Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

Tema 2: O Comercio Internacional.

1. INTRODUCIN:
As exportacins son as mercancas que un pas produce e vende ao
estranxeiro, e son medidas mediante os prezos.
As importacins son as mercancas que un pas compra e que
proceden do estranxeiro.
A nivel mundial o conxunto total do que se importa equivale ao
conxunto total do que se exporta. Pero a nivel dun pas isto non ten
porque ser as, mis, non soe ser as. Un pas que exporte pouco e
importe moito, vai ter un valor de importacin superior, que
xeralmente se traduce nun dficit comercial e precisar de
financiacin (situacin dbil). No caso contrario, un pas que exporte
moito e importe pouco, ter un valor de exportacin superior o que
dar lugar a un supervit comercial, e uns ingresos superiores aos
gastos en importacins (posicin de mis fortaleza).
A importancia do comercio internacional radica en que o trfico de
mercancas unha das mximas expresins da dependencia dun pas
respecto do outro. O volume do comercio internacional decisivo:
Para producir calquera cousa preciso recorrer a relacins de
comercio internacional e obter asa as materias primas necesarias.
2. DATOS
RELEVANTES
DO
C.I.:
TENDENCIAS
EVOLUCIN, COMPOSICIN, O COMERCIO E A D.I.T.

DE

As exportacins mundiais valen no 2014 a redor de 16/17 billns de

dlares, que equivalen ao PIB de EEUU ou noutros termos, a 15 veces
o que produce Espaa nun ano.
O comercio internacional permite evidenciar quen quen na
economa mundial: o 1 exportador mundial China (representa cerca
do 8%), seguido de Alemaa, que representa case o 7% das
exportacins mundiais. Outros pases como O Reino Unido supoen o
3%, Pases Baixos o 4% ou Espaa con algo menos do 2% das
exportacins mundiais.
Estes datos permtennos sacar algunhas conclusins sobre o peso dos
pases no comercio internacional:

Existen unha lia de comercio entre EEUU e a Unin Europea,

quen representan a maior parte do comercio mundial.
China cada vez aumenta mis o seu trfico de mercancas: por
un lado comercia cos pases desenvolvidos, e por outro con
pases como Singapur, India, Sueste de Asia, Corea do Sur...
Existe unha va rpida entre os pases exportadores de petrleo
e o resto do mundo, onde predominan as exportacin por parte

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

dos pases petroleiros pero as importacins cara estes son

escasas.
Outras lias de comercio secundarias son as que unen pases
pobres que non se atopan nos grupos anteriores con pases
ricos. As importacins dos pases pobres son moi elevadas,
mentres que as sas exportacins son de pequeno volume.
SISTEMA DEFICITARIO.
Outra lia une pases pobres entre si, mais o comercio escaso,
pouco apreciable.
Por ultimo, existe unha lia que une os pases pobres entre si,
mais estas son depreciables en termos cuantitativos. Estes
pases non teen mercados nin son mercados a quen lle vender
mercancas. Son pases prescindibles.

Podemos dicir que existe as un reparto desigual entre os diferentes

pases do mundo.

Os pases ben colocados, claramente emerxentes chegaron ata a

porque teen bastantes anos de crecemento sostido das sas
exportacins. Alcanzan o dominio dos mercados porque estiveron
incrementando as sas exportacins continuamente.
Dende a 2 Guerra Mundial ata a crise de 1970 as exportacins
estiveron crecendo ao 8%/9% cada ano. En un perodo moi corto
estes pases duplican as sas exportacins. EFECTO ACUMULATIVO.
Algns pases bricks teen unha tendencia anda maior de
crecemento. China levaba bastantes anos cunhas taxas de
crecemento da orde do 12%/13% de incremento anual.
Incluso en pocas de crise econmica, cando a producins se contrae
e hai recesin, incluso nese momento as exportacins seguen a
medrar. Teen un comportamento mis positivos que a producin
mundial, o que significa que cada vez se produce mis cara fra e se
precisan seguir traendo mis materias para seguir producindo: As
economas fanse dependentes do restos de pases.
CON QU SE COMERCIA?
A parte mis importante do comercio antes conformbana os
produtos alimenticios, produtos pouco elaborados, do sector primario.
Agora estes produtos, exceptuando o petrleo, representarn <6%
fas exportacins mundiais.
Comrcianse produtos elaborados, produtos industriais como coches,
telfonos mbiles... que poden ser produtos acabados, anda que
cada vez son mis compoentes de produtos finais. Convertese as
nun comercio intraindustrial internacional, deixando atrs o comercio
interindustrial internacional.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

Os produtos enerxticos seguen a ter importancia, representan ao

redor do 10% do comercio internacional.
O comercio de servizos non falaremos del, de xeito que tampouco o
incluiremos nos datos anteriores, pero representara unha parte moi
importante.

3. DISTITAS OPININS DO COMERCIO INTERNACIONAL:

1.1:Opinin liberal:
Os liberais consideran o comercio internacional como un comercio de
libre competencia, onde non pode haber barreiras.
O seu mis famoso defensor ser David Ricardo, un lord britnico
economista. Analizou os datos do comercio internacional e plantexou
o seguinte: se potenciamos o libre comercio, cada pas vai acabar
especializndose naquilo para o que ten mis vantaxes comparativas
(aptitudes), e polo tanto os pases aportarn ao comercio
internacional aquelas mercancas para os que estn dotados.
Como hai diferentes dotacins de recursos nos diferentes pases,
estes tern un grao de capacitacin para unha actividade diferente.
Este plantexamento foi realizado por Ricardo cando Reino Unido era a
1 potencia mundial, polo que o seu razoamento beneficiaba ao seu
pas. Para Reino Unido este significaba inundar os mercados europeos
e seguir medrando.
EXEMPLO:
Existe un mundo con dous pases e con dous nicos produtos:
Portugal est mis dotado para producir vio e Reino Unido est mis
dotado para producir vestidos.
Ao comerciar libremente entre ambos os dous, estes especializaranse
naquilo para o que teen mis aptitudes e todos sairn gaando:
ofrecerase mis calidade e uns prezos mis baixos. Se houbese
obstculos para o comercio, os portugueses s podera usar os
vestidos que al se producisen, que sera de menor calidade e mis
caros, e Reino Unido tamn saira perdendo ao non poder vendelos.
E que pasara se Portugal fose mis eficiente en ambos os dous
produtos? Ricardo dira que cando un pas mis eficiente en todos
os procesos se habera que fixar nas vantaxes comparativas relativas.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

Se Portugal moito mis eficiente que Reino Unido facendo vio, pero
s un 10% ou 15% mis eficiente que Reino Unido facendo vestidos,
Portugal debe centrarse na producin de vio que e onde obtn
maiores beneficios.
1.2: Opinin proteccionista:
En Alemaa e Francia xorden opinins contrapostas por parte dalgns
estudosos. No caso anterior defenden que hai que apostar pola
industrializacin dos respectivos pases e non polo comercio
internacional.
Defenden ademais a intervencin dos Estados, de xeito que estes
impoan unha serie de medidas ou obstculos aos pases estranxeiros
para que as decidan non colocar un produto no novo pas. Defenden
a idea de discriminar positivamente a producin ou industria nacional
a travs de polticas proteccionistas.
Os vellos argumentos proteccionistas rebrotan. Nos anos 60 do sculo
XX aparecen novos defensores con novos argumentos: Son
economistas e gobernos de pases pobres como Brasil ou India, que
comezan a ter voz propia.
comn nos pases pobres que o valor das sas exportacins sexa
inferior ao das importacins, o que fai que cada vez sexan menos
competitivos e o desequilibrio nas relacins econmicas se ensanche
cada vez mis. O libremercado consagra unha divisin do traballo dos
diferentes pases moi desigual para os pases pobres. Os novos
autores consideran que o libre comercio xerou unha dinmica mundial
de diferenciacin, onde a riqueza est centrada nos pases do centro
e onde os pases pobres exportan produtos cada vez por un valor
menor. Isto provoca que se xeran rendas pequenas, que sern
utilizadas para comprar no exterior, aumentando a riqueza dos pases
estranxeiros.
Ante esta situacin conclen que a liberdade do comercio
internacional e as polticas liberais provocan das dinmicas moi
diferentes no mundo, e incrementan a desigualdade.
Defenden o uso da sa riqueza para estimular a demanda/ industria
propia a travs de polticas de substitucins de importacins, e a
necesidade de poer obstculos ao libre comercio. Reivindican a
necesidade de protexer, poendo barreiras ao comercio internacional
para frear o desenvolvemento excesivos dos pases mis desenvoltos.
4. TRABAS AO COMERCIO INTERNACIONAL:

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

Trabas cambiarias: son aquelas nas que se utilizan as

alteracins no tipo de cambio (a moeda). Para comerciar con
mercancas precsanse 2 operacins:
Operacin material: entregar dieiro a cambio dunha
mercanca.
Cambio de moeda: temos que cambiar a nosa moeda pola do
pas no que queiramos comprar.

A travs da devaluacin (perda de valor) da moeda pdese facer un

mercado menos atractivo. En xeral un mercado onde os tipos de
cambio se movan continuamente, non un mercado estable e polo
tanto un mercado pouco atractivo.
-

Prohibicins, embargos, bloqueos e Comercio de Estado:

son medidas extremas, nas que directamente se prohibe o
mercado con algn pas. Poden existir tamn bloqueos a
determinados sectores, como o comercio de drogas, ou
restricins como no comercio de armas.

Algns exemplos de prohibicins de mercado internacional son: Cuba,

que est sometida a un embrago emanado das cmaras
representantes norteamericanas, que impide que EEUU comercie con
este pas (Lei ). Na guerra de Iraq prohibiuse comerciar con este pas
para afogalo financeiramente.
-

Continxentes e licencias: incluso nos pases moi

proteccionistas preciso que algns produtos se importen, pero
iso realzase de maneira moi controlada, mediante 2 vas:
Defnense as cantidades e produtos que se poden importar.
un comercio Interior continxentado, onde se establecen uns
mximos de importacins. Isto supn unha intervencin
administrativa forte, moi burocrtica.
Limitacin de quen pode importar: necestanse unhas licenzas,
o que para as persoas que dispoen delas un choio.

Establcese polo tanto, uns sistema de control dobre.

-

Aranceis: Un arancel unha cantidade que hai que pagar na

fronteira dun pas, para poder meter nese pas unha mercanca
que ven do estranxeiro.

Este o mtodo mis comn e flexible de todos porque permite

protexer moito, bastante, pouco ou case nada s industrias nacionais.
Determinase a proteccin dun arancel mediante a comparacin da
cuanta do arancel en relacin co prezo orixinal do produto.
Dependendo do porcentaxe que supoa, protexerase mis ou menos
a industria nacional. Distinguimos dous tipos de aranceis:
ARANCEIS ESPECFICOS: son aqueles aplicados de forma directa, polo
que existe unha cuanta fixa a pagar para cada produto.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

ARANCEIS AO VALOR: establece unha porcentaxe a pagar a maiores

en funcin do prezo de orixe.
FUNCIN: nun primeiro momento a funcin dos aranceis e protexer a
producin nacional. Pero existe unha diferenza na realidade, que a
diferenza entre a proteccin nominal e a proteccin efectiva. A
proteccin nominal aquela que ven establecida pola cuanta do
arancel, cando mis elevado sexa o arancel para os produtos
exteriores mis protexido estar o produto nacional. A proteccin
efectiva ten relacin directa coa proteccin nominal, pero tamn ten
en conta a dependencia dos sectores externos. Por exemplo,
nominalmente un sector est protexido porque o arancel dese pas
moi alto, pero na realidade non o tanto, porque a industria nacional
debe importar pezas que tamn teen un arancel alto, polo que ao
final esa proteccin non tan alta como pareca.
Hai ocasins en que o arancel ten finalidade recordatoria: impense
aranceis elevados a produtos estranxeiros, dos que no propio pas non
dispoen por exemplo aranceis ao petrleo nun pas no que non
existe ningunha fonte de enerxa que protexer e importar
extremadamente necesario.
A virtude do arancel que este transparente, porque sempre se
sabe o grao de proteccin que un pas ofrece aos seus produtos, non
caben trucos para escondelo.

Mecanismos extraarancelarios de proteccin: nun primeiro

momento son mecanismos que estn animados por un motivo
diferente ao de protexer a industria nacional:
i) Subvencins: creacin de fondos para apoiar aso sectores
e mellorar a sa producin e beneficios. un mtodo no que
difcil diferenciar a intencin e que moi utilizado polos
Estados como mtodo proteccionista, que permite permite
as empresas nacionais abaratar o prezo de mercado en
relacin con outros produtos.
ii) Prescricins legais: de tipo sanitario, embalaxe,
informacin ao consumidor... etc. En xeral Garantas ao
consumidor. Utilzase moito, incluso se abusa desta medida
como medida proteccionista. Exemplos: Sacra unha
normativa de que as peras leven un tratamento que
casualmente non levan, ou que o embalaxe ten que ir nun
sistema mtrico diferente ademais de no homologado na
U.E.
iii)Cotas: aplcase ao comercio de determinados servizos. Por
exemplo, rescaldndose no fomento da cultura propia, que
no cine haxa unha determinada cota de pelculas espaolas,
que limita as as pelculas producidas no estranxeiro.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

iv)Os sectores que antes estaban en mans pblicas e que agora

se privatizaron deben seguir cedendo a accin de ouro ao
Estado, que lle permite ter a capacidade de betar
determinadas accins en nome do ben comn. Por exemplo
betar a fusin con compaas internacionais, favorecendo as
a industria nacional.

5. A ORGANIZACIN DO COMERCIO INTERNACIONAL (I). O

GATT E A SA CRISE.
Logo da 2 Guerra Mundial o mundo estaba dividido en dous grandes
bloques: o Occidental e o Oriental ou Sovitico. Centrarmonos en
Occidente.
5.1: Xnese. Os seus obxetivos:
Logo da 2 Guerra Mundial, os gobernos teen algo que dicir. Antes
cada un miraba para o seu, e preservaba o mercado para si, pero
agora os gobernos deciden chegar a uns acordos en materia de
comercio. Defenderase unha posicin de libre comercio, dicir, unha
posicin liberal, debido aos diferentes intereses dos pases
occidentais:
-

Estados Unidos ten interese neste libre comercio porque leva as

de gaar: o pas que sae da 2 Guerra Mundial co tecido
produtivo intacto. Presntaselle unha situacin onde todos os
pases europeos e Xapn estn devastados excepto el, polo que
a curto prazo non ter competidores.
Europa e Xapn deberan defender o desenvolvemento
autocentrado nas sas propias economas, pero para iso
debera volver a construrse dende as actividades produtivas
bsicas(a alimentacin), o que significara un crecemento moi
lento para volver a ser competitivos. A sa solucin ace de
importar de EEUU as maquinas necesarias para garantir o seu
desenvolvemento.
Aplcase as o PLAN MARSHALL OU DE
AXUDA FINACEIRA AMERICANA A EUROPA, que basicamente
consiste nun crdito que EEUU xera para que Europa e Xapn
lles poidan comprar os materiais. Xerase un mecanismo circular
(prstoche dieiro, para que me compres a min).
O ltimo interese que move a estes pases a firmar acordos a
integracin na vida mercantil. Presntase a necesidade de
cementar a coexin de bloque occidental e estreitala cada vez
mis, porque se non cabe a posibilidade e o perigo de que un
pas pouco unido do bloque se una ao bloque oriental.

Como sntese: Pretndese crear un acordo internacional inspirado:

-

No librecambismo

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

Na non discriminacin comercial

Na que exista unha prohibicin de practicas extraarancelarias
Na que haxa reciprocidade entre todos: igualdade de condicins
(se eu che concedo, teo que concederlle a todos).
Na idea de que sexa de todos e para todos.
Na que se elimine a idea de impoer polticas que poidan
empobrecer aos pases vecios.

5.2: O acordo e os seus principios:

Nun primeiro momento, en La Habana, a finais dos anos 40, pensaron
en crear unha organizacin econmica internacional, unha
organizacin internacional de comercio (OIC) rescaldada por todos os
gobernos, que se encargara de ser a que anime as negociacins entre
todos para eliminar trabas, e que se encargue das execucins e
control e sancins dos pases que non cumpran a normativa. Pero
esta proposta significaba sacarlle moito protagonismo aos gobernos,
e que este cedesen parte do control: A OIC tera a capacidade para
establecer regras e os gobernos deberan delegar competencias e
renunciar aos aranceis e todo tipo de medidas proteccionistas.
Polo que finalmente decidiu crearse o ACORDO XENERAL SOBRE
ARANCEIS E COMERCIO (GATT), un acordo polo cal se estableca a
creacin dun foro onde os pases se comprometeran a asistir de
maneira institucionalizada (de maneira peridica). Nestas reunins
trataranse temas comerciais e habera un compromiso por parte das
nacins para chegar a acordos en materia de comercio, aranceis e
para fomentar o libre cambio
Os principios do GATT eran os seguintes:
-

Neste foro estable de negociacin pctase unha filosofa que

se aplica a todos os acordos: o nico negociable sern as
rebaixas que os gobernos deben facer para liberizar os
comercios mundiais, pero en ningn caso se cuestionar a
necesidade do libre comercio.
Os acordo en materia comercial van a ser multilaterais,
abertos e transparentes. Non se realizarn acordos fra do
foro de negociacin, e dicir os acordos non poden ser bilaterais,
se non que deben abarcar a todos os pases membros do GATT.
Clusula da nacin mis favorecida: cada vez que dos pases en
relacin ao seu acordo mutuo acorden rebaixar os aranceis
entre eles, teen que aplicar e estender as mesmas condicins
aos pases membros do GATT.
Xogo limpo: os acordos negociados deben ser claros e
transparente. Est prohibido rebaixara aranceis, e logo por
detrs subir as subvencins e outras medidas extraarancelarias
para favorecer a industria do pas.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

5.3: A eficacia do GATT: As rondas.

METODOLOXA: funciona dun xeito sinxelo: renense para analizar a
situacin do comercio internacional, produto por produto, pas por
pas, cantas veces sexa necesario:
-

Analizase o comercio internacional: as trabas, aranceis... que

hai para un determinado produto.
Negociase para facilitar o libre comercio.

Durante un perodo determinado establcense uns temas sobre

que se debater. Isto realzase mediante a axenda xeral
negociacins, que establece os perodos de negociacin, e
determinados produtos ou sectores sobre os que se negociara.
perodo sbese cando comeza, pero non cando remata.

os
de
os
Un

Estas axendas fanse pblicas en reunins solemnes que abren as

RONDAS: cada ronda marca a axenda de temas e desenvlvese
creando comisins de traballo.
As rondas do GATT cocense co nome da cidade onde comezan ou
co nome de quen as inaugura. A ltima ronda do GATT celebrouse
entre 1983 en Punta del Este e 1994 en Marrocos.
EFICACIA:
Entre os anos 50 e 73 aproximadamente o GATT funcionou
sensiblemente ben. O comercio internacional tivo un gran
crecemento, xa que as exportacins foron crecendo entre os 40 e os
70 a un ritmo sostido do 8%, grazas a aos acordos pactados entre os
gobernos, que permitiron elevar o nivel de exportacins e
importacins dos pases. Nos anos 60 prodcese un crecemento moi
elevado grazas as exportacins masivas a todo o mundo, levadas a
cabo polas empresas fordistas.
Algns datos relevantes sobre a eficacia do GATT poden considerarse
os seguintes: Antes da aparicin deste foro, os aranceis para a
producin industrial que se aplicaban era do 15% en EEUU, do 26%
en Alemaa, do 19% en Francia ou do 24% en Gran Bretaa. Mentres,
a finais dos anos 70, o arancel na comunidade europea era do 6%, e
dun 5% no caso de EEUU.
A finais dos anos 60 e principios dos anos 70 comezan a producirse
anomalas onde antes non as haba xa que todo era crecemento
sostido.
5.4: A crise do GATT: os conflitos e as novas necesidades nos setenta
e nos oitenta.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

A finais dos anos 60 e principios do 70 comezan a rebrotar un pases

mis proteccionistas que queren obstaculizar as negociacins do
GATT e os acordos comerciais, porque nese momento os estn
prexudicando.
As circunstancias mis claras de porqu isto sucedeu son as
seguintes:
-

Os aliados convrtense en competidores: O acordo inicial

entre EEUU e a Unin Europea e Xapn para estimular o libre
comercio resquebrxase. Unha vez que estes pases se
recuperan, comezan a exportar de maneira masiva a todo o
mundo, desprazando as mercanca de EEUU de moitos
mercados. O punto culminante chega nos anos 60, cando
Estados Unidos ten dficit comercial mentres que os outros
pases teen supervit: as mercancas exportadas por EEUU
valen menos que as importacins que trae de outros pases do
estranxeiro.
Est sendo desprazada polas industrias de pases da U.E. e
Xapn, polo que comeza a defender polticas proteccionistas e
criticar o libre comercio.
Comeza as unha guerra comercial, que se sabe onde empeza
pero non onde acaba nin que efectos colaterais ter. Que se
dificulte a entrada de produtos en EEUU supn a utilizacin de
outras medidas hosts nos pases de procedencia deses
produtos.
Todos os acordos/ institucins para que funcionen necesitan que
non que sexan as sas competencias non se anden facendo
amaos por fora. Na realidade as negociacins facanse fra do
foro do GATT, debido a diversas razns:
i) Haba pases que non era membros do GATT polo que as
negociacins de comercio con estes pases facanse fra do
foro.
Nos anos 60 o GATT organizaba as negociacins entre os
pases occidentais, pero nelas non se inclua a Unin
Sovitica. Isto nos anos 70 era un problema porque logo da
crise pola subida de prezos do petrleo, Europa importaba
petrleo da Unin Sovitica a cambio de mercancas
europeas.
Cada vez haba mis volume de comercio mundial e menos
interese no comercio internacional do GATT.
ii) Nos anos 60 China non tia importancia, non era relevante.
A partir da morte de Mao Zedong, China cambia o rumbo e
comeza a escalr posicins. En pouco tempo convrtese na 1
potencia comercial, polo que os pactos bilaterais con este
pas incrementan descomunalmente. Mis pactos bilaterais
e fluxo de comercio independente do GATT.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

iii) Haba operacins internas que non se tratarn nunca no

GAAT e que adquiren importancia:
O comercio interno de produtos agrarios antes era un tema
que afectaba aos pases subdesenvolvidos, propiedade dos
pases ricos. Nos anos 70 a Unin Europea e EEUU levaban
detrs bastantes anos de subvencin e promocin as
actividades agrarias, que deron lugar a uns prezos mnimos
que provocaron excedentes, aos que lle teen que dar sada.
O resultado foi que determinados sectores agrarios de EEUU
se queixaron da entrada de produtos moi competitivos por
parte de Europa, e viceversa, que leva a reivindicar que o
GATT elimine as subvencins e que incla na axenda xeral
un oco para este tema agrario.
Comezan a deixarse ver os pases pobres, que agora teen voz
propia: queren desfacer o libre comercio internacional porque
os leva prexudicando moitos anos: cralles dependencia dos
pases do centros e fai que as sas exportacins sexan
mnimas.
Reivindican a necesidade de discriminacin positiva: queren
que se lles dea un trato especial para mellorar a sa situacin.
O trato especial consistira en que se lles permita protexer a
sa industria nacional mediante aranceis, pero que os pases
estranxeiros non poidan poer aranceis para a entrada dos seus
produtos, e as poder mellorar as sas exportacins.
Hai moitos produtos que son obxecto de falsificacin. Os pases
e sectores produtivos que loitaron por construr unha imaxe e
unha marca reivindican igualdade de condicins para seguir no
GATT: reivindican lexislacins que eviten a falsificacin dende a
orixe, proteccin de dereitos, propiedade intelectual, licencias...
Dumping social: demandase igualdade de condicins e dereitos
homoxneos para todos os pases. Hai pases nos que se
consegue uns custos de producin mis baixos ao utilizar a
explotacin laboral e infantil, mentres que noutros os custos son
mis elevados por acatar as normas dos dereitos laborais.
As operacins de comercio internacional requiren o cruzamento
de moedas de distintos pases de xeito fludo, pero prodcese
unha crise nas relacins entre as moedas.

Conclusin: Nos primeiros anos dos 80 crase na necesidade de

buscar solucins. NO ANO 1983 realzase a ltima ronda do GAAT, que
remata no 94, e que aluma un novo modelo de organizacin do
comercio mundial que acumula todo o anterior e intenta solucionar
todos os problemas acaecidos ata ese momento.

6. A ORGANIZACIN DO COMERCIO INTERNACIONAL (II). A

OMC E OS NOVOS DESAFOS.

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

6.1.: Principios e obxectivos:

Xusto cando a crise comeza a diminur, convcase a ltima ronda
do GATT, en punta del Este, que ser denominada como a ronda de
Uruguai. Nela querase darlle sada aos problemas vixente da
poca. Dende que se convoca a reunin inicial ata que se presenta
en pblico en Maraquesh, en 1994, pasan 11 anos (en 1995 entra
en vigor).
Presntase un intento global de examinar todos os problemas do
GATT e intentar ofrecer un abanico de solucins. Non se pretende
ignorar os problemas se non enfrontalos. Este avance tradcese en
coller 1 por 1 os problemas e encaralos.
O problema fundamental ao que se lle intenta dar solucin a
propia concepcin do GATT. O GATT era un lugar onde os gobernos
se reunan para negociar, pero non era unha institucin
propiamente dita: cando os gobernos acudan facano reservando
as sas competencias. (foron as cmaras de EEUU quen
plantexaran esta concepcin). As, por 1 vez crase unha
institucin econmica internacional que se encargar de
administrar os acordos internacionais, servir de foro para negociar
e de resolver conflitos. Esta institucin bautzase co nome de
Organizacin Mundial do Comercio (OMC=WTO).
A OMC ten unha estrutura en varios niveis:
-

Hai unha serie de persoal tcnico permanente que a

secretara, e que ten sede en Xinebra. Al hai funcionarios, que
son quen se encargan dos labores tcnicos, dicir, do da a da
de todas as negociacins: presentan documentacin, analizan
datos do comercio, desglosan propostas, e representan
publicamente.
cabeza est o director xeral, que a estrutura tcnica e
directiva (hoxe Pascal Lamy)
Tamn hai unha especie de consello de administracin da OMC:
un rgano corporativo que o mximo rgano decisorio, ten a
ltima palabra para definir acordos, puntos sobre os que se
negocia e para pechar as negociacins. denominada a
Conferencia ministerial e est composto polos representantes
dos diferentes pases, que se renen cada dous anos para
marcar acordos aos que se debe chegar, para sancionar
grandes acordos da poltica internacional. o gran rgano
poltico da OMC. Dentro desta existen varias instancias.
Cada pas designa seu mximo representante (plenipotente)
ou xefe de delegacin, quen se renen varias veces ao ano para
marcar todo tipos de acordos comerciais acerca dos que hai que
negociar. Son os encargados de analizar e examinar por onde

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

van as polticas comerciais e as propostas para solucionar os

conflitos.
Por ltimo hai unha serie de comisins temticas estables que
se encargan dos diferentes temas a tratar (os servizos por
exemplo). Delas dependen subcomisins que analizan aspectos
mis concretos.

6.2: A eficacia e desafos para a OMC:

As, na OMC hai toda unha institucin con competencias para analizar
o comercio. Os desafos desta son ir abordando todos os puntos onde
o GATT tivese problemas:
-

1 problema: rebotes proteccionistas que obstaculizan o

comercio internacional. Plantxase un compromiso dos
gobernos de baixar os aranceis, particularmente nas
manufacturas. Isto tradcese en que se a finais de poca boa
do GATT estaban a redor do 6 %, agora deben reducirse un 40%
mis (a inicios do 2000), dicir, quedar no 4 ou 3%, dando
lugar a un nivel de proteccin da produccin baixo.
2 problema: a industria txtil da problemas porque dende o
punto de vista do emprego esta moi sensible. A industria txtil
xera bastante emprego nos pases ricos, polo que liberar o
comercio totalmente significa asumir a destrucin de emprego.
Solictase e consguese un perodo de transicin mis alto,
sobre todos nas producins texts en masa.
Por outro lado considrase que non se deban permitir as
exportacins de pases pobres mentres non se regularicen os
dereitos laborais, porque sera competencia desleal.
En xeral, en relacin aos produtos industriais onde a OMC
pode xogar mis. Hoxe a hai mis fluxo de comercio e en mis
direccins (antes s pases ricos).
3 problema: O comercio mundial de produtos agrarios: difcil
avanzar na liberalizacin cando hai pases que se resisten a
eliminar polticas de subvencins (Europa e EEUU). Os pases
non subvencionados rebtanse, pero os obstculos son grandes.
No 2005 houbo unha conferencia ministerial en Cancn. Dende
o 1 da as negociacins estiveron protagonizadas polo algodn.
Os temas de discusin eran que na U.E. e en E.E.U.U, hai varios
centenares de produtores subvencionados, mentres que nos
pases subdesenvolvidos hai millns de produtores sen
subvencionar, pero que producen a uns custos mis
competitivos e co agravante de que para estes, esta a nica
fonte de vida. Para moitos pases o algodn o nico produto
de exportacin, polo que se non venden non conseguen
insertarse no comercio internacional, nin obter beneficios.
A conferencia ministerial levantouse sen ningn acordo pois as
posicins eran intransixentes. Porn os pases pobres atoparon

Estructura Econmica Mundial.

Cristina Garca Bande

dous aliados fundamentais: India e Brasil, que se queren poden

tomar represalias e impedir acceder ao seu comercio interior
aos pases ricos. Estes lideraron o grupo Cans
Outros problemas foron:
-: Sobre todo a partir de 2008 o comercio comeza a volverse de
novo bilateral, e comezan de novo as disputas. Ao inicio da crise
haba entorno a 300 acordos bilaterais, facendo que as
negociacins multilaterais sexan cada vez mis difciles.
-: A OMC resolveu os problemas da representatividade. Inclese
China e outros pases que antes non estaban integrados.
-: Resolveu os problemas do comercio de servizos: crase un
acordo xeral de comercio de servizos, que un acordo marco.
Nel analzase a situacin: avances, obstculos, propiedade
intelectual...
Pero aparecen unha serie de problemas respecto a propiedade
intelectual das compaas farmacuticas. Hai pases do 3
mundo que non estn dispostos a aceptalos acordos porque
obrigara a eses pases a subministrar aos pacientes eses
produtos en vez de os xenricos, desfavorecendo a poboacin ,
porque son moito mis caros.