BRASIL
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
Acesso informao
Participe
Servios
Legislao
Canais
VISUALIZARAULA
26/11/2012
Autor:KEILAVIEIRADELIMA
CURITIBAPRSECRETARIAESTADUALDEEDUCAO
Coautor(es):SuelenFernandaMachado
MODALIDADE/NVELDEENSINO
COMPONENTECURRICULAR
TEMA
EnsinoMdio
EnsinoMdio
LnguaPortuguesa
LnguaPortuguesa
Gnerosdiscursivosetextuais:narrativo,argumentativo,descritivo,injuntivo,dialogal
Produo,leitura,anliseereflexosobrelinguagens
EnsinoMdio
LnguaPortuguesa
Gnerosdigitais:impactoefunosocial
Oqueoalunopoderaprendercomestaaula
Reconhecerapropagandacomoummeiodeinteraoentreleitor,mdiaesociedade
Desenvolveropensamentocrticodiantedaspropagandasquecirculamfrequentementenomeiosocial
Compreenderosdiferentescontextosdecomunicaoesuaintencionalidade.
Duraodasatividades
4aulasde50minutos
Conhecimentosprviostrabalhadospeloprofessorcomoaluno
Noodeargumentao
Estratgiaserecursosdaaula
Fonte:http://www.consciencia.net/img/mafaldatv.jpg
Oconsumopelapropaganda
Professor,oobjetivodestaaulatrabalharoselementosquecompemognerodiscursivoannciopublicitrio.
Antesdestaaula,soliciteaosalunosquetragampropagandasdeprodutos,podendoserdeconsumoprprioouno.Peaqueanotemolocal,ouseja,osuporteontem
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
1/6
05/07/2015
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
Antesdestaaula,soliciteaosalunosquetragampropagandasdeprodutos,podendoserdeconsumoprprioouno.Peaqueanotemolocal,ouseja,osuporteontem
encontraramaspropagandas(nomeeseodarevista,jornal,site,fotografiadeoutdoor,etc).
importanteexplicaraosalunosque,oannciopublicitrioarepresentaodoproduto,comoobjetivodedespertarnosconsumidoresavontadedeadquirilo,ouseja,
seduzilosaadquirirosprodutosanunciadosoudivulgarideias.
Comentequeognerodiscursivopublicitriocirculanasprticassociaisdamdia,ouseja,emtodososaspectosdavidasocialecultural.Dessaforma,precisoconhecer
osinstrumentosdetrabalhoeosobjetivosdestegnero,visandocompreenderainflunciadapublicidadenasociedadecontemporneaeprincipalmentenaformaodas
identidadesdegnero.
Comentecomoimportanteestarematentosaoqueestescritoenaformacomoestopostas,ouseja,osannciosexplorammuitooimplcito.
Pergunteaosalunos:
Vocjpercebeuquemuitasvezesasimagensdizemmuitosobreumdeterminadoprodutoouanncio?
ApsmostreaosalunosapalavraConsumoepergunteoqueestapalavrarepresenta.Deixequeosalunosfalemsuasdefiniesempoucaspalavras.
AcesseaquiparabaixaraimagemdapalavraConsumo:
Fonte:http://goo.gl/5mbkm
Emseguida,apresenteestapalavraemdiferentesformas.Pergunteentooquecadapalavrarepresenta,quetipodeconsumoelesveemapartirdasrepresentaesdas
palavras.
Fonte:goo.gl/DTmkL
Fonte:goo.gl/Te0Vn
Fonte:goo.gl/zhjWq
Emseguida,peaaosalunosquerepresentemumadefinioparaapalavra"consumo"pormeiodeumafrase,estrofedeumpoema,acrstico,depalavraschavesouat
umdesenho.Emseguida,propiciequeapresentemaorestantedosalunosasdiferentesdefinies.Professor,vocirperceberquecadaumirtrazerumadefinio.Aps
apresenteasimagensabaixoparamostrarquetalpalavracarregamuitomaisideologiadoqueelesexemplificaram.
Acesseasimagensrelacionadaspalavraconsumo:
Fonte:http://goo.gl/43lLa
Apsmostrarasimagenspossvelapresentaraelesaseguintedefinio:
Consumo,segundooantroplogoargentinoNestorCanclini,podeser
definidocomooconjuntodeprocessossocioculturaisnosquaisserealizam
aapropriaoeosusosdosprodutosparaatendersnecessidadesde
sobrevivnciahumana.Aatividadedeconsumirpassouaseropontocentraldaexistnciahumanaquando
acapacidadede'querer','desejar','ansiarpor'e,particularmente,deexperimentartaisemoesrepetidas
vezespassouasustentaraeconomiamundial.Inmerosautoresdedicaramseutempoaestudaro
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
2/6
05/07/2015
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
fenmenodaglobalizaoesuarelaocomoconsumo.Destacamos,emespecial,ogegrafobrasileiro
MiltonSantosqueconsideraaexistnciadepelomenostrsmundosnums.Quaisseriamessestrs
mundosecomosedofenmenodoconsumoneles,umdostemasdolivroPorumaoutraglobalizao:
dopensamentonicoaconscinciauniversal.
Fonte:http://www.sociologia.seed.pr.gov.br/modules/conteudo/conteudo.php?conteudo=329
Existemmuitaspossibilidadesparaotrabalhocomotemaconsumo,casoqueirapoderpropiciaruma
pesquisasobreoassuntoConsumoeSociedadeerealizarumainterdisciplinaridadecomadisciplinade
Sociologia.
Professor,parafinalizarestaatividadecomentequeaspalavrasestocarregadasdecontedoideolgico,quecombasenasdefiniespuderamperceberqueapalavra
determinadatantoporquemfalacomoaquemprecede.Enessemomentoquesoconstrudosossignificados.Expliquequesurgiramdiferentesdefiniesdeconsumo
porquecadainterlocutordefiniudeacordocomsuacultura,omomentosocial,ondemora,idade,ideologias,experincias,entreoutrosaspectos.Eemseguida,apresenteo
vdeodopoema:Eu,Etiqueta,CarlosDrummonddeAndrade.
Fonte:http://www.youtube.com/watch?v=nUtOvvY0zfo
Outrasugestoapsovdeotrazeropoemaparaaleituraeinterpretaoemsala.
Vamospropaganda!
Professor,faaumabreveexplicaoaosalunoscombasenasinformaesabaixo:
Osannciospublicitriossocompostosdetextoshbridos,relacionandoelementosverbaisenoverbais,sendoqueosrecursosvisuaissodeforterepresentao.Neste
sentido,paraestudaraspropagandasouannciopublicitriosimportanteanalislosconsiderandoognero,asrepresentaessociais,ovocabulrio,acoesoea
intertextualidade,bemcomooutrasrepresentaesimagticas.
Pergunteaosalunos:
Vocselembradealgumannciopublicitriooupropaganda?Qual?
Emquelocaiscostumaverannciospublicitrios?
Vocacreditaqueapublicidadepodeinfluenciaraspessoas?
Vocjcomproualgoapartirdeumapropaganda?Comooprodutoadquiridofoidivulgado?
Professor,muitasvezesalgunsexemplosdeprodutosmencionadospelosalunossorelacionadasaalgumasmarcas.Casoissoacontea,aproveiteparaexplicarqueas
marcastmumgrandepoderpersuasodevidosestratgiasdepublicidadequesoutilizadas,queexistemprofissionaisdemarketingepublicidadequefazemisso
estrategicamenteparaconvencloausartalmarcaeatmesmoidentificandose.Hsituaestambmqueamarcapatrocinaojogadordefutebolfavorito,oatorpreferido
ouatmesmoretrar(pormeiodocomercial)umidealdevidaalmejado.
ComentequeumforteelementodasgrandescampanhaspublicitriasoSlogan,conhecidocomofrasedeimpacto.Eapresenteoquadro:
Vocsabeoqueumslogan?
Sloganumafraseassociadaaumprodutooumarca.Elefuncionacomoumgritode
guerra,paraissocurto,sonoro,memorvel,original,conciso,fcildememorizare
capazdedespertarsimpatiapelamarcaoupeloprodutoanunciado.Talvezvocse
lembredealgunsexemploscomo:SuperNescau,energiaquedgosto!
Danoninho:valeporumbifinhoCocaColaissoa!QuempedeumpedeBis!
TomouDoril/adorsumiu!BomBril,mileumautilidades.
Sendoassim,osannciossoimpactantes,utilizampalavrascuidadosamente
selecionadas,msicassedutoras(jingles)eimagenschamativas,criandouma
expectativaemostrandoqueeleestsatisfazendoumanecessidaderealouimaginria.
Adaptadode:<http://criacaoneurologica.blogspot.com.br/2011/11/oquepublicidadevendepara
sociedade.html>.Acessoem03/09/2012.
Paraconheceroutrosslogansquemarcaramcampanhaspublicitriasacesseosite:Disponvelem:
http://willyrenan.wordpress.com/2010/08/23/slogansquemarcaram/.Acessoem03/09/2012.
Autilizaodeslogansemcampanhaspublicitriosnoumacoisanova.Uma
famosacampanhapublicitriade1967,comChicoAnysiocomogaroto
propaganda,marcouahistriadasHavaianas.Osloganmaisconhecidodo
produto"Aslegtimas",umavezque,devidoaosucessodessamarca,muitasoutrasempresaslanaram
produtossemelhantesparaconcorrercomasHavaianas.Em1962,opersonagemDidi(vividoporRenato
Arago,dosTrapalhes)foigarotopropagandadamarca,lanandootambmfamososlogan"psiti,no
deforma,notemcheiro,nosoltaastiras".Nadcadade1990,Didiretornapublicidadedamarcacoma
campanha"Issoamorantigo"divulgandoalinha.EmseguidaocantorTomJobim,tambmgaroto
propagandadamarca,ficoutomarcadoquemuitospensavamqueelepoderiaserodonodacompanhia.
Apsasadadocompositor,entraasocialiteVeraLoyolladivulgandooprodutocomotema"Todomundo
usaHavaianas"que,depois,tambmfoidivulgadacomoatorLuizFernandoGuimaresqueflagrava
personalidadesusandoHavaianas.
Fonte:<http://pt.wikipedia.org/wiki/havaianas>.Acessadoem03/08/2012.
Emseguida,organizeaturmaemgruposde5ou6alunosparaqueanaliseosanncioserespondamasquestesabaixo.Organizeummomentoparaqueaturmapossa
realizarumaapresentaodasanlisesdosanncios.
ApresenteumannciodamarcaHavainas:ComcertezavocconheceamarcaHavaianasejdevetervistovriaspropagandassobreesseproduto,vamosverentoeste
anncio:
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
3/6
05/07/2015
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
Fonte:http://pehdechinelo.blogspot.com.br/2012/06/havaianasqualsua.html
1)Jconheciaesteanncio?Ondeviu?
2)Consegueperceberqualintencionalidadedele?
3)Considerandotodooanncio,qualoefeitodesentidoquesepodeperceberapartirdafrasenotopodoanncioTodomundousa?
4)Podemosperceberqueoanncioexplorouorecursodeintertextualidade,qualaintertextualidaderepresentadanele?
5)Apaisagemtemalgumarelaocomoanncio?Eaobradearteescolhida?
Professor,comosugestovocpoderrealizarumainterdisciplinaridadecoma
disciplinadeArte.
AimagemutilizadanacampanhafoiinspiradanaobraAbaporu,deTarsilado
Amaral.EsteoquadromaisimportantejproduzidonoBrasil.Tarsilapintouumquadroparadardepresentepara
oescritorOswalddeAndrade,seumaridonapoca.Quandoviuatela,assustouseechamouseuamigo,otambm
escritorRaulBopp.Ficaramolhandoaquelafiguraestranhaeacharamqueelarepresentavaalgodeexcepcional.
TarsilalembrouseentodeseudicionriotupiguaraniebatizaramoquadrocomoAbaporu(ohomemquecome).
FoiaqueOswaldescreveuoManifestoAntropfagoecriaramoMovimentoAntropofgico,comaintenode
"deglutir"aculturaeuropeiaetransformlaemalgobembrasileiro.EsteMovimento,apesarderadical,foimuito
importanteparaaartebrasileiraesignificouumasntesedoMovimentoModernistabrasileiro,quequeriamodernizar
anossacultura,masdeummodobembrasileiro.O"Abaporu"foiatelamaiscaravendidaathojenoBrasil,
alcanandoovalordeUS$1.500.000.FoicompradopelocolecionadorargentinoEduardoCostantini.
Disponvelem:<http://www.tarsiladoamaral.com.br/versao_antiga/historia.htm>Acessoem:02/08/2012.
Agoravamosveroutroanncio,publicadonarevistaIsto:
1)Qualoprodutoqueestsendovendido?
2)Qualamarcadoproduto?
3)Quetipodepblicoapropagandatemoobjetivodeatingir?
4)Ondeelafoidivulgada?
5)Qualaintenodolocutoremapresentarumcasaldejovensnapropaganda?
6)Aexpressopegabemambgua.Porqu?
7)Qualoefeitodesentidoprovocadopelousodoverbonopresente?
8)Nodia12dejunho,dumVivoparaseuamorfalardegraacomqualquerVivo.Opronomeseuserefereaquem?
9)ApalavraVivo,queapareceduasvezesnoenunciado,temduplosentido.Explique.
10)Napropaganda,oautorusoupalavrasqueexprimemqualidade,mostrandoosaspectospositivosdoprodutoparaconvenceroconsumidoraadquirilo.Quepalavras
soessas?
11)Nasuaopinio,existemoutrasmarcasdecelularesquetambmpodemterasmesmasqualidades?
Vamosanalisaroutroanncio:
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
4/6
05/07/2015
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
Fonte:http://cibeletenorio.wordpress.com/tag/propaganda/
Emseguida,apresenteasquestesparaquesejamrespondidasnocaderno:
1)Qualoargumentodapropaganda?
2)Justifiqueaexpressofacialdapersonagem.
3)Deacordocomaimagem,qualoprincipalobjetivodocremeDove?
4)Qualopossvelinterlocutordestapropaganda?
Vamoslerumanncioobservandoqualoefeitoquecausouumanncioqueseutilizousomentedeelementosnoverbais:
Fonte:http://furrubanhento.wordpress.com/category/propaganda/
Emseguida,apresenteasquestesparaquesejamrespondidasnocaderno:
1)Qualasensaoqueaimagemlhecausou?
2)Mesmosemousodelinguagemverbal,possvelsaberqualoefeitoprometidopelagomademascardoanncio?
3)Qualoobjetivodoanunciante?
Professor,mostreemseguidaoutraspropagandasanalisandoalgunserrosencontradosnelas,bemcomoodiscursopresente:
Estrangeirismomini/macrobemvindaerrosdepropaganda[Nossalnguaportuguesa]
Professor,apresenteestevdeocomentandoanteriormenteapresenadeestrangeirismonosidiomaseexpliquequeseroapresentadasdvidascomunsdeortografiae
usodepreposio.Nesteepisdiodoprograma"Nossalnguaportuguesa",daTVCulturateremosumaexplicaosobreagrafiadepalavrascomosprefixosminiemacroe
debemvinda,entreoutrosaspectos.OvdeoapresentatambmumaentrevistacomoembaixadoreescritorSrgioCorreiadaCosta,quetratadousodepalavras
estrangeirasnosidiomas.
Apsaleituraeanlisedevriosannciospublicitrioseadiscussodafinalidadedessestextos,osgruposdeverocriarseuprprioannciopublicitrio,sepossvelde
algoqueaindanoexista(paraexploraraimaginao).Paraisso,deverocriarumamarcaparatalproduto,ilustraroprodutoreelaborarumtexto(curto,convincentee
criativo)paradivulgaroprodutocriado.Estaatividadedeverserrealizadaemgruposde3ou4alunos,utilizandoumafolhadesulfiteoucartolinaparaoesboo.
possveltambmquealgumasimagenssejampesquisasetrabalhadasnolaboratriodeinformticaemprogramascomooPaintounoprprioPowerPoint,mesclando
imagenspesquisadascomacriatividadedeles.Apsatividadeproduzida,corrigida,finalizadaeapresentadaparaorestantedaturma,estapoderserpostadanumTumblr
pararegistrardesdeapesquisarealizadaduranteasaulaseatoanncioproduzido.
umaplataformadeblogquepermiteaosusuriospublicaremtextos,imagens,
vdeo,links,citaes,udioe"dilogos".AmaioriadospostsfeitosnoTumblr
sotextoscurtos.Aplataformapermiteaosusuriosseguiroutrosusuriosever
seuspostsemseupainel.Tambmpossvel"gostar"(favoritar)ou"reblogar"(semelhanteaoRTdo
Twitter)outrosblogs.
Paraestaatividadenecessriocriarumperfilnotumblrepostarsobreoassuntopesquisado,emseguida
inserirasimagensmesclandooscontedospesquisados.Podeminserirassntesesdaspesquisassobre
osfilmes,diretores,atores,etc.Podeserindicadoparapostaremoutrasatividadesproduzidasemsalade
aula.Estetumblrdeversercriadopelogrupoedestinadosatividadesemsaladeaula.
Paraaprenderacriarumtumblracessem:http://www.compulsivo.com.br/2009/09/oqueetumblrguia
basicopara.html
Paracriarseutumblracesseosite:https://www.tumblr.com.
Dicasparaaproduo:
Professor,expliquequeosalunosdeveroconsiderarosannciosacima,eentenderqueapropagandaaartedeconvencereseduzir,elatemcomoobjetivorealizarum
bomanncio,paraissoexistemrecursosestilsticosesemnticosquepoderoajudar.Dependendodointerlocutorqueapropagandaqueratingirdeveropensaros
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
5/6
05/07/2015
PortaldoProfessorNosbastidoresdapropaganda
bomanncio,paraissoexistemrecursosestilsticosesemnticosquepoderoajudar.Dependendodointerlocutorqueapropagandaqueratingirdeveropensaros
elementosqueseroutilizados.Nopodefaltarumamarca,imagem,slogan,entreoutroselementosquechamemateno.
Comentequeosannciosdeverodeixarclaroqualoproduto,masnasentrelinhaselespoderoseduzirosleitoresparaacompra.Dessaforma,deverodefinirqualser
oproduto,quemopblicoalvoparaousodoprodutoe,deacordocomotipodepblico(feminino,masculino,jovemouidoso)deverodirecionaraformalidadeda
linguagem.Assim,apublicidadeacabavendendodesejos,instigandoe,svezes,atosinventandosefornecessrio.
Lembreosalunosquedefinindoaquemsedestinaseuanncio,deverodirecionarrelacionandosituaesqueirochamaratenodesteespecficointerlocutor.Por
exemplo,seformemjovensleitores,penseemanunciarprodutosdeseuinteresse,paraseduzirextrapolenascores,utilizelinguagemespecfica,imagensimpactantesque
faapartedeseumundo,estabelecendoassim,umarelaocomoleitor.
Exploretambmcomosalunosossuportesdosanncios.Emgeralelespoderoimaginarqueserodivulgadospormeiodepanfletos,propagandanordio,propaganda
nateleviso,propagandanojornal,outdoors,cartazesououtros.Nodeixededefinirosuportedestaproduo,nestecaso,poderserotumblr.
Outrasugestodeatividadeparaotrabalhocomaoralidade!
Almdosalunosapresentaremaspropagandasaoscolegas,podesepropor
elaborarumapropagandatelevisiva.Primeiramentegravemumapropaganda
(oumais)paraexplorarosrecursosqueelaapresenta(quemapresentao
produtoalgumconhecidoouno,criana,mulher,etc),olugarondesepassaapropaganda
(mercado,rua,loja,estdio,etc),aexpressofacial,alinguagemutilizada(formal,tcnica),osrecursos
estilsticosetc.Emseguida,vamosproduo!
(Adaptadode:BAUMGRTNERCOSTAHBES(orgs.).SequnciaDidtica:umapropostaparaoensino
daLnguaPortuguesanassriesiniciais.Cascavel:Assoeste,2007.)
RecursosEducacionais
NOME
TIPO
Estrangeirismomini/macrobemvindaerrosdepropaganda[Nossalnguaportuguesa] Vdeo
RecursosComplementares
MARCUSCHI,LuizAntnio.Letramentoeoralidadenocontextodasprticassociaiseeventoscomunicativos.In:In:SIGnORInI,Ins(Org.).Investigandoarelao
oral/escritoeasteoriasdoletramento.Campinas,SP:MercadodeLetras,2001.
MARCUSCHI,LuizAntnio.Opapeldaatividadediscursivanoexercciodocontrolesocial.CadernosdeLinguagemeSociedade,7,p.733,2005.
SCHNEUWLY,Bernard.etal.(Org.).Gnerosoraiseescritosnaescola.Trad.RoxaneRojoeGlasS.Cordeiro.Campinas:MercadodeLetras,2004.
CARRASCOZA,JooA.Aevoluodotextopublicitrio:aassociaodepalavrascomoelementodeseduonapublicidade.SoPaulo:Atlas,1997.
ALVES,RosngelaAparecida.CALVO,LucianaCabriniSimes.Ognerotextualannciopublicitrio:anlisedesuaimplantaoemsaladeaula.Disponvelem:
<http://www.diaadiaeducacao.pr.gov.br/portals/pde/arquivos/3334.pdf>.Acessoem:04/09/2012.
Avaliao
Avaliarseoalunopercebeuaposturadeposicionarsecriticamentedaesferapublicitria,bemcomosequestionouaveracidadedoqueestsendoanunciado.Considerar
naavaliaoautilizaodaargumentaoerefutaodiantedaproduodoannciopublicitrio,bemcomoarepresentaodoproduto.
Durantetodaaauladeveseconsideraraparticipaodogrupoindividualmente,observandoasinformaesquecadaalunotraz,asdiscussessuscitadas,oenvolvimento
Cancelar
naproduo,entreoutrosaspectos.Aproduofinalpoderseravaliadaconsiderandoasadequaesaognerosolicitado.
http://portaldoprofessor.mec.gov.br/fichaTecnicaAula.html?aula=43960
6/6