Scribd Logo
Fazer o upload

Bem-vindo(a) ao Scribd!

  • Epoha Seobe Naroda Zdenko Vinski PDF

    Enviado por

    Franjo Leovac
    145 visualizações20 páginas

    Título original

    185146546-Epoha-Seobe-Naroda-Zdenko-Vinski.pdf

    Direitos autorais

    © © All Rights Reserved

    Formatos disponíveis

    PDF ou leia online no Scribd

    Você considera este documento útil?

    Este conteúdo é inapropriado?

    Denunciar este documento

    Direitos autorais:

    © All Rights Reserved
    Baixe no formato PDF ou leia online no Scribd
    Sinalizar o conteúdo como inadequado
    145 visualizações20 páginas

    Epoha Seobe Naroda Zdenko Vinski PDF

    Enviado por

    Franjo Leovac

    Direitos autorais:

    © All Rights Reserved
    Baixe no formato PDF ou leia online no Scribd
    Sinalizar o conteúdo como inadequado
    de 20
    VII EPOHA SEOBE NARODA Zdenko Vinski Dinamita historijskog zbivanja na osvitu srednjeg vijeka odrazuje se nesumnjivo iu sloferom umjetnitkom stvaranju epobe zvane seoba naroda, Ona obubvata u jugoistoeno} Evropi vremenski raspon od kraja TV vijeka do u IX vijek, Provala nomadskih ratnika tz ‘Azije pod dominacijom Huna pokrenula je 375, god. bujica barbarskih etnitkin skupina, prvenstveno germanske, ali i sormatske pripadnosti, na Cenom mora i u Karpetskoj kot. Jini, prouzroéivli pad Zapadnorimskog Carstva (476, g.), Hunska prevlast ubreo nestaje 1 Podunaviju (453. g.), a tada se pojavliuju na historjsko} pozornici — da spomenemo samo glavne — istofnogorski, gepidski i longobardski narodi sa manje ili vise uspjeSnim jnastojanjem da stvore dréaene organizacije u Podunaviju i w Tea, zapravo u latentom ‘oxmjeravanju snaga i povremenom sukobliavanju sa modi Istodnorimskog Carstva, odno- sno Bizanta od VIT vijeka dalje(tada je car Herukliie uveo gréki jezik kao shizbeni), Nove azijske plemenske skupine nomada-ratnika pod dominacijom Avara nadolaze u jugotstoc Evropi u nekoliko valova, ito veé w drugoj polovini VI vijeka (567, g.) 2a prvoga avarskog Kaganata, podjarmivSi ostatke Gepida i ratujuci ofenzivno se Bizantom do u VIT vik (opsada Catigrads 626. g.). To je i vrieme seobe Juinih Slavena, Koja je historiski pove- zana sa fradom ili duzom avarskom prisutnoscu na dananjem teritorju Jugoslavije. U kasnom VII vijeku stigu u Karpetska kotlinu ponovo Avari, koncentriajuci se, bez Ku- trigura, samo na to Pononske nizine u drugom avarskom kaganatu sa teem w VEIT vijeku; na istotnom dijehu Balkanskog poluotoka ispreéili su im se nasuprot Bizaneu vee u VII vijeku pridosti Bugari, Avarska vist prestaje na panonskom thi tek oko 800, god, kkada se poéinju formirati prve dréavne organizacije Slavena, koji su primili kréeansevo dijelom iz Bizantskog Carstva, a dijelom od tada Bizantu neprijtelike franacke draave patem Italie ‘Treba ukazatijoS i na ovo: svi barbarski dosljaci, podev8i od provale Huna, naitli su za starosjeilatho stanovnistvo, manje ili vile romanizirano, pogotovu na thi rimskib proving, koje su obuhvatale sav danataji teritorij Jugostavie, inizevsi Bath, tad na- seljenu sarmatskim Jazigima, Vetinom su spomenuti pridoili narodi, ostavivl samo po- negdje tragove materijalne kulture, nestalisa tog teitorja;jedino su Slaveni uspjeli wajno 2 Kolonizitati i nametnuti se barem jeziéno kao superstrat starosjedilackom.dijelom,emicki heterogenom stenovnisteu, Koje predstavla zapravo, etnigki supstrat, Ovoliko ovdje samo skicivanih Ginjenica vala imati u vidu kao historjski okvir arheolodkim spomenicima Karakteristignim za navedenu epohu prije i neposredno postije dolaska Slavena, 4. Fila ob cits, ebro. Moti eihad 4 Satoa, jrsjaina ssh poriodta. Nada ‘Novin Banoceima. V eek: 2 Arhecotk! coy 2S em, Zagret V do VII vijeka bio je u previranju, jer se njegova drustvena i kulrurna ssruktrn mena, Kasnounsicka cvlizaca dodvsa je evoke opudane, narotio-u podu- navskim krajevima na podrudju rimskog limesa, dok se u primorskom jadranskom pojasu iu vecim urbanim centrima na Savi uspjela odrZati u neSto cjelovitijem obliku do u vrijeme vase najerde, Bebarid daiiactanekit ue tia istih provingjtekorine riske ste cvllaaije: urbane i ruralae gelie, rarvjeno gradevnastvo 1 kamenu i opect sa mnoitvom arhitektonskih oblika, cest, mostove, akvedukte, grobnu arhitekturu, latinsko Tithe plomo fd. Spomeniclarltskrure ie wemeoa seobe narod na teil Jugslavje imajuwedinom fz hapocantic abiljee, naposewurbanim naselia, kao fo #0 npr Salona Narona, Docks, Emons, Ceca, Postoie, Sea, Murs, Simium, Singldunmn 1, ednomo i reaobizuntcke znataje, tao opt, Nabsus, Prima Tustaians, Ulpiana, ‘Stobi i de, Zivor je u tim gradovima trajao sve do pod kraj VI i potetka VII vijeka, kada su ih razorili Avari sa Slavenima. U rimskoj provincifi Dalmaciji, napose na podrugju da- bine Bose, Hercegovine i Dalmatinske zagore, pote iz Skromno gradenihstaro- AqScanskih sakralnih spomenika, i to bazilika VI vijeka, koje sadrée linearno wetiramy skulpturn sa spljosteno radenim reljefima i sl. (npr. Zenica, Breza, ‘Dabravina, Klobuk, Duvno, Dikovaca, Otok kod Sinja i dr.). Ta je rustificirana umjetnost odraz periferije i starosjedifackog negda ilirskog donekle romaniziranog stanovnistva, koje je doslo do iz~ ‘raZaja u VI vijeku, tj. u vrijeme raspadanja rimske moéi. U domacoj se literaturi nailazi doduse na znatna razilagenja oko datiranja tih spomenika (pomiilja se i ma pojava runa na polustupu wu bazilici kod Breze), pa titay taj doduSe znatajan, ali dijelom jo’ sporni kompleks spomenika skulpture u bazilikama nece ovdje biti prikazan. To isto vrijedi i za ‘rhiektonte spomenite, jer ont nisu specifenl zn seubu narod, ve pripadaju temi 0 kasnoantitkoj umjetnosti. Takoder Eufrazijeva bazilika u Poretu iz VI vijeka, sakralni spo- ‘menik u Istri Cuven po svojim mozaicima ravenatskog kruga, ne wlazi u podrucje ove teme, a unjetnost seobe moda veoma su tate} protvodi sme utjemont les are mineurss), tj. umjetnog obrta, koji se ponajvise manifestizaju u prilozima iz grobova, i to prvenstveno u metalnim izradevinama nakita i drugih ukrasnih oblika, @ p: edstavijaju specificnu kultuenu ba’tinu te epohe. i Mik h § coje kratko rekapituliramo: wrimjenjuju_barbarski_narodi u prvome Stee Ts cnitkom eflieadjom ‘ved u rims casko dobaf(Te=IV vj) ukraSavnnjem e granulama i Zicom, primijenivti ue to u IVi Vijeku iskucavanje srebmog % ‘Tima, @ Kasnije t utiskivanje matricom. Tada se poteo razvijatl tv. Seay wy. mat eng sala olibromij su anatajn bea efi postgout laganjem >. Nawtvise a plidarohime prajshom, sao ru ai. la ade om {i\tn7 ekropote-Kranf. Druga. polovins VT jhe. Pramjer havik 47cm Ljulans, Nrodnt re Policage kameifay ponavise crvene boje(almendin) ii staKlene paste na zlamnu pod~ Iogu. Tai je stl udomagen na Crom mora (odakle su gn prenijeliu Evropu Huni, Alani 7 Go), af na Heénom Medlierana (Siva, odakle je dosegto u Taj). Rovateni uk iv vtéastorpiralnt uglato-geomettski) je zapadnorimsia provinejlna cehnika la, oj od V veka potelapimjenivat 2 barborskinakt, Kase stskekombir ‘racie filigrana, polibromjje 1 rovadenja mogu se pratiti u VI vijcku u Italiji za vladanja Terognih Gow 3 Langobarda i dalje u VII vijgka ao merovindkom i anglosaksonskom iki slo 4 omamentpletenisef550—8) poseklo votnjske omamen- tike je u Aaifi, ali su na germansku ornamentiku se0be naroda neposredno utjecali kasno- Sd arbrdan! oul ee, dorpraioc!rorienog lca, Toran 17 amatajan je po apsttukmo-kaotitkt oblikovanim glavama i dijelovima tijela zvjeradi, a rofirig se U VI vijeku sa skandinavsko-angloskaonskop prostra po Srednjo| Byropi i 1 langobardskoj Teli, gdje mu se pridrudio judnoevzopski motiv.pletenice, Koja ¥€ ula raniji motiv vitice. Od te mjeSavine nastao je T2v ibiljezen motivima ela ber noguispepleteninu vidu pletenicew nekolik vacjanat,primijenjenw rezigti fehnikama na metalu. U Skandinavji raja se Kasai veoma apstrakino.kKomponirani preplet Hivotiniskog ormamenta, t2v L vijek), Koji je djelovao samo na ‘umjetnost Vikinga, ali nije utjecao u VIIL i IX vijeku na stilsko stvaranje Karolingkog c. Fitwa lugna sa rovatenin ornanientom vitice Kup, wvctvane pretetn insular (gloom Finkin) kao i meditrmim pour Siar pe pri Nas ‘impulsima, dina VI veka, Dud. 12,3 cm. Pristina, Muse) Spomenute stilske faze odréavaju se djelomicno i na grobaoj ostavétini seobe naroda Kosva i Merohije 4a teritorija Jugoslavije, ovisnoj o njezovom geografskom polozaju io djelovanju historijski ‘Gimbenika na tom th jstil manifestira se Ge3¢e dakako ved na catsko-rimskom i ng kasnoantiko-ranobizantskom nakitu sa antitkih nalaziita, ponekad ukombinaciji ‘sa oblicima barbarskog ukusa, a traje dalje kroz vjekove, bizantskim djelovanjem u ma- sovno}_primjesi na slavenskom aakitu. je zastupliena sa oba njoj svojstvena stilska smjem, prvi sa_vidijivom alattom_podlogom, jer su éelije sa ulodenim slmandinom (bilo Koaveksno bilo ploino Gralerin} safest odstcjaniny, te drug fis ranean Gama me (veéinom plosno brusene) almandine, So pokrivaiy svu niet —naavan takoder vorfévzerie cloi- sonnées, Prvim ‘smjerom ukrafavale su se i Kasnoantléke izradevine po ulus barbati- Zirane antike vee u TV vijeku. Reprezentotivan primjer predstavlia jedan od raskoSno ‘adenih paradaih Sjemova iz Berkasova tw Srijemu, ukrsien ramobojoim wloscima staklene Cried @ poglavlia pase Ki ni pee lt ons prea polibromije znadajna je, pored: Hruna, a Gote i druge germanske narod, a gotskim postedstvom preuzea je to) emomorski_ 7 ¥: stil ukratavanja iz Karpatske Kotline w drugoj polovini V vijeka i merovinaki Krug. Acheoloike nalaze obljeZene polihromnim sillom, razasute sirom Jugoslavije, moguce je kronolotki i radionigki opredijeliti. Najraniji je nalaz par okova od Korice maéa, po stil aj < qale> Poliharersteo. See ae imma aio i rms bala mina 8 EER 97 fx — SSP gana oo? lek a porjege sa uevrde rimskog limesa u Zmajeveu. Iz V vileka postoji jos nekoicina Polihromnih nalaza u Pocunaviju i Pomoraviju, Kofi su po svoj prilici ostavStina Istotoih Sl. 151 Gota prije njihova pohoda u Italiu, Osta nelazi sa polihromijom su iz VI vjeka, uglavnom <~ importirani iz Italie, gdje su se kasnorimske radionice (poznajuci tu isto&nomediteransku 2latarsku tehniku) za viadanja Teodorika podesile potrebama i ukusu istotnogotskog vla- dajuceg sloja. Odande je ogigledno importiran Gepidima u Potisje preko Srijema (prie 535. g.) uksuzno radeni prsten iz Srpskog Krstura; iz itih radionica potjete i polihromni SI, 132 nakit u pojedinim istognogotskim grobovima unutar provincije Dalmacije, Par fibula u 147_ lumjetost Vikings, ali nije utjecao u VIIT i 1X vijelu na stilsko stvaranje kerolinskog Kkruga, uvjetovano pretetno insularnim (anglosaksonskim i irskim) kao i meditersnim impulsima, Spomenute stilske faze odrdavaju se djelomitno i na grobnoj ostavitini seabe naroda sa teritorija Jugostavje, ovisnoj 0 njegovom geografskom polodaju io djelovanju historijskih Gimbenika na tom tlu, Filigranski stil manifestira se cele dakako vee na carsko-rimskom i na kasnoamtitko-ranobizantskom nakita sa andikih nalacita, ponekad w kombinacii s@ oblisima barbarskog ukusa, a trae dalle kroz vjekove, bizantskim djelovanjem w ma- sovaoj primjeni na slavenskom nakitu. Politromija je zastupljena sa cba njoj svojstvena stilska smjera, prvi sa vidlfivom alatnom podlogom, jer su éelije sa ulogenim almandinom (bilo konveksno bilo plosno brufenim) smjeStene na odstojanjima, te drugi sa gusto nanizanim éeljama za (vedinom Ploino brugene) almandine, Sto poksivaju svu podlogu — nazvan takoder sorfevretie coi. sonnéer, Prvim smjerom ukrafavale su se i kasnoantitke izradevine po ukusu barbari. airane antike vei u TV vijeku. Reprezentativan primjer predstavlja jedan od raskosno radenih paradnih Sijemova iz Berkasova u Srijemu, uraéen raznebojaim uloScima staklene paste. Kao izrazita pojava mode Atitina vremena, upotreba polihromje anagzjne je, pored Huuna, za Gote i druge germanske narode, a gotskim posredstvom preuzeo je taj ernomorski stil ukrafavanja i Kaxpatske kotline u drugoj polovini V vijeka i merovinkki krug Atheoloike nalaze obiljedene polikromnim stilom, razasute fiom Jogoslavije, moguse Je Kronolotki 5 radionitki opredijeli, Najraniji je nalez par okova od Korien mats, po sila moda jos iz cmomorskih radionica, iz vremena hunske dominacije, tj. prije sredine V vijeka, a posjeés sa utvrde rimskog limesa u Zmajeveu. Iz V vijeka postoji jo8 nekolicina polihromnih nalaza u Podunaviju i Pomoraviju, Kofi su po svoj prilici estavétina Tstngnih Gots prije niihova poboda u Italja, Ostali nalazi se polihromijom su iz VI vijeko, uglavnom mportirani iz Walije, gdje su se kamorimske radionice (poznajui tu istoénomediteransku Hatarska tehniku) 22 vladanja Teodorika podesile potrsbama i ukusu istotnogotskog via eiuéeg sloja. Odande je otigecno importiran Gepidima u Potsie preko Sriema (prije 35. g:) luksuzno radeni prsten iz Srpskog Krstura; iz istih radionice potjese | polihremai wkit'u pojedinim istognogotskim grobovima unutar provincije Dalmacie, Par fibula u ¢. Fibula tuna sa revatio ersmentone sitive # meandra, dja srero 20 poslteme Nadons tt Senshom grotu w Ulpian hod Gracanica, Se, ding VI eijeha, Du 123 cm, Prsinas Muse, Kotoea | Mahe Cried « poglantia V S151 Sh. 152 147 Si u Neikasniji su primjerci iz. druge polovine VI vijeka iz jednog boxatog nekropole u Krunju mozda starosjdilatke etnitke pripadnosti. Nekolicina nat: hhromijom ukraéenog aakita V—VI vijeka ne bi se mela povezaci sa germanskom prisut~ rosa, jr su to Krizevi sa ulaéenim almandinima, bilo na prstenju bilo Keo privjesci (apr. iz {stoSnorimskog groba u Gomjem Turberu), koji su isto&nomediteranskog, a ne crnomorskog obiljezia => Yeom znaéajna komponenta w umjetnigkom stvatanju seobe maroda je oblikovanje j ukrafavanje fibula kao Karukteristiénoy nakita ponajvige na Zenskoj nosnji, Mec tzv ugnim fibulama najstariji su oblici radeni od iskucanog srebrnog lima, a razvili su se od. srarijh Iutaih fibula sa povijenom nozicom pretedno u emomorskim i transilvansktm kea~ jevima, U Podunaviju se sustee znatan broj limenih fibula razitte velitine, a narotito Si. 153 se sstitu veliki primjerci na panonskom lu u drugo} potovini V vijeka, obitno w parovim, 1 istognogotskim Zenskim grobovima, Pod utjecajem zapadnorimskog rovafenog stla pr imjenjivali su se eice na tim srebrnim limenim fibulama rova8eni vkrasi, Na tlu rimskih provinaija postojala je jaka tradicija znalathog umijeca tehnike rovafenja metala, koja se zrcaliu éestim nalazima doista kvalitetno ukraSenia oko¥a, Ropéa f druglh CAs, pretczno Si. 155, 174 kasnocarskog vremena sa motivima spirale crokuta i rombova. Te su rudionice w nerazo~ tty deals qadaels Gear v gs geo Meee Saline, Snuium, Si, Feet ‘vio, mona itd, nastavile sa proizvodajom nakita ukraSenog rovatenjem u V vijeke, ali 1 oblika i stila podedenom zahtjevima hunskih i germanskih dobljaka~naruditelja, Spix ‘na metalnora nakieu seobe naroda V vijeka zapravo ‘pa su tamoinji primjerci rovatenog naka seobe naroda neito mladi; geometnijsko-uglati motivi rova8enia su keo aujednitka tradiciia kasno~ _antiskeradionigke bate prbliann istorremenf u V vjeka kako w Podunavjuatako i na Crom moru. Navedeni motivi rovaSenja esto su zastuplieni na nakitu druge polovine ¥V vijeka u Korpatsko} Kotlini sa arbeoloiki znaéajnim nalazima w Jugoslaviji. MAS PY Crud b Polilae ~ Kraaile $3 Si 154 Si. 158 “Fibule iz Sremske Mitrovice ukrafene su pretezno spiral biniranim djelomigno sa geometrijsko-uglatim rovaSenim motivima i uz to wlozenim alman=_

    Você também pode gostar