Você está na página 1de 10

REPUBLIKA E SHQIPRIS

KONTROLLI I LART I SHTETIT


ZDHNSI
Tiran, m 14/10/2015
Njoftim pr Shtyp

KLSH KALLZON PENALISHT MINISTRIN E ENERGJIS


DHE INDUSTRIS DHE AVOKATIN E PRGJITHSHM T SHTETIT
Dmi ekonomik i shkaktuar Buxhetit t Shtetit nga Marrveshja e Zgjidhjes me
Mirkuptim mes Republiks s Shqipris dhe CEZ a.s arrin n vlern 479 milion euro
( - Vlera 95 milion euro: pagesa e dakordsuar n Marrveshje;
- Vlera 352 milion euro: detyrime financiare t prapambetura,
rrjedhoj e keqmenaxhimit 2009-2012;
- Vlera 32 milion euro: zhvlersimi n zero i vlers se 24% te aksioneve te Shtetit)
Kontrolli i Lart i Shtetit prfundoi auditimin n Ministrin e Energjis dhe Industris (MEI)
dhe Avokaturn e Shtetit (ASH), n baz t programeve t auditimit nr. 118/1, dat
12.03.2015, dhe nr. 264/1, dat 17.03.2015, pr periudhn 01.01.2013 31.12.2014 t
aktivitetit t ktyre institucioneve.
Auditimet filluan m dat 16.03.2015 dhe prfunduan m dat 27.07.2015 dhe me shkresat
nr. 118/4, dat 03.08.2015 dhe nr. 264/4, dat 03.08.2015 i jan prcjell ktyre dy subjekteve
Projekt-Raportet e Auditimit.
Pas organizimit dhe zhvillimit t dy takimeve ballafaquese duke respektuar t gjitha afatet
kohore, m dat 16.09.2015 me MEI dhe m dat 14.09.2015 me ASH dhe pas hartimit t
Raporteve Prfundimtare t Auditimit, me shkresat nr. 118/12, dat 12.10.2015 dhe nr. 264/8,
dat 12.10.2015, i jan prcjell MEI dhe ASH, Vendimet prkatse t Kryetarit t KLSH-s,
nr. 140 dhe 139, dat 30.09.2015 n lidhje me kto auditime.
shtja kryesore n t dy kto auditime ka qen, procedurat e ndjekura dhe negociatat q
solln n prgatitjen e marrveshjes s nnshkruar nga Grupi i Puns i ngritur n baz t
VKM nr. 969 dt. 25.10.2013 Pr ngritje e grupit t puns pr zgjidhjen me mirkuptim t
mosmarrveshjes ndrmjet Shtetit Shqiptar dhe CEZ a.s, m dat 23.06.2014 dhe prcjelljen
e ksaj Marrveshje pr miratim n Kshillin e Ministrave dhe Kuvendin e Shqipris.
N prfundim t ktij auditimi, rezultoi q dmi ekonomik q i sht shkaktuar financave
t kompanis tashm trsisht shtetrore OSHEE sh.a sht 479 milion euro, nga t
cilat 95 milion euro si pages e dakordsuar n Marrveshje, 352 milion euro,
detyrime financiare t prapambetura, rrjedhoj e keqmenaxhimit gjat viteve 20092012 dhe 32 milion euro zhvlersimi ne zero i vlers s 24% te aksioneve te Shtetit. N
kt vler dmi nuk jan llogaritur kostot shtese q do duhet t prballohen nga vet Shteti
Shqiptar pr rigjallrimin e sistemit energjetik dhe kthimin n parametra financiare normale
t ksaj shoqrie publike. Bazuar n shkeljet e konstatuara me pasoj dmin e siprcituar
KLSH me shkresn nr. 118/13, dat 12.10.2015 ka depozituar pran organit t Prokuroris
kallzimin penal pr Ministrin e MEI, Damian Gjiknuri dhe Avokatin e Prgjithshm t

Shtetit, Alma Hicka, me akuzn e Shprdorimit t detyrs, parashikuar nga neni 248 i
Kodit Penal.
Me konkretisht, nga auditimi rezultoi q:
Referuar prmbajtjes s Marrveshjes pr Zgjidhjen me Mirkuptim, t nnshkruar m dat
23.06.2014, nga Grupi i Puns i kryesuar nga Ministri Gjiknuri, evidentohen fare qart
elementt e nj marrveshjeje trsisht t pabarabart dhe jo n proporcion me pretendimet e
deriathershme t Shtetit Shqiptar ndaj CEZ a.s, duke shkaktuar nj dm ekonomik n
shumn 479 milion euro, si m posht:
1. N vlern 95 milion euro pr pages e dakortsuar n marrveshje, t pabazuar n
dokumentacion financiar pr prdorimin e kredive dhe huave dytsore, apo njohje t drejtash
nga CEZ Shprndarje sh.a (dm ekonomik i parikuperueshm);
2. N vlern 352 milion euro, si diferenc midis detyrimeve afat-shkurtra t njohura
dhe t drejtave afat-shkurtra t njohura (mungesa n kapitalin qarkullues) t shoqris
CEZ Shprndarje sh.a, sipas pasqyrave financiare t shoqris, vler q prfshin edhe
detyrimet pr faturat e blerjes s energjis dhe tarifave t transmetimit ndaj KESH dhe OST,
t akumuluara gjat administrimit t CEZ a.s, n nj nivel 41,198,699,479 lek bashk me
interesat ose 294 milion euro (dm q do rndoj gjndjen financiare t shoqris n t
ardhmen);
3. N vlern 32 milion euro, pr zhvlersimin e vlers s tregut t 24% t aksioneve t
shtetit n CEZ Shprndarje sh.a. Mos pretendimi i diferencs ndrmjet vlers s aksioneve
t Qeveris Shqiptare gjat privatizimit (CEZ a.s, ka paguar 102 milion euro pr t
kontrolluar 76% t pakets s operatorit t shprndarjes, moment kur vlera e 24% t
aksioneve t Shtetit Shqiptar ishte 32 milion euro) dhe vlers zero t aksioneve t saj m 21
janar 2013, shoqris i sht shkaktuar nj dm q do rndoj gjendjen financiare t shoqris
n nj periudh afatmesme).
Nisur nga kushti i Marrveshjes s Mirkuptimit se Blersi pranon dhe bie dakord q
Shitsi nuk ka asnj informacion n lidhje me gjendjen financiare, operacionale apo do
gjendje tjetr t shoqris dhe se me vazhdimin e blerjes s aksioneve t parashikuar sipas
ksaj, Blersi e bn kt gj n rrezikun dhe prgjegjsin e tij. Si rrjedhim, Blersi do t
blej dhe bie dakord t blej Aksionet si jan ku jan dhe me t gjitha t metat,
shuma prej 95 milion euro sht nj dm i parikuperueshm, pr shkak t njohjes s
detyrimeve jo vetm t pa dokumentuara por edhe n kushtet e shkeljes flagrante t
detyrimeve t rrjedhura nn SPA pr t cilin mban prgjegjsi Grupi i Puns i kryesuar nga
Z.Damian Gjiknuri, Ministr i Energjis dhe Industris, ndrsa shuma 384 milion euro sht
dm ekonomik q do t rndoj financat e shoqris (shtetit) pr shum koh, duke krkuar
nj regjim t fort kontrolli financiar.
***
I N analiz t vlers prej 95 milion euro t dakordsuar nga ana e Grupit t Puns pr t
paguar n favor t CEZ a.s, rezultoi q:
I.1
sht marr prsipr pagesa prej 36.9 milion eurosh q prfaqson vlern e kredis
s disbursuar nga Banka Evropiane pr Ndrtim dhe Zhvillim dhe IFC-ja mbi bazn e
kontratave t lidhura nga CEZ Shprndarje sh.a, n periudhn 30 qershor 2011 dhe 1 korrik
2011. Kjo shum huaje ka qn e njohur n pasqyrat financiare t CEZ Shprndarje sh.a
(sipas pasqyrave financiare t publikuara nga vet shoqria), por me nj marrveshje blerje
huaje detyrimi ka kaluar pr CEZ a.s, marrveshje q reflektohet n ngjarjet/transaksionet
ekonomike t vitit 2013, pra pasi ka lindur konflikti dhe n nj koh kur CEZ Shprndarje

sh.a ka qn nn administrim t prkohshm, me administrator z.Arben Seferi, antar i Grupit


t Puns n negociatat e ksaj marrveshje mirkuptimi.
N vlersimin e ekspertit t BDO LLP t kontraktuar nga Shteti Shqiptar, pas analizs s
dokumentacionit t vn n dispozicion, theksohet se nuk ka evidenca t sakta se si sht
prdorur huaja e marr. Kjo edhe pr faktin se organizimi i investimit t CEZ a.s, prgjat
katr viteve n Shqipri sht realizuar nprmjet tre kompanive CEZ Shprndarje sh.a, CEZ
Trade dhe CEZ Albania nga t cilat vetm CEZ Shprndarje sh.a, sht n bashkpronsi me
Republikn e Shqipris (e cila zotronte 24% t aksioneve) ndrkoh dy kompanit e tjera
jan n pronsi vetm t CEZ a.s (100% t aksioneve). Pr m tepr kto evidenca, pasqyra
apo raporte nuk jan krkuar apo analizuar nga Grupi i Puns prgjat takimeve negociuese t
ksaj Marrveshjeje Mirkuptimi.
N raportin teknik cilsohet se n SPA (Marrveshje e Blerjes s Aksioneve), nuk ka nj
shume specifike t ciln Blersi pritej ta investonte, por prcaktohet CEZ a.s si nj investitor
strategjik. Nn kushtin e investitorit strategjik, krkohej marrja prsipr e uljes s humbjeve
n rrjetin e shprndarjes dhe n nivelet e borxhit t keq t shoqris, n prputhje me
Deklaratn Rregullatore, bazuar kjo n nj plan biznesin paraprak. CEZ a.s, mori angazhime
q t investonte shuma t caktuara n rrjet, pr t cilat u dakordsua me ERE-n, por n fakt
ajo dshtoi q t investonte shumat pr t cilat u angazhua. Nga t gjitha burimet e
informacionit t shfrytzuara pr kt auditim, konstatohet mungesa kumulative n investime
pr periudhn e administrimit nga CEZ a.s, n vlern 13,2 miliard lek. ERE ka aprovuar nj
vler investimi prej 18,832,811,307 lek (pr 4 vjet) nga e cila sipas pasqyrave financiare
(paragrafi 5.12, 5.13 dhe 5.16) rezulton t jen realizuar 5,589,595,002 lek investime (pr
periudhn 4 vjeare), pra duke rezultuar nj munges n kapitalin e investuar n masn
13,243,216,305 lek.
Nga vlersimi i realizuar mbi Pasqyrat Financiare, Raportet e Auditimit por dhe Raporti
Teknik i konsulentit t huaj, krijohet bindja se huaja e marr nga BERZH dhe IFC, nuk sht
prdorur pr investime sic dhe sht pretenduar. Huaja nga BERZH dhe IFC sht marr n
mesin e vitit 2011, dhe niveli i investimeve t realizuara pr vitin 2011 dhe 2012 sht 2.7
miliard lek (19.3 milion euro), sipas pasqyrave financiare. Pra nga vlera e njohur si hua
prej 36,7 milion euro, vetm 19.3 milion euro rezulton t jet prdorur pr investime, duke
ngritur pikpyetje pr mnyrn e prdorimit t huas. Kredit t cilat shteti shqiptar njohu,
nuk konfirmohet t ken sjell rritjen e kapitalit t programuar (investimet q programoi t
realizoj pr 4 vjet), nga ana tjetr mungesa e investimeve n rrjetin energjetik i cili n fund
mbeti n nj gjendje t mjeruar t shtojn dyshimet pr eficencn e prdorimit t huave t
marra nn administrimin e CEZ a.s. Mungesa e analizs por edhe mos leximi i kujdesshm i
materialit t ekspertit nga Grupi i Puns, ka uar n njohjen e padrejt t nj vlere kredie n
shumat e pretenduara kur mungon investimi kapital pr t cilin sht krkuar kjo kredi.
I.2
N Marrveshjen e Mirkuptimit merret prsipr t paguhet shuma prej 17.4
milion eurosh q prfaqson vlern e kredis s disbursuar nga disa marrveshje Overdraft
me banka t nivelit t dyt n Shqipri. Ndrkoh q nga raporti i ekspertit evidentohet q n
10.07.2012 ka nj Marrveshje midis CEZ a.s (mms) dhe CEZ Shprndarje sh.a, pr
shumat e mbetura si detyrime t pagueshme n shumn 17 milion euro pr overdraft-e me
bankat e nivelit t dyt, marrveshja sht nnshkruar n momentin kur CEZ a.s, po
prgatitej t largohej nga Shqipria. Vlerat jan konfirmuar n marrveshje midis palve t
lidhura (plotsisht t lidhura me njra- tjetrn) dhe ky fakt duhet t ishte trajtuar me kujdes
nga Grupi i Puns aq m shum kur merret prsipr q kjo shum t njihej n marrdhnie
dy palshe. Interesat e specifikuar n marrveshjet midis CEZ a.s dhe CEZ Shprndarje sh.a,
jan m t larta se ato t tregut. Ndrkoh nga leximi i shnimeve shpjeguese t pasqyrave
financiare t CEZ Trade (shoqri e kontrolluar 100% nga CEZ a.s), n dhjetor 2012, i sht

dhn nj hua afatshkurtr (nga mma CEZ a.s) n vlern 4 milion euro pr pagesn e
detyrimeve tatimore pas aktit t kontrollit. Vler q shteti e ka kompensuar pr sa koh q
njohu t gjitha kredit pa br nj analiz t qllimeve t alokimit t tyre. Nga ana tjetr nga
raporti i ekspertit Grupi i Puns ka qen n djeni q Ne kemi par prova q CEZ sh.a. ka
paguar shuma ndrmjet 1,6 milion dhe 4.7 milion ndaj CEZ a.s. ndrmjet Shtatorit dhe
Nntorit t vitit 2012, n nj koh kur CEZ sh.a. nuk po paguane kreditort e tij t tjer, n
veanti KESH dhe OST, dhe n t vrtet mund t ket qen duke u prgatitur pr daljen e tij
nga Shqipria.
I.3
Shuma prej 25.1 milion eurosh prfaqson detyrimet e CEZ Shprndarje sh.a ndaj
shoqris CEZ a.s, Prag, dhe CEZ Trade Albania, pr energjin elektrike t lvruar nga kto
t fundit pr mbulimin e humbjeve n rrjetin e shprndarjes. CEZ Shprndarje sh.a kishte
detyrimin t importoj energjin pr t kompensuar humbjet e rrjetit, pr kt qllim duhej t
alokonte m shum fonde q t mund ti prdorte pr t siguruar furnizimin e vazhdueshm
me energji elektrike. sht konstatuar se niveli i humbjeve n 2009 ishte n 32% ndrsa n
fund t vitit 2012 ku nivel humbjesh arriti n 46.38%. Nisur nga faktin se shteti mori prsipr
t njoh vetm detyrimet e blerjeve t energjis realizuar nprmjet kompanive t lidhura t
grupit CEZ a.s, njohja n vlern e deklaruar dhe t pa verifikuar si pr sasin e faturuar dhe
mimin e blerjes, i ka dhn mundsi CEZ a.s t prfitoj shuma pr t cilat ekzistojn
kontestime. Konstatohet se detyrimi pr energjin elektrike t bler nga CEZ a.s dhe CEZ
Trade sipas pasqyrave financiare t vet shoqris sht shum m e ult se detyrimi i marr
prsipr. N Pasqyrat Financiare konstatojm se detyrimi i CEZ Shprndarje sh.a, pr blerje
t energjis n pal t lidhura n fund t vitit 2012 rezulton t jet 13,5 milion euro,
diferenca q t cojn n prfundimin se shifra nuk sht bazuar n detyrime kontraktore t
saktsuara. Theksojm se jan marr parasysh ne negociata detyrimet e energjis s furnizuar
nga CEZ a.s (mma) por nuk jan konsideruara apo negociuar detyrimet ndaj KESH dhe
OST, t cilat si ishte n dijeni grupi negociator arrijn n shumn 294 milion euro, dshmi
e qart kjo e prdorimit t standardeve t dyfishta pr t njjtn shtje.
I. 4. Shuma prej 6.1 milion eurosh, shum q prfaqson detyrimet q CEZ Shprndarje i ka
pasur shoqris CEZ Albania, tashm e njohur me emrin Share Services Albania, pr
shrbimet e ofruara n vazhdimsi sipas marrveshjeve prkatse t nnshkruara, duke filluar
nga viti 2009. Sipas kontrats CEZ a.s, mori prsipr t transferonte Kno-Ho e tij nga
eksperienca n treg drejt OSSH. Konstatohet se nuk sht realizuar ky detyrim kontraktor,
pasi OSSH/CEZ sh.a hyri n nj seri marrveshjesh me filialet e CEZ a.s, duke kontraktuar
jasht shoqris realizimin e shrbimeve kryesore administrative dhe operacionale q
OSSH/CEZ sh.a. duhet t ushtronte. Kto shrbime prfshinin matjet, financimin,
menaxhimin e faciliteteve, dhe burimet njerzore. N raportet financiare konstatohet se
shrbimet totale administrative dhe operacionale outsorced nga OSSH/CEZ sh.a. tek CEZ
Albania (filial i shoqris CEZ a.s, u rritn nga 0,25 miliard lek n 2009 n 1,4 miliard
lek n 2012, pika 10.11). Pra sht i thjesht fakti q pr Kno Ho q CEZ Shprndarje
sh.a, ka paguar ndr vite pr ngitje kapacitetesh q nuk ishin t vetat, shrbime kontabiliteti
dhe konsulenca t cilat prsri nuk i shrbejn m, pasi CEZ Albania (e cila ishte n pronsi
t CEZ a.s) n fund t vitit 2012 rezulton se nuk ka transferuar aktivet materiale dhe
jomateriale t krijuara pr vet CEZ Shprndarjen sh.a, por i ka zhvlersuar kto aktive dhe
ka uar shoqrin n likujdim. Vlera e munguar bazuar n pasqyrat finaciare t bashkngjitur
raportit teknik sht rreth 21.4 milion euro (rreth 3 miliard lek t shpenzuar pa patur t
drejtn e pronsis mbi kto investime n kapital njerzor), duke prbr dm pr interesat e
CEZ Shprndarjes sh.a. Pra shteti ka njohur detyrime pr mallra dhe shrbime t cilat nuk
kaluan tek CEZ Shprndarja sh.a.

Nga analiza e pasqyrave financiare t publikuara pr CEZ Albania, konstatuam se shoqria ka


provigjonuar t gjitha krkesat e arktueshme, n kto kushte pagesa e marr prsipr nga
shteti pr 6.1 milion euro krijon mundsin e shmangies s tatimit mbi divident t vlersuar
n rreth 1 milion euro, e cila sht e ardhur e munguar pr buxhetin.
Nisur nga sa ka konstatuar dhe vlersuar ekspertiza e analizuar, gjykojm se detyrimi i
marr prsipr nga Shteti n kushtet kur nuk ka evidenca dhe mungon dokumentimi i
plot i shpenzimit pr llogari t CEZ Shprndarjes sh.a, si dhe n kushtet kur
konstatohet se n marrveshje sht theksuar fakti se Blersi pranon dhe bie dakord q
Shitsi nuk jep asnj siguri ose garanci, t shprehur ose t nnkuptuar, n lidhje me ndonj
shtje q lind n lidhje me Shoqrin dhe/ose Aksionet dhe/ose transaksionet e referuara
ktu, duke prfshir vlern e Shoqris, gjendjen e saj financiare, lejet (duke prfshir do
leje, lienc, plqim, miratim, certifikat, regjistrim apo autorizime t tjera) dhe/ose do
shtje tjetr, ngjarje ose gj q lidhet me Shoqrin, themelimin e saj, aftsin e saj paguese,
pronsin, biznesin, veprimtarin, asetet, prospektet, prgjegjsit, borxhet dhe/ose detyrimet
ose shtje t tjera t mundshme. []Blersi pranon dhe bie dakord q Shitsi nuk ka asnj
informacion n lidhje me gjendjen financiare, operacionale apo do gjendje tjetr t
Shoqris dhe se me vazhdimin e blerjes s Aksioneve t parashikuar sipas ksaj, Blersi e
bn kt gj n rrezikun dhe prgjegjsin e tij. Si rrjedhim, Blersi do t blej dhe bie
dakord t blej Aksionet si jan ku jan dhe me t gjitha t metat, prbn dm
ekonomik, pasi n mnyr t padrejt shoqris CEZ a.s, i jan njohur dhe marr
prsipr detyrime t padokumentuara, megjithse konstatohet se ka patur nj
keqmanaxhim dhe humbje t mdha gjat administrimit q kjo shoqri i ka br CEZ
Shprndarje sh.a (2009-2012)
***
II
Nga vlersimi i pasqyrave financiare (t publikuara) t shoqris CEZ Shprndarje
sh.a, konstatohet q CEZ a.s, Prag dhe drejtuesit n Tiran nprmjet keqmenaxhimit e ka
uar shoqrin drejt nj situate falimenti, fakt q lexohet nga rnia e vazhdueshme n vler e
kapitalit neto t shoqris (kapital aksionar + humbje) duke rezultuar nj vler kapitali neto
negative q n fundin e vitit 2011. Kapitali negativ nnkupton se shoqris i jan shkaktuar
humbje n at nivel q tejkalon do pages t br pr aksionet e saj nga investitort.
Ekzistenca e nj kapitali neto negativ sht nj tregues i fort i falimentimit t
pashmangshm, dhe kshtu duhet konsideruar si nj sinjal paralajmrues pr do analist t
thjesht financiar. Megjithse sht konstatuar nj kapital neto negativ q n fund t vitit
2011, nga shoqria CEZ a.s, Prag, nuk jan marr masa pr t frenuar kt fenomen por
sht lejuar q situta t vijoj t degradoj. Keqmenaxhimi sht i lexueshm, mjafton t
analizojm q humbja e llogaritur n fund t vitit 2012, sht sa niveli i humbjes s
akumuluar gjat gjith viteve t aktivitetit t shoqris, kshtu humbja e vitit 2012 arriti n
rreth 38 miliard lek nga 35 miliard lek q sht niveli i akumuluar ndr vite. Po t
shikojm pozicionin e kapitalit neto mund t duket qart se vlera e kapitalit t vet neto nga
188 milion euro q ishte n fund t vitit 2008, ka arritur n (-284 milion euro) n fund t
vitit 2012. Zrat e kapitalit aksioner dhe rezervs nuk kan ndryshime n vite kshtu q rnia
sht vetm efekt i humbjeve t cilat n fund t vitit 2012 arritn n vlern 72,7 miliard lek
nga 7 miliard lek q ishin n momentin e ndryshimit t pronsis. Megjithse verifikohet
rritja e humbjes me 66 miliard lek (472 milion euro) nga Grupi i Puns nuk sht
dokumentuar asnj pretendim i till, duke i ln n kt mnyr Shtetit Shqiptar detyrimin
pr t paguar pr keqmenaxhimin n vite t realizuar nga administratort e emruar nga CEZ
a.s, Prag, pr kompanin q privatizoi nn statusin e investitorit strategjik n fillim t vitit
2009.

Situata e verifikuar ku shoqria CEZ Shprndarje sh.a, jo vetm ka nj kapital neto negativ
por sht edhe n kushtet e paaftsis pr t paguar detyrimet ndaj furnitorve t cilat jan
rritur ndjeshm gjat vitit 2012, tregon se shoqria ishte n kushtet e falimentit. Nse do t
shkonte n likujdim, nga shoqria CEZ a.s, nuk do t ishte rikuperuar ndonj pjes nga shuma
e investuar, ndrkoh q me marrveshjen e lidhur, risku i falimentit i ka kaluar i gjithi Shtetit
Shqiptar , i cili edhe pagoi pr t marr kt risk. Pra jo vetm u trashgua nj shoqri e
falimentuar por paguam edhe para pr t marr prsipr humbjet dhe borxhet e trashguara.
Ajo q konstatohet nga pasqyrat financiare sht mungesa e kapitalit qarkullues, pra
marrveshja ka marr prsipr t mbuloj diferencn e kapitalit qarkullues q do t prbj nj
dm t konsiderueshm pr financat e shoqris n t ardhmen (diferenca midis detyrimeve t
njohura dhe t drejtave t pranuara bazuar n pasqyrat financiare arrijn n vlern e rreth 49
miliard lek) ose 352 milion euro, vler ku prfshihen edhe faturat e blerjes s energjis
dhe tarifave t transmetimit nga KESH dhe OST respektivisht pr periudhn deri 31 dhjetor
2012, pasqyrohen n aneksin 11.1 dhe 11.2. ku totalizohet n nj nivel 41,198,699,479 lek
bashk me interesat ose 294 milion euro. Konstatohet nj regjim trajtimi me standarde t
dyfishta duke favorizuar shoqrin CEZ a.s dhe shoqrit bija t krijuara n Shqipri (CEZ
Trade dhe CEZ Albania), duke njohur dhe likuiduar detyrimet e ktyre shoqrive dhe duke
ln me statusin debitor detyrimet e shoqrive anonime shtetrore KESH dhe OST t cilat
kan dhe nivelin m t lart t detyrimeve t marra prsipr nga shteti nn kt marrveshje.
Keqmenaxhimin financiar t shoqris nn administrimin e CEZ a.s, e theksojn
edhekontratat e lidhura me shoqri t ndryshme t mbledhjes s borxhit t cilat rezultojn t
ken realizuar nj faturim n vlern 621 milion lek sipas pasqyrave t siguruara nga
eksperti i kontraktuar nga shteti ose 4.4 milion euro, kontrata n t cilat nivelet e tarifave t
shrbimit konstatohet t variojn nga 28% deri 50% t shums s borxhit t mbledhur, kur
sht e vrtetueshme q tarifat normale t shrbimit t prmbarimit privat n Shqipri jan
ndrmejt 2-6% t borxheve mbi 500,000 lek.
***
III. sht fakt q CEZ a.s, ka paguar 102 milion euro pr t kontrolluar 76% t pakets s
operatorit t shprndarjes n fillim t vitit 2009, moment kur vlera e 24% t aksioneve t
shteti shqiptar ishte 32 milion euro. Pr shkak t keqmanaxhimit por edhe t pranimit pa
kushte t situats s falimentit t shkaktuar kryesisht nga vet pala eke, shtetit i sht
shkaktuar nj dm i madh nga zhvlersimi n 0 i vlers s tregtueshme t 24% t pakets s
aksioneve t zotruara nga ai. Ky fakt nuk merret n konsiderat nga grupi negociator i
kryesuar nga Z.Damian Gjiknuri, Ministr i Energjetiks dhe Industris, megjithse sht
theksuar me t drejt nga eksperti n raportin e tij, kur shprehet se Qeveria e Shqipris
mund t ngrej kundr CEZ a.s, pr zvoglimin n vler t 24% t saj t aksioneve n CEZ
sh.a. Ky pretendim do t ishte pr diferencn ndrmjet vlers s aksioneve t Qeveris
Shqiptare gjat privatizimit dhe vlers s aksioneve t saj m 21 janar 2013.
***
Por nuk kemi vetm kostot e prmendura m sipr, t cilat jan trsisht t vlersuara nga
eksperti dhe pr t cilat Grupi ka djeni t plot por theksohet edhe ekzistenca e pretendimeve
(kosto shtes) t tjera t cilat do t kishin krkuar nj vlersim m t kujdesshm dhe t
saktsuara prpara prmbylljes s negociatave.

Nj moment tjetr i rndsishm, i cili ka kaluar pa u vn re dhe trajtuar nga Grupi i Puns,
sht kosto oportune, pr ta normalizuar situatn e verifikuar. N referenc t raportit teknik
i cili posedohej nga Grupi i Puns, q n datn 10.02.2014, theksohet domosdoshmria e nj
kostoje shtes t nevojshme pr shkak t mungess s investimeve t programuara, nivelit t
humbjeve mjaft t rritur (46, 38%) dhe borxheve q kan kapur maksimumin e tyre prgjat
periudhs s zotrimit nga CEZ a.s, do t favorizohen mime tarifore shum m t larta pr
konsumatort, pra kosto oportune pr t rivitalizuar sistemin dhe normalizimin e treguesve
financiar t shoqris, tashm n kushte falimenti, kosto e cila sipas ekspertit bazuar n nj
vlersim institucional arrin n nivelet 185 miliard lek deri n 218 miliard lek
Nga prcaktimet e bra n marrveshje, pala shqiptare paraqitet trsisht n kushte jo t
barabarta, madje n pozita tepr inferiore dhe t disfavorshme karshi CEZ a.s, duke e
favorizuar at n do aspekt, pretendim, dmshprblim, prgjegjsi, duke prdorur standarde
t dyfishta pr t njjtn shtje madje dhe n do risk t mundshm hipotetik q mund ti vij
ksaj kompanie n t ardhmen. Fakti q n marrveshje nuk jan evidentuar dhe nuk jan
prfshir asnj prej pretendimeve t mparshme t Shtetit Shqiptar si dhe dmet e konstatuara
dhe evidentuara si nga institucionet e ndryshme shtetrore ashtu edhe nga ekspertt
ndrkombtar t kontraktuar nga Shteti, tregon q nga ana e grupit t negocimit nuk sht
ngritur asnj pretendim dhe nuk sht negociuar asnj detyrim i CEZ a.s kundrejt Shtetit
Shqiptar.
Nga auditimi rezultoi q nga ana e Kryetarit t Grupit t Puns dhe vet Grupi i Puns i
caktuar pr negocimin e marrveshjes s mirkuptimit, nuk sht dokumentuar asgj n lidhje
me mbledhjet e zhvilluara ndrmjet antarve t tij (diskutimet apo vendimet q mund t jen
marr gjat periudhs s negocimit n lidhje me pretendimet e pals shqiptare apo CEZ a.s),
si dhe takimet negociuese t zhvilluara me CEZ a.s (pretendimet e ngritura nga pala
shqiptare, mbrojtja dhe negocimi i tyre), detyrime kto t mirprcaktuara n nenin 16 dhe 17
t Ligjit nr. 8480, dat 27.05.1999 Pr funksionimin e organeve kolegjiale t administrats
shtetrore dhe enteve publike, si dhe n pikn 2 dhe 5 t Urdhrit t Kryeministrit, nr. 228,
dat 02.12.2013 Pr prcaktimin e prbrjes s Grupit t Puns pr zgjidhjen e
mosmarrveshjes, ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Shoqris CEZ a.s
Pr rrjedhoj, n kushtet kur ky grup negocimi, nuk ka dokumentuar asgj n lidhje me punn
dhe negociatat e zhvilluara prej tij me CEZ a.s, (duke vepruar kshtu n kundrshtim me
krkesat e Urdhrit nr. 228, dat 02.11.2013 n baz t t cilit duhet t kishin prcaktuar
strategjin dhe platformn e negocimit si dhe t administronin dokumentacionin e negocimit),
vihet n diskutim serioz puna dhe mbrojtja q ky grup i ka br (pr rreth 6 muaj) interesave
dhe pretendimeve t Shtetit Shqiptar, ka identifikohet fare qart edhe n vet prmbajtjen e
Marrveshjes s Zgjidhjes me Mirkuptim t nnshkruar prej tij.
Pr m tepr, si evidentohet edhe n pikat e siprcituara t marrveshjes, pala shqiptare ka
rn dakord q t marr nj kompani t zotruar m par 100 % nga vet shteti shqiptar, pa
asnj dokumentacion n lidhje me shoqrin CEZ sh.a, pr periudhn e administrimit t ksaj
shoqrie nga CEZ a.s, ka normalisht i shrben vetm nj qllimi, atij t fshehjes apo
mbulimit t provave n lidhje me keqmenaxhimin disa vjear t kompanis CEZ sh.a, uarjen
me dashje t ksaj kompanie drejt falimentimit, destinacionin e vrtet t huave dhe vlerave
t tjera monetare t qarkulluara apo shpenzuara n CEZ sh.a. apo n kompanit e tjera CEZ
Trade apo CEZ Albania, madje edhe prgjegjsis penale t ish-administratorve t CEZ
Shprndarje sh.a, apo do punonjsi dhe ish-punonjsi t ksaj kompanie.
***

N prfundim, kemi konkluduar se, me nnshkrimin e ksaj Marrveshje Mirkuptimi Shtetit


Shqiptar i sht shkaktuar nj dm ekonomik n vlern 479 milion euro, si pasoj e
veprimtaris dhe vendimmarrjes s vet Grupit t Puns, i cili nprmjet Kryetarit t tij z.
Damjan Gjiknuri, Ministr i Energjis dhe Industris i ka relatuar Kshillit t Ministrave dhe
Kuvendit t Shqipris miratimin e ksaj marrveshje, pa pasur dokumente t shkruar mbi
kt vendimarrje t pals shqiptare, q do t reflektonin ecurin e negociatave.
N lidhje me kt dm q i sht shkaktuar Shtetit Shqiptar dhe interesave t tij t ligjshme,
Avokati i Prgjithshm i Shtetit, n funksion dhe n zbatim t detyrave t tij ligjore si titullar i
institucionit dhe antar i Grupit t Puns t ngarkuar me negocimin dhe nnshkrimin e
Marrveshjes pr Zgjidhjen me Mirkuptim, ka patur detyrimin dhe prgjegjsin e veant
q n kushtet e titullarit t Institucionit q kishte drejtuar pr nj koh t gjat t gjith
veprimtarin ndrinstitucionale n drejtim t mbrojtjes s interesave t Shtetit Shqiptar n
mosmarrveshjen ndrmjet CEZ a.s dhe Republika e Shqipris dhe q kishte dijeni pr
ekzistencn deri edhe t elementve t veprs penale n lidhje me veprimtarin e mparshme
t ish drejtuesve t CEZ sh.a, jo vetm t mos nnshkruante nj marrveshjeje trsisht t
disfavorshme dhe n shprfillje t plot t pretendimeve dhe interesave t Shtetit Shqiptar por
edhe t paralajmronte dhe informonte edhe antart e tjer t Grupit t Puns, n lidhje me
t gjitha ato prcaktime n marrveshje n t cilat rrezikoheshin qartazi interesat e ligjshme t
Shtetit Shqiptar.
Veprimet dhe mos veprimet e Grupit t Puns kan br zero t gjitha pretendimet pr
detyrimet q CEZ a.s, i detyrohej pals shqiptare duke mos mbrojtur kshtu interesat e Shtetit
Shqiptar, ndrmjet mungess s ballafaqimeve t fakteve n favor t shtetit, dhe duke
prdorur standarde t dyfishta n vendimmarrje.
***
Shnim 1: Pak histori
M dat 11.03.2009 sht nnshkruar kontrata e shitjes s 76% t aksioneve midis Ministris
s Ekonomis dhe Tregtis dhe Energjetiks si shits i aksioneve, dhe CEZ a.s, si blers dhe
investitor strategjik. Pas problematikave t vazhdueshme disa vjeare, ERE me shkresn nr.
281/11, dat 11.04.2012, ka njoftuar fillimin e nj procesi t gjer monitorimi t gjendjes
financiare t shoqris CEZ Shprndarje sh.a. N prfundim t ktij procesi, pas konstatimit
se gjendja kritike sht shkaktuar kryesisht nga tejkalimi i shpenzimeve e keqadministrimi,
nj sr tratativash jo t suksesshme pr zgjidhjet e mundshme t situats s konstatuar, si
dhe n kushtet kur njoftohet nga CEZ Shprndarje se shoqria mund t mos jet n gjendje
t parandaloj prkeqsimin n javt e ardhshme n nivelin e shrbimeve q siguron,
prfshir dhe lvrimin e energjis elektrike, pra vetdeklaron se ka dshtuar n realizimin e
objektivave t saj, t prcaktuara n Deklaratn Rregullatore, Enti Rregullator i Energjis
(ERE) me Vendimin nr. 4 dhe nr. 5 dat 21.1.2013, ka mbajtur qndrimin se shoqria CEZ
Shprndarje sh.a. sht n shkelje t kushteve t licensave RPS dhe DSO, pr kt shkak, ka
vendosur heqjen e licencave t msiprme dhe kalimin e shoqris CEZ Shprndarje sh.a, n
administrim t prkohshm.
M dat 15.05.2013 shoqria CEZ a.s, Prag, pas heqjes s liencave dhe vendosjes s
shoqris nn administrim t prkohshm, paditi e para Republikn e Shqipris n Gjykatn
e Arbitrazhit UNCITRAL (United Nations Commission on International Trade La
(Komisioni i Kombeve t Bashkuara mbi t Drejtn Tregtare Ndrkombtare), duke ngritur
nj sr pretendimesh ligjore dhe financiare.
METE m dat 04.09.2013, ka przgjedhur shoqrin BDO LLP si ekspert financiar pr t
br vlersimin financiar t pretendimeve t lidhura me CEZ a.s, dhe lidhi kontratn me kt

shoqri n datn 29.08.2013 n vler 40 milion lek. METE, ka realizuar proedurn e


prokurimit pr shrbimin e vlersimit t humbjeve teknike, m dat 30.05.2013 duke
przgjedhur si fitues shoqrin BBH Berlin, dhe lidhi kontratn me kt shoqri m dat
25.11.2013 n vler 23 milion lek. Grupi i Puns q n muajin shkurt 2014, kishte n
dispozicion raportin e vlersimit t Ekspertit Financiar Ndrkombtar BDO LLP.
Strategjia e ndrtuar pr tu prballur me shtjen gjyqsore t hapur nga CEZ a.s ndaj Shtetit
Shqiptar si dhe veprimet e institucioneve shtetrore morn drejtim tjetr, pasi me Vendim t
Kshillit t Ministrave nr. 969 dat 25.10.2013 sht vendosur t ngrihet Grupi i Puns dhe
fillimi i proedurave t negociatave pr zgjidhjen e mosmarrveshjes ndrmjet Republiks s
Shqipris dhe shoqris CEZ a.s. Grupi i Puns u nominua me emra konkret n Urdhrin
nr. 228 n 2.12.2013 t Kryeministrit (Z. Damian Gjiknuri, Z. Arben Ahmetaj, Z. Shklqim
Cani, Z. ngjll Agaci, Znj. Alma Hicka, Z. Koli Bele, Znj. Entela Cipa, Z. Arian Hoxha, Znj.
Vilma Causholli, Z. Ergys Cirici, Z. Armer Juka), pasuar me nj Urdhr t mvonshm nr.181
dat 18.06.2014 i cili angazhonte n prbrje t Grupit t Puns dhe prfaqsuesit e OST,
KESH, dhe CEZ Shprndarje sh.a. (Z. ngjll Zeqo, Z. Agron Hetoja, Z. Arben Seferaj).
Grupi negociator do t kryesohej nga Z. Damian Gjiknuri, Ministr i Energjis dhe Industris.
Kto proedura kan prfunduar me nnshkrimin e Marrveshjes me mirkuptim nga Grupi i
Puns m dat 23.06.2014, prcjelljen n Kshillin e Ministrave dhe miratimin e saj me
Ligjin nr. 114/2014 dat 31.07.2014.
Pas zhvillimit t nj sr takimeve negociuese pr rreth 6 muaj, n zyrat e Sekretariatit t
Komunitetit t Energjis n Vjen, Grupi i Puns, me Vendimin nr. 2, dat 19.06.2014, ka
miratuar marrveshjen e arritur me CEZ a.s, duke autorizuar pr prfaqsim n nnshkrimin e
marrveshjes nj grup m t vogl t prbr nga pes antar, n prbrje t t cilit ishin
edhe Z. Damian Gjiknuri (Ministr i MEI) dhe Znj. Alma Hicka (Avokat i Prgjithshm i
ASH). M dat 23.06.2014, grupi i msiprm prfaqsimit, nnshkroi Marrveshjen e
Zgjidhjes me Mirkuptim (Settlement Agreement), e cila m pas u miratua nga Kuvendi i
Republiks s Shqipris me Ligjin nr. 114/2014 Pr miratimin e marrveshjes pr zgjidhjen
me mirkuptim ndrmjet Republiks s Shqipris dhe shoqris CEZ, a.s.
Shnim 2:
Pr t arritur n konkluzionet e ktij auditimi, nga ana e KLSH jan br vlersime dhe
referenca n dokumenta t institucioneve t ndryshme t Shtetit Shqiptar, korrespondenca
ndrmjet institucioneve shtetrore, raporte t audituesit t pavarur ndrkombtar apo t
konsulentit ligjor t kontraktuar nga Shteti Shqiptar, apo analiza t pasqyrave financiare t
publikuara t shoqrive n pronsi t CEZ a.s, kjo bazuar n Standardet Ndrkombtare t
Auditimit ISSAI 400 Parimet themelore t Auditimit t Prputhshmris, ISSAI 4000
Standarti Auditimit t Prputhshmris, ISSAI 300 Standartet e Fushs s Auditimit
Shtetror (evidenca e auditimit), ISSAI 1500 Evidencat e Auditimit, ISSAI 200
Standardet e prgjithshme t Auditimit Publik, kujdesi i duhur profesional, ISSAI 1610
Prdorimi i puns s audituesve t brendshm, ISSAI 1620 Prdorimi i puns s nj
eksperti auditimi, materialet dhe observimet drejtuar grupit t auditimit, Projekt Raportin e
Auditimit drguar me shkresn nr. 118/4 dat 3.08.2015, observacionet e ktij Projekt
Raporti, me qllim dhnie opinioni, gjykimi dhe konkluzione auditimi me nj siguri t
arsyeshme, t mbshtetur mbi evidenca kompetente. Kjo pr arsye se KLSH, nuk mund t
auditonte dokumentacion financiar dhe ligjor t kompanive me kapital aksioner 76% aksione
private, CEZ Shprndarje sh.a, apo kompanive private t cilat u krijuan gjat aktivitetit t
CEZ a.s, n Shqipri (CEZ Trade dhe CEZ Albania), pasi n referenc t Kushtetuts t nenit
163/germa c Kontrolli i Lart i Shtetit kontrollon veprimtarin ekonomike t personave
juridik, n t cilt shteti ka m shum se gjysmn e pjesve ose t aksioneve, ose kur huat,
kredit dhe detyrimet e tyre garantohen nga shteti.

Shnim 3:
Pr sa m sipr, theksojm q n kto dy auditime, KLSH ka audituar vetm procesin e
zhvillimit t negociatave, veprimtarin e Grupit t Puns dhe orientimin pr zgjidhjen e
marrveshjes me mirkuptim nga Qeveria, dhe jo miratimin e saj nga Kuvendi i Shqipris.

10

Você também pode gostar