Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Od lat 40. do pierwszej poowy lat 80. pozorna internacjonalizacja spoeczestwa maskowaa
prowadzenie polityki planowej rusyfikacji, ktra stopniowo ksztatowaa wyobraenie o
Donbasie jako o regionie rosyjskojzycznym. [15] W niepodlegej Ukrainie polityk t
kontynuoway oligarchiczne wadze regionalne. W latach 1970-1989-2001 odsetek
Ukraicw uwaajcych ukraiski za jzyk ojczysty spad w obwodzie donieckim z 79% do
59,6%, a nastpnie do 41,2%, za w ugaskim z 87,5% do 66,4%, a nastpnie do 50,4%. W
Doniecku i ugasku Ukraicy stanowi dzi niespena poow mieszkacw, przy czym
Ukraicy ukraiskojzyczni to w pierwszym z tych miast jedynie 11,1%, a w drugim 13,7%
mieszkacw. Natomiast na terenach wiejskich Ukraicy stanowi zdecydowan wikszo
w kadym okrgu 73% i w przytaczajcej wikszoci s ukraiskojzyczni. Obecnie prawie
40% mieszkacw w obu okrgach to Rosjanie. [16]
W strukturze jzykowej rodowiska miejskiego utrzymuje si inercyjny wpyw procesw
etnojzykowych doby radzieckiej, ktrych cechami charakterystycznymi byy nie tylko
masowa migracja Rosjan, ale rwnie przeobraanie si ich w panujc mniejszo, a
Ukraicw w masowy etnos (podporzdkowan wikszo). [17] Nie jest to jednak tylko
wpyw inercyjny. Podobnie jak to dziao si w Zwizku Radzieckim, gdzie gwnym terenem
kolonialnej polityki rusyfikacji peryferii byy wielkie orodki miejskie, po upadku ZSRR
wadza oligarchiczna kontynuowaa aktywn polityk rozszerzonej reprodukcji wizerunku
Donbasu jako regionu zrusyfikowanego i cicego ku Rosji.
W geopolityce panowania imperializmu rosyjskiego nad Ukrain i ca zachodni poaci
pojmowanego na mod monarchistyczno-prawosawn, czarnosecinn i biaogwardyjsk
wiata Ruskiego, Donbas ma kluczowe znaczenie. Kilka lat temu ukraiski historyk Jurij
Nikoajec postawi spraw niezwykle jasno i przewidujco. Pisa: Donbas w obecnych
warunkach, jako pogranicze ukraisko-rosyjskie, sta si faktycznie jednym z wariantw
ekspansji kraju-lidera, ktry stanowi Federacja Rosyjska. W tym przypadku kraj ten aktywnie
rozgrywa kart tosamoci donieckiej po to, aby rozwiza pewne swoje problemy
polityczne, ekonomiczne i spoeczne poprzez rozszerzenie sfer wpywu na terytoriach
ukraiskich. Kwestia jzykowa, powizana z ekspansj jzyka rosyjskiego i narzucaniem
wyobraenia o odwiecznie rosyjskim Donbasie, staje si zatem jednym ze sposobw
destabilizacji Ukrainy. Wydaje si jednak, e w sferze ekonomicznej stron rosyjsk bardziej
interesuje kontrola nad przemysem hutniczym ni nad wydobyciem paliwa mineralnego.
Chodzi o to, e przemys wglowy wymaga wielkich dotacji i jeszcze w czasach istnienia
ZSRR zwtpiono w rentowno rozwoju wydobycia wgla w Donbasie. Natomiast kontrola
nad hutami to rdo zyskw i rozszerzenie sfery wpyww na terytoriach ukraiskich.
Dlatego najbardziej prawdopodobne jest to, e ludno rosyjska regionu po raz kolejny stanie
si zakadniczk interesw przywdcw politycznych Federacji Rosyjskiej, kiedy za spraw
cen na rosyjski gaz zmniejszy si konkurencyjno ukraiskich przedsibiorstw
przemysowych i pogorszy si stopa yciowa spoeczestwa, a za pomoc populistycznych
hase w rodzaju braterstwa narodw sowiaskich, wsparcia dla ludnoci rosyjskiej na
Ukrainie i rozszerzenia sfer posugiwania si jzykiem rosyjskim w celu przeciwdziaania
ukrainizacji Donbasu stworzy si zagroenie dla stabilnoci spoecznej w pastwie
ukraiskim oraz sprowokuje si konflikt midzy ludnoci wschodnioukraisk i
zachodnioukraisk. [18]
Kontra oligarchiczna
Donbaska kontra takie wanie miano bardzo dobrze pasuje do rebelii oligarchicznej w
Donbasie, bo jako ywo przypomina ona zbrojny ruch kontrrewolucyjny sponsorowany przez
Stany Zjednoczone w Nikaragui po obaleniu reimu Somozw. Baronowie Partii Regionw i
Bya posiado kolonialna samotnie toczy nieoczekiwan i przytaczajc wojn wydan jej
przez wielkie mocarstwo. Rozpaczliwe apele do Zachodu o pomoc wojskow niewiele daj.
Jeli Ukraina moe na kogo liczy, to chyba tylko na te spoeczestwa, ktre w przeszoci
dowiadczyy na sobie panowania imperializmu rosyjskiego i dzi znw czuj si przeze
zagroone. Sk jednak w tym, e jest mao prawdopodobne, aby Ukraina zdoaa si obroni,
jeli o jej losach bdzie decydowaa wadza reprezentujca interesy buruazji i realizujca
radykalne reformy neoliberalne.
Szukanie oparcia i ratunku w wielkich mocarstwach imperialistycznych Zachodu to tylko
powtrka dobrze znanego bdu, ktry popeni ju Kociuszko zwracajc si do rzdw
pastw zachodnich z jaowym ordziem goszcym, e Polacy chc si oswobodzi z jarzma
Rosji i wzywaj pomocy naprzeciw temu mocarstwu, ktre gdy raz wemie gr, zwichnie
rwnowag caej Europy. Tymczasem w Europie adnej rwnowagi, na ktr si powoywa,
nie byo [26].
Skuteczny moe by tylko taki program obrony narodowej, ktry bdzie zgodny z
najywotniejszymi interesami wikszoci spoeczestwa ukraiskiego. Ze wzgldu na swj
klasowy charakter wadza obecna nie jest w stanie go wypracowa. Punkt wyjcia do pracy
nad takim programem wskaza Maurycy Mochnacki: wicej liczy trzeba na ruch mas, na
dziaanie caego ludu nieli na wojsko regularne [27].
http://www.pressegauche.org/spip.php?article20690
[1] Jakszczo zawtra do 10.00 ne bude widstawky Janukowycza Majdan pide na zbrojnyj
szturm, na dailylviv.com, 21 lutego 2014 r.
[2] T.E. Lawrence, Siedem filarw mdroci t. I, Warszawa, PIW 1971, s. 20.
[3] Zob. Z.M. Kowalewski, Imperializm rosyjski, Le Monde diplomatique Edycja polska,
listopad 2014 r.
[4] Zob. D. Gibbs, Why Ukraine Surrendered Security: A Methodological Individualist
Approach to Nuclear Disarmament, The Agora: Political Science Undergraduate Journal t. 2
nr 2, 2012.
[5] D. Matrosko, Flashback: Senator Obama Pushed Bill That Helped Destroy More Than
15,000 Tons of Ammunition, 400,000 Small Arms and 1,000 Anti-aircraft Missiles in
Ukraine, na www.dailymail.co.uk, 5 marca 2014 r.
[6] Problemy ytielej Kryma, na http://www.president-sovet.ru/, 5 maja 2014 r. Zob. P.R.
Gregory, Putins Human Rights Council Accidentally Posts Real Crimean Election
Results, na www.forbes.com, 5 maja 2014 r.
[7] A. Prochanow, I. Striekow, Kto ty, Strieok?, Zawtra, 20 listopada 2014 r.
[8] A. Swain, V. Mykhnenko, The Ukrainian Donbas in Transition, w: A. Swain (red.),
Re-constructing the Post-Soviet Industrial Region: The Donbas in Transition, Londyn
Nowy Jork, Routledge 2007, s. 40.
[9] V. Mykhnenko, A. Swain, Ukraines Diverging Space-Economy: The Orange Revolution,
Post-Soviet Development Models and Regional Trajectories, European Urban and Regional
Studies t. 17 nr 2, 2010, s. 146.
[10] V. Mykhnenko, The Political Economy of Post-Communism: The Donbas and Upper
Silesia in Transition, Saarbrcken, Lambert Academic Publishing 2011, s. 189.
[11] E. Kovaleva, Regional Politics in Ukraines Transition: The Donetsk Elite, w: A. Swain
(red.), op. cit., s. 65.
[12] H. Kuromiya, Donbas ostatnie pogranicze Europy?, Nowa Ukraina: Zeszyty
Historyczno-Politologiczne nr 2, 2006, s. 79.
[13] V. Mykhnenko, Class Voting and the Orange Revolution: A Cultural Political Economy
Perspective on Ukraines Electoral Geography, Journal of Communist Studies and Transition
Politics t. .25 nr 2/3, 2009, s. 278, 280.
[14] KMIS (Kyjiwskyj Minarodnyj Instytut Socioohiji), Stawlennia w Ukrajini ta Rosiji
do akcij protestu w Ukrajini, na kiis.com.ua, 28 lutego 2014 r.
[15] Ju.O. Nikoajec, Poselenska struktura naselennia Donbasu (Etnopolitycznyj aspekt
dynamiky), Kijw, IPiEND im. I.F. Kurasa NAN Ukrajiny 2012, s. 166-167.
[16] O.Ja. Kaakura, Mowni praktyky i etniczna samoidentyfikacija naselennia Donbasu,
Naukowi Zapysky Instytutu Politycznych i Etnonacionalnych Dosliden im. I.F. Kurasa NAN
Ukrajiny nr 5 (61), 2012, s. 47-49.
[17] W. Sklar, Widminnosti w etnomownij strukturi naselennia obasnych centriw ta sils
kogo naselennia piwdnia ta schodu Ukrajiny, Ukrajinoznawczyj Almanach t. 5, 2011, s. 42.
[18] Ju.O. Nikoajec, op. cit. s. 186.
[19] M. Kumienko, Bieyje snaruy, czornyje wnutri, Kommunist, 17 stycznia 2014 r.
[20] A. El-Miurid [A. Niesmijan], Achmetow w zasadie, wyydajet kogda e rukowodstwo
DNR naczniet dopuskat sierjoznyje oszybki, Russkaja Wiesna, 26 maja 2014 r.
[21] Ju. Sniegirew, Nariad muczenia primieriat nie choczu, Rossijskaja Gazieta, 12 maja
2014 r.
[22] Centr Protydiji Korupciji, Statky Janukowycza: Oeksandr Jefremow, 28 stycznia 2014
r.
[23] A. Prochanow, I. Striekow, op. cit.
[24] Zob. Z.M. Kowalewski, Rosyjska biaa gwardia w Donbasie, na
www.praktykateoretyczna.pl/
[25] A. Prochanow, I. Striekow, op. cit.
[26] F. Rychlicki, Tadeusz Kociuszko i rozbir polski, Krakw, Nakadem autora 1871, s.
179.
[27] M. Mochnacki, Powstanie narodu polskiego w roku 1830 i 1831 t. I, Pozna, Ksigarnia
J.K. upaskiego 1863, s. 11.
Prezentacja
Oligarchic rebellion in the Donbas in Polish
This article was published in the December 2014 issue of the Polish monthly, Le Monde
diplomatique Edycja polska. A resume in English:
The region of Donbas is the stronghold of monopoly bourgeoisie, called oligarchy, in Ukraine.
The Donbas big capitals are the most concentrated, powerful and predatory, best organized
and united ones. The Donbas is also the region of Ukraine most affected between the forties
and the eighties of the 20th century by the long-term, intensive and planned policy of
Russification waged in the Soviet Union by the Russian bureaucratic imperialism. The
political goal of this policy was to form an image of the region as the Russophone stronghold
in Ukraine.
With the establishment of the Yanukovytch regime, the Donbas monopoly capital took over
the central political power in Ukraine. With the fall of this regime, overthrown by the masses
in the Kiev Maidan, the central political power of the Donbas monopoly capital was
overthrown. The separatist armed rebellion in the Donbas was a panic reaction of regional
oligarchy against the loss of central political power and an attempt to save the oligarchic
power at least in the region with the support of Russian imperialism.
The author is convinced that, for class reasons, any program of national defense advanced by
the Ukrainian bourgeois government and based on an illusory support of Western imperialist
powers will not succeed. To achieve the national independence and unity, Ukraine needs a
completely different program that would count more on a mass movement, on an action of
the whole people, than on a regular army. (This is a quotation from a book published in 1863
by Maurycy Mochnacki, a revolutionary militant for the independence of Poland.)