Você está na página 1de 4

MINISTRIO DA EDUCAO

UNIVERSIDADE FEDERAL RURAL DO RIO DE JANEIRO


INSTITUTO DE CINCIAS HUMANAS E SOCIAIS
PROGRAMA DE PS-GRADUAO EM HISTRIA
BR 465 Km 7 - Seropdica/RJ
poshistoriarural@gmail.com

TPICO ESPECIAL - A HISTORIOGRAFIA DO IMPRIO PORTUGUS:


DEBATES E PERSPECTIVAS

Ano: 2014 / Semestre: 1


Optativa / Carga Horria: 60h / 4 Crditos
Docente: Patricia Souza de Faria
Local: Seropdica
Dia e Hora: Quarta-feira; 10:00 s 13:00
Ementa

O objetivo da disciplina analisar a historiografia do Imprio Portugus, com


nfase nas suas principais perspectivas tericas, abordagens e debates
travados.
O curso pretende tratar das seguintes perspectivas acerca do imprio
portugus: a viso luso-tropicalista e o debate movido por seus crticos; as
principais abordagens e questes propostas pela historiografia portuguesa,
inglesa e indiana, a partir da dcada de 1960; a produo intelectual que
analisou as conexes entre as diferentes partes constitutivas do imprio luso
(frica, sia e Brasil); a recente historiografia brasileira dedicada dinmica
imperial portuguesa e, por fim, as reflexes oriundas dos Estudos Pscoloniais.
Pretende-se enfatizar os pressupostos que orientaram a historiografia que
analisou as relaes de poder no imprio luso, ao refletir sobre a construo
das formas de hierarquizao, com base na raa, mestiagens, identidades
religiosas e na origem (genealogia, local de nascimento) das populaes do
imprio.

Bibliografia

ALENCASTRO, Luiz Filipe. O Trato dos viventes: a Formao do Brasil no


Atlntico Sul. So Paulo, Companhia das Letras, 2000.

ANTONY, Philomena S.. The Goa-Bahia intra-colonial relations. 1675-1825.


Tellicherry (Kerala) : IRISH, 2004.
BETHENCOURT, F. Relaes inter-raciais no imprio portugus. In.:
LEVENSON, J. et al. (org.). Encompassing the globe. Portugal e o mundo nos
sculos XVI e XVII. Lisboa: MNAA, 2009, p.43-55.
BETHENCOURT, F. & CHAUDHURI, K. (dir.) Histria da Expanso
Portuguesa. Navarra: Crculo de Leitores, 1998.
BICALHO, FRAGOSO & GOUVA. O Antigo Regime nos Trpicos. Rio de
Janeiro: Civilizao Brasileira, 2001.
BICALHO & FERLINI, V. Modos de Governar. So Paulo: Alameda, 2005.
BOXER, C. R.

Relaes raciais no imprio colonial portugus. Porto:

Afrontamento, 1988.
BOXER, C. R. O imprio martimo portugus. Lisboa: Edies 70, 2001.
CAMPBELL (org.). The structure of slavery in Indian Ocean Africa and Asia.
London: Frank Cass, 2004.
CHATTERJEE, Indrani. Gender, Slavery and Law in Colonial India. Delhi:
Oxford University Press,1999.
CHATTERJEE, Partha. Colonialismo, modernidade e poltica. Salvador:
EDUFBA, CEAO, 2004.
CUMMINS, J. & REBELO, L. The Controversy over Charles Boxer's Race
Relations in the Portuguese Colonial Empire, 1415-1825. Portuguese Studies,
17, 2001, p. 233-46.
CURTO, D. R. The Debate on Race Relations in the Portuguese Empire and
Charles R. Boxers Position. E-journal of Portuguese History, v.11, n.1, 2013.
FERRAZ, Patricia. As cores do imprio: representaes raciais no imprio
colonial portugus. Lisboa : Imprensa de Cincias Sociais , 2006.
FREYRE, Gilberto. O mundo que o portugus criou. Rio de Janeiro: Jos
Olympio, 1940.
FREYRE, Gilberto. O luso e o trpico. Lisboa: Comisso Executiva do V
Centenrio da Morte do Infante D. Henrique, 1960.
FREYRE, Gilberto. Aventura e rotina: sugestes de uma viagem procura das
constantes portuguesas de carter e ao. Rio de Janeiro: Jos Olympio, 1953.
FIGUEROA- REGO, Joo. A honra alheia por um fio: os estatutos de limpeza
de sangue nos espaos de expresso ibrica (sc. XVI-XVIII). Lisboa:
Fundao Calouste Gulbenkian, 2011.
2

GRUZINSKI, S.

"Les mondes mls de la monarchie catholique et autres

'connected histories'", Annales : Histoire, Sciences Sociales, 56 (1, jan-fv.


2001), p. 85-117.
LAPA, Jos Roberto do Amaral. A Bahia e a carreira da ndia. So Paulo: Cia.
Ed. Nacional; Edusp, 1968.
LOURENO, Eduardo. A nau de caro. Imagem e miragem da lusofonia.
Lisboa: Gradiva, 2000.
MARCOCCI, Giuseppe. A conscincia de um imprio. Portugal e o seu mundo
(sc. XV-XVII). Coimbra: Imprensa da Universidade de Coimbra, 2012.
MATTOSO, Ktia de Queirs (dir.). Esclavages: Histoire dune diversit de
lOcan Indien lAtlantique sud. Paris, LHarmattan: 1997.
MENDONA, D. de. Conversions and citizenry: Goa under Portugal. New
Delhi: Concep Pub., 2002.
PEREZ, Rosa Maria. The rhetoric of empire. Gender representations in
Portuguese India. Portuguese Studies. N 21, 2005, p. 126-141.
PINHEIRO, Cludio Costa. No governo dos mundos. Escravido, contextos
coloniais e administrao das populaes. Estudos Afro-asiticos, v.24, n.3,
2002, p.425-457.
PINTO, Jeanette. Slavery in Portuguese India. Bombay: Himalaya Publishing
House, 1992.
PRAKASH, Gyan. Writing Post-Orientalist Histories of the Third World:
Perspectives from Indian Historiography. Comparative Studies in Society and
History. Vol. 32, No. 2, p. 383-408, 1990.
ROBINSON, Rowena. Conversion, continuity and change: lived Christianity in
Southern Goa. New Delhi/ London: Sage Publications, 1998.
RUSSELL-WOOD, A.J. R. The Portuguese Empire, 1415 -1808: Johns Hopkins
Univ. Press, 1998 (Um Mundo em movimento: os portugueses na frica, sia e
Amrica, 1415-1808. Lisboa: Difel, 1998).
RUSSELL-WOOD, A.J. R.

Sulcando os mares: um historiador do imprio

portugus enfrenta a "Atlantic History". Histria. 2009, vol.28, n.1, p. 17-70.


SAID, Edward. O Orientalismo. So Paulo: Companhia das Letras, 1990.
SANTOS, Boaventura de Sousa. Entre Prspero e Caliban: Colonialismo, pscolonialismo e inter-identidade. Novos Estudos CEBRAP, 66, 2003.
SCHWARTZ, S. (et.al.). O Brasil no Imprio Martimo Portugus. Bauru:
EDUSC, 2009.
3

SUBRAHMANYAN, S. O Imprio Asitico Portugus. 1500-1700. Difel, 1995.


SUBRAHMANYAN, S. Connected Histories. In: LIEBERMAN(ed.). Beyond
Binary Histories. Ann Arbor, The University of Michigan Press, 1997, p. 289315.
Subrahmanyam, Sanjay. Histrias Conectadas nos Sculos XVI e XVII. Lisboa:
ICS, 2012.
TAVARES, Clia da Silva. Jesutas e inquisidores em Goa. Lisboa: Roma,
2004.
THOMAZ, L. F.; MATOS, A. Vinte Anos de Historiografia Ultramarina
Portuguesa.1972-1992. Lisboa: CNCDP,
THORNTON, John. A frica e os africanos na formao do mundo atlntico,
14001800. Rio de Janeiro: Campus, 2004.
TORGAL, L. R (org.). Histria da Histria de Portugal; Temas de Debates,
1998.
XAVIER, ngela Barreto. A inveno de Goa. Lisboa: ICS, 2008.
XAVIER, ngela Barreto. Dissolver a diferena: mestiagem e converso no
imprio portugus. In: CABRAL, M. V.; WALL, K. et al. Itinerrios. Lisboa: ICS,
2008.

Você também pode gostar