Paper

internationalisering
over het werken met groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen

Kirsten Ravensbergen
S1077615
PLV3B
Astrid Schoonacker
10 juli 2015

Inhoudsopgave
INLEIDING

THEORETISCH KADER

CONCLUSIE

LITERATUURLIJST

inleiding

Voor de minor internationalisering wordt er gedurende drie maanden stage gelopen in
het buitenland. Deze stage vindt plaats op de Kangoeroeschool in Suriname. Verder
wordt hier een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van groepsplannen,
groepsoverzichten en handelingsplannen. Deze school heeft hier in november 2014 een
officile start mee gemaakt en de deskundigheid is nog niet optimaal aanwezig. De
doelstelling betreft de kennis en vaardigheden op het gebied van groepsplannen,
groepsoverzichten en handelingsplannen. De centrale hoofdvraag in dit onderzoek luidt
als volgt:

Op welke manier kunnen de leerkrachten de groepsplannen, groepsoverzichten en
handelingsplannen op een goede manier gebruiken en toepassen in het onderwijs op de
Kangoeroeschool in Paramaribo?

In deze paper staat de volgende stelling naar aanleiding van de onderzoeksvraag
centraal:

Het werken met groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen is noodzakelijk
voor het geven van goed onderwijs.

Deze stelling wordt van verschillende kanten belicht en beschreven. Als eerste zullen
twee argumenten voor deze stelling worden gegeven, gevolgd door twee
tegenargumenten. Deze worden bekrachtigd vanuit gerichte theorie uit de literatuur.
Daarna zal een conclusie volgen.

Theoretisch kader

Groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen zijn onmisbaar en

noodzakelijk voor de individuele onderwijsbehoeften van het kind.
Een groepsplan wordt gemaakt voor een bepaalde periode. Hierin worden aanwijzingen
en richtlijnen weergeven voor het onderwijs aan de desbetreffende groep. De
verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen staan centraal. Een groepsplan
wordt ingezet om het onderwijsaanbod voor de hele groep te plannen, volgen en
evalueren (Pameijer, Beukering & Lange 2009). Het groepsplan vervult meerdere
functies (Clijssen, 2007). Ten eerste zorgt het voor afstemming van het onderwijs op de
verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen. Daarnaast kan het als
communicatiemiddel dienen tussen verschillende leerkrachten. Ook kan het gebruikt
worden als verantwoording van resultaten en reflectie op het eigen aanbod en handelen
in de groep. Ten slotte lijdt het groepsplan tot differentiatie binnen de groep (Hooiveld,
2008). Het werken met groepsplannen zorgt voor structuur en een overzichtelijke wijze
van differentiren. Als grootste voordeel wordt genoemd dat het effectief uitvoeren
ervan een competentie van de school is die leidt tot een hogere kwaliteit. Het onderwijs
wordt zo vorm gegeven dat de kinderen daarbij gebaat zijn. De inspectie noemt
leerlingenzorg die goed gedocumenteerd is en waarop structureel gevalueerd wordt
een voorwaarde voor het bieden van onderwijs op maat (Van de Wiel & Huigens, 2007).
Met de invoering van het passend onderwijs staat de (zorg)vraag van leerlingen centraal
en heeft het schoolbestuur zorgplicht voor de leerling. Voor elke leerling is het creren
van een passend aanbod van belang (Ledoux, Karsten, Breetvelt, Emmelot, & Heim,
2007). Zo geeft ook Frankl (2005) aan dat doormiddel van groepsplannen aan de
verschillen in onderwijsbehoeften van de kinderen kan worden voldaan. Door deze
onderwijsbehoeften in kaart te brengen kunnen leerlingen met dezelfde behoeften
dezelfde begeleiding krijgen. Er moet adequaat worden gereageerd op leerlingen die
extra zorg of aandacht nodig hebben. De ontwikkelingslijn van de leerling is het
hulpmiddel bij het systematisch zoeken naar samenwerking binnen en buiten het
onderwijs bij het invullen van het begrip zorg. De bedoeling is dat de zorg binnen de klas
wordt verleend en alle leerlingen de gestelde onderwijsdoelen halen. De kernvraag voor

de leerkracht is dan niet zozeer: wat mankeert dit kind?, maar veel meer : Wat vraagt
het van mij om dit onderwijsdoel te halen met dit specifieke kind? (Meijer, 2012).
Door gebruik te maken van groepsplannen, groepsoverzichten en
handelingsplannen is passend onderwijs mogelijk en krijgen minder kinderen
een verwijzing naar het speciaal onderwijs, waardoor ieder kind zich kan
ontplooien op eigen doelen zonder gelijk een stempel te krijgen.
Om gelijke kansen te krijgen om zich naar hun mogelijkheden en talenten te ontplooien,
hebben kinderen recht op ongelijke behandeling in opvoeding en onderwijs (Diekstra,
2003). Passend Onderwijs moet niet alleen bewerkstelligen dat de onderwijszorg voor
leerlingen met problemen doeltreffender en transparanter wordt. Het beleid wil ook
bevorderen dat minder kinderen vanuit het regulier onderwijs naar speciale
voorzieningen worden verwezen. Groepsoverzichten en groepsplannen zorgen voor een
goede voorbereiding, zodat een leerling een goede start kan maken. Telkens wordt
gekeken naar het reguliere onderwijsaanbod en in hoeverre zijn aanpassingen en
aanvullingen noodzakelijk om deze doelen te behalen (Meer, 2011). Door leerlingen te
laten samenleven in een omgeving waar anders zijn de norm is. Zo is onderwijs ooit
bedoeld. Het belang van het kind moet voorop staan. Het kind moet ervaren dat het
ertoe doet. Passend onderwijs geeft deze kans. Kinderen hebben het recht op dat ze niet
alleen door anderen worden gecontroleerd op ok of niet ok, maar kinderen hebben
vooral het recht op dat anderen nieuwsgierig naar ze zijn in goede en slechte tijden
(Mijland, 2014).
Groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen zijn een corveetaak en
worden alleen maar gebruikt als invuloefening om maar weer een taak van de lijst
af te kunnen vinken.
Het moet van de inspectie, Groepsplannen rollen automatisch uit ons
leerlingvolgsysteem en Die maakt onze IBer zijn slechts enkele uitspraken waaruit
blijkt dat het werken met een groepsplan op veel scholen een doel op zich is geworden
(Overveld, z.j.). Van scholen wordt verwacht planmatig en opbrengst gericht te werk te
gaan. Er wordt meer aandacht gevraagd voor een onderwijsaanbod dat is afgestemd op
de onderwijsbehoeften van ieder kind. Vaak wordt gekozen voor een verwerking van

deze onderwijsbehoeften in een groepsplan waarbij deze zijn geclusterd in

niveaugroepen. Op papier zien de groepsplannen er goed uit, maar deze worden echter
als invuloefening gehanteerd om maar weer een taak van de lijst af te kunnen vinken
(Overveld, z.j.).
Groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen zorgen voor verhoging
van de werkdruk.
Leraren krijgen steeds meer taken toebedeeld. Zo ook het maken van groepsplannen,
groepsoverzichten en handelingsplannen. De toegevoegde waarde van deze plannen
wordt niet ingezien en zorgt vaak voor verhoging van de werkdruk (Overveld, z.j.). In
het onderwijs wordt de laatste tijd veel gespeculeerd over dit onderwerp. Veel
leerkrachten raken overspannen of stoppen met het werken in het onderwijs. Naast vele
gewone taken komen er steeds meer andere taken bij. Zo wordt verwacht van leraren
dat alles administratief wordt vastgelegd in leerlingvolgsystemen, groepsplannen,
handelingsplannen, persoonlijkheidsrapportages en ga zo maar door (Sahadat, 2013).
Vaak wordt als reden de strenge onderwijsinspectie gegeven. Scholen zijn bang dat ze
niet genoeg vastleggen voor de onderwijsinspectie en daardoor in de problemen komen
(De Vries & Van Baars, 2014).

Conclusie

Hier volgt de conclusie op de al eerder genoemde stelling:

Het werken met groepsplannen, groepsoverzichten en handelingsplannen is noodzakelijk
voor het geven van goed onderwijs.

In bovenstaande stellingen uit het theoretisch kader komen verschillende voor en
tegenargumenten naar voren. Er worden meer argumenten voor dan tegen gegeven. Zo
is te zien dat de tegenargumenten wat eentonig zijn en vooral beroep doen op de vele
taken wat kan lijden tot een hoge werkdruk en het noodzakelijk papierwerk vanwege
inspecties. Het maken van groepsplannen wordt gezien als administratief doel. Verder
wordt over de effectiviteit niet voldoende gezegd. Bij de argumenten voor deze stelling
wordt beroep gedaan op meerdere voordelen van het werken met groepsplannen. Zo
worden de onderwijsbehoeften van de kinderen goed in beeld gebracht. Door het
overzichtelijk op papier te hebben kan het dienen als communicatie tussen leerkrachten

en naar ouders toe. Ook dient het als verantwoording naar de inspectie en als reflectie
op het eigen aanbod. Verder kan er goed gewerkt worden aan onderwijs op maat en
heeft ieder kind kansen op het eigen niveau.

Literatuurlijst
Clijsen, A., Gijzen, W., Lange, S. de, Spaans, G. (2007). 1-Zorgroute; Naar
handelingsgericht werken. WSNS plus en KPC Groep.

Diekstra, R. (2005). Grondwete van de opvoeding. Uithoorn: Karakter Uitgevers.
Frankl, C. (2005). Managing individual education plans: reducing the load of the special
educational needs coordinator. Support for learning v20 n2 p77-82
Hooiveld, J. (2008). Differentiatie verschil moet er zijn. JSW, nr (93), 30-33. Verkregen op
10 mei, 2015, van
http://www.jswonline.nl/assets/documentenservice_zen/jsw/archief/2008/04_decem
ber_2008/jrg93_nr4_december2008_j._hooiveld_differentiatie_in_het_onderwijs_verschi
l_moet_er_zijn_pag_30_33.pdf
Huijgens, M. & Wiel, van der, M. (2008). Werkboek effectieve handelingsplanning. In 15
stappen naar een handelingsgericht plan. Baarn: HB-uitgevers.
Ledoux, F., Karsten, S., Breetvelt, I., Emmelot, Y., & Heim, M. (2007). Vernieuwing van
zorgstructuren in het primair en voortgezet onderwijs. Een analytische evaluatie van de
herijking van het zorgbeleid. Amsterdam: Kohnstamm Instituut van de Faculteit der
Maatschappij- en Gedragswetenschappen, Universiteit van Amsterdam.
Meer, J. v. d. (2011). Over de grenzen van de leerkracht. Passend Onderwijs in de praktijk.
Den Haag: Evaluatie- en Advies Commissie Passend Onderwijs(ECPO).
Meijer, W. (2012). Samenwerken met leraren, waar hebben we het over? Verkregen op 3
september, 2012 van http://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2Fs12454-012-
0043-4.pdf#page-1
Mijland, I. (2014). Passend onderwijs vraagt school om verschillen tussen kinderen weg te
poetsen. De Volkskrant. Verkregen op 30 mei, 2015 van
http://www.volkskrant.nl/opinie/passend-onderwijs-vraagt-school-om-verschillen-
tussen-kinderen-weg-te-poetsen~a3685817/
Overveld, K. (2013). Groepsplannen niet meer dan een corveetaak. Verkregen op 22 mei,
2015 van http://wij-leren.nl/groepsplan-problemen.php

Pameijer, N., Beukering, T. & lange, S. (2007). Handelingsgericht werken in de klas.
Leuven: Uitgeverij Acco.

Sahahat, I. (2013). En dan ook nog de administratie. De Volkskrant. Verkregen op 3 juni,
2015 van http://www.volkskrant.nl/dossier-archief/en-dan-ook-nog-de-
administratie~a3454190/

Vries, M. & Van Baars, L. (2014). Werkdruk, een veelkoppig monster in het onderwijs. De
Trouw. Verkregen op 5 juni, 2015, van
http://www.trouw.nl/tr/nl/4556/Onderwijs/article/detail/3762049/2014/10/04/We
rkdruk-een-veelkoppig-monster-in-het-onderwijs.dhtml