@kd um;vm&if vrf;zGiahf y;rSm ygb&k m;/
tck 'DrmS apmifah ewJv h pl uk rauseyfa=umif; atmf=urSmyg” [kqo dk nf? usaemfw@kd urkd l wkwu f idk af qmifxm;
aom &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u 0if;xJo@dk 0if&ef ckid ;f ygonf? um;armif;ol udEk ikd Ef ikd u f um;acgi;f udk 0if;jyifbufo@dk
acgi;f wnfvu kd &f m ‚if;wd@k u ¶du k Ef u S rf nf[ h efjyifygonf// um;udk aemufqw k If taqmufO;D &So d nf0h if;xJo@kd
um;udk armif;0ifvu kd yf gonf? um;&yfonfEiS hf wkwu f ikd af qmifxm;onfh &Jwyfz@GJ 0ifrsm;ajy;vm+yD; um;ud0k ikd ;f
vduk o f jzihf usaemfw@kd vnf; um;atmufo@dk qif;&ef r0h&H aJ wmhyg? xd@k aemuf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u qif;&ef trde@f ay;
onht f cgrS um;ay:rSqif;vdu k o f nf// cE<muk, d w f iG f &SmazG&ef vufudk tay:ok@d ajr‡mufcikd ;f ygonf? xk@d aemuf
usaemfw@kd .a&S@wiG f um;ud&k mS azG+yD; 0if;taemufzufwiG &f adS om taqmuftOD;teD;ok@d ac:aqmifomG ;onf?
taqmufOD;teD;wGif c&D;oGm;trsdK;orD;tcsdK@xdkifaeonf? xdktaqmufOD;a&S@jrufcif;jyifwGif ykcHk;wGif
=u,fEpS yf iG whf yfxm;aom &Jt&m&dw S OD;udk jrifawG@&onf? ‚if;onf 'Dy, J if; &Jpcefr;ª [k aemufyidk ;f wGif jyefvnf
od&onf? usaemfw@kd . ae&yfvyd pf mrsm;udk,+l yD; pD;vmonfu h m;eHygwu f vkd nf; rSwo f m;xm;ygonf// xk@d aemuf
taqmuftOD;twGi;f &Sd tcef;xJo@kd xnfv h ukd &f m tcef;xJwiG f 'Dy, J if;òrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,jf zpfol
OD;bdak rmif/ uomòrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,f OD;jrif=u h nf/ tif;awmfòrd@e,f v$waf wmfu, dk pf m;vS,f OD;apm
vdi_ f pojzihf (6)OD;(7)OD;cef@uadk wG@&onf? tm;vH;k ukd vufxyd cf wfxm;onf? usaemfw@kd tm;csKyfaESmifxm;
onfh tcef;ab;wGif t&yfom;c&D;onfrsm;udk csKyfaESmifxm;onf[k od&&dS onf/

8? c%t=umwGif 0if;xJo@dk qdik u f ,farmif;0ifvmaom udak usmaf tmiftm;awG@&onf? udak usmaf tmif
tm; csucf si;f óud;jzifch snyf gonf? wqufwnf;wGiyf if usaemfw@kd tm;vnf; wG+J yD;csnyf gonf? udak usmaf tmif
a&mufvmrS ,cifu zrf;xm;olrsm;ESihf pwif pum;ajymjzpfygonf// arSmif&yD sK;d pwGif usaemfw@kd ukd tcef;av;
twGi;f rSxw
k I f 'dik ef mum;ay:od@k ajymif;+yD;wifygonf// (7) em&D0ef;usicf ef@jzpfonf? usaemfw@kd tm; wifaqmif
xm;onhf 'dik ef mum;ab;wGif &Jwyfz@GJ 0ifrsm;u ae&m,lapmifq h idk ;f aeygonf?

89
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

9? n(8)em&D0ef;usifcef@wGif a':atmifqef;pk=unfwdk@.,mOfwef;rS rD;a&mifrsm;udk pwifjrif&onf?


usaemfw@kd 0ifvmonfh 0ifaygu. f vrf;rbufo@dk um;rD;rsm;xd;k xm;onf? vrf;ray:ok@d opfyifrsm;ay:rSvnf;
qvdu k rf ;D rsm; xd;k ay;xm;onfuv kd nf; jrifawG@&onf? 0if;twGi;f &Sd 'dik ef mum;rsm;unf; um;vrf;ay:od@k rD;
rsm; xd;k xm;onf? qlnaH om vlorH sm;udv k nf; =um;ae&onf? xdt k csed w f iG af ':atmifqef;pk=unfw@kd . ,mOf
wef; a&muf&v dS monf? usaemfw@kd uzkd rf;qD;xm;onfah e&mrS ay(300)cef@ uGma0;rnf[x k ifygonf? rnfonfh
twm;tqD;rS r&Sb d J uGi;f jyifuohJ @kd jzpfaeonft h wGuf tm;vH;k udk &Si;f &Si;f vif;vif; vSr;f jrifae&ygonf?

10? a':atmifqef;pk=unf.um;u a&S@q;kH rSjzpfrnf[k xifygonf/ tb,fa=umifq h akd omf xku


d m;rSm
zd;k 0D;vf (4WD) jzpfonft h wGuf um;a&S@r;D a&mifu tjcm;um;rD;a&mifrsm;xuf jrifyh gonf/ “um;awmha&muf
vm+yD/ bma=umih&f yfaeovJ rodb;l ” [k tzrf;cHxm;&oltcsi;f csi;f wD;wk;d ajymjzpf=uonf? jy\emjzpf
aoma=umihf n‡Ed id_ ;f ae=uonf[k tcsK@d u,lq=uonf? wcsed w f nf;rSmyif vrf;ab;0J,mwGif apmifq h ikd ;f aeol
bufrsm;xHrS trde@f ay;aeonft h oHrsm;udk =um;&onf? “vrf;ay: rwufe@J / vrf;ay:u qif;=uyg” pojzihf
trdef@ay;oHrsm;vnf; =um;&onf? apmifhqkdif;aeolrsm; v_yfv_yf&G&GjzpfoHrsm;=um;&onf? atmf[pfoHrsm;
ukrd l r=um;&ao;yg? a':atmifqef;pk=unfw@kd um; &yfwef@aeonfrmS (15)rdepfcef@=umrnf xifygonf? xdt k csed f
wGif armfawmfum;rD;vH;k tenf;i,fa&G@vmonft h wGuf um;xGuv f m+yD[k rdrw
d @kd tcsi;f csi;f ajymaepOf [pf
atmforH sm;=um;&+yD;/ “xk xk xk/ ypf/ owf owf” qdkonfh toHrsm;udk pwif=um;&onf?

11? a':atmifqef;pk=unfp;D vmonfu h m;u a&S@q;kH rS t&Sed jf yif;jyif;jzihf armif;vmonfukd jrifawG@ &onf?
usaemfw@kd EiS hf rsuEf mS csi;f qdik wf iG &f adS eonfh 0ifayguv f rf;ray:rS oHq;l óud;tqD;twm;rsm;udk wdu k cf u
kd rf o
d nhf
toHrsm;udv k nf; wqufwnf; =um;&ygonf? xdt k csed w
f iG f aoewfoH (10)csucf ef@ =um;&ygonf?
xduk o hJ @kd jzpfaecsed w
f iG f OD;bdak rmifEiS &hf if;ES;D onfh 'Dy,J if;òr@d e,f &Jpcef;rª; OD;pde0f if;qdo
k l usaemfw@kd um;teD;ok@d

a':atmifqef;pk-unf vkdufygvmaomum;ukdarmif;ol ukdausmfpkd;vif; t&Sdefjyif;jyif;ESifh armif;xGufpOf


tm%mykdifwkdŒ ydwfqkdŒxm;aom oHql;óud; (3)xyfukd ykH-urf;jzifh azmfjycsuf

90
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

a&mufvm+yD; “uJ OD;bdak rmif/ cifAsm;jrifwhJ =um;wJt h wdik ;f yJaemf/ cifAsm;wd@k trsm;}uD; uHaumif;ygw,f/ uHoD
ygw,f” [k ajymygonf? wqufwnf;rSmyif usaemfw@kd um;.teD;Y pum;ajympufEiS hf qufo, G af jymqko
d H
rsm;udv
k nf; =um;&ygonf? “a'0wifvS &xm;+yD? a'0pH&mS ; vGwo f mG ;w,f” xkt d oHrsm;ukd ¶kww f &uf em;
rvnfyg? “a'0wifvq S w kd m OD;wifO;D udak jymwm/ OD;wifO;D udk zrf;xm;w,f? a'0pH&mS ;qdw k m a':atmifqef;
pk=unfuakd jymwm a':atmifqef;pk=unf vGwo f mG ;+yD” [k udEk ikd Ef ikd u
f aemufyikd ;f wGif &Si;f jyonf?

12? ra&S;raESmif;wGif 0if;xJo@kd zrf;qD;ac:aqmifvmaomvlrsm;udk jrifawG@&onf? nnf;nLoHrsm;ud=k um;


&+yD; r=umrD ‚if;wd@k um;. aemufr;D zGiv hf u
kd o
f nft
h cg usaemf.rdwaf qGjzpfol OD;atmifp;kd .orD;/ tjcm; trsK;d
orD;i,frsm;/ '%f&m&onfo h rl sm;udk jrifawG@&onf? atmifo0l if;.acgi;f wGif aoG;rsm;&$eJ pfae+yD;/ '%f&m}uD;
us,yf gonf? usaemfw@kd vnf; '%f&m &vmolrsm;ukd wwfEidk o f a&G@ jyKpkay;ygonf? &moDOwktvGeyf o l jzihf
,yfcwfay;&onf// xd@k aemuf rH&k mG rS bkwviftxdygvmonfh rH&k mG atmif&iS . f orD;jzpfol usaemfw@kd .um;
ay:udak &mufvmonf? “&ufpufw,f/ acgi;f awGuykd g ¶du k w
f m” [kajymqdu k m pdwaf csmufcsm;+yD; wkevf y_ af e
onf// acgi;f wGif jyif;jyif;xefxef '%f&m r&aomfvnf; cg;wGi¶f u kd cf &H onfh '%f&memusiI f nnf;nLae=u
onf?

13? rd;k vif;umeD;cef@wiG f usaemfw@kd um;ay:rS '%f&m&xm;olrsm;udk aq;¶Hyk @kd rnfqu kd m usaemfw@dk .ab;
wGi&f aSd omum;ay:o@kd ajymif;a&$@vu dk of nf? xku d m;onf eHeufvif;tm;}uD;tcsed cf ef@wiG f usn&f mG teD;&Sd qnf
ajrmif;0if;twGi;f rS xGuo f mG ;onf?
usaemfw@kd ukd wifaqmifxm;onfu h m;onf eHeuf(6) em&Dcef@wiG f qnfajrmif;0if;xJrS xGuv f mygonf?
um;ay:wGif OD;Zif; OD;aZmwdu/ OD;apmvdi_ /f OD;bdak rmif/ udak usmaf tmif/ OD;jrif=h unf/ aZmfxeG ;f / aZmfjrif/h udEk ikd Ef ikd /f
rsKd ;rif;/ usaemf/ udpk ed v
f i_d /f oef;xGe;f OD;/ rH&k mG atmif&iS .
f orD;jzpfot l jyif wd;k wd;k 0if; qdo
k nfh rH&k mG òrd@rS trsKd ;orD;
wOD;ESihf oufxeG ;f OD;qdak om ausmif;om;av;wd@k vu kd yf gvmygonf? emrnftm;vk;H udk rrSwrf ad wmhyg// usaemfw@kd
tm;wifaqmifvmonhu f m; 0if;aygut f xGuYf vltjynfh wifaqmifxm;onfh 'dik ef mum;rsm; tpD;(50)cef@udk
awG@&ygonf? udak usmaf tmifu vSr;f =unfo h nft
h cg xdu k m;ay:rSvw l OD; u “rif;wd@k 'Davmuf vufoaH jymif
wm rrSwaf o;bl;vm;/ bm=unfw h mvJu/G aooGm;csiv f @kd vm;”[k vSr;f ajymoHu=kd um;&ygonf? tvkyu f pd rP sm;
+yD;qk;H I jyef&efjyifqifaeonfyh pkH u H kd jrifawG@&ygonf?

14? usaemfw@kd ukd a&OD;rSjzwfI a&$bakd xmifo@kd yd@k vukd yf gonf? a&$badk xmifukd usaemfw@kd tapmqH;k a&muf
&Sjd cif;jzpfonf? usaemfw@kd um;wGif trsKd ;orD;(2)OD; ygvmonf? rk&H mG atmif&iS . f orD;ESihf wd;k wd;k 0if; wd@k jzpfygonf?
a&$bakd xmifA;l 0wGif tjcm;um;ay:rS +zdK;jrjrpd;k ESihf trnfrodtrsKd ;orD;wOD;udk usaemfawG@&ygonf? zrf;qD;
xde;f odr;f cH&olrsm;wGif rH&k mG òrd@rS ydrk sm;ygonf? um;ay:rS ygvmoltukev f ;kH ukd a&$bakd xmif atmufxyfrS tcef;
xJwiG f xm;vdu k o
f nf? omref tcsKyfom;rsm;udk wcef;vsi(f 70)/(80)cef@px D m;onf[k ajymygonf? ae@vnf
ydik ;f wGif usaemfw@kd tm;vH;k tay:xyfo@kd ajymif;&onf? tay:xyfwiG v f nf; tjcm; tusO;f om;rsm;ESihf a&mxm;
ygonf? ZGev f (1)&ufae@ ae@vnfyikd ;f wGif nDnaD tmif tygt0if tjcm;vli,frsm;udk awG@&jyD; udw k ifxÉG Of ;D udrk l
rawG@&ao;yg?

15? (10)&ufcef@t=umwGif tr&yl&òrd@e,f OuUX OD;vSjrif/h taemufajrmufòrd@e,f (atmifajromZHòrd@e,f)


rS udo
k ed ;f atmifav; polw@dk a&mufvmonf? udok ed ;f atmifav;.OD;acgi;f wGif jyif;xefaom'%f&m (3)ck awG@
&onf? wae&mwGi(f 6)csuEf iS hf tjcm;wae&mwGi(f 4)csuf csKyfxm;onf? ezl;rS'%f&mrSm csKyfrxm;onfh twGuf
91
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tuGv J u kd jf zpfaeonf? erc aq;wyfq, G rf S a&muf&v Sd mjcif;jzpfonf? yxrwGif ‚if;wd@k u erc aq;±krH S v$waf y;
vdu
k +f y[D k xifae=uonf? aq;¶krH S um;ay:od@k ajymif;a&$@wifonft h csed w
f iG f omreft&yfom;rsm;omyg&Sdonf?
aq;¶kt H jyifbufo@kd a&mufonft h csed w f iG f t&yfom;rsm;u um;ay:rSqif;+yD;aemuf &Jwyfz@GJ 0ifrsm;wufvm+yD;
usaemfw@kd &adS eonfah &$bakd xmifo@dk yd@k vu kd jf cif;jzpfa=umif; jyefajymjyonf?

16? ZGev f (2)&ufae@wiG f a':atmifqef;pk=unf.um;ESihf twlygomG ;onfh vli,frsm;jzpfaom udx k eG ;f aZmf


aZmf/ um;armif;ol udak usmpf ;kd vif;/ udx k eG ;f jrif/h oufxeG ;f / udrk if;vGi/f udak wZEdik f ponfv h il ,frsm; a&$bkd
axmifo@kd a&muf&v dS monf? udw k ifxÉG Of ;D wd@k EiS hf jyefvnfawG@qo kH nft
h cgwiG f a':atmifqef;pk=unf. tajc
taeudk ar;=unfyh gonf? a':atmifqef;pk=unf pD;eif;vdu k yf gvmonfu h m; a&S@reS f ruGaJ omfvnf; ab;rSerf sm;
uGo
J mG ;+yD; um;twGi;f ok@d wkwEf pS af csmif;a&mufvma=umif;/ a':atmifqef;pk=unf.vnfyif;wGif rSepf rsm;
xd&oS nft h wGuf '%f&mtenf;i,f &&So d mG ;onf[k usaemfw@kd tm; jyefvnfajymjyonf?

17? ZGevf (1)&ufae@wiG f wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;u usaemfw@dk tm; ppfa=uma&; pwifjyKvkyo f nf?
wm0ef,pl pfaq;olrmS Adv k }f uD;vif;aZmfujH zpf+yD; usaemfw@kd . ud, k af &;&mZ0ifEiS hf ,ck ta&;tcif;wGif yg0if
ywfoufonft h csurf sm;udk ar;ygonf? ZGev f (8)&ufae@ aemufyikd ;f usaemfw@kd tm; jyefvnfvw $ af y;cge;D ok;H /
av;/ ig;&uf tvdw k iG f &efuek rf v
S w$ o
f nf[q k +kd yD; vlwOD;a&mufvmonf? ppfaxmufvrS ;f a&;[k rajymyg?
“cifAsm;wd@k ta,muf(50)vGwaf jrmufa&;twGuf vm+yD;vkyaf y;&wm” [k ‚if;u qko d nf? xdo k ul usnf
&GmteD;wGif jzpfysucf o
hJ nft h a=umif;t&mrsm;udk b,fo@l urkd # rajym&ef/ rdom;pk0ifrsm;ukyd if rajym&ef wm;
jrpfonf? usaemfw@kd uv kd nf; a&$bakd xmifwiG af ecJ&h jcif;ESiyfh wfoufI rajym&ef xyfrw H m;jrpfonf// “ywf0ef;
usiuf ar;&if c&D;oGm;w,fv@kd om jyefajymyg”[kqo dk nf? a&$bakd xmifwiG f zrf;qD;xde;f odr;f xm;csed w
f iG f touf
(14)ESpt
f &G,f oufxeG ;f OD; qdo k nfh rH&k mG rS ausmif;om;wOD;/ ud&k if(5)yg;ESihf OD;yÍif;(3)yg; tygt0if pkpak ygi;f
(120)eD;yg;cef@&o
dS nf? zrf;qD;cHxm;&onfh ud&k ifEiS hf OD;yÍif;rsm;udk axmift0wftpm;rsm;xkwaf y;I vl0wfvJ
aponf?

18? ZGev f (9)&ufae@wiG f rk&H mG òrd@ txufwef;ausmif;om;rsm;/ wuUov kd af usmif;om;rsm;tygt0if (25)


a,mufudk vGwaf y;onf? ZGev f (12)&ufae@wiG f usaemfw@kd (21)a,mufuv kd w$ af y;onf? trsKd ;om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm; r[kwo f nft h wGuf v$waf y;vdu
k jf cif;jzpfonf// xdo
k @kd v$waf y;onft h cgwiG f wa,mufv#if
pm&Gufw&GufuspD ay;ygonf? edkifiHawmf.txl;vsKd@0SufcsufjzpfonfhtwGuf xdkudpPudk rayguf=um;ap&ef/
aygu=f um;ygu xyfrt H a&;,ljcif;cH&rnf pojzifh tusO;f csKyfyg&o dS nf? usaemfw@kd u wm0ef,v l ukd ef mrnfjzpf
a=umif; ppfuikd ;f wdik ;f axmufvrS ;f a&; wyf&if;(20)wyf&if;rª;.a&S@wiG f tqifoifh vufEydS pf uf±u dk af y;xm;onfh
xkpd m&Guu f kd vufrw S af &;xd;k ay;cJ&h onf?

19? a&$bdkaxmifAl;0wGif txufvl}uD;rsm;u pmemaxmufxm;+yD; ,ckuJhodk@ vGwfay;vdkufjcif; jzpf


a=umif;/ rnfonht f jypfr# r&do S nft h wGuf v$waf y;vku d jf cif;jzpfa=umif;ajymjyonf? ,ckuo hJ @kd zrf;qD;cH&onfh
udpu P kd jyefvnfajym=um;ygu jyifyowif;Xmersm;. tok;H csjcif;ukd cH&vdrrhf nf[ak jymonf? xd@k aemuf a'guf
wm vSp;kd !Ge@f pD;vmonfu h m;ukad rmif;ESio f l OD;aomif;!Ge@/f h a':0if;jrjr pD;eif;vdu
k yf gvmonfuh m;udak rmif;ol
OD;pde&f /D udrk sKd ;rif;/ udEk ikd Ef ikd Ef iS hf usaemfw@dk (5) OD;tm; acsmqGv J monfh c&D;onfwif'ikd ef mum;ESifh vdu k yf @kd onf?

20? um;a&S@cef;wGif axmufvrS ;f a&;rS Adv


k }f uD;vif;aZmfuEH iS w
hf OD;/ vufeuftjynft
h pHk udik af qmifxm;
92
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

&efukef&Sd tar&duefoH±kH;wm0ef&SdolwkdŒ vkyf}uHr+jzpfyGm;&mae&mukd oGm;a&muf±kduful;xm;onfh "gwfykH

onfh &Jwyfz@JG 0if(6) OD; (7)OD;cef@vu kd yf gvm+y;D ppfuikd ;f òr@d axmufvrS ;f a&;wyfq, G &f ;Hk ok@d a&mufvmonf? xdak e&m
wGif acwWxm;+yD; axmufvrS ;f a&;trSw(f 1)od@k ta=umif;=um;onf? usaemfw@kd tm; axmufvrS ;f a&;trSwf
(1)rS Advk }f uD; tqif&h o dS El iS hf tjcm;(4)OD;xHo@dk vGaJ jymif;ay; vdu k o
f nf? emrnfrsm;udk usaemf rodyg?
usaemfw@kd tm; zd;k 0D;vfum;jzihf axmufvrS ;f a&;(1)ok@d ac:oGm;onf? axmufvrS ;f a&;(1)wGif ud, k af &;&mZ
0if xyfraH &;&onf? xd@k aemuf ,ckjzpfco hJ nfrsm;ukd rnfo@l urkd #rS rajymygqo kd nfh pum;&yfrsm;yg0ifaom
pm&Guw f iG f vufrw S x
f ;kd &onf? xd@k aemuf "gwyf &Hk u dk +f yD; r,u OuUXESi/hf &,u OuUXtm;ac:,l+yD; usaemfw@kd ukd
taemufajrmufòrd@e,f e,fajrcHaxmufvrS ;f a&;xHo@kd v$aJ jymif;vku d o
f nf? ‚if;wk@d EiS t hf wl tdrt f a&muf jyef
vnfvu kd yf @kd ygonf? naeykid ;f tdro f @dk a&mufonft h cg tdrw f iG f &,u/ r,uOuUrsm;ESit hf wl "gwyf (Hk 2)yH&k u
kd &f
onf? rdom;pkEiS hf wG&J u kd &f jcif;jzpfonf? xkid af eaom usaemfEiS hf usaemf. h tpfraemufwiG f ‚if;wk@d rwfwyf&yf
aeonhyf u Hk dk &duk jf cif;jzpfonf? aetdro f @dk aumif;rGepf mG jyefy@kd a=umif; taxmuftxm;tjzpfrw S w f rf;,l+yD;/
usaemht f rjzpfou l tkyx f ed ;f oltjzpf xko d @dk jyefy@kd jcif;ukd od&ySd ga=umif; vufrw S xf ;kd ay;&onf? usaemfw@kd (2)zG@J
aygi;f (46)a,muf vGwv f mjcif;jzpfonft h wGuf a&$bakd xmifwiG f pkpak ygi;f (60-70)cef@ qufvufxed ;f odr;f cH
xm;&qJjzpfonf? udak usmaf tmif/ ud0k if;cdik Ef iS hf udo k ed ;f atmifav;wd@k jyefvnfvw G af jrmufvmyg+yD[k od&&dS yg
onf?

txufyg trSwpf Of (1) rS (20) txdyg&o dS nft h a=umif;t&mrsm; onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+yD; ,ckuo hJ @kd xwk af z:ajym=um;&ef rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrvf nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfo h abmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?

udkatmifatmif?
2003 ckESpf/ Zlvdkifv (28)&uf (wevFmae@)?

93
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

vlŒabmifopf'Drdku&ufwpfygwDrS
udkEkdifEkdif (c) udkoed f;Edkif. uwdopPmjyKxGufqkdcsuf

trnf udEk ikd Ef ikd f (c) udo


k ed ;f Edik f
arG;ouU&mZf 16 - 5 - 1969
rdbtrnf OD;cifukd - a':oef;/
ynmt&nftcsi;f 0dZm… bG@J (yx0D)/
tvkyftudkif ta&mif;t0,f/
ae&yfvyd pf m atmifajromZHòrd@e,f/ rE aW v;òrd@?

usaemfuEkd ikd Ef ikd f (c) udok ed ;f Edik o


f nf arv(30)&ufae@wiG jf zpfymG ;cJo
h nfh 'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;ESiyhf wfoufI
uwdopPmjyKxGuq f v kd o
dk nfrmS ² ² ²

1? usaemf udEk ikd Ef ikd f (Edik if o H m;rSwyf w Hk ifeyH gw/f 9§rer(Edik )f -051359)onf zcifjzpfol OD;cifuEkd iS /hf rdcif
jzpfol a':oef;wd@k rS 16 - 5 - 1969 ae@wiG f arG;zGm;cJyh gonf? rE aW v;wuUov kd rf S yx0Dbmomt"duESihf
bG@J &&S+d yD;/ ta&mif;t0,fv f yk if ef;ESihf toufarG;0rf;ausmif;jyKI/ rE aW v;wkid ;f / atmifajromZHòrd@e,fwiG f aexdik f
ygonf? &Spaf v;vk;H vlxt k ºHk uGrw _ iG f ausmif;om;xkEiS t hf wl ausmif;om;or*~wiG /f xdu k o
f ifo h nfah e&mrS yg0if
v_y&f mS ;+yD;/ 1989-ckEpS /f vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygwaD y:ayguo f nfah emufwiG /f ygw0D ifwOD;jzpfvmum/
ausmif;om;a&;&maumfrwDEiS hf vli,fa&;&maumfrwDwiG /f aumfrwD0ifwOD;taejzifh 0ifa&mufwm0efxrf;
aqmifcyhJ gonf? vl@abmifopf'rD u kd &wfwpfygwzD suo f rd ;f cH&+yD;aemuf/ w&m;0if &yfwnfonfEh ikd if aH &;ygwt D ae
jzifh trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfwckwnf;om useo f nft h wGu/f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf. vdt k yfcsurf sm;
ud/k ,cifuwnf; uvufwv JG yk u f ikd cf =hJ uonfh oli,fcsi;f rsm;ESit hf wl qufvufvy_ &f mS ;+yD;/ t+rJwrf; wwfEikd f
or# wm0ef,yl yHh ;kd ulncD yhJ gonf?
2? arv(26)&ufae@ a':atmifqef;pk=unf. rwW&mc&D;pOfrS pwifI/ usaemfEiS u hf akd tmifatmif/ qdik f
u,fjzifh a&S@ajy;vHjk cHKa&;tjzpf vdu k yf gun l cD &hJ ygonf? a':atmifqef;pk=unf.um;teD;rS ,SOo f mG ;onft h cg/
“om;/ tJ'rD mS qdik u f ,fawGudk [Ge;f awG rwD;zd@k / om;u ajymOD;”/ “rD;awGvnf; rxGe;f apeJ@”/ “om;/
pnf;urf; &d&S r,faemf”[kajymonft h cg usaemfu“[kwu f tJh efwD &w,f”[k jyefvnfajymqd+k yD;/ vufvrS ;f rD
or#ukd vdu k v
f aH jymchyJ gonf? usaemfw@kd tzJ@G 0ifrsm;tm;vk;H ESihf óudq=kd uonfv h rl sm;tm;vk;H u rD;vnf; rxd;k /
[Ge;f vnf; rwD;=uyg? xdo k @kd c&D;qufvm=upOf a':atmifqef;pk=unf. vkòH cHa&;twGuf vdu k yf gvmonfh
tzJ@G csKyf tzJ@G 0if vli,f(11)OD;u =umeDuaH us;&GmteD;wGif urBmra=uoDcsi;f udk pwifoq D ykd gonf? ykord af v;
rS rE aW v;c&D;wavsmuf/ urBmra=uoDcsi;f udk oDqv kd m=u+yD;/ rE aW v;jrdK@/ td;k bdak xmif.ta&S@bufrjS zwf+yD;
94
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jyefvm=uygonf? td;k bdak xmifa&SŒod@k a&mufonft h cg óudq&kd efvmonfh tzJ@G wiG f yg0iforl sm;tm;vk;H u/ urBm
ra=u oDcsi;f ESihf axmifwiG ;f &dS edik if aH &;tusO;f om;rsm;udk tm;ay;onft h aejzif/h oH+ydKif[pfaºuG;oDq=kd u+yD;
jyefvmch=J uygonf? rE aW v;òrd@o@kd a&mufonft h cg vlx}k uD;u aomif;aomif;jzjzóudqo kd nfujkd rifawG@&ygonf?

3? rE aW v;wGif (1)&ufem;ygonf? aemufw&ufwiG f rE aW v;(19)vrf;/atmifajromZH±;Hk ESihf &wemrO…L


bk&m;ok@d a':atmifqef;pk=unfvmrnfqo dk jzihf tacsmarG@q;Hk ESihf vlx. k aomif;aomif;jzjzóudqrkd &_ &daS p&ef
usaemfw@kd vdu k vf pH nf;&k;H +yD; óudqzkd @kd jyifqif=uygonf? a':atmifqef;pk=unfqv kd sif e*du k yif jynfov l x
l k
w&yfv;Hk cspcf if+yD; jzpfonft h wGu/f aomif;aomif;jzjz}udKqd=k uygonf? xdck &D;pOfwiG f taemufajrmufòrd@e,f&;Hk
a&S@ Y vlxt k m; E_wq f ufpum; tenf;i,fajymum/ &wemrO…Lbk&m;tm;zl;ar#m+f yD;aemuf wHwm;OD;òrd@e,fo@kd
oGm;ygonf? wHwm;OD;od@k omG ;onft h cgwiG f tzJ@G csKyf tzG@J 0iftcsKd @EiS t hf wl usaemf/ udak tmifatmifw@kd ESpaf ,muf
um;jzifv h u
kd of mG ;ygonf? wHwm;OD;od@k toGm; tr&yl&òrd@o@kda&mufonft h cgwiG f a'guw
f maZmfjrifh armif. ZeD;jzpfol
a':,k,ak rud, k wf ikd cf &D;OD;óudq+dk yD; wHwm;OD;txdvu dk yf @kd ygonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf udw k ifxÉG f OD;wd@k onf
wHwm;OD;òrd@e,f/ vli,fz@GJ pnf;a&;jyKvky+f yD;onft h csed w f iG f usaemfw@kd vnf;jyefvmygonf? wHwm;OD;òrd@. txif
u& yk*Kd~ vf}uD;ESpOf ;D jzpfaom udak v;(tif;0*k%&f nf)ESihf OD;=unfatmifw@kd u wHwm;OD;òrd@txGuw f iG f a':atmif
qef;pk=unfuakd pmifóh ud+yD; vku d v f yH @kd aqmifEw _ q f ufygonf? a'ocHvx l uk vnf; a':atmifqef;pk=unftm;
&mE_e;f jynfeh ;D yg; axmufc=H uonft h wGuf vdu _ v f u_d v f v JS }JS udKd qdo
k nfukd usaemfw@kd u, kd w
f ikd f jrifawG@c@J &ygonf?

4? rE aW v;od@k jyefvm+yD; aemufwae@ ar(28)&ufae@ nydik ;f wGif rE aW v;wdik ;f ±k;H od@k qufqufvmchyJ g&ef
a':atmifqef;pk=unfu usaemft h m; rSm=um;ygonf? usaemfa&mufomG ;onft h csed Yf rE aW v;wdik ;f tzJ@G csKyf&;Hk
tay:xyf a':atmifqef;pk=unftem;,ltyd pf ufonft h cef;a&S@wiG /f udx k eG ;f aZmfaZmf/udw k ifxÉG Of ;D / a':atmif
qef;pk=unfEiS hf usaemfw@kd (4)OD; rE aW v;-rH&k mG a&S@c&D;pOftwGuf aqG;aEG;wdik yf if=uygonf?f a':atmifqef;pk
=unfu taESmift h ,Suaf y;Edik o f nfu h pd rP sm;awG@ygu jyefvnfqufo, G &f ef “om;wd@k ukd vku d af pcsiw f ,f”
[k ajymygonf? udw k ifxÉG Of ;D uvnf; usaemft h m; tultnDawmif;ygonf? wqufwnf;rSmyif a':atmif
qef;pk=unfu “tefww D @kd csrw
S xf m;wJh rlawGay:rSm/ udw k ifxÉG Of ;D / ukx d eG ;f aZmfaZmfe@J om; n‡v d u kd yf g”[k ajym
onf? c&D;pOftwGi;f taESmiht f ,Surf sm;óuH&rnf/ rnfou l |u H |H ud, k b hf ufu onf;cH+yD;oGm;&rnf/ &du k v f sif
vnf; cH&rnf/ owfvsiv f nf; ao&rnfqo kd nfrh l tzJ@G csKyfwiG &f o
Sd nf[k udw k ifxËG Of ;D u usaemhu f kd &Si;f vif;ajym
jyygonf? rE aW v;wkid ;f / (4)òrd@e,frS tzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;udv k nf; xdpk nf;urf;rsm; ajymjy+yD;jzpfa=umif;
od&onf? txufaz: jyygrjl zif@ pnf;&H;k a&;c&D;pOfomG ;aejcif;jzpfonft h wGuf xdrk rl sm;twdik ;f vdu k ef mapvko d nf
[k ajymygonf? a':pkuyif “tzJ@G csKyftzJ@G 0if rjzpfwt Jh ay:rSm/ 0dik ;f 0ef;wJo h m;wd@k / a&S@ajy;tzG@J taeeJ@ tzG@J csKyf&@J
wln0D wfpu kH 0kd wfz@dk rvdyk gb;l / om;wd@k ulnyD g” [k ajymygonf? usaemfu ucsijf ynfe,f c&D;pOfwiG f rvdu k yf gEikd cf Jh
onft h wGuf ,ckwcg usaemfw@kd vu kd rf nf[k a':pkukd jyefvnfajymvdu k yf gonf? a':atmifqef;pk=unf. ,mOf
wef;ESithf wl vdu k rf nf r[kwaf oma=umifh rdrw d @kd .um;udk wae&mwGix f m;ch+J yD; “udEk ikd /f eufjzefreuf(8)em&D
'Dukd vmchyJ g” [k ukw d ifxÉG Of ;D u csed ;f qdvk u kd yf gonf?

5? arv(29)&ufae@ eHeufwiG f (38)vrf;ESiv hf rf;(80)a'giw hf iG f um;uk&d yfxm;cJ+h yD;/ rE aW v;wdik ;f &k;H od@k
oGm;ygonf?f udak tmifatmifu um;ay:wGiaf echyJ gonf? udw k ifxÉG Of ;D ESihf awG@qkH pum;ajymonft h cg/ ‚if;wd@k
tzG@J u (9)em&DwiG f pxGurf nfjzpfonft h wGuf (8)em&Dcw JG iG f rdrw
d @dk tm; a&S@ro S mG ;ESi&fh ef ajymygonf? usaemfw@kd
ESit
hf wl rE aW v;wdik ;f / tzJ@G csKyftzG@0J if oli,fcsi;f wOD;tygt0if tm;vH;k (3)OD; a&S@ajy; vHjk cHKa&;um;taejzifh
rE aW v;rS pwifxu G v f m=uygonf? ppfuikd ;f òrd@ }udKqdak &;&k;H ok@d a&mufonft h cg a&S@reS m&D0ufapmxGujf cif;jzpf
95
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

a=umif;/ aemuf wem&Dqv kd #if a':atmifqef;pk=unfa&mufvmrnf[k ajym+yD; jrif;rlòrd@o@dk qufvufxu G cf mG


cJyh gonf? ppfuikd ;f +rdK@rS txGuf vrf;.vufsmbufwiG f “trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyfEiS hf a':atmifqef;pk=unf
tm; vdu _ v f pJS mG óuq
d ykd gonf” [lonfh qdik ;f bkwEf iS t
hf wl/ tzG@J csKy/f tzJ@G 0ifrsm;ESihf jynfovl x l }k u;D u óuq
d akd &;pcef;
zGiv hf pS óf uq d =kd uonfukd jrifawG@&ygonf?

6? jrif;rlo@kd ra&mufr/D tke;f awmaus;&GmwGif usaemfw@kd &yf+yD;/ uGr;f ,m/ aq;vdy0f ,fonft h csed w f iG f
qufo, G af &;ypPn;f rsm;ESihf tvky&f y_ af eaom axmufvrS ;f a&;rsm;ukd [ku d vf yfum;tjzL (%§6456)ay:wGif
awG@&onf? xdak e&mrSpI axmufvrS ;f a&;um;rsm; vku d yf gvmonfukd pwif owdjyKrdcjhJ cif;jzpfygonf? od@k
aomf rnfonfh taESmiht f ,Suu f rkd # róuHawG@&ao;yg? jrif;rlt0if a&mufonftxd/ axmufvrS ;f a&;um;rsm;
vduk yf gvmonfukd awG@&ygonf? a':pktm;qef@usiq f ENjyrnfo h rl sm;u 'dik ef mum;ay:wGif avmfpyDumrsm;
wyfqif+f yD;/ jrif;rlòrd@e,f/ tzG@J csKyf &H;k a&S@ vrf;ay:wGif atmf[pfaESmif, h u
S af e=uygonf? jrif;rlòrd@e,f&;kH twGi;f od@k
a':atmifqef;pk=unf0ifomG ;onft h cg a':atmifqef;pk=unf-use;f rmygap/ csr;f omygap/ OuUÏ}uD; OD;wifO;D -
use;f rmygap/ csr;f omygap/ touf&mausmf &Snyf gap ponfh qkawmif;arwWmyd@k orH sm;ESihf óudq=kd uygonf?
jynfov l xl }k uD;. óudqo kd nft h oHrsm;ud/k 'dik ef mum;ay:rS qef@usio f nft h oHrsm;u rv$r;f edik cf yhJ g// xd'k ikd ef mum;
onf jrif;rlòrd@e,f tzG@J csKyf&;kH 0ef;usiw f avsmufwiG f vSnv hf nf+f yD;/ aESmif,
h u S af e=uonfukd jrifawG@ae&ygonf?
jrif;rlòr@d wiG f tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;udk vkyyf gonf? usaemfw@kd vnf; &H;k tjyifraS eI (1)em&D(45)rdepfcef@ apmif+h y;D
aemuf jrif;rlòrd@rS xGuv f m=uygonf?

7? jrif;rlEiS hf acsmif;OD;=um;wGi&f adS om a&yd;k pm;aus;&Gmok@d 0ifonft h cgwiG f (3)wef,mOf wpD;pmeD;yg;cef@


&So
d nfh vrf;cif;ausmufrsm; vrf;ab; 0J/ ,mwGif (15)yk/H tyk(H 20)cef@EiS t hf wl/ vltyk }f uD; (1000)cef@ apmifah e
onfukd awG@&ygonf? xdv k rl sm;.vufxw J iG vf nf; “jynfytm;ud;k ykqed &f ;kd tvdrk &d”S ponfh ‚if;wd@k tjrJwrf;
udik af qmifaeus qdik ;f bkwrf sm;udik af qmifxm;onf? usaemfw@kd um;u tqkyd gvt l yk }f uD;udk ausmv f eG o
f nft
h cg
t&m&dAS v kd rf ;ª wa,mufEiS hf ,mOfxed ;f &Jwa,mufu rE aW v;/ rH&k mG oGm;rnf, h mOfrsm;tm; ydwq f @kd wm;qD;ae=u
onfukd jrifawG@&ygonf? usaemfw@kd um;vnf; jyefauG@I r&awmhyg? xd@k a=umifh a&S@uakd &mufEikd o f nftxd
armif;&ygonf? xdo k @kd armif;oGm;onft h cg acsmif;OD;rS vma&muf óudq=kd uonfh armfawmfqikd u f ,ftpD; (40)
(50)cef@ukd pwifawG@&ygonf? vl(100)cef@ yxra&mufvmjcif;jzpf+yD; aemufyikd ;f wGif oHCmawmfrsm; ygvmyg
onf?f usaemfw@kd u a&mufvmolrsm;udk aemuf wem&DwiG /f Tae&mod@k a':atmifqef;pk=unfw@kd a&mufvm
rnft h a=umif;ESihf tE &W m,ftvGerf sm;onft h a=umif;wd@k ukd jrifawG@c&hJ onfrsm;ESi, hf OS I
f ud;k um;&Si;f jyygonf?
yxr (4) (5)pif;oGm;&ef óu;d pm;&mwGif vrf;ydwx f m;IjyefauG@vm=uygonf? xdo k @kd apmifq h idk ;f aepOf &maxmifcsD
+yD; xyfrHa&mufvmonfhqdkifu,ftkyfESifhjzwfonfhtcgrS xdk,mOfxdef;&JESifh ppf,leDazmif;0wfAdkvfrª;tqifh&Sd
olw@kd u aemufuq kd wk I f vrf;z,fay;vdu k jf cif; jzpfygonf?f

8? a':atmifqef;pk=unftm;óuq d &kd ef rk&H mG rS vm=uonfq h ikd u


f ,frsm;/ vlrsm;ud/k rH&k mG òr@d rx
S u
G cf iG rhf ay;bJ
ydwx f m;onf[k od&ygonf? rk&H mG wuUov kd Ef iS hf aumvdyrf sm;rS ausmif;om;rsm; qdik u f ,f(200)ausm/f (300)cef@
‚if;wk@d .ausmif;rsm;a&S@wiG f pkI vltyk pf vk u kd f trsm;ESihf pxGu=f uonft h wGu/f rwm;qD;Edik af wmhbJ vGwaf y;
vduk &f aoma=umif/h óudq=dk uonfv h rl sm; axmifEiS chf sI D a&mufvmjcif;jzpfa=umif; od&ygonf? rH&k mG rSaeI vm
a&muf óudq=kd uol vGepf mG rSyif rsm;jym;onft h wGuf um;udt k jrefarmif;I r&awmhyg/ acgi;f aqmifwOD;udk
,ckuo hJ @kd óudqo
kd nfukd usaemfwcgrS rawG@z;l yg/ usaemfw@kd um;u a&S@q;Hk wGijf zpfojzihf vmóud=uonfh qdik u f ,f
rsm;ESit hf wlwl wjznf;jznf;om oGm;Edik af wmhonf? &yfa0;rS wul;wu vmóudonfh ouf}uD;&G,t f rkd sm;
96
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vnf;yg0if+yD; t&G,pf aHk wG@&ygonf? vlxu k / rk&H mG òrd@t0ifwiG f urBm ra=uoDcsi;f ESihf a':atmifqef;pk=unf
use;f rmygap/ OuUÏ}uD; OD;wifO;D use;f rmygap pojzifh qkawmif;arwWm yd@k oaºuG;a=umf+yD; óudq=kd uygonf?
omreftcsed w f iG f (20)/ (25)rdepfarmif;&onfch &D;udk nae (5)em&DrS n(9)em&Dausmt f xd (4)em&De;D yg;armif;rS
rk&H mG òrd@ tzG@J csKyf&;Hk ok@d a&muf&ydS gonf?
rk&H mG òrd@wiG f rD;rsm;jzwfxm;onft h wGuf za,mif;wdik rf ;D rsm; xGe;f n‡+d yD; rH&k mG vlxu k v_u d v f pJS mG óud
qd=kd uygonf? a':pkvnf; 0rf;omyDwjd zpf+yD;/ vlx. k arwWmudk wke@f jyefonft h aejzifh [kid ;f vyf ypfuyfum;udk
ajymif;pD;+yD;/ aEG;axG;pGmóudqEkd w _ q f uf=uonfh jynfov l xl uk kd jyefvnfEw _ q f ufygonf? yef;uk;H pGy=f uonf
udv k nf; ud, k w f ikd v
f ufc, H yl gonf? vma&mufóuq d o kd rl sm;ukd usaemfw@kd =unfv h u kd o
f nft h cg 0rf;omI ido k rl sm;
vnf; &do S nf?
“'d@k Adv
k cf sKyforD;av;udk jrifcsiv f ukd wf m/ b,frvJ jyprf;yg”[k ar;oluar;/ xkjd rifuiG ;f rsKd ;udk usaemf
wcgrS rawG@z;l yg/ avhvmodrw S zf ;l onho f rdik ;f wGif róuHz;l atmif jynfov l x
l . k axmufcóH udqrkd u _ kd a':atmif
qef;pk=unf &&Scd jhJ cif;jzpfonf? a':pkukd rk&H mG òrd@u óudqrkd a_ =umif/h etzu ta&;,ltjypfay;rnfqykd gu rk&H mG òrd@
}uD;tm; axmif0if;cwf+yD;xm;&rnhf tajctaersKd ;jzpfygonf? rH&k mG òrd@e,f&;kH ok@d a&mufonft h cg vma&muf
óudq=kd uonfv h xl u k kd OD;wifO;D u/ 'Dru kd a&pDatmifjrifa&;qEN}uD; (4)yg; jynfo@l uq kd ENay;+yD;/ a':atmifqef;pk
=unfu rde@f ceG ;f ajymygonf? xk@d aemuf rk&H mG òrd@rS v$waf wmfu, kd pf m;vS,f Adv k rf ;ª }uD;a[mif;=unfp;kd . aetdr/f
pderf #m;pwk;d od@k oGm;a&mufum/ rH&k mG òrd@e,f/ tzG@J csKyfvil ,fz@JG pnf;a&;vkyaf qmif+yD;aemuf xdt k rd Yf yif tem;,lyg
onf? usaemfw@kd u OD;xGe;f 0if;ESihf zke;f qd;k ausmif;wdu k wf iG f vduk tf yd yf gonf?

9? aemufwae@eeH ufwiG f aZmwduausmif;wdu k o


f @dk oGm;rnf/ ukEd ikd f a&S@uoGm;ESi@f / vltyk t f wGi;f ydwrf d
aernf[k udw k ifxÉG Of ;D u vmajymygonf? aZmwduausmif;wdu k of @dk 0ifz;l +yD;aemuf OuUaH wm&ausmif;ok@d quf
oGm;rnf@tcsed w f iG f rH&k mG òrd@e,f tzG@J csKk yftzG@0J iftcsKd @ usaemfw@kd um;ay:wufvmygonf? q&mawmf r&do S nfh
twGuf OuUaH wm&ausmif;ok@d r0ifjzpfawmhb/J òrd@ywfvrf;twdik ;f bkwvifo@dk c&D;qufxu G v f mcJ=h uonf?
bkwvifEiS hf rk&H mG =um;wGif vHòk cHa&;wm0ef,x l m;onfh udak Zmfav;.um; ysuo f mG ;onf? xk@d a=umihf usaemfw@kd
um;u vkHòcHHa&;tjzpf qufvufwm0ef,lchJygonf? bkwvifa&mufonftxd jynfolrsm; óudqdk=uonfh
ae&mrsm;ok@d a&mufonft h cgwiG f vli,frsm;onf usaemfarmif;onhf um;ay:rSqif;+yD;/ a':pkum; eHab;wGif
vHòk cHa&;wm0efrsm; vGaJ jymif;+yD; ,lc&hJ ygonf? usaemfEiS hf udrk sKd ;Edik w f @kd u a&mufonfah e&mwdik ;f wGif òrd@t0if
òrd@txGuu f kd vSnyhf wfavhvmygonf? xd@k a=umifh bkwvifòrd@o@dk a&mufonft h cgwiG v f nf; vmcho J nfv h rf;ESihf
qufvufomG ;rnfh vrf;c&D;.tajctaeudk vdu k =f unfyh gonf? bkwvifòrd@t0if&dS "mwfqq D ikd t
f eD;wGi/f um;
twGuf "gwq f xD nhaf epOf um;(16)pD;cef@EiS t hf wl vufarmif;wGif tjzLywfxm;onfv h rl sm;udk pwifawG@&yg
onf? xk@d jyif vufarmif;wGit f jzLywfrsm;ESihf oHCmwzG@u J v kd nf; usaemfjrifawG@&ygonf? owif;yd@k &ef a':pkw@kd
xH jyefvmonft h csed w
f iG f rH&k mG rSbwk viftxdvu kd yf @kd aom qdik u f ,f(70) (80)cef@u/kd ZD;awmaus;&GmwGif oHq;l
óud;ydw+f yD; zrf;onft h a=umif;/ a':pkxo H wif;yd@k ay;&ef rH&k mG rSbw k viftxdvu kd yf gvmonfh trsKd ;orD;i,f
wOD;u ajymygonf?
xd@k a=umihf bkwvif&;Hk tay:xyfwiG f ae@vnfpm pm;aeaom a':pk/ xGe;f aZmfaZmfEiS hf udw k ifxËG Of ;D wd@k xH
oGm;a&muf+yD; ajymjyygonf? a':pkvnf; pdwrf aumif;jzpf+yD;/ bkwvifòrd@e,fOuUX OD;atmifqef;ud/k xku d pd P
vdu k &f iS ;f ay;&efajymonft h wGu/f ppfuidk ;f wkid ;f OuUX OD;bmbm.um;jzifh vdu k yf @kd onfq h ikd u
f ,frsm; zrf;qD;xm;
onfah e&mod@k OD;atmifqef;vdu k of mG ;ygonf? wqufwnf;rSmyif vufwiG t f jzLywf ywfxm;olw@dk .um;
(15)pD; (16)pD; aemufuvdu k v f m+yD; bkwvift0ifwiG f apmifah eonfukd jrifawG@c&hJ a=umif; a':pkudk ajymjyyg
onf? udw k ifxËG Of ;D u “ukEd idk /f cifAsm;wd@k tajctaeukd aoaocsmcsm *&kpu kd yf g/ xl;jcm;&if owif;yk@d yg” [k
97
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ajymonf? a&S@ro S mG ;ESiohf nfh OD;apmvdi_ Ef iS hf qufo, G af y;rnf[k udw k ifxÉG Of ;D u ajymygonf?
a':pkw@kd u/ bkwvifòrd@e,f tzJ@G csKyfvil ,fz@GJ pnf;a&;udk qufvufvyk af qmifygonf? OD;ode;f azjrifh tkw*f l
a&S@wiG f um;jyif&if;ESihf usaemfw@dk em;ae=uygonf? rH&k mG rSvu kd v
f monfh tzJ@G csKyf/ tzJ@G 0ifrsm;ESihf vma&muf}uKd qdk
oltcsKd @ukd vdu k yf @kd ay;onfh qdik uf ,form;rsm;uvnf;/ ZD;awm&GmwGizf rf;aeonfqo kd nfh owif;=um;&onfh
twGuf rjyefao;bJ tajctaeudak pmif=h unfah eolrsm;vnf; &Sad e=uygonf? usaemfw@kd em;ae=uonfah e&m
ok@d udw
k ifxÉG Of ;D vdu k vf m+yD; “udek ikd f cifAsm;wd@k jyefvn S zhf @dk tcuftcJ&rdS mS pd;k &dr&f vk@d /udak usmaf tmifvnf; aemuf
uqdik u f ,fp;D +y;D t&yf0wfe@J vdu k vf mvdrrhf ,f? cifAsm;wd@k a&S@u oGm;ESiv hf u
kd yf g/ OD;apmvdi_ f 'Dy, J if;rSm&Srd ,f? vrf;c&D;rSm
tcuftcJ&w Sd t Jh cg/ udak usmaf tmife@J csw d +f y;D vkyyf g” [kajymygonf? a':pkw@kd um;wef; rxGurf D em&D0uf (45)rdepf
apm+yD; usaemfw@kd bkwvifu xGuv f mcJyh gonf?

10? pdik jf yif}uD;udak &mufonft h cg zrf;qD;cHxm;&aomv$waf wmfu, kd pf m;vS,Of ;D 0if;jrifah tmif. aetdrf
wGif }udKqdak &;pcef; zGixhf m;ojzifh acwW0ifem;ygonf? pdik jf yif}uD;ESihf bkwvif=um;vrf;c&D;wav#muf&dS aus;&Gm
jynfov l x
l rk sm;uvnf; a':pkukd vdu _ v
f u _d f vSv J aJS pmifóh udqakd e=u onfukd awG@jrif&ygonf? wem&Dcef@ tem;
,l+yD;aemuf OD; apmvdi_ f 'Dy, J if;ok@d oGm;ESi+hf yD[k usaemfw@kdo&d ygonf? usaemf wd@k vnf; OD;apmv_id Ef iS hf qufo, G f
&rnf jzpfonft h wGuf pdik jf yif}u;D rS qufvufxu G cf mG cJyh gonf? pdik jf yif}u;D rS twef=um um;armif;oGm;+y;D aemuf
tcsi;f jzpf onfah e&mod@k a&mufonht f cg oHq;l óud;rsm; (3)xyfumxm;+yD;/ vrf;ab;0J,mwGiv f nf; vl(4000)
ausmf (5000)cef@ukd jrifawG@&ygonf? vltyk }f uD;ESihf oHq;l óud;rSm odyrf a0;yg/ vltyk q f ;Hk onfEiS hf oHq;l óud;um
xm;aomae&mok@d a&mufygonf? vufsmbufrv S t l yk u f enf;+yD;/ vuf0b J ufrv S t l yk u f ydrk sm;onfuv kd nf;
owdxm;rdygonf? xdak e&mwGif apmifah eonfv h rl sm;onf bkwvift0ifwiG af wG@co hJ nfh vlrsm;uJo h @kd b,fbuf
vufwiG f tm;vk;H t0wf jzLywfxm;+yD;/ tcsKd @u qdik ;f bkwrf sm; udik x f m;=uygonf? Tae&mwGif wck xl;jcm;
onfrmS trsKd ;om;rsm;udo k mawG@&+y;D / trsKd ; orD;rsm; ryg0ifyg? usaemfw@kdvnf; um;udk qufarmif;ESiv f monf?
um&Hxm;onfh oHq;l óu;d wef;rsm;udak usmv f eG +f y;D qufxu G I f &vsif OD;apmvdi_ Ef iS hf xyfrpH pD Ofrnf[pk Of;pm;xm;ygonf?
oHq;l óud;rsm;jzifh wm;xm;onfah e&mwGif um;ud&k yfvu kd &f yg onf? t&yf0wfEiS v hf l (3) OD; usaemfw@kd um;teD;
udk a&mufvm+yD;/ wa,mufu b,fv[ J k ar;ygonf? usaemfu 'Dy, J if;udo k mG ;rSm[k jyefvnf ajz=um;vdu k f
ygonf? um;xJrS ukad tmifatmifu a':atmifqef;pk=unfEiS v hf monf[k ajzvku d yf gonf? xdo k @kd ajymqd+k yD;
aemuf usaemfvnf; um;atmufudk qif;vdu k yf gonf?

11? xdktcsdefwGift&yf redrfh rjrihf/ cyf00/ rsufckH;tenf;i,fxl+yD; rsufESmwif;wif;ESihfvlwa,mufu


xdik cf w kH iG f xdik af eonfb
h ek ;f }uD;rsm;udk vuftyk cf s+D yD; “'Dvrf;uae a':pk=unftzJ@G omG ;r,f/ 'DrmS apmifah ewJh
vltyk u f a':pk=unfw@kd a&mufvm&if olw@kd rauseyfwmawGuadk tmfr,f/qENjyr,f/ 'DrmS apmifah ewJv h t l yk ef @J /
a':atmifqef;pk=unfe@J ygvmwhJ buf u oHCmawGe@J jy\emwuf&if/ bke;f }uD;wd@k u rsuEf mS jyzd@k ygy”J [kajym
yg onf? ‚if;onf tay:wGif pGyu f s,f tus0ô wfxm;+yD;/ atmufwiG f ppfabmif;bD0wfxm; um/ &_;zdeyfp;D xm;yg
onf? ‚if;u bke;f }uD; rsm;ukd usaemfu h m;teD;Y ajymaejcif; jzpfI ajymqdo k nfrsm;tm;vH;k udk =um;ae&ygonf?
usaemfw@kd ukd b,fomG ;rSmvJ[k ar;onfo h ul / ‚if;ukd “Advk rf ;ª ”[kac:vdu k +f yD; a':pk=unfEiS t hf wlvmonfh um;
jzpfa=umif;ajymonft h cg xdAk v kd rf ;ª u “zrf;xnfh xm;vdu k ”f [kajymygonf? vrf;.b,fbufwiG &f adS om qnf
ajrmif;Xme0if;}uD;xJo@kd um;udak rmif;0if&ef ajymygonf? usaemfw@kd tm;zrf;qD;olrsm;rSm wkwrf sm;/ 'dik ;f rsm;
udik af qmifxm;onfh &Jrsm;jzpfygonf// cE<muk, d u
f kd OD;pGm&SmazG+yD;/ xk@d aemuf um;xJukd &Smygonf// usaemfw@kd
.ud, k af &;tusO;f ,l+yD;aemuf/ 0if;xJwiG &f adS om taqmuftOD;wckxo J @dk yd@k vu
kd yf gonf? tcef;xJo@dk a&muf
onft h cg tzrf;cHxm;&onfh OD;apmvdi_ /f OD;jrif=h unf/ OD;bkad rmif/ ukad ZmfxeG ;f / OD;pdew f if ponfh yifet D usô
98
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vkyf}uHr+jzpfyGm;&mae&mESifh reD;ra0;Y tm%mykdifwkdŒpDpOfxm;onfh


oHql;óud;(3)xyfESifh apmifhqkdif;aeaomvltkyf}uD;ukd ykH-urf;a&;qJGazmfjycsuf

&ifx;kd wHqyd pf onfh 0wfpjHk ynh0f wfqifxm;aom tzG@cJ sKyf 0if(5)OD;/ t&yf0wfEiS fh tzJ@G csKyt f zJ@G 0if(1)OD;/ ukpd ed v
f if;
[kac:aom t&yfom;wOD;wk@d tzrf;cHxm;&onfuk d jrifawG@ &ygonf? tcef;xJo@k d usaemfw@k(d 3)OD; a&mufomG ;onft h cg
“OD;apmvdi_ yf govm;”[k ar;=unhyf gonf/ yxr rajym&J=uao;yg/ aemufrS OD;apmvdi_ q f wkd m oly[ J k udak ZmfxeG ;f
u jyefvnfajz=um;ygonf? OD;apmvdi_ Ef iS u hf saemfu
h kd a':pkw@kd u qufo,G cf idk ;f vku
d jf cif;jzpfI rnfo@dk qufvyk f
=urnfuadk r;&m “bmrS rvkyw f wfawmhb;l ” [k ajymyg onf? c%=umonft h cg usaemfw@kd EiS q hf ufo, G &f ef
qdik u
f ,fjzifv h u
kd v
f monhf taemufajrmufòrd@e,f twGi;f a&;rª;jzpfol udak usmaf tmif a&muf&v dS mygonf?

12? udak usmaf tmifuv kd nf; ‚if;wd@k u vdt


k yfonfrsm;udak r;+yD;aemuf vufEpS zf ufuykd ;l I óud;jzifh csnf
aESmifygonf? usaemfw@kd uv kd nf; udak usmaf tmifEiS t
fh wlwI
JG óud;jzifch snx f m;ygonf? udak usmaf tmifu óud;
csn&f ef rvdt k yfyg[k ajymaomfvnf; r&yg/ arSmif&yD sKd ;vmonft h csed w
f iG f usaemfw@kd tm;csKyfaESmifxm;onfh
taqmifav;xJrS xkw+f yD;/ taqmuftOD;ESihf ay(30)cef@wiG &f yfxm;onfh c&D;onfwif'ikd ef mum;ay:od@k ajymif;
+yD; wifygonf? a':pkw@kd .um;rsm; rvmrD tqdyk g0if;}uD;a&S@&Sd opfyif}uD;ay:rS qvdu k rf ;D ESpvf ;kH cef@ xd;k ay;xm;yg
onf? rD;vH;k }uD;rsm;jzifh vrf;ray:udk tvif;a&mifrsm;ay;xm;+yD;/ a':pkw@kd tzG@J tm;wdu k cf ukd rf nfh vrf;.vuf0J
buf qnfajrmif;0if;xJrS vltyk }f uD;udk 'dik ef mum; (15)pD;cef@u pDwef;+yD;/ aemufausmrS rD;xd;k ay;xm;onfukd
jrifae&ygonf?
usaemfw@kd a&muf+yD; (1)em&DcJG cef@t=umwGif usaemfw@kd EiS afh y(400)cef@tuGmrS um;rD;a&mifwef;rsm; ay:
99
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

vm+yD;/ a':pk.,mOfwef;a&mufvm onfukd jrifawG@&ygonf? qef@usiq f ENjy&duk Ef u S rf nfvh t l yk }f uD;.a&S@tpyf


usn&f mG teD;wGif um;wef;}uD; &yfwef@omG ;ygonf? xkt d csed w
f iG f OD;aZmwduqdo k nfbh ek ;f awmf}uD;wyg;ESihf
rk&H mG rS ausmif;om;wOD;u qdik u f ,fjzifh vltyk }f u;D a&S@o@dk a&mufvm+y;D tajctaeudak vhvmaomtcg ‚if;wd@k ukd
vnf; zrf;qD;vdu k yf gonf? bke;f }uD;udak wmh bmrSrvkyyf g/ qdik u f ,farmif;onfo h tl m;¶duk Ef u S +f yD;/ ‚if;wk@d (2)OD;
pvH;k udk usaemfw@kd &aSd eonhu f m;xJ xnfv h ukd yf gonf? xd@k aemuf a':pk.um;ESihf tjcm;um;(2)pD; xGuv f monf
udk jrif&ygonf? xku d m;rsm; usaemfw@kd ukd zrf;xm;onfh 0if;a&S@o@d k a&mufonft h cg/ apmifah eonfv h t l yk u f
“rsdK;zsufr/ opPmazmufrudk owf/ rsdK;zsufrudk owf” [kajymqd+k yD; 0if¶u kd =f uygonf? vli,frsm;uvnf;
“tarhukd umuG,=f u/ tarhukd umuG,=f u” qdo k nfh atmforH sm;ESit hf wl “tarhukd rxdapeJ@/ umuG,=f u”
[k atmf[pfowday;aeonfh toHrsm;udk =um;ae&ygonf? xdo k @kd jzpfaecsed wf iG f “xGu/f wdu k ”f qdo k nfh trde@f
ay;oHEiS t hf wl toifah pmifq h ikd ;f aeaom 'dik ef mESppf ;D u a':pkw@kd p;D vmonfu h m;udk rsuEf mS csi;f qdik w f u kd &f ef rdrw d @kd
tm;zrf;qD;xm;onf0h if;xJrS armif;xGuo f mG ;ygonf? a':pkw@kd .um;u oHq;l óud;wef;(3)ckukd qufwu kd 0f if
wdu k +f yD; xGuo f mG ;ygonf? xdo k @kd wdu
k x f u G o f mG ;csed rf mS yif “ypf” [k trde@f ay;onft h oHu=kd um;&+yD; (10)csu/f
(15)csuf qufwu dk yf pfcwfonhaf oewforH sm; =um;&ygonf? um;u r&yfbJ qufarmif;oGm;ygonf?
xdt k csed w
f iG f usaemfw@kd tm;zrf;qD;xm;onfh 'Dy, J if;&Jpcef;rª; OD;pde0f if;u “JuJ OD;bdak rmiftygt0if tm;vH;k
=um;=u jrif=uwJt h wdik ;f yJ/ cifAsm;wd@k uHz,fomG ;w,f/ uHaumif;w,fv@kd yJ oabmxm;vdu k yf g” [k vma&muf
ajymqkyd gonf? ‚if;taejzifh ,ckuo hJ @kd jzpfrnfukd óudwifo&d +dS yD;jzpfy&kH ygonf?

13? 0if;a&SŒwGif &du k /f ESu/f owf[k atmf[pfae=ucsed w f iG f usaemfw@kd um;ab;wGif pum;ajympufEiS hf


vlwOD; owif;yd@k aeonfukd =um;&onf? “&xm; &xm; vm;/ &xm; vm;?” vm;? wzufu “&xm;/ &xm;/ &xm;” &xm; [k jyefajym
a'0wifvS &+yD/ a'0wifvS &+yD” “a'0pH
onfu=kd um;&jyD; “a'0wif a'0pH&mS ; vGwo f mG ;/ a'0pH&mS ; vGwo f mG ;/;/” “a&OD
a&OD;aygu/f
wef@qnfaygufudk ydwf/ a&OD;ayguf/ wef@qnfaygufudk ydwf” “puf pufuav;toifhjyif vkdtyf&if ypf” [k
qufvufowif;yd@k aeonfh toHrsm;udv k nf; =um;&ygonf?
a':pkum; armif;oGm;csed w f iG f qnfajrmif;0if;a&S@Yvnf; a':pkum;wef;wGiyf gvmolrsm;udk ¶du k Ef u
S of nfh
toHrsm; =um;ae&ygonf? “owf/ taoowf/ rsKd ;zsurf udo k wf/ ukvm;r,m;jzpfcsiw f [ hJ mawG owf” ponfh
toHrsm;vnf; =um;ae&ygonf? wqufwnf;rSm yif owif;yd@k orH sm;/ tjyeftvSef ajymqdak eoHrsm;ukv d nf;
=um;&ygonf?
“&xm; vm;/ &xm; vm;”[k vm;” wzufu ar;ygonf?
usaemfw@kd teD;rSm&Sad eonfo h u l “&xm;/ &xm;” [k jyefajzygonf?
“atmifcdkif/ atmifEdkif/ b,fvdkvJ?” [k wzufuqufar;&m
“¶dkufvdk@ owfvdk@ r+yD;ao;bl;?” “¶dkufvdk@/ owfvdk@ r+yD;ao;bl;?” [k jyefvnfowif;yd@k ygonf?
wzufuqufjyD; “aumfr&Sif b,fvdkvJ/ aumfr&Sif b,fvdkvJ/ jyefydk@+yD;+yDvm;” [k xyfar;jyefonf?
“pDpOfaew,f/ vkyfaew,f”[k jyefvnfajz=um;ygonf?
xd@k aemufwiG f tcsi;f jzpfonfah e&mrSvrl sm;udk &Jrsm;u&du k Ef uS jf yD; zrf;qD;ac:aqmifvmygonf?
trsK;d orD;rsm;ukd ajcaxmufjzifah emufru S ef+yD;/ trsK;d om;rsm;ukd eHygww f w
k rf sm;ESi¶hf ukd +f yD; zrf;qD;vmonf
udk jrifawG@ae&ygonf? tzrf;cH&olrsm;wGif oHCmawmfrsm;vnf; yg0if+yD;/ i,f&, G o
f nfuh &kd ifrsm;udk ajcaxmuf
jzifu
h ef+yD; zrf;qD;ac:aqmifvmonfukd jrifawG@ae&ygonf? zrf;qD;vmolrsm;udk usaemfw@kd ab;wGif &yfxm;
onfh c&D;onfwif'ikd ef mum; ESppf if;ay:udw k ifygonf? um;wpD;udv k (l 20)ausmw f ifxm;jcif;jzpfI um;(3)pD;ay:
wGif vl(70)cef@&rdS nf[k xifygonf?
xdtk csed w
f iG f qufo, h zufrS “atmifcikd /f atmifEikd /f b,fvv
G af &;pufjzifw kd ”J [k ar;oH=um;&jyD;/ 'DbufrS
100
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jyefajzolu“atmifcikd /f atmifEikd /f a&cJ”[k jyefvnfajz=um;ygonf? xd@k aemuf wzufr“aumf


S“aumfr&Sibf ,fvv kd /J
ydk@+yD;+yDvm;?” [k xyfar;oHukd =um;&+yD; 'DbufrS “pDpOfaew,f/ vkyaf ew,f” [k tjyeftvSeaf jymqdak eonfh
toHrsm;udk =um;&ygonf?

14? n(12)em&Dcef@wiG f cyfvrS ;f vSr;f &S&d mG rsm;rS “'d@k ta&;” atmforH sm; =um;&+y;D wqufwnf;wGif aoewf
oHrsm;udk aemufwae@eeH uf (3)em&Dcef@txd =um;ae&ygonf?
eHeuf (1)em&Dcef@wiG f um;(3)pD;ay:rS '%f&m&onfo h rl sm;ESihf r&olrsm;udk cGx J m;vdu
k yf gonf? '%f&mr&ol
rsm;u um;(2)pD;jzpf+yD; '%f&m&&So d l ( 20 )ausmcf ef@udk tjcm;um;wpD;ay:wGif awG@&ygonf?
eHeuf(5)em&Dcef@wiG f usaemfw@kd tm;wifaqmifxm;onfu h m;(2)pD; xGuv f monft h cg vm&du k of nft h zG@J
rsm;udk jyefy@kd &efwifaqmifxm;onfh 'dik ef mum;rsm;/ rSev f u kH m;rsm;ESihf xdik cf rkH ygbJ rwfwyf&yfp;D &onfu h m;
tcsKd @ukd vrf;ab;0J,mwGif jrifah wG@&ygonf? cef@reS ;f ajc um;tpD;(100)cef@ &Syd gonf?
xdak e&mrSwqifh a&$bakd xmifo@dk eHeuf(9)em&Dcef@wiG f yxrqH;k tokwt f aejzifh trsKd ;orD;(4)OD; tygt0if/
tm;vH;k (44)OD; twla&muf&o dS mG ;ygonf? trsKd ;orD;rsm;rSm òzd;jrjrpd;k touf(16)ESp/f rH&k mG atmif&iS . f orD;/
wd;k wd;k 0if;ESihf trnfrodaemufwOD;jzpfonf? ‚if;wk@d (4)OD;rSm rH&k mG rSjzpfa=umif; od&ygonf? trsKd ;om;(40)
teuf oHCmawmfrsm;yg0if+yD; ‚if;wk@d rmS rH&k mG òrd@ tvHak usmif;wdu k rf S OD;aZmwdu/ &efuif;ausmif;wdu k rf S OD;^medEN
qdo
k nfh OD;yÍif;(2)yg;ESihf ud&k if(4)yg; pkpak ygi;f (6)yg;jzpfygonf? OD;^medE. N b,fbufvufaumuf0wfwiG f a&mif
udkif;aeygonf?

15? ZGev f (1)&ufae@wiG f a':pkum;armif;ol udak usmpf ;kd vif;ESithf wl/ tjcm;vli,f(7)OD;cef@ usaemfw@kd .
atmufxyfo@dk a&mufvmygonf? udak usmpf ;kd vif;.nmbufvufwiG f '%f&m&xm;onf? usaemf a&csKd ;qif;csed f
wGiuf akd usmpf ;kd vif;ESiahf wG@Ipum;ajym&onf? usaemfu a':pkbmjzpfao;vJ [kar;&m/ nmbufycH;k t¶du k cf &H I
a&mifaea=umif;/ um;a&S@cef;nmbufwcH g;ayguEf iS ahf emufcef;rSreS jf ywif;rsm;uGu J m/ a':pk.nmbufvnfyif;
wGif rSeu f rJG sm; xd&+yD;/ b,fbufvnfyif;wGiv f nf; tenf;i,fx&d o S mG ;onf[k ajymygonf? tcsi;f jzpfonhf
ae&mwGif umxm;onfh oHq;l óu;d rsm;udkf jzwfausm+f y;D / n(10)em&DccJG ef@wiG f a&OD;òr@d t0ifo@dk a&muf&o
Sd mG ;a=umif;/
a':pkEiS t fh wl um;ay:wGif vli,f(20)cef@ ygvma=umif;/ a&OD;òrd@t0ifvrf;udk ydwx f m;+yD;/ wzufwiG v f nf;
aoewfrsm;jzifh csed x f m;onf&h (J 10)a,mufcef@ apmifah ea=umif;/ arv(31)&ufae@reufo;kH em&Dcef@wiG f ppfwyf
a&muf&v dS m+yD;/ a&OD;wyfe,fxo J @kd zrf;qD;ac:aqmifomG ;a=umif; tcsi;f jzpfae&mwGif a':pk.um;0dik ;f &du
k cf &H pOf
um;twGif;odk@ 0ifvmonfh wkwf(2)acsmif;ESifh cJwvHk; a&OD;txdygvma=umif; pojzihf ar(30)&ufae@u
jzpfysucf o hJ nfh udprP sm;udk usaemf@tm;jyefvnf&iS ;f jyygonf?

16? 2003cESpZf eG v f (1)&ufae n h ae(4) em&Dcef@wiG f axmufvrS ;f a&;wyf&if;(20)rSAS v kd }f uD;vif;aZmfuH


OD;pD;aom (10)OD;cef@yg0ifonht f zG@J u usaemftygt0if arv(31)&ufae@eu H wf iG zf rf;qD;Ia&$bakd xmifo@kd yd@k
vduk af om '%f&m&olrsm;eSihf rsujf rifoufaopkpak ygi;f (146)OD;tm; etz axmufvrS ;f a&;rsm;u pwifI
"gwyf rkH sm;&du
k ,
f =l u+yD; ZGev
f (2) &ufae@ eHuf (9) em&DrS pwifum zrf;qD;jcif;cHxm;&olwOD;csi;f pDukd ppfa=um
a&; pwi jyKvkyyf gonf? ZGev f (2)&ufae@wiG f tzJ@G csKyf/ A[dv k il ,frsm;jzpfaom udx k eG ;f aZmfaZmf/ udx k eG ;f jrif/h
udok ufxeG ;f / ukrd if;vGi/f udok ef;xGe;f / udjk rifah usm/f udw
k ;kd vGi/f udak yguaf ygu/f udrk sKd ;!Ge@f / pkpak ygi;f (9)a,muf
usaemfw@kd tzrf;cHxm;&onfh a&$bakd xmifo@kd a&mufvmygonf? udw k ;kd vGitf m; acgi;f uGo J nf'h %f&mjzifh jrifawG@
&ygonf?
ppfa=uma&;+yD;I tcef;ajymif;xm;onft h cg udw k ifxÉG Of ;D ESihf tzG@J csKyfvil ,frsm;tm;xm;&do S nfh tcef;od@k
101
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

usaemfw@kd a&mufomG ;ygonf? udw k ifxÉG Of ;D u jyefvnfajymjyonfrmS ar(31) &ufae@/ eHeuf(7)em&Dcef@wiG /f


,refae@nu ‚if;wd@k p;D vmaomum;rsm;&So d nfh tcsi;f jzpfae&mod@k jyefvm=u&m qnfajrmif;0if;teD;wGif toifh
apmifq h ikd ;f ae=uaom ppfwyfEiS &hf w J @kd .zrf;qD;jcif;udk cHc&Jh onf?xk@d aemuf‚if;wd@k tm; 'Dy, J if; &Jpcef;od@k yd@k vu kd f
onf[k ajymjyygonf? &Jpcef;wGif tcsi;f jzpfymG ;pOfu f zrf;qD;jcif;cH&aom 'kw, d OuUX OD;wifO;D ESihf awG@c&hJ
a=umif;/ OD;wifO;D u “ig ighudk aoatmif owf/ igrao&if rif;wdk@udk igudk,fwdkif cHk&Hk;wifr,f” [k tqufrjywf
ajymqdak ea=umif; / udw k ifxÉG Of ;D ESihf vli,frsm;tm;vH;k udk 'Dy, J if; &Jpcef;rS a&$bakd xmifo@kd y@kd &ef pDpOfaeonfh
tcsed w f iG “f uav;awG u d k b,f a c:+yD ; bmvk y f r S m vJ / ig e J @ twl xm;/ 'grSr[kwf&if igvnf; olwdk@eJ@ vdkufr,f”
pojzihaf jymqkv d suf 'Dy, J if;&Jpcef;Y useaf ecJah =umif; udw k ifxÉG Of ;D u usaemft h m; jyefvnf ajymjyygonf?
ukw d ifxÉG Of ;D .tcef;ok@d ukx d eG ;f aZmfaZmfw@dk tm; acwWxnho f iG ;f xm;cho J nf[k od&onf? udx k eG ;f aZmfaZmf
xHrS odchJ&onfrsm;ukdvnf; ukdwifxGÉfOD;u jyefajymjyygonf? A[dkvli,frsm;udk zrf;qD;csdefwGif Adkvfrª;u
vli,ftm;vH;k udak ':pkxrH S cGx J w k &f efóud;pm;&m a':pku vH;k 0vufrcHcaJh =umif;/ ‚if;.'%f&mrsm;udk *&krpdu k bf /J
'%f&m&onfv h il ,frsm;udo k m pd;k &dr}f uD;pGmjzifw h nvH;k jyKpkay;cho J nf[k ajymjyygonf? A[kv d il ,f(9)OD;udk reuf
ydik ;f (10)em&Dcef@wiG f a':pkEiS chf x JG w k &f ef pDpOf&m a':pku tcGJ rcHa=umif;/ xkAd v kd rf ;ª u &dik ;f jyaomtoH;k tE_e;f rsm;jzifh
“cifAsm;twGuf ESpaf ,mufac:xm;vdu k /f b,fo@l ukd ac:rvJ”[k ajymqdo k jzifh udx k eG ;f aZmfaZmfEiS hf udx k eG ;f jrifu h kd
ac:xm;vdkufonf?
aemufwae@ eHeuf(2)em&Dcef@wiG f udx k eG ;f aZmfaZmfEiS hf udx k eG ;f jrifu
h kd acwWc%(15)rdepfcef@[ak jymqd+k yD;
a':pkEiS hf xyfrH cGx J w k v f u kd jf yefonf? xdo k @kd (15)rdepf[ak jym+yD;aemuf ‚if;wd@k (9)OD;udk usaemfw@kd tzrf;cHxm;&
onfh a&$bakd xmifo@dk yd@k vu kd af =umif; udw k ifxÉG Of ;D u jyefvnfajymjyygonf? ‚if;wd@k a&$bkd axmifo@kd a&mufvmjy;D
(2)&ufcef@wiG f &efuek rf S A[dv k il ,f(9)OD;ESihf udak usmpf ;kd vif;wd@k ukd a&$bakd xmifwiG f rawG@&awmhyg/
17? a&$bakd xmifxw J iG f awG@c&Jh onhf rH&k mG òrd@rS wuUov kd af usmif;om;rsm;/ (9)wef;/ (10)wef; ausmif;om;
rsm;rSm '%f&m&onfo h rl sm;/ r&olrsm;tygt0if pkpak ygi;f (30)cef@&ydS gonf? ud&k ifwyg;. b,fbufvufwiG f
"g;ckwcf x H m;&+yD; t¶d;k udyk ifjf rifae&ygonf? tjcm; ud&k ifwyg;rSm b,fbufvufusKd ;aeojzihf ausmufywfw;D
pnf;xm;onf//
tr&yl&òrd@e,f OuUÏ OD;vSjrif/h bkwvif òrd@e,ftzG@J 0if udak wmufxeG ;f OD;/ rE aW v; xGew f ;kH òrd@opfrS udo k ed ;f
aZmf/ taemufajrmufòrd@e,frS udo k ed ;f atmifav;ESihf OD;oG,f ponhf '%f&mjyif;xefonfo h rl sm; rk&H mG ppfaq;&kH
trSwf (7)rS a&$bakd xmifo@kd xyfraH &mufvmygonf?
ppfaq;&Hw k iG f '%f&mjyif;xefonft h wGuf use&f pfco hJ rl sm;rSm a':0if;jrjr(rE aW v;wdik ;f pnf;&H;k a&;rª;)/ OD;cspf
wif/ tr&yl& OD;vSjrif. h om;jzpfol udak Zmfav; (c)udak Zmfcifw@kd jzpfa=umif; a&mufvmolrsm;uajymjyI od&&dS ygonf?

18? ZGev f (9)&ufae@wiG f rk&H mG òrd@rS txufwef;ausmif;om;rsm;ESihf wuUov kd af usmif;om;rsm;tygt0if


pkpak ygi;f (25)OD; yxrtzG@J taejzifh vGwaf jrmufomG ;onf? ZGev f (12)&ufae@wiG f usaemfw@kd (21)OD; vGwaf jrmuf
vmygonf? (2)zG@J aygi;f pkpak ygi;f (46)OD; vGwv f mygonf? tzG@J csKyf0ifrsm; r[kwo f nft h wGuf v$waf y;vdu k jf cif;
jzpfonf[x k ifygonf? xdo k @kd vw $ af y;&mwGif usaemfw@dk tm; pm&Guw f &Gupf aD y;ygonf? xdpk m&Guw f iG yf g&o
dS nfh
pmom;rsm;rSm Edik if aH wmf. txl;v#Kd @0u S cf sujf zpfonft h wGuf xdu k pd u
P kd raygu=f um;ap&ef/ tu,fI aygu=f um;
ygu xyfrH ta&;,ljcif;cH&rnf pojzifh tusO;f csKyfyg&ydS gonf// ppfuikd ;f wdik ;f axmufvrS ;f a&;(20)wyf&if;rª;a&S@Y
vufEydS pf uf&u kd x
f m;onfh xdpk m&Guw f iG f wm0ef,v l u kd ef mrnfjzpfa=umif; usaemfw@kd u 0efcu H wdjyK/vufrw S f
a&;xd;k ay;&ygonf? a&$bakd xmifA;l 0wGif axmufvrS ;f a&; trSw(f 20)wyf&if;rª;ud, k w f ikd u
f txufv}l uD;rsm;
u pmemaxmufxm;+yD; ,ckuo hJ @kd vw$ af y;vdu k jf cif;jzpfa=umif;/ rnfonht f jypfr# r&do S nft h wGuf v$waf y;jcif;
jzpfa=umif;/ ,ckuo hJ @kd zrf;qD;cH&onfu h pd uP kd rnfo@l urdk #jyefrajym&ef rSm=um;vkad =umif;/ ajymygu jyifyowif;
102
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

Xmersm;. tok;H csjcif;ukd cH&rnfjzpfa=umif; ajymygonf?

19? usaemftygt0if a'gufwmvSpdk;!Gef@ygonfhum;udkarmif;ESifol OD;aomif;!Ge@f/ a':0if;jrjrygaom


um;udak rmif;ESio f l OD;pde&f /D udrk sKd ;rif;/ udak tmifatmif pkpak ygi;f (5)a,muftm; Adv k }f uD;vif;aZmfuEH iS hf axmuf
vSr;f a&;wOD;/ vufeuf tjynft h pHu k ikd af qmifxm;onfh &Jwyfz@JG 0if(6)OD;u acsmqGv J monfh c&D;onfwif 'dik ef m
um;jzifh ppfuikd ;f +rdK@&dS axmufvrS ;f a&;trSw(f 20)wyfq, G &f ;Hk ok@d yd@k vu kd yf gonf? wyfq, G &f ;kH wGif usaemfw@kd ukd
acwWxm;+y;D aemuff e,fajrcHaxmufvrS ;f a&;trSw(f 1)rE aW v;od@k ta=umif;=um;ygonf? usaemfw@kd ukd Adv k }f u;D
atmifaZmfEiS hf t&yf0wfEiS afh xmufvrS ;f a&;(4)OD;a&muf&v dS mum vJa$ jymif;vufc, H yl gonf? OD;aomif;nGe@f EiS hf
OD;pde&f D wd@k ukd axmufvrS ;f a&;trSw(f 16)rS vma&mufvaJ$ jymif;vufco H mG ;ygonf? usaemfw@kd (3)OD;udk zd;k 0D;vf
um;jzifh axmufvrS ;f a&;(1)od@k ac:aqmifomG ;onf? xk@d aemuf "gwyf &Hk u kd , f ul mud,
k af &;&mZ0ifrsm; jyefvnfa&;
ckid ;f ygonf? ,ckuo Jh @dk jzpfco
hJ nfu h pd u
P kd rnfo@l urkd # jyefvnf rajymygqo kd nfukd xyfrI H vufrw S af &;xd;k &ygonf?
udrk sKd ;rif;udk tr&XmeD&yfuu G f =uH@cikd zf @G òH zd;a&; toif;OuUÏu vmI vGaJ jymif;vufco H mG ;ygonf? xd@k aemuf
usaemfw@kd òrd@e,f. r,u OuUÏESihf &,u OuUÏwd@k ukd ta=umif;=um;ygonf? usaemfw@kd tm; taemufajrmuf
òrd@e,f/ e,fajrcHaxmufvrS ;f a&; OD;vGiOf ;D qdo k ul OD;aqmif+yD; tdrt f a&mufjyefvu kd yf @kd ygonf?
tdraf &mufonft h cg usaemfEiS rhf o d m;pktm;vH;k wGI J "gwyf w kH yHk &du k yf gonf? xd@k aemuf usaemfEiS hf usaemf@
rdb(2)OD;u xdik x f m;&+yD;/ aemufbufwiG f e,fajrcHaxmufvrS ;f a&; OD;vGiOf ;D tygt0if/ &,u(2)OD;ESihf twl
"gwyf (Hk 2)yHk &duk &f ygonf// xdo k @kd "gwyf rkH w S w f rf; taxmuftxm;,l+yD;aomtcg rdom;pkxo H @dk aumif;rGepf mG
yk@d ay;onfuo dk &d aSd =umif; usaemfzh cifu vufrw S af &;xd;k ay;&ygonf? usaemfw@kd (46)a,mufvw G v f monfh
twGuf a&$bakd xmifwiG f (80)cef@ use&f adS eygonf?

txufyg trSwpf Of (1) rS (19) txd yg&o dS nft h a=umif;t&mrsm;onf rdru d ,kd w
f ikd af wG@/ ud,
k w
f ikd jf rif/
ud, k w f ikd o
f o
d nfh ta=umif;t&mrsm;jzpf+y;D / ,ckuo hJ @kd xkwaf zmfajym=um;&ef rnforl # rw&m; =oZmv$r;f rd;k jcif;/
+cdr;f ajcmufjcif;/ aoG;aqmifjzm;a,mif;jcif;/ vdrv f nfvn S jhf zm;jcif; r&Sb
d J rdr.
d vGwvf yfonfh oabmqENt&
xkwaf zmfajym=um;jcif;jzpfa=umif; 0efcu H wdjyK vufrw S af &;xd;k ygonf?

udkEdkifEdkif
2003ckESpf/ =o*kwfv(7)&uf

ÐÐÐÐ

103
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcef;( 6 )

'DyJ,if;vkyf}uHr+ESifhywfoufI jynfwGif; jynfy&Sd EdkifiHa&;tzGJŒtpnf;rsm;/


EdkifiHwumacgif;aqmifrsm;. wkefΠjyefajymqdkcsufrsm;

ar(30) 'Dy, J if; vky=f uHowfjzwfrj_ zpfymG ;+yD;aemuf Edik if w H umrSacgi;f aqmifrsm;/ tpd;k &rsm;/ tpd;k & r[kwf
onfh tzG@J tpnf;rsm;/ jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ etzESihf ap@pyf+idr;f csr;f a&;vkyx f m;onfh wkid ;f &if;
om; vufeufuikd t f zG@JG tpnf;rsm;/ e,fpyfa'o&Sd wdik ;f &if;om;vufeufuikd t f zG@J tpnf;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDta&;
v_yf&Sm;=uonfhtzGJ@tpnf;rsm;/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHnGef@aygif;tpdk;&/ jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsdK;om;
aumifpw D @kd u a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;wduk cf u
kd cf &H r_/ zrf;qD;xde;f odr;f
cH&r_EiS hf trsK;d om;'Drukd a&pDtzG@J csKyf.&H;k rsm; csw
d yf w
d cf &H r_rsm;ESiyfh wfoufI toD;oD;xkwjf yef a=unmcJo h nf?

ocifoed f;az
jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;orm;a[mif;}u;D jzpfol ocifoed ;f azu jynfyowif;XmeESiahf wG@qakH jym=um;&mwGif 'kw,
d
1
Edik if aH &;vky=f uH r_jzpfa=umif;/ tm%mydik rf sm;ud, k w
f ikd u
f pDpOfjcif;jzpfa=umif; xkwaf zmfajym=um;cJo
h nf?

owif;pmESifh pma&;q&mr}uD; vlxka':trm


emrnfausmf pma&;q&mr}uD; vlxak ':trmuvnf; 'Dy, J if;wGijf zpfymG ;cJah omudpEP iS yhf wfoufI ukv
or*~~ vHjk cHKa&;aumifpw
D iG f aqG;aEG;tajz&Smoifo
h nf[k olr.xifjrifcsuu f kd xkwaf zmfajymqdck o hJ nf? 2

owif;pmt,f'DwmcsKyfa[mif; OD;xdefvif;
ar(30) 'Dy,
J if;vky=f uoH wfjzwfr}_ u;D twGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sizf @JG pHpk rf;oifah =umif;/ ,ck zrf;qD;xm;olrsm;
udv
k nf; jyefvnfvw G af y;&efvt
kd yfa=umif; Adv
k w f axmifowif;pm t,f'w D mcsKyfa[mif; OD;xdevf if;uvnf;
3
jynfyowif;XmeESihf awG@qakH r;jref;cef;wGif zGi[
hf awmif;qdck ohJ nf?

&JabmfokH;usdyf0if Akdvfrª;csKyfa[mif; ausmfaZm


(10-6-2003) ae@wiG f vGwv f yfa&;wku
d yf 0GJ if &Jabmfo;Hk usyd 0f ifwOD;jzpfonfh Akv
d rf ;ª csKyfa[mif;ausmaf Zmu
'Dy,
J if;òrd@teD;wGijf zpfymG ;cJah omjy\emtay:¶_jrifcsuEf iS hf vuf&w dS yfrawmftay: ‚if;.oabmxm;tjrif
rsm;udk 'Drukd &ufwpfjrefrmhtoHEiS hf qufo, G af r;jref;cef;wGif æ
104
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

“ usaemfw@dk =um;&wJo h wif;a&m/ usaemfw@dk wGucf surf t _ &a&m/ 'g[m a':atmif


qef;pk=unfukd óudwifppD Of+yD; vky}f uHrv _ @kd ,q l ygw,f? ppfwyfu a':atmifqef;pk=unf
r&S&d if olw@dk ukd b,forl S tmrcH&aJ wmhb;l vd@k ,lq=uyk&H w,f? 'Dvv kd yk }f uHr[ _ m tvGef
t¶kyq f ;dk ,kwn f yhH gw,f? 'gudk usaemf jyif;jyif;xefxef uef@uu G yf gw,f? bma=umifv h nf;
qkad wmh yxrtcsuu f NLD [m t=urf;rzufwhJ +idr;f csr;f pGmeJ@'rD u dk a&pD &a&;udk vkyf
aqmifaewJh ygwjD zpfw,f? 1990 ckEpS af &G;aumufyrGJ mS vnf; tjywftowf tEkid &f xm;wJh
ygwjD zpfw,f? 'kw, d tcsuu f a':atmifqef;pk=unf[m trsK;d om;acgi;f aqmife@J wyf
rawmfacgi;f aqmif Akv d cf sKyfatmifqef;&J@orD;jzpf+yD; olu, kd w f idk vf nf; r,dr;f r,dik f &Gy&f yG cf |cH |H
Armjynf 'Dru kd a&pD&a&;twGuf a&S@aqmifvyk af qmifaewJh trsK;d om;acgi;f aqmifjzpfw,f?
aemuf OD;wifO;D [mvnf; ol&bJ@G &xm;wJh wyfrawmfacgi;f aqmifwOD;jzpfw,f? trsK;d
om;umuG,af &;ppfyGJ KMT wku d yf rGJ mS usaemfe@J twl wku d cf phJ Ofu &cJw h mjzpfw,f? 'gh
a=umifh trsK;d om;ol&aJ umif;wOD;vnf;jzpfw,f? tck 'Dru kd a&pDwu dk yf rGJ mS vnf; a':atmif
qef;pk=unfe@J twl vufww GJ u dk yf 0GJ ifaewJh trsK;d om;acgi;f aqmifwa,mufjzpfw,f? 'gh
a=umifh 'Dvykd *k Kd~ vfawGe@J 'Dvykd gwrD sK;d udk tðywfwu dk f acsre_ ;f zk@d vyk w f mjzpfv@kd usaemf jyif;jyif;
xefxefuef@uu G &f jcif;jzpfw,f? usaemft h aeeJ@ a':atmifqef;pk=unftwGuaf &m/ OD;wifO;D
twGuaf &m tvGepf ;kd &dryf yl efrw d ,f? 'g usaemft h jrifygy?J
Armhwyfrawmfukd 1941 ckEpS u f Akv d cf sKyfatmifqef;acgi;f aqmif+yD; usaemfw@dk yg0if
xlaxmifcJhpOfu usaemfwkd@&J@ &nf&G,fcsuf[m ArmhvGwfvyfa&;wkdufyJGtwGufvnf;
aumif;/ jynfo@l tusK;d aqmif&u G zf @dk vnf;aumif; &nf&, G +f yD; xlaxmifc=hJ uwmyg? aemif
vnf; usaemfw@kd awmufav#muf 'D&nf&, G cf sut f wkid ;f vkyaf qmifc=hJ u w,f? 'gayr,fh
,ckaemufqkH;tajctaeuawmh jynfoludk awmufav#mufzdESdyfn‡Of;yrf;¶kHru tvGef
,kwn f w hH ehJ nf;vrf;rsm;pGmok;H +yD; jynfo@l qef@usiaf &;awGvyk /f jynfo@l acgi;f aqmifawG/ jynf
olawGukd vky}f uHowfjzwf vm=u+yD? 'Dtwkid ;f qufomG ;&ifawmh t*Fvyd af cwfu t*Fvyd f
awG Oya'jyifyuae+yD; jynfou l zkd Ed ydS zf @kd arG;xm;wJh vrf;rawmfz;dk wkwf vlru dk *f %dk ;f vdk jzpf
awmhr,f? wkid ;f jynf}uD;vnf; acsmufxu J sawmhr,f? tckvuf&dS ppfwyfx&J dS rsK;d cspjf ynf
cspyf *k Kd~ vfrsm; 'Dtwkid ;f =unfrh ae=uyge@J ? aphpyfaqG;aEG;a&;vrf;ay: jyefa&mufatmif 0kid ;f óu;d
pm;=uyg? usaemf 'D[myJ wku d w f eG ;f csiyf gw,f?

wkid ;f jynftwGuf tvGet f a&;}uD;wJh vrf;qkvH rf;cG a&mufaeyg+yD? wvrf;uawmh


ppfwyfu tm%mudk vuf0g;}uD;tkyx f m;+yD; qufvufzEd ydS of wfjzwfwv hJ rf;/ 'Dvrf;udk
ppfwyfuqufomG ;&if jynfo@l qENukd qef@usi+f yD;wmjzpfv@kd orkid ;f tr_u d yf x Hk J pGe@f ypfjcif;
cH&ygvrd rhf ,f? jynfoal wGvnf; epfemrSmyg? trsK;d om;nD!w $ af &;ysujf ym;+y;D aemufwausmh
jynfwiG ;f ppfuOkd ;D wnfEidk wf ,f? aemufwvrf;uawmh ppfwyfu aemufwvSr;f qkw+f yD; aph
pyfaqG;aEG;a&;vrf;a=umif;vkduf+yD;/ ukvor*~ qkH;jzwfcsufrsm;eJ@tnD vkyfaqmifoGm;
wJvh rf;/ 'guawmh jynfoal &m/ ppfwyfa&m tm;vk;H twGuf tusK;d &Sw d v hJ rf; jzpfygw,f?
'Dvrf; ESpv f rf;udak &G;r,fh tqk;H tjzwfay;r,fo h u
l ppfwyfyjJ zpfw,f? 'gah =umifh usaemf
awmif;qdkcsifwmu ppfwyf[m jynfol@tusKd;a&S@¶_wJh aphpyfaqG;aEG;a&;vrf;udkvkduf+yD;
trsK;d om;nD!w $ af &;udwk nfaqmufygv@kd tEl;t!$wf yef=um;vdyk gw,f? jynfov l x l k
105
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

taeeJ@vnf; ppfwyftaeeJ@ aphpyfaqG;aEG;a&;vrf;a=umif;ay: a&mufvmatmif 0kid ;f 0ef;


E_;d aqmf=uyg? usaemf 'DavmufyaJ jymcsiyf gw,f”[k txufygtwdik ;f ajym=um;cJo
h nf?

ar(30) 'Dy,
J if;vky=f uHowfjzwfr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I jynfwiG ;f &Sd Edik if aH &;ygwrD sm;/etzESihf vufeufEiS hf jidr;f
csr;f a&; vJv, S xf m;=uonfh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pktzG@J rsm;tjyif etz ppftyk pf Ek iS hf aphpyfaqG;aEG;a&;jyKvkyf
xm;onfh tzG@J rsm;uvnf; toD;oD; a=unmcsurf sm;xkwjf yefI uef@uu G cf =hJ uonf?

jynfolŒv$wfawmfuk,
d fpm;vS,f (70)
jynfwiG ;f &Sd trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;/ 1990 jynfEh pS f ygwpD 'kH rD u kd a&pDa&G;aumufyw JG iG f jynfol
wd@k a&G;cs,w f ifajr‡mufxm;aom jynfo@l v$waf wmfu, kd pf m;vS,f (70) u Adv k cf sKyfr;ª }uD; oef;a&$xH atmufyg
twdik ;f wifjyawmif;qdck o hJ nf?
(1) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf 'kw, d OuUÏ OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfw@kd EiS hf
twlvu kd yf gomG ;=uaom tzG@J 0iftm;vH;k wd@k ukd tjrefq;kH jyefvw $ af y;&ef/
(2) arv (31)&ufae@rS tpðyI aetdrw f iG t
f us,cf sKyfxm;aom OD;atmifa&$trª;ðyonfh A[dt k vkyf
tr_aqmifv}l uD;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDtusO;f om;tm;vH;k wd@k uv kd nf; jyefvw $ af y;yg&ef/
(3) trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf A[dEk iS jhf ynfe,f/ wdik ;f tm;vH;k wd@k wiG f csyd yf wd x f m;aom ¶H;k cef;rsm;udk csyd cf mG
zGifhvSpfay;yg&ef/
(4) 'Dy, J if;ta&;tcif;wGif trSew f u,faoqH;k =uol/ '%f&m&&So d /l zrf;qD;xm;jcif;cH&olrsm;ESihf aysmuf
qH;k aeolrsm;.pm&if;udk ðypka=unmay;Edik &f eftwGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sif zG@J pnf;azmfxw k af y;yg&ef/
(5) urBm@ukvor*~taxGaxGnDvmcH. jrefrmEdkifiHESifhywfoufaomqHk;jzwfcsuftwdkif; aqmif&Guf
taumiftxnfazmfay;yg&efEiS hf Edik if aH wmf+ird 0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tpd;k &. (1990)ckEpS af &G;aumufyOJG ya'
pnf;rsO;f a=unmcsut f & jynfo@l vw $ af wmfac:,lz@JG pnf;ay;yg&ef ponft h csurf sm;udw k ifjyawmif;qdck =hJ uonf?

trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf/ trsKd;orD;tzJGŒ0ifrsm;
trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf trsKd ;orD;tzG@J 0ifrsm;uvnf; a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pD
tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;tm; tjrefq;kH v$waf y;&efEiS hf jrefrmjynftES@H tjym;&Sd trsK;d tm;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf.
csyd yf w
d x
f m;onf&h ;kH cef;rsm; jyefvnfziG chf iG ahf y;&efw@kd ukd etztm; awmif;qdo
k nfph mrsm;ay;yd@k co
hJ nf?

{&m0wDwkid f; (6)òrdŒe,f trsKd;om;'Drku


d a&pDtzJGŒcsKyf/ tzJGŒ0ifrsm;
{&m0wD wdik ;f twGi;f &Sd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf {&m0wDwikd ;f (6)òrd@e,f/ òrd@e,fpnf;&H;k a&;tzG@J 0ifrsm;/
tzG@J csKyf tzG@J 0if rsm;ESihf jynfow l @kd rS vufrw S af &;xd;k I ukvor*~tzG@J csKyf vHjk cHKa&;aumifprD S tjrefq;kH ta&;,l
aqmif&u G af y;yg &ef atmufygtwdik ;f xyfrw H ifjyawmif;qdck o hJ nf//
(u) trsKd;om;acgif;aqmif a':atmifqef;pk}unfESifh zrf;qD;xdef;odrf;cH EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vHk;
c|i;f csuf r&Sd tjrefq;kH (csujf cif;)v$waf y;&efEiS hf rw&m;zrf;qD;r_rsm;udk &yfqikd ;f &ef//
(c) t"rR csyd yf w d xf m;aom tzG@J csKyf&;kH tm;vH;k udk tjrefq;kH (csujf cif;)jyefvnfziG v hf pS af y;+yD; vGwv f yfpmG
pnf;&H;k v_y&f mS ;cGiahf y;&efEiS hf tjcm; Edik if aH &;ygwrD sm;udv k nf; vGwv f yfpmG pnf;&H;k v_y&f mS ;cGiahf y;&ef//
(*) urBmu h v k or*~tzG@J }uD;. taxGaxGnv D mcHtoD;oD;u wnDwnGww f nf; csrw S v f u
kd af om 1990
jynfEh pS yf gwpD 'kH rD u
kd a&pDtaxGaxGa&G;aumufy&JG v'fonf 'Dru kd a&pDujkd ynfov l xl uk vdv k m;a=umif; jyovdu k f
jcif;jzpfonf[al om qH;k jzwfcsuu f kd taumiftxnfaz:ay;&ef//
106
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(C) arv (30) &ufae@ujzpfymG ;cJah om “'Dy, J if;t=urf;zufvyk }f uHr”_ ta&;tcif;}uD;tm; vGwv
f yf
aom =um;aepHpk rf;ppfaq;a&;tzG@J zG@J I ppfaq;az:xkwaf y;&ef//
{&m0wDwdkif;twGif;&Sd ² ² ²

usHKaysmfòrd@e,f - 941 OD;?


ausmif;ukef;òrd@e,f - 977 OD;?
bdkuav;òrd@e,f - 508 OD;?
yef;waemfòrd@e,f - 66 OD;?
armfvòrdifu|ef;òrd@e,f - 198 OD;?
ig;odik ;f acsmif;òrd@e,f - 286 OD;?

æ pkpkaygif; - (2976)OD;u vufrSwfa&;xdk;xm;aom rl&if;pm&Gufrsm;tm;yl;wGJI ar(30)&ufae@


'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;udv
k nf; w&m;r#wonft h wdik ;f ta&;,laqmif&u G af y;&ef ukvor*~~ vHjk cHKa&;aumifp/D
ukvor*~~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;wk@d xo H @kd wkid =f um;pmrsm;/ arwWm&yfco
H nfph mrsm; ay;yd@k co
hJ nfukd awG@&&dS onf?

trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf (vli,f)
2003 ckEpS /f Zlvikd v f (8)&ufae@wiG f trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifvil ,frsm;uvnf;/ urBmu h vk
or*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf udzk t D eefxo H @kd ar(30)'Dy,
J if;vky=f urH E_ iS phf yfvsO;f I ta&;,laqmif&u G af y;&ef
arwWm&yfcpH m ay;yd@k c&hJ mwGif æ
“ygwt D axGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfonf r=umrDumvrsm;u ygwpD nf;&k;H a&;vkyif ef;pOf
ESihf ygw&D ;Hk cef;rsm;zGiv hf pS af &;udpu
P kd ppftpd;k &. oabmwlciG ðhf ycsut f & c&D;xGucf &Jh m jrefrmjynfajrmufyikd ;f
c&D;pOfwavsmufv;Hk wGif jynfov l x l tk aygi;f wd@k u vrf;ay:xGuI f aomif;aomif;jzjz óudqEkd w _ qf ufc=Jh u
ygonf?
2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@u ppfuikd ;f wdik ;f / a&$bcdk &dik /f 'Dy, J if;ðrd@e,f usn&f mG teD;Y nbuftcsed f
0dik ;f 0ef;ydwq f @kd wu
dk cf u
kd o f wfjzwfc&Jh m vlaygi;f (70)ausmaf oqk;H ch+J yD; (100)ausmf '%f&m&chyJ gonf? ygwD 'kw, d
OuUÏ OD;wifO;D ESihf taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfw@kd rmS toufab;rS oDou D av; vGwaf jrmuf
vmchaJ omfvnf; ,cktcg ppftm%m&Si. f tusO;f axmifrsm;Y tjcm; trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf tzJ@G 0ifrsm;
uho J @kd yif zrf;qD;csKyfaESmifxm;jcif; cHae&ygonf?
xd@k a=umif@ ar (30)&ufae@ 'Dy, J if;ta&;tcif;onfum; vltpkvu kd f tðyHvu kd u f kd ppftm%m&Sif tpd;k &
ud, k w f ikd uf vky}f uHowfjzwfaom ordik ;f wGiu f serf nfh vlowfyjGJ zpfygonf?

av;pm;cifrif&ygaom urBmu
h v
k or*~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyfcifAsm;-

u|Eyfk w
f @kd jrefrmEdik if o
H nf ppftm%m&Sit f pd;k &vufatmufwiG f vl@tcGit hf a&;udk t}uD;tus,f csK;d azmuf
jcif; cHae&onfrmS vk;H 0,krH mS ; oHo,jzpfp&m rvdyk g? xk@d a=umifh u|Eykf w f @kd trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzJ@G csKyf vli,f
tzJ@G 0ifrsm;u atmufygupd &P yfrsm;udk tvsit f jrefaqmif&u G af y;yg&ef awmif;qdck surf sm; wifoiG ;f tyfygonf?
1? urBmu h v
k or*~tzJ@G csKyf}u;D taejzifh jrefrmEkid if H tm%mydik pf pftpd;k &. ar (30) &uf 'Dy, J if; vlowfyGJ
ta&;tcif;ESiyhf wfoufI tjrefq;Hk tpD&ifcpH mwifoiG ;f Edik &f ef tpd;k &r[kwaf om oD;jcm;vGwv f yfonfh aumf

107
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

r&Siw f &yfukd zJ@G pnf;xlaxmifI pkpH rf;aqmif&u G af y;ap&ef?


2? rw&m;zrf;qD;csKyfaESmif tjypfay;xm;aom ausmif;om;/ oHCmESihf Edik if aH &;tusO;f om;tm;vk;H udk
c|i;f csuf r&dS tjrefq;Hk v$waf y;yg&ef?
3? trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf&;Hk cef;rsm;udk tjrefq;Hk jyefziG ahf y;a&;/ 1990jynfEh pS f ygwpD aHk &G;aumufyGJ
&v'fukd (6)vtwGi;f taumiftxnfazmfaqmif&u G af y;rnfh wdusaomvkyif ef;pOfukd urBmod@k a=unmay;&ef?
4? ukvor*~vðHk caH &;aumifpo D @kd jrefrmEdik if t
H a&;ESiyhf wfouf+y;D wifjyaqG;aEG;vsuf ydwq f @dk ta&;,ljcif;
udk wd;k jr‡iahf qmif&u
G I
f jrefrmEdik if .
H ppftm%m&Sit f pd;k &ud,
k pf m;vS,uf kd ukvor*~tzJ@G tpnf;rS z,f&mS ;jcif;
ponfh qk;H jzwfcsurf sm;ukd taumiftxnfazmfay;&ef”ponfh tcsurf sm;udw k ifjyawmif;qdck o hJ nf?

typftcwf&yfpJxm;onfh tzJGŒ (7)zJGŒ


jynfwiG ;f &Sd etzESihf typftcyf&yfpu J m +idr;f csr;f a&;,lxm;=uonfh vufeufuikd t f zG@J tpnf;rsm;uvnf;
ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I æ
typftcwf&yfpJum +idrf;csrf;a&;,lxm;=uaom tzGJ@tpnf;rsm;taejzifh ucsifjynfvGwfvyfa&;tzGJ@
(KIO) u,ef;jynfopfygwD (KNLP)/ u&ifev D rl sKd ;aygi;f pHv
k w
G af jrmufa&;wyfO;D (KNPLF) yavmifjynfe,f
vGwaf jrmufa&;wyfrawmf (PSLA) // rGejf ynfopfygwD (NMSP) / &Sr;f jynfe,f+idr;f csr;f a&;aumifpD (SSPC)/
G af jrmufa&;tzG@J (SNPLO) wk@d u 2003 ckEpS /f Zlvikd v
&Sr;f jynf vlrsKd ;aygi;f pHjk ynfo@l vw f (1)&ufae@wiG f ‚if;wd@k .
oabmxm;rsm;udk xkwjf yefa=unmcJo h nf?

jynfwGif; wkid f;&if;om;Ekid fiaH &;ygwD (9) zJGŒ


“2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@wiG jf zpfysucf o hJ nfh 'Dy,
J if;ta&;tcif;onf rdrw d @kd tcsi;f csi;f t=urf;zuf
toGiaf qmifaom vky&f yfjzpfaoma=umifh jynforl sm; toufq;kH ¶H;_ xdcu kd tf emw&jzpfysucf &hJ onft h wGuf
txl;yif0rf;enf;a=uuGjJ zpfc&hJ ygonf? ,cktajctaewGif urBmu h vk or*~tzG@J tpnf;}u;D ESihf Edik if w H um todik ;f
t0dik ;f rsm;rS 0ifa&mufajymqdv k m&onftxd jzpfay:cJ&h r_twGuv f nf; rdrwd @kd rS pdwrf csr;f ajr@jzpf&ygonf” [k
azmfjyyg&Sdonf?
1? r&mjynfo@l ygwD
2? Zd;k rD; trsKd ;om;uGe*f &uf
3? rGet f rsKd ;om; 'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf
4? csi;f trsK;d om; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
5? &Sr;f wdik ;f &if;om;rsm; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
6? u&iftrsK;d om;rsm; 'Dru kd a&pDueG *f &uf
7? u,m;jynfe,fvrl sK;d aygi;f pHk 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
8? ucsijf ynfe,ftrsK;d om;rsm; 'Dru kd a&pDueG zf &ifh
9? u,ef;trsK;d om;rsm;pnf;vH;k a&; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyfw@kd yg0ifonfh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pk Edik if aH &;ygwrD sm;
. jynfaxmifpjk refrmEdik if . H vuf&jdS zpfay:aeaom Edik if aH &;tajctaersm;tay: oabmxm;xkwjf yefcsuf
udk 2003 ckEpS /f ZGev f (7)&ufae@wiG f xkwjf yefc&hJ m æ
“EdkifiHawmfESifhjynfoljynfom;rsm;.tusKd;udkaxmuf¶_aomtm;jzifh rnfonfht=urf;zufr_rsm;udkrqdk
csucf si;f &yfqikd ;f &efwukd w
f eG ;f tyfygonf? t=urf;zufrr_ sm;udk zefw;D olw@kd tm;vnf; u|Eykf w f @kd ujyif;xefpmG
¶_wcf svu kd yf gonf? jrefrmhEikd if aH &;jy\emrsm;udk Edik if aH &;enf;vrf;jzpfonfh awG@qakH qG;aEG;=ujcif;jzifo h m tajz
&Smoifyh ga=umif;”pojzifh ‚if;wd@k .oabmxm;udk xkwjf yefco hJ nf?
108
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jynfaxmifpkwkid f;&if;om;vlrsKd;rsm; 'Drku


d a&pDtzJGŒcsKyf
vwfwavmjzpfay:aeaom jrefrmEdik if aH &;tajctaeay:wGif “jynfaxmifpw k ikd ;f &if;om;vlrsK;d rsm;'Dru kd
a&pDtzG@J csKyf ” (y-v-'-z) (UNLD) .oabmxm;&yfwnfcsurf (l 5)ckEiS hf Edik if aH &;vrf;jyajryHu k kd 2003 ckEpS f
pufwifbmv (29)&ufae@wiG x f w
k jf yefa=unmcJo
h nf/ ,if;xkwjf yefa=unmcsuw f iG f 'Dy,J if; vkyk =f uHr}_ uD;ESihf
pyfvsO;f I oabmxm;&yfwnfcsurf l trSw(f 1)tjzpf ta&;w}uD;xm;um atmufygtwdik ;f awmif;qdck o hJ nf?

(1) 'Dy,
J if;ta&;tcif;udk w&m;r#wpGm pHpk rf;azmfxw
k &f ef/

2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@u ppfuikd ;f wdik ;f / 'Dy,


J if;+rdK@teD;wGijf zpfymG ;cJah om ta&;
tcif;onf vGepf mG }uD;us,af om Edik if aH &;vlowfy}JG uD;jzpfa}umif; ay:vGix f if&mS ;v#uf
&Sdonf/ tm%mydkifrsm;.xkwfazmfa=unmcsuft&/ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfbufrS
pnf;urf;rJhr_rsm;a=umifh jzpfyGm;&onf[kajz&Sif;aomfvnf;/ trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyff
bufurl wpfbufrS pepfwus }udKwifppD Ofxm;r_a}umif[ h k pGypf x
JG m;onf//

rnfo@kd qakd p wkw/f "g;/ 0g;c|e/f av;cG pojzifh vufeufrsKd ;pHu k ikd af qmifxm;aom vl
(1000) ausmcf ef@ yg0ifcahJ om vlowfy}JG uD;jzpfI trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. f aemufvu kd f
rsm;ESifh }uH@cdkifa&;ESifhzGH@òzd;a&;toif;0ifrsm;=um; jzpfyGm;cJhjcif;jzpfa=umif; tjiif;ryGm;ay/
tm%mydik rf sm;.xkwaf zmfa=unmcsut f & vl(4)OD;aoqH;k onf[q k +kd yD; trsK;d om;'Dru kd a&
pDtzG@J csKyfbufurl vl(100)ausmf aysmufq;kH aoqH;k aeonf[k qdo k nf//xd@k a=umihv f nf;
Tta&;tcif;rSm jynfwiG ;f a&;oufoufr#[k ,lqjcif;rjyKEdik af wmhbJ a'ota&;/ tjynf
jynfqikd &f mta&;tjzpf/ wurBmvH;k u pdw0f ifpm;vm=u&jcif;jzpfonf//
Tr#}uD;us,af omvlowfyrJG sKd ;udk w&m;Oya'pd;k rd;k a&;ESiv hf jkH cHKa&;udk txl;OD;pm;ay;
aom wyfrawmf tpd;k &taejzifh vspv f sL¶_xm;&ef roifah cs// tjrefq;kH ESihf w&m;r#wr_
t&Sq d ;kH azmfxw k &f rnfomjzpfonf// od@k aomf cHbufraS ecJ=h u&aom trsK;d om;'Dru kd a&
pDtzG@J csKyfb f ufrS OD;wifO;D ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd tygt0if ygw0D iftrsm;udo k m zrf;qD;
csKyfaESmifjcif;/ ygw&D ;kH rsm;tydwcf &H jcif;/ acgi;f aqmifrsm;tus,cf sKyf cscaH e&+yD;/ wyfrawmf
tpd;k &.=oZmcH jzpfaom =uH@§zG@H tzG@J 0ifrsm;udrk l vH;k 0ta&;,ljcif;cH&onf[k rawG@&&dS &m
rsm;pGmtH=h o raus eyfz, G f jzpf=u&ayonf//
Tr#}uD;us,af om vltrsm;aoa=uysupf ;D cJ&h onfh ta&;tcif;wcktwGuf pHpk rf;ppf
aq;r_ vdt k yfonfurkd l rnforl # jiif;qdEk ikd rf nf r[kwaf y// od@k aomf }uH@§zG@H tzG@J 0ifrsm; yg0if
ywfoufaejcif;a=umif/h wyfrawmf tpd;k &.=oZmatmufwiG f ppfaq;&ef roifah wmfay?
urBmu h v k or*~tzG@J csKy}f u;D . =oZmcH pHpk rf;ppfaq;a&;tzG@J ukd v$t J yfppfaq;I trSef w&m;udk
azmfxw k jf cif;omv#if toifah wmfq;kH jzpfayrnf/ od@k aomf xdo k @kdtrSew f &m;udk ppfaq;azmfxw k f
+yD;aemuf wm0ef&o dS rl sm;udk ta&;,ltjypfay;jcif;vrf;pOfukd rvdu k b f /J awmiftmz&du
wGif usio hf ;kH cJah om trSew f &m;azmfxw k af &;ESihf cGiv
hf w$ af &;vrf;pOfukd vdu k ef musio hf ;kH oifh
onf xifygonf? od@k jzifh trSew f &m;ay:ayguv f monfEiS t hf r# Edik if aH &;tmCmwrsm;avsmh
enf;vm+yD; ESpb f uftiftm;pkrsm;t=um; ,H}k unfrw _ nfaqmufa&;. yxrajcvSr;f jzpf
vmoifo h nf? xdt k qifrh S qufI a&S@qufvyk =f u&rnfv h rf;pOfukd azmfxw k o f ifo
h nf[k
oabm&&Sad yonf/ bmr# rjzpfovdk vspv f sL&_xm;jcif;onf tcsi;f csi;f oHo,ESihf tmCm
109
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

w rsm;om yGm;rsm;apojzifh vdu k ef moifah omvrf;pOf r[kwaf y//


wyfrawmfrS wm0ef&o dS rl sm;onfvnf;aumif;/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. acgi;f aqmifrsm;onfvnf;
aumif;/ Edik if EH iS v
hf rl sKd ;udk cspjf rwfE;kd }uolrsm;csn;f jzpf&m/ Ttcsuu f kd av;eufpmG pOf;pm;=uyg&ef yef=um;
tyfygonf”

H rsdK;om;aumifpD ( NCUB )
jynfaxmifpkjrefrmEdkifit
etz onf ‚if;. t=urf;zufvyk &f yfrsm;udk tjref&yf+yD;aemuf a':pkEiS w hf uG zrf;qD;xde;f odr;f xm;onfh
NLD acgi;f aqmifrsm;/ tzG‹J 0ifrsm;tm; tjref jyefvw $ af y;&ef/ NLD ±H;k rsm;udk tjrefjyefziG ahf y;&ef/ NLD tay:
&efp wduk cf u
kd rf /_ vlxt
k ay: &efp wdu k cf ukd rf r_ sm;udk csucf si;f &yfpyJ pf&ef 'Dy,
J if; ta&;tcif;twGi;f aoqH;k r_/
'%f&m&&Srd r_ sm;/ epfemqH;k ±H;_ r_rsm;twGuf ppfaq;ta&;,lrr_ sm; ðyvky&f ef/ a':atmifqef;pk=unfEiS hf NLD udk
vGwv f yfpmG pnf;±H;k v_y&f mS ;cGiahf y;&efw@kd ukd 2003 ckEpS /f ZGev f (2)&ufae@wiG af =unmcsux f w k jf yefI awmif;qdk
cJhonf?

ABFSU ( FAC )/ ABSDF / DPNS / NDD


ArmEdik if v
H ;kH qdik &f m ausmif;om;or*~rsm;tzG@J csKyf(Edik if jH cm;a&;&maumfrwD) jrefrmEkid if v H ;kH qdik &f m ausmif;
om;rsm;'Dru dk &ufwpfwyfO;D / vl@abmifopf'rD u kd &ufwpfygw/D 'Dru kd a&pDEiS hf zG@H òzd;wd;k wufa&;tiftm;pk wd@k u
vnf;ar(30)&ufae@ 'Dy, J if;vky=f uo
H wfjzwfrE_ iS phf yfvsO;f I ‚if;wd@k .oabmxm;rsm;udk atmufygtwdik ;f xkwf
jyef a=unmcJo h nf?

“etz ppftyk pf o k nf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk=unf tyg
t0if A[dk tvkyt f r_aqmifrsm;ESihf tzG@J 0ifrsm;udk zrf;qD;jcif;/ wjynfv;kH &Sd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf±;kH rsm;
tydwcf &H jcif;wd@k tay: rdrw d @dk tzG@J tpnf;rsm;taejzifh jyif;xefpmG uef u h u
G ¶f w
_ cf svu kd of nf? a':atmifqef;
pk=unf. pnf;¶k;H a&;c&D;pOfrsm;twGi;f jzpfysucf o hJ nfrsm;t& t=urf;zufaESmif, h u S rf r_ sm;tm;vk;H onf etz
rS vufoyfarG;jrLxm;onfh }uH§h zG@H tzG@J rS jyKvkyaf eonfrmS jiif;r&atmifxif¶mS ;vSonf? ,cif a':atmifqef;
pk=unf. pnf;±H;k a&;c&D;pOfrsm;twGi;f aESmif, h u
S rf r_ sm;udk tqufrjywfjyKvkycf +hJ yD; ,ck ajrmufyikd ;f pnf;¶k;H a&;
c&D;pOfY ydrk q
kd ;kd 0g;vmcJoh nf? etz ppftyk pf . k t=urf;zufra_ =umifjh zpfay:cJ&h aom trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
tzG@J 0ifrsm;/ ausmif;om;jynfo/l &[ef;oHCmrsm; aoa=uxdcu kd 'f %f&m&r_tm;vk;H onf tm%mudk rw&m;&
,lxm;onfh etz ppftyk pf . k wm0efjzpf+yD; vuf¶dS etz ppftyk pf t k aejzifh jynforl sm;.tusK;d pD;yGm;xuf
‚if;wd@k . tm%mtoufqufa&;twGuo f m vkyaf qmifrnfqakd om Zmwd¶yk u f kd zGiv hf pS jf yovduk jf cif jzpf
a=umif;ESihf jrefrmjynfvrl sK;d pHjk ynfow l &yfv;Hk / 'Drukd a&pD tiftm;pkrsm;/ wdik ;f &if;om;tiftm;pkEiS hf jrefrmh'rD kd
ua&pDa&;udk vdv k m;onfh Edik if w
H umtzG@J tpnf;rsm;tm; apmfum;csu/f pdeaf c:csuv f nf; jzpfa=umif;”

ArmjynfuGefjrLepfygwD
'Dy,
J if; a&OD; t=urf;zufrE_ iS yhf wfouf+yD; ArmjynfueG jf rLepfygwD A[dpk nf;¶H;k a&;aumfrwD ajyma&;qdck iG &hf dS
ol. xkwjf yefa=unmcsuf 7§2003udk (2/ 6/ 2003)&ufae@wiG x f w
k jf yefa=unmcJ&h mwGif æ

“rH&k mG ESihf teD;w0duk òf rd@rsm;wGijf zpfysucf o


hJ nfh t=urf;zufrr_ sm;ESiyhf wfoufI ormorwfusaom oHCm
awmfrsm;/ vly*k Kd~ vfrsm;yg0ifonfh pHpk rf;a&;aumfr&Sif tjrefz@JG yg? tpD&ifcpH m tjrefxw k yf g? wm0ef&o
dS rl sm;udk
ta&; ,lyg” [kawmif;qdck o hJ nfuakd wG@&&dS onf
110
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

trsKd;om;'Drku
d a&pDtzJGŒcsKyf/ trsKd;om;atmifyJGaeŒ xkwfjyefa-unmcsuf
2003 ckEpS /f Ed0k ifbmv(18)&ufae@wiG f usa&mufonft h rsKd ;om;atmifyaJG e@wiG f trsK;d om;'Dru
kd a&pD tzG@J
csKyfu a=unmcsuw f apmifxw
k jf yefc&hJ m xdx
k w
k jf yefco
hJ nfh a=unmcsuw f iG f æ

“yxrajcvSr;f taejzifh txde;f odr;f cH tzJ@G csKyfacgi;f aqmif a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifO;D ESihf aetdrf
tus,cf sKyfuscaH e=u&aom OuUÏ OD;atmifa&$ tygt0if A[kt d vkyt f r_aqmiftzJ@G 0ifrsm;/ tusO;f uscH tzJ@G
csKyf tzJ@G 0ifrsm;ESihf Ekid if t H 0Sr;f tusO;f uscaH e=u&aom Ekid if aH &;tusO;f orm;tm;vk;H udk c|i;f csurf &Sd tjrefq;Hk
jyefvw $ af y;&ef/ 31-5-03 &ufae@r pS I cwW,m,Dyw d x f m;cJ=h uaom trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJ@G csKyf¶;Hk rsm; tjref
qk;H jyefziG ahf &;ESihf Ekid if aH &;ygwrD sm; vGwvf yfpmG pnf;¶k;H v_y&f mS ;cGiðhf y&ef/Ekid if t
H 0Sr;f w&m;Oya'pd;k rk;d a&; &Sio f ef
xGe;f um;a&;/ Oya't&mwGif vlwidk ;f vlwidk ;f tnDtr#&adS pa&;wk@d ukd wefz;dk xm;av;pm;vdu k ef ma=umif; jynfol
vlxEk iS u
hf rBmu od&adS tmifjyoaomtm;jzifh ar(30) 'Dy, J if;t=urf;zufrt _ m; jynfovl xl ,k =Hk unfvufcEH idk f
aom yk*Kd~ vfrsm;yg0ifonfh pkpH rf;a&;aumfr&Sizf @GJ +yD; vGwv f yfpmG pkpH rf;ppfaq;cGiðhf y&ef ponft h csurf sm;udk rvJG
raoG aqmif&Gufay;&efrSm EkdifiHawmfat;csrf;om,ma&;ESifhzHG@òzd;a&;aumifpD. wm0efomjzpfayonf”[k
azmfjyI awmif;qdck =hJ uonf?

( atmifajcrSwfpkrsm; )

(1) vGwv
f yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (21)&ufawG@qakH r;jref;csu?f
(2) vGwv f yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (25)&ufawG@qakH r;jref;csu?f
(3) vGwvf yfaomtm&StoHEiS hf ZGev f (9)&ufawG@qakH r;jref;csu?f

111
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tar&duefEkid fijH cm;a&;0ef}uD; aumvif;yg0Jvf


jrefrmEdik if H ppftpd;k &u a':atmifqef;pk=unfEiS hf tift,fv'f rD S ta&;ygonfah cgi;f aqmifrsm;udk zrf;qD;
xde;f odr;f jcif;ESiyhf wfoufI tar&duef Edik if jH cm;a&;Xme0ef}uD; aumvfvif;yg0vJ u f 1-6- 2003ae@wiG f usi;f y
rnfh tm&yf - tar&duef xdyo f ;D aqG;aEG;yGwJ ufa&muf&ef tD*sptf yef;ajzpcef; &Set
f m&Sw
d u
f t
kd oGm; owif;
axmufrsm;udak jym=um;&mwGif æ

“a':atmifqef;pk=unfukd tumtuG,af y;zd@k yjJ zpfjzpf/ bma=umifyh jJ zpfjzpf vHòk cHa&; ta=umif;jyK+yD; xde;f
odr;f xm;jcif;udk tjcm;Edik if rH sm;enf;wl &_wcf sygw,f/ &kw&f w
k o
f o J J jzpfv@kd olrudk tum tuG,af y;wJt h aeeJh
xde;f odr;f xm;wmvd@k jrefrmtm%mydik af wGu ajymygw,f? 'gqv kd @kd &&dS if a':atmifqef;pk=unfukd csucf si;f v$wf
ay;vdrrhf ,fv@kd ar#mv
f ifyh gw,f/ tjrefq;kH v$waf y;Edik af tmifvnf; oHcif;wrefcif;vrf;a=umif;uae jrefrm
tpd;k &udk today;xm;ygw,f” [k owif;Xmersm;tm; ajym=um;cJo h nf?

tar&duef EdkifiHjcm;a&;0ef}uD; aumvif;yg0Jvf. 'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;ESifhpyfvsOf;I a&;om;xm;onfh


aqmif;yg;udk 2003 ckEpS / Zf eG v f (12)&ufae@xw k f (Wall Street Journal) wGiaf zmfjycJ&h m æ
“'Dru dk a&pDtm; t}udr}f udrw f u dk cf u dk cf +Jh yD;/ 'Dru dk a&pDa&;v_y&f mS ;aeaom ol&aJ umif;rsm;ukd r=umc%
zrf;qD;tusO;f csaeaomppftm%m&Sirf sm;tay:wGif usio fh ;Hk aeonhf u|Eykf w f @dk .rl0g'ukd jyefvnfo;Hk oyf&ef
tcsed u f sa&mufvm+yD jzpfonf?
arv (30)&ufae@u a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef; wku d cf u dk cf cH &Jh +yD;aemufyidk ;f wGif owif;tcsuf
tvufrsm; pkaqmif;Ekid &f ef tar&duefo&H ;Hk t&m&drS sm;ukd tcsi;f jzpfymG ;onhaf e&mok@d u|Eyfk w f @dk apv$wcf o Jh nf?
‚if;wk@d u ,if;wku d cf u
dk rf r_ mS óudwif}uH&, G x f m;jcif;jzpfa=umif; tpD&ifccH =Jh uonf? x&yfum;rsm;onf vlol
uif;&Si;f onhaf e&ma&mufonftxd a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;aemufrS vku d yf gc+Jh yD;aemuf/ ydwq f @dk [ef@
wm;cho J nf? xk@d aemuf x&yfum;ay:rS vl&rf;um;rsm;u 'Dru dk a&pDa&; v_y&f mS ;axmufco H w l @dk .armfawmf,mOf
rsm;ukd a'gow}uD;wku d cf udk cf o Jh nf? wku d cf u dk o f rl sm;rSm &ufpuf=urf;=uKwfveG ;f +yD;/ pepfwus pDpOfwu dk cf u dk cf Jh
onf/ wku d cf u
dk cf &H olrsm;rSm +idr;f csr;f pGm jyefvnfwek @f jyefc+Jh yD; ckcw H u
dk cf udk rf r_ sm; rjyKvkycf aJh y? jzpfysucf o Jh nfrsm;
ESiyfh wfoufI jrefrmppftm%mykid w f @dk . &Si;f vif;wifjyr_rsm;rSm vk;H 0 tajctjrpf r&daS y? etzonf aoqk;H /
'%f&m&olta&twGufESihf ywfoufonhf ,kH=unf&avmufonhftpD&ifcHr_rsKd; rjyKvkyfEkdifchJay? óudwif=uH
pnfxm;onhf t=urf;zufwu dk cf u
dk rf u _ dk pDpOfne$ =f um;r_EiS pfh yfvsO;f I ppftpk;d &tzJ@G 0ifrsm;wGif wm0ef&aSd =umif;
u|Eyfk w f @dk oH&;Hk 0efxrf;rsm;u &Si;f &Si;f vif;vif;od&x Sd m;ygonf” [k xkwaf zmfa&;om;cJo h nf?
xd@k tjyif jrefrmppftpd;k &[m Edik if aH wmftcsKyftjcmtm%mudk tumtuG,v f yk +f yD; jrefrmEdik if oH m;awG&hJ
tajccH&ydik cf iG ahf wGukd csKd ;azguaf ewJh tpd;k &jzpfw,f/ 'ga=umifh 'Dxufy+kd yD; wif;wif;rmrm udik w f ,G t f a&;,l
oifw h ,f/ 'D &ufpuf yufpufwhJ ppftpd;k &[m a':atmifqef;pk=unfukd jyefvnfvw $ af y;zd@k wurBmvH;k u
tvd&k adS ew,fqw kd mudv k nf; odz@kd vakd =umif; ‚if;uyif 17-6-2003 ae@ urfy;l csm;Edik if /H zEGr;f yifwiG f usi;f yrnfh
(Asia Forum) tpnf;ta0;od@k wufa&muf&eftvmwGif xyfraH jymqdc ko hJ nf?
112
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tar&duefEkid fijH cm;a&;Xme ajyma&;qkcd Gifh&So


d l zdvpf wD&Dum
2003 ckEpS /f ZGev f (5)&ufae@wiG f tar&duefEikd if jH cm;a&;0ef=uD;Xmeu ajyma&;qkcd iG &fh o Sd l zdvpf wD&u D mu
'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I a=unmcsuw f apmif xkwjf yefc&hJ m æ
“'Dy, J if; ta&;tcif;jzpfymG ;+yD;aemuf &efuek òf rd@/ tar&duefo&H ;Hk rS t&m&drS sm;onf a':atmifqef;pk=unf
ESifh c&D;pOfwiG v f u dk yf gomG ;olrsm; arv(30)&ufae@u t=urf;zufwu dk cf u
dk cf cH &Jh onhaf e&mok@d oGm;a&muf=unh&f _
avhvm+yD; jyefvmch=J uonf? ‚if;wk@d . avhvmawG@&cSd sut f & a':atmifqef;pk=unf.,mOfwef;onf óudwif
jyifqifxm;onhf wku d cf u
dk rf u_ cdk cH &Jh a=umif; od&&Sd onf? avhvmawG@&cSd aJh omtajctaersm;ESifh a'ocHw@dk .
tqkt d & xkw d u dk cf u dk rf u
_ dk tpk;d &u ausmaxmufaemufcjH yKxm;onhf vl&rf;um;rsm;u pDpOfcjJh cif;jzpfonf?
tcsi;f jzpfymG ;onhaf e&mwGiu f se&f pfcaJh om oJveG pf rsm;u vltajrmuftrsm; qk;d qk;d 0g;0g;xdcu dk Ef idk o f nhf wku
d f
cku
d rf }_ uD;rsm; jzpfay:chaJ =umif; azmfjyaeonf?
u|Eykf wf @dk taejzihf aoqk;H / '%f&m&/ aysmufq;Hk olrsm;pm&if;tjynht f pku H w dk ifjy&ef Ekid if aH wmfat;csr;f om
,ma&;ESifh zH@G òzd;a&;aumifpt D m; wku d w
f eG ;f vku
d of nf” pojzifh etz tm; wdu k w
f eG ;f awmif;qdck o hJ nf?

tar&duefEikd if t H pd;k &u jrefrmEdik if &H dS tar&duefo&H ;kH tzG@J 0ifrsm; tcsi;f jzpfymG ;&mae&mod@k apv$wI f pHpk rf;
&mrS &&So d nfh pHpk rf;awG@&cdS surf sm;udtk ajcjyKI 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfro _ nf etz ppftyk pf k ausmaxmuf
aemufcaH y;xm;onfo h rl sm;u pDpOfaqmif&u G cf jhJ cif;jzpfa=umif; Edik if w
H umod@k twdtvif;xkwaf zmfajymqdck hJ
1
onf? xdo k @kd ajymqdrk r_ sm;a=umifh jrefrmEdik if jH cm;a&;0ef}uD;OD;0if;atmifEiS hf 'kw, d Edik if jH cm;a&;0ef}uD;jzpfol
OD;cifarmif0if;wd@k onf jrefrmEdik if EH iS hf e,ferd w d jf cif;xdpyfaeonfh w&kwEf iS hf tdE, dN Edik if rH sm;/ ta&S@awmiftm&S
Edik if rH sm;/ Oa&myor*~ tzG@J 0ifEikd if rH sm;/tar&duefEikd if EH iS u hf v
k or*~twGi;f a&;r_;csKyf udzk t D eefw@kd tm; jzpf&yfreS f
udzk ;Hk uG,x f m;onfh vky=f uHowif;rsm;jzif‚h if; "gwyf rkH sm;jzifv h nf;aumif; wifjy ajymqd&k iS ;f vif;cJ=h uonf?

ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyf. txl;uk,


d fpm;vS,f rpPwm &mZmvD tpPar;vf
tar&duefoH&Hk;t&m&Sdrsm;. a=unmcsufxGufay:vm+yD;aemuf ukvor*~twGif;a&;r_;csKyf. txl;
ud,k pf m;vS,f &mZmvDtpPar;vfu “ a':atmifqef;pk=unf vGwaf jrmufz@kd usaemfw@kd vyk =f u&rSm taotcsm
ygy/J olr[m trsK;d om;acgi;f aqmif}uD;jzpfovdk ukvor*~twGi;f a&;r_;csKyf&@J a=unmcsux f rJ mS azmfjycsuf
t&qd&k ifvJ olr&J@ygwt D wGuf vkyif ef;aqmifwmawGaqmif&u G zf @kd olr &Sad e&rSmyg/ trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf
udk csyd yf w
d x
f m;p&mta=umif; r&So d vdk 'Dygw&D @J ta&;ygwt hJ zG@J 0ifawGukd ydwaf vSmifzrf;qD;xm;p&mta=umif;
vnf; r&Syd gb;l ? 'Dvyk &f yf[m w&m;r#wr_ r&Sb d ;l pojzifah jym=um;cJo h nf? 2 xdok @kd ajymqd+k yD;aemuf ZGev f (6)&uf
ae@wiG f jrefrmEdik if o H @kd a&muf&v dS mcJo h nf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf ZGev f (10) &ufae@wiG f awG@qckH iG &hf &Sad p&ef
twGuyf if etz ppftyk pf Ek iS hf t}udr}f udrf aqG;aEG;awmif;qdck &hJ onf? jrefrmEdik if rH S rxGucf mG rD tjynfjynfqikd f
&mavqdyw f iG jf yKvkyo
f nfh owif;pm&Si;f vif;yGYJ a':atmifqef;pk=unfonf aumif;rGepf mG &Sad ea=umif;ESihf xdcu kd f
'%f&m&r_ r&Sad =umif;/ pdw"f gwcf ikd rf mvsuyf if&adS =umif; owif;Xmersm;tm; tay:,Hr#om xkwaf zmf ajym=um;cJh
onf? rav;&Sm;Edik if o H @kd a&muf&+dS yD;aemuf rav;&Sm;uDeD tifwmeufowif;pmESihf awG@qakH r;jref;&mwGif æ

“a':atmifqef;pk=unfu ar(30)jzpf&yfudk vlrqefwJh&ufpuf,kwfrmr_[k ajymqdk+yD;/ Oya't&


hJ nf” 3 [k pwifI xkwaf zmfajym=um;vmonf?
w&m;tr#wqH;k qH;k jzwfay;yg&efvnf; wifjyawmif;qdck o
113
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

&mZmvD tpPar;vfonf ar(30) 'Dy, J if;ta&;tcif;jzpfymG ;+yD;aemuf a':atmifqef;pk=unfEiS hf yxrqH;k


awG@ciG &hf onfh tqifjh rifu h v k or*~ow H refwOD;jzpfonf? rav;&Sm;Edik if o H @kd a&muf&o dS nfth csed rf oS m ,ckuo hJ @kd
a':atmifqef;pk=un w f @kd .,mOfwef; vky=f uHwu kd cf u kd jf cif;cH&a=umif;udk twdtvif;xkwaf zmfajym=um;cJo h nf?
xd@k aemuf *syefEikd if H Edik if jH cm;a&;0ef}uD;ESihf awG@qo kH nft h cgwiG f ydrk I
kd jynfph pkH mG xyfraH jymqdo k nf?
“a':atmifqef;pk=unftm; &efuek òf rd@&dS tusO;f axmifwckxYJ tkwEf iS ahf qmufxm;onfo h ;D oef@ tcef;
usO;f av;wGif awG@&cdS &hJ a=umif;/ olrudx k m;onfah e&mrSm vlxak cgi;f aqmif/ Edik if aH cgi;f aqmifwa,mufukd xm;
&rnfah e&m r[kwaf =umif;ESihf ar(30) 'Dy, J if;t=urf;zufvyk =f uHwu kd cf u kd cf &H r_rsm;udk a':atmifqef;pk=unf
xHrS ‚if;odc&hJ onft h wdik ;f wifjyajymqdck &hJ m *syefEikd if o H nf jrefrmEdik if o H @kd ay;tyfaeonfh tultnDrsm;udk
&yfqikd ;f xm;&ef qH;k jzwfco hJ nf? wqufwnf; a':atmifqef;pk=unfEiS Ehf ikd if aH &;tusO;f om;rsm;udk v$waf y;&ef
etz ppftyk pf u k kd zdtm;ay;Iawmif;qdck o hJ nf? rpPwm&mZmvDEiS hf *syefEikd if jH cm;a&;0ef}uD;wd@k onf a':atmif
qef;pk=unfukd tjrefq;kH v$waf y;&ef etzppftpd;k &udk zdtm;ay;&rnfqo kd nfukd ESpOf ;D vH;k uoabmwlncD o hJ nf?
xd@k a=umifh vufawG@ta&;,lrt _ aejzifh jrefrmEdik if t H wGuaf y;aeonfh tultnDrsm;ESihf ay;&efjyifqifaeonfh
pDru H ed ;f rsm;tm;vH;k &yfqikd ;f xm;rnfjzpfa=umif; *syefEikd if jH cm;a&;0ef}uD;. ajymcGi&hf yk*Kd~ vf rpPwm ud*k s;D &d;k rwfqk
rdw
k u kd ajym=um;cJo h nf” 4

xkid f; 0ef}uD;csKyf oufqif &SDem0gx&m


jrefrmEdik if EH iS hf e,ferd w d jf cif;xdpyfvsu&f o dS nfh xdik ;f Edik if .
H 0ef}uD;csKyfjzpfol oufqif &SeD m0gx&muvnf;
tar&duefEikd if EH iS x hf ikd ;f ESpEf ikd if yH ;l wGx
J w
k jf yefonfah =unmcsuw f iG f a':atmifqef;pk=unftm; tjrefq;kH v$wf
ay;&ef etz tm; awmif;qdck o hJ nf?

tmqD,H
ar(30) 'DyJ,if;vkyf=uHowfjzwfr_ jzpfyGm;+yD;aemuf2003 ckESpf/ ZGefv(18)&ufae@ uarBm'D;,m;EdkifiH/
zEGryf ifòrd@wiG u f si;f yonfh ta&S@awmiftm&Sqikd &f m/ tmqD,EH ikd if jH cm;a&;0ef}uD;rsm; tpnf;ta0;wGiaf ':atmif
qef;pk=unftm; tjrefq;kH v$waf y;&ef tmqD,0H ef}uD;rsm;u zdtm;ay;awmif;qdck =hJ uonf? 5 tmqD,t H zG@J
tpnf;ta0;twGi;f yxrOD;qH;k t}udrt f jzpf tzG@J 0ifEikd if H wEdik if .H jynfwiG ;f a&;ud0k ifa&mufpu G zf uf+yD; awmif;
qdck jhJ cif;jzpfonf? xdo k @kd tmqD,t H zG@J }u;D . awmif;qdck suEf iS yhf wfoufI etztm; tmqD,t H zG@J 0ifEikd if H wEdik if H
jzpfvmap&ef axmufct H m;ay;cJo h nfh rav;&Sm; 0ef}uD;csKyf r[moD,mrd[ k mrufu “a':atmifqef;pk=unf
udk bma=umifh v$wrf ay;ovJqw kd m pOf;pm;vd@k ukd r&ygb;l / wjcm;Edik if aH wG ajymqdw k mudk vufrcHwmxuf
tmqD,HtzGJ@0ifEdkifiHawGu a':atmifqef;pk=unfv$wfay;zdk@awmif;qdkwmudkawmh owdjyKoifh+yD; etz.
vky&f yfonf tmqD,w H zG@J v;kH udk usO;f xJusyx f J wGe;f yd@k aeonf”[k xkwaf zmfajym=um;cJo h nf? 6 jrefrmEdik if . H
tajctaeonf jrefrmEdik if t H wGuo f mruyJ tmqD,t H zG@J }uD;twGuv f nf; qkw, f w
k rf r_ sm;jzpfa=umif;udk
vnf; puFmyl Edik if jH cm;a&;0ef}uD; *sm&mul;rm; u xkwaf zmfajymqdck o hJ nf? a':atmifqef;pk=unftm; xde;f odr;f
xm;jcif;onf ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;toif;}u;D (tmqD,)H . *k%o f u
d mQ udk xdcu
kd af =umif;ESihf a':atmifqef;
pk=unftm; tjrefq;kH jyefvnfvw $ af y;&ef vdak =umif;udk rav;&Sm; Edik if jH cm;a&;0ef}uD; qm&pf[mrpf t,fvb f m
u ZGev f (27)&ufae@ owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f ajymqdck o hJ nf?
etz. ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfra_ =umifh jrefrmEdik if o H nf Edik if w
H um. ydrk 'kd %fcwfrr_ sm;a=umifh
pDymG ;a&; ydrk =kd uyfwnf;vmrnfjzpfa=umif;udk puFmylorwEdik if . H 0ef}uD;csKyfa[mif;jzpfol vDurG , f uk owday;
7
ajym=um;cJo h nf? zdvpfyikd Ef ikd if jH cm;a&;0ef}uD; tdyk v J u f “etz ppftpd;k &[m a':atmifqef;pk=unfukd v$wf
114
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ay;zdk@ taotcsmajymqdkr_awG r&SdwJhaemufydkif;rSm tmqD,HEdkifiHjcm;a&;0ef}uD;awGtaeeJ@ vl@tcGifhta&;


a=unmpmwrf;wckukd tpjyK a&;qGaJ eyg+yD/ xdpk mwrf;udk twnf jyKjyXmef;Edik &f if jrefrmEdik if t H ay: '%fcwf
ta&;,lr_ od@k r[kwf tmqD,t H zG@J xu J xkwyf pfz@kd txdawmif OD;wnfomG ;Edik yf gw,f”
“a':atmifqef;pk=unf vGwaf jrmufvm+yD;&if tmqD,t H aeeJ@ jrefrmEdik if rH mS +idr;f csr;f pGm Edik if aH &;ajymif;vJ
r_rsm; v#ijf refpmG jzpfay:vmap&ef jrefrmEdik if u H kd tqifjh rifh tmqD,u H ,kd pf m;vS,t f zG@J wzG@J apv$wyf gvrd rhf ,f/
tJ'u D , kd pf m;vS,t f zG@J taeeJ@ a':atmifqef;pk=unftygt0if etz ppftpd;k &eJ@ awG@qakH qG;aEG;wmawGvyk zf @kd
tmqD,o H bmywdwm0ef,rl ,fh tif'ekd ;D &Sm;Edik if jH cm;a&;0ef}uD; [mqm rdv k m&dw k mu tqdjk yKxm;a=umif;”
8
ajymqdck o hJ nf?
ta&S@waD rm Edik if jH cm;a&;0ef}u;D a[mfwmuvnf; “jrefrmEdik if [ H m 2006 ckEpS f rwdik cf ifrmS tckvkd &yfwnf
vkyaf qmifwmrsKd ;awGukdf pGe@f vw $ &f r,fqw kd meJ@ ywfoufv@kd tmqD,EH ikd if aH wG tonf;toefjzpfae=uw,f?
'Dvrkd S r[kw&f ifawmh tmqD,t H zG@J wiG ;f rSm&Swd EhJ ikd if wH ikd ;f [m awmfawmfu h kd rsuEf mS ysupf &mjzpfr,f? ckawmif
awmfawmfrsuEf mS ysuaf e&yg+yD/ tmqD,H Edik if jH cm;a&;0ef}uD;awG[m jrefrmEdik if rH mS jzpfysucf w hJ hJ Edik if aH &;aemufjyef
qGrJ a_ wGa=umifh t}uD;tus,pf w d yf su&f ygw,f ”
Edik if jH cm;a&;0ef}uD; OD;0if;atmifu ar(30) 'Dy, J if;vky=f uHowfjzwfrE_ iS phf yfvsO;f I tmqD,EH ikd if jH cm;a&;
0ef}uD;rsm;tm; &Si;f vif;wifjyr_EiS yhf wfouf+yD; “olw@kd ajymjywJt h a=umif;awGu vH;k 0,H=k unfEikd pf &m r&Syd g
bl;/ 'ga=umifv h nf; tmqD,EH ikd if jH cm;a&;0ef}uD;awGu wnDwnGww f nf; olrudv k w $ af y;zd@k awmif;qdak ewm
yg? +yD;cJw h hJ etz&J@vyk &f yf[m tmqD,w H ckv;kH &J@*% k o f u d mQ udk n‡K;d EGr;f apw,fqw kd thJ csuu f kd tmqD,aH cgi;f
aqmiftm;vH;k u oabmwlvufccH =hJ uw,f? tvGwo f abmnpmpm;yGrJ mS vJ 'Dupd u P ykd J aqG;aEG;a0zefc+hJ yD;
a':atmifqef;pk=unfukd csucf si;f jyefvw $ af y;zd@k tif'ekd ;D &Sm;eJ@ uarBm'D;,m;Edik if jH cm;a&;0ef}uD;awGu awmif;qdck hJ
9
wmjzpfa=umif;” zEGr;f yifòrd@wiG u f si;f yonfh tmqD,H Edik if jH cm;a&;0ef}uD;rsm;tpnf;ta0;wGif jrefrmEdik if EH iS hf
ywfoufI ‚if;.oabmxm;udk txufyg twkid ;f xkwaf zmfajymqdck o hJ nf?
xdu k o hJ @kd tmqD,t H zG@J 0ifEikd if rH sm;u a':atmifqef;pk=unf jyefvnfvw $ af y;a&;ESiphf yfvsO;f I tmqD,H
tzG@J wzG@J &efuek òf rd@o@kd oGm;a&mufa&;udk tvSnu hf s tmqD,OH uUÏ tif'f ekd ;D &Sm; Edik if jH cm;a&;0ef}uD;u tqdjk yK
xm;aomfvnf; etz bufrS wke@f jyefr_ rjyKcJyh g? 10
ta&S@awmiftm&SEikd if rH sm;toif;}uD;(tmqD,t H oif;)taejzifh zEGr;f yifòrd@ Edik if jH cm;a&;0ef}uD;rsm; tpnf;
ta0;wGif ar(30) ta&;tcif;ESiphf yfvsO;f I a':atmifqef;pk=unftm; jyefvnfvw $ af y;&ef tjyif;txef
awmif;qdrk r_ sm; jyKvkycf o hJ nf? od@k aomf tif'ekd ;D &Sm;Edik if H bmvDu|e;f wGiu f si;f yonfh tmqD,H xdyo f ;D tpnf;
ta0;wGirf l zEGr;f yifòr@d wiG f tmqD,EH ikd if jH cm;a&;0ef}u;D rsm;u csrw S xf m;onfq h ;kH jzwfcsuu f kd qufvuftaumif
txnf razmfaqmifEikd o f nfukd awG@&cdS &hJ onf?

ukvor*~ vlŒtcGifhta&;qkid f&m txl;uk,


d fpm;vS,f
ukvor*~v@l tcGit hf a&;qdik &f m txl;ud, k pf m;vS,f rpPwm ay:vkq d m*s,
D kd yDn&J ;kd onf ‚if;. jrefrmEdik if o H @kd
qXrajrmufc&D;pOftwGi;f 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;rS xGuaf jy;vGwaf jrmufvmonfh rsujf rifoufaorsm;/ tcif;jzpf
csed w
f iG f ud,
k w
f ikd &f ifqikd óf uHawG@ cJ&h olrsm;ESihf awG@qakH r;jref;cGihf &&Scd o
hJ nf?
2003ckEpS /f Ek0d ifbm (12)&ufae@wiG f ukvor*~ txl;ud, k pf m;vS,f ygarmuQ ay:vkq d m*s, D ydk n
D &J ;dk u
(58)}udraf jrmuf ukvor*~taxGaxGnv D mcH/ wwd,aumfrwDo@kd tpD&ifcpH mwifoiG ;f &mwGif 'Dy, J if; vky=f uH
owfjzwfr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I atmufygtwdik ;f wifjycJo h nf?

115
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

“rdr. d ,ckc&D;pOfudk ,cifc&D;pOfrsm;wGijf zpfay:aeaom tajctaersm;ESifh wlnjD cif;


r&doS nht f csed w f iG f pwifco Jh nf? 2003 ckEpS /f rwfvwGif jyKvkycf aJh om rdr. d aemufq;Hk c&D;
pOfwiG f vl@tcGit fh a&;tajctaersm;ESifh trsK;d om;jyefvnfoihjf rwfa&;vkyif ef;pOfrsm; odod
omomqkw, f w k u f sqif;cho J nf? 2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@Y 'Dy, J if;òrd@wiG f ay:aygucf Jh
aomjzpf&yfonf vl@tcGit fh a&; qk;d qk;d 0g;0g;csK;d azmufrr_ sm; jzpfay:ch+J yD;/ Ekid if aH &;tajc tae
rsm;ESiv fh nf; eufeuf&i_d ;f &di_ ;f qufE, G yf wfoufaeonf?
TtpD&ifcpH m rwdik rf D rdr. d aemufq;Hk tpD&ifcpH mwGif arv (30)&ufae@jzpf&yfrsm;ukd
wifjych+J yD;jzpfonf? xkw d ifjycsuw f iG f jrefrmtm%mykid w f @dk . xkwjf yefajymqkcd surf sm;/ ,kH
=unfpw d cf s&onhf owif;&if;jrpfrsm;ukd uk;d um;I wifjychjJ cif;jzpfonf? xk@d jyif xkt d pD&ifcH
pma&;om;pOf&&dcS aJh om pkaqmif;rdor# owif;tcsut f vufrsm;tay: tajccHI jzpfpOf
tay: rdr. d y%mroH;k oyfcsuu f v kd nf; azmfjycJo h nf? ,ck c&D;pOfwiG f wku d cf udk cf cH &Jh oltcsK@d /
rsujf rifoufaotcsK@d w@dk udk awG@qaHk r;jref;Ekid cf +Jh yD;/ ‚if;wk@d xrH S xkjd zpf&yfEiS yfh wfoufonhf
tcsut f vufrsm;&&dcS o Jh nf? xk@d jyif tm%mykid rf sm;ESifh a':atmifqef;pk=unfw@dk tm; oGm;
a&mufaqG;aEG;jcif;jzihv f nf; tcsut f vufrsm;pGm &&dcS o Jh nf? 'Dy, J if;jzpf&yfonf tpk;d &tm
%mydik rf sm;u =uHpnfaqmif&u G w f mrsKd ; r[kwv f sif 'Dy, J if;jzpf&yf jzpfymG ;Edik pf &m r&Sb d ;l qdk
onft h csuu f kd vufcEH ikd af vmufatmifjrifomonfh oufaocHtaxmuftxm;rsm; &Sd
ae+yD[k rdrad jymEdik o f nf?
,ae@tcsdeftxd rdrdavhvmpkaqmif;chJaom taxmuftxm;rsm;u atmufyg
twdik ;f azmfjyaeonf? 2003 ckEpS /f arv(25)&ufae@EiS fh (30)&ufae@t=um; a':atmifqef;
pk=unftm; axmufcóH udqo dk t l a&twGurf sm;jym;vmonf? xkt d cg trsK;d om;'Dru dk a&pD
tzJ@G csKyftm; qef@usio f rl sm;/ ok@d wnf;r[kwf tpk;d &tm%mykid t f zJ@G tpnf;rsm;ESifh wenf;
enf;jzihf qufpyfxad wG@aeolrsm;. yg0ifywfoufrj_ zihf +cdr;f ajcmufjcif;/ v_@H aqmfjcif;/ aESmifh
,Sujf cif;/ wku d cf u dk jf cif;/ tEkid u f siafh pmfum;jcif;ESifh t=urf;zufjcif;rsm; ay:aygucf o Jh nf?
rvkv d m;tyfaom toufq;Hk &_;H epfemjcif;rsm;/ xdcu kd t f emw&jzpfrr_ sm;udak &Smif&mS ;I xkjd zpf
&yfudk +idr;f csr;f pGmajz&Si;f jcif; rjyKEkid [ f k qkjd cif;rSm rdrt d aejzihf ,k=H unf&efcufcv J o S nf?
'Dy, J if;jzpf&yfa=umifh 'Dy, J if;jzpfpOftwGi;f omru vl@tcGit hf a&;e,fy,fwiG f 0rf;enf;
a=uuGzJ , G &f m aemufqufwJG qkw, f w k ef pfemr_rsm; jzpfay:cJ&h onf? Ekid if t H ES@H &Sd tifet f ,fvf
'D &k;H rsm; tydwcf cH &Jh onf// a': atmifqef;pk=unf txde;f odr;f cHc&Jh onf// tzJ@G csKyf A[kd
tvkyt f r_aqmiftzJ@G 0ifrsm; aetdrt f us,cf sKyf usc=hJ uonf? tzJ@G csKyftzG@J 0ifrsm;/ axmufcH
olrsm;/ 'Dru dk a&pDEiS fh vl@tcGit fh a&;v_y&f mS ;olrsm;tm; zrf;qD; tusO;f csco Jh nf// ‚if;wd@k ukd
apmih=f unfph pfaq;r_rsm;/ +crd ;f ajcmufrr_ sm; wk;d jrihv f monf? jypfru _ sL;vGeo f rl sm;tm; w&m;pJG
qk&d ef xda&mufonhv f yk af qmifrr_ sm; r&db S J wku
d cf u dk rf w
_ iG f xdcu dk ef pfemcho J rl sm;om zrf;qD;
tusOf;cscHchJ&onf?
xkd epfemcsurf sm;ukd jyefvnfajz&Si;f &eftwGuf 2003 ckEpS /f arv(30)&ufae@rS pI
xde;f odr;f cHxm;&olrsm;/ aetdrw f iG f csKyfaESmifcx H m;&olrsm;tm; c|i;f csurf &dS csucf si;f v$wf
ay;&ef vkt d yfygonf?
xk@d tjyif wdu k cf u kd cf &H r_rS vGwaf jrmufvmolrsm;ESihf jzpfpOftwGi;f toufaoqk;H oGm;
olrsm;. rdom;pk0ifrsm;ukv d nf; avsmaf =u;aiGay;&ef pOf;pm;oifyh gonf? Ekid if w H um pHcsed f
rsm;ESit fh nD tao;pdypf pHk rf;ppfaq;r_rsm; jyKvkyo f ihyf gonf? jypfru _ sL;vGeo f rl sm;/ pkpH rf;ppf
116
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

aq;r_rS xGuaf y:vmaom&v'frsm; ponfw@dk udk trsm;jynfol od&aSd p&efvnf; xkwjf yef
a=unmoihfonf?
'Dy, J if;ESiyfh wfoufonhf jzpf&yfreS rf sm;xGuaf y:vma&;twGuf yl;aygi;f aqmif&u G of l
rsm;ukd vufpm;acsjcif;/ +cdr;f ajcmufjcif; rjyKvkyyf g[al om tmrcHcsurf sm;ay;oiho f nf?
tzJ@G csKyf&;Hk rsm; jyefvnfziG v fh pS o f ihyf gonf? xko d @dk jyKvkyjf cif;jzihf jzpf&yfq;dk }uD;wGi&f &dcS aJh om
'%f&m'%fcsut f csK@d udk ukpm;Ekid rf nfjzpfonf?
2002 ckEpS f arvESifh 2003 ckEpS /f arvt=um; tcsed u f mvukd jyefvnfavhvm =unhyf g
u tajctaerSm a&&maocsmr_ r&Sad omfvnf; vlxt k rsm;pkrmS ar#mv f ihcf sutf csK@d xm;&dcS Jh
=uonf? ,k=H unfrw _ nfaqmuf&ef tapmykid ;f umv óud;yrf;csurf sm;ESifh ywfoufonhf
tcGit fh vrf;rsm; qk;H &_;H cho J nf[k rdrt d aejzif, h q l ygonf? ESpzf uf tjyeftvSe, f =kH unfr_
wnfaqmuf&ef jynfph ckH ikd rf monfh uwdu0wfrsm; uif;rJo h nft h wGuf ,H=k unfem;vnfr_
wd;k yGm;vm&rnft h pm; wjznf;jznf;,kwaf vsmv h mum aemufq;kH 'Dy, J if;udpP jzpf&onfh
tajctaeod@k qdu k af &mufco hJ nf?
ar(30) jzpf&yfonf jrefrmEkid if t H ay: Ekid if w H umtokid ;f t0kid ;f u tjrifajymif;vJvm
ap&ef jyXmef;ay;vdu k af om t"dujzpf&yf jzpfvmcJo h nf? jrefrmEdik if t H ay: wm;qD; ydwyf ifr_
rsm; wd;k jr‡iðhf yvkyo f nftxd Ekid if w H um. jypfwif&w _ cf sru_ dk etztaejzihf róuHpzl; tjyif;
xefq;kH cHvu dk &f onf? xk@d a=umihv f nf; tusKd ;quftjzpf etz u 2003 ckEpS /f =o*kwv f
wGif 0ef}uD;csKyfopfwOD; cef@tyfwm0efay;a=umif; a=unmjcif;/ tcsuf (7)csuyf g0ifaom
vrf;jyajrykt H pDtpOftm; a=unmjcif; pojzihf wke@f jyefvyk af qmifco Jh nf? xkd vkyaf qmifr_
rsm;ukd Ekid if t H csK@d u todtrSwjf yKch=J uonf?
jrefrmEdik if . H tem*wfta&;udk trSew f u,ftav;xm;oltm;vH;k 'Dy, J if;jzpf&yfEiS hf
ywfoufI oifcef;pm,loifyh gonf? ‚if;oifcef;pmrsm;udk tjrefq;kH tav;xm;vdu k ef m
usio hf ;kH oifyh gonf? Tjzpf&yfrmS vufpm;aajc wke@f jyefajz&Si;f &rnfh jy\emw&yf r[kwf
ovdk wzufzufrS &yfwnfI Edik if aH &;oabmxm;ay;&rnfh udpv P nf; r[kwyf g?
TjzpfpOftwGi;f usL;vGecf ahJ om vl@tcGit hf a&;csKd ;azmufrr_ sm;udk xda&mufpmG ðyjyifuk
pm;Edik rf o S mv#if 'Dru kd a&pDðyjyifajymif;vJa&; vrf;a=umif;ay:ok@d wdik ;f jynfuykd @kd aqmifay;Edik f
rnfh usi0hf wfou d mQ qdik &f m vrf;!$erf u _ kd &&Sad yvdrrhf nf?
TuJo h @kd ESpOf ;D ESpzf uf=um; jyefvnf&if=um;apha&;tcGit hf vrf;udk vufvw G qf ;kH ¶H;_ ygu
wdik ;f jynftwGuf qd;k usK;d rsm;om jzpfxeG ;f vmEdik af yonf? xd@k a=umifh ar(30) jzpf&yfEiS yhf wf
oufI rdru d kd vGwv f yfpmG pHpk rf;tuJ jzwfciG ahf y;&ef etz tpd;k &tm; tqdðk yurf;vSr;f cJh
onf? xdu k rf;vSr;f csuu f kd etz wm0ef&o dS rl sm;u oabm rwlao;yg? -----------
-------------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------
---------------------------------------------
xyfrzH rf;qD;r_rsm; rjyKvky&f ef rdrt d aejzihf t}udr}f udraf wmif;qkcd aJh omfvnf; 2003
ckEpS /f arv(30) &ufae@ rSpI vl(250)cef@ zrf;qD;cHc&Jh onfqadk omowif;rsm; &&dcS o Jh nf?
od@k aomf 'Dy, J if;jzpf&yfEiS q fh ufE, G +f yD; zrf;qD;cH &olaygi;f (153)OD;&d+S yD;/ ‚if;wk@d xrJ S (109)
OD; jyefvnfvw G af jrmufvmcho J nf[k etz rS xkwjf yefa=unmcJo h nf? xkt d xJwiG f 2003
ckEpS /f Ek0d ifbmv (9)&ufae@wiG f jyefvnfvw $ af jrmufvmaom tusO;f om;(8)OD; vnf;
117
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

yg0ifonf? rdr. d owif;&if;jrpfrsm;tm; tjyefjyeftvSev f eS pf pfaq;+yD; cef@reS ;f wGucf suf


=unh&f m qufvufxed ;f odr;f cHae&olrsm;rSm etz. w&m;0ifpm&if;Z,m;rsm;xuf ta&
twGuf ykrd rdk sm;jym;vsu&f aSd =umif; awG@&onf? ‚if;wk@d tm; c|i;f csurf &d/S csucf si;f v$waf y;
a&;onf wpku d rf wfrwfawmif;qkad eaom Ekid if aH &;tusO;f om;rsm;tm;vk;H vGwaf jrmufa&;
ESifh rnfo@dk r# roufqidk yf g? Ekid if aH &;tusO;f om;[lor# csucf si;f v$waf y;a&;twGuf vGw+f ird ;f
csr;f omcGiafh =unmay;&ef rdru d awmif;qkcd o Jh nf? cdik rf maom Ekid if aH &;tajymif;tvJrsm;jzpf
ay: vmap&eftwGuf jy,k*w f cktjzpf awmif;qkcd jJh cif;jzpfonf? jrefrmhEidk if aH &;orkid ;f wGif
tcgtm;avsmpf mG vGw+f ird ;f csr;f omcGit fh rde@f xkwjf yefrr_ sm;&dcS o
Jh vdk ,ae@umvwGif ppftpd;k
& taejzihf xko d @dk vkyaf qmifoifyh gonf?
----------------------------------------------------------
-------------------------------------------------------------
----------------------------------------------------------
arv (30)&ufae@jzpf&yfonf Ekid if t H wGi;f &Sd yuwdEidk if aH &;taetxm;rSeu f dk ,cifu
xufyI dk xifxif&mS ;&Sm; azmfxw k jf yovdu k &f m a&mufayonf? ,ae@umvtajctae
onf rnfonfu h mvESirhf # rwl wrlx;l jcm;+yD; ¶_yaf xG;eufev J su&f &dS m jrefrmEkid if t
H wGuf
aqG;aEG;a&;pum;0kid ;f wGif awG@qn Hk E‡d id_ ;f I ajyvnfr&_ mS azGonhf enf;vrf;rSvI GJ tjcm;enf;
vrf;ukd rdrdtaejzihf rawG@&dSao;yg? Tokd@aom jrefrmhorkdif;tcsKd;tauG@wGif etzESifh
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzJ@G csKyf/ vlrsK;d pkwidk ;f &if;om;rsm;tygt0if tjcm;aomEkid if aH &;ygwrD sm;
taejzihf Ekid if t H wGuf rnfonhv f rf;a=umif;onf taumif;qk;H jzpfonf/ rnfo@dk oGm;a&muf
vkod nf ponfw@dk udk nDnw G pf mG twlwuGq;Hk jzwf=u&ygrnf? tjcm; tiftm;pkrsm; yg0if
jcif; r&doS nhf tkypf w k pfcwk nf;jzifah qmif&u G yf gu jrefrm Ekid if t H wGuf a&G;cs,&f rnhyf ef;wdik u f dk
csn;f uyfEidk f rnf r[kwyf g? jrefrmEkid if &H Sd vlxw k &yfv;Hk . vl@tcGit fh a&;tajctaewk;d wufr_
twGuf vuf&Sd jzpfay:aeaom a&S@rwd;k aemuf rqkwo f mtajctaeu t[ef@twm;}uD;
wck jzpfaeygonf”

,ck c&D;pOfonf ukvor*~. vl@tcGit hf a&;qdik &f m txl;ud, k pf m;vS,f ygarmuQ ay:vkq d m*s, D ykd n
D &J ;kd
. qXrt}udraf jrmuf jrefrmjynfc&D;pOf jzpfonf? jrefrmEdik if H ppf tpd;k &. vl@tcGit hf a&;csKd ;azgurf r_ sm;udpk pkH rf;
avhvmI ukvor*~wiG f tpD&ifcw H ifoiG ;f &ef wm0ef,&l olvnf;jzpfonf? ,cif c&D;pOfrsm;wGif jrefrmEdik if H
. vl@tcGit hf a&;ESihf pyfvsO;f I wifoiG ;f aom tpD&ifcpH mrsm;onf xda&mufr_ r&Sb d J omrefr#omjzpfI jref
rmEdik if t H wGi;f &Sd jynfov l x
l rk sm;u rcsirhf &Jjzpfc&hJ onf?
od@k aomf ,ck qXrt}udraf jrmufc&D;pOfrt S jyef 2003 ckEpS /f Ed0k ifbmv(12)&ufae@wiG f wifoiG ;f onfh
tpD&ifcHpmwGifrl 'DyJ,if;vkyf=uHr_}uD;ESifhywfoufI xda&mufpGmta&;,laqmif&GufEdkifonfh pHkprf;a&;aumf
r&Sizf @JG pnf;Edik af &;udpu
P kd tav;teufxm; t}uHjyKwifjycJo h nfukd awG@&&dS ygonf?

118
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

( atmufajcrSwfpkrsm; )

(1) ZGev
f (12)&uf/ 2003 ckEpS w f iG f tar&duef Edik if jH cm;a&;0ef}uD; aumvif;yg0v
J .
f xkwjf yefonfh
a=unmcsuf?
(2) ZGevf (5)&ufae@wiG f bDbpD o D wif;Xmeod@k ajym=um;csu?f
(3) rav;&Sm;uDeD tifwmeufowif;pmESihf awG@qakH r;jref;jcif;?
(4) 25-6-2003 &ufae@wiG f pDtiftif &kyjf rifo=H um;rS xkwv f iG chf su/f /
(5) 15-6-2003 tmpD,H Edik if jH cm;a&;0ef}uD;rsm;. xkwjf yefausnmcsu?f
(6) 23-6-2003 pwm; tGev f ikd ;f tifwmeufowif;pmESihf awG@qakH r;jref;cef;
(7) Zlvikd v
f (6)&ufae@ &ufpyJG g SPR Strait Time ESihf awG@qakH r;jref;cef;?
(8) The Nation News Paper, 21-6-2003 , Radio Free Asia.
(9) zEGr;f yif/ attufzyf /D 17-6-2003
(10) tif'ekd ;D &Sm; Edik if jH cm;a&;0ef}uD;. ajymcGi&hf yk*Ld~ vf rpPwm emwmvD0g0g. ajym=um;csu?f 28-6-
2003 *sumwmyd@k pf owif;pm/
119
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tcef; ( 7 )

'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&SifrS
xkwfjyefcJhonfh yef-um;csufrsm;

120
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

The Ad hoc Commission On


Depayin Massacre (Burma)
Let's join hands together in promoting global justice by facilitating the efforts of people in Burma
to seek justice for Depayin Massacre.

'DyJ,if;vkyf}uHr_ jzpfyGm;I oHk;vjynfh+yD;onfhae@wGif


jynfwGif;&Sd jynfolvlxkrsm;ESifh EdkifiHwumodk@
aumfr&Sif. wifjycsufESifh arwWm&yfcHyef=um;csuf

1? ,ae@onf/ 'Dy, J if;vky}f uHrj_ zpfymG ;+yD; oH;k v wif;wif;jynfah jrmufonfah e@jzpfonf? 'Dy, J if; vky}f uHr_
ta&;,laqmif&u G af &;aumfr&Siu f /kd 2003 ckEpS /f ZGev f (25)&ufae@wiG f pwifz@JG pnf;cJ+h yD;/ oufwrf; ESpv f ausmf
umvtwGi;f / vky}f urH j_ zpfymG ;pOfu ud, k wf ikd u
f sL;vGecf cH &hJ onf[k xGuq f =kd uonf/h jynfwiG ;f rS epfemolum,uH
&Sif rsufjrifoufao(8)OD;udk/ vGwfajrmufe,fajra'orsm;odk@ ac:xkwfum/ aumfr&Sifudk,fwdkif pepfwus
ppfaq;ar;jref; rSww f rf;wifxm;cJ+h yD;jzpfonf? jynfwiG ;f rS wdu k &f u
kd af y;yd@k aom tvm;wloufao(2)OD;. xGuf
qdck surf sm;udv
k nf;/ aumfr&Sirf S vufcx H m;+yD;jzpfonf? 'Dy, J if;vky}f uHru _ kd xdik ;f txufvw $ af wmfrS wqifh
urBmuodatmif aumfr&Siu f pDpOfxw k af zmfco hJ nf? tvm;wl xkwaf zmfrr_ sKd ;udk tjcm;Edik if rH sm;/ v$waf wmfrsm;
wGiv f nf; ay:ayguv f mEdik af p&ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? Edik if w
H umvl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;rsm;od@k qufo, G f
um/ ‚if;wd@k .tultnDEiS hf yl;aygi;f aqmif&u G rf r_ sm;&&Sad tmif }udK;yrf;qJjzpfonf? Edik if w H umjypfrq _ ikd &f m w&m;
&H;k ay:ayguv f matmif 0dik ;f 0ef;}udK;yrf;cJ=h uaomtiftm;pkrsm;/ ynm&Sirf sm;. em;vnf pmemaxmufcrH &_ &Sd
atmif óud;pm;Edik cf ohJ nf?

2? jrefrmEdik if t
H a&;udk ukvor*~ vHòk cHa&;aumifprD S ta&;,laqmif&u G v f matmifóud;yrf;&mY/ 'Dy, J if;
vky}f uHrr_ mS vlom;tjzpf touf&iS f &yfwnf&iS o f efru
_ kd qef@usiu f sL;vGeaf omjypfr}_ uD;tjzpf owfrw S Ef ikd +f yD;
Edik if w
H Edik if .
H tcsLyftjcmtm%m[laom abmifuakd usmv f eG I f ta&;,laqmif&u G Ef ikd rf nfh taetxm;&Sad om
a=umihf TrSKcif;}uD;udk t"duxm; wifoiG ;f ay;=uyg&ef/ oufqikd af omEdik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ tiftm;pkrsm;/
ukvor*~ twGi;f a&;rª;csKyf. t}uHay;t&m&Srd sm;od@k tqufrjywfwifjyv#uf &So d nf? 2003 ckEpS /f Zlvikd v f
(4)&ufae@wiG /f t*Fvyd b f momjzifh y%mrtpD&ifcpH mudw k ifoiG ;f cJo h nf? ykrd vkd ufc&H &Sv d maom oufaoxGuf
qdck surf sm;/ taxmuftxm;rsm;tay: tajccHv#u/f jznfph u G of ;kH oyfrr_ sm; jyKvkyu f m/ y%mrtpD&ifcpH mudk
jrefrmbmomjzif/h pufwifbmvtwGi;f xkwjf yefEikd &f ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? TonfrmS aumfr&Si. f óud;yrf;r_
rsm;udk trsm;jynfol wpHw k &mod&EdS ikd &f eftwGuf wifjyjcif;jzpfygonf? Tod@k óud;yrf;cGi&hf atmif 0dik ;f 0ef;tul
tnDay;=uaom/ um,uH&iS f xdcu dk ef pfemolrsm;/ acgi;f aqmifrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;/ trSew f &m; ay:ayguv f m
atmif 0dik ;f 0ef;azmfxw k af y;v#u&f =dS uaom owif;Xmersm;tm; aus;Zl;txl;wif&ydS gonf?
3? 'Dy, J if;vky}f uHrj_ zpfymG ;t+yD; aemufwae@rmS yif etzrS owif;pm&Si;f vif;yGjJ yKvky&f mY a':atmifqef;
pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfu/kd vkv
d m;axmufco H rl sm;ESihf qef@usio f rl sm;t=um;Y jzpfymG ;aom/
&ke;f &if;qefcwfrt _ jzpf &Si;f vif;cJoh nf? ,cktcsed t f xdvnf; ,if;od@k &yfwnf&iS ;f vif;aeqJ jzpfonf? tcsKd @aom
121
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

owif;Xmersm;/ owif;axmufrsm;onfyifv#if ,if;od@k aom toH;k tE_e;f rsKd ;jzifh wcgw&Ho;kH E_e;f ae=uonf?
aumfr&Sit f aejzifoh ;kH oyfwifjyvdok nfrmS 'Dy,
J if;jzpf&yfonf vltyk pf w
k ckEiS hf tjcm;wckt=um; a&Smifwcifjzpf
yGm;aom &ke;f &if;qefcwfr_ r[kw/f vltajrmuftrsm;udk toufq;kH ¶H;_ apcJah omvky}f urH }_ u;D 2 jzpfonf? 'Dy,
1
J if;
3
&ke;f &if;qefcwfjzpfr_ r[kw/f 'DyJ,if;vkyf}uHr_ twdtusjzpfonf? omrefvo l wfr_ r[kw?f pepfwusóud
4 5
wifpDpOf+yD; tkHESifh usif;ESifhusL;vGefaom &mZ0wfr_}uD; jzpfonf? usL;vGecf &H ol &m*%ef;tcsKd @uo kd mru/
wEdkifiHvHk;&Sd jynfoltm;vHk; xdwfvef@ajcmufjcm;oGm;apcJhonftxd/ oufa&mufr_&SdapcJh+yD;/ vlom;tjzpf
touf&Sif &yfwnf&Sifoefr_udk qef@usifusL;vGefonfh &mZ0wfr_ 6 jzpfonf?

4? aumfr&Sit f aejzifh pHpk rf;ppfaq;r_ukd pwifonft h csed u f um,uH&iS u f sL;vGecf &H ol rsujf rif oufao
(4)OD;udk ppfaq;aomtcg/ usL;vGeo f rl sm;rSm pkpak ygi;f vl(5000)cef@&adS =umif;ESi/hf }uH@z@HG toif;0ifrsm; jzpfEikd f
a=umif; xGuq f =kd uonf? a':atmifqef;pk=unfum;wef;. aemufwiG /f tjcm;um;rsm;jzifh vdu k yf gvmaom
}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;rSm vl(1000)cef@&+dS yD;/ vrf;ab;rS yke;f atmif;apmifq h ikd ;f ae+yD; 0ifa&muf¶u kd Ef uS =f uolO;D a&rSm
vl(3000)ausmf (4000)cef@ &SEd ikd af =umif; xGuq f =kd uonf? od@k &mwGif tqdyk gv(l 4000) (5000)tky}f uD;ud/k
pepfwus pDpOfae&mcsxm;n$e=f um;ay;olrsm;rSm rnforl nf0grsm; jzpfa=umif;/ ‚if;wd@k u xGuq f Ekd ikd jf cif; r&Sad cs?
qufo, G af &;pufrsm;ESihf pum;0Surf sm;toH;k jyKyHpk epfukd avhvmjcif;tm;jzif/h vufeufuikd w f yfz@JG wck ck. }uD;
=uyfra_ tmufY tqdyk g}uHzh @HG toif;0ifrsm;ESi/hf tjcm; &mZ0wfaumifrsm;usL;vGecf ahJ om vky}f uHr[ _ I l om oH;k
oyf&onf? od@k &mwGif ,ck=o*kwv f twGi;f xyfraH &muf&v dS maom rsujf rifoufaorsm;.xGuq f ckd sut f &rl/
'kw, d owfuiG ;f ae&mY/ etz ppfwyfrS Adv k rf ;ª tqif&h odS wl OD;. OD;aqmifra_ tmufY wm0efxrf;aqmifv#uf
&Sad om/ ,leaD zmif;tjynft h pH0k wfqifxm;onfh ppfom;rsm;ESihf &Jwyfz@JG 0ifrsm;udk tajrmuftrsm;awG@&&dS a=umif;/
‚if;ppfom;rsm;ESihf &Jom;rsm;u a':atmifqef;pk=unfEiS t hf zG@J tm;wdu
k cf u kd &f ef wdwq f w d pf mG apmifq h ikd ;f ae=u
onfh vl(4000)cef@&rdS nfv h t l yk }f uD;tm; uGyu f aJ e=uonfukd awG@&&dS a=umif;xGuq f x
kd m;=uonf? ,if;xGuq f kd
csurf sm;t& 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;udk pepfwusppD Ofne$ =f um; usL;vGeo f rl mS etzomjzpfa=umif; ydrk I kd &Si;f vif;
ay:vGifvmayonf?

5? ppf+yD;or#aom oufaotrsm;pk}uD;. xGuq f ckd surf sm;wGif Tr#}uD;rm;aom &mZ0wfr}_ uD;udk azsmuf
zsuEf ikd &f ef}udK;pm;aom etz tm%mydik rf sm;.vkyaf qmifcsurf sm;udk avhvmI&onf? om"utm;jzif/h armf
awmfum;vrf;ay:wGif xifusefcJhaomaoG;rsm;udk nwGif;csif;a&aq;jcif;/ tavmif;rsm;udk csufjcif;azsmuf
zsuyf pfjcif;/ armfawmfum;csi;f wdu k rf od nfyh pkH rH sm;jzpfatmif/ acgi;f csi;f qdik af pv#uf "mwfyrkH sm;&du k ,f jl cif;/ eHeuf
vif;aomtcg xGurf ajy;Edik af om '%f&m&xm;olrsm;udk tjyif&adS q;&Hrk sm;od@k ryd@k b/J zrf;qD;I axmifrsm;od@k
yd@k jcif;/ usn&f mG ESi&hf mG eD;csKyfpyfrS rsujf rifoufaojzpfEikd o f rl sm;udk tjcm;ae&mrsm;od@k twif;t"rR ajymif;a¶$@
apjcif;/ 'Dy, J if;tjzpfq;kd }uD;ESiphf yfvsO;f I xGuq f jkd cif; rjyKyg[/ 0efcv H ufrw S af &;xd;k ap+yD;rS/ zrf;qD;xm;olrsm;
tm; axmifraS y;v$wjf cif;/ OD;0if;atmiftm; tmqD,aH cgi;f aqmifrsm;xHo@kd apv$w+f yD;/ bmr# rjzpfco hJ a,mif
zefw;D xm;aom"mwfyrkH sm;udjk youm t,Ho k iG ;f apjcif;/ typftcwf&yfpaJ &;vkyx f m;aom wdik ;f &if;om; tzG@J
tpnf;rsm;tm; ac:,lt,Ho k iG ;f &Si;f vif;r_rsm; vkyaf qmifjcif; ponfw@kd jzpfonf? wzufwiG v f nf; etzonf
rdru d , dk wf ikd f Edik if aH &;tajymif;tvJw&yf&yfukd jyKvkyrf nft h oGirf sK;d / od@k r[kwf Edik if w
H umrS zdtm;ay;vkyaf qmif
r_wckcw k iG f yl;aygi;f yg0ifv#u/f ,if;tajymif;tvJwiG f trSew f u,f yg0ifaqmif&u G af wmhrnfh taetxm;
rsK;d udjk yum/ Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ tzG@J tpnf;rsm;tm; tm&Hv k aJ$ jymif;apv#uf tcsed q f +JG yD;/ 'Dy,J if; vky}f uH
r_}uD;ESiphf yfvsO;f I/ taxmuftxm;rsm; &SmrawG@awmhb/J tcdse=f umvmonfEiS t hf r#S arhaysmufomG ;ap&ef
zefwD;v#uf&Sdonf?
122
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

6? 'Dy, J if;vky}f urH }_ u;D rSm 1990 jynf/h arva¶G;aumufyw JG iG f tEdik &f Edik if aH &;ygwaD cgi;f aqmifrsm;/ ‚if;Edik if H
a&;ygwt D m; vdv k m;axmufco H nfjh ynforl sm;tay:/ etzrS &ufpufpmG qef@usiu f sL;vGeo f nfh &mZ0wfr}_ u;D jzpf
onf? 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/ trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ kd azmfxw k t f a&;,lEikd jf cif; r&So
d r#umv
ywfvHk;/ etzESifh trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfwdk@t=um;wGif/ ppfrSefaomtrsKd;om;jyefvnfoifhjrwfa&;udk
tdyrf uf rufI&Edik af wmhrnf r[kwyf g? a':atmifqef;pk=unfEiS t hf rsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfu/kd tjywf quf
vufacsre_ ;f Edik af &;ESihf 'Dy,J if;vky}f uHr}_ uD;udk t+yD;wdik af zsmufzsux f m;Edik af &;twGuóf ud;yrf;r_tjzpf/etzonf
wdik ;f &if;om;acgi;f aqmifrsm; tzG@J tpnf;rsm;ud/k acsmah rmhajzmif;zsxm;&ef óud;yrf;v#u&f o dS nf? wdik ;f &if;om;
tzG@J tpnf;rsm;/ acgi;f aqmifrsm;rSwqif/h awG@qakH qG;aEG;a&;vrf;a=umif;rsm; zGiv hf pS o
f mG ;rnf[al om/ Edik if aH &;
rufv;kH udjk yum tcsed q f +JG yD;/ 'Dy,
J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/trSew f &m;azmfxw k af y;a&; awmif;qdo k rH sm;
+idro
f mG ;atmif óud;yrf;qJjzpfonf? qufvufóudyrf;rnfh tvm;tvmrsm;vnf; awG@ae&onf?

&? 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;rSm a':atmifqef;pk=unfEiS hf trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf wckwnf;ESihf oufqikd f
aomudp&P yfwck r[kwaf wmh? wwdik ;f jynfv;kH ESiq hf ikd af om &ufpufr}_ uD;jzpfvmygonf? a':atmifqef;pk=unf
uJo
h @kd urBm+h ird ;f csr;f a&;EdAk ,fvqf &k / urBmodxif&mS ;aom yk*Kd~ vfwOD;tygt0if/ tjypfrjhJ ynforl sm;udyk if wurBm
vH;k .a&S@arSmufY &ufpufpmG jypfru _ sL;vGe&f +J yD;/ ,if;od@k usL;vGerf t _ ay: vl@tzG@J tpnf;u rnfo@kd r#ta&;,l
aqmif¶u G Ef ikd jf cif; r&d/S vGw+f idr;f cGi&hf aernfqv kd #i/f etz tm%mydik rf sm;onf vuf&ZJ uf&jJ zpfum aemifwiG f
rnfo@l ukd rqd/k rnfo@kd aomEdik if aH &;tiftm;pkrsm;udk rqd/k rnfonfah e&mwGif rqd/k rnfr# =urf;=uKwfw&f ufpuf
aomjypfrr_ sK;d udk rqd/k qufvufusL;vGe&f ef 0efav;awmhrnf r[kwyf g? od@k jzpfI/ etzESihf Edik if aH &;t&awG@qkH
aqG;aEG;+yD;/ trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk wnfaqmufum 'Dru kd a&pDa&;toGiu f ;l ajymif;r_rsm;udk +idr;f csr;f
7
aomenf;jzifh azmfaqmifomG ;&ef óud;yrf;r_jzpfpOfwikd ;f wGi/f y%mrvdt k yfcsuf rSm/ 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESihf
pyfvsO;f I trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ kd azmfxw k t f a&;,laqmif¶u G af y;a&; jzpfoifyh gonf?

8? aumfr&Sit f aejzifh jynfwiG ;f jynfyrS 'Dru kd a&pDa&;v_y&f mS ;wufºuGol tcsK@d / vl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;
tcsK@d / Edik if aH &;tiftm;pktcsKd @EiS hf owif;XmetcsKd @w@kd . yl;aygi;f aqmif&u G rf j_ zifh wwfEikd o f r# óud;pm;v#u&f dS
aomfvnf;/ ajrmfreS ;f oavmuf c&D;ra&muf&EdS ikd af o;yg? jynfwiG ;f &Sd jynfov l x l Ek iS hf Edik if w
H uma&muf 'Dru kd a&pD
a&;tiftm;pkrsm;/ wdik ;f &if;om;tiftm;pkrsm;. yl;aygi;f aqmif&u G rf u
_ /kd ,ckxuf tqrsm;pGm&&S&d ef vdt k yfae
ygonf? owif; tcsut f vufrsm;/ oufaoxGucf surf sm;/ oufaocHcsurf sm;/ ,ckxufyI kd tqrsm;pGm
&&Srd o
S m/ trSew f &m;udk ydI
k jynfph pkH mG azmfxw
k Ef ikd yf grnf? od@k ro
S m/ ukvor*~vòkH cHa&;aumifpo D @kd wifoiG ;f jcif;
tygt0if/ Edik if w H umwGif xda&mufaomta&;,laqmif&u G rf KS rsm; jyKEdik af &;twGuv f nf; enf;vrf;rsm;&Sm
}uHEdkifygrnf?

9? aumfr&Sit f aejzifh jynfwiG ;f &Sv d x


l wk &yfv;kH ESihf Edik if w
H umod@k / atmufygtwdik ;f yl;aygi;f aqmif&u G =f u
yg&ef arwWm&yfcyH ef=um;ygonf?
(u) xdcu kd ef pfemaom um,uH&iS rf sm;/ aysmufq;kH v#u&f o dS rl sm;twGu/f rdom;pkrsm;u &J&ifph mG jzifh
oufqikd &f m &Jpcef;rsm;/ w&m;&k;H rsm;wGif w&m;0iftr_ziG +hf yD; wdik =f um;=uyg&ef/ ,if;od@k qmif&u G Ef ikd af &;twGu/f
Oya'ynm&Sirf sm;/ a&S@aetoif;rsm;rS vdt k yfaomtultnDrsm;ay;=uyg&ef/ wdik cf suzf iG t hf a&;,laqmif&u G f
&ef&v
dS #i/f wdik cf surf zGirhf D jzpfap/ zGi+hf yD;aemuf jzpfap owif;Xmersm;od@k owif;rsm;ay;yd@k =uyg&ef?
(c) etz. &Jpcef;/ w&m;&H;k rsm;wGif wdik cf suzf iG &hf efr0H&h aJ om/ xdcu kd ef pfemaom um,uH&iS rf sm;/
123
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rsujf rifoufaorsm;on/f rdrw d @kd aumfr&Six f H tao;pdyx f u G q f ckd surf sm; ud, k wf ikd v
f ma&muf ay;tyfjcif;jzifh
vnf;aumif;/ tcsK@d ta&;}uD;aomoufaorsm;rSm/ rdrw d @kd aumfr&Si. f tultnDjzif/h Edik if w H um Edik if rH sm;wGif
oGm;a&mufI/ 'Dru kd a&pDEikd if rH sm;. v$waf wmfrsm;a&S@arSmufwiG v f nf;aumif;/ Edik if w H umowif;Xmersm;.
a&S@arSmufwiG v f nf;aumif;/ trSew f &m;udk wurBmvH;k ydrk o kd &d vdS matmif zGichf sazmfxw k af y;=uyg&ef?
(*) etz. &Jpcef;/ w&m;&H;k rsm;wGiw f ikd cf suzf iG &hf ef r0H&h /J rdrw d @kd aumfr&SiEf iS v hf ufwJG yl;aygi;f um/
Edik if wH umu od&v dS matmifprG ;f aqmifomG ;Edik &f efvnf; tcuftcJ&adS om epfemolum,uH&iS rf sm;/ rsujf rif
oufaorsm;onf/ jrefrmEdik if t H wGi;f &Sd 'Dru kd a&pDEikd if rH sm;rSo&H ;kH rsm;/ Edik if w H umtzG@J tpnf;rsm;/ Oya'qdik &f m
tzG@J tpnf;rsm;/ Oya'ynm&Sirf sm;a&S@arSmufo@kd oGm;a&mufum xGuq f ckd suf tao;pdyrf sm;udk pmjzifah &;om;+yD;/
rdr. d "mwfyEkH iS whf uG rSww f rf;jyKpk vufrw S af &;xd;k um/ rdrw d @kd aumfr&Six f t H a&muf/ enf;rsKd ;pHjk zifyh @kd aqmifay;
tyf=uyg&ef?
(C) txufygenf;vrf;rsm;twdik ;f vkyaf qmif&efyifv#if tcuftcJ&adS om/ epfemol um,uH&iS rf sm;/
rsujf rifoufaorsm;onf/ owif;Xmersm;ESiq hf ufo, G u f m/ rdrw d @kd . xGuq f ckd sut f jynft h pHu k kd toHjzifh ay;tyf
=uyg&ef?
(i) 'Dy, J if;vky=f uHrE_ iS o hf ufqikd o f nfh oufaocHtaxmuftxm;/ "gwyf /kH AG'D , D kd rSww f rf;/ pm&Gupf m
wrf;ESihf tjcm;rSww f rf;rSw&f mrsm;udk rdrw d @kd aumfr&Siv f uf0,fo@kd a&muf&o dS nftxd/ enf;vrf;aygi;f pH&k mS }uHI
ay;ydk@=uyg&ef?
(C) 'Dy, J if;vky}f uHr}_ uD;ESiphf yfv#O;f I/ trSew f &m;ESihf wm0ef&rdS u _ akd zmfxw k tf a&;,la&;udk vdv k m;
aom/ jynfwiG ;f jynfy&Sd Oya'ynm&Sirf sm;/ tjcm;ynm&Sirf sm;/ vl@tcGit hf a&;tzG@J tpnf;rsm;/ tpd;k &rsm;/
Edik if aH &;acgi;f aqmifrsm;/ Edik if aH &;tzG@J tpnf;rsm;/ vlxt k oif;tzG@J rsm;/ 'Dru kd a&pDa&; wufºuGvKS yf&mS ;olrsm;
onf/ ukvor*~ taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfxH vdyfrlI/ pmjzifha&;om;ay;ydk@wdkifwef;jcif;/ arwWm&yfcHjcif;
tm;jzifh ukvor*~vjkH cHKa&;aumifprD /S 'Dy, J if;vky}f uHrt _ ay: pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siaf pv$wEf ikd af p&efvnf;
aumif;/ Edik if w H umjypfrq _ ikd &f mOya'rsm;ESit hf nD oifah vsmo f vdk cH&k ;kH rsm;zG@J pnf; ta&;,lvmEdik af p&efvnf;
aumif;/ 0dik ;f 0ef;óud;yrf;ay;=uyg&ef rdrw d @kd aumfr&Sirf S av;eufpmG arwWm&yfcyH ef=um;tyfygonf?

'DyJ,if;vkyf}uHr_ta&;,laqmif¶Gufa&;aumfr&Sif/
2003 ckEpS /f =o*kwv
f (30)&uf/
1365 ckEpS /f awmfovif;vqef; (4)&uf?

For more information, please contact U Aung Htoo, Coordinator, Ad Hoc Commission on Depayin
Massacre. Tel (66) (01) 487 0262 (or) (66) (07) 206 9

( atmufajcrSwfpkrsm; )
1 Riot
2 Massacre
3 Depayin Massacre
4 Premeditated Attack
5 Organized Crime
6 Crime Against Humanity
7 Pre-condition

124
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

The Ad hoc Commission On


Depayin Massacre (Burma)
Let's join hands together in promoting global justice by facilitating the efforts of people in Burma
to seek justice for Depayin Massacre.

jrefrmEkdifiH vl@tcGifhta&;qdkif&m ukvor*~ txl;udk,fpm;vS,f ygarmuQ yDnJ&dk;.


jrefrmEkdifiH c&D;pOfESifhpyfvsOf;I jynfolvlxkodk harwWm&yfcH yef=um;csuf

1? jrefrmedik if YH arv(30)&ufae@ 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;jzpfymG ;+yD;aemuf ig;vausmrf # =umjrifch +hJ yD jzpfaomf
vnf; etz ppftpd;k &onf wm0ef&o dS rl sm;udk azmfxw k t
f jypfay;jcif; rjyK&Ho k mru aumfr&Siw f &yf zG@J pnf;apI
vlxk wpHw k &mauseyfvufcaH tmif o¾meft&yif pHpk rf;ppfaq;jcif; tv#O;f r&Sad cs? Tr# }uD;rm;aomvky}f uH
r_ukd arv(30)&ufae@ n(12)em&Dcef@wiG f t+y;D owfusL;vGecf +hJy;D em&Daygi;f (16)em&Dcef t h =um aemuf wae@ naewGif
óuwd ifjyifqifpak qmif;xm;aom tcsut f vufrsm;udk udik pf I JG owif;pm&Si;f vif;yGjJ yKvkyjf cif;/ etz onf ‚if;&Si;f
vif;yGyJ g tcsut f vufrsm;twdik ;f om ,ae@tcsed t f xd awmufavsmuf&iS ;f vif;aejcif;rsm;rSvI JG rnfo@kd r#
xl;jcm;wd;k wufvmr_ r&Sad jc? TonfrmS 'Dy, J if;vky=f urH }_ u;D Y epfemcHpm;cJ&h ol um,uH&iS rf sm;twGuf w&m;r#
wr_ukd rsuu f ,
G jf yKjcif;jzpf&o
kH mru vl@tzG@J tpnf;w&yfv;kH . +ird ;f csr;f r_/ wnf+ird rf /_ vGwv f yfru _ kd tmrcHcsuaf y;
onfh w&m;Oya' pd;k rd;k a&;tajccHukd ajymifajymifwif;wif; zsuq f ;D vdu
k jf cif;jzpfonf?

2? 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;rSm wdik ;f jynftyk cf sLyfa&; ,E , W m;rsm;udk toH;k jyKI ppftm%mydik rf sm;u ‚if;wd@k
a&&Snt f m%mwnf+rJa&; &nfreS ;f csujf zifh tpDtpOfwus usL;vGeaf om t=urf;zufrKS }uD; (State Terror-
ism) jzpfojzifh }uD;rm;+yD; a=umufrufz, G af umif;ayonf? T vky}f uHr}_ uD;eSiphf yfvsO;f I trSew f &m;udk azmf
xkwu f m wm0ef&o dS rl sm;tm; xdu k o
f nft h m;av#mpf mG ta&;,ljcif; rjyKEkid o f r#umvywfv;kH ppftm%mydik rf sm;
u ‚if;wd@k tm%mwnfjrJa&;udk qef@usit f wdu
k tf cHjyKvmol[k ,lqaom rnfo@l ukd rqd/k rnfonft h zG@J
tpnf;udk rqdk 'Dy, J if; vky}f urH x _ uf ydrk q kd ;kd &Gm;&ufpufaomt=urf;zufrKS rsm;udk qufvufusL;vGeu f m tjyif;
txef zdeydS af wmhrnfrmS taotcsmyif jzpfayonf? odk jh zpfI aemifwiG f Tjzpf&yfrsK;d rnfonft h cgwiG rf #
vl t
h zGJ th pnf;Y xyfrH rjzpfymG ;ap&ef 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfv#O;f I wurBmvH;k odatmif tjzpfreS u f kd
azmfxw k w f ifjyum wdu k &f u
kd f wm0ef&o dS rl sm;tm; ta&;,lciG &hf Ekid af pa&;twGuf 0dik ;f 0ef;óu;d yrf;=u&efrmS vlwikd ;f
rjzpfrae xrf;aqmifoifah omwm0ef jzpfvmygonf?
125
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

3? 'Dy,
J if;vky=f uHr}_ uD;udk pHpk rf;edik af &;twGuf urBmu h vk or*~tzG@J csKyf}uD;rS vGwv f yfonfh pHpk rf;ppfaq;
a&;tzG@J ukd apv$wpf pfaq;I trSew f &m;udak zmfxw k af y;&efawmif;qd=k uaom jynfwiG ;f rS jynfaxmifpw k ikd ;f
&if;om;vlrsK;d rsm; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyf}u;D ESi/hf v$waf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;/ trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyftzG@J 0ifrsm;/
Ekid if aH &;acgi;f aqmifrsm;udk rdrw d @kd aumfr&Sirf S rSww f if;wiftyfygonf? od@k &mwGif Tr#EiS hf rvHak vmufao;
a=umif; wifjyvkyd gonf? vlig;axmifcef u h &ufpufpmG usL;vGecf hJ +yD; vl tajrmuftrsm; aoa=u/ b0ysupf ;D
t}uD;tus,f xdcu kd ef pfem qH;k ±_;H r_rsm;&Scd ahJ omfvnf; vlxw k &yfv;kH eSihf edik if aH &;ygwt D zG@J tpnf;rsm;/ vl@tcGihf
ta&; v_y&f mS ;wufºuo G rl sm;. jyefvnfwek @f jyef ta&;,laqmif&u G rf r_ mS tm;&avmufb, G f xda&mufr_ r&Sad o;
yg? ukvor*~u, kd pf m; jrefrmEkid if EH iS phf yfv#O;f I vl t h cGit hf a&; twGuf wm0eft&Sq d ;kH yk*Kd~ vfjzpfaom ygarmuQ
yifa[;&d;k wywf=umr#vma&mufum vl@tcGit hf a&;tajctaersm;udak vhvmpHpk rf;onht f csed w
f iG f atmufyg
twdik ;f 0dik ;f 0ef;aqmif&u G af y;=uyg&ef rdrw d @kd aumfr&Sirf S tav;teuf arwWm&yfcw H ifjytyfygonf?

(u) vmrnhf Ek0d ifbmv (12)&ufae@wiG f ukvor*~Y ygarmuQ yDn&J ;kd rS jrefrmEkid if H vl@tcGit hf a&;
tajctaersm;eSiphf yfvsO;f I wifjy&mwGif 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD; ESiphf yfvsO;f I tjynft h pHw
k ifjycGi&hf Ekid af &;twGuf
rdrw
d @kd o&d x
dS m;aom owif;tcsut f vufreS o
f r#ukd enf;vrf;rsK;d pHu k t
kd oH;k jyKI ygarmuQ yDn&J ;kd . vuf0,f
odk ah &muf&adS tmif ay;ydk =h uyg&ef?

(c) ukvor*~ vHòk cHa&;aumifpD taejzifh ‚if;.vkyyf ikd cf iG t hf m%mudt k oH;k jyKv#uf vGwv
f yfaom
pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yf zGJ ph nf;apv$wef ikd af &;twGuf ygarmuQ yDn&J ;kd rSwqifh ukvor*~ taxGaxG
twGi;f a&;rª;csLyfxH wdu
k &f u
kd f pmjzifah &;om;ay;ydk u h m arwWm&yfcaH y;=uyg&ef?

(*) 'Dy,
J if;vky}f uHr}_ uD;eSiphf yfvsO;f I trSew
f &m; azmfxw k Ef idk &f ef rdrw
d @kd wOD;csi;f od@k r[kwf tzGJ t
h pnf;
tvku
d f óud;yrf;pGr;f aqmifrr_ sm;udk owif;Xmersm;odk x h wk jf yefay;=uyg&ef?

'DyJ,if; vkyf=uHrSK ta&;,laqmif&Gufa&;aumfr&Sif


ed0k bFmv (1) &uf 2003 ckepS f

tao;pdyfqufvufod&SdvdkygvSsif
aumfr&Si.
f Coordinator OD;atmifx;l (66) (01) 487 0262 odk q
h ufo,
G yf g&ef

126
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

The Ad hoc Commission On


Depayin Massacre (Burma)
Let's join hands together in promoting global justice by facilitating the efforts of people in Burma
to seek justice for Depayin Massacre.

'DyJ,if;vkyf=uHr_ jzpfyGm;I ajcmufvjynfh+yD;onfhae hwGif


jynfwGif;&Sd jynfolvlxkrsm;ESifh EkdifiHwumodk haumfr&Sif.wifjycsufESifh arwWm&yfcHcsuf

1? ukvor*~ txl;ud, k pf m;vnf ygarmuQ ay:vdq k m*s,


D kd yDn&J ;kd onf vl t
h cGit
hf a&;tajctaersm; ESiphf yfvsO;f I
jrefrmEkid if o
H @kd oGm;a&mufppkH rf;+y;D aemuf 2003 ckEpS f Ek0d ifbmv(12)&ufae@wiG f (58) }urd af jrmuf urBmu h v k or*~
taxGaxGnv D mcH wwd,aumfrw D o
D kd t
h pD&ifcpH m wifoiG ;f &mwGif 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;tay: atmufygu@J o@kd
aom ed*;kH csKycf surf sK;d udk jyKvyk I
f ,if; jzpf&yf}u;D tm; vGwv f yfpmG pHpk rf;ppfaq;r_jyKvyk &f ef vdt
k yfa=umif;jzifh wifjy
oGm;cJo
h nf?

“tpd;k &tm%mydik rf sm;u yl;aygi;f =upH nfaqmif&u


G w
f mrsKd ; r[kwv
f #if 'Dy,
J if;jzpf&yfjzpfymG ;Ekid pf &m r&Sb
d ;l qdk
onft
h csuu f v
kd ufcEH ikd af vmufatmifjrifomonfh oufaocHtaxmuftxm;awG &Sad e+yDv@kd usaemf ajymEkid f
w,f”
“ I can say that there is a prima facie evidence that the Depayin incident
could not have happened without the connivance of State agents. ”

2? 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;udk usL;vGe&f ef óudwifoifwef;yd@k csrr_ sm; jyKvkyjf cif;/ vufeufrsm;udk pepfwusa&G;
cs,f udik af qmifjcif;/ tcsed u f mveSio hf wfuiG ;f rsm;udk pepfwus a&G;cs,jf yifqifum wdu k cf u kd af csrKS ef;jcif;/ vuf
eufuikd w f yfzJG rh sm;om toH;k jyKavh&adS om trdef ah y;enf;pepfrsm;udk toH;k jyKjcif;/ vky=f urH nfv h Ol ;D a& ig;axmifcef@
udk tuGuu f sus pDpOfxm;&Su d sL;vGejf cif;/ oufaocHtaxmuftxm;rsm;udk azsmufzsujf cifEiS hf jyKjyifzefw;D rSKrsm;
jyKvkyjf cif;/ rsujf rifoufaorsm;ESihf '%f&m&olrsm;tm; zrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;/owfuiG ;f ESihf teD;qH;k ae&mwGif
Adv
k rf ;ª tqif&h o dS l wOD;eSihf 'Dy,J if; &Jpcef;rª;wOD;wd@k u, kd wf ikd f vky=f uHrnfo
h rl sm;tm; }uD;=uyfuyG u f aJ eonfukd
jrifawG ch &hJ onfh oufaorsm;&Sjd cif; tp&Sad om ta=umif;tcsurf sm;udk tajccHum 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;rSm
a':atmifqef;pk=unf tygt0if xdpk Ofu twlvu kd yf gomG ;=uaomtrsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;udk
taovkyf=uHum trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ hcsKyf udk tjywfajcr_ef;vdkonfh oabmjzifh pepfwus tpDtpOf&Sd&Sd
usL;vGefcJhonfh &mZ0wfr_}uD; jzpfonf [k ig;vausmfr#umvtwGif; rdrdwdk@pHkprf;ppfaq;awG@&Sd&aom
owif;tcsut f vufrsm;/ vloufaorsm;.xGuq f ckd surf sm;udk tajccHum rdrw d @kd aumfr&Sit f aejzifh oH;k oyf
onf? aumfr&Si. f 'kw,
d t}urd f y%mr tpD&ifcpH mudv k nf; r=umrD umvtwGi;f rSmyif jynfwiG ;f &Sjd ynforl sm;
eSihf wurBmvH;k odk x h yfrjH zef@a0um tpD&ifcw H ifjyoGm;ygrnf?
127
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

3? 'Dy,J if;vky=f uHr}_ uD;twGi;f aoqH;k / aysmufq;kH / '%f&m&/ b0 xdcu kd ef pfemysupf ;D =uonfh yk*Kd~ vfO;D a&
rSm &0rf'gEiS hf ,l*q
kd vm;AD,m;Ekid if rH sm;rSmuJo h kd h rsm;jym;jcif; r&Sad omfvnf; t"duusaom atmufygtcsurf sm;
udk ta=umif;jyKI 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;rSm vlom;tjzpf touf&iS f &yfwnf&iS o f efru_ kd qef@usio
f nhjf ypfr_
(Crime Against Humanity) ajrmufei kd af =umif; oH;k oyfawG@&&dS onf?
(u) ajymif;vJvmaom Edik if w H umOya'. t"dyg` ,zf iG q hf ckd surf sm;t& ppfyu JG mvtwGi;f usL;vGef
onfh ppf&mZ0wfrr_ sm;eSiq hf ufpyfa=umif; jyo&ef rvdak wmhbJ t&yfom;jynfot l ajrmuftrsm;udk qef@usif
usL;vGeo f nfh jypfre_ iS hf tóuH;0ifaejcif;?
(The nexus is unnecessary and gross human rights violations in peacetime are as criminal
as those during armed conflict.)
(c) pepfwus óudwifjyifqifum t&yfom;vltyk pf t
k m; wdwu
d susypfrw
S x
f m;I usL;vGeaf om
jypfr_}uD;jzpfjcif;?
(The second distinguishing feature of crimes against humanity is that they be committed in a
planned, systematic manner insofar as they are directed against a specific 'civilian population' and
not merely random individuals.)
(*) edik if aH &; &nfreS ;f csujf zifh usL;vGeaf om jypfr}_ uD;jzpfjcif;?
(For crime against humanity, it must be demonstrated that the defendant targeted the vic-
tims specifically based on their social, political, racial, religious, or other attributes.)
( C) jypfru _ sL;vGecf &H onfh vlta&twGurf mS }uD;rm;vSjcif; &Scd sirf S &Srd nfjzpfaomfvnf; t&yfom;
vlxw
k &yfv;kH udk t}uD;tus,f xdwv f ef ah jcmufjcm;oGm;ap&ef usL;vGeof nfh jypfr}_ uD;jzpfjcif;?
( To intimidate the entire 'civilian population')

4? tm%m&Sif tkycf sKyfra_ tmufrS 'Dru kd a&pDEidk if t H jzpfokd Eh idk if aH &;t& awG@qakH qG;aEG; oabmwlncD surf sm;
&,lum toGiu f ;l ajymif;&efóu;d yrf;=uaomEkid if rH sm;Y tm%m&Sirf sm;eSihf 'Dru kd a&pDEidk if aH &;tiftm;pkrsm; edik if aH &;
t& rnfokd yh ifoabmwln=D uonfjzpfap Edik if w H um Oya't& atmufyg jypfrr_ sm;udk vGw+f idr;f csr;f omcGihf
ay;ydik cf iG hf r&S/d w&m;Oya'ESit hf nD cGivhf w $ cf iG hf r&S/d oifyek ;f acsciG hf r&S/d jypfru
_ sL;vGe&f mY wm0ef&o dS rl sm;udk
Oya'eSit hf nD ta&;,laqmif&u G =f u&rnfjzpfonf?
(1) vlrsK;d wk;H owfjzwfru _ kd tjypfay;jcif;ESihf umuG,jf cif;qdik &f moabmwlncD sut f & vlrsK;d wke;f owf
jzwfr_ (Genocide)
(2) eSyd pf ufnOf;yrf;r_ eSihf tjcm;aom&ufpuf=urf;óuwfI vlrqef/ vl *h % k o f u d mQ udk nd;_ EGr;f apaom
qufqrH r_ sm;udk qef@usi&f ef jypf'%fp&D if&ef oabmwlncD sut f & eSyd pf ufnOf;yrf;r_
(Convention Against Torture)
(3) vlom;tjzpf touf&iS &f yfwnf&iS o
f efrKS udk qef u
h siu
f sL;vGeaf omjypfr_
(Crime Against Humanity)
(4) (*seD AD m oabmwlncD suu
f kd csLd ;azguu
f sL;vGeaf om) ppf&mZ0wfr_ (War Crime)

128
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

r=umao;cifepS rf sm;twGi;f ukvor*~u qDvm&D,eG ;f Ekid if t


H m; !$e=f um;cJo
h nfjh zpf&yfrsm;u ,if; tcsuf
udk oufaocHv#u&f o dS nf?

5? 'Dy,J if;vky=f uHr}_ uD;ESiphf yfvsO;f I wm0ef&o


dS rl sm;udk azmfxw k t
f a&;,l&ef óud;yrf;aqmif&u G rf r_ sm;onf
(u) rsuaf rSmufwiG af &m tem*wfumvwGiyf g tjypfrEhJ idk if o H m;rSeo f r#ukd Ekid if t
H pd;k &u Oya'rJh
qef@usiu f sL;vGerf nfh aemufxyf tvm;wljypfrr_ sKd ; xyfrjH zpfymG ;jcif;r&Sad p&ef wm;qD;umuG,o f nfo h abm
a&mufyg onf? (To prevent repeated heinous crimes)
(c) aoqH;k / aysmufq;kH / tzrf;tqD;cH&/ b0xdcu kd ef pfemysupf ;D qH;k &_;H =u&aom tjypfrjhJ ynforl sm;
twGuf w&m;r#wr_ &SmazGay;&ma&mufygonf? (Justice for the Victims)
(*) tem*wfv@l tzG@J tpnf;wGif +idr;f csr;f r_/ wnf+idrrf /_ vGwv f yfre_ iS hf w&m;r#wr_ukd tmrcHcsu&f &Sd
aprnfh rnfo@kd aom wdik ;f jynftyk cf sKyfa&;,E , W m;rsm; &So d ifo h nf[al omtcsurf sm;udk pOf;pm;azmfaqmifvm
apedik yf gonf? (Institutional Reform)

6? tqdyk gta=umif;tcsurf sm;udk axmufxm;v#uf 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f I aumfr&Sit
f aejzifh
jynfwiG ;f &Sd jynfov
l x
l rk sm;tm;vH;k eSihf edik if w
H umodk ah tmufygtwdik ;f arwWm&yfcH yef=um;tyfygonf?

(u) jrefrmedik if H 'Dru kd a&pDeiS hf wdik ;f &if;om;tcGit hf a&;rsm;twGuóf ud;yrf;aqmif&u G v f #u&f =dS uaom
edkifiHa&;acgif;aqmifrsm;/ tzGJ htpnf;rsm;/ tiftm;pkrsm;rS OD;aqmifum ukvor*~vHkjcHKa&;aumifpDrSaeI
'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f +yD; Ekid if w
H umpHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yf apv$wEf idk af &;twGuf óud;yrf;
aqmif&Gufay;=uyg&ef?
(c) 'Dy, J if;vky=f uHr}_ uD;eSihf pyfvsO;f ItrSew f &m;udk ydrk jkd ynfph pkH mG azmfxw k af y;edik rf nfo h ufaorsm;/
oufaocHtaxmuftxm;rsm;/ owif;tcsut f vufrsm;/ ydrk &kd &Sad &;Ekid if w H umESihf ukvor*~okd h pepfwus
wifjyEkid af &;wk@d twGuf jynfwiG ;f &Sd epfemolum,uH&iS rf sm;/ rsujf rifoufaorsm;/ tcsi;f jzpfcsed w f iG f &Sad e=uaom
jynforl sm;/ trsK;d om;'Dru kd a&pD tzG@J csKyfrS tqifq h ifah om acgi;f aqmifrsm;/ vGw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;/ Oya'
ynm&Sirf sm;/ w&m;r#wr_twGuf v_y&f mS ; wufºuG=uolrsm;onf jynfwiG ;f &Sd Ekid if w H umtzG@J tpnf;rsm;/ jynf
wGi;f jynfy owif;Xmersm;ESihf yl;aygi;f um pkaqmif;ay;yd@k jzef@a0=uyg&ef?
(*) Ekid if w
H um Edik if rH sm;Y 'Dy, J if;v_y&f mS ;r_aumfrwD (Depayin Campaign Committee)rsm; zJ@G pnf;
aqmif&u G jf cif;tygt0if Ekid if w H umqufo, G rf u_ eG , f ufrsm;/ jynfwiG ;f qufo, G rf u
_ eG ,
f ufrsm; zG@J pnf;wnf
aqmufI Ekid if w H um pHpk rf;ppfaq;a&;aumfr&Siw f &yfrS 'Dy, J if;jzpf&yfreS }f uD; ay:ayguv f m+yD; wm0ef&o dS rl sm;udk
xdu k o f nft h m;avsmpf mG ta&;,laqmif&u G v f mEkid af ponftxd 0dik ;f 0ef;óud;yrf;=uyg&ef?

'DyJ,if;vkyf=uHr_ta&;,laqmif&Gufa&; aumfr&Sif
edk0bFmv (30) &uf 2003 ckeSpf

129
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

aemufqufwJGrsm;

(1) "gwyf rkH sm;/'%f&m&olrsm;/ vlaysmuf/


aoqH;k olrsm;ESihf armfawmf,mOf pm&if;rsm; --------------------------- ( 130 )

(2) trsKd ;om;'Dru


kd a&pDtzG@J csKyf.
xkwjf yefa=unmcsurf sm; ---------------------------------------- ( 140 )

(3) a':atmifqef;pk=unf. owif;pm&Si;f vif;yGEJ iS hf


2003 ckEpS f arv(29)&ufae@n rk±H mG òrd@wiG f ajym=um;onfrh ed @f ceG ;f ---------------- ( 154 )

(4) etz . owif;pm&Si;f vif;yGrJ &l if;rsm; -------------------------------- ( 169 )

(5) aZmfaZmfatmif/ udak usmv f iG /f rE aW v;wkid ;f trsK;d om;'Dru


dk a&pDtzJ@G csKyf
tzJ@G 0if trsK;d orD;wOD;wd@k . Edik if w
H um toHvi$ Xhf mersm;ESihf
qufoG,far;jref;csufrsm; -------------------------------------- ( 178 )

(6) &efuek w f idk ;f / urm±Gwòf rd@e,f trsK;d om;'Dru


dk a&pDtzJ@G csKyf tzJ@G 0if
ukpd ;dk oef;. oufaoxGuq f cdk suf ---------------------------------- ( 192 )

(7) 2003 ckEpS /f Ek0d ifbmv (18)&ufaeŒwGif usi;f yaom


(58)}udraf jrmuf ukvor*~taxGaxGnv D mcHrS
jrefrmEkid if .
H vlŒtcGit S af om qk;H jzwfcsurf sm; -- ( 201 )
hf a&;tajctaeESihf pyfvsO;f Icsrw

130
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;

a':atmifqef;pk=unf
taxGaxGtwGif;a&;rª;
trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKyf

ol& OD;wifO;D
'kw,d OuUÏ
trsKd;om;'Drkdua&pDtzJG@csKKyf

a':wifjrifh
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
pnf;±kH;a&;aumfrwD0if

a':0if;jrjr
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
rE aW v;wkid ;f pnf;±k;H a&;aumfrwD0if

rcifrrxGef;
rE aW v; (ta&S@ajrmufòrd@e,f)
trsK;d orD;tzJ@G 0if â
131
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ukd0if;ckdif
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
vli,ftzJG@0if

a'guw
f m vSp;dk !Ge@f
rE aW v;wkid ;f / pOf@uidk òf rd@e,f
trSw(f 1) jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,f

ukdrsKd;Ekdif
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
rE aW v;wkid ;f pnf;±k;H a&;aumfrwD0if

ukdjrifharmf
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,ftzJG@0if
ukdausmfrsKd;ol
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,ftzJG@0iff
132
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;

ukdvSOD;
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f) OD;xGe;f 0if;
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if rE aW v; (aps;csK)fd

OD;cifarmifaomif; ukdrsKd;wifh
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f) rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if vli,ftzJG@0if

133
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

'Dy,
J if;vky}f uHrt
+ wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cH&olrsm;

OD;wifatmifatmif
armifp;dk rE aW v;wkid ;f taemufajrmufòrd@e,f
rE aW v; (ta&S@awmifòrd@e,f) trSwf(1)rJqENe,fajr
xGefwkH;òrd@opf jynfo@l vw $ af wmf uk,
d pf m;vS,f

ukrd if;vGif
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)
vli,fpnf;±kH;a&;wm0efcH

ukdausmfausmfrkd;
rE aW v; (taemufajrmufòrd@e,f)
134
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

'Dy,
J if;vky}f uHrt + wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cHc& hJ onfh
trsKD;om;'Drudk a&pDtzJcŒG sKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk-unf.
teD;uyfvòHk cHa&;tzJ0 ŒG ifrsm;xJrS tcsKdŒ

ukjd rifah usmf


&efuek w
f idk ;f (wmarGòrd@e,f) ukdxGef;aZmfaZmf
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if tzJ@G csKyf A[kv
d il ,f
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if A[kv
d òHk cHa&; wm0efcH

ukdxGef;jrifh
&efuek w
f idk ;f (A[ef;òrd@e,f) ukdwkd;vGif
twGif;a&;rª; vli,fwm0efcH
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if {&m0wDwkdif;
135
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

'Dy,
J if;vky}f uHrt + wGi;f Y xdcu
dk 'f %f&m& zrf;qD;cHc& hJ onfh
trsKD;om;'Drudk a&pDtzJcŒG sKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL; a':atmifqef;pk-unf.
teD;uyfvòHk cHa&;tzJ0 ŒG ifrsm;xJrS tcsKdŒ

uko d ef;xGe;f
&efuek w
f idk ;f (urm±Gwòf rd@e,f)
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if

uko d ed ;f pk;d
&efuek w
f idk ;f (&efuif;òrd@e,f) ukrd ;dk aomf (ac: ) ayguaf yguf
pnf;±k;H a&;aumfrwD0if A[kv d il ,f vkòH cHa&;tzJ@G 0if
A[kdvkHòcHa&;tzJG@0if

136
'Dy,
J if;vky}f uHrt
_ wGi;f aoqH;k oGm;=uolrsm;?

pOf? trnf wm0ef ae&yf rSwfcsuf


1? OD;wifarmifO;D "gwyf q
kH &m yGcJ si;f +yD;aoqH;k
2? udok ed ;f wd;k at; yGcJ si;f +yD;aoqH;k
3? udpk ef;jrif(h c)&m*sL; ,mOfarmif; yGcJ si;f +yD;aoqH;k
4? OD;xGe;f atmifausmf ausmif;q&m rH¶k mG tcif;jzpfpOfu&¶Scd o hJ nfh '%f&mrsm;tm; aq;0g;uko aepOf pufwifbmvqef;ydik ;f
wGiu f , G vf eG f

rSwcf su?f ? pm&if;t&w&m;0ifvu kd yf gomG ;olrsm;xJrS aoqH;k olpm&if;jzpfygonf? rE aW v;rStcif;jzpf ae&mtxd vrf;c&D;wav#mufrv S ukd yf gco
hJ rl sm;/
a':atmifqef;pk=unfEiS t
hf zG@J tm;vma&mufq;D }udKE_wq f uf =uonfh a'ocHjynforl sm;/ tcif;jzpfymG ;pOfwiG f t=urf;zuf¶u
kd Ef u
S o
f wfjzwfccH &hJ ojzifah oqH;k ol
tajrmuf trsm;¶Syd gonf? rdrw d @kd aumfr¶Sit f aejzifv h ufvrS ;f rrDojzifh twdtuspm&if;aumuf,&l eftcuftcJ¶dS ygonf? qufo, G pf pkH rf;aeqJjzpfojzifh
wdusaocsmonfh pm&if;rsm;&¶So d nft h cg jznfph u G If qufvuf pm&if;xkwjf yef oGm;rnf jzpfygonf?
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ukdodef;wkd;at;
rE aW v; (taemufawmifòrd@e,f)

137
138
'Dy,
J if;vky}f uHrw
_ iG f zrf;qD;xde;f odr;f cHc&hJ olrsm;?

pOf? trnf wm0ef ae&yf rSwfcsuf


1? a':atmifqef;pk=unf taxGaxG twGi;f a&;rª; wuUov kd &f yd o
f mvrf;/ &efuek +f rdK@? tcif;jzpfymG ;+yD;aemuf
tif;pdet f usO;f axmifwiG f xde;f odr;f xm;&m
rSppfaxmufvrS ;f a&;pcef;wck wGiaf jymif;a¶$@
csKyfaESmifxm; cJ+h yD;/xde;f odr;f
xm;pOfcpJG w d u f ok r_c, H &l efvt kd yfvm
ojzift h m¶Sawmf0if aq;¶Hw k iG f wufa&muf
cGpJ w
d u
f o k r_c, H cl +hJ yD;aemuf ,cktcg
wuUov kd &f yd of mvrf;aetdrw f iG af etdrf
tus,cf sKyf csxm;jcif;cHae&ygonf?
2? OD;oG,f +rdK@e,fpnf; taemufajrmuf 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

3? OD;atmifukd +rdK@e,fpnf; taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f


4? udo k ed ;f atmif vli,f taemufajrmuf 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
5? udak t;0if; vli,f xGew
f ;Hk +rdK@opf 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
6? udpk ;kd pd;k vli,f 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
7? udak usmaf tmif twGi;f a&;rª; taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
8? udak usmrf sKd ;ol vli,f taemufawmif 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
9? udrk sKd ;wifh vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
10? ud0k Àatmif vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
11? udv k rS ;kd 0if; vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
12? ud&k rJ if;aZmf(zd;k aZmf) vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
13? rcifjr0if; +rdK@e,fpnf; taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
14? a':wifjrifh +rdK@e,fpnf; taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
15? udak tmifatmif vl@abmifopf 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G /f jynfyxGuf cGmvm
16? udEk ikd Ef ikd f vl@abmifopf 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G /f jynfyxGuf cGmvm
17? udrk sKd ;rif; vli,f taemufajrmuf 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
18? a':0if;jrjr wdik ;f pnf;tzG@J 0if 13-10-03 &ufae@wiG f erc ppfaq;¶Hrk S a¶$bakd xmifo@kd y@kd
19? OD;pde&f D ,mOfarmif; 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
20? OD;vSO;D twGi;f a&;rª; 9-11-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvwG f
21? udo k ef;xGe;f OD; vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
22? udak tmifEikd f vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

23? udx k eG ;f xGe;f 0if; vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
24? rcifrrxGe;f vli,f ta¶S@ajrmuf 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw
G f
25? r0if;tdjzL vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
26? OD;vSjrifh OuUX tr&yl& a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
27? ud0k if;cdik f vli,f taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
28? udn k n D aD tmif vli,f ta¶S@ajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
29? udak Z,smxGe;f vli,f taemufawmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
30? OD;&Jjrifah tmif OuUX ta¶S@ajrmuf a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
31? OD;bmbm OuUX ppfuikd ;f wdik ;f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;

139
140
32? OD;xGe;f +rdKif twGi;f a&;rª; ppfuikd ;f wdik ;f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
33? OD;apmvdi_ f v$waf wmfu, kd pf m;vS,f tif;awmf+rdK@e,frq J ENe,f a¶$bakd xmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
34? OD;jrif=h unf v$waf wmfu, kd pf m;vS,f uom+rdK@e,f rJqENe,f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
35? OD;xGe;f a¶Smif +rdK@e,fpnf; rH¶k mG +rdK@ 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
36? OD;atmifqef; OuUX bkwvif a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
37? OD;aomif;nGe@f ,mOfarmif; ta¶S@awmif 12-6-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
38? OD;jrifOh ;D pnf;tzG@J 0if ta¶S@awmif 2-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
39? OD;oef;aX; pnf;tzG@J 0if ta¶S@awmif 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
40? OD;wifxÉG Of ;D v$waf wmfu, kd pf m;vS,f v,fa0;+rdK@e,f rJqENe,f a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
41? udw k ifvif; vli,f taemufajrmuf 18-7-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yefvw G f
42? udak usmZf if0if; tzG@J csKyfvil ,f A[dv k il ,fv+kH cHKa&; a¶$bakd xmifYzrf;qD;xde;f odr;f xm;
43? udak wZEdik f tzG@J 0if txufjrefrmjynf vli,fjyefvnfz@JG pnf;a&; 9-11-03 &ufae@wiG f a¶$bkd
axmifrjS yefvw G f
44? OD;atmifp;kd wdik ;f pnf;tzG@J 0if rE aW v;wdik ;f 9-11-03 &ufae@wiG f a¶$bkd axmifrjS yef vGwf
vmcJ+h yD;/ aemufwae@wiG f &Jpcef;rS
jyefvnfzrf;qD;
45? ol&-OD;wifO;D 'kw, d OuUX trsKd ;om;'Dru
kd a&pD tzG@J csKyf A[dt k vkyf tr_aqmiftzG@J uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

46? OD;aygcif v$waf wmfu, kd pf m;vS,f jrif;+cH+rdK@e,frq J ENe,f trSw(f 1) uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
47? OD;wifatmifatmif v$waf wmfu, kd pf m;vS,f rE aW v;taemufajruf +rdK@e,frq J ENe,f trSwf (1 ) uav;axmifY
zrf;qD;xde;f odr;f xm;
48? a'guw f m-0if;atmif OuUX cifO;D +rdK@e,f uav;axmifY zrf;qD;xde;f odr;f xm;
49? udx
k eG ;f aZmfaZmf A[dv k il ,f jyefvnf zG@J pnf;a&; cE ;DW axmifrS 13-11-03 &ufae@wiG jf yefvw G f
50? udxk eG ;f jrifh +rdK@e,f twGi;f a&;rª; A[ef;+rdK@e,f cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
51? udw
k ;kd vGif iykawm+rdK@e,f cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
52? udak Zmf0if;xGe;f vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
53? udrk sKd ;aZmfatmif vli,ftzG@J 0if aumvif;+rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
54? udrk if;vGif vli,ftzG@J 0if &efuek +f rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
55? udjk rifah iG vli,ftzG@J 0if a&eHacsmif;+rdK@ cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
56? udo k ef;xGe;f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
57? udrk ;kd aZmf(c)ayguaf yguf vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

58? udo k ef;xGe;f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
59? udrk sKd ;rif;(c)wifrsKd ;rif; vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
60? udo k [ D vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
61? udjk rifah usmf vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
62? udak usmpf ;kd vif; vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
63? udak tmifausmjf rifh vli,ftzG@J 0if rE aW v; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
64? udrk sKd ;nGe@f vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf
65? udo k ufxeG ;f (c)ukvm; vli,ftzG@J 0if A[dv k il ,fv+kH cHKa&; cE ;DW axmifrS (2/ 12 / 2003)wGif vGwaf jrmuf

141
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

trdsK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf(97§c) taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f&efukefòrd@

a=unmcsuftrSwf- 4 (6§98)

1? trdsK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyfonf w&m;0ifrSwfyHkwifI/ w&m;0if&yfwnfaeo!fh EdkifiHa&;ygwDtzGJ@


tpnf;jzpfayonf? od@k ygojzifh tzG@J csKyf ----- Edik if aH &;ESiyhf wfoufIvkyaf qmifcsurf sm;onfvnf; w&m;0if
udpPjzpfayonf?

2?vli,frsm;tm;A[kow k wd;k yGm;ap&efEiS yhf nmay;&ef a':atmifqef;pk=unf +cH0if;wGif ESpyf wfwpf}udrf


ðyvkyaf eus pmzwf0ikd ;f ðyvkyjf cif;udk 25-6-98 &ufae@wiG f pDpOfxm;onf? ‚if;pmzwf0ikd ;f wGif v$waf wmfu,kd pf m;
vS,f(4)OD;tygt0if/ vli,f(48)OD;cef@0ifa&muf&ef/ 24-6-98 &ufae@uwnf;u trnfpm&if;ESifhwuG
a':atmifqef;pk=unf+cH0if;rSaxmufvrS ;f a&;rsm;ud/k óudwif----------------------------?

3? 25-6-98 &ufae@vnf(13;00)em&Dcef@Y xdyk *k Kd~ vfrsm; oGm;a&muf&mwGiw f uUov kd &f yd o


f mvrf;ay:&Sd
a':atmifqef;pk=unf+cHodk@ t0iftxGufudkppfaq;avh&Sdaom vHkòcHa&;*dwfrS oufqdkif&mtm%mydkifrsm;.
vHòk cHa&;wyfz@JG 0ifrsm;u r0if&efwm;qD;onf? xdv k òkH cHa&;wyfz@JG 0ifrsm;u tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;udk vltyk jf zifw
h eG ;f
xkw=f uonf? xd@k a=umift h zG@J csKyftzG@J 0ifrsm;onf urBmat;apwDvrf;ESiw hf uUov kd &f yd o
f mvrf;axmif&h dS rD;ydKG ifh
teD;od@k pnf;urf;pepfwusjzifh -------a&muf&o dS mG ;=uonf?

4? TudpEP iS yhf wfoufI 'kw,


d OuUX OD;wifO;D ESihf taxGaxGtwGi;f a&;r_;a':atmifqef;pk=unfw@kd o&d +dS yD;
xdrk ;D ydKG ift
h eD;txd oGm;a&muf=uum/ pmzwf0ikd ;f od@k vmol tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;udk pepfwusac:aqmifomG ;
onf?

5? tzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;udk vHòk cHa&;wyfz@JG 0ifrsm;u tqifq


h ifw
h m;qD;+yD; a':atmifqef;pk=unf.tdrt f eD;
rlvwef;aus mif;a&S@o@kd ta&mufwiG f rnfonfh &ke;f &if;qefcwfEiS yhf ÉdyujzpfymG ;jcif;vH;k 0r&Sb d J “bmacgi;f aqmif
vJ &ku
d uf mG ” “acgi;f aqmifawG bmawG em;rvnfb;l / tJ'aD cgi;f aqmifyg &du k ”f [k rdu
k &f ikd ;f &dik ;f ajym+yD; &du
k =f u&ef/
trde@f ay;onf[=k um;od&onf? &du k =f u&eftrde@f ay;olrmS tom; ðzðzt&yfawmifarmif;armif;--0wfxm;ol
(vljrifv#if rSwrf o d )l / t&yf0wf 0wfxm;olwpfO;D jzpfonf[k =um;od&onf?

142
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

6? xdtk cgvòkH cHa&;wyfz@JG 0ifrsm;u teD;&Su d uk KdU udik ;f / opfuikd ;f / eHygww


f w
k rf sm;jzifh oJorJ rJ 0J ifa&muf&u
kd Ef u
S f
=uonf? pkpak ygi;f &du k Ef u
S jf cif;udck =H u&ojzif/h tzG@J csKyfvil ,f(4)OD;. OD;acgi;f ESit hf jcm;ae&mrsm;wGif '%f&m
rsm;&&S=d uonf[k =um;od&onf? &du k Ef u
S jf cif;cH&o!fah e&monf tm%mydik af e&mjzpfI tjcm; rnfow l pfO;D
wpfa,mufr# r&Sad y?

&? xdo k wif;ud&k &Sod jzifh tzG@J csKyfOuUXESihf A[dt


k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if vli,f(3)OD;wd@k tcsi;f jzpfymG ;&m
ae&mod@k csujf cif;vdu
k o
f mG ;=u&m tm%mydik w f @kd u vHòk cHa&;*dwrf w
S m;qD;+yD; vH;k 0 0ifciG rhf ðycJah y?

8? =um;od&o!fo h wif;rsm;t& a':atmifqef;pk=unfwiG t f enf;i,f'%f&m&&Sad =umif;ESihf OD;wifO;D ESihf


a':atmifqef;pk=unfw@kd onf +cH0if;xJo@kd r0ifb/J tcsi;f jzpfymG ;onfh 25-6-98&ufae@ (14;00)em&Dcef@rS pI/
,ae@ 26-6-98 &ufae@eeH uf(09;00) em&Dcef@txd/ rd;k xJa&xJ xdak e&mYyiftm%mydik w f @kd . vHòk cHa&;wyfz@JG
0ifrsm; 0dik ;f &Hvsu&f adS eonf?

9? rdrw d ikd ;f jynfwiG jf zpfay:aevsu&f o


dS !fh Edik if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;t=uyftwnf;rsm;ud/k txufyg
uJhodk@&dkufESufjcif;ESifh zrf;qD;jcif;/ tusOf;uscHapjcif;tp&Sdo!fhenf;vrf;rsm;udktoHk;jyKjcif;tm;jzifh vHk;0
ajz&Si;f Edik rf nf r[kwaf y?

A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trdsK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
&efukefòrd@

1360 jy!fEh pS /f ewfawmfvqef;(3)&uf


1998 ckEpS /f ZGevf (26)&uf

143
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@

a=unmcsuftrSwf - 18 (7§98)

1? trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf. taxGaxGtwGif;a&;rª; a':atmifqef;pk=unf/ A[dktvkyftr_


aqmifwOD;ESihf tzG@J u/kd tm%mydik rf sm;u ,refae@ (29-7-98)&ufae@n (21;50)em&Dcef@wiG /f wm;qD; ydwyf if
xm;onfh tnmpkEiS hf yefwikd &f mG teD;ae&mrS/ vHòk cHa&;wyfz@JG tiftm;udo k ;kH I t=urf;zufaomenf;jzifh tEdifk f
txufðycsKyfaESmif+yD;/ armfawmf,mOftwGi;f od@k ow G o
f iG ;f v#u/f taxGaxGtwGi;f a&;rª;. oabmxm; qEN
vH;k 0 rygb/J taxGaxGtwGi;f a&;rª;.aetdro f @kd twif;t"rRjyefy@kd c=hJ uygonf? taxGaxGtwGi;f a&;rª;. armf
awmf,mOfuv kd nf;/ tm%mydik wf @kd u taxGaxGtwGi;f a&;rª. cGiðhf ycsuf r&Sb d /J ‚if;wd@k bmom armif;ESicf =hJ u
ygonf?

2? usef A[dt k vkyt f r_aqmifwOD;ESihf tzG@J csKyf tzG@J 0if(2)OD;wd@k uv


kd nf; tm%mydik w f @kd .armfawmf
,mOfrsm;twGif;odk@ taxGaxGtwGif;a&;rª;enf;wl t=urf;zufaomenf;jzifh tEdkiftxufðy cskyfaESmifI/
tm%mydkifwdk@uoGwfoGif;=ujyD;/ twif;t"rRac:aqmifvmcJh=uygonf? taxGaxGtwGif;a&;rª;ESifhtzGJ@udk/
tEdik t f xufðyI ac:aqmifvmcJ=h uonfh armfawmf,mOfrsm;toD;oD;xJwiG v f nf;/ tm%mydik wf @kd . wm0ef&dS
yk*K~d vfrsm;ESihf vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;om&S=d uygonf?

3? tm%mydik wf @kd u Tod@k &ikd ;f jypGmqufqaH qmif&u G jf cif;rsm;onf/ &mZ0wfruif;aom tEdik t f xuf
ðyjcif;/ vufa&mufru
_ sL;vGejf cif;wd@k jzpfygojzifh trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyfu av;av;eufeuf jyif;jyif;xefxef
uef@uGuf¶_wfcsvdkufonf?

A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf

&efukefòrd@
1360 jynfEh pS /f 0gacgiv
f qef; (7) &uf/
1998 ckEpS /f Zlvikd v
f (30) &uf?

rSwfcsuf? ? aemufq;kH owif;t&/ yxrwm;qD;cH&onfah e&mrS (4)rdik cf ef@umG a0;onfh tnmpkEiS hf


yefwikd &f mG teD;wGi/f 'kw,
d t}udrf xyfrw H m;qD;xm;onf[k owif;&&Syd gonf? qufvuf jzpfay:vmrnfh tajc
taersm;udak pmif=h unfI h / tzG@J csKyfu vdt
k yfovdq
k ufvufta&;,l aqmif&u G o
f mG ;rnfjzpfyga=umif;?
144
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&$*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@
a=unmcsuftrSwf - 20 (7§98)

1? trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf.taxGaxGtwGif;a&;rSL; a':atmifqef;pk=unfESifh A[dktvkyf


tr_aqmifwOD;wd@k onf/ at;csr;f wnfjidrpf mG jzif/h ykord òf rd@o@kd 24-7-98 &ufae@eeH uf (09;05)em&Dcef@ wGif
armfawm,mOfjzifhc&D;xGufcJh=uygonf?
2? Tod@k c&D;xGucf &hJ jcif;.&nf&, G cf surf mS / vl@b0wGif tvGew f &mtqift h wef;edrv hf jS yD; raumif;qH;k
aomtoufarG;0rf;a=umif;jzifhjypfr_usL;vGefavh&Sdolrsm;twGufom&nf&G,fIjyXmef;xm;aom Oya'jzifh/
tzG@J csKyfr*S % k o f a&odumQ &Sv d o S nfh jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;tm;/ vl@*% k o f u
d mQ udk wrifoufouf
csKd ;ESrd f ESrd chf spmG zrf;qD;ta&;,lxm;aoma=umihf xkjd ynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm; ESi‚hf if;wd@k .rdom;pkrsm;udk
tm;ay;pum;ajym=um;&eftwGujf zpfygonf? TonfrmS jrefrmh,Ofaus;r_ xH;k wrf;pOfvmt&vnf;aumif;/
tzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;.wm0efEiS 0hf wW&m;rsm;t&vnf;aumif;/ c&D; oGm;=u&jcif;jzpfygonf?
3? taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESit hf zG@J u/ qlyv l akd omqENv;kH 0 r&Sb d J at;csr;f wnf+idrpf mG jzifh c&D;xGu=f u
&mwGi/f awG@óuHc&hJ aomjzpfpOfrsm;rS t"dutcsurf sm;rSmatmufygtwdik ;f jzpfygonf? ‚if;jzpfpOfrsm;rSm oufqikd f
&mum,uH&iS rf sm;ud, k w f ikd af wG@óuHcpH m;cJ&h aom ajym=um;csurf sm;jzpfygonf?
(1) taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESit hf zG@J tm; 24-7-98 &ufae@eeH uf (10;15)em&Dcef@wiG /f anmifwek ;f òrd@.
ta&S@buf(15)rdik /f (24)uDvrkd w D mcef@umG a0;onft h nmpk&mG teD;Y tm%mydik w f @kd u oHq;l óud;wef;rsm;/ vHòk cH
a&;tzG@J 0ifrsm;jzifh wm;qD;ydwq f @kd xm;=uonf? vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;jzifh armfawmf,mOfu0kd ikd ;f &Hxm;=uonf?
armfawmf,mOfut kd eD;&Sd acsmif;ul;opfom; wHwm;uav; ay:od@k eeH uf(10;42)em&Dcef@wiG f rIvnf;aumif;/
wGe;f I vnf;aumif;/ a&$@xm;=uonf?
(2) taxGaxGtwGi;f a&;rSL;.um;bD; (4)bD;vH;k tm;/ wqifch b H &dwrf sm;jzifh tm%mydik w f @kd u csKyfxm;
vdu k o f nf? wHwm;xdyv f rf;ay:wGif 4u§9518 'dik ef mum;wpD;jzifh ydwq f @kd xm;onf? eHeuf (11;30)cef@wiG f
145
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

y§3614 wDt;D - 11 um;}uD;jzifh xyfI ydwq f @kd xm;+yD;/ 'dik ef mum;udk z,fvu kd o f nf?
(3) nae (16;05)em&Dcef@wiG f &Jr;ª csKyfatmifE, G Ef iS hf 'k-&JrLS ;(1)OD;wd@k a&mufvm+y;D um;wHcg; udak cguo f nf?
um;wHcg;udt k wif;qGzJ iG @f onf? tvGe¶f idk ;f jyonfyh pkH jH zifðh yrlqufqo H nf? yJc;l wdik ;f rif;vSòrd@EiS hf {&m0wDwikd ;f
yef;waemfòr@d c&D;pOfrsm;uJo h @kd csujf cif;tajzxkwaf y;Edik rf nft h qif&h o dS l r[kwo f nft h jyifqufqaH &;¶kid ;f jyr_a=umifh
taxGaxGtwGi;f a&;rª;u zGihf ray;cJjh cif;jzpfonf?
(4) ,if;wHwm;av;.aemufwiG f oHq;l óud;acGrsm;jzifh n(19;10)em&Dcef@Y xyfqifu h m&H xm;vdu k o f nf?
wHwm;xdyw f iG f ,leaD zgi;f 0wfvòkH cHa&;tzG@J 0ifrsm;tiftm;jzifyh wfq@kd xm;onf? ,if; oHq;l óud;acGrsm;udk 26-
7-98 &ufae@wiG f tm%mydik w f @kd u oHwrefrsm;/ ppforH LS ;rsm;eSihf owif;axmufrsm;tm; ac:,ljyocge;D rS
óudwifz,f&mS ;xm;=uonf? vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;onf vnf; ,leaD zgi;f 0wfrS t&yf0wfo@kd ajymif;vJxm;=uonf?
(5) 25-7-98 &ufae@eeH uf (08-33)em&Dcef@wiG f - 24-7-98 &ufae@u wyfqifxm;cJah om wqifch H
b&dwrf sm;udk ðzwfomG ;=uonf? eHeuf (10;52)em&Dcef@wiG f armfawmf,mOfa&S@wiG f vrf;&Si;f aoma=umifh ykord f
bufodk@armfawmf,mOfudkarmif;xGufpOf vrf;v,fYvHkòcHa&;tzGJ@0ifrsm;u xyfrHwm;qD;=ujyefonf? eHeuf
(10;54)em&Dcef@wiG f vHòk cHa&;tzG@J 0ifrsm;u vrf;ay:rS armfawmf,mOfukd acsmif;ul;wHwm;av;ay:od@k jyefI
wGef;a&$@xm;=uonf?
(6) vHòk cHa&;tzG@J 0ifwOD;ua&oef@b;l wbl;udk taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESit hf zG@J tm; 0,fay;onf?xdv k òkH cH
a&;tzG@J 0iftm; aemufae@rsm;wGif armfawmf,mOfteD;Y wm0efcsxm;jcif; r&So d nfuakd wG@&onf/
(7) 26-7-98 &ufae@eeH uf (06;52)em&Dcef@wiG f armfawmf,mOfukd ykord b f ufo@kd armif;xGupf Of vHòk cHa&;
tzG@J 0ifrsm;uoHq;l óud;acGrsm;jzifq h I JG ydw+f yD; wm;qD;=ujyefonf?eHeuf (07;04)em&Dcef@wiG f vHòk cHa&;tzG@J 0if
rsm;u armfawmf,mOfukd wHwm;ay:od@k weG ;f Y a&$@xm;=ujyefonf?
(8) eHeuf (08;00)em&Dcef@wiG f aomufa&oef@b;l oGm;0,f&m tm%mydik w f @kd u “txuftrde@f t&”
[kq+kd yD; 0,fciG hf rðy=uyg?
(9) eHeuf (08;50)em&Dcef@wiG f wyfrawmfaxmufvrS ;f a&;rS Adv k rf ;ª &efEikd [f k qdo k u
l “ tefwD b,fomG ;
rvd@k v”J [kvmar;&m/taxGaxGtwGi;f a&;rª;u“ajccsKyfEiS hf cH0eftufOya'jzifzh rf;qD;jcif;/ cH0efvufrw S af &;
xd;k ay;&jcif;cHae=u&wJh {&m0wDwikd ;f rS jynfo@l vw $ af wmfu, kd pf m;vS,af wGqo D mG ;rSm” [k jyefajymcJyh gonf?
‚if;jyif taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u “vHòk caH &; rygv@kd qufomG ;cGihf rðybl;vd@k oHwrefawGuakd jymwJu h pd /P vdrw f m”
[kvnf; ajymcJyh gonf?
(10)ae@vnf (12;07)em&Dcef@wiG f wm0efcsxm;aom,leaD zgi;f 0wfvòkH cHa&;tzG@J 0ifrsm;udk t&yf0wfjzifh
ajymif;vJ+yD;/ wm;qD;ydwq f @kd rt_ m;vH;k udv k nf; &Si;f vif;xm;ygonf? t&yf0wfjzifh vHòk cHa&;tzG@J 0if(2)OD;u taxG
axGtwGi;f a&;rSL;.um; xGuEf ikd rf nfv h rf; wJuav;0Y ydwI f xdik af pmifah eonf?
(11)ae@vnf (12;30)em&Dcef@wiG f aomufa&oef@0,fciG ðhf y&ef 'kw, d t}udrf tm%mydik w f @kd tm; ajym&m
xyfrw H m;qD;+yD; oGm;cGihf rðyyg? ,if;tcsed rf pS I aomufa& r&So d jzifh ae@vnf (13;30)em&Dcef@wiG f rd;k &Gmonfh
tcg xD;jzifah &cH+yD; aomuf&ygonf?
(12)26-7-98 &ufae@wiG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf tzG@J Y tpm;tpmESiahf omufa&rsm; uke+f yDjzpfI
tzJ@G csKyf tzJ@G 0ifrsm;uay;yd@k jcif;udv k nf; tm%mydik w f @kd u vufrcHonft h jyif ‚if;wd@k u, kd w
f ikd vf nf; tpm;
taomufrsm;udk ray;=uyg?
(13)27-7-98 &ufae@ eHeuf(08;55)em&Dcef@wiG f Adv k rf ;ª &efEikd [f q k o kd l xyfraH &mufvm+yD;/ A[dt k vkyf
tr_aqmiftzG@J 0if OD;vSaztm; “ tefu,ftouf}uD;+yD/ 'Dvq kd ufomG ;vd@k bmr#ta=umif; rxl;ygb;l /Edik if aH &;
tawG@tóuH/ jzwfoef;cJw h hJ Edik if aH &;oufwrf;vnf; &Syd g+yD/ aemuf qufvyk pf &m Edik if aH &;awGtrsm;}uD;yg/ usaemf
tckvv kd majymwm[m tusKd ;&Sad pcsiv f @kd yg”[kajym&m taxGaxGtwGi;f a&;rª;;u“ aoG;cGpJ um; vmrajymeJ@
146
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

”[k jyefajymcJyh gonf?


(14)ae@vnf(14;25)em&Dcef@wiG /f Adv k rf ;ª &efEikd [
f qk o kd l xyfraH &mufvmjy;D “ trwd@k / tefu,fw@kd &efuek jf yef
wm taumif;qH;k jzpfr,f ”[k ajymcJyh gonf? taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u “ trsm;oGm; vmvd@k &wJh vrf;c&D;ud/k
wOD;wa,mufusrS roGm; rvm&bl;qdw k m t"dyg` ,f r&Sb d ;l ”[kjyefajymcJh ygonf? xdt k cg Advk rf ;ª &efEikd q f o kd u l
“ tJ'gu/a'oqdik &f m tm%mydik af wGu vHòk cHa&;udpaP =umifh vkyw f myg”[kajym&m/ taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u
vHòk cHa&;awGygwmyJ/ vm rvdref @J ”[kjyefajymcJyh gonf? Adv k rf ;ª &efEikd q f okd u l “ tr &wJo h wif; rSm;aeygw,f/
{&m0wDwikd ;f rSm tzrf;tqD; vH;k 0 r&Syd gb;l ” [kajymojzif/h taxGaxG twGi;f a&;rSL;u “ 'DrmS {&m0wDwikd ;f u
vl}uD;ygw,f/ ar;=unfh ”[kajymojzifh {&m0wDwikd ;f pnf;&k;H a&;OuUÏu ajccsKyfEiS chf 0H eftufOya't& tzrf;
tqD;cHae=u&aom jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,ftcsdK@.trnfrsm;udk ajymjyvdkufygonf? xdktcg
Adv
k rf ;ª &efEikd [f k qdo k u
l “tJ'gawmhusaemfh rajymeJ@/ a'oqdik &f mawGu vHòk cHa&;t&vkyw f u hJ pd aP wGygy”J [k
ajym&m/ taxGaxGtwGi;f a&;rª;u “ rw&m;vkyw f m Edik if aH wmfu pd;k rd;k &rSmayg/h w&m;Oya'[m wef;wl &nfwl
jzpf&rSmayg/h w&m;Oya'qdw k m wckwnf;yJ&&dS rSmyJ/ a'oqdik &f mtm%mydik af wGu vkyw f mud/k A[du k ta&;,l
aqmif&u G af y;Edik jf cif; r&Sb d ;l vm;/ A[du k a'o qdik &f mudv k r$ ;f rd;k &rSmaygh ”[kjyefajymcJyh gonf?
(15)28-7-98 &ufae@eHeuf(11;00)em&Dcef@wGif taxGaxGtwGif;a&;rª;.q&m0efjzpfol a'gufwm
wifrsdK;0if; aq;vmukay;onf? aomufa&jywfaeI vdktyfaeojzifh q&m0ef.awmif;qdkcsuft& yxr
t}udrw f iG f aomufa&oef@(3)bl; 0,fciG &hf ygonf? 'kw, d t}udrf a&oef@b;l (5)bl;xyfay;&eftwGuf a'guw f m
wifrsd K;0if;u jyefcge;D wGit f m%mydik w f @kd tm; ydu k qf H 500d§-usyaf y;cJyh gonf? taxGaxGtwGi;f a&;rª; aq;ukor_
cH,rl nfukd Adv k rf ;ª &efEikd qf o kd u
l / uifr&morm;awG ac:vmojzif/h taxGaxGtwGi;f a&;rSL;u“ Adv k rf ;ª &efEikd f
qdok El iS hf uifr&morm;awG yg&if/ aq;ukocGihf rcHb;l ”[kajymrS/ ‚if;wd@k vdu k rf vmbJ vrf;xdyw f aJ v;Y rwfwyf
&yfv#uf aecJ=h uygonf? ,if; ae&mrSaeI ‚if;wd@k u/ taxGaxG twGi;f a&;rSL;wd@k aq;ukor_c, H jl cif;udk "gwyf kH
rsm;/ AD', D rkd sm;¶kud =f uygonf? ae@vnf(13;00)em&Dcef@wiG f tm%mydik w f @kd u“ tcsed af ph+yD ”[kajymojzifh a'guf
wm wifrsKd ;0if; jyefomG ;&ygonf?
(16)eHeuf (11;00)em&Dcef@uwnf;u/ a'gufwmwifrsdK;0if;ydkufqHay;oGm;aom aomufa&oef@(5)bl;
udk nae (16;05)em&Dcef@wiG f tm%mydik w f @kd xrH S &&S=d uonf?
(17)29-7-98 &ufae@ae@vnf (12;00)em&Dcef@wiG /f tm%mydik w f @kd .um;jzifh a'guw f ifrsKd ;0if; aq;uk
ay;&efa&mufvmonf? taxGaxGtwGi;f a&;rª;twGuf vdt k yfaeaompm;aomufp&mrsm;ESihf t0wftxnf
rsm;udk &Jwyf&if;(9)ppfaq;a&;*dwrf S tm%mydik w f @kd u odr;f qnf; xm;vdu k of nf? tm%mydik w f @kd ucGiðhf yonfh
aq;ypPn;f tcsKd @om ,laqmifciG &hf onf? taxGaxGtwGi;f a&;rª;twGuf t[m&jzpfapaom ADwmriftp&So d nfh
aq;ypPnf;rsm;udk ,laqmifcGifh rðy=uyg? a'gufwm wifrsdK;0if;ESifhtwlvkdufygvmaom trsdK;orD;q&m0ef
a'guw f m òyH;tdr. kd ud, k cf E<mudv k nf; ppfaq;&SmazG+yD; aq;oGm;ukciG hf ray;yg? odr;f qnf;xm;aomypPn;f
rsm;udv k nf; taxGaxGtwGi;f a&;rSL;xHrS a'guw f mwifrsKd ;0if; jyefvmonft h cgusro
S mv#if tm%mydik w f @kd u
jyefay;ygonf?
(18)n (17;30)em&Dcef@wiG f tzG@J csKyf OuUÏ/ 'k-OuUÏ ESihf A[dt k vkyt f r_aqmifwOD;wd@k oGm;a&mufawG@
qHk=uonf? taxGaxGtwGif;a&;rª;ESifhtzGJ@twGuf ygoGm;aomaomufa&oef@ESifh tpm;taomufrsm;udk/
&Jwyf&if;(9)ppfaq;a&;*dwfrS óudwifodrf;qnf;xm;vdkufonf? odrf;qnf;xm;aom ,if;ypPnf;rsm;udk
taxGaxGtwGi;f a&;rª;wd@k xrH S OuUÏ wd@k jyefvm=uonft h cgro S mv#if tm%mydik w f @kd u jyefay;=uonf?
(19) xdo k @kd omG ;a&muf=u&jcif;ta=umif;rSm Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESizhf @HG òzd;a&;aumifp. D t}uHðy
csuw f ckukd Adv k rf ;ª ol&rSwqifh A[dt k vkyt f r_aqmifwOD;u&&So d nf? Tt}uHðycsuu f kd A[dt k vkyt f r_aqmif
tzG@J rsm;tm;vH;k !dE‡ i_d ;f aqG;aEG;&ef vdt k yfvmonf? xd@k a=umifh tzG@J csKyfwiG &f adS e=uaom A[dt k vkyt f r_aqmif
147
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tzG@J 0ifrsm;tm;vH;k taejzifh wm;qD;jcif;cHae&onfh taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf A[dt k vkyt f r_aqmif OD;vSazwd@k
xHo@kd oGm;&efv f t kd yfa=umif;jyefajymcJo h nf? Adv k rf ;ª ol&u tm;vH;k oGm;&ef roifyh gojzif/h OuUÏ/ 'k-OuUÏESifh
A[dt k vkyt f r_aqmifwOD;wd@k aygi;f (3)OD;udk oGm;cGiðhf ycJyh gonf? Edik if aH wmf at;csr;f om,ma&;ESihf zG@H ðz;d a&;aumifpD
. t}uHðycsuu f kd A[dt k vkyf tr_aqmiftzG@J u!dE‡ i_d ;f aqG;aEG;=uonf? xdo k @kd aqG;aEG;=u+yD; tjcm;t}uHðycsuf
wckukd Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpED iS ahf qG;aEG;&ef oabmwlncD =hJ uygonf? ,if;oabm
wlncD suu f kd tzG@J csKyfOuUÏu wm0ef,I l qufvufaqmif&u G &f ef A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0ifrsm;tm;vH;k
oabmwlnDcJh=uonf?
(20) OuUÏ/ 'k-OuUÏESihf A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if wOD;wd@k onf (19;40)em&Dcef@wiG f wm;qD;jcif;cHae
&aom taxGaxGtwGi;f a&;rª;wd@k xrH S jyefvnfxu G cf mG vm=u&m (21;00)em&Dcef@wiG f A[dt k vkyt f r_aqmif
tzG@J 0if OD;vGi. f tdro f @kd jyefa&muf=uonf? A[dt k vkyt f r_aqmifrsm;. oabmwlncD suu f kd qufvufaqmif
&GuEf ikd jf cif; r&Srd D tm%mydik w f @kd u taxGaxGtwGi;f a&;rª;ESihf tzG@J tm;/ twif;t"rR0ifa&mufcsKyfaESmifI tEdik f
xufðy t=urf;zuf+yD; vufa&mufrr_ sm; usL;vGeu f m twif;t=uyfac:aqmifc=hJ ujcif;jzpfonf?
(21)taxGaxGtwGi;f a&;rª;u vlvw $ +f yD;ac:cdik ;f I OuUÏ tygt0if A[dt k vkyt f r_aqmif tzG@J 0if(4)OD;wd@k
taxGaxGtwGi;f a&;rª;tm; oGm;a&mufawG@q=kH ujcif;om jzpfygonf?tm%mydik w f @kd u taxGaxGtwGi;f a&;rª;
tm; OuUÏ ESihf A[dt k vkyt f r_aqmifw@kd xH tyfEjHS cif; r[kwyf g?
(22)ac:aqmifvmyHrk mS §n(21;10)em&Dcef@wiG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;.jcYH ,cifu wm0efus t&m&Sjd zpf
ol Adv k rf ;ª ol&wd@k tzG@J tiftm;(50)cef@jzifh vma&muf=uonf? um;vrf;ay:wGif óudwifprD x H m;aom um;wef;
&Sn}f uD; &Sad eonf?
(23) tzG@J csKyf tzJ@G 0ifrsm;jzpf=uaom udx k eG ;f jrif/h udnk eG @f a&$EiS hf A[dt
k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if OD;vSaz wd@k ukd
tpDtpOftvdu k f twif;t"rR0ifq+JG yD; tEdik t f xufðy csKyfaESmif=uum toifph pD Ofxm;onfh armfawmf,mOf
rsm; twGi;f od@k tm%mydik w f @kd u oGwo f iG ;f =uonf?
(24) wcsed w f nf;wGif tpmESihf aomufa&jywfojzift h m;tifcsed @J pmG um;xJwiG v f aJ vsmif;aeaom taxG
axGtwGi;f a&;rª;tm;/ Adv k rf ;ª ol&ESit hf zG@J u/ armfawmf,mOftwGi;f od@k 0ifa&muf=uum t=urf;zufaom enf;jzifh
tEdkiftxufðycsKyfaESmifI vufa&mufr_rsm;usL;vGef+yD; taxGaxGtwGif;a&;rª;.oabmqEN vHk;0rygbJ
taxGaxGtwGif;a&;rª;. aetdrfodk@ tm;vHk;udk twif;t"rR jyefydk@cJh=uonf? taxGaxGtwGif;a&;rª;.
armfawmf ,mOfuv kd nf;/ taxGaxGtwGi;f a&;rª; .cGiðhf ycsuf r&Sb d J oufqikd &f mtm%mydik w f @kd u ‚if;wk@d bmom
twif;t"rRarmif;ESifcJh=uonf?
(25) 30-7-98 &ufae@nae (16;00)em&Dcef@wiG /f Adv k rf ;ª ol&u A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0if OD;oef;xGe;f
tm; “ a':atmifqef;pk=unftm; (15§20)rdepfcef@ arwWm&yfcaH jymqdak omfvnf; a':atmifqef;pk=unfu
(5)rdepfom pum;ajymyg/ reufus&if OD;oef;xGe;f xHomG ;ar;yg[k ajymcJyh ga=umif;/'gah =umif(h 5)rdepf a&wGuf
aeoH=um;&aoma=umifh rwwfEdkifawmhI a':atmifqef;pk=unftm;ayG@xl+yD; tjcm; ppfolemðy &Jar(2)
a,mufEiS hf n‡yx f ikd v f u kd af =umif;/ 'Dum;udv k nf; &JabmfawG armif;+yD;awmh a':atmifqef;pk=unftrd u f kd jyefy@kd
vduk af =umif; ”[k ajym=um;cJyh gonf?
4? xd@k a=umifh txufygjzpfpOfrsm;udk pdppfavhvm=unfv h #i/f tm%mydik w f @kd onf æ
(u) rw&m; wm;qD;uef@uGufr_/ rw&m; csKyfaESmifxm;r_wdk@udkusL;vGefjcif;/ ,if;odk@usL;vGefjcif;jzifh
xdyw f u kd &f ifqikd af &;udk jzpfay:ap&ef wrifoufoufzefw;D aejcif;/
(c) &mZ0wf ruif;aom tEdifk t f xufðyr_trsKd ;rsKd ;/ vufa&mufrt _ rsKd ;rsKd ;/ cd;k r_EiS t hf jcm;jypfrw _ @kd ukd usL;vGef
aejcif;/
(*) urBmu h v k or*~. vlrt _ cGit hf a&;rsm;qdik &f m urBmt h "dXmefðya=unmpmwrf; tyd'k f - 3/ tyd'k -f 25
148
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(1)ponfh vlwOD;wa,mufwiG f &oif&h xdu k af om tajccHv@l tcGit hf a&;rsm; udck sKd ;azguaf ejcif;/
(C) taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESit hf zG@J tm; touftE &W m,fp;kd &dr&f onftxd vrf;yef;qufo, G af &; jzwf
jcif;/ ywf0ef;usiEf iS t hf qufjzwfjcif;/ tpm;tpmESiahf omufa&wd@k ujkd zwfawmufxm;jcif;/ ,if;od@k jzwfawmuf
jcif;jzifh tiftm;csed nfah p+y;D rS 0ifa&mufI twif;t"rRt=urf;zufErdS Ef iS ;f jcif;/ q&m0ef.aq;ukor_ r&&Scd yhJ gv#if
,ckuo hJ @kd t=urf;zufyzkH ufenf;rsKd ;onf taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fux kd cd u kd af pEdik jf cif;/
(i) 9-11-96 &ufae@wiG v f nf; taxGaxGtwGi;f a&;rª;. um;wef;tm; vl&rf;um;wd@k u vHòk cHa&; tzG@J 0if
rsm; a&S@wiG yf if taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik o f nftxdvnf;aumif;/25-698&uf
ae@wiG v f nf; pmzwf0ikd ;f od@k vma&muf=uonfh tzG@J csKyftzG@J 0ifvil ,frsm; tm;tm%mydik w f @kd u wm;qD;&ku d f
ESujf cif;udpw P iG f taxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd xdcu kd af pEdik of nftxdvnf;aumif;/ ,cifu
(2)}udrðf yvkycf +hJ yD;jzpfI ,ckw}udrEf iS q hf ykd gv#if tm%mydik w f @kd utaxGaxGtwGi;f a&;rª;. touftE &W m,fukd
xdcu kd af pEdik of nftxd t=urf;zufaejcif;rSm pkpak ygi;f (3)}udr&f +dS yDjzpf jcif;/
( p) ,ckuo hJ @kd t=urf;zuf+yD;ESrd Ef iS ;f &ef óudwif}uH&, G If pDraH qmif&u G x f m;jcif;/
(q) trsKd ;orD;rsm;ab;tE &W m,frS umuG,af &;[k aºuG;a=umfaeaomfvnf;/ vufawG@wiG rf l Edb k ,fvf
+idr;f csr;f a&;qk&iS /f 'Dru kd a&pDacgi;f aqmif/ tzG@J csKyftaxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef;pk=unfuykd if/ touf
tE &W m,fxcd u kd af pEdik o f nftxd w&m;vufvw G f &efðyaejcif; wd@k ukd wdwu d susay:vGix f if&mS ;pGm od&edS m;
vnfEikd =f urnfjzpfa=umif; a=unmvdu k o f nf?

&efuek ðf rd@ A[dt k vkytf r_aqmiftzG@J


1360 jynfEh pS /f 0gacgiv
f qef; (11)&uf/ trsKd ;om;'Drukd a&pDtzG@J csKyf
1998 ckEpS /f =o*kwv f (3) &uf?

149
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
trSwf (97§c)/ taemufa&G*Hkwdkifvrf;
A[ef;òrd@e,f/ &efukefòrd@

a=unmcsuftrSwf - 8 (7§98)

1? trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf taxGaxGtwGi;f a&;rSL;ESihf {&m0wDwikd ;f pnf;&k;H a&;tzG@J . OuUÏESihf
A[dt k vkyt f r_aqmiftzG@J 0ifw@kd onf/ ,ae@ 20-7-98 eHeuf (09;10)em&Dcef@wiG /f {&m0wDwikd ;f / yef;waemf
òrd@o@kd armfawmf,mOfjzifch &D;xGucf mG oGm;=uygonf?

2? c&D;xGufjcif;udpPrSm/ *k%foa&oduQm&Sdjynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;udk/ vl@b0wGif


tedrfhusqHk;aomtoufarG;0rf;a=umif;ESifhtouf&Sifae=uonfholrsm;ESifhomoufqdkifonfh ajccsKyfESifhcH0ef
tufOya'jzift h a&;,lxm;jyD;/ vl@ou d mQ udw
k rifoufoufcsKd ;ESrd ef rd chf sjcif;tm;/ tzG@J csKyfuvufrcHEikd yf g ojzif/h
yef;waemf&dS jynfo@l vw
$ af wmfu,kd pf m;vS,af 'guwf mwifrif;xGËx f o H @kd omG ;a&mufjyD;tm;ay;&ef jzpfygonf?
‚if;onf az: jyygOya'jzift h a&;,ljcif;cH&ae&ygonf?

3? &efuek -f ykord vf rf; a=u;eef;wdik t f rSwf - 106 teD;/ y'ef&mG teD;wGi/f tm%mydik t
f zG@J 0if vHxk ed ;f &J
rsm;u/ armfawmf,mOfuw kd m;qD;onf[o k wif;&&Syd gonf? c&D;qufvufroGm;Edik &f ef yxr/ toifjh yKvkyx f m;
onfh ql;oHóu;d wef;rsm;jzif0h ikd ;f umxm;+y;D / 'kw,d / Tonfrsm;tpm;/ xef;wH;k [k,q l & aomwH;k rsm;jzifh ,mOf.
a&S@/ aemufwdk@wGifcsxm;onf[k=um;od&ygonf? ‚if;jyif ,mOfudkvHkxdef;&Jrsm;u/ 0dkif;xm;onf[k
=um;od&ygonf?

4? od@k aomf (11;40)em&Dcef@wiG /f taxGaxGtwGi;f a&;rSL;wd@k armfawmf,mOfrmS anmifwek ;f òrd@buf


od@k qufvufxu G cf mG oGm;onf[o
k mowif;&&Syd gonf?

A[dktvkyftr_aqmiftzGJ@
trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf
&efukefòrd@
1360 jynfEh pS f 0gqv kd jynfah usmf (12)&uf
1998 ckEpS /f Zlvikd v
f (20)&uf?

150
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

&ufp-JG 2003 Zlvikd v


f (9)&uf

OuUX
Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpD
jrefrmEdkifiH/ &efukefòrd@?

ta=umif;t&m? ? 'Dy,
J if;ta&;tcif;+yD;aemuf ,ae@jrefrmEdik if aH wmf.tusn;f wefaomtajctaeESihf
ajz&Si;f ay;&efrsm;?

1? 2003ck/ arv (30)&ufnaecif; 'Dy, J if;òrd@EiS u


hf sn&f mG t=um;wGif trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyf 'kw,
d
OuUXOD;wifO;D tygt0if taxGaxGtwGi;f a&;rª;a':atmifqef;pk=unfEiS hf tzG@J 0ifrsm;udk t=urf;zufol wpkw@kd u
pDpOfwukd cf u
kd o
f jzifh aoqH;k olrsm;ESi'hf %f&m&&So
d al jrmufrsm;pGm&Sad =umif;twnfrðyEdik af omowif;rsm; =um;
od&ygonf// Tod@k r&Si;f rvif;jzpf&onfrmS e,fajrwm0ef&o dS rl sm;u xkwaf zmfa=unmjcif;rðyonfh twGujf zpf
&ygonf?

2? xd@k aemuf txufaz: jyyg trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J acgi;f aqmifrsm;ESit hf wlvukd yf gomG ;=uaom vli,f
rsm;ESihf tzG@J 0ifrsm;udvk nf; tusO;f cszrf;qD;xde;f odr;f xm;jcif;cHae&onfukd xyfr=H um;od&jyefojzif/h u|eaf wmf
wd@k 1990 jynfEh pS f ygwpD 'kH rD u
kd a&pDa&G;aumufyw JG iG jf ynfow l @kd a&G;cs,w f ifajr‡mufxm;aom jynfo@l v$waf wmf
ud, k pf m;vS,rf sm;taejzifh 'Dru kd a&pDuv kd v kd m;+yD;}udrrf ;D tH;k ovdck pH m;ae=u&aom trsm;jynfow l @kd u,
kd pf m;
atmufygtwdik ;f wifjyawmif;qd&k jcif;jzpfygonf?
(1) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf 'kw, d OuUX OD;wifO;D / taxGaxGtwGi;f a&;rª; a':atmifqef; pk=unfw@kd EiS hf
twlvu kd yf gomG ;=uaom tzG@J 0iftm;vH;k wd@k ut kd jrefq;kH jyefvw $ af y;&ef/
(2) arv (31)&ufae@rt S pðyI aetdrw f iG t f us,cf sKyfxm;aom OD;atmifa&$trª;ðyonfAh [dt k r_ aqmif
vl}uD;rsm;ESihf 'Dru kd a&pDtusO;f om;tm;vH;k wd@k uv kd nf; jyefvw $ af y;yg&ef/
(3) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf A[dEk iS jhf ynfe,f/ wdik ;f tm;vH;k wd@k wiG f csw d yf wd x
f m;aom¶H;k cef;rsm;udk csyd cf mG

151
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif
zGifhvSpfay;yg&ef/
(4) 'Dy,
J if;ta&;tcif;wGif trSew f u,faoqH;k =uol/ '%f&m&&So d /l zrf;qD;xm;jcif;cH&olrsm;ESihf aysmu
q
f ;kH aeolrsm;.pm&if;udk ðypka=unmay;Edik &f eftwGuf pHpk rf;a&;aumfr&Sif zG@J pnf;azmfxw
k af y;yg&ef/
(5) urBm@ukvor*~taxGaxGnDvmcH. jrefrmEdkifiHESifhywfoufaomqHk;jzwfcsuftwdkif;aqmif&Guf
taumiftxnfazmfay;yg&efEiS hf Edik if aH wmf+idr0f yfyjd ym;r_wnfaqmufa&;tpd;k &. (1990)ckEpS f a&G;aumufyJG
Oya'pnf;rsO;f a=unmcsut f & jynfo@l vw $ af wmfac:,lz@JG pnf;ay;yg&ef/

3? u|eaf wmfw@kd jynfo@l vw$ af wmfu, kd pf m;vS,rf sm;. wifjyawmif;qdck surf sm;onf wpfO;D wpfa,muf/
wpfz@JG wpfygw.D tusKd ;twGurf [kwb f J jynfow l pf&yfv;kH .tusKd ;pD;yGm;ESihf Edik if aH wmftpd;k &. 'Dru
kd a&pD vrf;
a=umif;udk OD;wnfav#mufvrS ;f &mwGiaf csmarG@tqifajya&;ESihf atmifjrif+yD;ajrmufa&;wd@k uakd &S@¶a_ omtm;jzifh
vnf;aumif; (0g) wenf;tm;jzifh trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwf/ yl;aygi;f aqmif&u G =f u&efvt kd yfonf [k,=kH unf
aomtm;jzifv h nf;aumif; wifjyawmifq&kd jcif;jzpfygonf?

4? xd@k tjyif Edik if aH wmfEiS jhf ynfovl x


l .k tay:od@k usa&mufvmonft h E &W m,fEiS hf Edik if aH wmfat;csr;f wnf
+ird rf u
_ xkd cd u
kd af prnft
h E &W m,frsm;udw k m;qD;umuG,af y;&efrmS vuf&EdS ikd if aH wmftpd;k &tzG@J wiG f t"du wm0ef&dS
ouJhodk@/ u|efawmfwdk@jynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;uvnf; wm0ef&Sdonf[k(cH,l)cH,lygaoma=umifh
vnf;aumif;/ trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;/ wdik ;f &if;om;pnf;vH;k nD!w G af &;ESihf acwfrzDS @HG òzd; wd;k wufaom
'Dru kd a&pDEikd if aH wmfopfwnfaqmufa&;udk OD;wnfar#mrf eS ;f aomtm;jzifv h nf;aumif; wifjy&jcif;jzpfa=umif;
xyfavmif;azmfjytyfygonf?

av;pm;pGmjzifh ² ² ²

1990 jynfEh pS af ¶G;aumufyrJG aS ¶G;cs,w


f ifajr‡mufjcif;cHxm;&onfjh ynfo@l vw
$ af wmfu,
kd pf m;vS,rf sm;?

( trnfEiS v
hf ufrw
S rf sm;yl;wGv
J #uf )

“ vufrSwfa&;xdk;=uoljynfol@v$wfawmfudk,fpm;vS,frsm;pm&if;? ”

pOf trnf jynfe,f§wdkif; rJqENe,f


1? a'gufwm-pdefjrifh {&m0wDwdkif; bdkuav;(2)
2? OD;atmif=uif {&m0wDwdkif; ajrmif;jr(1)
3? OD;vS=unf {&m0wDwdkif; ykodrfta¶S@(2)
4? OD;nGef@vd_if {&m0wDwdkif; ykodrfta¶S@(1)
5? OD;nGef@0if; {&m0wDwdkif; a&=unf(1)
6? OD;wifacsm {&m0wDwdkif; ykodrftaemuf(1)
7? a'gufwm-aZmfjrifh {&m0wDwdkif; [oFmw(2)
8? OD;jrifhodef; {&m0wDwdkif; jrefatmif(2)

152
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

9? OD;wifOD; {&m0wDwdkif; jrefatmif(1)


10? a'gufwm-wifrif;xGÉf {&m0wDwdkif; yef;waemf(1)
11? OD;ref;nGef@odef; {&m0wDwdkif; yef;waemf(2)
12? OD;wif {&m0wDwdkif; usHKaysmf(1)
13? OD;ref;a*smfeD {&m0wDwdkif; usHKaysmf(2)
14? a'gufwm-vS0if; {&m0wDwdkif; ausmif;ukef;(2)
15? OD;apmvGif {&m0wDwdkif; ausmif;ukef;(1)
16? OD;vSjrifh {&m0wDwdkif; rtlyif(2)
17? OD;jrifhodef; rauG;wdkif; acsmuf(1)
18? OD;cspw f if rauG;wdik ;f rif;vS
19? OD;pd;k 0if; rauG;wdik ;f qdyjf zL
20? ocif-cifnGef@ rauG;wdkif; a&eHacsmif;(1)
21? OD;atmifqef;jrifh rauG;wdkif; +rdKif(1)
22? OD;uHOD; rauG;wdkif; pvif;(2)
23? OD;wm rauG;wdik ;f pvif;(1)
24? OD;ausmf¶Sif; rauG;wdkif; yGifhjzL(1)
25? a'gufwm-atmifrdk;ndK rauG;wdkif; yGifhjzL(2)
26? OD;ausmfjrifh rauG;wdkif; rauG;(1)
27? OD;cspfaxG; rauG;wdkif; +rdK@opf(2)
28? OD;atmifpdk; rauG;wdkif; rauG;(2)
29? OD;bdkaxG; rauG;wdkif; ewfarmuf(1)
30? OD;[efaZmf rauG;wdkif; qifaygif0J
31? OD;jrifhatmif rauG;wdkif; +rdKif(2)
32? a'gufwm-=unfrif; rauG;wdkif; yckuUL(1)
33? OD;vd_ifat; rauG;wdkif; yckuUL(2)
34? OD;atmifjrifhodef; rauG;wdkif; ewfarmuf(2)
35? OD;nGef@vd_if rauG;wdkif; atmifvH(1)
36? OD;xGef;ºuG,f yJcl;wdkif; anmifav;yif(2)
37? OD;armifat; yJcl;wdkif; om,m0wD(2)
38? OD;ydkuf+cHK yJcl;wdkif; a¶$awmif(2)
39? a'gufwm-rsdK;0if; yJcl;wdkif; u0(1)
40? OD;wifa¶$ yJcl;wdkif; a0g(1)
41? OD;pH0if; yJcl;wdkif; om,m0wD(1)
42? OD;atmifpdk;jrifh yJcl;wdkif; awmifil(1)
43? OD;xGef;atmif yJcl;wdkif; a&wm¶Snf(2)
44? OD;aomif;pdef yJcl;wdkif; jynf(2)
45? a':vSvSrdk; yJcl;wdkif; rif;vS(2)
46? OD;omarmif yJc;l wdik ;f tkwzf (kd 2)
47? OD;wifOD; yJcl;wdkif; tkwfzdk(1)
153
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

48? OD;nGef@at; yJcl;wdkif; vufyHwef;(2)


49? a':arESif;=unf rE Wav;wdkif; rdk;ukwf(1)
50? a':pef;pef; &efukefwdkif; qdyfurf;
51? OD;odef;jrifh &efukefwdkif; wmarG(2)
52? OD;armifarmifvwf &efukefwdkif; omauw(1)
53? OD;pdk;(c)OD;pdk;wif &efukefwdkif; arSmfbD(1)
54? OD;ausmfoGif &efukefwdkif; c&rf;(1)
55? OD;vSxGef; &efukefwdkif; =unfhjrifwdkif
56? eef;cifaxG;jrifh u&ifjynfe,f bm;tH(3)
57? OD;rif;xGef;cspf u&ifjynfe,f bm;tH(2)
58? OD;usifodef; u&ifjynfe,f =umtif;qdyf}uD;(2)
59? OD;vSarmif u&ifjynfe,f =umtif;qdyf}uD;(1)
60? a'gufwm-pdef0if; u&ifjynfe,f qdyf}uD;§caemifwdk
61? OD;apmatmif ppfudkif;wdkif; rHk¶Gm(2)
62? OD;[Homjrifh ppfudkif;wdkif; bkwvif(1)
63? OD;rif;oGif ppfudkif;wdkif; ajrmif(2)
64? OD;odef;az ppfudkif;wdkif; uef@bvl(1)
65? a':cifpef;vd_if ppfudkif;wdkif; 0ufvuf(2)
66? OD;pdk;0if; ppfudkif;wdkif; yJcl;(1)
67? OD;nDyk &cdkifjynfe,f *G
68? OD;ausmfcdkif &cdkifjynfe,f awmifukwf
69? OD;jrarmif &cdkifjynfe,f &rf;+AJ
70? OD;ausmfrif; &cdkifjynfe,f bl;oD;awmif
154
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

trsKd;om;'Drkdua&pDtzGJ@csKyf taxGaxGtwGif;a&;rª; a':atmifqef;pk=unf.


2003 ckESpf/ {+yDv (23)&ufae@ owif;pm&Sif;vif;yGJ aumufE_wfcsuf

,ckowif;pm&Si;f vif;yGrJ mS +yD;cJw h @J wESpt


f wGi;f u jzpf&yfawG
ukd jyefvnfo;Hk oyfrmS jzpfygw,f? usr csi;f jynfe,fc&D;pOfe@J +yD;cJw h hJ
wESpftwGif;u wjcm;c&D;pOfawGta}umif;ukdvnf;ajymygr,f?
aemufq;Hk jzpf&yfjzpfw@J usr&J@ csi;f jynfe,fc&D;pOfe@J pygr,f? wcsK@d
jzpf&yfawGudk usr &Si;f vif;wifjycsiyf gw,f? bmjzpfv@dk vJ qkad wmh
(usr em;vnfwmukad jym&&if) 'Djzpf&yfawGe@J ywfoufv@dk tm%m
ykid af wG&@J xkwjf yefa=unmcsurf sm;[m usrwd@k odwmawGe@J vGaJ e
vkd@ jzpfygw,f? [kdrSmuyfxm;wJ@ "gwfykHawGukd=unfh+yD;=u+yDvkd@
xifygw,f? tJ'yD aHk wGxu J wcsK@d "gwyf aHk wG[m usrwk@d c&D;oGm;
pOfu taESmif@t,SufcH&wJhudpPeJ@ywfoufvkd@ tm%mykdifawG&J@
xkwjf yefcsuw f cke@J qkid yf gw,f? usew f @J "mwfyaHk wGu usrwk@d c&D;
oGm;pOf vrf;ukd }uHch idk zf @HG òzd;a&;tzG@J 0ifrsm; (}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm; jzpf
a=umif;ukd olw@kd p;D wJ@um;ay:rSm }uH@z@HG tvHrsm;axmifxm;a=umif;
a'ocH j ynf o l r sm;&J @ ajym=um;csuf t & usrwk d @ od & wm
jzpfygw,f)u ydwfqkd@&ef opfwkH;rsm;eJ@csxm;wmukd jyo aeygw,f? tm%mykdifrsm;u 'Dvkdydwfqkd@r_rsm;
r&Scd @J ygb;l / jyefjyifaewJ@ww H m;wckem;rSmcsxm;wJ@ opfjym;rsm; om&Scd w hJ ,fv@dk a=unmcsux f w k jf yefc@J w,fv@dk
usrwkd@ em;vnf&ygw,f? jyefjyifaewJh wHwm;awmfawmfrsm; rsm;ukd usrwkd@ jzwfcJ@&ygw,f? 'gayr,fh
tJ'gawGu usrwk@d &@J x;D vif;-ausmufxv k rf; tawG@tóuHe@J trsm;}uD; uGmjcm;ygw,f? owif;axmuf}uD;rsm;
"gwyf eHk @J wuGjrifc@J }u&wJ@twkid ;f yJ opfw;Hk rsm;ukd vrf;ay:rSm wrifwum csxm; wm[m wae&mwifru
ES p f a e&mrS m jzpf y gw,f ? usrwk d @ rS m uH a umif ; axmuf r pG m opf w k H ; rsm;uk d a &$ @ Ek d i f w J h tif t m;
vkvH aHk vmufavmuf&cdS @J ygw,f? tm%mykid af wGu vrf;ay:rSmopfyifawGvx JS m;cJ@w,fq&dk if a&$@Eidk yf gh rvm;vk@d
apm'uwufcJ@ygw,f? usrwkd@eJ@ygoGm;wJ@vlawGu awmfawmfrsm;ygw,f? OD;aESmuf&SdwJhvl wa,muf
ESpaf ,mufavmufe@J awmifrS 'Dvo dk pfyifawGudk wenf;enf;eJ@z,f&mS ;Ekid rf mS yg? usr &Si;f &Si;f vif;vif;jzpfapcsif
wmuawmh 'Dopfw;Hk awG[m usrwk@d c&D;pOfut dk [ef@twm;jzpfapbk@d twGuf wrif wumvrf;ay:rSmcsxm;cJ@
w,fqw dk hJ tcsuyf gy?J 'Dupd u
P dk vkycf w
hJ v
hJ pl u
k dk usrwk@d aqmrSm aemufwcgawG@chJ &ygao;w,f? 'ge@J ywfoufv@dk
tm%mykid af wGua=unmcsurf sm;xkwcf @J wmukv d nf; awG@+yD;jzpfygvrd @f r,f?

'D "gwyf aHk wGu=dk unfjh cif;tm;jzifh bmjzpfc@J ovJqw dk mukd wdwu d susoEd ikd yf gvrd @f r,f? olw@dk awG[
G m vlpv k l
a0;eJ@ jy\em&Smzk@d apmifah e=uwmyg? olw@kd u olw@dk &@J wyd af cGtcsK@d udk odr;f qnf;+yD; jyefray;vk@d vyk &f wmvk@d
qkyd gw,f? usrwk@d aoaocsmcsm&Si;f vif;xm;wJ@ tifet f ,fv'f &D @J rul awmh usrwd@k ukd vGwv f w
G f vyfvyf"gwyf kH
&du
k Ef ikd yf gw,f? ta0;uae AD', D &kd ukd rf ,fq&kd ifvnf; usrwd@k bmrSrvkyEf ikd yf gb;l ? 'gayr,fh usrwd@k &@J tpnf;
ta0;awG vkyaf ewJah e&m/ jynfov l x l ek @J awG@qw kH ahJ e&mudak wmh0ifa&muf+yD; usrwd@k ukd todray;bJe@J AD', D kd
&du
k cf iG hf ray;ygb;l ? "gwyf &Hk u
kd cf si&f if(od@k ) AD', D &kd u
kd cf si&f if usrwd@k ukd today;&rSmjzpfygw,f? usrwd@k ukd AD', D kd
155
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

&du
k cf siw f ,fq&kd if today;&r,fv@kd usrwd@k tjrJyaJ jymcJyh gw,f? wu,fawmh 'g[m tajccH,Ofaus;r_usi0hf wf
ygb?J txl;ojzifh usrwd@k y&0%ftwGi;f rSm vkyrf ,fq&kd ifajym&rSmyg? Oyrm qd&k if usr vufcEH ikd /f rEdik f rar;
yJe@J 'D&;kH xJ0if+yD; "gwyf &kH ukd w f mwd@k / AD', D &dk u dk w
f mwd@k qw kd m[m rvkyo f ifwh u
hJ pd b P ?J usrwd@k cGijhf yKcsuf r,lbJ
eJ@0if+yD;awmh "gwyf w kH @kd AD', D w kd @kd &u
kd w f ,fq&kd if zvifw@kd / AD', D t kd acGw@kd ukd odr;f ,l+yD; wef&mwefa=u; ay;vdu k yf g
w,f? 'g[m usrwd@k vkyaf eusyg? ausmufxrk mS jzpfcw hJ muawmh 'Dval wG[m &efvw kd yhJ pkH jH ycJyh gw,f? wm0ef&dS
olawGe@J awG@+yD;awmh wdyaf cGupd &P iS ;f zk@d / odr;f xm;wJAh 'D , D akd cGtwGuf wef&mwefa=u;ay;zk@d usrwd@k bufu óud;
pm;cJyh gw,f? 'gayr,fo h w l @kd bufu vm+yD; rawG@ygb;l ? æ usrwd@k ausmufxrk mS &Sad ewke;f rSm tJ't D yk pf x
k uJ
wa,mufu olw@kd uufqufacG jyefray;&if aqmrSmawG@r,fv@kd +cdr;f ajcmufcyhJ gw,f? 'Dawmh aqmrSm taESmifh
t,Sufay;cJhwm[m olwdk@&J@ tpDtpOft&vkyfcJhwmyg? usrwdk@taeeJ@ b,fawmhrS+cdrf;ajcmufr_a=umifh
tav#mah y;jcif;udk rvkycf yhJ gb;l ? 'gayr,fh usrwd@k [m b,fawmhrqdk jy\emwckuakd qG;aEG;+yD; w&m;r#wpGmeJ@
ESpOf ;D ESpb f ufpvH;k vufcEH ikd rf ,ft h ajz&Smbd@k tqifoif&h adS eygw,f? æ 'Dtyk pf t k aeeJ@ jy\emudak jz&Si;f csiw f hJ
qENr&Sb d ;l qdw
k m &Si;f aeygw,f? jy\em&Smcsi=f uwmjzpfygw,f? olw@kd [m wu,fwrf;jy\emudk at;at;
aq;aq;ajz&Si;f csicf w hJ ,fq&kd if usrwd@k tzJ@G uv$wv f u kd w f hJ OD;[efaZmfe@J O;D jrifoh ed ;f wd@k uv kd mawGrmS ayg?h usrwd@k
taeeJ@ emrnfe@J wuG ajymqdzk @dk &m 0efrav;ygb;l ? usrwd@k bmrS r&d;k rom;vkycf w hJ m r&Syd g? æ olw@kd taeeJ@u
awmh olw@kd tyk pf w k m0efcH b,fov l ?J olw@kd [m b,ftzJ@G tpnf;uvJqw kd mudk ajymbd@k &m tqifo h ifh r&S=d ubl;?
olw@kd [m avhvma&;tzJ@G jzpfw,fv@kd yJ ajymw,f? aemuf+yD; aqma&mufwt hJ cgusawmh r , u OuUXudk
'Dtyk pf [ k m b,foal wGvq J w kd mpHpk rf;ay;zk@d ajymcJyh gw,f? olw@kd b,foal wG (b,ftzJ@G u jzpfw,f) usrwd@k
od+yD;om;jzpfayr,fh w&m;0ifocd siv f @kd yg? r , u OuUX (OD;atmifjrif)h u bufvu kd w f ,fqw kd m xif&mS ;yg
w,f? 'Dtyk pf [ k m jynfox l u J / jynfoal wGygyv J @kd ajymygw,f? usrwd@k awG[mvnf; jynfox l u
J / jynfol
awGygbJ? æ 'Dtkyfpk[m aqmu r[kwfygbl;? *ef@a*guae+yD;awmh jy\em&Smzkd@ vmcJh=uwmyg? usrwdk@
c&D;oGm;vrf;ay: opfw;kH awGcs+yD;ydwq f @kd z@dk óud;pm;wmvnf; olw@kd yv J @kd xifygw,f? æ

rwlyrD mS usr&J@ teD;uyfvil ,ftcsK@d u usrwd@k wnf;cdw k t hJ rd &f @J ywf0ef;usiu f &kd mS azG+y;D / &lyaA' ausmif;f om;
wOD;jzpfwhJ udak tmifatmifqo kd u l kd &Jpcef;udt k wif;tusyaf c:oGm;cJw h ,fv@kd tm%mydik af wGu a=ujimcsuf
xkwcf yhJ gw,f? 'Dupd eP @J ywfoufv@kd usr bmrS rodygb;l ? usreJ@ &efuek u f ygvmwJv h al wGvnf; bmrS rodygb;l ?
usrwd@k txJu b,forl S tdraf wGuakd v#muf+yD; r&Smygb/l ;? 'Dv&kd mS zk@d tcsed v f nf; r&Syd gb;l ? aemuf+yD; usrwd@k [m
wjcm;vlawG&@J trd x f u
J v kd nf; cGijhf yKcsuf r&Sbd eJ @J 0ifrmS r[kwyf gb;l ? wcsKv d al wGom 'Dvv kd yk cf sivf yk rf ,f? usrwd@k
uawmh rvkyyf gb;l ? 'D udak tmifatmif[m ausmif;om;jzpfw,fqw kd mukd owfowfrw S rf w S tf m%mydik af wGu
bmjzpfv@kd ajymcJw h ,fqw kd m[m pOf;pm;p&mjzpfygw,f? usrwd@k e@J ausmif;om;awGt=um; jy\emjzpfatmif
vkycf sivf @kd vm;vd@k pOf;pm;rdw,f? usrwd@k jrefrmEdik if u H ausmif;om;awG[m rwH;k ygb;l ? ausmif;om;trsK;d rsK;d &Sd
w,fqw kd m od=uygw,f? ausmif;om;jzpfwmeJ@yJ oHo, &Szd , G &f mvky&f yfrsm;rS uif;r,fv@kd olw@kd rxifygb;l ?
ausmif;om;wdik ;f [mvnf; 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_ukd axmufcaH ewm r[kwyf gb;l ? 'gukd usrwd@k vufcyH gw,f?
vlwa,muf[m ausmif;om;qdkwmeJ@ tzJG@tpnf;tcsKd@twGuf axmufvSrf;a&;vkyfief;awG rvkyfbl;vdk@
rajymEdik yf gb;l ? æ

(ar;) jynfolawGudk jcdr;f ajcmufc&H w,fv@kd ajymwm[m b,fvekd nf;awGe@J +cdr;f ajcmufc&H wmvJ?
(ajz) &dk;&dk;av;ygyJ? usrwdk@udk xGufóudr,f/ axmufcHr_jyKr,fqdk&if wenf;enf;eJ@'%fay;cH&r,fvdk@
ajymwmyJ jzpfygw,f? csi;f jynfe,f wae&mrSmqd&k if usrwd@k ux kd u
G óf ud&if usnq
f eH @J awG@&r,fv@kd +cdr;f ajcmuf
wmawGawmif &Sw d ,fv@kd o&d ygw,f? *ef@a*grmS qd&k if c,u OuUXu jynfoal wG usrwd@k ukd axmufcaH =umif;
156
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jywmawGukd [ef@wm;zd@k óud;pm;cJ+h yD;/ rde;f uav;wcsK@d ukd um;eJ@vu


kd w
f u
kd +f yD; ajcmufveS @f chJ w,fv@kd o&d ygw,f?
*ef@a*g c,u OuUXemrnfu aX;OD;jzpfygw,f?

csif;jynfe,frSm taESmifht,Sufay;cJhyHkawG[m usrwdk@ &cdkifjynfe,foGm;wkef;u yHkpHawGeJ@ rwlygbl;?


csi;f jynfe,frmS qd&k if &JawG[m xifwifay:ay: ryg0ifcyhJ gb;l ? &cdik jf ynfe,frmS wke;f uawmh ,leaD zmif;0wf&aJ wG
eJ@ ,mOfxed ;f &JawGu xifxif&mS ;&Sm;ay:cJyh gw,f? ae&mwumrSm r,uawGuvnf; ygcyhJ gw,f? =uufajceD
tzJ@G / rD;owfwyfz@GJ awGuvnf; ,leaD zmif;0wf+yD;ygc=hJ uygw,f? 'Dwpf=udrrf mS &Hzef&cH gr;D owfum;awGe@J rD;owf
orm;awGuakd wmh awG@c&hJ ygw,f? 'gayr,fh a,bk,stm;jzifah wmh 0wfp0kH wfxm;olawGukd toH;k rjyKcJ=h uygb;l ?
æ 'gayr,fh &cdkifjynfe,frSmoHk;cJhwJhenf;wcsKd@udkawmh oHk;=uygw,f? oDcsif;awG tus,f}uD;zGifhwm?
y&dwaf wG&w G w f m/ rD;ab;tEœ&m,fumuG,af &;owday;csuaf wG tus,}f uD;zGiw hf m? æ *ef@a*grmS usrwd@k ukd
vma&mufóudqdkwJhjynfolwcsKd@udk pum;ajymaewkef; toHcsJ@pufwyfqif xm;wJhum;wpD;a&mufvm+yD;
aESmif, h uS zf @dk vkycf yhJ gw,f? 'gayr,fh c%av;omae+yD; jyefxu G o
f mG ;ygw,f? æ jynfov l xl u
k awmh awmfawmf
+cdrf;ajcmufcH&ygw,f? usrwdk@udk xGufóudr,f? axmufcHr_jyr,fqdk&if wenf;enf;eJ@ '%fay;cH&r,fqdkwJh
oabmeJ@ +cdrf;ajcmufcJhygw,f? 'gayr,fhvnf; "gwfyHkrsm;rSmawG@EdkifwJhtwdkif;yJ jynfolawGu +cdrf;ajcmufr_
awG=um;xJu 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_uakd xmufcaH =umif; ,Hrk mS ;oHo, r&SEd ikd af vmufatmif jyocJyh gw,f? æ

csi;f jynfe,frmS c&pf,mefbmom0ifrsm;ukd oG,0f u kd af omenf;rsm;eJ@ taESmift h ,Suaf y;w,fqw kd m awG@&


ygw,f// 'g[mtifrwefrS 0rf;enf;p&maumif;vSygw,f// usr[m Ak'<bmom0ifwOD;jzpf+yD; Ak'<bmom0if
jzpf&wmudkvnf; *k%f,lygw,f// 'gayr,fh tjcm;bmomudk;uG,folrsm;udk 'kuQay;w,fqdkwm tifrweff
&Supf &maumif;w,fv@kd xifygw,f// æ usrwd@k Eikd if rH mS tm;vH;k rdrw d @kd u;kd uG,wf b hJ momtwGu*f % k , f +l yD;/
r,dr;f r,dik f bmoma&;vku d pf m;wJwh csed w
f nf;rSmyJ b,fou l rS bmomrwlorl sm;udk aESmif, h u
S 'f u k aQ y;jcif;
r&Sod ifyh gb;l // csi;f jynfe,fo§l jynfe,fom;rsm;[m rdrw d @kd qENt& rdrw d @kd ,=kH unf&mbmomudk jynfjh ynf0h 0
vGwfvyfpGmudk;uG,fydkifcGifh &Sd&rSmyg// æ usr csif;jynfe,frSm&SdaepOf jynfe,fol jynfe,fom;rsm;taeeJ@
tav;teufxm;wJu h pd /P aemuf(2)ckuawmh vrf;yef;qufo, G af &; tajctaeeJ@ ynma&;jzpfygw,f// æ
vrf;yef;qufo, G af &;qd;k &Gm;r_a=umifh csi;f jynfe,ftwGi;f rSm c&D;oGm;&efcufc+J yD; rdrw d @kd b0 &yfwnfrv _ nf;
yJ cufc&J ygw,f// csi;f jynfe,frmS ysr;f r#jcif; q,fwef;atmifEe_ ;f [m (10) eJ@(15)&mcdik Ef e_ ;f t=um;rSmyJ &Sw d ,fv@kd
ajym=uygw,f// 'g[m tifrweferd u hf swahJ tmifEe_ ;f jzpf+y;D csi;f jynfe,fol jynfe,fom;rsm;[m 'Dupd u P kd pd;k &dryf yl ef
r_ &Sd=uygw,f// usrvnf; pdk;&drfylyefygw,f// csif;jynfe,foljynfe,fom;rsm;[m &cdkifjynfe,foljynfe,f
om;rsm;eJ@ &Sr;f jynfe,fojl ynfe,fom;rsm;vdyk J jynfaxmifppk w d "f gwt f m;aumif;=uw,fqw kd m xifxif&mS ;&Sm;
jyocJ=h uygw,f// wdik ;f &if;om;rsm;[m ArmawGtay:rSm tmCmw rxm;ygb;l // ArmawGu rdrw d @kd tay:rSm
qufqHyHkeJ@ywfoufvdk@ oHo,awmh&Sd=uygw,f// Armvlrsm;pk[m 'gudktodtrSwfjyK+yD; twdwfwkef;u
usrwd@k &v hJ yk &f yfawGa=umifh wdik ;f &if;om;rsm;[m usrwd@k ukd oHo,eJ@jrifw,fqw kd mudk em;vnf&ygr,f// æ

yifvpkH w d "f gw[


f m wdik ;f &if;om;rsm;&J@pw
d rf mS &Sio
f efaeqJjzpfygw,f// ppfreS w f jhJ ynfaxmifpw k ckukd vdvk v kd m;
vm;axmufcrH ,fv@kd usr,H=k unfygw,f// ppfreS w f 'hJ rD u
kd a&pDjynfaxmifprk mS qd&k if wu,fu h kd wefb;kd &Srd ,fh
Edifk if o
H El ikd if o
H m;rsm;jzpfr,fqw kd m usr oHo,r&Syd gb;l // wdik ;f &if;om;rsm;[m eufeufeeJ J opPmw&m;}u;D rm;+y;D /
'DopPmw&m;u rdrw d @kd ukd trSew f u,fumuG,rf a_ y;+yD;/ rdrw d @kd &@J tajccHtcGit hf a&;rsm;ukd tmrcHr,fh Edik if w H ck
twGuf &,lEikd rf ,fq&kd if usrwd@k Eikd if t H wGuf wu,fu h w kd efb;kd &Srd mS yg// æ jynfaxmifppk w d "f gw[ f m usrwd@k &@J
wdik ;f &if;om;rsm;twGi;f rSm &Sio f efaewJt
h wGuaf =umifh 'Dpw d "f gwu f kd oifah wmfwhJ Edik if aH &;pepfe@J usrwd@k jynfol
157
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tm;vH;k udk tajccHtcGit


hf a&;rsm;tmrcHr,fh Edik if aH wmfz@GJ pnf;tkycf sKyfyt
kH ajccHOya'wd@k ehJ jyKpkysK;d axmifay;&
ygvrd rhf ,f// æ

usrwd@k =uHKawG@&wJh taESmift h ,Suaf wGe@J ywfoufv@kd ody+f yD;tH=h ow,fv@kd awmh rajymEkid yf gb;l // ,cif
ESpf arv(6)&ufae@ usr pjyD;c&D;xGufpOfuwnf;u &Hzef&HcgtaESmifht,Sufay;wmav;awGeJ@ p+yD;=uHKcJh&
ygw,f// æ =uH@z@GH tzJ@G 0ifrsm;eJ@ r,u tcsKd @[m jynfoal wGu+kd cdr;f ajcmufz@dk óud;pm;wmawG/ usrwd@k ukd axmuf
cHoal wGukd taESmifth ,Suaf y;wm;av;awG &Scd yhJ gw,f// 'Dvt kd ajctaeawG[m &cdik jf ynfe,fukd oGm;wJt h cgus
awmh xifxif&mS ;&Sm;}u;D udk yd+k y;D qd;k vmcJyh gw,f// æ &cdikd jf ynfe,fomG ;pOftcgu taESmifh t,Suaf y;wmawG[m
tm%mydik rf sm;upDpOfw,fv@kd usrwd@k rvJrG a&SmifomoH;k oyfcyhJ gw,f// csi;f jynfe,frmS vnf; wcsK@d ae&mawG
Oyrm æ *ef@a*grmS qd&k if aESmif, h u S rf a_ wGukd tm%mydik af wGupDpOfcw hJ ,fqwkd m ,Hrk mS ;oHo, r&SEd ifkd yf gb;l //
ae&mtawmfrsm;rsm;rSm =uH@z@GH e@J r,u awGaygi;f jyD; aESmif, h u S cf /hJ jynfovl x
l u k kd jcdr;f ajcmufcyhJ gw,f// æ

0ef}uD;wOD;[m =uH@z@GH qikd ;f bkwrf sm;udak v#mufwifcw hJ ,fqw kd m awG@&ygw,f// jynfcikd òf zd;&Gm/ jynfcikd òf zd;òrd@
e,f pojzifh qdik ;f bkwaf wGaxmifwmeJ@ywfoufv@kd usrwd@k ar;cGe;f xkw&f ygvrd rhf ,f// =uHch ikd zf jGH zdK;a&;tzJ@G [m
bmvJ// Edik if aH wmftzJ@G wckvm;/ b,fvt kd zJ@G rsK;d u òrd@e,f we,f[m rdrw d @kd e@J oufqikd w f ,f/ rdrw d @kd &@J =oZm
tm%matmufrmS &Sw d ,f/ rdrw d @kd yikd w
f ,fv@kd ajymydik cf iG &hf o dS vJ// }u@H cikd zf @GH òz;d a&;tzJ@G [m bmvJ// 'Dvq kd ikd ;f bkwaf wG
axmifbdk@&m olwkd@rSmb,fvdkw&m;0ifvkyfydkifcGifh &SdovJ// æ 'geJ@,SOf=unfhr,fqdk&if tm%mydkifawG[m
bmjzpfv@kd NLD &H;k awGjyefziG +hf yD; qdik ;f bkww f ifwmeJ@ywfoufv f @kd a&;}uD;cGiu f s,v f yk &f wmvJ// 'D&;kH awG[m
1988§89 uwnf;u zGichf w hJ myg// tJ't D csed w f ek ;f u=uH@z@GH tzJ@G qw kd mawmif r&Sad o;ygb;l // æ r=umrDumv
u &efuek rf mS usi;f ywJh 0efxrf;awGtwGuo f ifwef;rsm;rSm =uH@z@GH tzJ@G 0ifrsm;vnf; ygc=hJ uw,fv@kd o&d ygw,f//
=uzhH @GH tzJ@G e@J 0efxrf;awGe@J b,fvo kd ufqikd rf &_ o dS vJ// =u@H z@GH tzJ@G [m tpd;k &eJ@b,fvydk wfoufaeovJ// Edik if aH wmfe@J
b,fvykd wfoufaeovJ// Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESizhf @GH òz;d a&;tzJ@G e@J b,fvykd wfoufaeovJ// 'Dar;cGe;f awG
udk &Si;f &Si;f vif;vif;tajzay;&ygvrd rhf ,f// =uH@z@GH tzJ@G [m vlr0_ efxrf;tzJ@G wpfcv k @kd usrwd@k vufrcHEikd yf gb;l //
vlr0_ efxrf;tzJ@G wpfcyk pkH H ray:ygb;l // Edik if &H @J vrl 0_ efxrf;udpd rP sm; twGuv f yk af ew,fv@v kd nf; usrwd@k rjrifygb;l ?
+yD;cJw
h w hJ ESpt f wGi;f usrc&D;pOfawGuae aumufcsuq f EGJ ikd w
f muawmh tm%mydik af wG[m =uH@z@HG tzJ@G ukd NLD
eJ@ NLD udak xmufco H rl sm;udak ESmif, h u S zf @dk toH;k csaew,fv@kd awmif xifygw,f// 'Dvrkd [kwb f ;l qd&k if =uH@z@GH
tzJ@G &@J vyk &f yfawGukd rdrw d @kd raxmufcb H ;l qdwk m tm%mydik af wGtaeeJ@jyozk@d vdyk gvrd rhf ,f// xd@k twlbJ usrwd@k &@J
&cdik jf ynfe,fe@J csi;f jynfe,fc&D;pOfawGrmS a'ocH=uH@z@GH tzJ@G awGO;D aqmifwhJ taESmift h ,Suaf wGtaemufrS rdrw d @kd
rygb;l qdw k m tm%mydik af wGu xif&mS ;atmif jyo&rSmjzpfygw,f// æ

(ar;) a'ocHjynfoal wGukd usnq f eH @J awG@&r,fvkd +h cdr;f ajcmufwm[m b,frmS ygv/J /


(ajz) awmifydkif; csi;f jynfe,f / rwly§D rif;wyf//
(ar;) b,fou l +cdr;f ajcmufwmvJ//
(ajz) c , u OuUXvdk h usrwdk eh m;vnfygw,f//
(ar;) 'Dv+kd cdr;f ajcmufwmudk 'Da'ocHawGua&mem;axmif=uovm;//
(ajz) wu,fawmh em;raxmif=uygb;l //

(2)ygw=f um&if usr tus,cf sKyfu vGwv


f mwm(1)ESpjf ynfyh gawmhr,f? jyef=unfrh ,fq&kd if wd;k wufr_
r&Sw
d meJ@ywfoufv@kd usrwd@k tav;teufxm;ygw,f? usr vGwv f mwJt h csed w
f ek ;f u ,H=k unfrw
_ nfaqmuf
158
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

a&;tqifh +yD;ajrmufoGm;+yD/ 'ghxufydk+yD;wkd;jrSifhwJhtqifhudk oGm;&r,fvdk@ tm%mydkifawGeJ@ usrt=um;rSm


oabmwlncD su, f cl yhJ gw,f? 'gayr,fh wd;k wufr&_ cdS w
hJ ,fv@kd usr rxifygb;l ? wu,fq&kd if qkw, f w
k rf r_ sKd ;
awmifjzpfw,fv@kd ajymEdik yf gw,f? usrwd@k taeeJ@ rjzpfrae Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;tzG@J &@J apwemeJ@
ywfoufv@kd ar;cGe;f xkw&f awmhr,fv@kd xifygw,f? olw@kd [mwu,fyJ usrwd@k e@J oabmwlncD suf ,lcsi&f @J
vm;vd@k ar;p&mjzpfvmygw,f? usrajymcsiw f mu (tef-t,fv-f 'D)aomfvnf;aumif;/ e-t-z aomfvnf;
aumif; trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk pdw0f ifpm;onf/ rpm;onfu t"du r[kwyf gb;l ? vdt k yfcsuu f
t"duyg? usrwd@k Eikd if t H wGuf trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;vdt k yfaeygw,f? æ 'gukd e-t-z u oabm
ayguzf @kd tcsed af &mufyg+yD? owif;axmuf}uD;rsm; tck'rD mS &Sad ewke;f tcgrmS ar;cGe;f wpfck xkwzf @kd &mtvGeo f ifh
awmfygw,f?

e-t-z [m bmjzpfv@kd (tifet f ,fv'f )D eJ@ tquftoG,&f adS ewJt h a=umif;awGukd Edik if aH wmf owif;jzef@csd
a&;XmeawGu xkwaf zmf rajymwmvJ// bmjzpfv@kd olw@kd &@J a=unmcsuaf wG[m oHwreftodik ;f t0dik ;f eJ@ Edik if jH cm;
owif;jzef@csad &;todik ;f t0dik ;f udk OD;wnfae&wmvJ? ² ² ² ² ² olw@kd [m trsKd ;om;jyefvnf oifjh rwfa&;eJ@ywfouf
vd@k wu,fyaJ pwemrSew f ,f/ olw@kd [m (e-0-w)tm%modr;f pOfu uwdjyKcJw h w hJ ikd ;f wu,fyJ 'DEikd if u H kd
'Dru kd a&pDpepfo@kd tjrefwufvrS ;f apr,fh oabmwlncD su, f cl siwf ,fq&kd if bmjzpfv@kd jynfov l xl u
k kd w&m;0if
ajym&rSm 0efav;aewmvJ?
usrwd@k taeeJ@ jyefvnfoifjh rwfa&;vdv k m;wJt h a=umif;udk w&m;0ifajymqd&k rSm 0efrav;ygb;l ? usr
wd@k [m e-t-z eJ@ em;vnfr, _ x l m;wmawGukd azmufzsu&f m ra&mufovdk bmrqdk yGiyhf iG v hf if;vif; w&m;0if
ajymzd@k tqifoifyh g? tcka&mufaewJo h wif;axmuf}uD;rsm; odrmS yg? yxrOD;qH;k usrwd@k e@J e-t-z t=um;
rSm qufo, G rf a_ wG&adS ea=umif;udk ESp(f 2000)tukeyf ikd ;f u oHwrefrsm;eJ@owif;axmufawGukd xkwaf zmfajymcJh
ygw,f? 'DEikd if uH jynfoal wGukd ajymcJjh cif; r&Syd g? usrwd@k (tef-t,fv-f 'D)bufu 'Dupd eP @J ywfoufv@kd wcGe;f rS
rajymcJyh gb;l ? bmjzpfv@kd vq J akd wmh tJ'yD xrtqifeh @J ywfoufv@kd wOD;eJ@wOD;odu|r;f +yD; cdik rf mwJh ,H=k unfr_
wnfaqmufEikd zf @kd twGuf xdr;f odr;f xm;r,fv@kd em;vnfr, _ xl m;wmyg? 'gayr,fh odwt hJ wdik ;f yJ Edik if jH cm;a&;
0ef}uD; OD;0if;atmifu (tef-t,fv-f 'D)eJ@ (e-t-z)t=um;rSm qufo, G rf a_ wG&cdS whJ ,fqw kd mudk today;cJyh g
w,f? usrwd@k (tef-t,fv-f 'D)eJ@ rwdik yf ifbeJ @J 'Dvx kd wk af zmfajymcJwh mjzpfygw,f? 'gayr,fh usrwd@k taeeJ@
'Dvyk &f yfa=umifh ,H=k unfrw _ nfaqmufa&;óu;d yrf;r_ukd txpftaigh rjzpfapcJyh gb;l ? a&;}u;D cGiu f s,f rvkycf yhJ gb;l ?
tckvJ a&;}u;D cGiu f s,f rvkycf siyf gb;l // tJ'gjzpfcw
hJ ,f? tck +y;D oGm;yg+y?D usrwd@k ar;cGe;f xkwcf siw f mu bmjzpfv@kd
'Davmuf}uD; Edik if jH cm;owif;XmeawG/ oHwrefawGe@J Edik if jH cm;todik ;f t0dik ;f udk xkwaf zmfajymcsi+f yD; 'DEikd if u H
jynfoal wGuakd wmh xkwaf zmfrajymwmvJ/ 'DEikd if u H jynfoal wG[m usrwd@k twGuf yd+k yD;awmh ta&;rygb;l vm;/
'DEikd if u
H jynfoal wG[m avmavmq,f 'DEikd if u H Okd ;D aqmifaewJo h al wGtwGuf yd+k yD;awmhta&;rygoifb h ;l vm;
²²²²²

aemuf xkwpf &mar;cGe;f rsm;vnf; &Syd gao;w,f? trsKd ;om;jyefvnf&if=um;aphr_ óud;yrf;a&;eJ@ ywfoufv@kd
qufE, G af ewmuawmh ukvor*~twGi;f a&;rª;csKyf&@J ud, k pf m;vS,f rpPwm &mZmvDtpPar;vf jzpfygw,f//
(tifet f ,fv'f )D eJ@ e-t-z t=um; uGm[r_usO;f ajrmif;zd@k twGuf rpPwm&mZmvD[m wufºuG+yD; tjyKoabm
aqmifwJhu¾rSm yg0ifcJhygw,f// ol@&JhapwemeJ@ jrefrmEdkifiHrSm +idrf;csrf;om,mr_&Sd+yD; pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/
Edik if aH &;zG@H òz;d r_o@kd wufvrS ;f Edik rf ,ft
h ajctaeudk vdv
k m;+y;D ol@&@J apwemoef@pifw,fqw kd mudk usr vH;k 0 oHo,
r&Syd gb;l // usrwd@k tef-t,fv-f 'Du rpPwm &mZmvDuakd us;Zl;wifygw,f// ,Hv k nf;,H=k unf ygw,f// e-t-
z u rpPwm &mZmvDuq kd ufqyH ekH @J ywfoufv@kd tHt h m;oif&h ygw,f// jrefrmEdik if rH mS trsKd ;om; jyefvnf&if=um;
159
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

apha&;vkyaf qmifaewJh taxGaxGtwGi;f a&;rª;&J@u, kd pf m;vS,t f aeeJ@ ol[m b,ftcsed rf qdk vmcsiw f thJ cg
'DEikd if u H kd vmydik cf iG &hf odS ifyh gw,f// æ ol@&@J tvkyw f m0efe@J ywfoufv@kd 'DEikd if w H iG ;f rSm olomG ;csiw
f ahJ e&mudk oGm;
ydik cf iG &hf odS ifyh gw,f// tck 'DrmS a&mufaewJyh *k Kd~ vfrsm;[m rESpu f rpPwm &mZmvDvmpOf usrudk awmif}uD;rSm
vma&muf+yD;awG@z@kd upd eP @J ywfoufv@kd t[ef@twm;vkycf w hJ mawGukd od}urSmyg// rpPwm &mZmvDtaeeJ@ usr
jrefrm EdkifiHtwGif;c&D;xGufwJhtcg tajctaeawGb,fvdk&SdvJqdkwm}unfhcsif&if ol@rSm }unfhydkifcGifh&Sd&Hkru
}unfhzdk@wm0efawmif&Sdw,fvdk@ xifygw,f// ,Hk}unfr_wnfaqmufa&;eJ@ jyefvnfoifhjrwfa&;vkyfief;awG
b,fv&kd adS ew,fqw kd m od&atmifayg/h / usrwd@k [m urBmu h v k or*~uakd v;pm;&if taxGaxG twGi;fa&;rª;csKyf&@J
usrwd@k Eikd if rH mS jyefvnfoifjh rwfa&;jzpfapcsiw f q hJ ENukd ,H}k unf&if rpPwm &mZmvDukd ol &xdu k w f ,
hJ }kH unfr/_
*k%jf yKr_/ av;pm;r_w@kd e@J qufqo H ifyh gw,f// æ jrefrmEdik if u H kd rdrb
d ,fawmh vmoifw h ,fqw kd mudk rpPwm
&mZmvDu, kd w f ikd f qH;k jzwfyikd cf iG &hf o
dS ifyh gw,f// e-t-z [m wu,fyJ trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk vdv k m;
w,fq&kd if rpPwm &mZmvD olvmcsiw f t
hJ csed rf mS vmEdik af &;udk t[ef@twm; rjyKoifyh gb;l ?

usr t&ifEpS af rv(6)&ufae@u vGwv f mpOftcg a&muf&adS ewJt h ajctaerS yd+k yD; wd;k wufEikd zf @kd usrwd@k
trsm;}uD; óud;pm;cJyh gw,f? ,H=k unfrw _ nfaqmufa&;rS yl;aygi;f aqmif&u G af &;/ aqG;aEG;a&;eJ@ wpfcsed w
f nf;jzpf&
r,fh jyefvnf&if=um;apha&;tqifo h @kd a&mufz@kd twGuf óud;pm;cJyh gw,f? usrwd@k [m yk*Kd~ vfwcsKd @e@J tzG@J tpnf;
wcsKd @rw
S qifh vlom;csi;f pmema&;taxmuftulrsm;eJ@ywfoufv@kd tm%mydik f awGe@J y;l aygi;f aqmif&u G Ef ikd af &;
twGuf óu;d pm;cJyh gw,f? e-t-z [m vlom;csi;f pmema&;taxmuftulrsm;eJ@ywfoufv@kd usrwd@k e@J yl;aygi;f
aqmif&u G zf @kd &m pdwt
f m;xufoefr_ r&Sbd ;l qdw
k mudk usrwd@k &Si;f &Si;f vif;vif; odvmcJ&h ygw,f?

'Dae&mrSm pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_awG/ taxmuftuludpPawG/ urBmvSnfhc&D;onfudpPawGeJ@ ywfoufvdk@


ajymcsiyf gw,f? arv(6)&ufae@ usr vGwaf jrmufvm+yD;wJt h cgrmS owif;pm&Si;f vif;yGv J yk +f yD; aqG;aEG;r_rsm;
rp rcsi;f usrwd@k tajccHrr_ sm;eJ@ywfoufv@kd tajymif;tvJ&rdS mS r[kwb f ;l vd@k ajymcJyh gw,f// 'D t"dyg` ,u f
awmh urBmvSnchf &D;oGm;rsm;udp/P pD;yGm;a&;ydwq f @kd ru
_ pd /P taxmuftulupd aP wGe@J ywfoufwhJ usrwd@k ral wG
ajymif;vJrSm r[kwfbl;qdkwmajymcsifygw,f// usrwdk@(tef-t,fvf-'D)[m pD;yGm;a&;ydwfqdk@r_rsm;vkyfzdk@
awmif;qdak ewma=umifh &if}um;apha&; rvdv k m;bl;vd@k oH;k oyf&r,fv@kd qdw k v hJ al wGuakd jymyg&ap// usrwd@k [m
pD;yGm;a&;ydwq f @kd rr_ sm; rawmif;qdck yhJ gb;l // 'gayr,fh pD;yGm;a&;ydwq f @kd re_ @J ywfoufwhJ usrwd@k ru l v kd nf; rajymif;cJh
ygb;l // xdek nf;wl taxmuftyHeh @J urBmvSnchf &D;oGm;vkyif ef;awGe@J ywfoufv@kd vnf; usrwd@k rl tajymif;tvJ
r&Sad o;ygb;l // aqG;aEG;yGrJ sm; rp rcsi;f 'gawG[m rajymif; rvJwnf&adS eygvrd rhf ,f// 'gayrJh wjcm;ae&mawGrmS
usrwd@k taeeJ@ wwfEikd o f r#y;l aygi;f aqmif&u G rf r_ mS tqifoif&h adS ewJu h ¾awG &Sad eygw,f// txl;ojzifh vlom;
csi;f pmema&;taxmuftulrsm;eJ@ ywfoufv@kd jzpfygw,f// 'gayr,fh tm%mydik af wG[m 'Dvu kd pd aP wGe@J ywfouf
vd@k usrwd@k e@J yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd wGe@f qwk af ewmudak wG@&ygw,f// bmjzpfv@kd 'Dvkd jzpfae&wmvJqw kd m usrwd@k
ar;&ygawmhr,f// usrwd@k &hJ apwemudo k oH ,&Sad ew,fq&kd if yl;aygi;f aqmif&u G jf cif;eJ@ tajz&SmEdik yf gw,f//

a&xJ0ifcsiw f ,fq&kd if a&ud=k unf&h ekH @J at;vGe;f w,f/ ylveG ;f w,fv@kd ajymvd@k r&ygb;l // a&xJ0if+yD;rSomv#if
ylveG ;f ovm;/ at;vGe;f ovm;qdw k mqH;k jzwf+yD; a&cJxnfzh @kd vv kd m;/ a&aEG;xnfzh @kd vv
kd m; pOf;pm; &ygr,f// æ
uav;wpfa,muf[m a& rcsdK;csifbl;qdk&if a&uat;vGef;w,f/ ylvGef;w,f/ ol[m rnpfywfao;ygbl;/
wjcm;vkypf &m&Syd gao;w,f ponfjzifh qifajctrsKd ;rsKd ;wufrmS jzpfygw,f// wu,fyJ pdwyf gwo hJ q
l &kd ifawmh
a&[m odyaf t;vGe;f / ylveG ;f w,fq&kd ifawmifrS a,musmf ;yDy&D ifqikd zf @kd &m tqifoifh jzpfrmS yg// e-t-z[m
Edik if &H @J aumif;usKd ;udk wu,fyJ pdw0f ifpm;w,fq&kd if tef-t,fv-f 'De@J yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd txl;ojzifh vlom;
160
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

csi;f pmemr_qikd &f mtaxmuftyHah wGupd rP mS w&m;0ify;l aygi;f aqmif&u G zf @kd tqifoifjh zpfygw,f// wdik ;f jynfukd
vnf; 'Dvv kd yk af ew,fqwkd m &Si;f &Si;f vif;vif;ajymoifyh gw,f// bmjzpfv@kd ud, k Ehf ikd if o
H m;awG rodatmif v#Kd @0u S f
xm;csif&wmvJ æ usrwdk@[m trsdK;om;jyefvnfoifhjrwfa&;eJ@ywfoufvdkh av;av;eufeufoE<dXmef
csxm;ygw,f// usr 'Dae@ajymwJhtxJrSm tm%mydkifawGeJ@ywfoufwJh ta}umif;ygwma=umifh jyefvnf
oifjh rwfa&; rvdv k m;bl;qdw
k hJ t"dyg` ,f ra&mufygb;l // usrwd@k ukd xdyw f u kd &f ifqikd wf mvd@k pGypf aJG umif;pGypf JG
ygvdrfhr,f// [kwfygw,f/ usrwdk@[m jy\emawGudk&ifqdkifzdk@tqifoifhygyJ// jy\emqdkwm r&ifqdkifvdk@
rjzpfygb;l // jy\emawGuakd jz&Si;f csi&f if&ifqikd &f rSmyg// 'Djy\emawGukd wifjycJw h muvnf;&ifqikd +f yD; rajz&Si;f vd@k
uawmh jy\emawG[m yd+k yD;qd;k oGm;rSmrd@k jzpfygw,f//

'DEikd if &H @J pD;yGm;a&;tajctaeeJ@ywfoufv@kd od=uvdrrhf ,fv@kd xifygw,f// b%fvyk if ef;tcuftcJ jy\em&J@


aemufrmS bm&Sv d q
J wkd m b,forl S rod}uygb;l // usrc&D;oGm;pOfrmS 'Djy\emeJ@ywfoufv@kd òrd@toD;oD;u
yk*Kd~ vfrsm;eJ@ aqG;aEG;cJyh gw,f// tusKd ;oufa&mufrr_ sm; &Sv d m;vd@k ar;cJyh gw,f// qd;k usKd ;oufa&mufrr_ sm; &Scd w hJ ,f
vd@k tajz&ygw,f// awmifov l ,form;rsm;udk aiGpuUL&Sm;yg;vd@k q+kd yD; aps;ESrd af y;aew,fv@kd ocd &hJ ygw,f// 'gay
r,fh &efuek rf mS awmh pm;oH;k ukeyf pPn;f awG aps;usykH r&ygb;l // 'Dawmh wae&mrSm wckcak wmh tifrwefrmS ;aeyg+yD?

tajctaeudk tm%mydik rf sm;u wdik ;f jynftusKd ;vdv k m;w,fq&kd if xdr;f odr;f zd@k tcsed af &mufjyv D @kd xifygw,f?
usr vGwv f mwJt h csed t
f cgu wdik ;f jynfe@J ywfoufv@kd xifjrifcsuaf wGukd rSerf eS u f efuef xif&mS ;apr,fv@kd
ajymcJyh gw,f// jy\emawGukd r&S[ d efaqmif+yD; av#mah jymrSm r[kwaf yr,fh tm%mydik af wGe@J ajyvnfru _ v kd nf;
wwfEikd o f Ióud;pm;+yD; xdr;f odr;f oGm;r,fv@kd ajymcJyh gw,f// tckvnf; usrwd@k [m wu,fu h ykd J etz eJ@ajyvnf
r_ vdck siyf gw,f// yk*Kd~ vfa&;t& tmCmwqdw k mvnf; vH;k vH;k r&Syd gb;l // bmyJ jzpfcjhJ zpfchJ usrwd@k [m tcsed rf a&G;
rdwaf qGjzpfz@kd jyefvnf&if=um;aphEikd zf @kd urf;vSr;f &eftqifoif&h ydS gw,f// usrwd@k [m tcsed rf a&G; yl;aygi;f aqmif
&Guzf @kd tqifoif&h adS yr,fh aESmuf,u S wf mawG/ +cdr;f ajcmufwmawGuakd wmh cHrmS r[kwyf gb;l // 'Dvckd &H if 'Dru kd a&pD
ta&;eJ@ jynfolvlxk&JhtajctaeawGudk taxmuf tuljyKrSm r[kwfygbl;// æ a'ocHtm%mydkifawGu
Edik if aH wmftqift h m%mydik af wG&@J oabmwlcsuf 'grrS [kwf tenf;qH;k awmh em;vnfre_ @J cGijhf yKcsu&f w dS ,fv@kd
rxif&if olw@kd vyk cf w hJ mawGukd vky&f rJ mS r[kwyf gb;l // usrwd@k [m ,k=H unfrw _ nfaqmufa&; taxmuftul
jzpfapr,fh wpfcw k nf;aomvrf;jzpfw,fq+kd yD; a'ocHtm%mydik af wGe@J }uH@z@HG w@kd vyk o f r#ukd cHr,fq&kd if usrwd@k
trsm;}uD; rSm;ygvrd rhf ,f// taESmift h ,Suaf wG[m yd+k yD;wd;k vmr,f/ +cdr;f ajcmufra_ wG[mvnf; ydv k @kd w;kd vm+yD;
tajctae[m yd+k yD;qd;k vmum usrwd@k [m ppfreS w f thJ rsKd ;om;&if}um;apha&;rS a0;oxufa0;oGm;rSmyg// e-
t-z [m wu,fyJ trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;vdv k m;w,fq&kd if 'Djy\emawGukd &ifqikd &f ygvrd rhf ,f?
usrwd@k c&D;oGm;pOftcgrmS wcsKd @a'ocHtm%mydik rf sm;&Jh vkyaf qmifcsurf sm;udk etz taeeJ@ &Si;f jyEdik &f ygvrfd rhf ,f?
}uH@cikd zf @G òH zd;a&;tzG@J taeeJ@vnf; olw@kd vyk cf sif wmawGtm;vH;k vkyyf ikd cf iG hf bmjzpfv@kd &v dS q
J w kd mudk &Si;f jy&ygr,f?
usrwd@k (tef-t,fv-f 'D) taeeJ@ usrwd@k tzG@J 0ifawGtwGuf wm0ef,El ikd yf gw,f//

ar; ? b%fvyk if ef;jy\emtcuftcJawG yd+k yD;qd;k vmw,fv@kd qw kd m b,fvpkd ;D yGm;a&;eJ@ vlra_ &; ouf
a&mufra_ wG &SEd ikd rf ,fv@kd xifygovJ//
ajz? 'Dvqkd uf+yD;jzpfaer,fv@kd q&kd ifawmh pD;yGm;a&;jy\emawG wufrmS ayg/h / pD;yGm;a&;jy\emeJ@ vlra_ &;
jy\emawGqw kd m qufE, G af ewmyJ// vlawG[m pD;yGm;a&;tcuftcJe@J awG@óuH&w,fq&kd if pD;yGm;a&;jy\em
r[kwb f J vlra_ &;jy\emawGu ygvmygw,f// 'g[mvnf; jy\emawG bmjzpfv@kd &ifqikd zf @kd vw kd ,fqw kd m
jyaewJh Oyrmwck jzpfygw,f// jy\emudak jz&Si;f zd@k [m yxr &ifqikd &f ygvrd rhf ,f// tckxd 'D tusyt f wnf;
161
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

jy\em bmha=umifjh zpfay:vmvJqw kd m usrwd@k b,forl S rodao;ygb;l // aumv[mvawGuawmh trsKd ;rsKd ;


ayg/h / tJ'g[m 'DEikd if rH mS wm0ef,rl e_ @J jrifomodomEdik w
f t hJ ajctaeawG r&Sv d @kd ygy/J / 'Dvkd bmjzpfv@dk jzpf&vJqw
kd m
udk jynfov l x
l ak wGu ar;Edik w f ohJ l b,forl S r&Syd gb;l //

ar; // =unf&h wm 'gx


h uftrsm;}uD; ydq k ;kd oGm;Edik rf ,f/ tm*siw
f ;D em;vdk tajctaersKd ;jzpfomG ;Edik w f ,f/
vrf;awGay:rSm t}urf;zufra_ wGjzpfEikd w f hJ tajctaexd qd;k &Gm;oGm;Edik w f ,fv@kd xifygovm;//
ajz ? vlawG[m 'kucQ &H wJt
h wdik ;f twmwcka&muf+yDq&kd if rdrw d @kd &@J pdwrf auseyfra_ wG oufom&m&zd@k
twGuf 'grrS [kwf w&m;r#wr_&zd@k twGuf enf;trsKd ;rsKd ;oH;k wwf=uygw,f// æ tm*siw f ;D em;rSm jynfoal wGu
t}urf;zufra_ wGjzpfcw
hJ m[m jynfoal wGtaeeJ@ olw@kd ukd aumif;aumif;rGerf eG f r#r#ww rqufqb H ;l xifcv
hJ @kd
jzpfygw,f// w&m;r#wr_&aew,fv@kd ,H}k unfr&_ w dS v
hJ al wG[m t}urf;zufavh r&Syd gb;l //

ar; ? ydwq f @kd ra_ wGe@J ywfoufv@kd (tD;-,l)eJ@ tar&duefjynfaxmifpu k yd+k yD; wif;wif;rmrm vkyrf ,fv@kd
t&dytf a&mifjyaeygw,f// 'gayrJ=h opa=w;vsuawmh tjyKoabmaqmifwchJ sO;f uyfru _ kd quf+yD;awmh usi=hf uH
aeygw,f// 'Dawm t h jynfjynfqikd &f m todik ;f t0dik ;f rSm =opa=w;vsu b,fvakd e&m a&mufaeygovJ//
ajz ? 'Dar;cGe;f [m =opa=w;vswa,mufjzpfwhJ &Sit hf aeeJ@ ud, k Ehf ikd if u
H kd jyefar;&rSmjzpfygw,f// &Siwf @kd Eikd if H
[m 'Dru kd a&pDEikd if yH /J / &Siw
f @kd tpd;k &udk ar;=unfEh ikd cf iG &hf w
dS myJ// ar;cGe;f trsm;}uD; ypfar;Edik w f myJ// usrwd@k [mvn;f
'DtajzawGuo kd cd siyf gw,f// =opa=w;vsu 'Dru l kd bmjzpfv@kd usio hf ;kH aevJqw kd mudk usrwd@k odcsiaf eygw,f//
tck bmawGyjJ zpfcjhJ zpfchJ jyefvnf&if=um;apha&;jzpfajrmufEikd rf ,fv@kd ,lq&atmif olw@kd rmS vsK@d 0u S ef m;vnfr_
&Sdxm;vdk@vm;//

ar; ? =opa=w;vs tpd;k &udk bmrsm; today;csiyf govJ//


ajz? usrwdk@taeeJ@ =opa=w;vstpd;k &udk xyfwvJvyJ J olw@kd &v
hJ yk &f yfawGe@J ywfoufv@kd oabmrwl
bl;qdw
k m today;cJyh gw,f//

ar; ? a':atmifqef;pk=unfu etz [m trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;udk pdwf r0ifpm;bl;vd@k ajymcJh


ygw,f? æ etz &J@ wH@k qikd ;f r_taemufrmS bmawG&o dS vJv@kd xifyg ovJ?
ajz ? usrajymcJw h mu oufaotaxmuftxm;awGt& etz [m trsKd ;om; jyefvnf&if=um;apha&;rSm
trSew f u,fpw d 0f ifpm;yHk r&bl;qdw k mygy?J &if=um;apha&;udk pdwrf 0ifpm;bl;qdw k m pdwf r0ifpm;wma=umifh
oufoufygy?J wjcm; pdwrf 0ifpm;apcsipf &mta=umif; r&SEd ikd yf gb;l ? vlawGe@J ywfoufv@kd oo H ,awG&EdS ikd yf gw,f?
'gayr,fh &if=um;aphru _ kd vdv
k m;Edik yf gw,f? wu,fq&kd if (tef-t,fv-f 'D)eJ@ 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_[m +y;D cJwh (hJ 14)
ESptf wGi;f u jy\emawGe@J ywfoufv@kd cH&wJb h ufu &Sad ew,fqw kd m todtrSwjf yK&ygvrd rhf ,f? 'ga=umifh
usrwd@k taeeJ@ jyefvnfoifjh rwfa&;vrf;pOfukd eufeufeeJ q J yk u
f ikd x
f m;jcif; enf;enf;av;rS rav#mch yhJ gb;l usrwd@k
taeeJ@ tm%mydik af wGukd oHo,eJ@=unfch sipf &mta=umif;awGtrsm;}uD; &Syd gw,f? olw@kd ukd owde@J &j_ rifwm
wcsKd @ae&mawGrmS emusn;f r_e@J &j_ rifwmawG &SEd ikd yf gw,f? 'gayr,fh usrwd@k &@J trsKd ;om;&if=um;apha&;udk vdv k m;
csu[ f m enf;enf;r u S sqif; roGm;Edik yf gb;l ? etz taeeJ@ jyefvnf&if=um;apha&;udk pdwrf 0ifpm;bl;qdv k @kd &&dS if
jyefvnf&if=um;apha&;udk rvdv k m;vd@k yjJ zpfrmS yg? wjcm;ta=umif; r&SEd ikd yf gb;l ? trsKd ;om;jyefvnf&if=um;aph
a&;twGuf róud;yrf;jcif;[m bm tusKd ;tjrwfrjS zpfaprSm r[kwyf gb;l ? trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;udk
&,lEikd rf ,fq&kd if tjrwfcsn;f ygy?J ,H=k unfrw _ nfaqmufa&;qdw k m b,favmuftcsed , f &l rSmvJ/ 'guq kd aJG er,f
qd&k if vdwk m&J@qef@usib f uf tusKd ;oufa&mufra_ wG jzpfvmEdik yf gw,f?
162
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ar; ? (tef-t,fv-f 'D)taeeJ@ vkyyf v kH yk ef nf;yHpk aH jymif;zd@k tcsed af &muf+yDxifygovm;?


ajz ? usrwdk@[m tpOft+rJyJ vkyfyHkvkyfenf;trsdK;rsdK;udk wpfcsdefwnf;rSmoHk;&ygw,f? vkyfyHkvkyfenf;
wckwnf;&,fv@kd r&Syd gb;l ? trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;jzpfajrmufz@kd twGuf vkyyf v kH yk ef nf; trsKd ;rsKd ;oH;k zd@k
&m usrwd@k utqifoifyh gy?J trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;[m jzpfujkd zpf&r,f? jzpfvnf;jzpfajrmufrmS yg? 'gay
r,fh Edik if eH @J jynfot l usKd ;twGuf tjrefjzpfajrmufz@kd vykd gw,f? æ pD;yGm;a&;tajctae[m qd;k &Gm;aew,f?
yd+k yD; qd;k zd@k vJ aocsmoavmufygy?J aemuf+yD; wjcm;udpaP wGvnf;&Syd gao;w,f? Oyrm- ynma&;/ use;f rma&;
ayg?h tckcsed rf mS jrefrmEdik if uH se;f rma&;eJ@ ywfoufv@kd ajym&&if (tdycf s-f tdik -f AG)D at-tdik -f 'Dtufp-f ta=umif;
xnfrh ajymvd@k rjzpfygb;l ? (tdycf s-f tdik -f AD§G at-tdik -f 'Dtufp)f [m 'DEikd if rH mS v#ijf refpmG jyef@ymG ;aeygw,f?
urBmhusef;rma&;tzGJ@}uD;uvnf; 'DudpPeJ@ywfoufvdk@ tawmfpdk;&drfylyifae&w,fvdk@ em;vnfxm;ygw,f?
jyif;jyif;xefxef ta&;,laqmif&u G rf _ r&S&d if r=umrDtwGi;f rSm xde;f rEdik f odr;f r&tqifu h kd a&mufomG ;r,fv@kd
xifaeygw,f? usrwd@k taeeJ@ vlom;csi;f pmemr_upd rP sm; (tdwcf s-f tdik -f AD§G at-tdik -f 'D-tufpf tygt0if )
eJ@ywfoufv@kd tm%mydik af wGe@J yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd tqifoif&h cdS yhJ gw,f? 'gayr,fh tm%mydik af wGu(tdwcf s-f
tdik -f AD§G at-tdik -f 'D-tufp)f eJ@ ywfoufwu hJ pd aP wGawmif usrwd@k e@J yl;aygi;f aqmif&u G zf @kd rvdv k m;ygb;l æ
'ga=umifrh @kd v@kd tm%mydik af wG&@J apwemeJ@ywfoufv@kd ar;cGe;f xkw&f ygr,f? æ

ar; ? tzGJ@0if pkaqmif;a&;eJ@ywfoufvdk@ +yD;cJhwJhESpftwGif;rSm tajctaeb,fvdk&SdygovJ? usaemf


pum;ajymcJ&h wJv h il ,fawGu olw@kd [m pdwyf suv f m+yD; (tef-t,fv-f 'D)eJ@a0;uGmaew,f? tpd;k &u olw@kd
tdwx f uJ ykd u
dk q
f xH nfah y;&ifyJ auseyfw,fv@kd ajym=uw,f? tzG@J 0ifpak qmif;a&;rSm jy\emawG&adS eygovm;?
vli,f awG[m tef-t,fv-f 'D eJ@ uif;uGmvmw,fv@kd xifygovm;?
ajz ? usrtaeeJ@ qef@usib f ufjrifygw,f? usrwd@k [m vli,fawG&@J axmufcrH u _ kd qxufxrf;yd;k &aeyg
w,f? 'gah =umifh tck &Siaf jymcJwh thJ csut f vufukd &Si;f jyapcsiyf gw,f? vli,fawG[m (tef-t,fv-f 'D)uae+yD;
ydu
k q
f H &Sma&;bufukd a&$@ajymif;aew,fqw kd rhJ w
S cf suu
f kd bmtay:rSm tajccHxm;ygovJ?

ar;? ? usaemf vrf;ay:rSmav#muf+yD; usaemfe@J pum;ajymcJw h hJ vli,fwcsKd @&@J xifjrifcsuu f akd r;=unfw h thJ cg
olw@kd u ydu k q
f wH @kd aw;*Dwwd@k &S&d if+yD;wmyJ/ (tef-t,fv-f 'D)v_y&f mS ;r_ukd owdjyKrdwyhJ akH wmif r&bl;?
ajz ? 'Dvil ,fawG[m tpuwnf;u Edik if aH &;rSm pdw0f ifpm;yHk r&ygb;l ? txl;ojzifh &efuek rf mS t*Fvyd f
pum;u|r;f u|r;f usiu f siaf jymEdik w
f hJ wcsKd @vil ,fawG[m wcsed v f ;kH aysmaf ysmyf g;yg; aecsiwf hJ vli,frsKd ;/ ydu
k qf w H @kd /
'pfpuf w kd @kd omvdv k m;wJh vli,frsKd ;awGomjzpfrmS yg? 'g[m tH=h op&m r[kwyf gb;l ? b,frmS rqdk vli,frsm;
[m aysmaf ysmyf g;yg;aecsi=f uygw,f? 'gayr,fh +yD;cJw h EhJ pS t
f wGi;f wu,ft h =hH op&mudpu P awmh vli,fawG&@J
axmufcrH y_ gy?J ajym&r,fq&kd ifawmh &efuek t f jyifuvli,fawG[m &efuek u f vli,fawGxufy+kd y;D tajctaeudk
owdjyKrdy&kH ygw,f? 'g[m &efuek t f jrifrmS pdwu f pkd aJG qmifp&mudpaP wGyekd nf;+y;D vuf&t dS ajctae&J@ jy\emawG
udk yd+k yD;owdjyKrdv@kd jzpfEikd yf gw,f? usrtaeeJ@ &Siahf r;cGe;f udk enf;enf;th=H ordygw,f? ud, k &hf @J aumif;pm;a&;
udo
k m t+rJpw d 0f ifpm;wJv h il ,fawGuawmh Edik if aH &;tajctaeawG b,fvykd jJ zpfae jzpfae olw@kd &ahJ umif;pm;
a&;udyk J pdw0f ifpm;ae=urSmygy?J æ

ar; ? aemufqHk;taeeJ@ yDnJ&dk;udk v#dK@0SuftoHzrf;wJhudpPeJ@ywfoufvdk@ 'DudpP[m tjynfjynfqdkif&m


todik ;f t0dik ;f ay:rSm b,fvt
kd usKd ;oufa&mufr&_ cdS yhJ govJ? 'Dupd [
P m tajctaeawGukd wqpfcsKd ;ajymif;apcJh
w,fv@kd xifygovm;?
163
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ajz ? 'DudpPa=umifh wqpfcsdK;ajymif;vJr_jzpfapcJhw,fvdk@qdk&if EdkifiHwumtodkif;t0dkif;eJ@ywfoufvdk@


pdwyf su&f rSmyJ? wu,fawmh'g[m odyt f =hH op&mudpaP wmh r[kwyf gb;l ? 'Dupd aP wGu tm%mydik af wG&@J apwem
eJ@ ywfoufv@kd ar;cGe;f xkwpf &m aemufwcsujf zpfygw,f? æ

ar; ? tm%mydik af wG[m bmjzpfv@kd trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;udk rvdv k m;bl;vd@k xifygovJ?
ajz ? tajymif;tvJ rvdv k m;vd@k jzpfrmS yg? trsK;d om;jyefvnfoifjh rwfa&;jzpf+yDq&kd if tajymif;tvJawG
u jzpfvmrSmyg? tajymif;tvJqw kd m vdv k m;onfjzpfap rvdvk m;onf jzpfap a&Smifvv $J @kd r&ygb;l æ 'ga=umifh
rd@k v@kd b,fvt kd ajymif;tvJawG 'DEikd if rH mS jzpfoifw
h ,fqw kd m usrwd@k twltajz&Smzd@k vykd gw,f?

ar; ? (tef-t,fv-f 'D) u (e-t-z) eJ@ vlom;csi;f pmemr_taxmuftyheH @J ywfoufv@kd yl;aygi;f aqmif
&Guzf @kd tqifoif&h w dS ,fv@kd ajym&mrSm 'Dvyk if ef;awGrmS wm0ef&rdS /_ jrifomodomEdik w f thJ ajctaeeJ@ vGwv f wG v f yf
vyf avhvmoH;k oyfjcif;pwJh vuQ%mawGe@J udu k n f &D r,fqw kd hJ (tef-t,fv-f 'D)&J@ tjrifa=umifv h m;?
ajz ? vlom;csi;f pmemwJt h axmuftyHeh @J ywfoufwhJ usrwd@k &@J ral wGe@J udu k nf v D @kd jzpfygw,f? apmapmu
usrajymcJw h t
hJ wdik ;f yJ pD;yGm;a&;ydwqf @kd r/_ taxmuftyHah y;r_/ urBmvSnchf &D;oGm;vkyif ef;rsm; ponfw@kd e@J qdik w f hJ
tajccHra_ wGrmS usrwd@k ajymif;vJjcif; r&Syd gb;l ? vlom;csi;f pmemwJt h axmuftulqikd &f mawGrmS yl;aygi;f jcif;[m
usrwd@k &@J tajccHra_ wGukd ajymif;vJ&ma&mufrmS r[kwyf gb;l ? bmjzpfv@kd vq J akd wmh vlom;csi;f pmemr_qikd &f m
taxmuftule@J ywfoufv@kd &&dS if wm0ef,rl _ jrifomodomEdik w f t hJ ajctaeeJ@ vGwv f wG v f yfvyf avhvm
oH;k oyfjcif;wd@k &&dS r,fqw kd m usrwd@k t+rJyaJ jymcJw h mjzpfygw,f? 'Dae&mrSm tajccHrrl sm;udk rxdcu kd b f J usrwd@k
taeeJ@ jynfjh ynf0h 0 vGwv f w
G vf yfvyf yl;aygi;f aqmif&u G Ef ikd yf gw,f? aemuf+yD; 'Dvykd ;l aygi;f aqmif&u G jf cif;[m
yd+k yD;aumif;rGew f hJ &if=um;apha&;twGuf b,fvkd twlvyk o f mG ;Edik rf vJqw kd mudk tajz&SmEdik yf gw,f? yl;aygi;f
aqmif&u G af &;vkyif ef;[m ppfreS w f hJ trsKd ;om;jyefvnfoifjh rwfa&;jzpfz@kd twGuf b,fvn kd EdS i_d ;f Edik rf vJqw kd m
udk odEikd zf @kd jzpfygw,f? yl;aygi;f aqmif&u G af &;[m usrwd@k tqifajyEdik rf vm;vd@k avhvm=unfw h mr[kwyf J b,fvkd
tqifajyatmifvkyfEdkifrvJvdk@ tajz&Smwmjzpfygw,f? wdkif;jynftusdK;twGuf usrwdk@=um;rSm tqifajy
atmifvkyf&ygvdrfhr,f?
ÐÐÐÐ

164
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

jrefrmh'r D udk a&pDacgif;aqmif a':atmifqef;pk-unf


2003 ckEp S /f arv(29)&ufaeΠnu
rk&
H mG òrdŒ qki
d ;f bkww
f ifyw GJ i
G f ajym-um;cJo
h nfh rdeŒf cGe;f

“1947 ckEpS u f txufjrefrmEdik if rH mS pnf;¶k;H a&;c&D;oGm;


+yD;wJhaemufrSm azazuae+yD;awmh rkH&Gmudka&mufcJhygw,f?
tJvkd rk&H mG udak &mufwt hJ wGuf pnf;¶k;H a&;c&D;uvJenf;enf;
yrf;vmwJhtcgusawmh rkH&Gmudka&mufwJhtcgrSm rkH&Gmu
(zqyv)tzJ@G csKyfuae+yD;awmh olw@dk taeeJ@ em;em;aeae ae
xdik zf @dk twGuf pDpOfvu kd yf gw,f? pDpOfwt hJ cgawmh azaz u
b,fvakd jymvJqadk wmh rk&H mG uuG,f æ vdrmR w,f æ vd@k ajym
w,fw?hJ usrwd@k ajym&rSmu rk&H mG u vdrmR w,fv@kd ajymr,fh
tpm; rk&H mG u cdik rf mw,fv@kd usr ajymcsiyf gw,f? (=obm
oHrsm;)
bmjzpfv@kd vq J adk wmh rk&H mG u 1988 ckEpS ef @J rxl;bJ rxl;
jcm;em;bJ cdkifckdifrmrm&yfwnfaew,f? ydk+yD;awmhawmifrS
ckid rf m w,fqw dk m usrwk@d jrif&ygw,f? (=obmoHrsm;)
ydk+yD;ckdifrmvmwJhta=umif;udk usr pOf;pm;vdkufawmh 'g usr xifwmaemf? usrwkd@ jynfolvlxku
rw&m;wmudk róudub f ;l ? tEkid u f siw
hf mudk róudub (=obmoHrsm;) usrwkd@udk usrwk@d tzJ@G csKyfukd tck usr
f ;l ?(=obmoH
'D p nf ; ±H k ; a&;aygh a emf / ucsif jynf e ,f / t"d u uawmh ucsif j ynf e ,f p nf ; ¶k H ; a&; c&D ; pOf a ygh ?
csif;jynfe,ftxda&mufvmawmh usrwdk@uvJ ppfudkif;wkdif;/rauG;wkdif;/rE Wav;wkdif;rSm 0if+yD; awmh
wcsK@d òrd@e,fawGrmS usrwk@d 0ifvu kd rf ,fq+dk yD;awmh qk;H jzwf+yD;awmh c&D;pOfxrJ mS xnfw h mjzpfygw,f? tJ'D awmh
'D ucsifjynfe,fc&D;pOf p uwnf;uyJ usrwdk@&J@vkyfief;awGudkzsufvdkzsufqD;/ tEkdifhxufpD;eif;eJ@
}uH@cikd af &;zH@G òzd;a&;tzG@J u trsK;d rsK;d vkycf yhJ gw,f? tJ'aD wmh 'D[mawGukd usrwk@d trsm;}uD;onf;nnf;cHcyhJ gw,f?
qENjywmawmh wu,fawmh vlwidk ;f vlwidk ;f rSm qENjyykid cf iG &hf &dS r,fqw dk m usrwk@d &@J t,ltq usrwd@k &@J ,Hk
=unfcsuyf ?J tm%mydik af wGtaeeJ@ wu,fyJ vlwidk ;f vlwidk ;f rSm qENjyykid cf iG &hf &dS r,fqw dk m ,k=H unf&if vlwidk ;f
vlwidk ;f udk qENjyydik cf iG ahf y;&r,f? (rSefygw,f? rSefygw,f? =obmoHrsm;) 'gayr,fv h @kd txl;tcGit hf a&;taeeJ@
}u@H cidk zf @GH òz;d a&;tzJ@G ukd qENjyykid cf iG ahf y;wmudak wmh xm;vdu k yf gawmh usrwk@d 'gukd bmrS ody+f y;D awmhrajymvdyk gb;l ?
'gayr,fh wu,frh eS u f efwq hJ ENjyjcif;awmh r[kwyf gb;l ? wcsK@d jynfoal wG twif;t=uyf rvdu k rf ae&qk+d yD;awmh
ac:vm+yD;awmh qENjyckid ;f wmawGv&J ydS g w,f?
(=obmoHrsm;)
tJ'gtjyifrSm usrwkd@uvJ bmrSrwkef@jyefygbl;? bmrSrwkef@jyefbl;? usrwkd@taeeJ@ tm%mydkifawGudk
today;w,f? 'Dvykd J }uH@cidk zf @GH òzd;a&;tzJ@G u w&m;Oya'eJ@rnDwu hJ pd aP wGukd vkyaf eygw,fqadk yr,fv h J tm%m
ydik af wGu ta&;r,lb;l ? ta&;r,lawmh tm%mydik af wGu olw@dk vufrmS &Sw d ,fqw dk o hJ abmxm;eJ@ usrwd@k
uvJ bmrS rwke@f jyefb;l qkw d mudo k ad eawmh 'D }uHcidk zf @GH òzd;a&;tzJ@G uvJ wpxufwp yd+k yD;awmhq;dk vmw,f?
165
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

wpxuf wp yd+k yD;awmhq;dk vmw,fqw dk mu usrwk@d 'D rwW&m udk pOfu h ;l ukvd mwJt h cgrmS usnaf wmufayguf
&GmrSmusawmh wkwaf wG/ "m;awG/ avmufav;*GawG eJ@ usrwk@d &ŒJ tzJ@G awGukd usrwk@d ukd axmufcw H o hJ al wGukd
&rf;um;vmwJt h xdjzpfvmw,f? 'gayr,fh usrwk@d b,fvrkd rS wke@f jyefygb;l ? &Jpcef;rSmyJ tr_ziG v hf u kd yf gw,f?
bmjzpfvdk@vJqkdawmh usrwkd@u 'DEkdifiHrSm Oya'pdk;rdk;a&;&Sdovm; r&Sdovm;qkdwm aoaocsmcsmodcsifvdk@?
r&S&d ifvJ oufaoeJ@ aoaocsmcsmod&atmif? (=obmoHrsm;) 'Dawmh aemufwae@usawmh rwW&mrSmusawmh
xyf+yD;awmh wqifw h ;dk +yD;awmh usrwk@d ukd aESmif, h u S w f t hJ aeeJ@ usrwk@d tzJ@G csKyf¶;Hk xJrmS usrwk@d tzJ@G csKyf&@J y&d0% k f
twGi;f xJrmS usrwd@k vli,fz@GJ pnf;a&;vkyaf ecsed rf mS y&dowf tJ'u D tzJ@G csKyfu +cHuawmfawmfus,yf gw,f?
tck 'Duae [db k uf +cHpnf;¶k;d avmuf&rdS ,f? tJ'aD wmhy&dowfuvJ +cHxrJ mS yJ&w dS ,f? wcsK@d uvJ+cHtjyifrmS
vrf;[db k ufrmS &Sw d ,f? tJ'v D t kd csed rf mS 'D }uH@cidk zf @GH òzd;a&;tzJ@G u um;awGe@J atmfv}H uD;awGe@J vm+yD;awmh [dk
usrwk@d uakd ESmif, h u S f &efpwJo h abmeJ@vyk v f mw,f? vkyv f mawmh usrwk@d vJbmrS rvkyyf gb;l ? 'Dvykd J uk, d [hf m
ud,k q f ufvyk af ewke;f / 'DavmufawmifrS tEkid u f siw hf mud=k unfrh &wJh oHCmawmfawGuae+y;D awmh axmfvm*seD @J
vm+yD;awmh avmufav;*Ge@J ypfawmhryS J 'Dum;awGxu G o f mG ;w,f? (=obmoHrsm;)
tJ'aD wmh usrwd@k jrifwmuawmh oHCmawmfawGuvJ 'Dvkd wbufowftEkid u f siahf ewmudk =unfrh &
awmhv@dk vkyw f myJ? (=obmoHrsm;) 'g w&m;r#wr_ r&Sw d mud/k w&m;r#wr_ r&Sw d mudv k ufrcHEidk v f @kd 'Dvv kd yk w f myJ?
aemuf+yD;awmhvJ usrwk@d tzJ@G csKyftay:rSm u¶k%moufv@kd vyk w f myJ? wu,f wzufowfcaH e&w,fq+dk yD;wmh
tJ'aD wmh tckusrwk@d 'Dukd rk&H mG udv k mwJt h cgrmS vJ usrwk@d =um;wmaygah v? ppfuikd ;f wkid ;f rSm b,fv/kd }uH@cidk zf @GH òzd;
a&;tzJ@G awGukd b,fvpkd ak qmif;aew,f? b,fvu kd m;}u;D awG b,fEpS pf ;D eJ@ b,fEpS af ,muf ac:vmw,f pojzifh
pojzifh tJ vrf;rSmvJawG@ygw,f? um;awGa&m/ qENjywJv h al wGa&m um;awGuawmfawmfurkd sm;w,f? wjcm;
vlawGawmh um;ydwx f m;w,fv@kd ajymw,f? um;awGbmawG tck wavmiSm;vd@k r&bl;qkd tm;vk;H (=obm
oHrsm;)sm;)? 'gayr,fh tJ'DtzJG@uawmh um;awGawmfawmfrsm;ygw,f? tJ'Dawmh usrwkd@rkH&Gmudk0ifvmawmh
acsmif;OD;u tpaygah v/ usrwk@d acsmif;OD;u jynfov l x l u k a&m/ acsmif;OD;eJ@ rk&H mG =um;xJu&GmawGu jynfov l x l k
ua&m wcJeuf usrwk@d ut kd m;ay;axmufcw H m[m 'Dvkd rw&m;vkyw f m/ tEkid u f siw hf mudk róuduv f @kd axmufcH
aewmudv k J trsm;}uD;ygw,fv@kd usr 'Dvykd , J =Hk unfygw,f”
'Dawmh usrwkd@ rkH&Gmudk0ifvmawmh acsmif;OD;u tpayghav/ usrwkd@ acsmif;OD;ujynfolvlxkua&m/
acsmif;OD;eJ@rkH&Gm=um;xJu&GmawGu jynfolvlxkua&m wcJeuf usrwkd@udk tm;ay;axmufcHwm[m 'Dvdk
rw&m;vkyw f m/ tEkid u f siw hf mudk róuduv f @kd axmufcaH ewmudv k J trsm;}uD;ygw,fv@kd usr 'Dvykd , J =Hk unfyg
w,f? (=obmoH r s m ;) usr 'gawGusawmh usr tifrwefrS auseyfygw,f? bmjzpfv@kd vq J adk wmh tajccHtm;jzifh
usr wd@k jynfov l x l [ k m rw&m;wJu h pd aP wG róudub f ;l / tEkid u f siwhf mudk rESpòf rd@b;l ? cH&wJb h ufurkd S u¶k%m
oufw,fqw dk m 'g tifrwefraS umif;ygw,f? tJ'aD wmh usrwk@d 'gq&dk if 'Dvpkd w d "f mwfawGut dk ajccH+yD;awmh
'Dru kd a&pDEidk if }H uD;wckux kd al xmif&rSm? trSew f &m;onf tiftm;/ tiftm;onf trSew f &m;r[kwb f ;l qkw d hJ
,k=H unfcsuef @J usrwk@d &@J 'Dru kd a&pDEidk if aH wmfukd xlaxmifz@kd vykd gw,f? usrwk@d 'Dru kd a&pDxal xmifr,fq+dk yD;
awmhajymaewm[m w&m;Oya'pd;k rk;d a&; &Sad pcsiv f @kd / w&m;r#wjcif; &Sad pcsiv f @dk / b,fou l rS b,fo@l ukd w&m;
Oya'eJ@ rudu k n f b D eJ @J tEkid u f siw hf mawG/ [dk Akv d u f swmawG rvkyEf idk b f ;l ? tJ'aD wmh tJ'v D t kd ajctae&Szd @dk twGuf
usrwk@d [m jynfov l x l u k kd tmrcHEidk cf suaf y;r,fph epfvw kd ,f? pepf[m tifrwefrS ta&;}uD;ygw,f? usrudk
&Hzef&cH gar;ygw,f/ pepfe@J tJ vle@J rle@J b,f[myd+k yD;awmhta&;}uD;vJaygah emf? usru jrifygw,f? (2)ckpvk;H
ta&;}uD;w,f? vlawGu b,favmufawmfawmf rlaygh pepfu/ pepfuraumif;bl;qkv d @kd &&dS if 'D raumif;wJh
pepfxrJ mS awmfwv hJ al wG/ aumif;wJv h al wGu EHx G rJ mS epfovdek pfaer,f? ¶ke;f vd@k r&bl;jzpfaer,faemf? (=obmoH
rsm;)
rsm;) usrwkd@ wbufu=unfhvdkufvdk@&Sd&ifvJ pepfub,favmuf aumif;aumif; vlawGu raumif;bl;/
vlawGu rawmfb;l qkv d @kd &&dS if Ekid if wH Ekid if rH mS wk;d wufr&_ EdS idk rf mS r[kwb f ;l ? tJ'aD wmh ta&;}uD; wmu pepfu
166
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

rSezf @kd aumif;zk@d vv J w kd ,f? vlawGuawmfz@kd óud; pm;zd@k vv J w kd ,f? tJ'aD wmh usrwk@d &ŒJ jrefrmEkid if u H jynfov l x l k
[m 'Dvpkd epfaumif;&wJt h cgrmS Ekid if w H ;dk wufz@dk twGuf Ekid if aH t;csr;f om,mzk@d twGuf vkyaf y;Ekid w f /hJ t&nf
tcsi;f &Sw d hJ jynfov l x l v k m;qkd usrwk@d o;Hk oyfvu kd v f @kd &&dS if usrwk@d u 'D t&nftcsi;f eJ@jynfph w Hk ,fv@kd xifw,f?
bmjzpfv@kd usr 'Dvx dk ifvq J w dk m ta=umif;u (2)a=umif;ayg?h wa=umif;uawmh t&iforkid ;f t&aygah emf?
[dk æ vGwv f yfa&;&+yD;pOf umvacwfwek ;f uqkv d @kd &&dS if usrwd@k Eidk if [ H m usrwk@d ta&S@awmiftm&SrmS qkv d @kd &&dS if
twk;d wufq;Hk Ekid if jH zpfw,f? 'g wcsed w f cg wke;f u usrwk@d &@J Eidk if u H Ekid if o H El idk if o H m;awGu usrwd@k a'orSm
a&S@ajy;jzpfEidk af vmufatmifukd t&nftcsi;f &S&d if pepfuae+yD;awmhaumif;vd@k &&dS if 'Dvt kd &nftcsi;f awG xyf+yD;
awmh jyefray:vmp&mta=umif; bmrSr&Sb d ;l ? aemufwckuvJ tckacwfrmS usrwk@d jrefrmEkid if u H pD;yGm;a&;
tajctaeraumif;wJt h cgusawmh Ekid if &H yfjcm;udo k mG ;+yD;awmh rdrw d @dk ro d m;pkawGtwGu/f [kd b0&yfwnfEidk zf @dk
twGuf ydkufqH&Sm&w,faygh? oGm;+yD;awmhtvkyfvkyf&w,f? ydkufqH&SmwJhtvkyfvkyf&wJhvlawG awmfawmf
rsm;rsm;&Sd w,f? usrwk@d Eidk if rH mS ? tJ'v D kd Ekid if &H yfjcm;udk pGe@f pGe@f pm;pm;oGm;+y;D awmh toufarG;0rf;a=umif;twGuf
tvkyv f yk w f hJ jrefrmEkid if o H El idk if o H m;awG[m atmifatmifjrifjrif&w dS ,f? trsm;pku awmfawmfu h kd atmifjrif
w,f? [dk oabFmom;awGqv dk @kd &&dS if jrefrmoabFmom;awGqv dk @kd &&dS if wbufuvnf;*k%, f &l w,f/ wbufu
vnf; oem;&w,f/ &ifem&w,f? *k%, f l &w,fqw dk m bmjzpfv@dk vq J adk wmh jrefrmoabFmom;awG[m tvkyf
odyv f yk w f myJq+dk yD;awmh Ekid if jH cm;ukr% ` D awGu oabmusw,f? jrefrmoabFmom;awGqv dk @kd &S&d if iSm;csiw f ,f?
olw@dk twGuf oem;p&maumif;w,f/ &ifemp&maumif;w,fqw dk m jrefrmoabFmom;awGu b,favmufcikd ;f
ckid ;f ckid ;f vd@k v&J w,f? vc ESrd af y;vd@k &&dS ifv, J w l ,f? jrefrmEkid if u H ol@&@J Eidk if o H m;awGukd jyef+yD;awmh rumuG,b f ;l
qk+d yD;awmh vkyif ef;&Siaf wGu jrefrmoabFmom;awGukd tcGit hf a&;,lwmrsK;d awG&w dS ,f?(=oomoHrsm;)
tJ'aD wmh 'goabFmom;awGwif r[kwb f ;l ? wjcm;ae&mawGrmS vJ'v D ykd ?J 'Dawmh pepfurSev f @kd &vdS @kd &&dS if
usrwk@d Eidk if o H El idk if oH m;awG rwk;d wufp&m ta=umif;r&Sb d ;l qkw d m xif&mS ;ygw,f? (=obmoHrsm;;)
'gah =umifh usrwk@d [m 'Dvkd jynfov l xl u k t kd cGit hf a&;tjynft h 0ay;r,fph epfwckukd xlaxmifz@dk óud;pm;ae
wmyg? usrwkd@qkdwm jynfolvlxkudk csrf;omatmifvkyfay;r,fhpepfvdk@ tJ'Dvdkrajymygbl;? tcGifhta&;
tjynft h 0ay;r,fph epf/ tJ't D cGit hf a&;udk rSerf eS u f efuefo;Hk vd@k &&dS if ZJ/G 0D&, d /vkv H eJ@vyk rf ,fqv dk @kd &&dS if usrwk@d
Ekid if [ H m csr;f omEkid rf ,f? at;csr;f Ekid rf ,f? pnf;vk;H r_[m tifrwefrt S a&;}uD;ygw,f? usrwk@d Eidk if [ H mjynf
axmifpkyg? wkdif;&if;om;vlrsKd;aygif;pkHeJ@zJG@xm;wJh jynfaxmifpkjzpfygw,f? tJ'ga=umifhrkd@vkd@ at;csrf;r_[m
tifrwefrS ta&;}uD;ygw,f? vGwv f yfa&;&+yD;wJh tcsed u f mvu p+yD;awmh jynfwiG ;f vufeufuikd f aomif;use;f
r_ awGtrsK;d rsK;d &Scd yhJ gw,f? tckqv dk @kd &&dS if typftcwf&yfpaJ &;oabmwlncD suaf wG&adS yr,fh typftcwf&yfpaJ &;
qkw d m +idr;f csr;f a&; r[kwyf gb;l ? +idr;f csr;f a&;oabmwlncD suaf wGawmh r&Sad o;ygb;l ? tJ'aD wmh +idr;f csr;f a&;
oabmwlncD suaf wG&zdS @dk usrwk@d &@J jynfaxmifpt k wGi;f rSm +ird ;f csr;f r_tmrcHz@dk qw dk m Ekid if aH &;enf;vrf;eJ@yJ vkyv f @kd &
ygw,f? Ekid if aH &;t& wkid ;f &if;om;rsm;tm;vk;H [m oabmwlnD trsm;twGuaf umif;usK;d ay;r,fjh ynfaxmifpk
wckux kd al xmifr,fq+dk y;D awmh qk;H jzwfcsucf svu kd w f t hJ cgrS usrwd@k Eidk if [ H m wu,fyaJ t;csr;f oGm;+yv D @kd owfrw S f
Ekid rf mS yg? tJvkd at;csr;f oGm;+yq D &dk if Ekid if u H vJat;csr;f r,f/ jynfov l x l u k vJ tcGit hf a&;awGukd tjynft h 0ay;&
r,f? usrwk@d Ekid if o H El idk if oH m;awG ud, k t hf pGr;f tpeJ@ ud, k u hf , kd f udck sr;f omatmif/ ud, k w hf idk ;f jynfuckd sr;f omatmif
vkyEf idk w f t hJ cGit hf a&;awGtrsm;}uD;&rSmyg? 'Dawmh 'Dru kd a&pD[m tcGit hf a&;ay;wJph epf/ vkòH cHra_ y;wJph epf/vGwf
vyfra_ y;wJph epf/ tJ'D &xm;wJv h w G v f yfre_ @J / vkòH crH e_ @J tcGit hf a&;awGabmiftwGi;f rSm jynfov l x l u k ud, k Ehf idk if wH ;dk
wufatmif ud, k óf ud;pm;&r,f?wk;d wufatmifóud;pm;csiw f hJ pdwf "mwf &S&d r,f? óud;pm;csiw f hJ t&nftcsi;f
&S&d r,f? tJ'v D kd t&nftcsi;f awG&adS tmifv@kd Ekid if aH wmfu tjynft h 0uln&D r,f? qkv d w kd mu Ekid if aH wmfu
tqifjh rifw h yhJ nma&;pepf vlawGrmS &Sad tmifvyk af y;&r,f? tqifjh rifw h yhJ nma&;pepfr&Sb d eJ @J usr wk@d &@J jynfol
awG[m wk;d wufrmS r[kwb f ;l ? (axmufcHoHrsm;)
167
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

usr em;vnfw,f/ usrwk@d ausmif;om;awGu tckynma&;pepfe@J ywfoufv@kd auseyfr_ r&Sb d ;l ? (axmufcH


oHrsm;) auseyfrr_ &Sad wmh wbufuae=u!hv f @kd &&dS ifawmh 'g 0rf;enf;p&maumif;wmayg?h usrwk@d &@J vil ,fawG[m
'Dynma&;pepfe@J ywfoufv@kd auseyfrr_ &Sb d ;l ?wbufuae=unfv h @kd &&dS ifawmh 'gaumif;wJv h uQ%myJ? tqifrh &Sd
wJph epfukd tqifh r&Sb d ;l vd@k ow d m[m tifrwefraS umif;ygw,f? (=obmoHrsm;)
tqift h wef;rrDwhJ ynma&;pepfukd ody+f yD;awmhtxif}uD;aevd@k &&dS if usrwk@d b,fvv kd yk w f ;dk wufrmS vJ?
'gav;eJ@auseyfaerSmvm;? tJ'Dawmhusrwkd@vli,fawGu rsufpdyGifhem;yGifhr_&Sdw,f?wcsKd@vli,fawGuawmh
ud, k t hf wGuf ud, k yf J pOf;pm;w,f? ud, k af t;at;csr;f csr;f aecsiw f ,f? 'Dvkd [dk tckacwf acwfay:ypPn;f awG
ok;H csiw f ,f/ pm;csiw f ,f/aomufcsiw f ,f/ aysmcf siw f ,f/yg;csiw f ,f? 'Dvv kd il ,fawGawmh 'gawmh usrwk@d Eidk if w H if
r[kwyf gb;l ? Ekid if w H idk ;f vdv k rkd mS &Sw d ,fayg?h 'gayr,fh usrwk@d vil ,ftawmfrsm;rsm;[m Ekid if aH &;pdw"f mwf &Sw d ,f
qkw d m usrawG@&w,f? Ekid if aH &;pdw"f mwf&w dS mvJ b,forl S roifxm;bJe@J aemf/ tckacwfqv dk @kd &&dS if Ekid if aH &;qkd
tm;ay;rSm r[kwb f ;l ? [dk usrwd@k vGwv f yfa&;acwfwek ;f uqk&d if tJ ocifaygupf axmif(6)vqk+d yD;awmh
ajcmuf=uw,f? usrwk@d acwfrmS awmh Ekid if aH &;vkyv f @kd axmif(6)vqkw d m &Dawmif&cD siaf o;w,f? (=obm
oHrsm;)
axmifu ajcmufvqdv k @kd &&dS ifawmh tem;,lomG ;w,fv@kd yJ xif&rSmayg?h tJawmh 'DavmufawmifrS Edik if aH &;
udk tm; ray;wJah cwf? Edik if aH &;rSm vl}uD;/ vli,fra&G; pdwf r0ifpm;atmifvyk af ewJah cwf}uD;rSm vli,fawG[m
Edik if aH &;pdw"f mwf&v dS mw,f? vli,fawGu olw@kd u, kd of w l @kd Edik if aH &;pdw"f mwf&rdS eS ;f awmif od&ŒJ vm;awmh rod
bl;? 'gayr,fh Edik if aH &;pdw"f mwf&w dS ,f? usrwd@k bmvd@k &v dS J ajymvJqw kd m[m 'DtajctaeawGrmS ajymif;vJ&
r,fqw kd mem;vnfw,f? ajymif;vJru _ kd vdv k m;w,f? aemuf+y;D awmhvJ rjzpfoifw h mawGjzpfaewm? rw&m;wJh
udpaP wGjzpfaewmudk vH;k 0 rauseyfb;l ? tJ'ga=umifh usrajymaewm? (=obmoHrsm;) apmapmu usrajymovdk
ayg?h usrwd@k ukd jynfov l x l u k ae+yD;awmh usrwd@k tzG@J csKyf&ŒJ vkyif ef;pOf/ usrwk@d tzG@J csKyf&@J rlawGuo kd abmusv@kd
axmufcHwmqd&k ifvJ usrwk@d oabmuswmyJ? tJvakd xmuf cHrq _ &kd if usrwd@k óuq d w kd ,f? 0rf;omw,f? 'gayr,fh
'Drw&m;r_ukd róuduv f @kd usrwd@k ukd axmufcw H ,fq&dk if usr yd+k yD;awmhñuduw f ,f? (=obmoHrsm;) rw&m;r_
udk róuduw f hJ Edik if oH /l Edik if o H m;awG[m rdrdw@kdEikd if rH mS w&m;Oya'pd;k rd;k a&;twGuf xdxad &mufa&mufvyk af y;Edik w f hJ
Edik if o
H El ikd if o H m;awG? w&m;Oya'pdk;rdk;a&;qdkwm[m vlwdkif;vlwdkif;udk Oya'abmifatmufrmS wef;wlnw D l
umuG,rf a_ y;xm;+y;D awmh Edik if aH wmfe@J Edik if o H l Edik if o H m;awGuv kd òkH cHra_ y;wJh pepfy?J tckaemufyikd ;f rSm usrwd@k rd;k ukw/f
rE aW v;/ acsmif;OD;/r&k H mG 'Dbufyik d ;f awG a&mufvmwJt h cgusawmh usr=unfv h u kd w f thJ cgusawmh usrwd@k &ŒJ jynfov l l
xkukd 'Dru kd a&pDe@J rxdu k w f efb;l vd@k ajymwJv h al wGu jynfov l x l ek @J xad wG@r_ vH;k vH;k r&Sb d ;l xifw,fv@kd usr
xifw,f? (=obmoHrsm;)us ;) rwd@k jynfo[ l m 'Dru kd a&pDe@J xu kd w f efw,fqw kd m usrwd@k ,=kH unfw,f? 'gayr,fh
usrwd@k 'rD u kd a&pD&zd@k qw kd mawmh óu;d pm;&rSmyJ? bmrS tvum;r&bl;aemf? vG,v f , G ef @J awmhr&bl;? vG,v f , G ef @J
ay; csiv f @kd &&dS if ay;wm=umvS+yD? (15)ESpv f ;kH vH;k ? (&DoHrsm;)
'Dawmh vG,v f , G ef @J r&wJu h pd rP @kdv@kd óu;d pm;yrf;pm;eJ@vyk &f r,f? usrwd@k tzG@J csKyu f jynfov l x l u k kd ay;xm;wJh
uwdtwkid ;f jrefrmEdik if rH mS 'Dru kd a&pDpepfxeG ;f um;zd@k twGu/f wnfwchH idk rf mzd@k twGu/f xyf+yD;awmh usrwd@k óud;
pm;rSmyJ? &wJt h xd vkyo f mG ;rSmyJ? (=obmoHrsm;) atmifjrifr,f ratmifjrifb;l qdw k m ar;p&mta=umif;
r&Sdbl;? atmifjrifr,f? 'gayr,fhvJ b,favmufjrefjref atmifjrifr,fqdkwJhar;cGef;u ta&;}uD;w,faemf?
bmjzpfv@kd vJqakd wmh 'Dru kd a&pDpepfxeG ;f um;zd@k =umavav wdik ;f jynfemavavyJ? pD;yGm;a&;u wae@xuf
wae@usaew,fqw kd m usrwd@k jynfov l x l t k m;vH;k odw,f? ukeaf ps;E_e;f awGu wufw,f/ pD;yGm;a&;u us
w,f? 'g[m tm;vH;k odw,f? 'Dvt kd ajctaerSm wkid ;f jynfwjynf[m xyf+yD;awmh =um =umaevd@k &&dS if jynfol
vlxk trsm;}u;D 'kuaQ &mufrmS yJ? 'Davmufqakd wmh usrwk@d tajymif;tvJu tjrefvw kd ,fqw kd m[m pD;yGm;a&;eJ@
Edik if aH &;[m cGjJ cm;vd@k r&bl;? 'D Edik if &H ŒJ pD;yGm;a&;pepf nHzh si;f aewm[m Ekid if aH &;pepf nH@zsi;f vd@k yjJ zpfw,f? (=obm
168
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

oHrsm;) tJ'aD wmh pD;yGm;a&orm;awGqw kd mvJ rdrw d @kd &ŒJ Oya'abmiftwGi;f rSm rdrw d @kd &ŒJ vkyyf ikd cf iG ahf wGe@J vHv k òkH cHòcH
vkyyf ikd cf iG &hf &dS r,f? tJ'v D &kd w
dS hJ pepfrmS rS wdik ;f jynf[m pD;yGm;a&;t&wd;k wufEikd rf mS ? 'Dawmh usrwd@k 'Dru kd a&pD
jrefjrefvckd siw f ,f? b,favmufjrefjrefvckd sio f vJq?kd wcsK@d uawmh ajymwmaygah emf/ tcsed , f &l r,f/ bm tcsed , f l
csiv f J (15)ESpw f m awmfavmuf+yDv@kd usrxifw,f? (=obmoHrsm;) 'gayr,fh usrwk@d u tjrefq;Hk 'Dru kd a&pD&
atmifv@kd usrwk@d óud;pm;aew,f? 'D óud;pm;wJah e&mrSm jynfov l x l &k ŒJ axmufcrH [ _ m usrwd@k twGuf ta&;}u;D
qH;k yJ? 'Dru kd a&pD&zd@k uawmh usrwd@k ody+f y;D awmhoo H ,jzpfp&mta=umif; r&Sb d ;l ? &udk &r,f? bmjzpfv@kd vq J akd wmh
jynfov l x l &k ŒJ qENu tJ'b D ufrmS &Sw d ,f? 'DurBm&J@ ordik ;f a&pD;a=umif;u 'Dru kd a&pDbufrmS &Sw d ,f? urBmu h v k
or*~e@J wuG urBmEh ikd if t H rsm;pku jrefrmEdik if &H ŒJ 'Dru kd a&pDvy_ &f mS ;r_udk axmufcw H ,f/ tm;ay;=uw,f? 'Dawmh
usrwdk@[m 'Drdkua&pD&rSm? &wJhtcgusvdk@&Sd&if 'Drdkua&pDwnfwHhcdkif+rJatmifvkyfzkd@awmh usruae+yD;awmh
rH&k mG òrd@o/l òrd@om;rsm;udk owday;csiw f ,f? bmjzpfv@kd usr'Dvakd jymwmvJ qdak wmh rH&k mG ðrd@o/l ðrd@om;rsm;[m
usr apmapmuajymovdk cdik rf mw,f/ tiftm;awmifw h ,f? ud, k &hf ŒJ tiftm;udk rSerf eS u f efuefo;Hk zk@d vw kd ,f?
'D tiftm;udk pnf;urf;wuse@J rSerf eS u f efuefo;kH r,fqv kd @kd &&dS if usrwd@k Eikd if [ H m tjref}uD;wd;k wufvrd rhf ,f?
'Dru kd a&pDpepfrmS tjref}uD;wd;k wufvrd rhf ,f? }uD;rm;wJt h iftm;udk tvGo J ;kH pm;vkyv f @kd &&dS ifawmh tE &W m,f&dS
wwfygw,f? tJ'ga=umifrh @dk vd@k usrwd@k &ŒJ jynfov l x l [ k m 'Dru kd a&pD&wJt h cg usv@kd &&dS if ud, k w hf m0efawGuv kd J
odapcsiw f ,faemf? 'Dru kd a&pDqw kd m tcGit hf a&;}uD;yJ r[kwb f ;l wm0efv&J w dS ,f? 'Dru kd a&pDpepf&iS o f efz@kd qw kd m
[m tpOft+rJyóJ ud;pm;ae=u&w,f? [dk usrwd@k Edik if o H El ikd if o H m;awG&hJ tm;enf;csuw f cku bmvJqakd wmh
udpw P ckukd p +yD;vd@k qv kd @kd &&dS if/ 'grrS [kwf vkyif ef;wckukd p+yD;qdv k @kd &&dS if xde;f odr;f wJah e&mrSm enf;enf;tm;enf;
w,f? Oyrmtm;jzifh vrf;awGayg?h vrf;awGazmuf+yD;awmh 'gayr,fv h rf;awG xde;f odr;f jcif;r&Sv d @kd usew f v hJ rf;
awGu aygu+f yJ csKid ahf wGjzpfaemf? (=obmoHrsm;) 'guawmh trsm;oH;k wJv h rf;qdak wmh b,forl *S &krpdu k b f ;l qdk
wJh oabmrsKd ;rd@k v@dk vm;awmh rodb;l ? tJvq kd &kd if raumif;bl;? usrxyfwvJvaJ jymygw,f? trsm;ydik yf pPn;f udk
ud, k yf ikd yf pPn;f xuf wefz;kd xm;&r,f/ av;pm;&r,f? tJ'v D kd trsm;ydik yf pPn;f udk ud, k yf ikd yf pPn;f xuf wefz;kd xm;Edik f
wJph w d &f rdS S usrwd@k wu,fw;kd wufw'hJ rD u kd a&pDpepfjzpfr,f?
aemuf+yD;awmh usrwd@k u, kd yf ikd t
f rd , f mawGq&kd ifvJ usr wd@k jrefrmvlrsKd ;awmfawmfrsm;rsm;[m tdrf yxr
p aqmufwek ;f u tdru f vSyoef@&iS ;f ae+y;D awmh aemufawmh xde;f odr;f r_ae&mrSm odyrf vkycf sib f ;l ? yku d q
f t H ukef
cH+yD;awmh tdru f kd rxde;f odr;f csib f ;l ? jyifwmqdw k m rvkycf sib f ;l ? ysuw f mudk qufae aew,f? tJawmh tdrf
wtdr[ f m (4-5-6)ESpf =umwJh tcgusawmh tajctaeu odyrf vSawmhb;l ? wajz;ajz;ysupf ;D ,d, k iG ;f vmw,f?
wu,fqv kd @kd &&dS if tdraf wG[m quf+y;D awmh xde;f odr;f xm;r,fqv kd @kd &&dS if ESp&f mcs+D y;D awmhcw H ,f? olw@dk Oa&myrSm
qkv d @kd &&dS if Oa&myEkid if aH wGrmS olw@dk vlrsK;d toD;oD;aygah emf? olw@dk awG[m tJvkd xde;f odr;f r_ae&mrSmawmh awmf
w,f? [k;d ESp&f maxmife@J cs+D yD;awmh tJ &yfwnf&adS ewJh taqmufttkaH wGawmif olw@dk aumif;aumif;xde;f
odr;f xm;Ekid w f ,f? tJ'gu olw@dk &@J "avh/xk;H pH/,Ofaus;r_t& xde;f odr;f r_ae&mrSm awmfw,f? tJ'aD wmh usrwk@d
'Dru kd a&pDqdk &vd@k &&dS ifvJ 'Dru kd a&pD&+yD;¶keH @J r+yD;ao;bl;? 'Drkd ua&pDux kd ed ;f odr;f &r,f? xde;f odr;f zk@d twGuf usrwk@d
&if;ES;D &r,f? bm&if;ES;D &rvJq&dk ifawmh pdw"f mwftiftm;&if;ES;D &r,f? vkyt f m;&if;ES;D &r,f? pdw"f mwf tiftm;qdk
wm 'Dru kd a&pDtcGit hf a&;awGukd tvGo J ;kH pm;rvky&f bl;? tcGit hf a&;awGu/kd vGwv f yfciG ahf wGukd rSerf eS u f efuef
oHk;&r,f? aemuf+yD;awmh 'Drdkua&pDudkxdyg;apr,fhudpPawGudk usrwdk@umuG,f&r,f? aemuf vkyftm;aygh?
vkyt f m;qdw k m &wJt h cGit hf a&;udk wdik ;f jynfcsr;f omzd@k twGuf wk;d wufz@dk twGuo f ;kH &r,f? tJ usrwd@k tJvpkd w d f
"mwf tiftm;eJ@/vkyt f m;eJ@ xde;f odr;f oGm;+yD;awmh cdik rf moGm;rS 'D pepfw&yfcikd rf moGm;rS usrwd@k aemifvm
aemufom;awGtwGuf usrwd@k rsKd ;qufopfawG wquf+yD;wquf usrwd@k [mpdwcf s&+yDv@kd ajymEkid rf mS jzpfyg
w,f? 'Dawmh usrwd@k &ŒJ vlom;tiftm; pdw"f mwfcikd rf mwJh rk&H mG òr@d oòl r@d om;rsm;[m 'Dru kd a&pDtjrefq;kH &ygapvd@k
qkawmif;ygw,f? ÐÐÐÐ
169
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

trsKd;om;'Dru kd a&pDtzGc ŒJ skKyfrS a':atmifqef;pk}unfO;D aqmifjyD;


OD;wifO;D tygt0if aemufvu kd tf iftm;wpk
at;csrf;wnf_idrr f &
+ a dS eonfŒ òrdŒ &GmtcsKdu Œ o dk mG ;vm_yD;
vlpv
k a
l 0;jzifh qlyr l j+ zpfatmifva ŒH+ qmf tqd;k jrif0g'rsm;0ef;&HaeonfŒ
a':pk-unfonf tpd;k &bufu tjyKoabmaqmifaomfvnf;
taumif;jrif&ef cufca J e ‚if;.ajymqka d 0zefrr + sm;
aoG;xk;d v+a ŒH qmfrr + sm;onf Edi k if aH wmf.wnf_idra f t;csrf;r+ukd
ysufjym;ap a':pk-unfEi S t hf zGŒJ onf a&mufav&mwGif
vlpk v
k a
l 0;zefw;D _yD; ±kw± f w k o f oJ v
J y k ±
f o
Hk mruawmhbJ
armfawmfqi dk u f ,frsm;/ um;rsm; vlrsm;ESihf tkyp f z k ŒJG _yD;oGm;vmr+
wae&mxuf wae&m vGeu f v J m

trsK;d om;'Dru
kd a&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+yD; OD;wifO;D tygt0ifaemufvu kd t f iftm; wpk jrefrm
Edik if t
H wGi;f at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d uv kd n
S @f vnfvm+yD; vlpv k al 0;jzifqh yl rl j_ zpfatmif v_@aH qmf
cJjh cif;ESiyhf wfouf+yD; jynfwiG ;f / jynfyowif;pmq&mrsm;ESiahf wG@qI Hk owif;pm&Si;f vif;yGu J kd ,ae@nae(4)
em&DwiG f &efuek òf rd@ tif;vsm;vrf;&Sd wyfrawmf{nf@a*[mY usi;f yonf//
,if; owif;pm&Si;f vif;yGo J @kd Edik if aH wmfat;csr;f om,ma&;ESizhf @G òH zd;a&;aumifp. D jynfo@l qufqaH &;ESihf
owif;jzef@csad &;qdik &f mvkyif ef;tzG@J OuUX/ tvkyo f rm;
0ef}u;D Xme 0ef}u;D OD;wif0if;/ jyef=um;a&;0ef}uD;Xme
0ef}uD; Adkvfrª;csKyfausmfqef;/ 'kwd, wyfrawmf
axmufvrS ;f a&;rª;csKyf Adv k cf sKyaf usm0f if;/ jynfxaJ &;0ef
}u;D Xme 'kw, d 0ef}uD; Adv
k rf ;ª csKyf ol&jrifah tmif/jyef
=um;a&;0ef}uD;Xme 'kwd,0ef}uD; AdkvfcsKyfatmif
odef;/ umuG,fa&;0ef}uD;XmerS wyfrawmft&m&Sd
}uD;rsm;/ Xmeqdik &f mt}uD;tuJrsm;/ jyef=um;a&;0ef
}u;D Xme owif;ESijhf yef=um;a&;qdik &f m wm0ef&o dS l rsm;/
usKd ' d k o wif ; XmerS OD ; pd e f 0 if ; / Ed k i f i H j cm;owif ;
axmufrsm;toif;em,u OD;vSaxG;/ OuUX OD;p0fuikd f
zESihf toif;0ifowif;axmufrsm; zdw=f um;xm;ol
rsm; wufa&muf}uonf//
owif;pm&Si;f vif;yGw J iG f Edik if aH wmfat;csr;f om
,ma&;ESihf zG@òH zd;a&;aumifp. D jynfoq l ufqaH &;ESihf etz. jynfolŒqufqHa&;ESifh
owif; jzef@csda&;qdkif&mvkyfief;tzGJ@ OuUX/ tvkyf owif;jzefΠcsda&;qdkif&m
orm;0ef}uD;Xme 0ef}uD; OD;wif0if;u trsK;d om;'Drkd vkyfief;tzGJΠOuUX
tvkyform;0ef}uD;Xme 0ef}uD; OD;wif0if;
ua&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+yD; OD;wifO;D tyg
t0if aemufvdkuftiftm;wpk jrefrmEdkifiHtwGif;
at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d uv kd n
S @f vnfomG ;vm+yD; vlpv k al 0;jzifh qlyrl r_ sm;jzpfatmif v_@aH qmf
170
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vkyaf qmifcjhJ cif;rsm;ESihf ywfoufI y&k*d suw f mqvdu k jf zifh &Si;f vif;ajym=um;&mwGif æ
,ae@owif;pmq&m}u;D rsm;tm; trsK;d om; 'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS a':pk=unfO;D aqmif+y;D OD;wifO;D tygt0if
aemufvu kd tf iftm;wpfpo k nf jrefrmEdik if t H wGi;f at;csr;f wnf+idrrf &_ adS eonf@ òrd@&mG tcsK@d ukd vSn@f vnfomG ;
vm+yD; vlpv k al 0;awGjzifh qlyrl r_ sm;jzpfatmifvyk af eonf@ta=umif;/ ,if;vky&f yfrsm;a=umifh vlpv k al 0;jzifh
vrf;ydwq f @kd rr_ sm; }uKHawG@vm&+yD; òrd@&mG e,fajrtwGi;f at;csr;f rsm; ysujf ym;&a=umif;/ xk@d a=umifh pk=unfEiS hf
tifeft,fvf'Dudk rauseyfjzifhqef@usifolrsm;ua':pk}unfudkraxmufcHa=umif;qENjy=ua=umif;/Todk@
qENjy=u&mrS tpjyKjyD; a':pk}unfukd axmufco H El iS uhf ef@ uGuo f t l =um; yÉdyuQrsm; jzpfay:cJo h nf@ta=umif;/
,if;jzpf&yfrsm;udk tifet f ,fv'f u D Edik if w
H um rD', D m avmuudt k ok;H cs+y;D Edik if aH wmftpd;k &tay: jypfwifa0zef
zdtm;ay;vmatmiftjypfr&Sd tjypf&mS / jzpfvmonfukd yk}H uD;cs@J onf@0g'jzef@csrd a_ wGEiS hf [efcsun f D vkyaf qmifae
onfuakd wG@&onf@ta=umif;/ TudprP sm;ESihf ywfoufI jzpf&yftrSeu f &kd iS ;f jy&efjzpfa=umif;/ trSerf mS ,ckuo hJ @kd
ykwcf wfpyG pf rJG r_ sm;udk tjyef tvSeaf jz&Si;f ae&onf@tvkyrf sK;d rdrw d @kd rvkyv f akd =umif;/ od@k aomf ,cktcsed t f cgwiG f
jzpf&yfreS t f ajctaersm;udx k if&mS ;pGmajymqd&k ef vdt k yfaeonf@twGuf ajymqk&d jkcif; jzpfa=umif;//
a':pk=unfEiS hf tifet f ,fvt f zG@J u2kd 002ckEpS /f arvup+yD;jynfe,fEiS w hf ikd ;f rsm;rSm&Sod nf@ ygw0D ifrsm;ESihf
awG@q&Hk ef vGwv f yfpmG oGm;vmcGijhf yKcJah =umif;/ xk@d a=umifah ':pk=unftaejzifh 11-6-2002&ufae@r1S 5-6-2002
&ufae@ txd rGejf ynfe,f/ omrn/ 22-6-2002&ufae@r2S 9-6-2002&ufae@txdrE aW v;wdik ;f / rauG;wdik ;f
twGi;f (16)òrd@e,f/ 20-7-2002rS 23-7-2002txd rGejf ynfe,fEiS hf u&ifjynfe,ftwGi;f (12)òrd@e,f/ 14-
7-2002 rS 17-7-202002 txd yJc;l wdik ;f twGi;f (14)òr@d e,f/ 13-11-2002r/S 27-11-2002 txd &Sr;f jynfe,f
twGi;f (17)òrd@e,f/ 16-12-2002 rS 24-12-2002 txd &cdik jf ynfe,f/ rauG;wdik ;f ESihf {&m0wDwikd ;f twGi;f
(15)òrd@e,f/ 3-4-2003 rS 13-4-2003 txd rauG;wdik ;f ESihf csi;f jynfe,ftwGi;f (21)òrd@e,f pojzifh pkpak ygi;f
(95)òrd@e,f oGm;a&mufcahJ =umif;/ ,ck c&D;pOfuakd r (6)&ufrpS +yD; rE aW v;wdik ;f / ppfuikd ;f wdik ;f / ucsijf ynfe,f/
&Sr;f jynfe,f/ ,if;rSwqifh rE aW v;wdik ;f rd;k ukwòf r@d o@kd jyefvnf0ifa&muf+y;D / ,cktcg rE aW v;rSwqifh rk&H mG bufo@kd
c&D;qufaejcif;jzpfa=umif;/ Edik if aH wmft}uD;tuJrsm;uawmh ,ckuo hJ @kd jynfe,f/ wdik ;f / òrd@e,fawGuv kd uf awG@
a&mufomG ;v#if Edik if aH wmfa&S@S tem*wftwGuf vrf;cif;ay;xm;onf@ajymif;vJvmaom zG@H òzd;wd;k wufr_ tajc
taersm;udk awG@jrifomG ;v#if rlvu pGu J ikd x
f m;onf@ tqd;k jrifr0l g'awGajymif;vJomG ;+yD; wdik ;f &if;om; jyefvnf
pnf;vk;H nDnw $ af &;udk taxmuftuljyKvmrSmyJ[k ,k=H unfc=hJ ua=umif;/ xk@d a=umifv h nf; yxr apmapmydik ;f
u oGm;cJo h nf@c&D;pOfrsm;wGif atmifvòH teD;rSm&So d nfh 'k&ifuAdv k f jrpfa&wifprD u H ed ;f / awmifwiG ;f }uD;teD;rSm
&Sdonf@ &efy,facsmif;pDrHudef;/ {&m0wDjrpful;wHwm;(rauG;)pDrHudef;/ aygif;avmif;a&tm;v#yfppf pDrHudef;/
oHvGifjrpful;wHwm;(armfvòrdif)wnfaqmufa&;pDrHudef;/ 0if;zEkHqnf wnfaqmufa&;pDrHudef;/ rif;vSòrd@&Sd
o&ufwyif pdu k yf sK;d a&;pDru
H ed ;f / ayguaf cgi;f òrd@teD;&Sd awmife0if;qnfprD u H ed ;f / yef;awmif;òrd@teD;&Sd anmifuikd ;f
qnfpDrHudef;ESifh jynfòrd@teD;&Sd ewfarSmf jrpfa&wifpDrHudef;rsm;udk=unf@&_&efzdwfac:+yD; ta&;}uD;yk*~dKvf
wa,mufozG,f {nf@cjH yKpk+yD; &Si;f vif;jyocJyh ga=umif;//
rlv pwif+yD;c&D;xGupf Ofu c&D;oGm;onf@tcg ESpzf ufnEd‡ id_ ;f oabmwl+yD;rS oGm;&ef/ vlpv k al 0;rsm;ESihf
rvdv k m;tyfonf@jy\emrsm; ray:ayguaf p&ef/ qkid ;f bkww f if&ef oabmwlonf@òrd@e,frsm;wGif òrd@e,f a&G;
aumufyaJG umfr&Sif cGijhf yKcsu&f ,l+yD; pnf;urf;wusaqmif&u G &f ef }udKwifoabmwlncD surf sm;&,l+yD; aqmif
&GufcJhjcif;jzpfa=umif;/ Todk@oGm;vmv_yf&Sm;cJhonf@ c&D;pOfrsm;wGif tifeft,fvf'DygwD wdk;csJ@zGJ@pnf;jcif;/
vli,ftzG@J zG@J pnf;jcif;/ &k;H cef;zGijhf cif; ponf@ygwpD nf;&k;H a&;vkyif ef;rsm;jyKvkycf ahJ =umif;/ xdrk #rubJ vltrsm;udk
vrf;ray:rSmpka0;a&muf&Sdvmatmif vkyf,l+yD;tcGifhta&;&v#if &ovdk a[majymr_rsm;jyKvkyfvma=umif;/
bmoma&;taqmufttkH bke;f awmf}uD;ausmif;rsm;udyk g tok;H csI vlpv k al 0;udzk efw;D +yD; a[majymr_awGujkd yK
vkyv f ma=umif;/ xd@k tjyif trsm;oligomG ;vmonf@vrf;rsm;/ ta0;ajy;vrf;rsm;ay:wGiv f nf; armfawmf,mOf
171
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rsm;jzifyh w d q f @kd +yD; vrf;rv,faumifwiG f pm;yGcJ Hk cs+yD;a[majymvmwmawG@&a=umif;/ ,if;od@k a[majym&mwGif


vnf; Edik if aH wmfrmS vdt k yfcsurf sm;udk aumif;atmif rnfo@kd vyk rf nf/ Edik if aH wmf}uD;at;csr;f atmifrnfo@kd vyk f
rnfqdkonf@tjyKoabmaqmifonfrsKd;/ jynfoludkynmay;onf@a[majymcsufrsKd;udkawmh rajymbJ/ EdkifiH
awmftpd;k &.tm;enf;csuu f &kd mS +yD; tjypftemtqmrsm;udk vky}f uHy}Hk uD;cs@J ajymqdo k nfu rsm;vma=umif;
aemufqkH;jynfolvlxkudk wdkufyGJ0if&efv_@Haqmfajr‡mufay;aeonfudkyJawG@&a=umif;/ c&D;pOfwpfckxufwpfck
ajymqdkr_rsm;onf EdkifiHawmftpdk;&ESifh0efxrf;rsm;tay:qef@usifajymqdkr_/ jypfwifajymqdkr_/ jynfolvlxkudk
ajr‡mufyifah y;r_awGyrkd sm;vma=umif;/ ynma&;qdik &f m0efxrf;rsm;tay: pGypf yJG w k cf wfajymqdrkd r_ sm;/ use;f rma&;
qdik &f m0ef;xrf;rsm;tay: pGypf yJG w k cf wfajymqdrk r_ sm/ Xmeqdik &f m0efxrf;rsm;/ a'otm%mydik rf sm;ESihf toif;tzG@J
tcsKd@tay:pGyfpGJykwfcwfajymqdkr_rsm;onf owif;rSm;rsm;tay:tajccH+yD; rw&m;ojzifh ajymqdkr_rsm;jzpfae
onfuakd wG@&a=umif;/ xd@k a}umifv h nf; jynfot l awmfrsm;rsm;onf a':pk=unftay: rauseyfjzpfay:r_ rsm;vm
onfuakd wG@&a=umif;/ vlpv k al 0;jzihjf yomemjzpfatmif zefw;D r_awGuv kd nf; ydrk jkd yKvkyv f monfuakd wG@&a=umif;/
rdrw d @kd taejzifh bmoGm;awG@&ovJqv dk #if c&D;pOfwiG af wG@óu}H um;od&onf@owif;rsm;onf a':pk}unf ud, k w f ikd f
odwmrsm;&SdouJhodk@ udk,fwdkifrodbJ ab;uajymwmrsm;&Sda=umif;/ ‚if;=um;oonfh owif;trsm;pkonf
owif;rSm;rsm;jzpfa=umif;/ ud, k b hf ufu aumif;owif;usawmh omomxd;k xk;d ajymolrsm; acsuw f eG ;f owif;
usawmh}uHzefvyk }f uH+yD; yk}H uD;cs@J / xdo k wif;rsm;udk e,fuae &efuek u f akd y;/ &efuek u f vnf;owif;rsm;udk jynfy
rD', D mrsm;udjk zef@/ jynfyrD', D mrsm;uvnf; jrefrmtpd;k &udek pfemaprnfo h wif;qdv k #if tm;&yg;&v$ihf qdo k nf@
pepf}uD;u tifet f ,fv'f u D kd 0ef;&Haea=umif;/ tqd;k jrif0g'rD sm;0ef;&Haeonf@ a':pk=unfonf tpd;k &bufu
&nfreS ;f csuaf umif;aumif;jzifh tjyKoabmaqmifaomfvnf; taumif;jrifv f mEdik &f efcufcaJ eonfqjkd cif;udk
em;vnfyga=umif;/ xd@k a=umifh a':pk=unfuv kd nf; tjypfrwifvakd omfvnf; ‚if;.ajymqkad 0zefrr_ sm;/ jynforl sm;
udk'Drdkua&pDta=umif;jy+yD; aoG;xkd;v_H@aqmfr_rsm;onf EdkifiHawmf.wnf+idrfat;csrf;r_udk xdcdkufysufjym;ap
onfrmS trSeyf if jzpfa=umif;/ ,ckaemufq;Hk oGm;onf@ ucsijf ynfe,f/ ppfuikd ;f wdik ;f / rE aW v; wdik ;f e,fajrc&D;pOfrS
tjzpftysut f csK@d ukd qufvufwifjyrnfjzpfa=umif;//
ar (6)&ufwiG af ':pk=unfEiS t hf zG@J ucsijf ynfe,fuckd &D;xGu&f ef&adS =umif;ESihf c&D;pOfomG ;&if;òrd@e,ftcsK@d ukd
qdik ;f bkww f ifomG ;vdak =umif;udk rdrw d @kd bufuakd r(2)&ufwiG f today;ajym}um;vma=umif;// od@k jzif(h 4)&ufae@wiG f
qdik ;f bkww f ifEikd af omòrd@e,ftcsK@d ukd cGijhf yKa=umif;udk jyef=um;yga=umif; / xdt k cgwiG f ppfuikd ;f wdik ;f / rE aW v;wdik ;f
ESihf &Sr;f jynfe,fxu J aemufxyf (16)òrd@e,f xyfrcH iG jhf yKcsuaf wmif;cHyga=umif; ,if;txJwiG f qdik ;f bkw&f jdS yD;om;
òrd@e,ftcsK@d ygaeonfuakd wG@&a=umif;/ xkòd rd@e,frsm;cGijhf yKcsuu f kd b,fvekd nf;ESirhf S tcsed rf cD iG jhf yKcsu&f atmif vkyf
vd@k r&yga=umif;/ rdrw d @kd bufrmS vnf; tcuftcJawG&ydS ga=umif;/ &k;H ydw&f ufcaH eonfawGvnf;&Sad =umif; wm0ef&dS
olt}uD;tuJrsm; c&D;xGuo f mG ;onfvnf;&Syd ga=umif;/ tifet f ,fv'f b D ufuay;onf@ pm&if;qdo k nfuvnf;
òrd@e,ftrnfyJ yg&adS =umif;/ rnfonf@ae&mwGiw f ifrnf/ rnfo@l trd jf zpfonfqo kd nf@ vdypf mawG tcsut f vuf
awGvnf; ryg&adS =umif;/ Edik if aH &;ygwq D ikd ;f bkww f ifrnf@ae&m/ taqmufttkw H pfcrk mS uif;uif; &Si;f &Si;f jzpfoifyh g
a=umif;/ omoemhajr/ tpd;k &ydik af qmufttk/H pnfyifom,mydik af jr/ v,f-,majr tarGyikd f tjiif;yGm;onf@trd /f
rdom;pk oabmrwlonf@taqmufttkH tp&Sad om rvdv k m;tyfonf@&y_ af xG;r_rsm;rS&o dS ifah =umif;/ ,if;wd@k &/dS
r&Sd avhvm&efvakd =umif;/ xku d o hJ @kd tcuftcJrsm;&SI d rwifygEiS Ohf ;D [kajym&if tpd;k &uqdik ;f bkww f if&ef udpaP wG
udyk w d yf ifaeygonf[k ajymcJo h nfrsm;&Sad =umif;/ rdrw d @kd bufuawmh awmif;qdx k m;onf@ppfuikd ;f wdik ;f xJu òr@d e,f
awGuykd g tcsed rf q D ikd ;f bkwrf sm;wifEidk af tmif c&D;pOfumvtwGi;f rSmyJ vdu k v f u kd af vsmavsmaqmif&u G af y;cJh
yga=umif;/ wpfzufEiS w hf pfzufem;vnfrE_ iS fh tjyeftvSeaf v;pmr_&v dS matmif rdrb d ufu tcuftcJrsm;&So d nf@
wdik af tmif ajyvnfapvdo k nf@oabmESihf vdu k af vsmaqmif&u G af y;cJw h mcsn;f yJ jzpfyga=umif;//
a':pk=unfO;D aqmifaom OD;wifO;D tygt0if tifet f ,fv'f D aemufvu dk af emufygwpfp. k ucsijf ynfe,f
172
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

bufuo kd mG ;a&mufco hJ nf@ v_y&f mS ;r_jzpfpOftcsK@d uw kd ifjy&v#if ,if;ud=k unf@jcif;tm;jzifh b,fv&dk nf&, G cf suf
awGEiS hf b,fvt kd =ut H pnfawGEiS hf aqmif&u G af eonfqw kd m xif&mS ;pGmawG@jrifEikd yf ga=umif;// ar(8)&uf rE aW v;
rS ppfuikd ;f wdik ;f udx k u G o f nf@ tcsed u f p+yD; jyomem pygawmha=umif; / ppfuikd ;f wHwm;up+yD; tifet f ,fv'f yD gwD
0ifawG[m tvHaxmifxm;onf@qikd u f ,ftpD;(20)avmufEiS hf ,mOfwef;udjk cH&+H yD; ae@cif;}uD;rSmrD;awGxeG ;f /
[Ge;f awGus,af vmifpmG wD;+yD; armif;ESi=f ua=umif;/ ppfuikd ;f rS a&$badk &mufonftxdjzpfa=umif;//
'Dvv kd yk af eonfukd um;xJrmS vdu k yf gvmaom vl}uD;awGoo d vm;/ rodb;l vm;awmh usaemfw@kd rodyg
a=umif;/ odk@aomfvnf; c&D;pOfwpfav#mufvkH; 'DykHpHjzifhqdkifu,fawGw0D0DESifh jcH&H+yD;oGm;vmcJhonfudkawG@&
a=umif;/ tqd;k qk;H uawmh rd;k rdwòf rd@rS rd;k ukwu f okd mG ;onf@c&D;pOfrmS pnf;urf;trJq h ;Hk jzpfa=umif;/ qdik u f ,ft
pD;(40)avmufonf ,mOfwef;.a&S@rmS ESppf if;wG, J Of+yD; vrf;udyk w d qf @kd +yD;armif;ESi=f ua=umif;/ qdik u f ,fawGEiS hf
jcH&x H m;onf@,mOfwef;u aemufuvdu k yf gvma=umif;/ rd;k ukwòf rd@v,faumifukd jzwfoef;+yD; wnf;cdo k nf@
ae&mtxdjzpfa=umif;/ xk@d a=umifh ,mOfomG ;vmr_ vrf;ydwq f @dk r_ awGjzpfc&hJ a=umif; rd;k ukwrf rS E aW v;oGm;onf@
c&D;pOfrSmvnf; qdkufu,frsm; pnf;urf;rJhpGmarmif;ESif+yD;vdkufygcJha=umif;/ xkd@a=umifhrdk@ ykodrf}uD;òrd@e,f/
ykord af v;aus;&GmrSm aus;&Gmol rjrwfoif;ol qdo k nf@ (21)ESpt f &G,f rde;f uav;wpfO;D udk qdik u f ,fwpfp;D u
0ifwu dk +f yD; }udwef if;oGm;onf@twGuf ajcaxmufrmS '%f&m&&Scd ahJ =umif;//
ar(9)&ufwGif uef@bvlaumvif;òrd@e,fodk@toGm; pHy,feH@omqdkonf@aus;&Gmta&mufrSm AD'D,dk
&ky&f iS ±f x
Hk u J &ky&f iS }f unf@xu G v f maomvli,f(20)avmufu a':atmifqef;pk}unf tvdrk &S[ d k atmfonfukd
}uKHawG@vu kd &f yga=umif;/ xdrk mS wif ,mOfwef;ud&k yf+yD; ,mOfwef;ay:rSmygvmaom aemufvu kd af emufyg tifef
t,fv'f D vli,fqo kd rl sm;u &Gmv,faumifrmS &ke@f &if;}urf;wrf;pGm r}um;0H@remaom wpf&mG vk;H rd;k r$eo f mG ;
atmif qJqrkd v _ yk yf gawmha=umif; apmapmuvli,fawGuv kd nf; cJjzifv h u kd af yguI f vli,fawGxu G af jy;oGm;=u
a=umif;/ nae (6)em&Dcef@aumvif;òrd@u0kd ifonf@tcgrmS txufwef;ausmif;Y jynfaxmifp}k uH@cikd af &;ESizhf @G òH zd;
a&;toif;u zGiv hf pS x f m;aomaEG&moDoifwef;wck jyifqifxm;&Syd ga=umif; xk;H pHtwdik ;f jynfo@l oabmxm;
pmwrf;rsm;vnf; csw d q f jJG yifqifxm;yga=umif; ,if;udk ,mOfwef;rSmygvmaom tifet f ,fv'f v D il ,fqo dk l
awGu "mwfyHk awG/ AD', D akd wG&u dk =f uyga=umif;/ ausmif;0if;xJu vli,fEpS af ,mufuvnf; "mwfyjHk yef&u dk af wmh
,mOfwef;rSmygvmaomtifet f ,fv'f D vlil ,fawGu 0dik ;f 0ef;atmf[pf+yD; cJjzifah yguo f nf@twGuf ausmif;0if;
xJuvli,frsm;xGufajy;oGm;cJh&yga=umif; tif;awmfa&mufonf@tcsdefrSm n(9)em&Dausmf+yDjzpfa=umif;
a':pk=unfukd raxmufco H nf@ vl (70)avmufu jynfo@l oabmxm;aqmify'k rf sm;udak &;om;+yD; uef@uu G f
qENjy=ua=umif;/ od@k aomfvnf; arSmif&yd x f rJ mS &Sod nf@ tifet f ,fv'f aD wGu cJjzifah yguI f aus;&Gmolaus;&Gm
om;rsm;jzpf}uaom aX;vGi(f c)bdv k iG /f ode;f Ek/ oef;OD;/ pd;k jrifOh ;D ESiahf ZmfviG Of ;D qdo k w l @kd '%f&mrsm;&&So d mG ;cJah =umif;?
ar(11)&uf uomòrd@uakd &mufonf@tcgrmS awmh a':pk=unf.c&D;pOfukd qef@usiq f ENjyolawG tawmfrsm;
rsm; &Sad eonfuakd wG@&a=umif; / ESpzf uftjyeftvSeaf ºu;G a}umfoaH wG atmf[pfra_ wGjzpfvmyga=umif; aemufq;Hk
c&kid af t;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpOD uUX u 0ifa&mufajz&Si;f ay;rS ESpzf ufvpl u k +JG yD; tifet f ,fv'f D
,mOfwef;vnf; vk&d mc&D;udq k ufomG ;Edik cf o hJ nfuakd wG@&a=umif;/ wpfzufEiS w hf pfzuf ud, k x f v d ufa&mufusL;
vGerf r_ sm; r&Scd ahJ =umif; / tvm;wl ucsijf ynfe,ftwGi;f òrd@&mG tcsK@d rmS a':pk=unf.ygw0D ifrsm;u yko H ¿efrsK;d
rsK;d jzifh c&D;OD;óudjyK=uouJo h @kd qef@usio f rl sm;uvnf; uef@uu G rf u_ jkd yKvky=f ua=umif;/ ‚if;wk@d .qENoabm
xm;udu k m,uH&iS rf sm; odatmifxw k af zmfqENjy=ua=umif;/ od@k aomfvnf; tifet f ,fv'f u D ae@pOfEiS t hf r#
jynfytoHvi$ Xhf meawGuakd y;aeonf@ a=unmcsurf sm;rSm azmfjyouJo h @kd c&D;pOfuykd w d yf if/ wm;qD;/ aeSmif, h u S f
[ef@wm;r_vnf; r&SdcJha=umif;,mOfwef;udk cJjzifhaygufjcif;/ wkwfESifh&kdufjcif;/ um;rSefudkvufoD;ESifhxkd;jcif;/
ucsif"m;rsm;jzifh +cdrf;ajcmufjcif;qkdonfrsKd;vnf;r&SdcJha=umif;/ ‚if;wdk@ajymoavmufomjzpfaev#if tifef
t,fv'f D ,mOfwef;wpfcv k ;Hk wpfppDa=urGae+yDvm;[kyif xifrad ,mifrmS ; jzpfEikd yf ga=umif;//
173
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ar(21)&uf rd;k rdwaf &mufomG ;+yD;onf@aemufyikd ;f wGif a':pk=unf w&m;a[m&ko H mruawmhbJ OD;wifO;D
uyg Edik if aH wmftpd;k &udyk w k cf wfapmfum;onf@ajymqdck suaf wG a'otm%mydik rf sm;udk Oya'yk'rf awG &Gwq f kd
+yD; +cdr;f ajcmufajymqdrk a_ wG jyKvkyv f mcJah =umif; ar(25)&ufpOf@u;l òrd@e,f EG,&f aHk us;&GmrSm tifet f ,fv'f yD gwD
0ifawGu av;cGrsm;jzifhypfcwfaoma=umifh a':pk=unfudkqef@usifqENjy&ef a&mufvmaom vlrsm;xJwGif
pOf@u;l òrd@e,f 0g;&ku H ek ;f &Gmom;ausmEf ikd /f a&mufyif&;dk &Gmom;pef;OD;ESihf bd;k csKw d @kd '%f&mrsm; &oGm;a=umif;udk od&
a=umif;/ tifef t,fv'f b D ufu xkwjf yefajym=um;csuaf wGrmS ygw0D ifwpfa,muf '%f&m&onf[q k akd =umif;/
rE aW v;jrdK@a&mufonf@tcgrmS wnf;cdo k nf@ tifet f ,fv'f D rE aW v;wdik ;f &k;H udak &mufvmjyD; vlpv k al 0;zefw;D jyD;
a[majymyGjJ yKvkyyf ga=umif; vrf;ydwq f @kd rr_ sm;jzpfonf@twGuf vrf;&Si;f ay;yga=umif; ,mOfxed ;f &Jrsm;pD;eif; vku d f
ygvmaom ,mOftrSwf 5u §8175 'dik ef m,mOfukd trSw(f 78-79)vrf;=um;rSm &yfwef@xm;pOff tifet f ,fvf
'Dygw0D iftcsK@d u oHww k jf zih&f u dk of nf@twGuf a&S@avumrSeu f aJG }uysupf ;D oGm;cJyh ga=umif; ok@d aomfvnf; tifef
t,f 'D bufu owif;xkwo f nf@tcg vl=um;xJtwif;armif;vd@k t&ku d cf &H onf[k owif;xkwcf o hJ nfukd
awG@& a=umif;//
a':pk=unfESifhtzGJ@onf a&mufav&mwGif vlpkvla0;zef;wD;+yD; &kwf&kwfoJoJvkyf&kHomruawmhbJ
armfawmfqikd u f ,frsm;/ armfawmfum;rsm;/ vlrsm;ESit hf yk pf zk @JG +yD;oGm;vmr_onf wae&mxuf wae&m vGeu f +J yD;
vkyv f monfuakd wG@&a=umif;/ rlv &efuek u f poGm;pOf um;ok;H pDEiS v hf l (18)a,mufjzpfa=umif; ar(29)&uf
rE aW v;u rk&H mG a&mufonf@tcsed w f iG f um;(7)pD;/ qdik ;f u,ftpD;(20)ESihf vl (100)ausmf vdu k yf g+y;D oGm;cJah =umif;/
acsmif;OD;rSxu G +f yD; rk&H mG udak &mufomG ;onf@tcsed w f iG rf l qdik u f ,ftpD;(150)/ um;(16)pD;/ vl(300) ausmt f yk pf k
zG@J +yD; 0ifa&mufa=umif;/ rk&H mG òrd@wiG ;f vrf;rrsm;Y (3)em&D=umvSn@f vnfomG ;vm+yD; wnf+idraf t;csr;f aeonf@
rk&H mG òrd@ay: Y qlqyl yl v l yk af =umif;/ tqkyd gjrifuiG ;f udk rSww f rf;wifaeonf@ "mwfyq Hk &m armifrsK;d jrifq h o dk u l kd
0dik ;f 0ef;&ku d Ef u
dS o f nf@twGuf acgi;f '%f&m&+yD; aq;&kw H ufuo k r_c, H cl &hJ a=umif;/ ,if;udik af qmifonf@ AD', D kd
uifr&mvnf; zsuq f ;D cHvu kd &f a=umif;/ a':pk=unfEiS t hf zG@J onf rk&H mG òrd@ tifet f ,fv'f D &k;H qdik ;f bkwu f kd nwGi;f csi;f
wifvu kd af =umif;/ ESpzf ufnEd‡ id_ ;f oabmwlxm;onf@pnf;urf;csuEf iS t hf nD òrd@e,fygwpD t Hk axGaxGa&G;aumufyJG
aumfr &Siu f adk omfvnf;aumif;/ òrd@e,fat;csr;f om,ma&;ESihf zG@H òzd;a&;aumifpu D akd omfvnf;aumif;today;
cGiahf wmif;jcif;rjyKbJ qef@usiaf qmif&u G o f mG ;a=umif;//
ar(30)&uf (12)em&Dtcsed cf ef@wiG f rk&H mG rS bkwvifux kd uG af =umif;/ armfawmf,mOf (15)pD;udk qdik u f ,f
tpD; (100)cef@ua&S@aemuf0, J m jcH&+H yD;oGm;cJah =umif;/ bkwvifòrd@t0ifwiG f qdik u f ,frsm;rD;xGe;f I t&Sed jf yif;
pGmjzifh qlnH pGmarmif;ESi0f ifa&mufcahJ =umif;/ bkwvifòrd@wiG f òrd@e,f tifet f ,fv'f D &k;H qdik ;f bkww f ifyjJG yKvky+f yD;
'Dy, J if;bufo@dk qufxu G af =umif;/ 'Dy, J if; ra&mufrD qdik ;f jyif&mG ud0k ifa&muf+yD; n (7)em&Dausmrf S ,mOf(9)pD;/
qdik u f ,ftpD; (40)cef@EiS t hf wl 'Dy, J if;òrd@bufukd qufxu G af =umif;/ 'Dy, J if; ra&mufrD ESprf ikd cf ef@tuGmòrd@t0if
wGif a':pk=unftm; uef@uu G q f ENjy&efapmifah eonf@ vltiftm;(5000)cef@&o dS nf@ vlpv k al 0;ESióhf uHawG@c&hJ
a=umif;//
a':pk=unf.,mOfwef;wGiv f u kd yf gvmonf@ armfawmf,mOfrsm;onf vltyk t f wGi;f rS twif;wd;k xGuf
wdu k cf u kd af rmif;ESi&f mrS tpjyK+yD; wpfzufEiS w hf pfzufyÉdyuQjzpfymG ;cJ=h ua=umif;/ n(8)em&Dcef@rS n(11)em&D
cef@txd &ke;f &if;qefcwfjzpfay:+yD; tajctae&_yaf xG;cJah =umif;/ armfawmf,mOfwpfp;D rSm vrf;ab;opfyifukd
t&Sed jf zifh 0ifaqmifrh o d nf[o k &d a=umif;/ ,mOfwef;rSmygonf@armfawmf,mOfwpD;rSm vrf;ab;udx k ;kd us+y;D / rSerf sm;
uGaJ =umif; od&a=umif;/ a':pk=unfuq kd ef@usio f nf@vrl sm; pD;eif;vmonf@ armfawmf,mOfwpD;udrk l tifet f ,fv'f D
ygw0D ifrsm;u rD;&_@d zsuq f ;D I ysupf ;D cJah =umif;od&a=umif;/ TjzpfpOfwiG f armfawmf,mOfwu kd cf ukd rf _ ,mOfxcd u kd rf _
rsm;a=umifh vl(4)OD; aoqk;H a=umif;ESihf tjyeftvSe&f u dk Ef u S rf r_ sm;a}umifh ESpzf ufpvk;H vl(50)cef@ '%f&m&a=umif;
od&a=umif;/ armfawmf,mOf(8)pD;ysupf ;D +yD; qdik u f ,f(9)pD;ysupf ;D oGm;a=umif;od&a=umif;/ tqdyk gjzpfaeonf@
174
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tajctaeudk owif;&v#if&csif; ppfudkif;wkdif;at;csrf;om ,ma&;ESifhzG@Hòzd;a&;aumifpDtwGif;a&;rª; OD;pD;+yD;


&Jwyfz@JG 0ifrsm;yg0ifaom vkjH cKHa&;wyfz@JG EiS hf tcif;jzpfonf@ae&mudo k mG ;a&mufxed ;f odr;f cJah =umif;/n(12)em&Dcef@
wGif tajctaetm;vk;H udk xde;f odr;f Edik cf ahJ =umif;/ '%f&m&olrsm;udv k nf; aq;&ko H @kd y@kd aqmifI aq;0g;ukor_rsm;
aqmif&u G af y;vsu&f adS =umif;/ tajctaet&yf&yfuw kd &m;Oya'ESit hf nD udik w f , G af jz&Si;f ay;vsu&f +dS yD; e,fajr
at;csr;f a&;udk aqmif&u G v f su&f adS =umif;/ nbufwiG rf &Hk mG òr@d xYJ pdu k x f x l m;onf@ jynfo@l oabmxm;qdik ;f bkwf
tcsK@d ukd tifet f ,fv'f yD gw0D ifrsm;uvltyk pf zk @JG +y;D vdu k v f zH suq f ;D r_tcsK@d &cdS ahJ =umif;/ vkjH cKHa&;tzG@J rsm;xde;f odr;f &ef
a&mufvmonf@tcgvpl ck I JG xGuaf jy;oGm;}u a=umif; ,ckr&Hk mG òrd@ay:rSmat;csr;f wnf+idrpf mG &Sad ea=umif;//
,ckjzpfpOfwGifa':pk=unfudkqef@usifqENjyolrsm;uvrf;ab;0J/ ,mESifhvrf;ay:rStcsKd@qENjyonfudk
at;csr;f pGmajz&Si;f Ijzwfoef;oGm;v#if Tod@k aomjzpfpOfjzpf&yfjzpfrnf[rk xifa=umif;/ a':pk=unfEiS hf vdu k yf g
vmonf@,mOfwef;rS qdik u f ,frsm;ESiu hf m;rsm;u vlpv k al 0;udk twif;wdu k cf ukd jf zwfoef;armif;ESio f nfrS tpjyK
I yÉdyuQrsm;jzpfay:cJ&h a=umif; od&&dS a=umif;/ ,cktxd yÉdyuQjzpfomG ;&onf@ ta=umif;&if;rSm rdrw d @kd EiS rhf v
l ESpf
zufnEd‡ id_ ;f oabmwlnx D m;onf@tcsurf sm;udk azmufzsu+f yD; xdyw f u dk &f ifqikd rf r_ sm;jyKvky&f mrS vlpv k al 0;rsm;
xde;f rEkid o f rd ;f r&I jzpfay:vm&jcif;jzpfa=umif;/ rdru d akd xmufcaH omvltyk pf /k qdik u f ,ftyk pf rk sm;udyk ifEikd af tmif
rxde;f Edik af omtajctaejzpfc&hJ a=umif;/ c&D;pOfwiG jf zpfay:aeaomtajctae t&yf&yfEiS ahf jymqdrk r_ sm;udk rdrw d @kd
taejzifrh jzpfoifw h mrjzpf&atmif tifet f ,fv'f rD w S m0ef&o dS l vl}uD;rsm;udq k ufo, G I
f xde;f xde;f odr;f odr;f jyK
vky&f ef r=umc% owday;ajym=um;cJah =umif;/ od@k &mwGio f wday;ajym=um;csurf sm;udk vufcjH cif;r&Sb d J wrif
t&G@J wu kd f I ygw0D ifrsm;udk tok;H csumvlpv k al 0;jzifh xdyw f u dk &f ifqikd rf j_ zpfatmif zefw;D onf@twGuaf }umifh
,ckuo hJ @kd jyomemjzpfay:&jcif;jzpfonf[x k ifa=umif;/ &efuek u f oGm;onf@a':pk=unf OD;wifO;D tygt0if tifef
t,fv'f t D zG@J 0ifrsm;udk oufqikd &f mvkjH cKHa&;tzG@J rsm;u aumif;rGepf mG apmifah &Smufxm;a=umif; today; wifjy
tyfa=umif;//
rdrw d @dk jrefrmEdik if o H nfvw G v f yfa&;+yD; umvtwGi;f rSmolrsm;Edik if rH sm;enf;wl rdrEd ikd if aH cwfrD zG@H òzd;wd;k wuf
a&;udak Zmufcs+yD; at;at;csr;f csr;f vkyEf ikd cf o hJ nf@tajctaersm; r&Scd b hJ ;l qdw k m tm;vk;H todyjJ zpfa=umif; jynf
wGif;vufeufudkif qlylaomif;usef;r_rsm;/ EdkifiHa&;oabmxm;uGJv$Jr_rsm;/ jynfwGif;qlylqENjyr_rsm;/ jynfy
ya,m*yl;uyfaeonf@trsKd;om;opPmazmufrsm;. jynfwGif;ajcxkd;r_rsm; tp&Sdonf@jy\emrsm;ajz&Sif;ae
onfEiS t hf csed u f ek +f y;D Edik if aH wmfw;kd wufa&;udk at;csr;f pGm rvkyEf ikd cf ahJ =umif; ,ae@tajctaeonftqdyk g tajc
taeqk;d rsm; &mcdik Ef e_ ;f tawmfawmfrsm;rsm;udzk ,f&mS ;Edik cf +hJ yD; tajctaeaumif;rsm;udk zefw;D Edik o f nf@tcsed f
umvjzpfa=umif;/ Edik if aH wmfz@HG òzd;wd;k wufa&;twGut f ajctaeaumif;rsm; vrf;cif;+yD;vnf;jzpfa=umif;/ Edik if H
awmfzGH@òzd;wdk;wufa&;twGufTtajctaeaumif;rsm;udk ajcukyf,l+yD; wdk;wufatmifaqmif&GufoGm;oifh
a=umif;/ xdk@a=umifhvnf; ,ae@ajym ajymae=uonf@ trsKd;om;&if=um;apha&; [kyJ ac:ac: trsKd;om;jyef
vnfoifjh rwfa&;[kyJ ajymajym/ trsK;d om;jyefvnfpnf;vk;H nDnw G af &;[kyJ owfrw S o f wfrw S f wdik ;f &if;om;pnf;
vkkH;nDn$wfa&;udk em;vnfr_&Sd&Sdwnfaqmuf+yD; jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHawmf}uD;wdk;wuf&mwdk;wufa=umif;
enf;vrf;aumif;udk &SmazGazmfxkwftaumiftxnfazmfonf@tvkyfudkyJtm;vkH;em;vnfr_ &Sd&Sdyl;aygif;vkyf
aqmif&rnf@tcsed jf zpfa=umif;/ ,ckuo hJ @kd jy\emzefw;D r_rsm;ESiphf yG pf aJG jymqkrd r_ sm;udk ajz&Si;f ae&onf@tvkyf
onf txufrSmazmfjycJhonf@wdkif;&if;om;jyefvnfpnf;vkH;nDn$wfa&;vkyfief;udk taxmuft ulrjyK[k
ajym=um;vdak =umif;/ rdrw d @kd taejzifh Edik if aH wmfz@HG òzd;wd;k wufa&;twGuf at;csr;f om,ma&;ESihf w&m;Oya'
pd;k rd;k a&;udk pepfwusaqmif&u G of mG ;rSmjzpfa=umif; today;ajym}um;tyfyga=umif; &Si;f vif;ajym}um;onf//
xd@k aemufowif;pmq&mrsm;. ar;jref;csurf sm;udu k muG,af &;0ef}uD;XmerS Xmerª;}uD; Adv k rf ;ª csKyfoef;xGe;f
u jyefvnf&iS ;f vif;ajz}um;+yD;owif;pm&Si;f vif;yGu J kd nae (4)em&D (45)rdepfwiG f &kyo f rd ;f vdu
k o f nf//

175
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

'Drkdua&pDrqefaom pnf;&k;H v+yf&Sm;r+rsm;


a':pk}unfacgif;aqmifaom tifeft,fvf'DtzGJŒu jyKvkyfcJhjcif;

a':atmifqef;pk}unf OD;aqmifaom OD;wifO;D tygt0if tifet f ,fv'f D tzG@J 0if aemufygwpkonf(29-


5-2003)&ufae@ eHeufydkif;wGif/ rE Wav;òrd@rS um;ckESpfpD;/ qdkifu,ftpD;(20)/ vltiftm;(100)ausmfjzifh
rk&H mG òrd@bufo@kd c&D;xGucf o hJ nf// ppfuikd ;f òrd@wiG f tifet f ,fv'f D ygw0D ifrsm; xyfrv H u kd yf gI um;(14)pD;/ qdik u
f ,f
tpD;(20)jzif/h qufvufxu G cf mG cJ+h yD;/ acsmif;OD;òrd@o@dk a&muf&pdS Of um;(16)pD;/ qdik u f ,ftpD;(70)/ vltiftm;
(150)cef@jzif/h rk&H mG òrd@o@kd xGucf mG cJo h jzif/h rlvu c&D;oGm;onft h zG@J wiG /f um;ok;H pD;ESihf vl(18)a,mufyg&+dS yD;/
usef tpD;rsm;rSm ta¹cGt&Hrsm;ESi/hf a':pk=unf. vkjH cKHa&;tzG@J rsm;jzpfonf[=k um;od&onf//

acsmif;OD;òrd@e,f/ a&bdpk rf;&Gmta&mufwiG /f a':pk=unftm;qef@usio f rl sm;u/ vrf;ab;0J,mrS at;csr;f pGm


qENjycJah omfvnf;/ a':pk=unfEiS v hf ukd yf gvmolrsm;u cJrsm;ESiyhf pfayguo f jzif/h e,fajrcHjynfol ESpOf ;D cJxrd eS f
'%f&m&&Scd o
hJ nf// xd@k tjyif a':pk=unfEiS hf tifet f ,fv'f D tkypf rk mS / rk&H mG òrd@o@kd omG ;a&muf&mwGi/f qdik u f ,f
tpD;(100)cef@jzif/h jynfov l x l t k ok;H jyKvsu&f adS om ta0;ajy;vrf;r}uD;udk Oya'rJh ydwq f @kd armif;ESicf o
hJ jzif/h
ta0;ajy;vrf;r}uD;wGi/f vrf;ydwq f @kd rE_ iS ,
hf mOfwu
kd cf u
kd rf r_ sm;tygt0if/ c&D;oGm;jynforl sm;udrk sm;pGm taESmifh
t,SufjzpfapcJhonf//

rk&H mG òrd@wiG ;f od@k 0ifa&muf&mwGiv f nf; um;(16)pD;/ qdik u f ,ftpD;(150)cef@xyd if rsm;jym;cJo h jzif/h òrd@wiG ;f wGif
tkwaf tmfaomif;wif;jzpfymG ;cJo h nf// òrd@wiG ;f Y xdjk rifuiG ;f ESijhf zpfpOfukd pdw0f ifwpm; =unf@&&_ if; "mwfy&Hk u dk af eol
wOD;tm;/ ,mOfwef;ESit hf wlygvmaom tifet f ,fv'f D tzG@J 0ifrsm;u 0dik ;f 0ef;&ku d Ef u
S &f m acgi;f uGo J mG ;onf[k
od&&dS onf// tqdyk gt&ku d cf &H olrmS rk&H mG òrd@ae armifrsK;d jrifq
h o kd l "mwfyq Hk &mwOD;jzpfonf[o k &d &dS onf// òrd@cjH ynf
olrsm;u/ oufqikd &f m&Jpcef;ok@d tifet f ,fv'f D ygw0D ifrsm; u t}urf;zuf 0dik ;f 0ef;&ku d Ef u dS cf ahJ }umif;/ xk@d tjyif
e,fajrtwGi;f wnfjird rf E_ iS hf at;csr;f om,mr_u/kd aESmif, h uS yf sujf ym; ap&efjyKvkyu f si}hf ucH ahJ }umif;/ owif;yd@k wikd f
wef;xm; onf[o k wif;&&So d nf//

176
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

a':pk}unfO;D aqmifonft h ifet f ,fv'f t D zG@J onf/ qufvufI xdak e@nae(6)em&Dcef@wiG /f rk&H mG jrKd @ t0if*w d f
od@k jzwfoef;a&muf&cdS o hJ nf// xdt k zG@J onf jrdK@t0ifwiG af pmifq h ikd ;f aeaom/ tifet f ,fv'f yD gw0D ifrsm;ESit hf wl/
armfawmfqikd u f ,frsm;ESiyhf ;l aygi;f jcH&vH #u/f rk&H mG jrdK@twGi;f Y ok;H em&Dcef@vn S v hf nfco hJ nf// xdo
k @kd +rdK@wiG ;f Y vSn@f
vnfpOf/ a':pk}unf.,mOfwef; ygarmfawmf,mOf (16)pD;ud/k armfawmfqikd u f ,ftpD;(150)rS jcH&u H m rE aW v;/
ppfuikd ;f / jrif;rl/ acsmif;OD;jrdK@rsm;rS a':pk}unf ESit hf wlygvmaomygw0D ifrsm;u/ xyfrH 0dik ;f 0ef;aygi;f pyfI pDwef;
vSnv hf nfc}hJ uojzif/h jrdK@wiG ;f Y vrf;rsm;ydwq f @kd rr_ sm;jzpfay:cJ+h yD;/ &kw&f w
k of o J jJ zpfum/ +rdK@wiG ;f aejynforl sm;
txdww f vef@jzpfc&hJ a}umif; owif;&&So d nf//

oufqdkif&mtpdk;&wm0ef&Sdolrsm;u/ tifeft,fvf'DygwDtm; ,ckuJhodk@+rdK@e,ftvdkufpnf;&kH;a&; oGm


;a&mufonfch &D;pOfrsm;wGi/f e,fajrcHjynfov l x
l u
k akd }umuf&@H$ xwd v
f ef@aponfh jyKrlvy_ &f mS ;rlrsm;udk a&Smif&mS ;&ef
ESihf jynforl sm;tay:em;vnfr&_ &dS /dS oabmxm;}u;D }u;D xm;&SI
d / pnf;&k;H a&;aqmif&u
G o
f ifah }umif; tifet f ,fv'f D
OD;vGirf w
S qif/h today;ta}umif;}um;cJah }umif;owif;&&So d nf//

tifeft,fvf'D a':atmifqef;pk-unfESifhtzGJŒwkdŒ
,cifuvnf; 'Drkdua&pD rqefaom jzpfpOfjzpf&yfrsm;jyKvkyfcJhjcif;

'Dru kd a&pDpepfupkd wiftul;tajymif;wGi/f Edik if aH &;ygwrD sm;taejzif/h jynfov l xl k tay: em;vnfr_ &S&d jdS zif/h
pnf;&kH;v_yf&Sm;Edkif&eftxl;vdktyfvsuf&Sdonf//
a':pk}unfEiS t hf zG@J onf ppfuikd ;f wkid ;f / ucsijf ynfe,fEiS hf rE aW v;wkikd ;f twGi;f / ygwjD yefvnfz@JG pnf;a&;/ ygwD
wGi;f pnf;&k;H a&;oGm;a&mufc&hJ m/ olrtm;raxmufcaH om vlxt k iftm;pkrsm;u rvkv d m;a}umif;/jidr;f csr;f pGm
aºuG;a}umfrj_ yKvkycf }hJ uonf//xdjk zpfpOfrsm;ESiyhf wfoufI tifet f ,fv'f u D olr.,mOfwef;tm; vufeufjzifh
[ef@wm;aESmif, h uS o f nf[k pGypf aJG jymqdak omfvnf;/ trSew f u,f jzpf&yfrmS a':pk=unf. ,mOfwef;wGiyf gaom
vli,frsm;u/ pwift}urf;zuf&u dk Ef u
dS cf ohJ nft
h wGu/f atmufygtwdik ;f '%f&mrsm; &&Scd }hJ uonf[k owif;&&Sd
cJo
h nf//
10-5-2003 &ufae@ n (9)em&Dausmf/ tif;awmfjrdK@odk@a&muf&SdpOf/ vrf;,mbufjcrf;rS jynfolvlxk
(70)cef@u/“a':pk}unftm;raxmufcaH }umif;”pmwef;ygqikd ;f bkwrf sm;jidr;f csr;f pGmudik x f m;onfu/kd a':pk=unf
,mOfwef;ESi/hf ,mOfwef;tm;}uKd qdak omygw0D if (200) cef@uatmf[pf&w _ cf scjhJ y;D aemuf/ tjyeftvSef atmf[pfchJ
=ua}umif;/ tifet f ,fv'f u D kd raxmufc/H rvdv k m;olrsm;(70)cef@u/ jyefvnfxu G cf mG oGm;pOf/ tifet f ,fv'f D
ygw0D ifrsm;u qJqjkd yD;/ cJrsm;jzifyh pfayguo f nfth wGu/f t&yfom;ig;OD;'%f&m&&Scd ahJ =umif;/ ‚if;wd@k rmS aX;vGi(f c)
bdvk iG /f jrpfap;aus;&Gm/ awmifomuke;f aus;&Gmtkypf /k Aef;armufjrdK@e,f/ (OD;acgi;f aygu/f av;csucf sKyf'%f&m&&S)d /
ode;f Ek/ crd;k aus;&Gm/ Aef;armufjrdK@e,f/ (ausmyGe;f yJ/h twGi;f a=u'%f&m&&S)d / oef;OD;/ rGwo f rd af us;&Gm/ Aef;armufòrd@
e,f/ (,m rsupf zd ;l a&mif/ aygujf yJ'%f&m&&S)d / pd;k jrifOh ;D / ebm;aus;&Gm/ tif;awmfòrd@e,f/ (nmajcaxmufEiS hf
177
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

&ifbwfxrd eS /f twGi;f a}u'%f&m&&S)d / aZmfviG Of ;D / acgi;f udu k af us;&Gm/ Aef;armufòrd@e,f/ (0Jbufny‡ &f ;dk xdreS /f
twGi;f a=u'%f&m&&S)d / wd@k jzpfa}umif;od&&dS onf//
25-5-2003 &ufae@ n(8)em&Dcef@/ rwW&mòrd@e,f/ EG,&f aHk us;&Gmta&muf/ a':pk=unf,mOfwef;ESi/hf
‚if;wd@k ukd }udKqdak eaom tifet f ,fv'f yD gw0D ifrsm;./ cJrsm;/ av;cGrsm;jzifh ypfayguw f u
kd cf u kd rf a_ =umif/h a':pk=unf
tm; raxmufcaH omtzG@J pD;eif;vdu k yf g vmaom,mOfwpD;ay:&Sd vlxx k rJ /S t&yfom;ok;H OD; '%f&m&&Scd ahJ =umif;/
‚if;wd@k rmS ausmEf ikd /f 0g;&k;H uke;f &Gm/ pOf@u;l òrd@e,f/ (OD;acgi;f ,mcsKad pmif;aygujf yJ/ ok;H csucf sKyf'%f&m&&S)d / pef;OD;/
a&Smufyif&;dk &Gm/ pOf@u;l òr@d e,f/ (oGm;zk;H tay:ok;H csucf sKyf/ oGm;zk;H atmufav;csucf sKyf/ oGm;ESpaf csmif;twGi;f csKid 0hf if
'%f&m&&S)d / zd;k wkw/f a&Smifyif&;dk &Gm/ pOfu;l òrd@e,f/ (,myg;aygujf yJ'%f&m&&S)d / wd@k jzpfa}umif;od&&dS onf//
26-5-2003 &ufae@ nae(5)em&Dcef@/ ykord }f uD;òrd@ e,f/ ykord af v;aus;&GmwGi/f a':pk=unf. ,mOfwef;wGif
ygaomqdik u f ,fwpfp;D u 0ifwu kd }f udwef if;oGm;onft h wGu/f ykord af v; aus;&Gmae/ rjrwfoif;ol (21)ESprf mS
ajcaxmufwiG 'f %f&m&&Scd ahJ }umif;/ wcsed w f nf;rSmyif/ a':pk=unf ,mOfwef;yg/ rwW&mòrd@e,f 'k-OuUX OD;nKd
OD;aqmifonfv h t l csK@d u ,mOfwef;ay:rSqif;I wkwrf sm;jzifh tifet f ,fv'f u D kd qef@usiaf omvltyk pf k udik af qmif
xm;aom/ qdik ;f bkwrf sm;udk &ku d Ef u dS zf suq f ;D jcif;/ vlrsm;ud&k u
dk Ef u
dS x
f ;kd }uwd jf cif;rsm;jyKvkycf ahJ =umif;/ xko d @kd t=urf;
zufpOf/ ,mOfay: ygvmol(5)OD;u/ ykord af v;aus;&Gmae/ rat;at;cdik /f (24)ESpt f m; 0dik ;f xm;+y;D / wOD;u &ifbwf
udk vufo;D jzifx h ;kd / wifyg;udwk w k jf zif&h u
kd cf &hJ m/ rat;at;cdik rf mS twGi;f a=u'%f&m&&Scd ahJ =umif;od&&dS onf//

,if;jzpfpOfrsm;ESiyhf wfoufI tifet f ,fv'f rD aS &m/ e,fajrcHjynforl sm;rS oufqikd &f m&JXmewGif tr_ziG w fh ikd f
=um;xm;a}umif; od&&dS onf// a'otm%mydik rf sm;taejzif/h e,fajrcHjynforl sm;a&m/ tifef t,fv'f yD gw0D if
wd@k taejzifyh g/ jidr;f csr;f pGmqENxw k af zmfjyojcif;/ a':pk=unfEiS hf tifetf ,fv'f t D zG@J 0ifrsm;/ wnfjidraf t;csr;f pGm/
‚if;wd@k .ygwv D y_ &f mS ;r_jyKvkyjf cif;wd@k ukd uef@uu
G af jym}um;p&mr&Sad omfvnf;/ jynforl sm;tm;ud, k x
f d vuf
a&muf &efjyKjcif;/ temw&&&Sad tmifjyKrlvyk af qmifjcif;rsK;d / a&Smif&mS ;oifah =umif; a'otm%mydik rf sm;bufu
wdkufwGef;cJhonf[kowif;&&Sdonf?

jrefrmhtvif;owif;pm” 2003 ckESpf/ ar (31)&uf/ paeae@/ 1365 ckESpf/ e,kefvqef; (1)&uf rS ² ² ²

178
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

atmufyg tifwmAsL;wGifajz}um;olrSm
trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf/ rEWav;wkdif; vli,fwm0efcH ukdaZmfaZmfatmifjzpfygonf?
-opaws;vsEdkifiH&Sd trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf. tifwmeufpmrsufESmrSwqifh
ul;,lazmfjyxm;ygonf?

ar;? cifAsm;u ppfuidk ;f wkid ;f 'Dy,


J if;/ usn&f mG rSmjzpfwhJ
a':atmifq f ef;pk=unfw@kd um;wef;udk t=urf;zufwhJ tJ'D
txJrmS ygomG ;+yD;awmh/ jyef+yD;awmh tJ't D xJuae aouH
raysmuf jyefvGwfvmwJh vlaygh? bkwvifuae+yD;awmh
'Dy,
J if;udo
k mG ;wm bkwvifuaejyD;awmh b,fEpS ef m&D
avmuf xGuv f movJcifAsm?
ajz? bkwvifuae+yD;awmh (4)em&DcJG (5)em&D 0ef;usif
avmufawmh &Srd ,fxifw,f?

ar;? (5)em&D0ef;usifavmuf xGuv f mw,fqakd wmh


usn&f mG qkw
d hJ &Gmudk b,fEpS ef m&Davmufa&mufovJ?
ajz? usaemfw@dk n(8)em&D0ef;usiaf vmuf (a&mufygw,f)

ar;? n (8) em&D0ef;usiq f akd wmh vrf;rSm a':atmifqef;pk=unfukd óudqwkd v


hJ al wGa&m &So
d vm;?
ajz? [kwu f &hJ ydS gw,f? tJ'rD mS vnf; usaemfw@kd jynfov
l x
l u
k kd E_wq
f ufwm bmnmeJ@ enf;enf;
yg;yg;=umygw,f?

179
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ar;? tJ'rD mS a&m a':atmifqef;pk=unfukd qef@usi+f yD;awmh qENjywJh atmf[pfae=uwJt


h oHawG =um;cJ&h
ovm;?
ajz? usaemf r=um;&bl;?

ar;? usn&f mG a&mufawmh n (8)em&Daemf? jynfoal wGu xGuóf udae=uwm b,favmufavmuf&rdS vJ?
ajz? jynfoal wGxuG }f udKwm usaemfxifwmu cef@reS ;f ajc (3000)ausmaf usmf 4/ 5 axmifavmuf&rdS ,f?

ar;? &Gm}uD;aygh?
ajz? [kwu f hJ &Gm}uD;yg//

ar;
ar;? usn&f mG [kb
d uf'b
D ufrmS awmawG bmawG&v
dS m;?
ajz? v,fuiG ;f awG?

ar;? tJ'&D mG xJu ckexGuóf uw


d hJ jynfov
l x
l ak wGxu
J a&m a':atmifqef;pk=unf qENjywJ/h tvkrd &Sad =umif;
qENjywJh toHawGa&m =um;cJ&h ygovm;?
ajz? tJ'gawmh r=um;&bl;?

ar;? 'grSr[kwf ydpk wmawG bmawG axmifxm;wma&m?


ajz? r&Sdygbl;?

ar;? tJ'aD wmh a':atmifqef;pk=unfu quf+yD;awmh jynfoal wGudk E_wcf eG ;f qufpum;ajymw,f? ajym+yD;
awmh b,favmufavmuf=umovJ? tcsed u f æ
ajz? (10)rdepf 0ef;usifavmufyg//

ar;? tJ'DuaejyD;awmh wcg qufxu G w


f mayg?h
ajz? qufxu G af wmh a&S@em; uku
d w
f &mausmf (200)ausmf 0ef;usiaf &mufwt
hJ xdrmS / odyrf a0;ao;wJh
tcsed rf mS &Gmom;awGe@J enf;enf;av;yJ uGmygao;w,f? aemufum;wef;awGawmifrS rrDh wrD &Syd g
ao;w,f? &Gmom;awGvnf;jrifw,f? &Gm;om;awGvnf; rjyef=uao;bl;ayg?h tJ'rD mS bke;f }uD;ESpyf g;eJ@
vl(3)a,muf avmuf&rdS ,fxifw,f? olw@dk uae+yD;awmh a':pkum;udk wm;ygw,f? wm;+yD; a':pkukd
w&m;a[m+yD;rS 'DuaexGucf mG zk@d ajymygw,f?

ar;? 'DbufrSmvnf; y&dowfawGe@J &Sad ewke;f u rvmyJe@J ?


ajz? olwkd@vmr,fqkd&if vmvk@d &w,fcifAsm? 'gayr,fh olw@dk u a&S@uyJ apmifah ew,f?

ar;? &yfapmihaf e+yD;awmh wcgwnf; 0ifa[mckid ;f wmayg?h


ajz? xGufjyD; a[mckid ;f wmayg?h w&m;a[mcdik ;f ygw,f? a[mcdik ;f awmh tcsed u f vnf; rd;k csKyfae+yD;/ a&S@rmS
vnf; usaemfw@dk 'Dy, J if;0if&OD;r,fh tcsed u
f vnf;&Sad wmh tJ'rD mS a':pkum;rSmygwhJ teft,f'w D m0efcH
wa,mufuqif;+y;D awmh “t&Sib f &k m; wynfah wmfw@dk rd;k csKyfaeyg+y/D tcsed rf &vd@k ygb&k m;/ wynfah wmf
180
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

wd@k cGijhf yKyg ”vd@k ajymvnf; bke;f }u;D u rjyefao;bl;? aemufukd vSn=hf unfh vSn=f unfeh @J xyf+y;D ajymwm
bmajymvnf;qdak wmh“igval wG tvm;um;yJ” u|eaf wmfw@kd vnf; atmufuae a':pkum;ukd tJ'D
tcsed rf mS vHòk cHa&;t&qif;+yD;awmhab;rSm umay;wmaygah emf? tJ't D csed rf mS tJvakd jymwmu “aemuf
rSm igvh al wG vmr,f? igbek ;f }u;D pum; udek m;axmifyg? olw@dk ukd }uKd pm;jy;D a[may;yg”ajym+y;D olw@kd u
xGucf iG hf ray;bl;? tJ'x D u G cf iG rhf ay;wht
J csed rf mS u|eaf wmfw@kd vli,fwm0efcH tJ'D a':pkum;rSmygwhJ
vlu xGu&f zd@k awmif;yefygw,f? tJvakd wmif;yefwt hJ csed rf mS [du
k vnf; rxGuef @J 'Duvnf;xGuyf g
&ap awmif;yefaewJt h csed rf mS aemufuaejyD;awmh rD;awGx;kd jyD;awmh tJ'u D m;awGa&mufvmygw,f?
um;awG a&mufvmygw,f? tenf;qH;k (7)ESppf ;D avmufawmh&w dS ,f?

ar;? bmum;awGv?J
ajz? um;uawmh tpHyk ?J tpHyk q J wdk mu ukeu f m;}uD;a&m ajr}uD;o,fwu hJ m;aygAh sm? 'dik ef mum;awGvnf;
awG@w,fAsm? awG@wt hJ csed rf mS olw@kd a&mufvm+yD;awmh bmrajym nmrajymeJ@ &Gm;om;awGukd qif;
&ku
d f w,f? &ku
d w
f t
hJ csed rf mS vSr;f =unfah wmh rD;uxd;k xm;awmh jrifae&wmaygAh sm?

ar;? tJ'u
D m;ay:rSm ygvmwJv h ul qif;+yD;awmh &Gm;om;awGukd &ku d w
f mvm;?
ajz? [kwuf ?hJ olw@kd u qif;&ku
d wf m? qif;&ku
d af wmh u|eaf wmfw@dk u 'Du vSr;f jrifaew,f/ olw@dk u rD;xd;k
ae=uwmav/ olw@kd um;awGu ta0;}uD;uae+yD;awmh jrif&atmifq+kd yD;awmh? &ku d w
f mu bke;f }uD;
awGawmhawmfawmfrsm;w,fAsm? vlawGuvnf; awmfawmfav;udk rsm;w,f?

ar;? bke;f }uD;awGvnf;ygw,faygh tJ'u D m;rSm?


ajz? &Gmom;awG&u dk af wmh &Gmom;awGu a=umuftm;vef@tm;eJ@ atmf[pf+yD;awmh ajy;oGm;=uw,f?
ajy;awmht'J &D mG ;om;awGaemufukd 'DaumifawGu vku d o
f mG ;=uw,f? 'Dbufu tJ'u D sew
f v hJ al wGu
'Dbufuv dk m+yD;awmhu|eaf wmfw@dk tzG@u J m;wef;udk vm+yD;awmh tuke;f vH;k wef;pD+yD; bmrajym nm
rajymbJe@J &udk yf gw,f? tJ'tD csed rf mS a&mufcge;D rSm usaemfw@kd vrS ;f =unfw
h t
hJ csed rf mS bke;f }uD;awGrmS
vufywftjzL awGukd nmbufvufrmS pnf;xm;yg w,f?

ar;? bke;f }uD;awGu olw@kd ubmac:vnf; oauFwawGaygh [kwv f m;?


ajz? olw@kd tcsi;f csi;f rSwo
f m;+yD;xm;xmwm olw@kd tcsi;f csi;f rSwo f m;+yD;xm;w,fqw
dk mu ra&m,Suf
atmifab;bke;f }uD;awGe@J rwlnw D yhJ pkH rH sKd ;ukd owfrw
S x
f m;wmjzpfygw,f?

ar;? 'Dbek ;f }uD;awGu tppfawGw@dk ,lqvk@d &ovm;?


ajz? bke;f }uD;tppfawmh rjzpfavmufb;l xifwmyJ? bmvd@k qdk olw@dk &Gmom;awGa&m/ usaemfw@dk tzG@J u
vlawGa&m +ird ;f +ird ;f csr;f csr;f eJ@ aewmudk vdu
k jf y;D awmh&u
dk w
f m? tckq&kd if 'D[m usaemfw@kd =um;ae&wm
usaemfw@dk a&Sjh rifae&wm/ aoaewJv h al wGawmif ygygw,f? aoaewJv h al wGygwt hJ wGuf tjypfrv hJ al wG
udak oatmif&u dk af vmufb;l xifygw,f? bke;f }uD;tppfq&dk ifawmh?

ar;? tJ'aD wmh &Gmom;awGukd vdu k &f u dk +f y;D awmh &Gmom;eJ@ teft,f't D zG@J 0ifawGukd uef@ypfvu kd w
f maygah emf?
uef@vu dk +f yD;awmhrS 'Dbufuteft,f't D zG@J 0ifawGukd &ku
d w
f ,fqykd gawmh?
ajz? [kwyf gw,f? teft,f't D zG@J 0ifawGudk &ku d yf gw,f? &Gmom;awGvnf; ajy;wJt h csed rf mS tJ'&D mG om;awG
181
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ajy;wJ[ h mawGe@J awG@+yD;awmh qH+k yD;uswyhJ v kH nf;jzpfwwfygw,f? usaemfw@dk tiftm;u enf;enf;av;


yg? usaemfw@dk tiftm;u enf;enf;av;qdak yr,fh tiftm;uenf;enf;rsm;rsm; usaemfw@kd rmS bmvuf
eufrS rygygb;l ?usaemfw@dk acgi;f aqmifawGuvnf; wzufu &efrl jyKrlvm&ifawmifrS jyefvnf+yD;
ckczH @dk / jyefvnfw@kH jyefz@kd vH;k 0cGirhf jyKxm;ygb;l ? aemufq;kH pum;ukerf mS xm;wmuawmh olw@kd &u
dk af wmif
rS }udw+f yD; cHay; &r,fv@kd usaemfw@dk acgi;f aqmifawGu rSmay;xm;ygw,f?

ar;? tJ'Dawmh olw@dk u teft,f'u D ygvmwJh um;wef;ay:u &Jabmftukev f ;kH udk rn‡mrwm &ku d af e
awmhwmaygh?
ajz? taotaus rn‡mrwm&ku d w f m[m b,favmufx&d u dk o f vJq&dk if usaemfw@kd uAkd sm &du k wf hJ tcsed rf mS
usaemfw@dk um;udk vm&ku d w f t hJ csed rf mS v_yaf ewJo h al wG@&if 'Daumif raobl; &ku d &f u
dk qf +kd yD; 0kid ;f &ku
d f
ae=uwm? &ku d +f yD;awmh/ wkww f acsmif;awmifr[kwb f ;l / wkwaf wGu ESpaf csmif;oH;k acsmif; vltyk =f um;
xJu jzwf&u dk of mG ;wJv
h &l wdS ,f? raoao;vd@k &ku d af ewJyh pkH rH sKd ;? tJ'rD mS wif nnf;nL+yD;awmh a=umuf
ygw,f/ vef@ygw,fv@kd ajymvk@d &&dS if a=umufyg+yDAs? awmfygawmfAsm bmnmajym&if [m 'Daumif
toHxu G w
f ,f raoao;bl; &ku d f &kud f &ku
d /f &kud w f ,f? tJ't D csed rf mS usaemfw@dk uvnf; usaemfw@dk &hJ
aor,fh ta&;yJawG;+yD; a=umufvef@aewm? usaemfw@dk em;rSm atmf[pfaewmawG=um;ae&w,f?
usaemfw@kd rv_yaf wmhb;l ? tm;vH;k urv_yaf wmhb;l / aowJv h el @J / ajy;wJv h el @J / wcsKd @vnf; v_yaf ewJv h u l kd
&du
k w
f ek ;f vrf;av#muf &if&u dk v f @kd 'Dtwkid ;f yJ+idraf ewJv h al wGaygAh sm? tJ'rD mS wif bmajymvnf;qdak wmh
rif;wk@d igw@dk vrf;awGazmufw,f/ wHwm;awGaqmufaewm rif;wd@k xnfrh ajymbl;/ rif;wd@k atmifqef;pk
=unfu Ekid if t H wGuf bmawGvyk af y;vd@k v?J rif;wk@d ukvm;r,m;=oZmcHawG qk+d yD;awmh/ tJ'rD v_yw f hJ
[mawGukd xyf+yD;awmh &ku fd o f mG ;w,f? tJ'v D dk ajym+yD;xyf&u dk yf gw,f?

ar;? tJvq kd akd wmh a':atmifqef;pk=unfuv kd udk yf @kd wuhJ m;ay:rSm trsKd ;orD;awGvnf; ygw,fv@kd =um;&
w,f? olw@kd =uawmha&m
ajz? olw@dk yg ygw,f cifAs? trsKd ;orD;awG ygygw,f? tJ'v D ydk gwt hJ csed rf mS trsKd ;orD;awGukd yife0D wfxm;
wJ[ h mawGaygAh sm/ trsKd ;om;awGa&m tukev f ;kH yiferD jrifcsib f ;l qdjk y;D tukev f ;kH c|wcf idk ;f ygw,f? c|wcf ikd ;f
awmh wcsKd @uowdvpfaewJv h al wG aoaewJt h yHx k u J &Sw d vhJ al wGrmS usawmh jzKwf,w l ,f? [dxk rJ mS xJ
u yifeaD wG qGcJ |ww f v
hJ al wGa&m/ um;ay:uae u|wyf gwmawGvnf;&Sw d ,f? rde;f uav;awGuv kd nf;
qGcJ |ww f ,fAsm? twif;ygy?J rc|wyf ge@J v@kd awmif;yefawmh olw@dk uvufrcHb;l ? vufrcHbeJ @J olw@kd qJG
c|ww f ,f/ tusaô wGukd tJ'rD mS wifqcJG |wjf yD; qGóJ ud;ygc|w, f o l mG ;w,f? qG}J udK;c|waf ewm usaemfw@kd
rsujf rifygy?J aemufwcg qG}J udK;jzKwf &Hwk ifrubl; tdyaf wGwcsKd @uv kd nf; ,lomG ;w,f?

ar;? olwdk@u tJ'rD mS vlawGuv kd nf;&ku


d wf ,f? trsKd ;orD;awGuv kd nf; um,dajENysuaf tmif atmufcH
tusaô wG qGcJ |wwf ,fqw dk hJ oabmaygah emf? a,muFsm;av;awGuawm wdu k yf t
kH usq
ô akd wmh jy\em
r&Syd gb;l ? uav;rawGusawmh &ifz;kH tusq ô w
kd thJ cgusawmh c|wv f ukd af wmh 'g ÁajENysuaf tmif
vkyw f hJ oabmayg?h qG}J udK;awGbmawGvnf;
ajz? qGJ}udK;awG c|w,f ol mG ;w,f? ydu k q f tH yd yf gomG ;&if ydu
k q
f t
H yd yf g,wl ,f?

ar;? tJ'v D kd &du


k Ef u
S af ewm b,favmufavmuf=umvnf; cifAsm?
ajz?
ajz? cef@reS ;f acs (2)em&D xufawm rh avsmb
h ;l ? (2) em&Dtausmyf J &Sw
d ,f? olw@kd u &ku
d +f y;D awmh rv_yw
f mudk
182
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tJ'eD m;rSm um;/ ,mOfem;rSm tuke;f vH;k ywfcsmoGm;vm+yD;awmh '%f&m&wJv


h al wGukd apmif=h unfh
aewJv h al wG v_yaf ewJh vlawG toHxu
G af ewJv h el mawGudk æ

ar;? tJ'Dawmh a':aatmifqef;pk=unf um;ua&m?


ajz? tJ'aD wmh a':pkum;u tJ'v D kd pjzpf+yD;awmh r=umbl; olw@dk um;u a':pkw@dk um;aygAh sm um;(5)pD;u
a&S@ux dk u
G o
f mG ;w,f// bbOD;wifO;D wd@k um;vnf;ygw,f/ a':pkuum;vnf;ygw,f/ usaemfw@dk vli,f
vHòk cHa&;um;vnf;ygw,f? usaemfw@dk +rdK@e,fuum;awGav?

ar;? qdak wmh usn&f mG uaevGe+f yD;awmh vGwof mG ;w,fayg?h qkad wmh cifAsm;wk@d t'J rD mS usecf w
hJ ,f? usecf w
hJ hJ
tcgusawmh (2)em&Dausmaf vmuf &du k wf ohJ abmayg?h
ajz? (2)em&Dawmh tausmfyJ&Sdygr,f?

ar;? [kwfuJh? tJ'v D &kd u


kd w
f t
hJ ay:rSm cef@reS ;f ajcaygh '%f&m&r,f od@k r[kwf rajymEdik b f ;l aygh aoaus
oGm;Ekid w
f v
hJ al wG b,favmufavmuf&rdS ,f xifv?J
ajz? (20) ausmaf vmuf&rdS ,f? usaemfw@kd usn&f mG rSmjzpfw[ hJ mudak jymwm? 'Da&Srh mS jzpfcw hJ [
hJ musawmh
usaemfw@dk cef@reS ;f =uwm æ

ar;? tJ'Dawmh a':atmifqef;pk=unfw@kd um;[m ygomG ;w,fayg/h a&S@ 'Dy, J if;bufrmS wcg xyfjzpfao;
w,fqdkwJhoabmaygh?
ajz? jzpfygw,f? bmvd@k jzpfygovnf;qdak wmh tJ'b D ufuajy;vmwJv h il ,fawGu usaemfe@aJ wG@&w,f?
[drk mS vnf; wkwaf wG/ 0g;c|eaf wG/ opfv;kH awGaygah emf? tJ'g oHww
k af wGv@dk ,lq&wJ[ h mawGe@J 0kid ;f &ku
d f
ygw,f? ausmif;om;av;awGa&m/ qdik u f ,fawGzrf;jyD; vufjyefóud;awGww k +f yD; ac:oGm;wmudv k nf;
olw@kd uawG@c&hJ ygw,f? ol@qikd uf ,fu ol@ta&S@rmS wif tJ'rD mS tzrf;cH&jy;D olujyefvw G v
f mwmjzpfyg
w,f?

ar;? tJ't D a&S@rmS usaemfw@kd =um;&wmu aoewfawGbmawGe@J ypfw,f tJ'v D =kd um;w,f?
ajz? aoewfoH=um;&w,f? usaemfw@kd =um;&w,fqw dk mu =um;&w,fqw dk ahJ e&mrSm tcsed uf akd jymr,f
qd&k ifusaemfw@dk (12;00)em&Davmuf&ydS g+yD/ (12;00)em&D (1;00)em&De@J ww l ,f? usaemfw@kd pd;k &drwf mu
b,fvpkd ;kd &dro f vJqadk wmh usaemfw@kd ae&mrSm aoewfrygbeJ @J (20)ausmaf vmuf '%f&mjyif;xefe@J
aowJh vlawGvnf; &S=d uvdrrhf ,f? a&S@rmS aoewfo=H um;wJt h wGuaf =umifh usaemfw@kd txifawmh
yd+k yD;awmh usaemfw@kd tefwpD wk @dk bbOD;wifO;D wk@d twGuf touftE &W m,fukd usaemfw@kd awmfawmf
av;pdk;&drfygw,f?

ar;? tJ'Dawmh 'D &du


k w
f t hJ zG@J awG[m a&S@ukd qufvu kd o
f mG ;vm;/ jyefomG ;vm;?
ajz? olw@kd u [d[
k maygAh sm uef@owfxm;wJyh pkH &H ydS gw,f? aemufjyef vSn+hf yD;awmh jyefomG ;=uygw,f?

ar;? tJ'g b,ftcsed af vmufvJ cifAsm?


ajz? (10) em&Dausmaf vmufjzpfygw,f?

183
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ar;? tJ'Dawmh cifAsm;u tJ'u D ae b,fvrkd sKd ;vGwv


f mygovJ?
ajz? usaemf b,fvrkd sKd ; vGwv f movJqakd wmh usaemfu uHaumif;w,faygAh sm? usaemfw@dk tzG@J awGxu J
uHq;kd wJv h al wGxrJ mS awmhuaH umif;w,fayg?h b,fvu kd aH umif;vnf;qdak wmhusaemfw@kd vlawGxrJ mS
'%f&m r&bJe@J usaemfu jyefvw G v
f mwmaygAh sm? vGwv f mawmh v,fuiG ;f awGxuJ ae jzwf+yD;awmh
rH&k mG a&mufatmif usaemf jyefajy;vmwmaygAh sm?

ar;? tJ'DrSm cifAsm; tJ'aD e&muae a&Smifvu kd wf t hJ csed rf mS bmawGrsm;qufvyk =f uao;vJ 'D=uHzh @HG awGu/
=uHzh @G aH wGjyefomG ;+yD; txJrmS b,frmS qufjzpfao;vJ?
ajz? bmqufjzpfao;vJqakd wmh usaemfw@kd rjyefcifayg/h usaemft'J rD mS '%f&mr&ayr,fh vlu Ek;H csn+hf yD;
awmhu, kd v
hf al wGe@J xjd yD;awmh usaemfvnf;pdwrf aumif;jzpf+yD;awmh tJ'eD m;rSm vlu '%f&mom
r&w,f? vrf;av#mufwmawmh ,dik w f , d ikd w
f ikd af yhgAsm? tJ't D csed rf mS (10;30)avmufrmS qdik u f ,f
wpD;eJ@ vlwa,muf a&mufvmw,f? a&mufvm+yD;awmh usaemfw@kd 'DjzpfpOfukd vm=unfo h mG ;wJh
yHpk rH sKd ;/ vlawGvaJ ewmudk vm=unfo h mG ;wJyh pkH rH sKd ;/ tJ'rD mS awmfawmfav;&yf+yD;awmh =um=um=unfh
oGm;w,f? vlaotavmif;awG =unf+h yD;awmh csucf si;f yJjyefvn S o hf mG ;w,fcifAsm? tJ'rD mS (12;45)
rdepfavmufrmS [D;Ed;k um; c&D;onfwifum;aygAh sm (3)pD;a&mufvmw,f? c&D;onfaw rG yg ygb;l ?
'gayr,fh tJ'u D srS tJ'aD oaewJ[ h mawGjrif+yD;awmh vlawGvaJ ewmjrif/ aoaewmawGjrif '%f&m&
aewmawGjrif/ um;wef;awGjrifjyD;awmh olw@dk jyefvn S o
hf mG ;=uw,f? tJ'D um;(3)pD;vk;H wyfacgu+f yD;
awmh jyefvn S hf oGm;=uw,f?

ar;? 'gjzifh vJaewJv h el mawG od@k r[kwf aoa=uwJv


h al wGvnf; 'Dtwdik ;f yJ&adS ewmayg?h
ajz? 'Dtwdik ;f yJ &Sad eygw,f? wcsKd @uvm+yD;awmh um;ay:wifomG ;ygw,f? tJ'gawmh awG@&w,f?

ar;? tJ'Dawmh tJ'gawG aemufq;kH ydwf b,fvq kd ufvuf+yD;=um;vJ?


ajz? usaemfw@dk u tJ'rD mS ,dik , f ikd ef @J omG ;aewmaygAh sm? usaemf apmif=h unfah ewmyg? apmif=h unf&h if; (12;45)
rdepfrmS bma=umifv h nf; usaemftcsed ef @J ajymEdik w f muvnf; usaemfw@dk rmS em&Dygw,f? (12;45)
rdepfrmS &JawGa&m/ rD;owfawGa&m jird 0f yfawGa&maygAh sm olw@kd [d'k if;bufuxifygw,f/ a'otm%m
ydik af wG bufuvm+yD;awmhusaemfw@dk 'D[mawGudk tavmif;awG vlemawGukd um;awGay: wifay;yg
w,f? aemuf+yD; awmhwckusaemft=Hh owmu bmtH=h ovnf;qkad wmh usaemfw@kd taemufbuf 'DyJ
,if;bufvn S x hf m;wJh usaemfw@dk &yfxm;wJu h m;udk taemufbufvn S xhf m;wJu
h m;ukd 'Dawmifbuf
csucf si;f vSn+hf yD;awmh vrf;ab; qifajcav#maygAh smtJ't D xJ csvu kd w f ,fAsm? um;wpD;udv k nf;
aemufuae wGe;f cs vdu k wf ,fAsm? tJ'D (2)pD;udk ususee zefw;D xm;w,fAsm? usaemhrf supf ad &S@wif
jrif&wm?

ar;? um;csi;f wku d +f yD;awmh wckcjk zpfw,fqw dk hJ oabmayg?h


ajz? tJ'yD pkH rH sKd ; olw@kd zefw;D xm;wmyg? tJ'rD mS usaemfvnf; awmfawmfav; ud, k rhf supf u d kd r,Hbk ;l jzpfaeyg
w,f? tcsed ef @J usaemfw@kd ususeerSwx f m;ygw,f? tJ'rD mS vlemawG wifwv hJ al wGuw dk if+yD;awmh
'Dy,J if;bufukd um;awGuwcsKd @xu G wf ,f? wcsKd @u aemufjyef+yD;awmh xGuo f mG ;=uw,f? xGuo f mG ;
+yD;awmh vl(30)avmuf usecf w hJ ,f? vl(30)avmufu &JawGvm;/ pGr;f tm;&Siv f m;vd@k usaemfw@kd
oJou J u JG JG rodb;l ? bmvd@k rodwmvnf; qdak wmh ,leaD zmif;wlaew,fav? tJ'D (30)avmufuae+y;D
184
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

awmh um;awGudk wGe;f oGm;w,fav? a&OD; bufweG ;f oGm;wm usaemfw@kd awG@&ygw,f?

ar;? teft,f't D zG@J 0ifawG pD;vmwJu


h m;udk æ
ajz? [kwu f hJ usaemfw@kd teft,f'D tzG@0J ifawGp;D vmwJu
h m;ukd wGe;f oGm;ygw,f? wGe;f oGm;jyD;awmh oHawG
udck mG aewJh toHawG usaemfw@kd =um&ygw,f? tJ'rD mS jzpfcw hJ hJ usaemfrh sujf rifaygAh sm? yde;f yifawG=um;
xJrmS tJ'g æ

ar;? 'gu usn&f mG rSmjzpfcw


hJ u
hJ pd aP ygah emf? a&S@veG o
f mG ;wJh 'Dy,
J if;bufrmS jzpfwmudk cifAsm; rodb;l aygah emf?
ajz? usaemf rod&bl;Asm? tJ'b D ufrmS æ

ar;? apmapmuajymwmu tJ'jD y\emjzpf&mu vGeo f mG ;wJu


h m;awGqu
D ae aoewfoaH wG =um;&w,f?
wcsKd @uvnf; rajymbl;? wcsKd @uvnf; jrifcw hJ majymjyw,f? tJ'aD wmh a&S@rmS wzG@J apmifah ewJh oabm
&Sw
d mayg?h
ajz? a&S@rmS wzG@J aocsmayguaf pmifah e=uw,f? bmjzpfv@kd aocsmayguaf pmifah evnf;qkad wmhaoewfoH
vnf;=um;&w,f? usaemfw@dk awG@cw hJ v
hJ al wGuvnf; ajymjyw,f?

ar;? [kwfuJh 'Davmufo&d wm aus;Zl;wifygw,f?


ajz? [kwfuJh 'guvnf; usaemfw@kd od&oavmufaygah emf? ypfw,fq&kd if aowJv h l rsm;rvm; usaemfw@kd
pd;k &dryf gw,f? bmvd@k vnf;qdak wmh 'gu usaemfw@kd o&d wJh enf;enf;yJ&ydS gao;w,f? a&S@jzpfcw
hJ [
hJ mu
yd+k yD; qd;k avmufygw,f? bmvd@k qd;k avmufovJqadk wmh aoewfoaH wG=um;wJt h wGu?f

ar;? a&S@rmS tzG@J y=kd urf;w,fayg?h


ajz? tzG@J y=kd urf;wJh jzpfw[
hJ mawG trsm;}uD;awG@&ygw,f?
Ð
185
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

'DyJ,if;vlowfyGJukd rsufjrifóuHawGŒ cJhaom


q,fbD;ukefwifum; py,ff,mwOD;rS &ifzGifhoH

usaemfeh mrnfu ausmv f iG yf g/ touf (30)ESpf &Syd g+yD/ usaemftck eDqef;,l'D


NISSAN-UD um;trSwf 2 c§1962 rSm pyg,, f mvkyyf gw,f// ,mOfarmif;u
ukdndKyg//
usaemfu
h m;ydik &f iS u
f awmh OD;pHjrif-h a':rmvm&Dyg// wu,fu h m;ydik &f iS u
f awmh
a&póud axmuf vSr;f a&;uvd@k odxm;ygw,f//
usaemfw@kd um;u &efuek b f &k ifah emif-ca&vrf;rSm&Sw d hJ armifjrif*h wd rf mS *dwf
xd;k ygw,f// *dwzf ;kH eH ygwu f &efuek f 68 1229 yg// usaemfw@kd um;u &efuek -f
rH&k mG ukepf nfy@kd aqmifa&;udk t"duvkyyf gw,f//

arvukeyf ikd ;f u usaemfw@kd um; rH&k mG udk ukeaf wGomG ;yd@k ygw,f// 28-5-03
&ufae@ avmufu p+y;D awmh rH&k mG rSm acsmqGcJ &H ygw,f// erc u qGw J myg// tm;vH;k
q,fb;D um; (10) pD;yg// um;tm;vH;k erc 0if;xJrmS ae&ygw,f//

arv (30) &ufae@rmS awmh æ


erc 0if;xJuae Adv k }f uD;qdw k o hJ u l a&S@cef;rSmxdik yf gw,f// olu t&yf0wfe@J
yg? um;ay:rSm quf oG,af &;pufawGvw J ifvmwmawG@&ygw,f// aemufcef;rSm
awmh oCFe;f 0wf/ vl0wf tm;vH;k ta,muf(50)avmuf wufygw,f// um;udk
wmvywftrd;k eJ@z;kH um+yD;rS pxGucf ikd ;f ygw,f//
n (7;00)em&Dausmaf vmufrmS erc 0if;xJuae pxGuw f myg// 'Dy,
J if; /
a&OD;bufukd armif;cdik ;f yg w,f//
'Dy, J if; ra&mufcif (2) rdik /f (3) rdik t f vdak vmufrmS vlawG &ke;f &if;qefcwfe@J
&du
k yf }JG uD;wckukd awG@&ygw,f// tJ'aD e&ma&mufawmh (8)em&Dc/JG (9)em&Davmuf
xifygw,f//
a&S@cef;u Adkvf}uD;qdkolu um;rD;eJ@xdk;cdkif;xm;+yD;/ aemufcef;uvlawGudk
qif;cdik ;f +yD; tJ'v D tl yk x
f J 0if&ukd cf ikd ;f ygw,f//
um;ay:rSmawmh usaemf&,f/ udn k Kd &,f/ Adv
k }f u;D qdo
k &l ,f oH;k a,mufyJ usecf hJ
ygw,f//
jrif&wmuawmh tjyif;txeft+iKd;w}uD;eJ@&dkufaewmrsdK; jrifawG@ae&yg
w,f// awmfawmfajcmufjcm;zd@k aumif;ygw,f// 'grsKd ; rawG@b;l / róuzH ;l ygb;l // wzuf
owf&dkufaeyHkygbJ//
t&du k cf &H wJv
h al wGvJ vJwo hJ v l /J ajy;wJo h al jy;/ atmfwo hJ ul atmfe@J aoG;&l;
aoG;wef;jzpfae=uwm awG@&ygw,f//

186
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

vJaewJo h w l csKd @ukd r xkwv f m+yD; usaemfw@kd um;em;rSm vmyHx k m;ygw,f//


r vmwJo h al wGukd b,fol b,f0gawmh rodygb;l // usaemfu h m;ay: ygvmwJh ol
awGyJ xifygw,f//
um;acgi;f cef;xJuAdv k }f uD;qdw k o hJ ul awmh “[kwu f hJ Adv
k cf sKyf/ [kwu f /hJ [kwf
uJ”h qd+k yD; zke;f wvH;k eJ@ ajymaewmawG@&ygw,f//
c%aeawmh um;ab;uvlaoyHu k kd um;ay:wifz@dk usaemfu h ckd ikd ;f ygw,f// a&S@
rSm&du
k af ewJh vltyk x f u J v kd nf; ajcmufv;kH jyL;eJ@ (3/ 4) csuf vSr;f ypfvu kd af o;w,f?
vlaoawGvm;/ arharsmae=uovm;awm rh odb;l / tm;vH;k uawmh aoG;
awG&eJ$ pfaewmygy/J / usaemfu, kd w f ikd f xr;fwif&wmyg// um;aemufcef;xJuakd yg/h /
tm;vH;k (17) a,mufww d b d /J /
wifv@kd v+J yD;a&m um;udak emufa=umif;jyefvn S hf armif;cdik ;f ygw,f// um;ay:
uoCFe;f 0wfawG/ vl0wf awGawmh jyefyg rvmygb;l //
aemufrmS bmawGqufjzpfaevJawmhusaemfrodygb;l //

wjcm;acsmqGJcHxm;&wJh q,fbD;um;awGvJ 'D&dkufyGJ}uD;udkvmwmawG@&


ygw,f// olw@kd bmvky&f ovJawmh rodygb;l //
usaemfwdk@vJ um;armif;vmvdkufwm tvHk&Gma&mufwmhum;&yfcdkif;+yD;/
aemufcef;u tavmif; (17) avmif;udk atmufcs+yD; vrf;ab;rSm yHck ikd ;f ygw,f?
Adv
k }f uD;qdw
k o
hJ u
l cdik ;f wmyg// +yD;awmhum;udk erc 0if;xJ jyefarmif;cdik ;f ygw,f//

0if;xJrmS pg;yGaJ omufyaJG wGtqifoifjh yifxm;+yD;/ usaemfw@kd ukd 0ifpm;cdik ;f yg


w,f// usaemfw@kd vJ pm;yGw
J ckrmS 0ifpm;=uygw,f// t&ufvyJ gwmayg/h / +yD;awmh
wa,mufukd aiG (30000)usypf aD y;ygw,f?
usaemfw@kd pm;aomufaewke;f usaemfw@kd um;udk wjcm;vlwa,muf armif;
oGm;wmawG@&ygw,f? Adv k }f uD;qdw
k o
hJ u
l “'Dem;wifyg pdwrf ylyge@J ” vd@k ajymyg
w,f//
um;u aemufae@arv (31)&uf naeavmufrjS yefa&mufvmygw,f//

um;ukd ZGev f (1)&ufae@reufusrS a&aq;+yD;qGr;f uyf&ygw,f// tvHv k rf;


ab; csxm;cJw
h hJ tavmif;(17)avmif;udk bmvkyo f vJawmh rodygb;l // ajymoH
=um;wmawmh rD;±_@d ypfw,fqvkd m;yJ?

tck *dwjf yefx;kd +yD; vdik ;f jyefqaJG eygw,f//

187
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

rEWav;wdkif; trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒ0iftrsKd;orD;wOD;ESifh
jynfyowif;Xme awGŒqHkar;jref;cef;wGif
xkwfazmfajymqdkcsufrsm;udkazmfjyvdkufygonf?

usrwd@k taxGaxGtwGi;f a&;rª;eJ@ wdik ;f ¶H;k uae+yD;awmh (29/ 5/ 2003)&ufae@ reuf(10)em&DrmS rSm
pxGuyf gw,f? usrwd@k um;wef;&J@ taemufrmS b§8090 Van rD;cd;k a&mife@J axmufvrS ;f a&;um; ygvmygw,f?
tJ'aD emufrmS qdik u f ,f ppfprd ;f a&mif ,§50531/ qdik u f ,fprd ;f ,§51176/ qdik u f ,f 1,§68549/ 'DwD
1,§78953/ um; tdycf sZf ;l Zl;2c§2472/ *spu f m; 7138/ ppfuikd ;f wHwm;udak &mufwt hJ cgrmS jynfytm;ud;k
ykqed ¶f ;kd qdw k hJ pmwef;awGuu kd ikd +f yD;awmh &yfae=uygw,f/f wcsKd @qv kd @kd &&dS if tJ'h pD m&Gu}f uD;awG udik x f m;&muae
taxGaxGtwGif;a&;rª;udkvnf;jrifa&m vuftkyfcsD=uygw,f? usrwdk@"gwfyHkawGvnf; ¶dkufxm;ygw,f&Sifh?
tJ'h u D ae c&D;qufxu G w f t
hJ cgrmS jrif;rl¶;kH udk (11)em&D(15)rdepfrmS a&mufygw,f? a&mufwt hJ cgrmS òrd@e,fvl
i,fawGukd zG@J pnf;/ òrd@e,fqikd ;f bkwaf wGukd wif+yD;awmh (2)em&D (45)rdepfrmS p xGuyf gw,f? usrwd@k &@J um;aemuf
rSm qefet D jzLa&mif 4u§5799 axmufvrS ;f a&;bufrS um;wpD; xyfygvmygw,f&iS ?f
tJ'u D ae a&yd;k pm;uefuakd &muf&w dS t hJ cgrmS um;wwef;vH;k udk ae&mtvGwf r&Sb d ;l / vlawGtjynfh t=uyfe@J
um;wef;awGuvnf;tukefvHk; olwdk@AsL[mrª;ac:&rvm;/ &Jrª; tJ'Dum;awGuvnf;tjynfh csHKcdk+yD;ae=u
ygw,f? ae+yD;awmh tJ'h t D ay:rSmyJ pm&Guaf wGuikd +f yD;awmh toHawG xGu+f yD;awmhqykd gw,f&iS ?f usrwd@k tzG@J u
Edik if aH wmfocD si;f eJ@yJ wke@f jyefoq D ckd yhJ gw,f? tJ'h u D aep+yD;awmh usrwd@k uókd udwhJ qdik u f ,ftpD;aygi;f (2000)cef@
&Syd gw,f? tJ'h u D ae quf+yD;xGuv f mwJt h cgrmS rH&k mG òrd@t0ifukd nae (3)em&D (15)rdepfrmS a&muf&ydS gw,f?
tJ'rD mS wvSr;f csi;f / wvSr;f csi;f av; vSrd +hf yD;awmh nud;k em&DcrJG S usrwd@k rH&k mG ¶H;k csKyfukd a&mufygw,f? rH&k mG ¶H;k csKyf
udak &mufwt hJ cgrmS òrd@e,ftzG@J pnf;awG zG@J pnf;+yD;awmh òrd@e,f¶;kH rSmyJquf+yD;awmh usrwd@k vli,fawGz@JG pnf;yg
w,f? aemufwae@ (30)&ufreuf (10)em&D (20)rdepfrmS rH&k mG ‘pdrrf #m;’pwd;k uae+yD;awmh pxGuyf gw,f?
tJ'rD mS [dik ;f vwf "§9458 olw@kd axmufvrS ;f a&;um;yJ xyf+yD;awmhygvmygw,f? usrwd@k *g&0ðyzd@k ‘aZmwdu
bke;f }uD;ausmif;’udk (10)em&D(50)rdepfrmS a&mufygw,f taxGaxGtwGi;f a&;rª;eJ@ OuUÏ}uD;yJ0if+yD;awmh q&m
awmfudk ouFef;rsm;qufuyfygw,f? tJ'Duae quf+yD;xGufwJhtcgrSm ‘OuUH awm&ausmif;’udk usrwdk@
r0ifawmhygb;l &Si?f tJ'aD emuf usrwd@k qufwu kd yf gvmwmaygah v? q§4103 um;? (11) em&D(15)rdepfrmS
‘tvHòk rd@’udak &muf&+dS yD;awmh qufvuf+yD;xGuw f t hJ cgrmS ‘bkwvifòrd@’udk (1)em&D(5)rdepfrmS a&mufygw,f?
bkwvifrmS òrd@e,fvil ,fz@JG pnf;+yD;awmh (5)em&D(15)rdepfrmS pxGu+f yD; (6)em&D(15)rdepfrmS ‘pdik jf yif’udk a&mufyg
w,f? pdik jf yif}uD;rSm usrwd@k (1)em&Dem;ygw,f&iS ?f em;+yD;awmh a':pku vlxu k ekd m&D0ufcef@ pum;ajym+yD;awmh
pdik jf yifuae (7)em&DrmS pxGuyf gw,f? (7)em&DcJG usn&f mG udak &mufwt hJ cgrmS awmh jynforl sm;pGmu usrwd@k uókd ud
aeygw,f? (7)em&Dcq JG akd wmh arSmif&yD sKd ;p tcsed u f akd &muf&adS eyg+y&D iS ?f tJ'h t D csed rf mS jynfoal wGaemufu um;wef;
}uD;u um;rD;awGx;kd +yD;awmh wòydief ufxJ v#yw f jyufqo kd vdk a&muf&v dS m+yD;awmh usrwd@k um;wef;awGay:udk
rD;armif;awGx;kd +yD;awmh usn&f mG ujynfoal wGukd p ¶du k yf gw,f&iS ?f ¶du k w f t
hJ cgrmS usrwd@k tzG@J acgi;f aqmifawG
uae+yD;awmh “bmjzpfwmvJ/ b,fvv kd /J trsKd ;orD;awGtm;vH;k um;ay:u rqif;yge@J tm;vH;k =unf=h uyg?
jynfoal wGu¶kd u kd af ewm wm0ef&w dS ,f?ajz&Si;f &rSmayg”h qd+k y;D usrwd@k v}l u;D awGuae qif;+y;D awmh vkyw f hJ tcgrmS
qufwu kd qf ufwu kd q f o kd vdk um;wef;awGa&S@ukd oGm;wJv h u l oGm;/ aemufq;kH rSm usrwd@k um;wef;awGu usef
tJvjdk zpf+yD;awmhusrwd@k p +yD;awmh¶u kd w f m olw@kd u óudwif,v l mwJ[ h myg&iS ?f ausmufcaJ wGqkd tdwv f u kd af wGe@J /
usrwd@k tJ'eD m;av;u v,fuiG ;f jyif}uD;yg&iS ?f v,fuiG ;f jyif}uD;rSm bmausmufcrJ S r&Syd gb;l ? tJ'rD mS ausmufcJ

188
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

awGe@J 0dik ;f aygu/f wkwaf wG/ oHww k af wG/ rma=umwJw h w k &f mawGe@J tJ'rD mS bke;f }uD;wkawGjzpfygw,f? vufrmS
vnf; tyfcsnt f jzLóud;av;awG csnx f m;ygw,f&iS ?f vlawGuvnf; rJrjJ ywfjywf ykyek @J pum;ajymuvnf;
&ke@f &if;=urf;wrf;wJh z¶k\0gpm pum;awGe@J usrwd@k tzG@J awGukd ajymygw,f? ajym+yD;awmh qufwu kd f ¶du k v f u kd f
wm usrwd@k trsKd ;orD;awGqkd tuke0f yf/ um;ay:rSm ud, k t hf oufu, kd f vnfpif;ay;ovdk qufwu kd f usrwd@k
cH&ygw,f? usrwd@k tzG@J rmS vufeufqv kd @kd tyfwkd wacsmif;awmif rygcyhJ gb;l ? tJ'[ D m oufouf jrefrmjynfol
tcsi;f csi;f udk usrwd@k t¶du k cf &H ygw,f? tJ'rD mS acgi;f udt k "duxm;+yD;awmh taooabmrsKd ;udk ¶du k w f mjzpfyg
w,f? um;wpif;vH;k udv k y_ +f yD;awmh “rqif;bl;vm;/ qif;rSmvm;/ rqif;&if rD;¶_@d ypfr,f”qd+k yD;awmh usrwd@k tzG@J
awGukd tukeq f if;cdik ;f ygw,f? qif;wJt h cgrmS vnf;yJ trsKd ;om;awGukd ucsiv f ckH sn/f tuôs tjzLawGukd ZGwcf |wf
cdik ;f ygw,f? usrwd@k trsKd ;orD;awGuv kd nf; yifet D uôsawGukd c|wcf ikd ;f ygw,f? c|wcf ikd ;f wJt h cgrmS usrwd@k &ifvsm;
+y;D awmhqif;&ygw,f? tJ't D qif;rSm wa,mufwcsuf acgi;f awGcsn;f yJ t¶du k cf &H wm rsm;ygw,f? usrqdv k @kd &&dS if
owdukd renf;xde;f +yD; usr arhomG ;ygw,f? csmvnf¶u kd +f yD;awmh rl;aeayr,fh usr owdut kd +rJxed ;f +yD;awmh
apmif;vdu k af wmh usrwud, k v f ;kH rSm aoG;awG&aJ eawmh tukev f ;kH usrudk ao+yDq+kd yD;awmh vSnrhf =unfb h eJ @J
usrwd@k um;ay:rSmygwhJ tefw}D uD;wa,mufu vl}uD;qdak wmh olu x=unfw h ,f/ ol@uv kd J awmfawmfav;
oJorJ rJ J a,mufsm;rsm;enf;wl t¶du k cf &H ygw,f? ausm/ &if/ wifyg;/ acgi;f / acgi;f qdw k m b,fEpS cf surf eS ;f awmif
rodygb;l ? wcsuw f nf; t¶du k cf &H wm b,forl S r&Syd gb;l / tukev f ;kH q,fcsu/f ig;csu/f oH;k csu?f usrqd&k if
ig;csuf txdc&H ygw,f? xdyf ESpcf su/f tv,f wpfcsu/f wcsuq f &kd if usrtcktcsed x f d aq;ukae&wke;f yg? bk}uD;
jzpfae+yD; "gwrf eS f ¶du k &f w,f/ tcktcsed x f d tJ'b D }k uD;u ta&mif ravsmah o;ygb;l ?
tJ'v D kd olw@kd tao;pdy¶f u kd o f mG ;+yD;awmh um;awGuo kd w l @kd v,fuiG ;f xJut kd ukeq f cJG s+yD;awmh ‘vm a[h
b,foal wGuseaf o;wke;f ’qd+k yD;awmh olw@kd tzG@J u um;t&Sn}f uD;eJ@ acsmif;OD;-rH&k mG bufuo kd mG ;wm awG@vu dk f
&ygw,f? tJ'rD mS usrwd@k ukd ygvmwJq h óJG ud;awGaum tukecf |wyf gw,f&iS ?hf ydu k q f aH wG/ tdwaf wG/ t0wfpm;awG
tukeq f +JG yD;awmh,w l m usrwd@k zdeyfawmif ruseyf gb;l &Si?hf trsKd ;om;wa,mufqv kd @kd &&dS if tdwf wjcrf;u
=um;xJrmS nyfaevd@k / wjcrf;rSm uifr&m/ ydu k q f iH g;aomif;? ydu k q f u H vJwa,mufukd ryg˜ygb;l qd&k if ig;aomif;/
ajcmufaomif;? um;wpD;/wpD;udk ydu k q f u H av;ig;ode;f avmufyg˜ygw,f? aemufyikd ;f u usrwd@k trsKd ;orD;
ajcmufa,mufu qGóJ ud;ajcmufu;kH / em&DawG tc|wcf &H ygw,f?
tusq ô cJG |w&f if;eJ@ usrwd@k qóJG ud;awGukd c|w, f o l mG ;wmyg&iS /f / ,lomG ;+yD;awmh tdyaf wG/ zdeyf awG tukev f ;Hk
ygomG ;+y;D usrwd@k wppD arhwv hJ u l arh/ vJwv hJ u l vJ / '%f&m&wJv h u l & / nnf;wJh vlunnf;? x r=unfeh @J aemf/
x=unfw h v hJ rl eS of r# taoyJ vd@k ajymqd+k yD;awmh olw@kd um;wef;}uD;awGe@J um;t&Sn}f uD;awGo;Hk +yD; rH&k mG buf
udk oGm;ygw,f? q&mawmfrsm;pD;+yD;vm wJh 'dik ef mum;tjzLudv k nf; ‘tifet f ,fv'f D u&_@d wmuG’vd@k ajymqd+k yD;
rD;&_@d omG ;wmyg// aemufq;Hk usew f hJ a&OD;-wef@qnf um;tjzLav;udk rD;&_@d cyhJ gw,f// olw@kd jyefomG ;+yD;awmh usrwd@k
wawGu jyef+yD; owd&wJv h ul & / usrwd@k trsKo d rD; ajcmufa,mufpvk;H owd&+yD; ckeutdww f jcrf;usecf w hJ hJ
trsKd ;om;qd&k ifwjcrf;u"mwfy/Hk rSww f rf;uwfjym;/uifr&mawG/ ydu k q f aH wG tukev f ;Hk ,lomG ;+y;D usecf w hJ &hJ yS t
f usô
ok;H av;xnfukd usrwk@d trsK;dorD;awGukd 0wfcikd ;f ygw,f// 0wf+yD;awmh a&wdu k w f v hJ ul a&vdck si&f if a&wdu k /f
usru '%f&m&wJv h al wGukd w¶kwo f mG ;wdu k af q;Al;eJ@oyd af y;/ tJ'h rD mS w¶kwo f mG ;wdu k af q;Al; wAl;/ a&oef@A;l
ESpAf ;l ukeyf gw,f? tJ'h u D ae+yD; usrwd@k a&SmifaerSjzpfrmS awmf=umjyefvm+yD;¶du k af e&if b,fEh , S v f yk rf wke;f qd+k yD;
awmh tJ'h rD mS &So d r#vel mawGukd um;ay:wifwm wif/ wG+J yD;awmh rSw D efwm rSD vky+f yD;awmh usrwd@k v,fuiG ;f xJ
a&mufomG ;ygw,f? usrwd@k tzG@J awG uGu J ek yf gw,f? usrwd@k v,fuiG ;f xJaeawmh (11)em&DavmufrmS olw@kd awG
jyefa&mufvmygw,f? olw@kd u, kd o f w l @kd awmh a=umufygw,f&iS ?f 'dik ;f awGaum/ aoewfawGaum,lvmygw,f?
,lvm+yD;awmh usrwd@k tzG@J awGuakd jymwJph um;awG[m t&rf;udk &ke@f &if;=urf;wrf;ygw,f? “a[haumifawG/
rxbl;vm;/ xrSmvm;”qd+k yD;awmh rxEdik w f v hJ al wGukd ajcaxmufe@J uefy&kH ygw,f? rxEdik v f @kd ygcifAsv@kd usrwd@k
189
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

tzG@J awGuajymwmudk ZGwu f x


dk cdik ;f +yD;awmh um;ay:udw k ifomG ;ygw,f?tJ'g(11)em&DavmufrmS yg um;csi;f
wdu
k w f yhJ pkH aH wGvyk /f opfyifawGcwk cf ikd ;f +yD; um;ay:ydwhJ yHpk aH wG/ um;awG opfyif0ifaqmifwh yhJ pkH aH wGvyk +f yD; "gwyf kH
awG wzsyzf sy¶f u kd of mG ;wmudk usrwd@k vrS ;f jrif&ygw,f?

ar;? ? tpfrwd@k tapmu aq;ukor_vyk af y;aewJt h csed [f m oufoufrv hJ w


$ af y;xm;wmaygah emf?
ajz ? ? [kwu
f /hJ tJ'h t
D csed rf mS b,forl rS vmao;ygb;l &Si?hf ¶du
k o
f mG ;+yD;awmh b,forl jS yefrvmao;ygb;l ?

ar;? ? 'gqo
kd wl @kd ¶ukd +f yD;awmh yxrwcg xGuaf jy;oGm;wmaygah emf?
ajz ? ? [kwu f /hJ ¶du
k +f yD;awmh olw@kd um;wef;}uD;awGe@J xu
G af jy;oGm;wmyg&iS ?hf tJ'g usrwd@k um;wef;&J@
tv,fa=umrSm jzpfwmyg? aemufyikd ;f rSmvnf; ¶du k yf aJG wGjzpfw,fv@kd =um;ygw,f? usrwd@k jzpfwmu
um;wef; tv,fa=umaygah emf?

ar;? ? [kwfuJh/ quf+yD;ajymygcifAs/ tpfr bmawG qufjrifc&hJ ao;vJ?


ajz ? ? tJ't
D csed rf mS olw@kd "gwyf akH wG wzsyzf syef @J ¶ukd yf gw,f? aemuf+yD; 'Dy,
J if;bufuvnf; aoewfoaH wG
=um;&ygw,f? usrwd@k tzG@J awGxu J rxEdik w f o hJ al wGukd vmac:wif+y;D awmh 'Dy,
J if;bufukd xGuo
f mG ;
ygw,f&Sifh?

ar;? ? tcktrwdk@ t¶du k cf &H wJah eudk b,fae&mavmuf owfrw S &f rvJ?
ajz ? ? usn&f mG eJ@ 'Dy,
J if;=um; rdik wf ikd f 175 tay:u 4/ tJ'h rD w
S wf ikd ef m;av;rSm&Si?hf

ar;? ? a=omf[kwfuJh/ a':pkum;eJ@awmh trwd@k e@J u rqHrk b d ;l aygah emf?


ajz ? ? a0;wmaygah emf/ olw@kd um;ua&S@rmS a':pkw@kd u usrwd@k uaemufq;kH rSm? usrwd@k um;awGu tao
twG,cf &H wmaygah emf? tJ'h rD mS usra&S@wifaowm (3)OD;awG@&ygw,f? &Spef m&Davmuftcsed rf mS æ

ar;? ? b,foal wGvnf; qdw k m trodvm;?


ajz ? ? odygw,f&iS /f ode;f wd;k at;&,f/ udpk ef;jrif&h ,f/ udw
k ifarmifO;D uawmh aovm;&Siv
f m; usr rodygb;l
awmfawmfawmhqdk;ygw,f?

ar;? ? [kwu f q hJ ufajymygO;D / a':atmifqef;pk=unfw@kd owif;awGaum qufr=um;&bl;vm;/trwd@k


tajcae awG b,fvq kd ufjzpfv?J
ajz ? ? usrwd@k wawGu b,fo@l b,fo@l urkd u S kd r=unfEh ikd af tmif olw@kd u ¶du k /f ¶du k f qdwk t hJ oHawGe@J
qufwu kd u f ¶kd u
kd yf gw,f? bmwckru S kd emvefrxlEikd af tmif cJawGe@J ypf/ wkwaf wGe@J ¶u kd f wpD;eJ@wpD;
udjk yef+yD; r=unfEh ikd af tmifuu kd srwd@k t¶duk cf &H ygw,f? olw@kd ¶u kd +f yD;awmh jyefxu G w f t
hJ cgrmS um;awG
ay:u vlawGuakd tmufuq kd cJG sygw,f? um;awGuv kd ,fuiG ;f xJuw kd eG ;f csygw,f// olw@kd jyefomG ;+yD;
wJth cgrmS usrwd@k owd&+y;D awmh tapmuajymovdk '%f&m&wJo h al wG wwfEikd o f avmufðypk+y;D awmh
jyefvm&ifb,fvv kd yk rf vJ/ axmfvm*sv D nf; iSm;vd@k r&eJ@// tJ'h tD csed rf mS &Gmom;awG wa,muf/ ESpf
a,mufavmufawmhvufEydS "f mwfr;D awGe@J vm=unfyh gw,f// ypPn;f ,lcsiv f @kd yv J m;/ olw@kd bufu
vlvm;awmhrodb;l aygah v? vm=unf+h yD; jyefomG ;=uygw,f? wa,mufru S kd toHr=um;&awmhyeJ @J
tJ'v D jkd zpfaewJt h csed rf mS usrwd@k u a&Smif&if;/ a&Smif&if;eJ@ tkypf v k u kd }f u;D v,fuiG ;f awGxu J akd &mufomG ;
190
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ygw,f// (11)em&DavmufrmS tapmuajymovdk "gwyf akH wG¶u kd /f vl emawGwif+y;D awmh 'Dy, J if;bufukd
xGuo f mG ;ygw,f? 'Dy, J if;bufu aoewfoaH wG[m tJ't D csed uf wnf;u p+yD; =um;ae&ygw,f?
reufav;em&D/ ig;em&Davmuftxd aoewfoaH wG[m qufwu kd qf o
kd vdk =um;ae&ygw,f&iS ?hf reuf
vif;wJt h csed rf mS usrwd@k um;awGux
kd u G wf m;ayr,fh usrwd@k &@J '%f&mawGu=kd unf+h yD;awmh b,fum;
rS usrwd@k ukd &yf ray;ygb;l &Si?hf &yfray;awmh usrwd@k ukd q&mawmfwyg;u vmac:oGm;+yD;awmh
tJ'D bke;f }uD; ausmif; rSmyJ usrwd@k wnf;cd&k ygw,f? tJ'b D ek ;f }uD;ausmif;rSmyJ usrwd@k aq;uk?
olw@kd bufutiftm;u qdik u f ,fq&kd if tpD;ig;&mavmuf&rdS ,f/ tJ'h b D ek ;f }uD;wkawGu yg;pyfrmS t0g
a&mifawGpnf;xm;+y;D awmh vufrmS utjzLóu;d awGpnf;+y;D awmh olw@kd bufuvdu k v
f mwJo h al wGq&kd if
cef@reS ;f rdoavmufawmh (3000)ausmaf vmuf&rdS ,f/ vltyk }f uD;u awmfawmhurkd sm;ygw,f? usrwd@k
bufu rE aW v;wdik ;f u (120)ygvmw,fqakd wmh 'Dbufuqd&k if usrwd@k tyk pf u k cef@reS ;f &cufw,f?
bmvd@k vq J akd wmh ab;uaeóud óud+yD;awmhvu dk v
f mwJh ausmif;om;av;awGw@kd / bmwd@k q&kd if awmf
awmf udk rsm;w,f?

ar;? ? [kwfuJh tJh'DrSm tukev f ;kH tenf;eJ@trsm; '%f&m&=uw,fayg?h


ajz ? ? tuke'f %f&m&=uw,f? tJ'rD mS usrwd@k e@J twl ausmif;om;av;awGaumygvm+yD;awmh ausmif;
awGrmS wnf;=u/ cd=k uygw,f? olw@kd u um;awGukd ESp&f ufyw d x
f m;ygw,f? ydwx f m;ayr,fh olw@dk u
usrwd@k tzG@J awGukd ywfw;D tazG;om;awGe@J rH&k mG bufuo kd ,fomG ;wJuh m;awGuvkd nf; usrwd@k vSr;f jrif
ae&ygw,f? tJ'rD mS 'Dy, J if;eJ@r&Hk mG udk tyd@k tóudvyk w
f hJ olw@kd acsmum;awGuvG&J if b,fum;rS rxGuf
&ygb;l ? usrwd@k um;awGuakd wmh u&de;f awGe@J r˜+yD;awmh (e²r²c)xJrmS xm;w,fv@kd od&ygw,f&iS ?hf

ar;? ? [kwu f /hJ trwd@k '%f&mawGe@J b,fvv kd yk +f yD; bke;f }uD;ausmif;a&mufomG ;w,fqw kd m qufajymay;
ygO;D ?
jz ? ? [kwu
ajz f /hJ usrwd@k '%f&mawGe@J qdik u f ,fawGypf+yD;ajy;vmwJ@ ausmif;om;vli,fav;awGuykd g q&m
awmfuvmac:+yD;awmh tukev f ;kH udak q;awGuo k ay;ygw,f? usrwd@k u t0wfwxnf ud, k w
f ckyJ
av/ zdeyfawmifrS rygwm q&mawmfb&k m;u vdak vao;r&Sd vkyaf y;+yD;awmh bke;f }uD;ausmif;rSm
ESp&f ufavmuf aecJ&h ygw,f? aemufw&uf um;xGuw f t hJ cg=uawmh q&mawmfb&k m;u usrwd@k ukd
rH&k mG bufukd um;wifay;vdu k af wmh usrwd@k rH&k mG udak &mufcyhJ gw,f&iS ?f [kwu f /hJ usrwd@k rmS ygvmwJh
uifr&mawG/ ydu k q f /H qGóJ ud;/ em&D / t0wftpm;tdwf tukev f ;kH udk "g;jywdu
k o
f vdk ,lwmyg&iS ?f

ar;? ? 'gqdk trwdk@ a&S@yikd ;f u um;awGuawmh jywfomG ;wmaygah emf?


ajz ? ? [kwu f /hJ tefwwD @kd um;u a&S@u tjrefEe_ ;f armif;ajy;awmh tefwu
hD v
kd nf; um;rSew
f csyu f +JG yD;awmh
tefw&hD @J nmbufe@J acgi;f rSmvnf; '%f&m&w,fv@kd o&d ygw,f? aemuf usrwd@k vGwv f mwJo h al wGe@J
awG@qkH wJt h cgusawmh olw@kd ukd ppfa=uma&;rSm orefwvif;ay:rSm wifyv†iaf cGxikd cf ikd ;f +yD;awmh
vlrqefpmG ppfw,f vd@k o&d ygw,f?

ar;? ? trwdk@&J@ tckavmavmq,f tajctaeav;udv k nf; ajymjyygt;kH ?


ajz ? ? tckavmavmq,frmS awmh usrwd@k a&Smifae&ygw,f? ta&;tcif;+yD;wJah emufyikd ;f usrwd@k trd af wG
udk ra,mifrvnfe@J apmif=h unfah ew,fv@kd tdru
f usrqDukd ta=umif;=um;ygw,f?

191
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

ar;? ? aemufwcku trwd@k 'Dy, J if;udpxP rJ mS yg0ifwo


hJ al wGtukevf ;kH ckcsed x
f ad &Smifae&wke;f yJvm;?
ajz ? ? [kwu
f /hJ ckcsed x
f ad &Smifae&wke;f ygy?J wa,mufrS tdrrf jyef&aJ o;ygb;l ?

ar;? ? aemufqufwaJG wGaum trwd@k bmawG=um;ao;vJ//


ajz ? ? tckavmavmq,fawmh usr bmrS r=um;rdao;ygb;l ?

ar;? ? 'Dupd u
P kd trwd@k aeeJ@ óuw d if}upH nfxm;w,fv@kd jrifvm;/ óuw d if}upH nfw,fq&kd if trwd@k bma=umifh
ajymEdkifvJ?
ajz ? ? óudwif}uHpnfwmayg&h iS ?f 'g[m vky}f uHr}_ uD; wckyg? jynfoal wGrmS bmvkyyf ikd cf iG &hf v dS @kd v?J usrwd@k
rE aW v;u pxGuu f wnf;u a&yd;k pm;rSm olw@kd ppD Ofae=uw,fqw kd m usrwd@k owif;=um;ygw,f?
olw@kd ukd óudwif}uHpnfw,fv@kd bma=umifah jymEdik v f qJ v kd @kd &&dS if ¶du k w f t hJ cgrmS olw@kd yg;pyfu ajymwm
u tapmu usrajymzd@k useo f mG ;w,f? “aumifrawG/ tar&dueftm;ud;k wJh aumifrawG vdrzf ,fvrd f
z,fe@J Edik if aH wmfocD si;f udk yifeaD v;0wfum/ 0wfumeJ@ qd=k uw,f”qdak wmh Edik if aH wmf oDcsi;f qdw k m[m
usrwd@k a&yd;k pm;uefrmS jzpfygw,f? olw@kd u usrwd@k rsuEf mS em;udv k m+yD;awmh vuf!K‡d ;awGe@J x;kd +yD;
awmh ajymwm? a':pku usrwd@k ukd ajymxm;wmu olw@kd bmyJvyk v f yk f ud,k u f ud, k xf v d ufa&muf
jyefrvkyzf @kd ajymxm;ygw,f? ajymxm;awmh usrwd@k u ud, k Ehf ikd if aH wmfocD si;f yJ qdwk m? ¶du k w
f o hJ al wG
usrwd@k uakd jymwmu Edik if aH wmfocD si;f awGqv kd @kd “eifw@kd cspw f mxufawmifrS igw@kd ucspaf o;w,f/
aumifrawG”tJ'v D akd wGayg&h iS ?f z¶k\0gpm =urf;wrf;wJph um;awGe@J usrwk@d ukd ajymygw,f? tJawmh
'Dval wG[m a&yd;k pm;rSmuefrmS tuGucf sw,f// r&bl;/ bmvd@k vq J akd wmh tJ'rD mS q&mawmfrsm;a&m/
qdik u
f ,fawG/ um;awGe@J awmfawmfrsm;rsm;óud=uygw,f&iS /f tiftm;rsm;wJt h ay:rSm rlwnf+yD; olw@kd
qufvu kd v f m+yD;awmh// wcsKd @ usr =um;&wmaygah emf/ usrwd@k omG ;wJh vrf;u r[kwb f eJ @J wjcm;jzwf
vrf;awGuae um;}u;D awGe@J omG ;+y;D bk&m;pk/ usn&f mG bufrmS olw@kd aocsmudk tuGucf s pDpOfxm;wm
ygw/hJ bmvd@k vq J akd wmh rH&k mG òrd@rmS wu,feh mrnf}uD; q&mawmfb&k m;rsm;udk yifzh w d +f yD;awmh olw@kd
(e²r²c) xJu ‘xaemif;&dy’f rSm qGr;f au|;ygw,f/ au|;+yD;awmhq&mawmfrsm;udk usrwd@k jzpfysuw f hJ
*dwaf yguef m;rSm bmrS r[kwyf eJ @J um;wef;}u;D awGe@J olw@kd u xm;ygw,fw?hJ usrwd@k ud;k uG,w f q hJ &m
awmfrsm;u jyefajymjywmaygah v? tJ'rD mS xm;+yD;awmh wnvH;k wJ/h rsupf ad tmufwifjzpf+yD;awmh
reufusrS jyefy@kd w,fw?hJ olw@kd oabmu 'Dq&mawmfawGvnf; 'Dtjzpftysuu f kd odygw,fqw kd hJ
vky}f uZH wfrsKd ; vkyzf @kd e@J wyl gw,f&iS /f olw@kd tuGucf s+y;D awmhvyk af qmifomG ;wmyg// tck'rD mS jzpfysuaf e
wmuawmh uav;0 bufomG ;wJah rmfawmfawGukd olw@kd ppfaq;a&;awGupufawGe@J awmif ppfw,f
vd@k =um;ygw,f? [d&k mG 'D&mG oGm;wmawmifrS rSwyf w kH ifawG bmawGe@J 'Dbufe,fwa=umrSmawmh
tawmfukd tvky¶f y_ f ae=uw,fv@kd owif;awG=um;ygw,f?
usrtaeeJ@aemufq;kH ajymcsiw f muawmh 'Dupd u P kd tr_reS af y:ayguaf &;twGuf 0dik ;f 0ef;aqmif&u G f
ay;=uygv@kd awmif;qdv k u kd yf gw,f?

ÐÐÐÐ
192
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

urm&GwfòrdŒe,f trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJŒcsKyf tzGJŒ0if udkpdk;oef;ESihf awGŒqHkar;jref;csuf

trnf - udpk ;kd oef;(c)atmifp;kd oef;


arG;ouU&mZf - 1971 ckESpf/ Zefe0g&Dv (1)&uf
rdbtrnf - OD;pdefeuf/ a':at;&D
ynmt&nftcsif; - qXrwef;
tvkyt f udik f - v,f,mpdu k yf sKd ;a&;
ae&yfvyd pf m - ausmufwiG ;f aus;&Gm/ wGi;f rtkypf /k jrdKifjrdK@e,f/ rauG;wdik ;f /
Edik if o
H m;rSwyf w kH iftrSwf - 8§rreEdik f 032913

usaemfarmifp;kd oef;(c)atmifp;kd oef; (Edik if o H m;pDppfa&;u'f 8§rreEdik f 032913 udik af qmifo)l onf zcifjzpf
ol OD;pdeef ufEiS hf rdcifjzpfol a':at;&Dw@kd rS 1971 ckEpS /f Zefe0g&v D (1)&ufae@wiG af rG;zGm;cJyh gonf? tajccHynm
tv,fwef;txdoif,jl yD;aemuf v,f,mpdu k yf sKd ;a&;vkyif ef;jzifh toufarG;0rf;ausmif;jyKum ausmufwiG ;f
aus;&Gm/ wGi;f rtkypf /k jrdKifjrdK@e,f/ rauG;wdik ;f wGiaf exdik cf o Jh nf? 1995wGif trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfo@kd 0if
a&mufjyD;/ urm&Gwjf rdK@e,f/ qufo, G af &;vli,fwm0efc(H 1)tjzpf tzG@J csKyfwiG w f m0ef,v l yk u
f ikd cf o
hJ nf? 1998
ckEpS /f =o*kwv f (24)&ufae@wiG zf rf;qD;cH&jyD; atmufwb kd mv(20)&ufae@wiG f tif;pdeaf xmiftwGi;f &Sd txl;
w&m;&H;k trSw(f 1)rS ta&;ay:pDrrH t _ ufOya'yk'rf (5) (n)jzifh axmif(7)ESpjf ypf'%fcsrw S jf cif;cHc&hJ onf? 2000
jynfEh pS /f Zefe0g&v D (22)&ufae@wiG f rdrt d ygt0if (47)OD;udk tif;pdeaf xmifrS om,m0wDaxmifo@kd ajymif;a&$@cyhJ g
onf? 2002 ckEpS /f pufwifbm(23)&ufae@wiG f om,m0wDaxmifraS c:aqmifvmjyD; (25)&ufae@wiG &f mG od@k
jyefvnfvu kd yf @kd ygonf? jypfrq
_ ikd &f musix hf ;kH Oya'yk'rf 401(1)t& cH0efcsujf zifjh yefvnfvw G af y;cJo h nf? axmifr
v
S wG af jrmufvmjy;D aemuf trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf/ urm&Gwjf rKd @e,fwiG qf ufvufwm0efxrf;aqmifco hJ nf?

rdro
d nf urm&Gwjf rdK@e,f/ qufo, G af &;vli,fwm0efct H jzpf wm0efxrf;aqmifpOfumvtwGi;f etzESihf
a':atmifqef;pk=unfxyd w f ukd &f ifqikd =f uHKawG@&onft h jzpftysurf sm;rSm ² ² ²
1? 1996ckEpS Ef 0kd ifbm(3)&ufae@ *Gwv W pfvrf;qHw
k iG f a':atmifqef;pk=unf.rde@f ceG ;f udk em;axmif&ef
vma&mufco hJ nfh jynfov l xl t k m; óudwif=uHpnf&u kd Ef u
S rf /_ /
2? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@ vlxt k m;rde@f ceG ;f ajym&efxu G cf mG vmonfh a':atmifqef;pk=unf/
OD;wifO;D ESiOhf ;D =unfarmifw@kd .,mOfrsm;tm; óudwif=uHpOfq;D óudwu dk cf u
kd rf ?_
3? 199& ckEpS /f atmufwb kd mv(28)&ufae@ &efuek w f ikd ;f r&ef;uke;f òrd@ e,f/ vli,fvyk if ef;tzG@J zG@J pnf;a&;
tm;aESmifh,Sufr_?

193
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

4? 1998 ckEpS /f ZGev


f (24)&ufae@pmzwf0ifkd ;f /
5? {&m0wDwikd ;f / yxrc&D;pOf/ 1998 ckEpS /f Zlvikd v
f (21)&ufae@r(S 29 )txd?
6? {&m0wDwikd ;f / 'kw,
d c&D;pO/f =o*kwvf (12)&ufr(S 24)&ufae@txd/

a':atmifqef;pk=unfukd etzu (1996) ckEpS u


f wnf;u vky}f uHz@kd =udK;pm;cJo
h nfu
h pd EP iS hf ywfoufI ² ²
²
etz. &xm;yd@k aqmifa&;0ef=uD;/ =uH@z@G tH oif;twGi;f a&;r_;OD;0if;pdeu f tif;awmfòrd@e,f/ v,fjyifaus;&Gm/
rlvwef;ausmif;twGi;f rSmjyKvkywf hJ &GmvH;k u|w=f uH@z@HG toif;0iftqdjk yKv$may;tyfyt JG crf;tem;rSm “a':atmif
qef;pk=unfudkokwfoif&Sif;vif;ypfoifhw,fqdkwmudk em;vnf&J@vm;/ okwfoif&Sif;vif;ypfoifhw,fqdkwm
owfypf&r,fv@kd ajymwm/ a':atmifqef;pk=unfuo kd wfoifo h vm;/ owfoifo h vm;”[k 0ef=uD;OD;0if;pdeuf
wufa&mufvmonf=h uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;tm; t}udr}f udrt f cgcg ar;chyJ gonf? wufa&mufvmwJh =uH@z@HG tzG@J 0if
rsm;xJu rnfou l r# jyefrajzonft h wGuf &xm;yd@k aqmifa&;0ef}u;D OD;0if;pdeu f ,kd w f ikd uf “a':atmifqef;pk=unf
udk owfypfoifw
h ,f”[k xdt k crf;tem;rSmajymonfrh ed @f ceG ;f xJwiG f xnfo h iG ;f ajymqdck yhJ gonf?

xdo
k @kd ajymqdjk yD;aemuf òrd@e,faygi;f pH}k uHzh @G rH sm;udk vufa&G;pifa&G;cs,af p+yD;/ a':atmifqef;pk=unfEiS hf Edik if aH &;
tzG@J tpnf;rsm;udk wdu k cf u
kd Ef rdS ef if;&ef oifwef;rsm;ay;cJyh gonf? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(1)&ufae@rS pwifjyD;
jynfxaJ &;Xme¶H;k csKyfEiS hf rsuaf pmif;xd;k wGi&f o dS nf/h or0g,rukepf nfjyyGcJ ef;r aemufzuf&w dS u
dk o f pf}uD;xJwiG f
}uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;udk txl;oifwef;rsm;ay;ygonf? um;wpD;xGuv f mvsif rnfo@kd ¶u kd &f rnfqo kd nfrsm;utp
oif=um;ay;xm;onf[o k &d ygonf// vufa&G;piftjzpfa&G;cs,af c:,l xm;onf}h uHzh @HG tzG@J 0ifrsm;udk w&ufv#if
xrif;au|;+yD;/ wOD;vsiu f sy(f 200)pDay;xm;onf[v k nf; od&&dS ygonf? 1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(3)&ufae@wiG f
a':atmifqef;pk=unf. tywfpOfa[majymyGt J m; vma&mufem;axmif=urnfjh ynfov l x l u
k kd etzu *Gwv W pf
vrf;qHkY vrf;ydwfjyD;[ef@wm;xm;onfhtwGuf xdkae&mwGifvlrsm;pka0;ae=u&ygonf? ajrmufOuUvmESifh
urBmat; bk&m;zufrv S m=uolrsm;vnf; qD';kd em;[kw d ,fteD;&Srd ;D ydKG ifYh ydwqf @kd [ef@wm;xm;jcif;udk cH&onfh
twGuf xdak e&mwGio f mpka0;ae=u&onf? awmifOuUvm/ oCFe;f u|e;f ESiw hf marGzufrv S molrsm;vnf; [mrpf
wpfr;D yGKd ifYh ydwrf ad e=uygonf?

a':atmifqef;pk=unf.tywfpOfa[majymyGo J @kd vmolrsm;ukd txl;oifwef;ay;xm;olrsm;u *Gwv W pfrS


pwif&dkufESuf=uygonf? ¶dkufyHk¶dkufenf; rnfr#txdpepfwus&Sdonfudkajym&vsif (3)&ufae@naeydkif;wGif
um;ay:rS }uHzh @HG rsm;qif;vm+yD; a&S@q;kH rSaeI (5)a,mufwwef;ESihf (15)wef;cef@wef;pD+yD; jynfov l xl t k wGi;f od@k
pepfwus0ifa&mvdu k =f uonfukd awG@&ygonf? a[majymyGv J molrsm;u pepfwusaeaomfvnf; aemufq;kH wGif
a':atmifqef;pk=unfrvma&mufEikd af p&ef t0ifvrf;rsm;udyk w d q f @kd xm;vduk o
f nft
h wGuf jynfov l x l }k uD;rSm
jyefIvnf; r& b,frv S nf; oGm;r&awmhyg// xko d @dk jzpfaepOf rdrrd mS qD';kd em;[kw
d ,fa&S@wiG f vlxEk iS t
hf wl &Sad e
cJyh gonf?

usaemfw@kd vnf; vlprk uGaJ p&ef pka0;+yD;ae=u&on/f/ nae(6)em&D vrf;rD;rsm;vmonht f csed w f iG f *Gwv W pf
buf&v dS tl yk Ef iS hf oGm;a&mufy;l aygi;f rSjzpfrnf[q
k ;kH jzwfjyD; qD';kd em;[dw k ,fEiS hf &efuif;aps;vrf;xdyrf aS eI pufr_
(1)vrf;r}uD;twdik ;f pkaygi;f jyD;vrf;av#mufomG ;=uygonf? xdo k @kd vrf;avsmufomG ;onft h csed wf iG f =uHzh @HG rsm;u
vnf; vrf;av#mufaeonfv h rl sm;=um;rSa&m+yD; vdu k yf gvm=uonfujkd rifawG@&ygonf? vHx k ed ;f rsm;uvnf;
vrf;ydwx f m;onfah e&mrSpI vltyk }f uD;aemufo@kd vu kd vf mjyD; enf;trsKd ;rsKd ;jzifh 'kuaQ y;onfudk jrifawG@ae&
194
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

ygonf?

xdo k @kd vrf;av#mufomG ;aepOfrmS yif vltyk w f iG ;f Y&Sad eaom=uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;u ‘ajy;-ajy;’[k atmfvu kd yf g
onf? vlawGuvnf; &kww f &uf bma=umifah jy;cdik ;f rSe;f rodjzpfae+yD;/ patmf+yD;ajy;olrsm;udk =unfv h ukd of nfh
tcg vG,t f wd rf sm;/ ykq;kd pvG,o f ikd ;f rsm;ESihf }uHzh @HG rsm;jzpfaeonfuadk wG@&ygonf? xdo k rl sm;uyif‘ajy;-ajy;’[k
atmf+yD; vlxu k akd oG;vSe@f vu kd of nft h wGuf vltyk }f uD;uxGuaf jy;=uygonf? xdo k @kd xu G af jy;olrsm;udk vHx k ed ;f
rsm;u vdu k ¶f ukd yf gonf? t&du k cf &H olrsm;u vufjzifu h m=uonf/ xdo k @kd vufjzifu h molrsm;udk ,cifuyif
vltyk =f um;wGi&f adS eonf}h uHzh @HG rsm;u ‚if;wd@k .vG,t f wd rf sm;/ ykq;kd pvG,o f ikd ;f rsm;xJrS toif, h al qmifvmonfh
wkwfrsm;/ av;cGrsm;jzifh jynfolvlxkudkxyfrH¶dkufESuf=uygonf? vlxku }uHhzG@HESifhvHkxdef;rsm; ESpfzuf!SyfI
¶du
k Ef u
S o f nfuckd =H u&ygonf? pepfwusoifwef;ay;xm;onft h wGuf jynfov l xl rk mS yHpk w
H us ¶du k Ef u S jf cif;
udk cHc&hJ ygonf? vlx}k uD; upOfu h vsm;jzpfomG ;onft h csed wf iG f acgi;f uGoJ mG ;olrsm;ESi/hf tcsKd @vv J x
kH ed ;f rsm;.
zrf;qD;jcif;udk cH=u&ygonf?

‚if;wd@k uenf;rsKd ;pHo k ;kH I a':atmifqef;pk=unf.a[majymyGu J kd xdo k @kd ywd yf ifcahJ omfvnf; Ed0k ifbm(9)&ufae@
paeae@a&mufonfhtcg vlxkua':pkrdef@cGef;udkem;axmifzdk@ vm=uygonf? vlxkudk EdSrfeif;Ir&onfhtcg
a':atmifqef;pk=unftygt0if trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfacgi;f aqmifrsm;tm; vky}f uHowfjzwf&eftwGuf
jyifqifrr_ sm;vkyv f monfukd awG@&ygonf? (9)&ufae@naeydik ;f wGif wuUov kd &f yd o
f mvrf;r}uD;udk tif;vsm;
vrf; rD;ydKG ifrh pS I wuUov kd &f yd o
f mvrf;opf *Gwv W pfvrf;qHrk ;D ydKG ifx
h /d wuUov kd &f yd o
f mvrf;wav#mufv;kH udk
ydwxf m;vdu k yf gonf? urBmat;vrf;r}uD;udv k nf; pufr(_ 1)vrf;xdyf pD';kd em;a[mfw,faxmifrh S pwifI [mrpf
wpftxd urBmat;bk&m;vrf;r}uD;udk ydwx f m;vdu k yf gonf? xdo k @kd ywd x f m;onfv h rf;xJo@kd a[majymyGvJ m
aom jynfov l x
l uk 0kd ifciG rhf ay;bJ ‚if;wd@k .}uHzh @G rH sm;udk &yfuuG t f wGi;f aexdik o f rl sm;uJo h @kd óudwifae&mcsxm;
ygonf? pD';kd em;axmifw h iG f ajrmufOuUvmòrd@e,fr}S uHzh @G rH sm;udk ae&mcsxm;onfukd usaemfw@kd awG@c&hJ ygonf?
xdo
k @kd csxm;cH&olrsm;u wcsKd @rmS jcif;cwfae/ wcsKd @rmS usm;xd;k ae=uygonf? abmvH;k uefae=uolrsm;vJ&ydS gonf?
aemuf ykq;kd pvG,o f ikd ;f ESiv hf rl sm;u yvufazmif;rsm;ay:wGiu f ek x f rf;orm;ykpH &H yk zf su+f yD; wef;pDIxdik af e=u
ygonf? ‚if;wd@k ukd trsm;u &yfuu G o
f &l yfuu
G o f m;rsm;[kxifap&ef pepfwusjyifqifjy;D ae&mcsay;xm;ygonf?

naeydik ;f wGif a':atmifqef;pk=unfEiS Ohf ;D wifO;D wd@k aetdrrf xS u G v f mygonf? a':atmifqef;pk=unfum;.


a&S@wiG f vHòk cHa&;vli,ftzG@J . um;tjyma&mif yg&ydS gonf? ‚if;aemufwiG af ':atmifqef;pk=unf.um; jzpfyg
onf? xdu k m;.aemufrS OD;wifO;D um;/ xdu k m;rsm;.aemufwiG f axmufvrS ;f a&;um; ygvmygonf? OD;=unf
armif.tdrfudk 0ifac:ygonf? jyeftxGufwGif vrf;uusOf;aoma=umifh um;jyefvSnfh&efcufonfhtwGuf
‚if;wd@k .axmufvrS ;f a&;um;rSm a&S@q;kH ujzpfomG ;ygonf? jyefxu G v f maomtcg urBmat;bk&m;vrf;r}uD;
ESihf OD;cspaf rmifvrf;xdy&f dS eH&aH usmif;[kac:aom A[ef;t²x²u(2)a&S@ yvufazmif;ay:rS toifx h ikd af pmifah e
olrsm;u ‚if;wd@k yq k ;kd pvG,o f ikd ;f rsm;xJwiG f 0SuI
f ,laqmifvmonfh wkwrf sm;ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd
. um;wef;udk pwif0ikd ;f ¶du k =f uygonf? ‚if;wd@k p¶du k =f uonft
h csed rf mS yif jcif;cwfae/ usm;xd;k ae/ abmvH;k uef
ae=uonfh }uHzh @HG rsm;uvnf; ‘¶du k af [h-¶du
k af [h’[k nmoHawGay;+yD; a':atmifqef;pk=unfw@kd um;rsm;&S&d mod@k
atmfajy;vm+yD; wqufwnf;rSmyif av;cGrsm;ESihf 0dik ;f xk=u+yD; óuH&mcJrsm;ESiv hf nf;xk=uygonf? a':pk.um;
ywfywfvnfwiG f pufb;D uke;f &mrsm;ESihf um;rSerf sm;vnf; tm;vk;H uGu J ek yf gonf? rSerf sm;u pwpfum uyfxm;
aoma=umifh aºuGusroGm;bJ tukeaf =uukeyf gonf?

195
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

OD;wifO;D um;vnf; rSeaf wGu+JG y;D OD;wifO;D yg;rSm um;rSeu f pJG xdomG ;ygonf? OD;=unfarmifum;qdv k sif rSeu f +JG y;D
um;xJukd vSEH iS v hf rS ;f xd;k ygonf/ OD;=unfarmifu xdik cf rkH +DS yD; aemufuykd ufvufveS I f xdik cf svu kd yf gonf? xd@k
a=umifh OD;=unfarmif.rsuEf mS udk vSEH iS hf rxd;k rdjcif;jzpfygonf? xdrk #omru ‚if;wd@k cGv J u kd o f nfrh eS u f rJG sm; acgi;f
xJ0ifaeI cgvu kd o f nft h cg rSeu f rJG sm;&S+yD; OD;=unfarmifrmS uwH;k wH;k vdu k &f ygonf? OD;=unfarmifrmS vnf;
cufcufccJ J wdr;f a&Smif&jcif;jzpfonf? xdt k jzpftysurf sm;ud=k unfjh cif;jzifh a':atmifqef;pk=unfEiS hf tjcm;aom
acgif;aqmifrsm;tm; ‚if;wdk@u taoowfjcif;[kajymEdkifygonf? xdkpOfua':atmifqef;pk=unf.um;udk
armif;onfh udak rmf}uD;.u|r;f usirf a_ =umifh a':pk.touf raoqk;H cJ&h jcif;jzpfygonf// ‚if;wd@k u }uHzh @HG rsm;tm;
rdu k rf u kd ¶f ikd ;f ¶dik ;f oifwef;rsm;udk pepfwusoifay;+y;D t¶du k cf ikd ;f jcif;jzpfonf? ,ckajymaomta=umif;t&mrsm;rSm
1996 ckEpS /f Ed0k ifbmv(9)&ufae@wiG f a':atmifqef;pk=unftygt0if OD;wifO;D ESiOhf ;D =unfarmifw@kd tm; ‚if;wd@k u
vky}f uHowfjzwf&ef vkyaf qmifvu kd jf cif;jzpfonf? a':atmifqef;pk=unfEiS hf OD;wifO;D wd@k tm; yxrqH;k t}udrf
vky}f uHr[ _ k ajymEkid yf gonf? xdpk Ofuvnf; tvGeu f aH umif;Iom usaemfw@dk .acgi;f aqmifrsm;toufraoqk;H
bJ vlxx k o H @kd jyefa&mufvmEdik cf jhJ cif;jzpfygonf? a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifO;D ESihf OD;=unfarmifw@kd u urBmat;
bk&m;vrf; eH&aH usmif;zufraS zmufxu G v f m+yD; a&$*w kH ikd rf ;D ydKG ifo h @kd a&mufvmum xdrk w S qifh wmarGav;rD;ydKG if/h
xdrk w S qifh *Gwv W pfxd jzwfxu G v f mEdik cf =hJ uonf? *Gwv W pfa&mufaomtcgwiG rf S jynfov l x l uk rkd ed @f ceG ;f ajym+yD;
pufr(_ 1)vrf;rbufraS eI urBmat;bk&m;vrf;twdik ;f auG@ywf+yD;jyefaoma=umifh at;at;aq;aq;ESihf tdrf
jyefa&mufoGm;cJhjcif;jzpfonf?
1997 ckEpS /f atmufwb dk mv(28)&ufae@wiG f r&rf;ukek ;f òrd@e,f tJet f ,fv'f D vli,fvyk if ef;zG@J pnf;a&;
twGuv f maom a':atmifqef;pk=unfukd }uHzh @G rH sm;/ vHx k ed ;f rsm;u urBmat;bk&m;vrf;ESihf *E<rmvrf;xdyrf S
ydwq f @kd wm;qD;+yD; trsKd ;rsKd ;aESmif, h u S yf gonf? OD;=unfarmifEiS t hf wl vl(50)cef@qv kd sif um;jzifw h ifomG ;+yD; a&$
waumocsKõ if;od@k tyd@k ccH &hJ onf? usaemfw@kd v(l 70)eD;yg;qdv k siv f nf; arSmb f tD xd tyd@k cv H ukd &f onf? usef
tJet f ,fv'f D tzG@J 0ifrsm;udv k nf; &efuek òf rd@jyif&dS ae&mtoD;oD;o@kd um;rsm;jzifw h ifac:oGm;+yD; ‚if;wd@k xm;vdk
onfah e&mwGicf sxm;cJyh gonf? vGwaf wmfu, kd pf m;vS,rf sm;jzpfaom a':pef;pef;/ a'guw f moef;ndr;f / a':ar
0if;jrifEh iS hf vli,fvyk if ef;tzG@J uOkd ;D aqmifc=hJ uonfh udck ifarmifjrifh (uav;axmifwiG af oqH;k )/ r0if;0if;aX;(c)ryd/k
omauwòrd@e,fOuUXOD;pd;k jrif/h r&rf;uke;f òrd@e,f trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf&;kH (tdr&f iS jf zpfol OD;Om%faomif;)
tygt0if (*)OD; zrf;qD;cHc&hJ ygonf?
aemufw}udrf a':atmifqef;pk=unfuakd oapEdik o f nftxd vky}f uHonfrmS 1998 ckEpS /f ZGev f (24)&ufae@
wGijf zpfygonf? usaemfw@kd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. vli,fpmzwf0ikd ;f wGif (a': )a&$ual rESi;f bmomjyef
onfh tar&dueftpd;k &pmtkyu f akd qG;aEG;&eftwGuf pmzwf0ikd ;f udv k m=uonfh aqG;aEG;yGv J molrsm;udk e²0²w
axmufvrS ;f a&;rsm;u ‘jynf0h ’pm;aomufqikd af &S@ *dwrf aS e+yD; pmzwf0ikd ;f r&So d uJo h @kd vnf;aumif;/ pm&if;
ra&mufouJo h @kd vnf;aumif; enf;rsKd ;pkEH iS hf trsKd ;rsKd ;ajymI vrf;ydwx f m;ygonf?
pmzwf0ikd ;f od@k vmrnfo h rl sm;.pm&if;udk usaemfw@kd u, dk wf ikd f OD;wifO;D xHay;xm;+y;D jzpfonf? OD;wifO;D rSwqifh
a':atmifqef;pk=unftm; ay;onf? a':atmifqef;pk=unfu ‚if;wd@k axmufvrS ;f a&;rsm;udk xdpk m&if;rsm;tm;
ay;xm;+yD;jzpfonf? od@k aomf ‚if;wd@k u xdpk m&if; ray;oa,mif OD;wifO;D uyif vdro f a,mifajym+yD; pmzwf0ikd ;f
udv k monfh NLD vli,frsm;udk vk;H 0 0ifciG rhf ay;bJyw d x f m;ygonf? xdu k ohJ @kd ywd x f m;onft h wGuf usaemfw@kd u
&k;H csKyf&dS OD;wifO;D udo k mG ;ac:+y;D rdrw d @kd vil ,frsm;udk e0wu a':pkjcx H oJ @kd 0ifciG rhf ay;yJyw d x f m;a=umif;&Si;f jyygonf?
OD;wifO;D a&mufvm+yD;aemuf a':pkukd oGm;ta=umif;=um;vdu k o f nft h wGuf a':pkEiS hf OD;wifO;D wd@k um;jzifh xGuf
vm+yD; apmifah eaomvli,frsm;udk “txJ0if—pmzwf0ikd ;f &Sw d ,f”[k a':pkuajymygonf?
rdrwd @kd acgi;f aqmifu 0if [kajymonft h wGuf rdrw d @kd u txJo@kd 0if=uygonf? a':atmifqef;pk=unfum;u
usaemfw@kd .aemufru S yfygvm+yD; um;xJwiG Of ;D wifO;D vnf;ygvmygonf? xdt k csed rf mS yif wm0efusaeonfh
196
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

axmufvrS ;f a&; Adv k rf ;ª pnfou l ‘ydw-f ydwt f m;vk;H ydwf wa,mufrS t0ifrcHe@J ’[kajym+yD; vrf;udk qD;ydwf
vdu k yf gonf? wuUov kd &f yd of mvrf;wavsmufwiG f axmufvrS ;f a&;/ ppfwyfEiS hf vkx H ed ;f ponfo h ;Hk zG@J aygi;f +yD;
csxm;ygonf? =uHzh @G t H zG@J 0ifrsm;udv k nf; xdv k rf;wav#muf tvSnu hf swm0efcsxm;onfuakd wG@&ygonf? rdrd
wk@d u ‘usaemfw@kd acgi;f aqmifu 0ifcikd ;f xm;+yD;+yD a':atmifqef;pk=unf tdru f kd oGm;rSmjzpfw,f’[k ajymonfh
tcg ‘b,ftrd o f mG ; oGm;--tJ acgi;f aqmifaum/ bmaum rvdck sib f ;l tukeyf w d ’f [kq+kd yD; ‚if;u trde@f ay;
ygonf? usaemfw@dk uvnf; a':atmifqef;pk=unf 0ifcikd ;f xm;jcif;jzpfonft h wGuf usaemftygt0if A[ef;u
udrk ek ;f Edik /f Adv k w f axmifu udak tmifx;l / {&m0wDwikd ;f u udjk ynfph /Hk &efuif;u udak t;xGe;f / usaemfw@dk (5)a,muf
u a&S@q;Hk uae wd;k onft h cg usaemfw@kd aemufrS rde;f cav;rsm;ESiw hf csK@d a,musm;f av;rsm; vku d w f ;kd vm=uygonf?
udw k ifat;wd@k udrk sK;d rif;Edik w f @dk qv kd #if a':atmifqef;pk=unf.um;udk 0dik ;f um+y;D awmh vku d v f m=uygonf? um;.
aemufrS (100)cef@&o dS nfh tzG@J 0ifrsm;vdu k yf gvmygonf?
vl(100)cef@u wd;k onfv h u l wd;k / a':pkum;udu k monfv h u l um/ um;aemufrv S u kd o f nfv h l vdu k Ef iS hf
0ifvm=uonfrmS rnfonfah e&mtxd a&mufomG ;onfqykd gvsif ,d;k ',m; ppfaumifppf0ef.aetdru f akd usm+f yD;
a':pktrd af cgi;f &if;Y&Sad om rlvwef;ausmif;a&S@txdyif rdrw d @kd vil ,f(5)a,muf a&muf&o dS mG ;ygonf? usaemfw@kd
ESihf aemufuvltyk rf mS (10)aycef@umG oGm;ygonf? usaemfw@kd u pmoifausmif;a&S@u ref;usn;f yiftxda&muf
oGm;+yD; aemufuvdu k v f monfv h t l yk u f ,d;k ',m;aumifppf0ef&;Hk ESihf pmoifausmif;t=um;u jcHpnf;&k;d cef@
wGif a&mufaeonf?
xdt k csed rf mS yif Adv k rf LS ;pnfou l ‘&du k -f &duk -f tukev f ;Hk ud&k u dk -f wa,mufrrS cseef @J ’[k trde@f ay;vdu k o f nfukd
usaemf=um;&ygonf? ppfom;rsm;/ axmufvrS ;f a&;rsm;ESihf vHx k ed ;f rsm; aygi;f (70)cef@u usaemfw@dk (5)a,mufudk
yxrOD;qk;H pwif&u dk Ef u S yf gonf? a':pku um;ay:rSqif;ajy;vm+y;D “uav;awGudk r&ku d ef @J usrukd &ku d ”f [kq+dk y;D
&kud Ef u S af eonfah e&mukd 0ifvmygonf? usaemfw@dk uvnf; a':pkukd ‘rvmeJ@’[k vSr;f atmf=uygonf? usaemf
wk@d u, dk w f idk rf mS vnf; t&ku d cf aH e&onft h wGuf a':pk=um;Edik af p&efóud;pm;+yD; vSr;f atmf=uaomfvnf; a':pk
uk, d w f idk u f twif;ajy;vm+yD;/ rdrw d @kd ukd “uav;awG jyefrvkyef @J / t&ku d cf H t&ku d cf ”H [kajym+yD; olr. t=urf;
rzufa&;vrf;pOftwdik ;f vdu k ef mapygonf? a':pku “vk;H 0 t&ku d cf /H olw@dk &ku d cf si&f ukd yf avhap”[k ajymaepOf
rSmyif a':pk.vk+H cKHa&;ukw d m0ef,x l m;onfh Akv d }f u;D aZmfx;l atmifu ‘trygw,f/ trygw,f’[k vSr;f atmfae
ygonf? od@k aomf Akv d rf ;lS pnfol qko d rl mS vk;H 0 ajymIr&yg/ ‚if;u Adv k }f u;D aZmfx;l atmifxuf &mxl;yk}d u;D oljzpf&m
‚if;u‘traom bmaom em;rvnfb;l / wa,mufrS rcseef @J / tuke&f u dk ’f [kq+dk yD;&du k cf idk ;f ygonf? ,leaD zmif;
tjynhf0wfqifxm;olrsm;u eHywfwkwfawG/ ausmif;+cHpnf;&kd;rsm;udkum&Hxm;onfh ESpfwvufrwkwfawG/
aemuf+yD; ukuKUd yifay:uusK;d usaeonfh ukuKdU om;tajcmufawG pojzifh óuH&mwkwaf wGEiS hf aumuf&u dk =f u
onft h jyif ‚if;wk@d aqmif;xm;onfo h cH armufawGEiS yhf g &du k Ef u S yf gonf? t&yfo f m;rsm;uJo h @kd [efaqmifxm;
olrsm;uvnf; óuH&mwkwaf wGuq kd v GJ m+yD; &ku d Ef uS =f uygonf? &yfuu G xf &J efjzpfonft h cg vlawGuadk oatmif
&ku
d o f uJo h @kd 0&ke;f oke;f um;&ku d jf cif;jzpf+y;D / ukad t;xGe;f qkv d #if acgi;f uJo G mG ;ygonf? rat;rm qkv d sivf nf; OD;acgi;f
.aemufyikd ;f ukd t&ku d cf &H onft h wGuf rl;arh+yD;vJusomG ;ygonf? ajrmufOuUvmòrd@e,frS a'guw f moef;0if;
(jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,)f qkv d #if 0wfxm;onfyh ifet D usu ô kd qJ+G zJ+yD; vrf;ray:ukyd pfvcJS v H u dk &f onfh
twGuf uwW&mvrf;ay:wGif ykv H suv f u J somG ;ygonf?
xdo k @kd t&du k cf aH e&oonft h csed w f iG f OD;wifO;D u a':pktm;&ku d o f nfw h w k rf sm;ukd xD;t}uD;}uD;ESihf vdu k I f
umay;ygonf? OD;wifOD;rSm ol@ukd,fol rumuG,fbJ a':pkudkomvdkufIumuG,fay;ygonf// OD;wifOD;rSm
wyfrawmft&m&dSa[mif;}uD;jzpfonfhtavsmuf vkH+cKHa&;t&tumtuG,fay;onfhtcg rdrdwkd@vli,frsm;
xufyifou G v f ufI touft&G,Ef iS rhf r# vsijf refjzwfvwf+yD; usrG ;f usipf mG jzifah ':pkudk twif;vku d f tum
tuG,af y;ygonf? xd@k a=umifh xD;vnf; pkwjf ywfomG ;+yD; OD;wifO;D .wud, k v f ;Hk udvk nf; t&ku d cf &H ygawmhonf?
197
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

xdpk Ofu t&du k cf &H onft h wGuf '%f&mawGusecf yhJ gonf? usaemfqv dk #if vuf uyfomG ;ygonf? nmbufvuf
rSm ,cktcsed x f d v_y&f mS ;Iraumif;ao;yg? usaemfw@dk u&dk u dk o f nfw h w k rf sm;/ a':pku&dk u dk o f nfh wkwrf sm; ponfh
tm;vk;H udk vufjzifo h m um=uonft h wGuf vufukd t"du xdcu kd rf =d uygonf?
ukad t;xGe;f uk&d u dk o f nfh wkwu f sK;d +yD;/ ajrmufwufomG ;&mu a':pk ykc;Hk ay:ukjd yefusonft h wGuf a':pk.
b,fbufyck ;Hk ayguo f mG ;ygonf? OD;wifO;D uvnf; ol.tawG@t}uKHt&“aumifrav;awG rif;wk@d a':pkudk zuf
xm;/ zufxm;”[katmf[pfowday;ygonf? xdt k cg rde;f uav;rsm;ua':pkudk vSr;f zufvu dk =f uygonf// rdrw d @dk rmS
'%f&mawG&ae=uonft h wGuf a':pkukd rumuG,Ef idk af wmhyg// xdo k @kd 0idk ;f zuf=u&mwGif a':pku t&yfjrifo h nfh
twGufrdef;uav;rsm;u olrukdvSJ+yD; 0dkif;zufxm;onfudk rdrdwdk@a,muFsm;av;rsm;u vufcsif;csdwfum
ausmrd;k +yD; olw@dk tm;vk;H ukd aemufwxyf um&Hxm;vku d yf gonf? rdrw d @dk ausmrsm;qkv d #if ylavmifae+yD; rnfo@kd
jzpfreS ;f ukd vk;H 0rodawmhyg? (2)em&D(15)rdepf (a':pk)+cHxo J @kd w;dk 0ifuwnf;upI pdw&f v Sd uf&&Sd u dk af eonfrmS
(10)rdepfausmaf usmcf e@f &ku d af eygonf? xdt k csed rf mS yif a':pktygt0if usaemfw@dk a&S@q;Hk uwk;d olrsm;/ a':pkum;
ukd 0kid ;f ay;xm;olrsm;ESihf um;a&S@uvlrsm;tm;vk;H aygi;f ta,muf(30)cef@xt kd &kud cf &H onfah e&mrSmyif t0kid ;f cH
vkduf&onf?
um;aemufuvlrsm;ukv d nf; wjcm;axmufvrS ;f a&;awG/ vkx H ed ;f awGu0dik ;f &ku d +f yD; ukuKdU if;rD;yGKd ihb f ufo@kd
&du k Ef u
S af rmif;xkwv f u dk yf gonf? xdo k @kd (10)rdepfausmcf ef@&u dk +f yD;aemuf ‚if;wk@d u &yfred @f ay;vku d yf gonf? xd@k
aemuf usaemfw@dk udk vkx H ed ;f rsm;u0kid ;f xm;ygonf? xdv k x Hk ed ;f rsm;tjyif ppfwyfuyg0idk ;f xm;ygonf? xdpk pfwyf.
aemufrS oHq;l óud;rsm;jzif0h idk ;f xm;onf? xdo k @kd txyfxyf0idk ;f xm;+yD; xdv k rf;xJo@kd 40§41 bwfpu f m;}uD;rsm;
(7)pD;cef@armif;0ifvm+yD; ukuKUd if;rD;yGKd ihrf v S rS ;f =unhv f sif usaemfw@dk udk rjrifEikd af p&ef xdu k m;}uD;rsm;udk ab;csi;f
,SO+f yD; um;vrf;r}uD;uku d mI ydwx f m;vku d o f nf? xdak e@u wae@v;Hk rd;k &Gmae+yD; a':pkyck ;Hk rSmvnf; aoG;pk@d
oGm;onf? uwW&mvrf;ay:wGif ajcz0g;jrKyfonftxd rdk;a&pD;aeygonf? xdkodk@ um;}uD;rsm;udkpD+yD;csdefwGif
xdb k wfpu f m;rsm;.aemufo@kd vkx H ed ;f awGuykd @dk vu dk +f yD;/ xdv k x Hk ed ;f rsm;.aemufwiG f oHq;l }udK;wm;I usaemfw@kd
udk ydwx f m;vdu k yf gonf? xdo k @kd ywd &f mwGif a':pktrd Ef iS hf (t-r-u)ausmif;a&S@wiG o f q H ;l }udK;wv$m/ (t-r-
u)ausmif;ESihf ,k;d ',m;aumifppf0ef&;Hk =um;wGif oHq;l }udK;wv$m/ xdo k @kd oq
H ;l }udK;ESpv f m$ wm;+yD; usaemfw@dk udk
ydwfxm;vdkufjcif;jzpfonf?
xdo k @kd yw
d xf m;+yD; Akv d rf LS ;ol&(c)aepd;k u‘tr jyefcsijf yefyg// uav;awGudk tdrjf yefvw G yf g/ 0ifciG fh rjyKyge@J ’
[k a':pkukd vmajymygonf// xdt k cg a':pku“uko d &l / &Sif usrta=umif;odw,faemf/ tm;vk;H 0ifv@dk &&if 0if
r,f/ tm;vk;H 0ifv@dk r&&if r0ifb;l ”[k jywfjywfom;om;jyefajymvdu k yf gonf// xdt k cg ‚if;wk@d jyefomG ;+y;D &k;H csKyfay:
wGif aqG;aEG;ae=uygonf// rdrw d @dk vnf; xdak e&mwGif nae(2)em&D(15)rdepfupI tydwcf v H udk &f onfrmS wn
vkH;yifjzpfygonf?
usaemfw@dk EiS t hf wl a':pkEiS Ohf ;D wifO;D yg xdu k wW&mvrf;ay:urk;d a&awGxrJ mS yif wnvk;H xdik af ech&J ygonf//
nbufa&mufonft h cg tar&dueftpk;d &qko d nfh pmtkyt f a=umif;udak qG;aEG;rnfh pmzwf0idk ;f tm; e-0-w
u tb,fah =umihyf w d yf if&onfukd a':pku usaemfw@kd ut kd eD;pyfq;Hk &Si;f jyygonf? “pmtkyyf gta=umif;t&mawG
u tar&dueftpk;d &&J@ zJ@G pnf;ykOH ya'yg orw&J@vyk yf idk cf iG afh wG/ w&m;a&;csKyfvyk yf idk cf iG /fh v$waf wmfu, dk pf m;
vS,f&J@ vkyfykdifcGihf/ jynfolvlxk&J@tcGihfta&;awG 'gawGukd wu,f'Drkdua&pDpepfusus tao;pdyfa&;
om;xm;wmawGyga=umif;/ ‚if;wk@d u ,ckow l @dk a&;qJaG eonfh zJ@G pnf;ykt H ajccHOya'rl=urf;ESihf 'Dtar&duefu
zJ@G pnf;ykH t&rf;uGm[aoma=umifh wu,h'f rD u dk a&pDpepfaumif;aumif;ukd jynfov l x l k rodapcsio f nfth jyif/
usaemfw@dk tifet f ,fv'f v D il ,fawG 'gawGojd rifomG ;rSmukd olw@dk taeeJ@ rvkv d m;who J abm/ &Si;f &Si;f ajym&&if
awmh olw@dk u 'Dru dk a&pDudk rvkv d m;vk@d jynfoal wGrodatmif ydwyf ifwo Jh abm”[k a':pku tJ'pD mtkyf
ta=umif;ukad qG;aEG;jyygonf? OD;wifO;D uvnf; Akv d cf sKyfausmaf Zmorkid ;f ukd aemufcaH &;xm;onfh wk@d widk ;f XmeD
198
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

qkad om pmtkyt f a=umif;ukad qG;aEG;ygonf? aemuf+yD; ol. ppforkid ;f tawG@tóuHrsm;udv k nf;ajymjyygonf?


xd@k aemuf usaemfw@dk tm;vk;H Ekid if aH &;oDcsi;f rsm; udw k nvH;k oDq=dk uygonf?
nOf@eufvmonft h cg OD;wifO;D u a,musmf ;av;awGukd ikww f w k x f ikd rf +DS yD; vrf;ay:wGit f yd yf gonf? a':pk
uvnf; rde;f uav;awGurkd +DS yD; wvSnphf t D yd =f uygonf? aemufwae@eeH uf(10)em&D(45)rdepf&o dS nft h cgwiG rf S
a':pk+cHxu J ‘dk tm;vk;H 0ifv@dk &+yD’[k Akv d rf LS ;ol&u vmajymonf// (a':pk)+cHxu J adk &mufonft h cg tm;vk;H a&csK;d +yD;
a'guw f mwifrsK;d 0if;a&mufvmum '%f&m&oltm;vk;H ukd aq;ukay;ygonf// c%em;ae+y;D (11)em&DcGJ (12)em&D
cef@wiG f ck&H n S }f uD;rsm;quf+yD; tm;vk;H a':pkEiS x hf rif;vufqpHk m;=uygonf? a':pkEiS hf usaemf xdw k cgxrif;vufqHk
pm;zl;jcif;jzpfonf? xdt k jzpftysurf mS a':pkudk 'kw, d t}udrv f yk =f uH jcif;jzpfonf? txl;ojzihf OD;wifO;D ud, k w f idk f
tawG@tóuHt& tumtuG,af y;xm;cho J nft h wGuf a':pk toufraochjJ cif;jzpfygonf?
aemuf (21-&-98)rS (29-7-1998)ckEpS f tnmpkaus;&GmteD;/ ck;H wHwm;av;Y ( 98 ckEpS w f iG f jynfo@l vw $ f
awmfu, dk pf m;vS,rf sm;ukd e0w ppftpk;d &u ta=umif;rhJ tus,cf sKyftjzpfzrf;qD;xm;+yD; ck;d / qk;d / Edu _ af wGudk
wyfonfh Oya'yk'rf (54)wyf+yD;/ ajccsKyfEiS chf 0H ef tufOya'yk'rf (5)(1)(p)(q)ponfyh 'k rf rsm;ESihf tjypfro Jh rl sm;
tm; zrf;qD;xdef;odrf;jcif;rsm;udk jrefrmjynfw0Srf;vkH;wGifðyvkyfcJhygonf? xdkpOfu OD;wifOD;rS Oya'oabm
w&m;t& 'D Oya'[m jynfov l x l t k wGut f rSew f u,fp;dk &dr&f a=umif;/ jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,af wG
qkod nfrmS vlxu k ae ,k=H unftm;xm;I rJay;a&G;cs,cf ef@xm;olrsm;jzpfa=umif;/ xkyd *k Kd~ vf}uD;rsm;uk/d jynfol
vlxu k &GrH ek ;f onfh ck;d qk;d Edu _ af wGuw dk yfaomOya'ESihf wu,fudk rvkyo f ihrf vkyx f u dk o f nfudk vkyx f m;onfq+dk y;D
OD;wifO;D u ‚if;wk@d udk Oya'a=umif;t&ta&;qkx d m;ygonf? a':pkEiS hf OD;wifO;D u trwfawGukd xde;f odr;f xm;
onf[kajymonf? trSefwu,f xdef;odrf;xm;aomfvnf; (EkdifiHjcm;a&;0ef}uD;)OD;0if;atmifu EkdifiHwum
udk rzrf;xm;ygb;l [k vdrv f nf ajym=um;onf? a':atmifqef;pk=unfajymonft h wdik ;f r[kwyf g[jk iif;onf?
a':pku trwfawGukd zrf;qD;xm;jcif;aocsma=umif; oufaojyonft h aeESihf rif;vSòrd@e,frS a':vSvrS ;kd .
use;f rma&;tajctaeraumif;vd@k t&ifq;Hk oGm;awG@onf? xdk rif;vSc&D;pOfwiG v f nf; a':pkuakd rSmb f v D x Hk ed ;f
wyf&if; trSw(f 5)a&S@rS qufroGm;Edik af p&efyw d x f m;jyD; aemufwae@a&mufrS a':vSvrS ;kd udak c:vm+yD; awG@ay;
vku d af oma=umifh a':pk jyefvmcJ&h onf//
'kw, d tacgurf mS {&m0wDwikd ;f / anmifwek ;f c&D;pOfjzpfonf? {&m0wDwikd ;f u trwfawGqo D @kd a':pkomG ;jcif;
jzpfonf? eHeuf(9)em&DccJG ef@rmS &efuek u f p xGuv f mjyD; v_id o f m,mòrd@txGuf vHx k ed ;f wyf&if;trSw(f 9)a&S@Y
a':atmifqef;pk=unfw@kd . um;udk pwifyw d q f @kd jcif;óuHawG@&ygonf? vdi_ o f m,m òrd@xu J um;awG/ vlawG
oGm;vmr&jzpfvmonft h cgwiG rf S &efuek Ef iS ahf nmifwek ;f oGm;aomum;vrf;udk (10)em&Dausmcf ef@wiG f jyefziG fh
ay;vku d yf gonf? v_id o f m,mòrd@uxGuv f m+yD; xef;wyifòrd@e,fwmqkH vrf;cJrG mS a':pkw@kd .um;udk acwWxyfrH
ydwq f @kd +yD; r=umcifrmS yJ vrf;zGiafh y;vku d yf gonf? xdo k @kd yw
d q
f @kd xm;csed rf mS yif xef;wyifòrd@e,f tnmpkaus;&Gm
twGi;f u &Gmom;rsm;udak csmqGI J oJtw d af wGxrf;cdik ;f +yD; tnmpkww H m;xdyf wzufwcsuw f iG f xdo k t J w d rf sm;
udk pD+yD;xyfxm;cdik ;f onf? wHwm;.taemufbufxYJ ppfwyfwwyf&o dS nf? xdw k yfxu J &,f'rD w d f oHq;l
óud;rsm;udo k ,f,cl ikd ;f +yD; vrf;ay:rSm um;ESppf ;D omvsiaf rmif;ESiEf ikd &f ef vrf;udzk iG x hf m;onf? vrf;ab;tpyfawG
rSm oJtw d rf sm;udk oHq;l óud;awGEiS phf x D m;onf? xd@k aemuf tJ,m;uGe;f c&D;onfwifbwf(pf)um;}uD;awGukd
pepfwusjyifqif+y;D tqifoif&h yfwef@xm;onf// a':pkum;a&mufvmonft h cg tnmpk wHwm;xdyu f oJtw d f
awG/ oHq;l }udK;awG r&do S nfah e&mrSm tJ,m;uGe;f bwfpu f m;}uD;(2)pD;u vrf;uku d ef@vef@jzwfx;dk I ydwv f u dk yf g
onf? um;vrf;}uD;wckv;Hk um;ESppf ;D ,SOyf w d x f m;aoma=umifv h nf;aumif;/ oJtw d af wG oHq;l }udK;awG
umxm;aoma=umifv h nf;aumif;/ a':pk.um;rSm rnfo@kd r# oGm;r&awmhyg/ t&deS Ef iS ahf rmif;vmonfu h m;ukd
‚if;wk@d u bwfpu f m;}uD;rsm;ESihf xk;d ydwv f u dk o f nft h wGuf um;csi;f 0ifwu dk v f jk zpfomG ;ygonf? um;armif;onfh
ukxd eG ;f jrihu f um;ukd *i,fauG@ auG@+y;D bD;ukad xmifomG ;vke;D yg; vSnyhf pfvu kd &f ygonf? ukx d eG ;f jrih. f um;armif;
199
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

u|r;f usirf a_ =umiho f m um;rwku d rf jfd cif;jzpfonf? um;u auG@+yD;&yfxm;onft h csed rf mS yif ‚if;wk@d u pepfwus
óudwifjyifqifxm;jcif;jzpfonfhtwGuf vkHxdef;awGcsufcsif;a&mufvm=uygonf? vkHxdef;t&m&dSu a':pkukd
‘&efuek f jyefyg/ 'Dbufudk qufroGm;yge@J ’[kajymygonf// a':pku “usr&J@ jynfo@l vw $ af wmfu, dk pf m;vS,af wG
use;f rma&;tajctaet& olw@dk e@J awG@qzHk @dk twGuf usr vlra_ &;t&vmw,f jyefz@dk vmwm r[kwb f ;l / vrf;udk
bma=umihyf w d w f mvJ”[kjyefar;ygonf? ‘tJ'gawGow l @dk ajymcGirfh &db S ;l / &efuek u f o dk mjyefyg/’[k ‚if;u qufajym
onft h cg a':pku“vk;H 0 rjyefb;l / jyefz@dk vmwm r[kwb f ;l / aemufwacguf xyfrajymeJ@”[k a':pku jywfjywf
om;om;ajymvku d yf gonf// a':pkuadk jymI r&onft h wGuf vkx H ed ;f awGutiftm;ESi0hf idk ;f +yD; a':pk.um;ukd r
onft h cg um;ay:wGiaf ':pk/ OD;vSaz/ um;armif;onfu h x dk eG ;f jrihEf iS hf t&HpufjyifwOD; xdak v;a,mufrmS um;ay:
Y ykcufp;D ouJo h @kd ygomG ;ygonf? ‚if;wk@d u um;udk vrf;r}u;D .ab;&Sd wHwm;av;ay:od@k r oGm;+y;D wifxm;vdu k f
yg onf? a&ajrmif;av;ay:&Sd xdw k w H m;rSm a':pkum;wpD;omv#if wifI&onf?xko d @kd wifxm;+yD;rS a':pkudk
‘&efuek jf yefr,fq&dk if jyefv@dk &w,f/ 'Dbufukd oGm;cGirfh jyKbl;’[kajymygonf// &efuek -f anmifwek ;f vrf;r}uD;udrk l
bmrS rjzpf ouJo h @kd jyefziG afh y;vku d =f uonf? xdo k @kd jyefziG afh y;onft h csed rf mS yif a':pkum;u armif;xGu&f efjyifqif
ygonf? xdt k cg teD;rSm&yfxm;onfh oJum;u csujf cif;yif um;vrf;udx k ;dk ydwv f u kd yf gonf? vkx H ed ;f awGu
a':pkum;ukad emufw}udrf r +yD; wHwm;ay: jyefwifygonf? ,ckwcgwiG f ‚if;wk@d u vltrsm; rjrifEikd af p&ef
txl;jyKvkyx f m;aom uef@vwfjzwfny‡ b f &dwEf iS hf um;bD;tm;vk;H ukb d ;D atmufuae n‡yx f m;+yD; rarmif;Edik f
ap&ef ðyvkyx f m;vdu k yf gonf? (&kyjf rifo=H um;)pavmif;rS =unho f nft h cg um;av;u ol@[mol &yfonfyh Hk
jzpfaeygonf// Ekid if w H umukd zk;H uG,v f rd n
f mEdik af p&ef pepfwuszefw;D vkyaf qmifxm;jcif; jzpfonf? a':pkum;ukd
wHwm;ay:rSm n‡yb f &dwrf sm;ESin hf y‡ I f wifxm;+yD; a':pkw@kd ux kd rif;vnf; rau|;/ a&vnf; rwku d b f /J ‚if;wk@d u
a':pkudk ‚if;wk@d owfI r[kwb f /J ol@[mol aoonf[ak jymcsio f nfo h abm jzpfonf?
a':pkw@dk rmS rk;d &Gmaomtcg olw@dk rmS ygomG ;onfx h ;D ESihf rd;k a&cHI rk;d a&aomuf+yD; touf&iS =f u&ygonf?
xdo k @kd aecJ&h onfrmS (8)&ufwidk w f idk =f umjrifyh gonf? a'guw f mwifrsKd ;0if;u a':pk.rdom;pk q&m0efwa,muf
taejzifh use;f rma&;tajctaeudo k v d okd nfth wGuf awG@ciG afh wmif;onft h cg a':pkEiS ahf wG@qcHk iG &fh cJo h nf? a':pk
rSm xdt k cGit fh a&;wckomvsif &&Smonf? (8)&ufajrmufae@rmS a'guw f mwifrsK;d 0if;uk, d w f idk f a':atmifqef;pk
=unfrmS pdwaf qmifonft h oufomvsi&f ySd gawmhonf? ommref vlwa,mufqv dk sif ol[m aoaeyg+yDq+dk yD;
a=unmcsuw f apmifxw k jf yefvu dk yf gonf// xdt k cgusrS Ekid if w H umuvnf; a':atmifqef;pk=unfudk v$waf y;
&ef 0kid ;f +yD;ajymvm=uygonf?
xdk@a=umifh ‚if;wkd@taejzifh rvJ$omIom n(10)em&Dausmfce@frSm Akdvfrª;ol& OD;aqmif+yD; a':pkwkd@ukd
twif;t"rRcsKyfaESmifI ac:aqmifvmygonf// Akv d rf ;ª ol&qko d u l rku d rf u dk &f idk ;f &kid ;f aemufrS a':pkuo dk idk ;f csKyfxm;
+yD; &Jar(2)a,muftm; a':pkajcaxmufawGudk um;aemufcef;rScsKyfcidk ;f xm;onf? &Jr;ª wa,mufu um;armif;
onf? tpmjywfa&jywfEiS hf tiftm;csed nfah eoludk ‚if;wk@d av;a,mufucsKyf+yD; &efuek o f @kd jyefac:vm=uygonf?
a':atmifqef;pk=unf tdru f jdk yefa&mufvm+yD;aemuf a':pkEiS t hf wlygomG ;onfh OD;vSaz/ ukx d eG ;f jrihw f @dk u "gwyf Hk
awGEiS t hf wl owif;pm&Si;f vif;yJv G yk yf gonf? a'guw f mwifrsK;d 0if;uvnf; olay;cho J nfah q;0g;rsm;jzifh a':pk.
toufudk rnfo@kd u,fwifc&hJ ykpH ojzifh tao;pdyf ol}udK;pm;xm;&onft h a=umif;awGukd owif;pm&Si;f vif;yJG
vkyfay;ygonf? e0w u a& rwkduf tpm rau|;/ um;ukdvnf; n‡yfb&dwfawGvkyfxm;onfhta=umif;
usaemfw@dk tm;vk;H ukd &Si;f jyygonf? ‚if;tjzpftysurf mS wwd,t}udraf ':pkudk ‚if;wk@d vyk =f uHjcif;jzpfygonf?
xdw k }udrw f iG v f nf; rdrw d @dk .acgi;f aqmifrmS wkid ;f jynftay: olr.pdwaf pwemrSeu f efra_ =umihv f nf;aumif;/
olr.bke;f uHa=umihv f nf;aumif; Tr#txd olr touf&n S af e&a=umif; usaemf,=Hk unfc, H cl yhJ gonf?
200
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

1998 ckEpS /f =o*kwv f (12)rS(24)txd a'guw f mwifrif;xGÉEf iS ahf wG@q&Hk ef {&m0wDwidk ;f od@k 'kw, d t}udrf
a':pkxyfro H mG ;a&mufcyhJ gonf? xdt k }udrw f iG v f nf; ,cift=udru f wm;qD;cH&onfh ck;H ausmw f w H m;av;Yyif/
vkx H ed ;f awGu vltiftm;ok;H I um;udk r wifxm;onf// xdt k acgurf mS a':pkudk (13)&uf=umydwx f m;onf?
xdw k acguw f iG v f nf; tpmvnf; ray;/ a&vnf; rwku d yf g? od@k aomf a':pkw@dk u ‚if;wk@d .aumufusprf u _ o dk +d yD;
jzpfI a&oef@A;l rsm;,lomG ;=uygonf? tpmcHonfh ajryJ,u dk ohJ @kd tpm;tpmrsm;udv k nf;xnho f mG ;=uygonf?
xd@k a=umifh 'kw, d tacgurf mS yxrtacguu f o hJ @kd a':pk.use;f rma&;tajctaerSm pk;d &dr&f onft h ajctaeod@k
ra&mufcyhJ g? ‚if;wk@d url a':pkudk tpmraºuG;bJxm;jcif;jzpfonf// xdt k }udrrf mS a':pkudk pwkwt W }udrv f yk }f uHjcif;
jzpfygonf?
tqdkygc&D;pOfwGif rSwfwrf;rsm;,laeonfh rdrdESifhtwlygol(4)OD;udk =o*kwfv(21)&ufae@wGif e0w rS
vdu k vf zH rf;qD;ojzifh &H;k csKyfo@kd jyefvmcJ&h ygonf? 1998 ckEpS /f =o*kwv f (24)&ufae@wiG f usaemf tzrf;cH&yg
onf// axmifxJrSmvnf; usaemfhudk &kdufESufn‡Of;yrf;jcif;rsm;pGmðyvkyfygonf? axmifrSvGwfvm+yD;aemuf
trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfwiG f qufvufwm0ef,cl &hJ m 2003 ckEpS /f a':atmifqef;pk=unf. txufjrefrmEdik if H
pnf;&H;k a&; c&D;pOfwiG f csi;f jynfe,fc&D;pOfwiG v f u kd yf gciG &hf cJyh gonf? a':pk.csi;f jynfe,fc&D;pOfwiG f *ef@a*g+rKd@e,f
c,u OuUX OD;aX;OD;qko d u l , dk wf idk u
f *ef@a*gòrd@rmS a':pka[majymyJv G molrsm;ukd 0g;vk;H ESiv hf u dk &f u dk yf gonf?
òrd@rvrf;xdyrf aS e+yD; vku d &f u dk o f nfukd usaemfw@dk u, dk w f idk jf rifawG@&ygonf? rD;owftzJ@G uvnf; rD;owf0wfpHk
rsm;0wf+yD; rD;owfum;}uD;ESihf a':pka[majymonfah e&mukad &mufvm+yD; rD;ab;a&Smif ravmifcifwm; qkad om
oDcsi;f ukd us,af vmifpmG zGiI fh aESmif, h u
S rf ð_ yvkyyf gonf? axmufvrS ;f a&;(20)rS Akv d }f uD;vif;aZmfuq H okd u l
‚if;uk, d w f idk f a[majymyJx G o J @kd 0ifvm+yD; uufqufEiS t hf oHzrf;jcif;rsm;ðyvkyyf gonf? xd@k aemuf ta&S@*ef@a*gEiS hf
taemuf*ef@a*g=um;wGi&f aSd omóud;wHwm;ukv d nf; vlxk ul;rvmEkid af p&efyw d x f m;ygonf? xd@k aemuf uav;-
a&rsuef aD jy;qJo G nfh rD;&xm;ukv d nf; xdak e@rmS yifyw d v f u dk yf gonf? *ef@a*gwiG v f rl sm;+yD; a':pkukd óudq=kd urnf
udk pk;d &dro f nf? vlxEk iS ahf ':pkawG@q=Hk urnfuv kd nf; vGepf mG pk;d &dro f nf? vlxu k a':pkuadk xmufcrH _ rnfr#}uD;rm;
a=umif; ‚if;wk@d u, dk w
f idk f od&adS e+yDjzpfonf?
xd@k aemuf *ef@a*grt S jyef awmvrf;c&D;wav#mufwiG f opfw;Hk }uD;rsm;udk vrf;ray:csxm;onf? xdk
opfv;Hk rsm;rSm tpd;k &opfawm}udK;0kid ;f rS opfrsm;jzpfI tpk;d uomv#if o,f,yl @kd aqmifEikd o f nf? jynforl sm;u
o,f,v l #if ‚if;wd@k uzrf;+y;D axmifcsrnfjzpfonf? xdo k pfw;Hk }u;D rsm;udk vlr&do S nfu h m;vrf;r}u;D ay:rSm rnfonfh
twGuv f mcsxm;&oenf;? usaemfw@dk xdo k pfv;Hk rsm;udzk ,f+y;D c&D;qufc&Jh onf? ‚if;wk@d u vGwv f yfpmG oGm;vm
cGijfh yKygonf[k ajymaomfvnf; a':pkw@dk rmS xdo k @kd aomaESmif, h u S rf t_ rsK;d rsK;d ukd jzwfoef;oGm;vmch&J ygonf?
txufygtjzpftysurf sm;onf usaemfu, kd w f ikd yf g0ifc+hJ yD; &ifqikd =f uHKawG@c&hJ aom tjzpftysut f rSerf sm;
jzpfygonf? a':atmifqef;pk=unfukd vky}f uHowfjzwf&ef [d, k cifuwnf;u pepfwus óudwif=uHpnfcjhJ cif;
jzpfa=umif;udk jynforl sm;od&EdS ikd af p&eftwGuf ,ckuo hJ @kd zGiahf jymjy&jcif;jzpfygonf? 'Dy, J if; vky=f uHr}_ uD;rSmrl
rnfo@kd r# zH;k uG,I f r&Edik af wmhbJ jynfot l rsm;uod&cdS iG &hf vdu k jf cif;jzpfygonf?

armifpdk;oef;(c)atmifpdk;oef;
2003 ckESpf/=o*kwfv (27)&uf

201
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

2003 ckESpf/ Ekd0ifbmv (18)&ufaeŒwGif usif;yaom


( 58 ) }udrfajrmuf ukvor*~taxGaxGnDvmcHrS
jrefrmEkdifiH. vlŒtcGifhta&;tajctaeESifhpyfvsOf;I csrSwfaom qkH;jzwfcsufrsm;

urBmuh v k or*~yÉdnmOfpmwrf;/ tjynfjynfqidk &f mvl@tcGit hf a&;a=unmpmwrf;/ vl@tcGit hf a&;qkid &f m


Ekid if wH um yÉd^mOfpmcsKyfrsm;ESihf tjcm;vl@tcGit hf a&;pmcsKyfpmwrf;rsm;t&vnf;aumif;?
ukvor*~tzG@J 0ifEidk if t H m;vH;k onf vl@tcGit hf a&;ESihf tajccHvw G v f yfciG rhf sm;udk umuG,jf r‡iw hf ifay;&rnfh
0wW&m;&dSonfESifhtnD/ tzGJ@0ifEdkifiHtm;vHk;rsm;taejzifh vufawG@aqmif&Gufr_e,fy,fY txufygtrsKd;rsKd;
tpm;tpm;aom Ekid if w H umpmcsKyfpmwrf;rsm;t& ‚if;wk@d .wm0ef0wW&m;rsm;udk jznfq h nf;ay;&rnfh wm0ef&Sd
onf[k xyfrH twnfðycsut f &vnf;aumif;?
jrefrmEdik if o
H nf uav;oli,ftcGit hf a&;qkid &f moabmwlpmcsKyf/ trsK;d orD;rsm;tm;ykpH rH sK;d pkjH zifh cGjJ cm;
zdESdyfqufqHjcif;rsm; y,fzsufa&;oabmwlpmcsKyf/ vlrsKd;wHk;owfjzwfonfh&mZ0wfr_tm; umuG,fjcif;ESifh
jypf'%fay;jcif;qdik &f m oabmwlpmcsKyf/ ppf'%foifo h rl sm;udu k muG,af pmifah &Smufa&;qkid &f m 1949 ckEpS f =o*kwf
v (12)&uf *seD AD moabmwlpmcsKyf/ twif; t=uyftvkyaf pckid ;f jcif;ESihf t"rRvyk t f m;ay;apr_qidk &f m 1930
ckEpS f oabmwlpmcsKyf( pmcsKyftrSwf 292 )ESihf Ekid if w H umtvkyo f rm;tzG@J csKyf( tdik t f ,ftkd ). vGwv f yfpmG
toif;tyif;zG@J pnf;v_y&f mS ;cGiEhf iS hf vGwv f yfpmG pnf;&H;k cGiw hf @dk tm; tumtuG,af y;onfh 1948 ckEpS f oabmwl
pmcsKyf ( pmcsKyftrSwf 87 )wd@k . tzG@J 0ifEikd if jH zpfonfukd owdðyr_t&vnf;aumif;?
uav;rsm;ta&;ESiv hf ufeufuikd yf ËdyuQta&;tay: taxGaxGtwGi;f a&;rª;. vH+k cHKa&;aumifpq D ;kH jzwf
csuf 1460 (2003)udk ESv;kH oGi;f Ivnf;aumif;?
,cifucsrw S cf ahJ omqH;k jzwfcsurf sm; ( r=umao;rDu csrw S cf o hJ nfh 2002 ckEpS f 'DZifbmv(18)&uf.
qH;k jzwfcsuf trSwf 57§231/ 2003 ckEpS f {+yDv (16)&ufae@ qH;k jzwfcahJ om vl@tcGit hf a&;aumfr&Si. f qH;k jzwf
csut f rSwf 2003§12 ESihf jrefrmEdik if t H wGi;f twif;t=uyftvkyaf pckid ;f jcif;ESihf t"rRvyk t f m;ay;apr_w@dk EiS hf
ywfoufI 2000 ckEpS f ZGev f (14)&ufae@wiG ðf yvkyo f nfh (88)}udraf jrmuf Edik if w H umtvkyo f rm;nDvmcHwiG f
Edik if w
H umtvkyo f rm;tzG@J csKyf( tdik t
f ,fvt f kd )u jyÏmef;onfq h ;kH jzwfcsuf )udk jyefvnfazmfaqmifIvnf;
aumif;?
202
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

tpd;k &tcGit hf m%m. rlvtajccHonf jynforl sm;.qENoabmxm;jzpfonfEiS t hf nD/ 1990jynfEh pS wf iG f


&Si;f vif;pGm xkwaf zmfjyocJo h nfh jrefrmjynforl sm;. qENoabmxm;udk twnfðyIvnf;aumif;?
jrefrmEdik if w H iG f ppfreS o f nf'h rD ukd a&pDtpd;k &w&yfwnfaxmifjcif;onf vl@tcGit hf a&;rsm;ESihf tajccHvw G f
vyfciG rhf sm;udk em;vnfoabmaygujf znfq h nf;ay;&eftwGuf r&drS jzpfvt dk yfonfudk twnfðyIvnf;aumif;?
aumif;rGeo f nft h yk cf sLyfa&;/ 'Dru kd a&pDa&;/ w&m;Oya'pd;k rd;k a&;ESihf vl@tcGit hf a&;rsm;tm; av;pm;vdu k ef m
jcif;onfom wdik ;f jynf. pD;yGm;a&;ESizhf @G +H zdK;wd;k wufa&;wd@k twGuf t"duusonfukd todtrSwjf yKvsuf &So d nf
udkvnf;aumif;?
jrefrmEkid if t
H wGi;f bde;f xkwv f yk rf u_ kd wku
d zf su&f efvt
kd yfa=umif; tpd;k &uykrd I dk em;vnfvufcv H mjcif;tm;
rSwfwrf;wifjcif;tm;jzifhvnf;aumif;?
2003 ckEpS f =o*kwv f 30 &ufae@wiG f jrefrmEdik if 0H ef}uD;csKyfrS xkwjf yefa=unmcJah om 'Drd u kd a&pDtoGif
ul;ajymif;a&; Edik if aH &;vrf;jyajryHu k kd rSww f rf;wifjcif;tm;jzifv h nf;aumif;?

(1)atmufygtcsufrsm;udk óudqdktyfonf?

(u) +yD; cJoh nfEh pS t f wGi;f urBmu


h v
k or*~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwreftm; jrefrmEkid if o H @dk
vnfywfEikd &f ef cGijhf yKcJjh cif;tm;vnf;aumif;/ ukvor*~ vl@tcGit
hf a&;aumfr&Sirf cS ef@tyfxm;aom vl@tcGihf
ta&;ud,
k pf m;vS,t f m; vl@tcGi@f a&;tajctaersm;ESiyhf wfowfI pkpH rf;Edik &f ef cGijhf yKcJ+h cif;tm;vnf;aumif;?

(c) jrefrmtpd;k &tm; trsK;d om;jyefvnf&if=um;apha&;/ awG@qaHk qG;aEG;a&;vrf;a=umif;ay:od@k a&muf&ef


wGe;f tm;ay;aom Ekid if w H umtodik ;f t0dik ;f. óud;yrf;r_rsm; / txl;ojzif@ a'oqdik &f mEkid if rH sm;.óud;yrf;r_/ 2003
ckEpS f ZGevf (18)&ufae@pJG jzif@ (10)}udraf jrmuf ASEAN xdyo f ;D aqG;aEG;yGrJ aS zmfjyxm;aom a'oqdik &f m
vkðH cHa&;twGuf t "duaomhcsuo f nf 'Drukd a&pDazmfaqmifa&;jzpfonf[al omtcsuu f kd vduk ef mtodtrSwf
ðy&efqakd om tcsut f m;vnf;aumif;?
(*) ukvor*~ taxGaxGtwGi;f ta&;r_;csKyf. jrefrmEkid if EH iS yhf wfowfaom tpD&ifcpH m tm;vnf;aumif;?
(C) ukvor*~ vlt h cGit hf a&;ud,k pf m;vS,. f jrefrmEkid if v
H @l tcGi@f ta&;tajctaeta=umif; tpD&ifcpH m
tm;vnf;aumif;?
(i) vwfwavm t"rRvyk t f m;ay;r_EiS @f ywfoufI taumiftxnfazmfEidk o f nf@tajctae r&Sad o;aomf
vnf;/ t"rRvyk t f m;ay;ckid ;f apcH&jcif;a=umif@ twd'u k aQ &muforl sm;tm;ulnaD y;&ef vGwv f yfonft h ultnD
ay;a&;tzG@J wnfaxmifa&; oabmwlncD suyf g0ifon@f jrefrmtpk;d &ESi@f Ekid if w H umtvkyo f rm;tzG@J csKyfw@kd .
arv (27)&uf 2003ae@ &efuek ðf rd@wiG f oabmwlncD @J onfh yl;aygi;f aqmif&u G rf v _ yk if ef;pOftm;vnf;aumif;?
(p) Ekid if w
H um =uufa+ceDaumfrwD ( tdik pf t D mpD )ESi@f qufvufI yl;aygi;f aqmif&u G af ejcif;tm; vnf;
aumif;?

(2) atmufygtcsufrsm;udk tvGeftrif;pdk;&drfa=umif; azmfjyonf ?

(u) arv (30)&uf 2003 &ufae@wiG f jzpfymG ;cJah om t=urf;zufr=_ u;D wGif e t z vufuikd w f w k f =u@H z@HG tzG@J
}u;D . ajAmifusus yg0ifywfoufaer_EiS @f jrefrmEkid if t
H wGi;f tqd;k &Gm;qk;H vl@tcGit
hf a&;csL;d azgurf r_ sm; qufvuf
jzpfay:aejcif;?
(c) a':atmifqef;pk=unftm; tus,cf sKyftjzpf qufvufxrd ;f odr;f xm;jcif;ESi@f vGwv f yfpmG oGm;vmEkid f
203
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

aom olr. tajccHv@l tcGit hf a&;rsm;udk jiif;qefaejcif;tjyif trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf. xdyw f ef;acgi;f
aqmifrsm;tm; qufvufxed ;f odr;f xm;jcif;?
(*) wEkid if v
H ;Hk &dS trsKd ;om;'Dru
kd a&pDtzG@J csLyf&;Hk rsm;tm; ydwyf ifxm;r_/ trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0if
rsm;/ tjcm;Ekid if aH &;ygw0D ifrsm;ESi@f axmufco H rl sm;tm; teD;uyfapmif@=unfrh r_ sm;ESi@f axmifoiG ;f tusO;f cs
aejcif;rsm;/ xd@k tjyif Ekid if aH &; tusO;f om;rsm;tm; axmifoufaphajrmufaomfvnf; qufvufzrf;qD;xm;jcif;?
(C) trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csLyf tzJ@G 0ifrsm;tm; }uH@z@G t
H zG@J rS pEkpw
f us aESmif,h u S +f cdr;f ajcmufaejcif;?
(i) ukvor*~ vl@tcGi@f ta&;aumfr&Sirf cS ef@tyfxm;aom txl;pkpH rf;a&;uk, d pf m;vS,Ef iS @f yl;aygi;f aqmif
&Gurf _ tm;enf;jcif;/
Oyrm - vl@tcGi@f a&;txl;uk, d pf m;vS,w f ifjyxm;aom vl@tcGi@f a&;csK;d azmufrq _ ;kd &Gm;aeaom wdik ;f &if;
om;vlrsKd ;pka'orsm;od@k oGm;a&mufI vGwv f yfaom pHpk rf;ppfaq;r_rsm;ðyvky&f ef ppftpd;k &rS cGi@f rðyao;jcif;?

(3) tvGeftrif; pdk; &drf yl yefr_ rsm; udk atmuf yg tcsuf rsm; jzif@xyfrH azmf jyonf?

(u) jrefrmjynforl sm;. Ekid if o H m;tcGit hf a&; / Ekid if aH &;/ pD;yGm;a&;/ vlra_ &;ESi@f ,Ofaus;r_tcGi@f ta&;rsm;
tygt0if vl@tcGi@f ta&;rsm;udk jrefrmtpd;k &rS pepfwus tpDtpOf&&dS dS csLd ;azguaf er_rsm;?
(1)Oya'rJ@oufjzwfjcif;/ ppfom;rsm;vufeufozG,f tok;H ðyavh&adS omn‡O;f yrf;ESyd pf ufr/_ rk'ed ;f r_rsm;ESi@f
tjcm;vdiq f ikd &f mt=urf;zufrr_ sm; / pdwyf suzf , G q
f ;kd &Gm;edr@f usvaS om xde;f odr;f a&;pcef;rsm;.tajctae/ t"rR
ae&majymif;a&$@rr_ sm;/ uav;rsm;tm; vkyo f m;tjzpf t"rRapcdik ;f aer_tygt0if / t"rRvyk t f m;apckid ;f r_/ ppfwyf
rS jynforl sm;. toufarG;0rf;a=umif;vkyif ef;rsm;udk zsuq f ;D r_rsm;ESi@f twif;t=uyfajrae&modr;f ydu k rf r_ sm;/
tpm;taomuf/ use;f rma&;ESihf ynma&;tp&daS om vlaer_tqif@twef;qdik &f m tcGi@f ta&;rsm;tm; csKd ;
azmufr?_
(11) owif;vGwv f yfciG @f / vGwvf yfpmG toif;tyif;zG@J pnf;cGi@f / vGwv f yfpmG v_y&f mS ;oGm;vmcGi@f tygt0if
vGwv f yfpmG xkwaf zmfajymqdck iG @f rsm;tm; ppftpd;k &rS jiif;y,faejcif;?
(111) wdik ;f &if;om;vlenf;pkrsm;/ trsK;d orD;rsm;ESiu hf av;rsm;tm; rwlno D nfb h moma&; (od@k r[kw)f
vlrsK;d a&;udt k ajccHI cJ+G cm;qufqrH rl sm;ESihf n‡O;f yrf;EdyS pf ufrr_ sm;?

(c) Ekid if w
H iG ;f td;k rJt
h rd rf @J a&$@ajymif;yke;f cdak e&ol ta&twGuyf rkd rkd sm;jym;vmjcif;ESi@f tdref ;D csi;f Ekid if rH sm;od@k
pD;0ifa&muf&o dS mG ;=uaom rsm;jym;vSonf'h u k o
Q nfrsm;.tajctaeESihf Ttajctaersm;udk ajz&Si;f &ef Ekid if H
wumOya't& jrefrmtpd;k &. wm0ef&rdS u _ kd owdðyrdjcif;?

(4) atmufygtcsufrsm;tm; jrefrmtpdk;&odk@ awmif;qkdonf?

(u) arv(30)&uf 2003 ckEpS Yf jzpfymG ;cJ@aom 'Dy, J if;jzpf&yfEiS phf yfvsO;f I Ekid if w
H umESihf yl;aygi;f um
vGwv f yfaom pkpH rf;ppfaq;r_rsm;ukd jynfph pHk mG jyKvkyo f mG ;&ef/
(c) &Sr;f jynfe,fEiS @f tjcm;jynfe,frsm;wGif ppfom;rsm;usK;vGecf @J =uonf@t"rRðyusi@f rr_ sm;ESi@f tjcm;aom
rw&m;zdESdyfr_rsm;udk pkkHprf;ppfaq;&eftwGuf ukvor*~vl@tcGif@ta&;txl;ukd,fpm;vS,f.tqdkjycsufudk
jrefrmtpd;k &taejzifh csucf si;f taumiftxnfazmf aqmif&u G &f ef/ xd@k tjyif txl;uk, d pf m;vS,o f mG ;vko
d nf@
rnfonf@a'o rqdk oGm;a&mufEidk &f efEiS @f txl;uk, d pf m;vS,t f m;yl;aygi;f aqmif&u G o
f rl sm;. vkòH caH &;ukd tmrcH
&ef?
204
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(*) ukvor*~EiS hf Ekid if w H umvlom;csi;f pmemaomtzJ@G tpnf;rsm;taejzifh vlom;csi;f pmemaom ulnD


axmufy@H rr_ sm; ay;tyfEidk af &;ESihf taxmuftyHyh pPnrf sm;tm; tvdt k yfq;Hk olrsm;xHo@kd trSew f u,f a&muf&Sd
Ekid &f eftwGuf jrefrmEkid if H ae&ma'otm;vk;H od@k [efwm;aESmif, h u
S rf u_ if;pGmESi@f vkðH crH &_ pSd mG oGm;vm pkpH rf;Ekid af &;
wd@k ukd tmrcHcsut f jrefay;&ef?
(C) typftcwf&yfpjJ cif; rjyKvky&f ao;onfh wdik ;f &if;om;vlrsK;d pkrsm;eSihf jzpfymG ;aeonfyh ÉdyuQrsm;udk
tqk;H owfEidk af &;twGuf +idr;f csr;f pGm awG@qakH qG;aEG;tajz&Smonfeh nf;vrf;udt k oH;k jyK&ef/ typftcwf&yfpx J m;
onfh wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pka'orsm;&Sd vl@tcGit hf a&;tajctaersm; wd;k wufaumif;rGev f map&efEiS hf a'ozG@H òz;d a&;
tpDtpOfrsm;udk wd;k jr‡iahf qmif&u G &f ef?
(i) jrefrmEkid if w H iG ;f twif;t=uyftvkycf ikd ;f apjcif; (od@k ) t"rRtvkyaf pcdik ;f jcif;ESiyhf wfoufI pHpk rf;ppfaq;
Ekid &f ef Ekid if wH umtvkyo f rm;tzG@J (tdik t f ,fvt f )kd . 1930 (nDvmcHtrSwf 29)t& zG@J pnf;xm;onfh pHpk rf;ppf
aq;a&;aumfr&Si. f t}uHjyKcsurf sm;udk tjynft h 0taumiftxnfazmfEidk &f eftvd@k igS Ekid if w H umtvkyo f rm;
tzG@J EiS hf yl;aygi;f aqmif&u G Ef idk rf nfh vdtk yfaomtajctaersm;ESihf tajccHvyk af qmifrr_ sm;tm;vH;k udak qmif&u G &f ef/
jrefrmEkid if t H wGi;f twif;t=uyf vkyt f m;ckid ;f apaer_rsm;twGujf refrmtpk;d &ESihf Ekid if w H umtvkyo f rm;tzG@J
yl;aygi;f aqmif&u G af &;vkyif ef; tpDtpOfEiS phf yfqidk o f nfh 0ef;usiw
f &yfwnfaqmuf&efEiS hf txl;tm;jzifh yHy;dk
aqmif&u G af y;rnft h pDtpOfrsm;ukd wnfaqmufxm;&efEiS hf ,k=H unfpw d cf savmufaom taumiftxnfazmf
aqmif&u G rf r_ sm;ukd vkyaf qmif&ef?

(5) jrefrmtpdk;&odk@ atmufygtcsufrsm;udk tjyif;txefwdkufwGef;onf?

(u) vl@tcGit hf a&;csK;d azmufrr_ sm;tm; tpDtpOf&&dS dS pepfwusvyk af qmifaer_rsm;ukd &yfqidk ;f &efEiS hf vl@tcGihf
ta&;ESihf tajccHvw G v
f yfciG rhf sm;tm;vH;k udk tjynft h 0 av;pm;vdu k ef m&ef?
(c) arv (30) &ufEiS hf (30)&ufae@aemufyikd ;f zrf;qD;xm;onfh trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tzG@J 0ifrsm;/
acgi;f aqmifrsm;ESihf a':atmifqef;pk=unfw@kd tm; c|i;f csurf &Sd v$waf y;&efEiS /hf 'Dru dk a&pDtoGiu f al jymif;a&;
umvtpDtpOfrsm;/ trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;udp&P yfrsm;wGif ‚if;wk@d tm; tjynft h 0yg0ifaqmif&u G f
cGifhjyK&ef?
(*) Ekid if aH &;tusO;f om;tm;vH;k udk ¹cGi;f csurf &Sd csucf si;f v$waf y;&ef?
(C) ar (30) jzpf&yfaemufyidk ;f ,m,Dxw k jf yefxm;aom trde@f rsm;/ Oya'rsm;udk csujf cif;¶kyo f rd ;f &efEiS hf
Ekid if t
H 0Sr;f &Sd trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf ¶k;H rsm;tm;vH;k udk csujf cif;jyefziG &hf ef?
(i) +ird ;f csr;f aom Ekid if aH &;v_y&f mS ;aqmif&u G rf r_ sm; rjyKvkyEf idk &f ef &nf&, G cf srwS xf m;aom wm;qD;uef@owf
csurf eS o f r# tm; tjrefq;Hk y,fzsuaf y;&ef/ owif;vGwv f yfciG t
hf ygt0if vGwv f yfpmG toif;tyif;zG@J pnf;cGiEhf iS hf
vGwv f yfpmG oabmxm;xkwaf zmfciG rhf sm;udk tmrcHcsuaf y;&ef?
(p) vl@tcGit hf a&;tm; pepfwuscsK;d azmufrr_ sm;ESihf rw&m;zdEydS rf r_ sm; tqH;k owfapa&;twGuf vl@tcGihf
ta&;udk csK;df azmufae=uonfh ppfom;rsm;/ }uH@z@HG tzG@J 0ifrsm;ESihf tjcm;aomtpd;k &0efxrf;rsm;tm; rnfonfh
tajctaersKd ;wGif rqdk pHpk rf;ppfaq;&efEiS hf ¶k;H wifw&m;pGq J &kd ef?
(q) 2003 ckEpS /f ar (30)aemufyikd ;f jrefrmEkid if t H wGi;f jzpfysuaf eaomtajctaerSerf sm;udk tuJjzwf
Ekid &f eftwGuf yxr tqift h aejzifh jrefrmtpd;k &onf ukvor*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwrefEiS hf
ukvor*~ vl@tcGit hf a&;aumfr&Sirf cS ef@tyfxm;aom vl@tcGit hf a&;txl;uk, d pf m;vS,w f @kd EiS hf ,ckxufyrkd I kd
t&Sed t f [kejf r‡iyhf ;l aygi;f aqmif&u G &f ef/ t&yfom;tkycf sKyfa&;pepfqu D Odk ;D wnfaom toGiu f ;l ajymif;a&;umvqD
ok@d wdik ;f jynfuakd &S@aqmif&ef/ ukvor*~ taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwrefEiS hf vl@tcGit hf a&;aumfr&Sif
205
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

. txl;uk, d pf m;vS,w f @kd tm; jrefrmEkid if t


H wGi;f vGwv f yfpmG oGm;vmpHpk rf;Ekikd cf iG hf tjynft h 0&&Sad pa&;udk tmrcH
&ef/ ukvor*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyf. txl;oHwrefEiS hf vl@tcGit hf a&;aumfr&Si. f txl;uk, d pf m;vS,w f @kd
tm; yl;aygi;f aqmif&u G =f uolrsm;ukd +cdr;f ajcmufr/_ [ef@wm;aESmif, h u
S rf _ (od@k r[kw)f yHpk w H pfrsK;d rsK;d jzifh ta&;,l
rcH&apa&;twGuf tmrcHcsuaf y;&ef ESihf ‚if;wd@k jrefrmEkid if YH &Sad epOftwGi;f trsKd ;om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyf tyg
t0if Ekid if aH &;ygwt D oD;oD;rStzG@J 0ifrsm;/ acgi;f aqmifrsm;ESihf wef;wl&nfwal wG@qEkH idk af tmif aqmif&u G af y;&ef?
(Z) 'Drudk a&pDpepf jyefvnfazmfaqmifa&;ESihf 1990 a&G;aumufy&JG v'frsm;udk taumiftxnfazmfEidk &f ef
'Dru kd a&pDpepfo@kd ul;ajymif;a&;ESihf trsK;d om;jyefvnf&if=um;apha&;wd@k twGuf a':atmifqef;pk=unftygt0if
trsK;d om;'Dru kd a&pDtzG@J csKyfrS acgi;f aqmifrsm;ESihf xda&mufIpepfusaom awG@qakH qG;aEG;yGu J kd csucf si;f pwif&ef/
xd@k tjyif tjcm;Ekid if aH &;acgi;f aqmifrsm;ESihf wdik ;f &if;om;ud, k pf m;vS,rf sm;ufv kd nf; xdak wG@qakH qG;aEG;yGrJ sm;wGif
apmv#ipf mG xnfo h iG ;f &ef?
(ps) 'Dru kd a&pD toGiu f ;l ajymif;a&;twGuf a&;qGx J m;aom vuf&EdS idk if aH &;vrf;jyajryHw k iG f t"duvkt d yf
aomtcsurf sm; ryg&adS y? Oyrm - rnfonft h csed w
f iG f pwifrnf/ rnfonft h csed Yf +yD;qH;k rnf ponfh wdusaom
tcsed u f mvvnf; owfrw S xf m;jcif;r&Sad y? xd@k tjyif Ekid if aH &;tiftm;pkrsm; tm;vH;k yg0ifEidk rf nf/h wdik ;f &if;om;
vlrsKd ;pkrsm;tm;vH;k yg0ifEidk rf nfh pDrcH surf sm;vnf; ryg&adS y? od@k twGuf 'Dru kd a&pDtoGiu f ;l ajymif;a&;twGuf
Ekid if aH &;vrf;jyajryHYk yg0ifaomvkyif ef;pOfrsm;tm; trsm;u ,H=k unfvufcEH idk af vmufaom/ Ekid if aH &;tiftm;
pktm;vH;k / wdik ;f &if;om;vlrsKd ;pkrsm;tm;vH;k yg0ifEidk af om Ekid if aH &;vrf;jyajryHk jzpfvmEkid af &;twGuf taotcsm
jyefvnfqef;ppf&ef?

(6) (18)'DZifbm 2002 taxGaxGnDvmcHqHk;jzwfcsuf 57§23 t&vnf;aumif;/ (16){+yDv 2003


vl@tcGifh ta&;aumfr&Sif qHk;jzwfcsuf 2003§12 t&vnf;aumif;/ xyfrHI jrefrmtpdk;&tm; atmufyg
tcsufrsm;udk jyif;xefpGmwdkufwGef;tyfonf?

(u) vGwv f yfonfw h &m;pD&ifa&;/ Oya'vkyx f ;Hk vkyef nf;rsm;ESit hf nDaqmif&u G Ef ikd af pa&;wd@k twGuf tmrcH
&ef?
(c) vufrw S af &;xd;k jcif; rðy&ao;aom Ekid if w H umvl@tcGit hf a&;pmcsKyfpmwrf;rsm;tm; oabmwlvuf
rSwaf &;xd;k a&; OD;pm;ay;pOf;pm;&efEiS hf Ekid if w H umvl@tcGit hf a&;pHcsed pf ! H e$ ;f rsm;twdik ;f vkyaf qmif&ef?f
(*) jrefrmppfwyftwGi;f ESihf tcsKd @aom wdik ;f &if;om;vufeufuikd t f iftm;pkrsm;twGi;f uav;ppfom;rsm;
yg0ifaer_EiS hf uav;ppfom;opf pkaqmif;aer_rsm;tm; csujf cif;&yfqidk ;f ypf&ef/
vufeufzsuo f rd ;f a&;/ ppfrx
_ rf;tjzpfrS E_wx f uG cf iG jhf yKa&;/ wef;wl&nfwl jyefvnfaygi;f pnf;a&;wd@k ukd
tmrcH&ef/
&nf&, G cf su&f &dS dS t"rRae&ma&$@ajymif;r_rsm;tm; tqH;k owf&ef/
Ekid if tH wGi;f xGuaf jy;wdr;f a&Smif yke;f cdak e&olrsm;ta&; tqH;k owf&efEiS hf tumtuG,af y;&ef/
'kuo Q nfrsm; ae&yfo@kd rdro d abmqENtavsmuf *k%o f u d mQ &Spd mG ESihf vH+k cHKpGmjyefvmEkid af &;twGuf
cGifhjyK&ef/
ud, k cf t H m;usqif;r_Aikd ;f &yfpyf ;kd ESihf ud,
k cf tH m;usqif;r_a&m*g (HIV/AIDS) wdu k zf suaf &;wGuf
vkt d yfaomvkyif ef;pOf rsm; csrw S t f aumiftxnfazmf&ef?

206
'kwd,t}udrf y%mrtpD&ifcHpm

(7) taxGaxGtwGif;a&;rª;csKyfodk@ yef=um;csuf

(u) trsKd ;om;jyefvnf&if=um;apha&;wGiyf g0ifywfoufaeaom tzG@J tpnf;rsm;ESiahf omfvnf;aumif;/


jrefrmjynforl sm;ESiahf omfvnf;aumif;/tpd;k &ESiahf omfvnf;aumif;/'Dru kd a&pDjyefvnfazmfaqmifa&;
ESihf vl@tcGihf ta&;tajctaersm;ta=umif; qufvufaqG;aEG;vkyaf qmifomG ;yg&efEiS hf taxGaxG
twGi;f a&;rª;csKyf. pGr;f aqmifEidk rf r_ sm;ESihf aqmif&u
G yf idk cf iG rhf sm;udk qufvuftoH;k jyKay;yg&ef?
(c) ,ck qH;k jzwfcsurf sm;ESiyhf wfoufI taumiftxnfazmfaqmif&u G Ef idk o
f nfwh ;kd wufrr_ sm;tm; t}urd f
(60)ajrmuf vl@ tcGit hf a&;aumfr&Sif nDvmcHEiS hf (59)}udraf jrmuf taxGaxGnv D mcHo@kd tpD&ifcpH m
wifjyay;yg&ef?
(*) ukvor*~taxGaxGtwGi;f a&;rª;csKyfrS cef@tyfxm;aom txl;oHwref.yHyh ;kd aqmif&u G rf t
_ cef;u¾Y
‚if;.vkyif ef;wm0efrsm; atmifjrifpmG tjynft h 0taumiftxnfazmfaqmif&u G Ef idk &f ef vdt
k yfaom
tultnDrsm; ay;yg&ef?

(C) vl@tcGithf a&;aumfr&Si.


f txl;uk,
d pf m;vS,t
f m; ‚if;tm; tyfEiS ;f xm;aom vkyif ef;wm0ef
rsm; atmifjrifpmG tjynft
h 0 taumiftxnfazmfvyk af qmifEidk &f ef vdt
k yfaomtultnDrsm;
ay;yg&ef?

(8) jrefrmEdik if t
H a&;udprP sm;ESihf ywfoufI (59)}udraf jrmuf taxGaxGnv
D mcH}uD;wGif xyfraH q;GaEG;&ef
qHk;jzwfonf?

tar&duefEikd if H e,l;a,mh(cf)òrd@Y usi;f yaom ukvor*~taxGaxGnv D mcH}uD;rS


2003 ckEpS f 'DZifbmv 1 &ufaehwiG f tzG@J 0ifEidk if rH sm;tm;vk;H . oabmwlncD sujf zifh qk;H jzwfonf?

207
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&Sif

arv(30)&uf 2003 ckEp S Yf jzpfymG ;cJa Πom


'Dy,
J if;jzpf&yfEi
S p
hf yfvsOf;I Eki
d if w
H umESiy hf ;l aygif;um
vGwvf yfaompkp H rf;ppfaq;r+rsm;ukd jynfp h p
Hk mG jyKvkyo f mG ;&ef

To initiate a full and independent inquiry,


with international cooperation, into the Depayin
incident of 30 May 2003.

United Nations ; General Assembly


Fifty-eighth session
Third Committee
Agenda item 117 (c)
Human rights questions : human rights situations and reports of
special rapporteurs and representatives

tpd;k & tm%mydi k r


f sm;u
yl;aygif;}uHpnfaqmif&u G w f mrsdK; r[kw& f if
'Dy, J if;jzpf&yf jzpfymG ;edi
k p
f &m r&Sb
d ;l qdw k thJ csufukd oH;k oyfeikd z
f Œdk
cdi
k v
f w
kH tŒJ a-umif; taxmuftxm;oufaocHcsuf&a dS e_yDvkd h
usaemf ajymedi k w f ,f?

I can say that there is a prima facie evidence that the


Depayin incident could not have happened without
the connivance of State agents.

ukvor*~ vlt
ΠcGit
hf a&;qki
d &
f m txl;uk,d p f m;vS,f
ygarmuQ rpPwm ay:vkq d m*sD,dk yDn±J ;dk

208
'DyJ,if;vkyf}uHr+ ta&;,laqmif±Gufa&;aumfr&SifrS xkwfa0onf

Você também pode gostar