Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Shtetit, Alma Hicka, me akuzn e Shprdorimit t detyrs, parashikuar nga neni 248 i
Kodit Penal.
Me konkretisht, nga auditimi rezultoi q:
Referuar prmbajtjes s Marrveshjes pr Zgjidhjen me Mirkuptim, t nnshkruar m dat
23.06.2014, nga Grupi i Puns i kryesuar nga Ministri Gjiknuri, evidentohen fare qart
elementt e nj marrveshjeje trsisht t pabarabart dhe jo n proporcion me pretendimet e
deriathershme t Shtetit Shqiptar ndaj CEZ a.s, duke shkaktuar nj dm ekonomik n
shumn 479 milion euro, si m posht:
1. N vlern 95 milion euro pr pages e dakortsuar n marrveshje, t pabazuar n
dokumentacion financiar pr prdorimin e kredive dhe huave dytsore, apo njohje t drejtash
nga CEZ Shprndarje sh.a (dm ekonomik i parikuperueshm);
2. N vlern 352 milion euro, si diferenc midis detyrimeve afat-shkurtra t njohura
dhe t drejtave afat-shkurtra t njohura (mungesa n kapitalin qarkullues) t shoqris
CEZ Shprndarje sh.a, sipas pasqyrave financiare t shoqris, vler q prfshin edhe
detyrimet pr faturat e blerjes s energjis dhe tarifave t transmetimit ndaj KESH dhe OST,
t akumuluara gjat administrimit t CEZ a.s, n nj nivel 41,198,699,479 lek bashk me
interesat ose 294 milion euro (dm q do rndoj gjndjen financiare t shoqris n t
ardhmen);
3. N vlern 32 milion euro, pr zhvlersimin e vlers s tregut t 24% t aksioneve t
shtetit n CEZ Shprndarje sh.a. Mos pretendimi i diferencs ndrmjet vlers s aksioneve
t Qeveris Shqiptare gjat privatizimit (CEZ a.s, ka paguar 102 milion euro pr t
kontrolluar 76% t pakets s operatorit t shprndarjes, moment kur vlera e 24% t
aksioneve t Shtetit Shqiptar ishte 32 milion euro) dhe vlers zero t aksioneve t saj m 21
janar 2013, shoqris i sht shkaktuar nj dm q do rndoj gjendjen financiare t shoqris
n nj periudh afatmesme).
Nisur nga kushti i Marrveshjes s Mirkuptimit se Blersi pranon dhe bie dakord q
Shitsi nuk ka asnj informacion n lidhje me gjendjen financiare, operacionale apo do
gjendje tjetr t shoqris dhe se me vazhdimin e blerjes s aksioneve t parashikuar sipas
ksaj, Blersi e bn kt gj n rrezikun dhe prgjegjsin e tij. Si rrjedhim, Blersi do t
blej dhe bie dakord t blej Aksionet si jan ku jan dhe me t gjitha t metat,
shuma prej 95 milion euro sht nj dm i parikuperueshm, pr shkak t njohjes s
detyrimeve jo vetm t pa dokumentuara por edhe n kushtet e shkeljes flagrante t
detyrimeve t rrjedhura nn SPA pr t cilin mban prgjegjsi Grupi i Puns i kryesuar nga
Z.Damian Gjiknuri, Ministr i Energjis dhe Industris, ndrsa shuma 384 milion euro sht
dm ekonomik q do t rndoj financat e shoqris (shtetit) pr shum koh, duke krkuar
nj regjim t fort kontrolli financiar.
***
I N analiz t vlers prej 95 milion euro t dakordsuar nga ana e Grupit t Puns pr t
paguar n favor t CEZ a.s, rezultoi q:
I.1
sht marr prsipr pagesa prej 36.9 milion eurosh q prfaqson vlern e kredis
s disbursuar nga Banka Evropiane pr Ndrtim dhe Zhvillim dhe IFC-ja mbi bazn e
kontratave t lidhura nga CEZ Shprndarje sh.a, n periudhn 30 qershor 2011 dhe 1 korrik
2011. Kjo shum huaje ka qn e njohur n pasqyrat financiare t CEZ Shprndarje sh.a
(sipas pasqyrave financiare t publikuara nga vet shoqria), por me nj marrveshje blerje
huaje detyrimi ka kaluar pr CEZ a.s, marrveshje q reflektohet n ngjarjet/transaksionet
ekonomike t vitit 2013, pra pasi ka lindur konflikti dhe n nj koh kur CEZ Shprndarje
dhn nj hua afatshkurtr (nga mma CEZ a.s) n vlern 4 milion euro pr pagesn e
detyrimeve tatimore pas aktit t kontrollit. Vler q shteti e ka kompensuar pr sa koh q
njohu t gjitha kredit pa br nj analiz t qllimeve t alokimit t tyre. Nga ana tjetr nga
raporti i ekspertit Grupi i Puns ka qen n djeni q Ne kemi par prova q CEZ sh.a. ka
paguar shuma ndrmjet 1,6 milion dhe 4.7 milion ndaj CEZ a.s. ndrmjet Shtatorit dhe
Nntorit t vitit 2012, n nj koh kur CEZ sh.a. nuk po paguane kreditort e tij t tjer, n
veanti KESH dhe OST, dhe n t vrtet mund t ket qen duke u prgatitur pr daljen e tij
nga Shqipria.
I.3
Shuma prej 25.1 milion eurosh prfaqson detyrimet e CEZ Shprndarje sh.a ndaj
shoqris CEZ a.s, Prag, dhe CEZ Trade Albania, pr energjin elektrike t lvruar nga kto
t fundit pr mbulimin e humbjeve n rrjetin e shprndarjes. CEZ Shprndarje sh.a kishte
detyrimin t importoj energjin pr t kompensuar humbjet e rrjetit, pr kt qllim duhej t
alokonte m shum fonde q t mund ti prdorte pr t siguruar furnizimin e vazhdueshm
me energji elektrike. sht konstatuar se niveli i humbjeve n 2009 ishte n 32% ndrsa n
fund t vitit 2012 ku nivel humbjesh arriti n 46.38%. Nisur nga faktin se shteti mori prsipr
t njoh vetm detyrimet e blerjeve t energjis realizuar nprmjet kompanive t lidhura t
grupit CEZ a.s, njohja n vlern e deklaruar dhe t pa verifikuar si pr sasin e faturuar dhe
mimin e blerjes, i ka dhn mundsi CEZ a.s t prfitoj shuma pr t cilat ekzistojn
kontestime. Konstatohet se detyrimi pr energjin elektrike t bler nga CEZ a.s dhe CEZ
Trade sipas pasqyrave financiare t vet shoqris sht shum m e ult se detyrimi i marr
prsipr. N Pasqyrat Financiare konstatojm se detyrimi i CEZ Shprndarje sh.a, pr blerje
t energjis n pal t lidhura n fund t vitit 2012 rezulton t jet 13,5 milion euro,
diferenca q t cojn n prfundimin se shifra nuk sht bazuar n detyrime kontraktore t
saktsuara. Theksojm se jan marr parasysh ne negociata detyrimet e energjis s furnizuar
nga CEZ a.s (mma) por nuk jan konsideruara apo negociuar detyrimet ndaj KESH dhe
OST, t cilat si ishte n dijeni grupi negociator arrijn n shumn 294 milion euro, dshmi
e qart kjo e prdorimit t standardeve t dyfishta pr t njjtn shtje.
I. 4. Shuma prej 6.1 milion eurosh, shum q prfaqson detyrimet q CEZ Shprndarje i ka
pasur shoqris CEZ Albania, tashm e njohur me emrin Share Services Albania, pr
shrbimet e ofruara n vazhdimsi sipas marrveshjeve prkatse t nnshkruara, duke filluar
nga viti 2009. Sipas kontrats CEZ a.s, mori prsipr t transferonte Kno-Ho e tij nga
eksperienca n treg drejt OSSH. Konstatohet se nuk sht realizuar ky detyrim kontraktor,
pasi OSSH/CEZ sh.a hyri n nj seri marrveshjesh me filialet e CEZ a.s, duke kontraktuar
jasht shoqris realizimin e shrbimeve kryesore administrative dhe operacionale q
OSSH/CEZ sh.a. duhet t ushtronte. Kto shrbime prfshinin matjet, financimin,
menaxhimin e faciliteteve, dhe burimet njerzore. N raportet financiare konstatohet se
shrbimet totale administrative dhe operacionale outsorced nga OSSH/CEZ sh.a. tek CEZ
Albania (filial i shoqris CEZ a.s, u rritn nga 0,25 miliard lek n 2009 n 1,4 miliard
lek n 2012, pika 10.11). Pra sht i thjesht fakti q pr Kno Ho q CEZ Shprndarje
sh.a, ka paguar ndr vite pr ngitje kapacitetesh q nuk ishin t vetat, shrbime kontabiliteti
dhe konsulenca t cilat prsri nuk i shrbejn m, pasi CEZ Albania (e cila ishte n pronsi
t CEZ a.s) n fund t vitit 2012 rezulton se nuk ka transferuar aktivet materiale dhe
jomateriale t krijuara pr vet CEZ Shprndarjen sh.a, por i ka zhvlersuar kto aktive dhe
ka uar shoqrin n likujdim. Vlera e munguar bazuar n pasqyrat finaciare t bashkngjitur
raportit teknik sht rreth 21.4 milion euro (rreth 3 miliard lek t shpenzuar pa patur t
drejtn e pronsis mbi kto investime n kapital njerzor), duke prbr dm pr interesat e
CEZ Shprndarjes sh.a. Pra shteti ka njohur detyrime pr mallra dhe shrbime t cilat nuk
kaluan tek CEZ Shprndarja sh.a.
Situata e verifikuar ku shoqria CEZ Shprndarje sh.a, jo vetm ka nj kapital neto negativ
por sht edhe n kushtet e paaftsis pr t paguar detyrimet ndaj furnitorve t cilat jan
rritur ndjeshm gjat vitit 2012, tregon se shoqria ishte n kushtet e falimentit. Nse do t
shkonte n likujdim, nga shoqria CEZ a.s, nuk do t ishte rikuperuar ndonj pjes nga shuma
e investuar, ndrkoh q me marrveshjen e lidhur, risku i falimentit i ka kaluar i gjithi Shtetit
Shqiptar , i cili edhe pagoi pr t marr kt risk. Pra jo vetm u trashgua nj shoqri e
falimentuar por paguam edhe para pr t marr prsipr humbjet dhe borxhet e trashguara.
Ajo q konstatohet nga pasqyrat financiare sht mungesa e kapitalit qarkullues, pra
marrveshja ka marr prsipr t mbuloj diferencn e kapitalit qarkullues q do t prbj nj
dm t konsiderueshm pr financat e shoqris n t ardhmen (diferenca midis detyrimeve t
njohura dhe t drejtave t pranuara bazuar n pasqyrat financiare arrijn n vlern e rreth 49
miliard lek) ose 352 milion euro, vler ku prfshihen edhe faturat e blerjes s energjis
dhe tarifave t transmetimit nga KESH dhe OST respektivisht pr periudhn deri 31 dhjetor
2012, pasqyrohen n aneksin 11.1 dhe 11.2. ku totalizohet n nj nivel 41,198,699,479 lek
bashk me interesat ose 294 milion euro. Konstatohet nj regjim trajtimi me standarde t
dyfishta duke favorizuar shoqrin CEZ a.s dhe shoqrit bija t krijuara n Shqipri (CEZ
Trade dhe CEZ Albania), duke njohur dhe likuiduar detyrimet e ktyre shoqrive dhe duke
ln me statusin debitor detyrimet e shoqrive anonime shtetrore KESH dhe OST t cilat
kan dhe nivelin m t lart t detyrimeve t marra prsipr nga shteti nn kt marrveshje.
Keqmenaxhimin financiar t shoqris nn administrimin e CEZ a.s, e theksojn
edhekontratat e lidhura me shoqri t ndryshme t mbledhjes s borxhit t cilat rezultojn t
ken realizuar nj faturim n vlern 621 milion lek sipas pasqyrave t siguruara nga
eksperti i kontraktuar nga shteti ose 4.4 milion euro, kontrata n t cilat nivelet e tarifave t
shrbimit konstatohet t variojn nga 28% deri 50% t shums s borxhit t mbledhur, kur
sht e vrtetueshme q tarifat normale t shrbimit t prmbarimit privat n Shqipri jan
ndrmejt 2-6% t borxheve mbi 500,000 lek.
***
III. sht fakt q CEZ a.s, ka paguar 102 milion euro pr t kontrolluar 76% t pakets s
operatorit t shprndarjes n fillim t vitit 2009, moment kur vlera e 24% t aksioneve t
shteti shqiptar ishte 32 milion euro. Pr shkak t keqmanaxhimit por edhe t pranimit pa
kushte t situats s falimentit t shkaktuar kryesisht nga vet pala eke, shtetit i sht
shkaktuar nj dm i madh nga zhvlersimi n 0 i vlers s tregtueshme t 24% t pakets s
aksioneve t zotruara nga ai. Ky fakt nuk merret n konsiderat nga grupi negociator i
kryesuar nga Z.Damian Gjiknuri, Ministr i Energjetiks dhe Industris, megjithse sht
theksuar me t drejt nga eksperti n raportin e tij, kur shprehet se Qeveria e Shqipris
mund t ngrej kundr CEZ a.s, pr zvoglimin n vler t 24% t saj t aksioneve n CEZ
sh.a. Ky pretendim do t ishte pr diferencn ndrmjet vlers s aksioneve t Qeveris
Shqiptare gjat privatizimit dhe vlers s aksioneve t saj m 21 janar 2013.
***
Por nuk kemi vetm kostot e prmendura m sipr, t cilat jan trsisht t vlersuara nga
eksperti dhe pr t cilat Grupi ka djeni t plot por theksohet edhe ekzistenca e pretendimeve
(kosto shtes) t tjera t cilat do t kishin krkuar nj vlersim m t kujdesshm dhe t
saktsuara prpara prmbylljes s negociatave.
Nj moment tjetr i rndsishm, i cili ka kaluar pa u vn re dhe trajtuar nga Grupi i Puns,
sht kosto oportune, pr ta normalizuar situatn e verifikuar. N referenc t raportit teknik
i cili posedohej nga Grupi i Puns, q n datn 10.02.2014, theksohet domosdoshmria e nj
kostoje shtes t nevojshme pr shkak t mungess s investimeve t programuara, nivelit t
humbjeve mjaft t rritur (46, 38%) dhe borxheve q kan kapur maksimumin e tyre prgjat
periudhs s zotrimit nga CEZ a.s, do t favorizohen mime tarifore shum m t larta pr
konsumatort, pra kosto oportune pr t rivitalizuar sistemin dhe normalizimin e treguesve
financiar t shoqris, tashm n kushte falimenti, kosto e cila sipas ekspertit bazuar n nj
vlersim institucional arrin n nivelet 185 miliard lek deri n 218 miliard lek
Nga prcaktimet e bra n marrveshje, pala shqiptare paraqitet trsisht n kushte jo t
barabarta, madje n pozita tepr inferiore dhe t disfavorshme karshi CEZ a.s, duke e
favorizuar at n do aspekt, pretendim, dmshprblim, prgjegjsi, duke prdorur standarde
t dyfishta pr t njjtn shtje madje dhe n do risk t mundshm hipotetik q mund ti vij
ksaj kompanie n t ardhmen. Fakti q n marrveshje nuk jan evidentuar dhe nuk jan
prfshir asnj prej pretendimeve t mparshme t Shtetit Shqiptar si dhe dmet e konstatuara
dhe evidentuara si nga institucionet e ndryshme shtetrore ashtu edhe nga ekspertt
ndrkombtar t kontraktuar nga Shteti, tregon q nga ana e grupit t negocimit nuk sht
ngritur asnj pretendim dhe nuk sht negociuar asnj detyrim i CEZ a.s kundrejt Shtetit
Shqiptar.
Nga auditimi rezultoi q nga ana e Kryetarit t Grupit t Puns dhe vet Grupi i Puns i
caktuar pr negocimin e marrveshjes s mirkuptimit, nuk sht dokumentuar asgj n lidhje
me mbledhjet e zhvilluara ndrmjet antarve t tij (diskutimet apo vendimet q mund t jen
marr gjat periudhs s negocimit n lidhje me pretendimet e pals shqiptare apo CEZ a.s),
si dhe takimet negociuese t zhvilluara me CEZ a.s (pretendimet e ngritura nga pala
shqiptare, mbrojtja dhe negocimi i tyre), detyrime kto t mirprcaktuara n nenin 16 dhe 17
t Ligjit nr. 8480, dat 27.05.1999 Pr funksionimin e organeve kolegjiale t administrats
shtetrore dhe enteve publike, si dhe n pikn 2 dhe 5 t Urdhrit t Kryeministrit, nr. 228,
dat 02.12.2013 Pr prcaktimin e prbrjes s Grupit t Puns pr zgjidhjen e
mosmarrveshjes, ndrmjet Republiks s Shqipris dhe Shoqris CEZ a.s
Pr rrjedhoj, n kushtet kur ky grup negocimi, nuk ka dokumentuar asgj n lidhje me punn
dhe negociatat e zhvilluara prej tij me CEZ a.s, (duke vepruar kshtu n kundrshtim me
krkesat e Urdhrit nr. 228, dat 02.11.2013 n baz t t cilit duhet t kishin prcaktuar
strategjin dhe platformn e negocimit si dhe t administronin dokumentacionin e negocimit),
vihet n diskutim serioz puna dhe mbrojtja q ky grup i ka br (pr rreth 6 muaj) interesave
dhe pretendimeve t Shtetit Shqiptar, ka identifikohet fare qart edhe n vet prmbajtjen e
Marrveshjes s Zgjidhjes me Mirkuptim t nnshkruar prej tij.
Pr m tepr, si evidentohet edhe n pikat e siprcituara t marrveshjes, pala shqiptare ka
rn dakord q t marr nj kompani t zotruar m par 100 % nga vet shteti shqiptar, pa
asnj dokumentacion n lidhje me shoqrin CEZ sh.a, pr periudhn e administrimit t ksaj
shoqrie nga CEZ a.s, ka normalisht i shrben vetm nj qllimi, atij t fshehjes apo
mbulimit t provave n lidhje me keqmenaxhimin disa vjear t kompanis CEZ sh.a, uarjen
me dashje t ksaj kompanie drejt falimentimit, destinacionin e vrtet t huave dhe vlerave
t tjera monetare t qarkulluara apo shpenzuara n CEZ sh.a. apo n kompanit e tjera CEZ
Trade apo CEZ Albania, madje edhe prgjegjsis penale t ish-administratorve t CEZ
Shprndarje sh.a, apo do punonjsi dhe ish-punonjsi t ksaj kompanie.
***
Shnim 3:
Pr sa m sipr, theksojm q n kto dy auditime, KLSH ka audituar vetm procesin e
zhvillimit t negociatave, veprimtarin e Grupit t Puns dhe orientimin pr zgjidhjen e
marrveshjes me mirkuptim nga Qeveria, dhe jo miratimin e saj nga Kuvendi i Shqipris.
10