Você está na página 1de 5

11 stycznia 2011, 13:36

Autor: Jarosaw Zachwieja


czytano: 30272 razy

pseudo-HDR - szybkie wykonywanie zdj o szerokiej tonalnoci z jednego


pliku RAW
HDRI, czyli technika tworzenia fotografii o
poszerzonym zakresie tonalnym, zdobywa sobie
coraz wiksz popularno. Jej uywanie przestaje
te by uwaane za objaw zego smaku, a zarwno
w Internecie, jak i na pkach ksigar spotka
mona
coraz
wicej
ciekawych
poradnikw
uczcych, jak waciwie wykonywa tego typu
zdjcia. Istniej te techniki pozwalajce uzyska
obrazy o szerokiej tonalnoci z jednej fotografii
okrelane potocznie mianem pseudo-HDR. Jedn z
nich, szczeglnie atw do wykonania, a przy tym
bardzo skuteczn, chcielibymy zaprezentowa w
poniszym artykule.

Na amach serwisu SwiatObrazu.pl od pewnego czasu staramy si promowa technik HDRI w sposb
caociowy: poczwszy od informacji teoretycznych, poprzez dobr kadru, wykonywanie zdj skadowych,
czenie ze sob w programie graficznym, a po najczciej popeniane bdy i informacje, jak mona ich
unikn. Zagadnieniom tym powicilimy m.in. nasz warsztat wideo pt. Zachwycajce fotografie w
technice HDRI - film szkoleniowy dla pocztkujcych oraz cztery z 12 wyjtkowych filmw szkoleniowych w
abonamencie na 2011 rok. Jako uzupenienie tego materiau pragniemy te zaprezentowa znacznie
prostsz, cho w wielu wypadkach rwnie uyteczn technik, polegajc na uzyskaniu zdjcia o
poszerzonej tonalnoci z pojedynczego pliku w formacie RAW. Jest ona przez niektrych fotografw do
susznie okrelana mianem "pseudo-HDR", co w niczym nie umniejsza jej moliwoci. Zapraszamy
wszystkich do zapoznania si z ni niejednokrotnie pozwala ona bowiem wyj obronn rk nawet
podczas fotografowania w bardzo trudnych warunkach owietleniowych.

Technika generowania obrazw o poszerzonej rozpitoci tonalnej, znana szerzej jako HDRI (skrt od
angielskiej nazwy High Dynamic Range Imaging) budzi w rodowiskach fotograficznych sporo kontrowersji.
Zwolennicy wskazuj, e za jej pomoc mona uzyska zdjcia o tonalnoci i kolorystyce niemoliwej do
uzyskania w inny sposb i to zarwno skrajnie "odrealnionych", jak i wyjtkowo realistycznych.
Przeciwnicy krytykuj zdecydowanie zbyt duy (ich zdaniem) stopie ingerencji cyfrowej w obraz, oywiajc
przy okazji odwieczny spr o granice fotografii. Spraw komplikuj te sami stosujcy t technik
fotografowie, ktrych niektre wyczyny potrafi przyprawi o bl gowy. Na szczcie oprcz takich
"koszmarkw" liczne s te przykady pozytywne, takie jak choby zdjcia wyrnione w serwisie
internetowym Bigpicture. Odpowiednio wykorzystana technika pseudo-HDR rwnie pozwala uzyska
zapierajce dech w piersiach obrazy z wykorzystaniem zaledwie jednego zdjcia rdowego.

Czym si rni pseudo-HDR od "prawdziwego" HDRI?


Tworzenie zdj o poszerzonym zakresie tonalnym polega, jak wiadomo, na czeniu ze sob kilku
rnicych si ekspozycj zdj w jeden obraz odznaczajcy si tonalnoci przekraczajc moliwoci
przetwornika aparatu cyfrowego. Rozpito tonalna zdj, czyli zakres pomidzy ich najsabiej oraz
najsilniej nawietlonymi obszarami (w stopniu umoliwiajcym ich identyfikacj), rni si w zalenoci od
technologii ich wykonywania. Na przykad, tradycyjne materiay negatywowe odznaczaj si znacznie
wyszym zakresem tonalnym, anieli slajdy czy matryce aparatw wiatoczuych. W przypadku aparatw
cyfrowych elementw majcych wpyw na t cech zdj, jest znacznie wicej, z czego najbardziej
podstawowym jest zastosowana w aparacie matryca wiatoczua. Rnice pomidzy poszczeglnymi
modelami cyfrwek mog w tym wzgldzie siga nawet 23 stopni EV.

Zagadnienie rozpitoci tonalnej oraz elementw majcych na ni wpyw, to tak naprawd temat na
cakiem pokan ksik. W tym momencie jednak waniejsze jest co innego: to mianowicie, e z reguy
aparat rejestruje wicej (a w pewnych okrelonych sytuacjach nawet znacznie wicej) informacji na temat
szczegw w obszarach mocno nawietlonych, zacienionych oraz w tonach porednich, anieli jest
zapisywanych w kocowym zdjciu. Umiejtne wyodrbnienie tych informacji pozwala skutecznie zwikszy
dynamik zdj a w konsekwencji ich atrakcyjno dla ogldajcych. Technika pseudo-HDR sprowadza si
do takiej wanie obrbki zdjcia, ktra pozwala na zwikszenie tonalnoci pojedynczego zdjcia.

Dlaczego format RAW?


Cho teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, aby opisane w dalszej czci tego artykuu zabiegi stosowa
w stosunku do zdj zapisanych w dowolnym formacie, to dowiadczenie uczy, e najlepsze efekty osiga
si "wycigajc" pseudo-HDR z cyfrowych negatyww, czyli plikw RAW. Jest ku temu kilka powodw. Po
pierwsze, format JPEG jest stratn form zapisu zdj i w zalenoci od stopnia kompresji zdj pewne
sabo widoczne w cieniach i obszarach jasno nawietlonych detale sceny mog zosta utracone. Po drugie,
cho teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, aby obrazy zapisane w formacie JPEG odznaczay si wysok
precyzj koloru (specyfikacja tego formatu przewiduje stosowanie 12-bitowego kodowania barw), to
praktycznie wszystkie zdjcia zapisywane w formatach JPEG odznaczaj si precyzj 8-bitow. A to z kolei
oznacza, e na kady kana barw podstawowych (R, G i B) przypada zaledwie 256 stopni gradacji. Pliki RAW
rejestrowane s zawsze z precyzj co najmniej 12-bitow, dziki czemu liczba odcieni kadej z barw
podstawowych jest wysza i wynosi 4096.

Wszystkie te cechy przekadaj si na rozpito tonaln zdj zapisanych w formacie JPEG. Teoretycznie
moe ona wynie do 11 EV, lecz z reguy jest znacznie nisza. Tymczasem, cho pomiar rozpitoci
tonalnej aparatw cyfrowych wykazuje z reguy maksymaln rozpito tonaln na poziomie 8-9,5 EV, to
poprzez odpowiedni obrbk zdj za pomoc aplikacji do konwersji plikw RAW czsto mona osign
wartoci znacznie wysze, osigajce nawet 12 EV i wicej (pamitajmy, e kady 1 stopie EV oznacza
moliwo zarejestrowania tonu dwukrotnie janiejszego lub ciemniejszego od poprzednika!). Ponadto
nawet analiza zdj zapisanych w formacie RAW skonwertowanych do JPEG przy uyciu domylnych
ustawie takich programw jak Adobe Camera Raw, czy dostarczanej przez producenta aparatu
"wywoywarki" najczciej wykazuje, e tak uzyskany plik JPEG odznacza si tonalnoci szersz od pliku
JPEG generowanego przez aparat o okoo 1 EV. W pewnych sytuacjach jest to ju naprawd wiele.

Wstp
Fotografowanie
Wykonujc zdjcia pseudo-HDR dysponujemy tylko jedn fotografi rdow (zamiast tak jak w
tradycyjnej HDRI co najmniej trzema), dlatego te najwaniejsz rzecz zwizan z omawian technik jest
ustalenie waciwej ekspozycji. Nie ma na to niestety adnej uniwersalnej recepty, poniewa wszystko
zaley w tym przypadku od fotografowanej sceny jej kontrastowoci oraz rozkadu tonw (czy przewaaj
obszary jasne, czy ciemne). Mona natomiast napisa o pewnych uniwersalnych zasadach towarzyszcych
wykonywaniu tego typu zdj i wanie te zasady postaramy si przybliy.

Zalecane ustawienia aparatu


Przede wszystkim, ze wzgldu na znaczny stopie cyfrowo dokonywanych rozjanie ciemnych partii zdj,
fotografujemy przy jak najniej ustawionej czuoci ISO optymalna warto to najnisza czuo fizyczna
matrycy (np. dla aparatu Canon EOS 50D jest to ISO 100, natomiast dla Nikona D700 bdzie to ISO 200
szczegowe informacje na ten temat znajdziemy w specyfikacji technicznej naszego modelu aparatu).
Oczywicie idealna sytuacja ma miejsce wwczas, gdy fotografujemy w warunkach silnego owietlenia lub
te uycie duszych czasw nawietlania nie stanowi problemu (np. podczas uwieczniania scen statycznych
przy uyciu statywu) i nie zawsze jest to moliwe. Na wszelki wypadek jednak zamy, e istnieje pewna
idealna, niska warto czuoci ISO, ktr za wszelk cen bdziemy starali si uzyska. Jest tak, poniewa
przy owej idealnej, niskiej czuoci ISO zdolno matrycy aparatu do rejestrowania scen tonalnych o duej
rozpitoci jest po prostu najwysza.

Sama ekspozycja, jak ju zostao to wspomniane, zaley w duej mierze od sceny, a przede wszystkim od
jej rozpitoci tonalnej. Jednak poniewa fotografia HDRI z definicji wie si ze scenami o tonalnoci
przekraczajcej moliwoci matrycy aparatu, to i w pseudo-HDR bdziemy mieli do czynienia z tego typu
ujciami, w ktrych pojawia si bd w kadrze zarwno przewietlenia, jak i niedowietlenia. Poniewa z
uwagi na to, e dysponujemy tylko jednym zdjciem rdowym, elementw tych nie unikniemy (w innym
wypadku nie byoby potrzeby tworzenia obrazu pseudo-HDR ani stosowania technik HDRI). Caa sztuka

polega na takim ustawieniu ekspozycji, aby obszary przewietlone byy jak najmniejsze i nie "rozpyway
si" na otoczenie. Zazwyczaj owocuje to niedowietleniem sceny, ktrym jednak nie powinnimy si
przejmowa o ile odzyskanie informacji z przepalonych czci kadru jest raczej niemoliwe, o tyle
"wyciganie" detali z cieni jest moliwe i przy niskiej czuoci ISO zazwyczaj nie powoduje zauwaalnego
wzrostu zaszumienia.
W naszym przykadzie wykorzystalimy zdjcie wykonane na potrzeby warsztatu Zachwycajce fotografie w
technice HDRI - film szkoleniowy dla pocztkujcych gwnie po to, aby kady mg porwna, jakie
moliwoci w porwnaniu z "prawdziw" technik HDRI maj zdjcia pseudo-HDR, a czego uzyska za ich
pomoc si nie da. Waciw ekspozycj (przy ktrej okna wityni s przewietlone, lecz mimo to
zachoway resztki informacji na temat swojego wygldu w tym rwnie delikatnego, witraowego
okratowania) uzyskano niedowietlajc zdjcie w porwnaniu ze wskazaniami matrycowego wiatomierza o
-2 EV. Jest to zarazem ta warto korekty, od ktrej warto rozpoczyna wszystkie eksperymenty z technik
pseudo-HDR, poniewa czsto okazuje si t waciw.

Strategie fotografowania
Ustalenie odpowiedniej ekspozycji podczas wykonywania zdjcia sceny o rozpitoci tonalnej
przekraczajcej moliwoci matrycy nie jest, jak ju napisalimy, spraw prost. Stosowana czsto przez
fotografujcych w trybie RAW technika polegajca na wykonywaniu zdj o ekspozycji na granicy
przepalenia obrazu w tym przypadku na pewno si nie sprawdzi.
Podczas fotografowania najlepiej jest si posugiwa zarwno histogramem, jak i oznaczaniem miejsc
przewietlonych (o ile tylko nasz aparat dysponuje t drug funkcj). Naszym celem w takiej sytuacji
bdzie uzyskanie zdjcia, ktrego histogram bdzie si odznacza mniej wicej rwnym udziaem obszarw
biaych i czarnych (graniczne czci wykresu). Te bowiem obszary bd dla nas w zasadzie nie do
odzyskania.
Jeli chodzi o podwietlanie w aparacie obszarw przewietlonych, to pamitajmy, e aby przewietlenia
daway si kontrolowa, powinny obejmowa one co najwyej obszary ewidentnie bardzo jasne, nie za ich
najblisze otoczenie (efekt powiaty). Jeeli jednak zauwaymy, e rozpito tonalna caej sceny
przekracza moliwoci naszego aparatu o wicej ni 23 EV (mona w tym celu wykona kilka prbnych
uj z rnymi ustawieniami ekspozycji), to lepiej poszukajmy sobie innego kadru lub zastosujmy technik
HDRI w tradycyjnej formie.

Edycja cyfrowa
Ze zdjcia nawietlanego w taki sposb, jak zostao to opisane na poprzedniej stronie, wspczesne
oprogramowanie do obrbki plikw RAW potrafi odzyska zadziwiajco duo informacji na temat obszarw
zarwno niedowietlonych, jak i przewietlonych. W tym drugim przypadku odbywa si to najczciej
poprzez analiz punktw obrazu bezporednio towarzyszcych miejscom przepalonym i pomaga czsto
nawet w sytuacjach, zdawaoby si, zupenie beznadziejnych.

ACR i Lightroom potga suwakw Recovery i Fill Light


Szczeglnie dobre efekty w zakresie poszerzania rozpitoci tonalnej fotografii daje wykorzystanie narzdzi
opracowanych przez firm Adobe i zastosowanych w module Adobe Camera Raw (a zatem obecnych w
programach Photoshop oraz Photoshop Elements) oraz w aplikacji Lightroom. Z nich wanie skorzystamy w
softwareowej czci naszego poradnika uytym w tym celu programem bdzie Adobe Photoshop CS5.

Pierwsz czynnoci, jak wykonamy po otwarciu zdjcia w ACR (lub po zaimportowaniu go do


Lightrooma), bdzie wczenie podwietlenia obszarw przewietlonych dokonujemy tego, klikajc
kwadratowy przycisk z prawej grnej strony histogramu. Nastpnie na licie narzdzi podstawowych (Basic)
zerujemy warto parametru Jasno (Brightness). Jego domylne ustawienie (+50) w wikszoci
przypadkw sprawdza si doskonale, lecz w naszej sytuacji powoduje niepodane zwikszenie poziomu
przepale obrazu jeeli tylko zechcemy, bdziemy mogli je pniej przywrci.
Kolejny krok to odzyskanie typu przepalonych fragmentw kadru, ile si tylko da. Dokonujemy tego,
ustawiajc parametr Odtwarzanie (Recovery) na warto maksymaln (100) warto w tym momencie
zwrci uwag, jak zmienia si wygld zdjcia w obszarach jasnych. Nastpnym krokiem bdzie korekta
tonw rednich i cieni. Tej moemy dokona na dwa sposoby: suwakami Ekspozycja (Exposure) oraz
Wypenij wiato (Fill Light). Wykorzystamy obydwa, podnoszc najpierw warto Ekspozycji o nie wicej
ni poow w stosunku do stopnia niedowietlenia zdjcia (czyli w naszym przypadku maksymalnie o +1 EV
najlepiej jednak mniej, tak aby nie pojawiy si na powrt silne przewietlenia duych partii obrazu).

Nastpnie wyrwnujemy owietlenie sceny za pomoc drugiej opcji, dodajc du ilo "cyfrowego wiata
wypeniajcego".

Korekta barwna i inne poprawki


Kiedy fotografia bdzie si ju odznaczaa optymalnym nawietleniem (pomocny w ocenie bdzie oczywicie
histogram pamitajmy te, e aby zdjcie wydawao si naturalne, nie moe by zbyt jasne ani
pozbawione zupenie cieni) moemy wyczy mechanizm podwietlenia obszarw przepalonych i zaj si
korekt kolorystyki i wad obrazu. W tym pierwszym przypadku oczywicie wszystko zaley od zdjcia i
tego, co chcemy osign prawie zawsze konieczna bdzie korekta balansu bieli, ale przy okazji mona
te skorzysta z moliwoci udostpnianych przez inne opcje, a zwaszcza Przejrzysto (Clarity) i
Jaskrawo (Vibrance).

Gotowe zdjcie moemy zapisa na dysku twardym komputera (Save Image) lub otworzy w edytorze
graficznym do dalszej obrbki (Open Image). Jednak w odrnieniu od obrazu powstaego w wyniku
mapowania tonalnego obrazu HDR, fotografia typu pseudo-HDR z reguy nie wymaga ju korekty w
programie graficznym.

Zakoczenie
Nasze zdjcie jest ju gotowe. Jak wida, techniki pseudo-HDR nie bez powodu uwaane s za wyjtkowo
atwe w stosowaniu. Nie jest to jednak wszystko, co mona i naley wiedzie na temat ich stosowania. Na
zakoczenie artykuu prezentujemy jeszcze dwie szczeglnie wane informacje przydatne zwaszcza tym,
dla ktrych temat ten do tej pory by zupenie obcy.

Same aparaty te potrafi cho nie zawsze dobrze


Od okoo piciu lat w wielu aparatach cyfrowych pojawiy si funkcje penice nieco podobn rol do
przedstawionej techniki. Za pomoc odpowiedniej obrbki programowej modyfikuj one obraz fotograficzny
tak, aby wydawa si on odznacza wikszym zakresem tonalnym. Z reguy odbywa si to poprzez
rozjanianie obszarw zacienionych, natomiast rzadziej spotykanym dziaaniem jest odzysk obszarw
delikatnie przewietlonych.

Poniewa funkcje takie praktycznie w kadym przypadku s owocem niezalenej pracy zespow
opracowujcych modele aparatw dla konkretnych producentw, s one opatrywane indywidualnymi
nazwami. I tak w przypadku aparatw firmy Sony bdzie to poprawiajcy wygld obszarw ciemnych
Dynamic Range Optimization (DRO), a w lustrzankach i kompaktach Nikona analogiczn funkcj bdzie
odzyskujcy cz przewietlonych obszarw Active D-Lighting. Z kolei uytkownicy lustrzanek firmy Canon
maj do dyspozycji priorytet obszarw jasnych (Highlight Tone Priority), dziki ktremu znacznie
zwikszona zostaje precyzja aparatu w zakresie rejestrowania subtelnych zmian tonalnoci w obszarach
jasnych niestety za cen pewnych ogranicze, takich jak zwikszenie minimalnej czuoci ISO do 200.
Czsto wszystkie te nazwy wykorzystuje si rwnie w celach marketingowych warto jednak wiedzie, e
zarwno zasady ich dziaania, jak i efekty s do siebie zblione. Nie jest to te a tak wydajny system, jak
wasnorczna edycja plikw RAW (zysk rozpitoci tonalnej nie przekracza z reguy 1-1,5 EV), niemniej
jednak podczas fotografowania w formacie JPEG moe by przydatny.

Czego nie da si w ten sposb uzyska?


Jak atwo mona si domyli, technika pseudo-HDR niesie ze sob sporo ogranicze. Pierwszym jest
oczywicie zakres rozpitoci tonalnej sceny, jak moemy za jej pomoc uzyska co jest o tyle
zrozumiae, e materiaem wyjciowym jest jedna fotografia.
Z "prawdziw" technik HDRI kojarzonych jest jednak rwnie wiele innych "efektw specjalnych"
moliwych do uzyskania w procesie mapowania tonalnego takich jak charakterystyczna mikko obrazu,
ostro zaznaczone krawdzie, czy bardzo fantazyjna kolorystyka. Cho nie s to elementy zwizane z
generowaniem obrazw o wysokiej rozpitoci tonalnej (a wrcz przeciwnie z "przywracaniem" tych
obrazw do moliwej do wywietlenia przez monitor niskiej rozpitoci tonalnej), to jednak ju na dobre
kojarzone s ze zdjciami HDRI.

Pamita te naley o problemach wicych si z tak siln cyfrow modyfikacj obrazu fotograficznego.
Odzysk obszarw przepalonych (o ile jest w ogle moliwy) nie gwarantuje poprawnoci odwzorowywanych
kolorw co wida szczeglnie dobrze w przypadku bardzo nawietlonych obszarw na twarzach ludzi po
przeprowadzeniu korekty. Z kolei miejsca ciemne po rozjanieniu mog charakteryzowa si silnym
zaszumieniem. S to ograniczenia techniczne i nie da si ich do koca unikn.

www.swiatobrazu.pl

Você também pode gostar