NoordNieuws

Magazine van VNO-NCW Noord Jaargang 11 nummer 5 2006

Venster wijd open

richting Noordoost Europa

Water als vestigingsfactor

Delfzijl kan weer een beetje ademhalen
Senioreneconomie goed voor jongeren
© 2006 KPMG Accountants N.V., lid van KPMG International, een Zwitserse coöperatie. Alle rechten voorbehouden.

Uw jaarrekening Maar hoe

geeft stelt u de
de feiten. nieuwe norm?

Voortdurend streven naar beter. Daarom hebben wij

KPMG Business Audit ontwikkeld. Een vernieuwde
controle-aanpak waarmee onze accountants aan de
hand van de jaarrekeninggegevens uw onderneming
op zeven adviesgebieden kunnen analyseren. Om u
helder advies te geven over bijvoorbeeld rendements-
verbetering, risicobeheersing of proces-optimalisatie.
Uw voordeel: u krijgt nieuwe inzichten en praktische
aanbevelingen zonder extra kosten. KPMG Business
Audit is de nieuwe norm in accountancy. Gebaseerd
op de KPMG gedachte: echte antwoorden, betere
beslissingen.
Bent u daarin geïnteresseerd? Bel dan Rudi Kleinhuis
(050) 522 2111, Albert Beekhuizen of Mark van
Opzeeland (058) 233 5000 voor meer informatie.
Of maak meteen een afspraak.
 Inhoud

4 Venster wijd open richting Noordoost Europa

Jaarcongres VNO-NCW Noord over Noordelijke Ontwikkelingsas

8 “Twee fabrieken koop je niet zo maar even”

4 Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer verkocht aan managementteam
8
10 Energiek Ondernemen in het Noorden

11 Investeer in ondernemerschap!
Do’s en Don’ts van informal investment

12 Water als vestigingsfactor

12
Friese ondernemers te gast in Woudagemaal
15
15 Drie halen, twee betalen
Cor Boonstra vertel Jonge Noordelijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal

16 Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen

17 Delfzijl kan weer een beetje ademhalen

Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten
17 18 Hoeveel “noorden” komt er in de Tweede kamer?
18
19 Nedmag haalt het beste naar boven
VNO-NCW Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf

20 Ontbijten met VNO-NCW Noord

20 25 De DGA, eenzaam of één grote familie? 26

26 Chess City Hoogeveen
10 jaar topschaak en kameraadschap

28 Senioreneconomie is goed voor jongeren

Grijs kan goud worden in Drenthe

28 32 Waarom nog het wiel uitvinden bij het opstellen van buitenlandse con-
tracten? 36
33 Afscheid nemen kan groei bevorderen

34 Vier noordelijke kamerleden ‘in the picture’ Vaste Rubrieken

6 Bedrijfsnieuws
36 Praktische tips voor gebiedsontwikkeling 14 Actualiteiten kort
23 Personalia
23 Column
24 VNO-NCW Noord in actie
38 Nieuwe leden
39 Agenda

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 

 Venster wijd open

Het is van toenemend belang dat kernregio’s zich met elkaar verbonden weten.
De corridor Randstad / Bremen / Hamburg / Stockholm / Helsinki / St Petersburg
positioneert Noord-Nederland in het centrum met een fantastisch uitzicht op
nieuwe internationaal gelieerde bedrijvigheid. Aldus luidde de kernboodschap
van het jaarcongres van VNO-NCW Noord

Minder Lingo en meer visie
Grensregio’s en infrastructuur vormen met
elkaar een vermoeiende relatie. Te lange
tijd hebben grensregio’s zich ontwikkeld
met de rug naar elkaar toe. Nationale
infrastructuur, voorzover deze de grens
überhaupt bereikt, kan slechts met grote
moeite doorgetrokken worden naar inter-
nationale bestemmingen.
Aan weerszijden van de grens gebeurt
veel. Noord-Duitsland heeft zichzelf her-
vonden. En wat te denken van de ontwik-
kelingen tussen Kopenhagen en Malmö
: met stip derde groeiregio van Europa.
Noord-Nederland èn Noord-Duitsland
werken ambitieus aan de uitwerking van
een visie. Er liggen gemeenschappelijke
kansen op velerlei terrein. Te denken valt
aan life sciences, voeding, energie, water
en chemie.
Noordelijke ontwikkeling Missing link
Alle fraaie Europese vergezichten ten spijt
zijn veel reflexen nog steeds nationaal
gemotiveerd. Infrastructuur en ruimtelijke
economische ontwikkeling hebben alles
met elkaar te maken”, zo sprak Louwe
Dijkema voorzitter VNO-NCW Noord.
“Laten we in plaats van ons druk te maken
over het stopzetten van Lingo nadenken
hoe een goede besteding te vinden voor
onze eindige gasbaten. We zullen moeten
investeren in harde en zachte infrastruc-
tuur om welvaart duurzaam te borgen.”
Van Balloërveld tot Zuiderzeelijn
Sipke Swierstra, gedeputeerde provincie
Drenthe refereerde aan de wegen van
het Balloërveld en de Drentse vaarten
die sterk hebben bijgedragen aan de ont-
wikkeling van nijverheid en handel in
Drenthe. Behalve ontsluiting is infrastruc-
tuur een noodzakelijke voorwaarde voor
dynamiek. Infrastructuur als economische
motor.
“Je zou wensen dat het kabinet iets meer
blijk zou geven van historisch bewust-
zijn”. Een verwijzing naar de zich voort-
slepende discussie over het belang van
de aanleg van de Zuiderzeelijn voor de
opening naar Europa. “Een snelle verbin-
ding moet echter niet op zichzelf worden
beschouwd. Het moet worden gekoppeld
aan de complementariteit van regio’s, aan
internationale trends als toenemende inte-
gratie in Europa, economische schaalver-
groting en specialisatie, het belang van
kernregio’s die zich met elkaar verbonden
weten.”
Schreeuw
Er zal een omslag moeten komen van pro-
bleemgeoriënteerde naar ontwikkelings-
georiënteerde inzet van infrastructuur
om ruimtelijk economische ontwikkeling
mogelijk te maken. Samen werk maken
van een herpositionering van Neder-
land binnen Europa. Omdat er met de
schreeuw om bedrijfsruimte en leefruimte
in de Randstad èn de opkomst van nieuwe
sterke economieën in Noord-Duitsland,
Scandinavië en Oost Europa dwingende
redenen zijn hier met een frisse en zake-

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 

Jaarcongres VNO-NCW Noord over Noordelijke Ontwikkelingsas
richting Noordoost Europa
lijke blik naar te kijken. Noord-Nederland
is er klaar voor. Want Nederland stopt niet
bij Almere.
Aiesec neemt uitdaging aan
Door studenten van Aiesec – internatio-
naal platform voor jonge mensen – is de
handschoen opgepakt contacten te leggen
met studenten in Europese universiteits-
steden binnen de Hanze-regio. Het jaar-
congres VNO-NCW Noord gaf de beslis-
sende zet aan meer internationale contac-
De heer Trauernicht (Traucon) in gesprek met
de heer Ahrens, Geschäftsführer Oldenburgi-
sche Industrie- und Handelskammer
Wat is de Noordelijke visie? Maarten Janknegt
(directeur OneSiemens) in discussie met Wim
de Kleuver (KvK Drenthe).
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 
Nederland verliest aansluiting met ontwikkelingen in Noordoost Europa.
ten. Het waren met name studentensteden
die zich destijds graag lieten voorstaan op
hun Europese oriëntatie. Het is belangrijk
dat op verschillende manieren (publiek,
privaat, onderwijs etc.) bestaande verban-
den opnieuw worden aangehaald nu het
economisch tij daartoe bijzondere redenen
biedt.
Gevraagd: publiek ondernemer­
schap
De missing link tussen de Randstad
en Hamburg legt een zware wissel op
de nationale en noordelijke economie.
Als Nederland niet snel bijstuurt zul-
len belangrijke economische processen
volstrekt voorbij gaan aan ons land. Met
name vlak over de Duitse grens wor-
den op dit moment grote investeringen
gedaan in de infrastructuur van havens
en wegen. Nederland kan hier niet langer
onverschillig bij blijven, op straffe van
ernstig verlies aan bedrijvigheid. Besturen
is meer dan rekenen. Besturen is beslissen
op basis van een samenhangende visie en
de risico’s nemen die daarbij horen. Een
snelle verbinding met Noordoost Europa
is hoogst noodzakelijk voor het introverte
Nederland. Nieuwe economieën kunnen
een startmotor zijn voor het Nederlandse
bedrijfsleven. Het wordt de hoogste tijd
voor een herpositionering van Nederland
binnen Europa.
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
VNO-NCW Noord zal het momentum van
het jaarcongres gebruiken om de bood-
schap van de noordelijke ontwikkelingsas
verder te onderlijnen.
De oproep de noordelijke visie scherp
neer te zetten aan Haagse bestuurders en
beleidsmakers en de Duitse politieke voor-
hoede zal worden opgepakt. Uiteindelijk
zal het zijn vertaling dienen te krijgen in
meer business to business contacten tus-
sen marktpartijen aan weerszijden van
de grens.
 Bedrijfsnieuws
stand van zaken
De nieuwe bedrijfslocatie van het Gronin-
ger Wm Veenstra Repro•Kantoor•Druk
in Groningen is op 17 oktober officieel
geopend. De onderneming beschikt nu over
3000 vierkante meter bedrijfsruimte. Naast
een offsetdrukkerij met veel afwerkmoge-
lijkheden, biedt de printafdeling een speci-
alisatie in kleur op superbreed-formaat (tot
2,5 meter breed) en zwart/wit in grootfor-
maat voor zowel de bouwtechnische sector
als posterprint.  ontwikkelen. In de wodka zijn de typische
Erik van ‘t Hof (Wm Veenstra) spreekt tijdens de
opening
Groothandel Smeding uit Sint Annapa-
rochie heeft branchegenoot Crielaard in
Dorst bij Breda overgenomen. Crielaard
levert aan horeca, bedrijfsrestaurants en
instellingen in de regio Breda. Een deel
van de medewerkers komt in dienst van
Smeding. Het aantal mensen op de loonlijst
komt hiermee op 220.
Reïntegratiebedrijf en arbodienstverlener
Lelie-Hollander in Drachten is verkozen
tot Ondernemer van het Jaar in Friesland.
Het publiek gaf de voorkeur aan Vitalis
in Drachten, een bedrijf in hulpmiddelen
voor mensen met een beperking. Omdat
de stemmen staakten, was reglementair het
oordeel van de jury doorslaggevend.
Op 1 november jl. is HMA Online. Help-
desk voor Mens en Arbeid van start
gegaan. Het bedrijf is een nieuwe dochter
van Lelie Hollander. www.hma-online.nl
is een helpdesk die via e-mail en telefoon
alle vragen beantwoordt van ondernemers
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 
in het mkb op het gebied van personeel.
Voor die terreinen waarop Lelie Hollander
zelf geen expertise bezit, is men een samen-
werking aangegaan met partners, zoals De
Haan Advocaten en Notarissen, GIMD
bedrijfsmaatschappelijk werk, Mediators
Collectief, WE P&O.
Distilleerderij Sonnema breidt haar fabriek
in Bolsward uit. De uitbreiding is nodig
omdat Sonnema de Amerikaanse markt wil
betreden. Speciaal voor de enorme Ameri-
kaanse markt liet Sonnema een wodka, een
drankje waar de Amerikanen gek op zijn,
Berenburg-kruiden verwerkt. Bedoeling is
de Amerikanen voorzichtig te laten wennen
aan de typische kruidensmaak.
Reclame- marketing- en communicatiebu-
reau Dizain in Groningen heeft haar 10
jarig bestaan gevierd met een groot feest in
de Mediacentrale.
Staatssecretaris Van Gennip van Economi-
sche Zaken heeft € 2,3 miljoen toegekend
als Uitdagerskrediet (UITDAGER) voor
projecten van het Nederlandse midden- en
kleinbedrijf. IQ Corporation uit Gronin-
gen krijgt hiervan € 1 miljoen. Het krediet
is bedoeld voor de financiering van inno-
vatieprojecten, die aan de basis staan van
snelle en substantiële groei van mkb-onder-
nemingen. IQ Corporation krijgt het krediet
als ondersteuning bij de ontwikkeling van
een geneesmiddel voor de behandeling van
miltvuur.
Philips’ ontwikkelcentrum voor huis-
houdelijke apparatuur verhuist definitief
van Hoogeveen naar Drachten. Hierdoor
komen er in Drachten 200 banen bij. Alle
medewerkers uit Hoogeveen mogen mee
naar de nieuwe locatie. Met het vertrek van
het centrum verdwijnt in Hoogeveen de
laatste Philips-vestiging. In Drachten wer-
den al scheerapparaten ontwikkeld maar
daar komen nu onder andere stofzuigers,
frituurpannen, koffiezetapparaten en toast-
apparaten bij. Om het ontwikkelcentrum te
huisvesten, gaat Philips een nieuw bedrijfs-
pand bouwen op industrieterrein De Haven.
Medio 2008 moet dat klaar zijn.
De NAM kan in januari 2007 het eerste gas
uit de Waddenzee gaan winnen. De poging
van Vogelbescherming Nederland om het
begin van de gaswinning tegen te houden,
is mislukt omdat de Raad van State het
verzoek afwees.
Metaalbedrijf SMST in Franeker heeft
een miljoenenorder binnengehaald. Het
gaat om de grootste order in het bestaan
van het Friese bedrijf. SMST gaat voor
de Amerikaan­se boormaatschappij Frontier
Drilling een bestaand schip uitrus­ten met
een systeem om boor­pijpen te installeren.
Dit is nodig om olie en gas te kunnen win-
nen. SMST zag het aantal werknemers in
twee jaar tijd verdubbelen tot vijftig man.
De omzet stijgt dit jaar vermoedelijk van
4,5 miljoen naar 8 miljoen euro.
De vestigingen van transportonderneming
Vos Logistics in Veendam en Surhuister-
veen worden samengevoegd. Vos Logistics
heeft 5000 werknemers en 45 vestigingen
in acht Europese landen.
Koninklijke Friesland Foods N.V. inves-
teert een bedrag van 17 miljoen euro in de
bouw van een nieuwe zuivelfabriek in Phu
Ly in de noordelijke Vietnamese provincie
Ha Nam. In januari 2008 moet de fabriek
operationeel zijn. De bouw van een tweede
productielocatie is noodzakelijk gezien de
snelle groei van de verkoop van de zuivel-
producten van Friesland Foods in Vietnam.
Dutch Lady behoort tot de bekendste mer-
ken in Vietnam en de afzet van zuivelpro-
ducten groeit per jaar met zo’n 25 procent.
Friesland Foods belevert in Vietnam zo’n
80.000 verkooppunten vanuit drie distribu-
tiecentra. Er zijn vijf verkoopkantoren. Bij
Friesland Foods Dutch Lady Vietnam
werken 1.200 personen. Als gevolg van
de uitbreiding zal het aantal medewerkers
toenemen met 225 personen.
De voetbalvereniging GVAV-Rapiditas
en uitvaartverzorger- en verzekeraar Alge-
meen Belang, beide uit Groningen, zijn
een 3-jarige sponsorovereenkomst aange-
gaan. Algemeen Belang garandeert GVAV
een jaarlijks sponsorbedrag en een percen-
tage op basis van nieuw af te sluiten verze-
keringspolissen bij haar leden.
Het kantoor van de GIBO Groep in Leeu-
warden is verhuisd naar de Wirdumerpoort
aan de Oostergoweg 1B te Leeuwarden.
Deze locatie wordt tijdelijk betrokken, tot-
dat de nieuwbouw op het Businesspark ten
westen van de stad aan de Balthasar Bec-
kerwei in 2007 gereed is.
De binnenstad van Leeuwarden is een nieuw
bedrijf rijker; op donderdag 5 oktober heeft
Noorderlicht haar deuren geopend. Noor-
derlicht is een exclusieve verlichtingsspeci-
aalzaak en is gevestigd aan de Voorstreek.
Recentelijk is de geheel vernieuwde web-
site van De Friesland Zorgverzekeraar
(www.defriesland.nl) ‘live’ gegaan. De
Friesland Zorgverzekeraar is tevens een
van de vier genomineerden voor de CRM
Award 2006. De Friesland heeft haar nomi-
natie te danken aan de aandacht die besteed
wordt aan klantvriendelijk werken en de
centrale rol die de consument/verzekerde
in het doen en denken van de organisatie
inneemt. In totaal waren elf organisaties
voor de prijs geselecteerd. Naast De Fries-
land zijn ook ING Mid Corporates, Robe-
co Direct en Wehkamp genomineerd. De
prijs wordt uitgereikt op 16 november a.s.
in Amersfoort.
Huhtamaki Protective Packaging uit
Franeker produceert sinds kort een bloe-
mentray voor verpakkingsbedrijf Zwapak.
In opdracht van bloembollenbedrijf Terra
Nigra, is gezamenlijk een verpakkings-
concept ontwikkeld ten behoeve van een
onlangs nieuw geïntroduceerde mini Ger-
bera, met de naam Gerrondo. Huhtamaki
Protective Packaging heeft een 3-dimensi-
onale verpakking ontwikkeld waarbij scha-
de tijdens verpakken en transport wordt
geminimaliseerd. Door afwezigheid van
scherpe randen wordt ‘snij-schade’ voor-
komen terwijl de bloemen afzonderlijk in
een speciaal vormgegeven cup optimaal
worden beschermd. De afmetingen van
de nieuw ontwikkelde verpakking, met 20
bloemen per tray, zijn afgestemd op gebruik
van standaard veiling transport omverpak-
kingen en waarborgen een optimale pre-
sentatie.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 
Sinds september is Bureau Result in Gro-
ningen van start gegaan. Result adviseert
en ondersteunt bij ontstane knelpunten
in organisaties. Zij kan zorgdragen voor
implementatie van efficiency verbeteringen
op een commerciele afdeling. Tevens kan
zij fungeren als opvang van tijdelijke en/of
langdurig afwezigheid van een account-
manager. Zie ook www.re-sult.nl.
Op 1 januari 2007 gaat Dolmans Landsca-
ping Noord operationeel van start. Het
nieuwe groenbedrijf is een joint venture
van Dolmans Landscaping Group uit het
Limburgse Bunde en wsw-bedrijf Ales-
con Tuin en Landschap uit Hoogeveen.
Dolmans Landscaping Noord is het eerste
groenbedrijf van Nederland dat commerci-
ële bedrijfsvoering en sociale werkvoorzie-
ning op dergelijke schaal combineert.
De heren Janssen, Akkerman en Bruins Slot
(Alescon)
Het kuurcentrum Fontana Nieuweschans
heeft wederom de titel ‘Netherlands’ Lea-
ding Spa Resort’ ontvangen van de World
Travel Awards. Dit is het derde opeenvol-
gende jaar dat het kuurcentrum in Nieu-
weschans deze prijs in de wacht sleept. De
World Travel Awards kent jaarlijks prijzen
toe aan diverse takken van de mondiale
reisindustrie. De toekenning van de prijzen
geschiedt o.a. door middel van enquêtering
onder reisorganisaties en reizigers wereld-
wijd. Zo wordt op grond van persoon-
lijke ervaringen bepaald wie de beste is per
categorie en per land. Voor de categorie
‘Netherlands’ Leading Spa Resort’ waren
o.a. Thermae 2000 in Valkenburg, het
Kurhaus in Scheveningen en Chateau St.
Gerlach genomineerd.
Het Leeuwarder bedrijf Prodist Software
bestaat dit jaar 10 jaar. In 1996 werd Prodist
opgericht door Jan, Auke en Kor van der
Meulen. Het calculatieprogramma Precal
dat destijds voor met name de kleinere
drukkerijen was ontwikkeld, is inmiddels
uitgegroeid naar een volwaardig ERP-
systeem.
De laboratoriumactiviteiten en de medewer-
kers van het lab. van het Delfzicht Zieken-
huis in Delfzijl worden overgenomen door
het in Groningen gevestigde LabNoord.
Het Universitair Medisch Centrum Gro-
ningen (UMCG) spant zich in om een
Europees top-instituut voor fundamenteel
wetenschappelijk onderzoek naar ouder
worden in Groningen gevestigd te krijgen.
Met de komst van een dergelijk instituut
is een investering gemoeid van circa 100
miljoen euro.
De jury van Dé Jonge Ondernemersprijs
van het Noorden (JOP) heeft de drie fina-
listen bekend gemaakt. Degenen die op 21
november in Assen om deze prestigieuze
prijs gaan strijden zijn: Alertec Uitzend-
bureau BV (Wartena), Canvas Company
(Burum) en Via Drupsteen BV (Sneek).
Op 30 oktober vierde het Groningen
Congresbureau haar 10-jarig jubileum te
Groningen. Het GCB is als een gezamen-
lijk initiatief van de gemeente Gronin-
gen, de provincie Groningen, de RUG
en Koninklijke Horeca Noord destijds
van start gegaan. Tien jaar later kan met
gepast enthousiasme worden vastgesteld
dat dankzij de inzet van het GCB de regio
gastheer heeft kunnen zijn van vele hon-
derden internationale congressen, symposia
en zakelijke bijeenkomsten. Een hartelijke
felicitatie is op zijn plaats aan de voorzit-
ter en directeur van de stichting: de heren
Gerard Wilbrink en Jaap Westerhuijs.
 “Twee fabrieken koop je
Kartonfabrieken in Hoogezand-Sappemeer 
verkocht aan managementteam

Kartonfabrikant Kappa Graphic Board in Hoogezand en Sappemeer is verkocht aan

het zittende managementteam. Samen met investeringsmaatschappij H2 Equity uit
Amsterdam is een nieuw bedrijf met een nieuwe naam ontstaan. “En dat voelt goed”
aldus directeur, en mede-eigenaar, Kees van Zijderveld van Eska Graphic Board.

K
ees van Zijderveld is een veelzij-
dig ondernemer. Oorspronkelijk
gestart in de oliewereld, kwam
hij in 1986 terecht in de verpakkingsin-
dustrie in Eerbeek. Na een aantal jaren
werd hij gevraagd naar Polen te gaan om
daar activiteiten in de golfkarton op te
zetten. Geen gemakkelijke vraag. “Begin
jaren negentig was het nog écht pionieren
in Polen.” Toen er drie grote bedrijven
stonden, kwam Van Zijderveld terug naar
Nederland. Naar Hoogeveen en Nieuwe
Pekela wel te verstaan. Om vervolgens na
drie jaar te vertrekken naar Graphic Board
in Sappemeer waarvan hij nu mede-eige-
naar geworden is.
ken die bovendien wereldmarktleider zijn,
koop je niet zomaar even.” Toch geeft Van
Zijderveld aan dat hij geen weerstand uit
het concern heeft ondervonden. ”Er was
sprake van enig ongeloof, zeker, maar
van weerstand heb ik nooit iets gemerkt.
Integendeel. Bij gelijke voorwaarden was
men ons goed gezind. Vanzelfsprekend
is de aankoop van Eska Graphic Board
niet over één nacht ijs gegaan. Het hele
managementteam van zes personen is uit-
eindelijk ingestapt. En, zowel de OR als de
vakbeweging hebben zich heel construc-
tief opgesteld”.
Uiteindelijk heeft zich een heel traject
afgespeeld waarbij de wens om het bedrijf
te kunnen kopen Uitgangspunt is geweest.
“Het kopen van een bedrijf is wel een
proces dat heel anders is dan ons nor-
male werk. Daarom hebben we als MT
direct een adviseur in de arm genomen”.

Nieuwe eigenaren, grote plannen

De verzelfstandiging van de kartonindu-
strie in Hoogezand en Sappemeer is niet
helemaal zelf gekozen. Het was een dwin-
gende voorwaarde van de Europese Com-
missie alvorens toestemming te geven
voor de fusie tussen Kappa en Smurfit.
De markt van karton voor boekomslagen,
orders en legpuzzels zou anders te zeer
worden beheerst door deze bedrijven. Er
was zogezegd geen ontkomen aan. “Toen
dat duidelijk werd, heb ik direct aange-
geven dat ik geïnteresseerd was in een
management buy-out”. Aan het woord is
Kees van Zijderveld.

Binnen het concern Smurfit-Kappa was

men verrast door de uitspraak van Van
Zijderveld. “Twee grafisch-karton fabrie- Kees van Zijderveld (2e van rechts) met zijn managementteam

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 

niet zo maar even”
Luchtfoto fabriek Hoogezand
Waarom ga je als directeur binnen een
goed lopend concern de risico’s van een
buy-out eigenlijk aan?
“Om meerdere redenen. Omdat ik dit een
prachtig bedrijf vind. ‘Omdat ik toekomst
zie, vertrouwen heb en denk dat we met dit
bedrijf nog goed geld kunnen verdienen.
Maar ook omdat ik me verantwoordelijk
voel”.
”Kijk, we zijn wereld marktleider in onze
branche. We leveren aan 85 landen en
hebben zelf kantoren in de Verenigde Sta-
ten, Engeland, Duitsland, Frankrijk, Italië,
Spanje en Singapore. Dan gaat het dus ook
ergens over. Nu we geen onderdeel meer
uitmaken van het moederconcern, zijn we
ineens geen groot bedrijf meer, maar een
klein bedrijf dat toevallig wel marktleider
is. Een klein bedrijf kan snel beslissen,
snel handelen. Dat geeft ons een buitenge-
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 
Luchtfoto fabriek Sappemeer
woon groot voordeel ten opzichte van onze
concurrenten”.
“Natuurlijk betekent het ook een stuk ver-
lies van veiligheid. Voor bijvoorbeeld ons
personeel. Binnen het concern was alles
goed geregeld op het gebied van pensi-
oenen en cao’s. Maar ook op het gebied
van financiën. Tegelijkertijd zie je dat het
vertrouwen dat het managementteam met
de aankoop van het bedrijf heeft laten zien,
een positief effect op het personeel heeft
gehad. Als de directie er zoveel toekomst
in ziet en zoveel vertrouwen heeft, dan
krijg je ook vertrouwen terug. En loyaliteit.
Daarom hebben we ook direct een nieuwe
CAO afgesloten. Een meerjarige CAO wel
te verstaan. En dat is nogal uniek voor dit
bedrijf. Daarmee probeer je ook weer een
stukje veiligheid aan de mensen te bieden.
Ze weten op middellange termijn waar ze
aan toe zijn. Dat hoort ook.”
U hebt het wel getroffen. De onderne-
mingsraad, de vakbeweging, financiers;
uw hele omgeving is als het ware stu-
wend geweest. Dat moet erg hebben
geholpen.
”Dat is correct. Alle partijen waren vóór
deze constructie. Steunden ons in onze
ambitie om het bedrijf vanuit het concern
een zelfstandige positie te geven. Dat doet
je niet alleen als directeur, als ondernemer,
maar ook als mens heel goed.”
Schept het ook niet heel veel verwachtin-
gen bij al die partijen?
“Ja toch wel. Ik realiseer me dat dat zo is.
Als iedereen zo stimulerend is heb je het
gevoel dat je ontzettend veel verwach-
tingswaarde in te lossen hebt. Toch heb ik
daar geen slapeloze nachten over. Sterker
nog, ik heb er alle vertrouwen in dat we dit
bedrijf een prachtig mooie toekomst kun-
nen geven. Het voelt gewoon heel goed!”
Akke Groenewoud
a.groenewoud@vno-ncwnoord.nl
Energiek Ondernemen in het noorden
Energie staat al langere tijd in
het brandpunt van de actuali-
teit. Aan de ene kant hebben de
energie intensieve bedrijven in
het noorden nog steeds hoge
nood door de alsmaar stijgende
energieprijzen. Aan de andere
kant biedt energie Noord-Neder-
land veel kansen voor duurzame
economische ontwikkeling en
kostenbesparingen. Tijdens het
seminar Energiek Ondernemen
staat dit laatste centraal. De kan-
sen en mogelijkheden voor (mkb) energieproblematiek èn uitdagingen op het ringssubsidies tot maatschappelijk verant-
gebied van energiebesparing. Een gemiste woord ondernemen. Met als doel u kennis
ondernemers op het gebied van
kans ….?! Dáár doen wij iets aan! en vooral praktische hulpmiddelen aan te
energiemanagement. Samen met Essent, GasTerra, Pentascope reiken voor een optimaal energiebeleid
en de Rijksuniversiteit Groningen onder- in uw bedrijf. Onder het motto: energiek

D
e markt voor energie is open.
Ondernemers kunnen gas en elek-
triciteit inkopen waar ze maar
willen en, als ze dat handig doen, geld
besparen. Dat klinkt interessant en lucra-
tief, maar in de praktijk blijkt dat veel
ondernemers nog weinig kaas gegeten
hebben van de veranderingen in de ener-
giewereld. En daarmee dus ook kansen
laten liggen. Ook blijken ze nog te weinig
te weten van alternatieve energieoplossin-
gen, duurzame energiebronnen en techno-
logische ontwikkelingen.
Begrijpelijk, want er gebeurt van alles en
nog wat in energieland, terwijl de eigen
bedrijfsvoering al aandacht genoeg vraagt.
Bovendien kent het Noorden haar eigen
steunt VNO-NCW Noord het congres over ondernemen!
de actuele energieagenda voor het noorde-
lijke bedrijfsleven. Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
In korte voordrachten, workshops en inter-
actieve sessies krijgt u informatie van
microcentrales tot mobiliteit, van investe-
Heeft u belangstelling? Ga naar www.energieknoorden.nl voor het programma en de spre-
kers. U kunt zich opgeven via de site.
Dagvoorzitter : Aize Bouma
Datum : woensdag 22 november 2006
Plaats : Martiniplaza Groningen
Kosten : € 125,- (voor de gehele dag, incl. lunch)

WWW.INCASSERENZONDERKOSTEN.NL
Geef uw credit management een stevige basis.
Laat ons uw vorderingen kosteloos incasseren!

Sluyter
Incasso
Incasseren met meerwaarde | Sluyter Incasso is onderdeel van Sluyter Advocaten te Assen

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 10

Investeer in ondernemerschap!
Do’s en Don’ts van informal investment
Wellicht dat u belegt in aandelen of handelt in opties. Spannend
maar u heeft zelf weinig invloed op het te behalen resultaat.
Investeren in een startend bedrijf is dan wellicht een optie waar
u wel uw energie, kennis en ervaring in kwijt kunt. U wordt dan
een informal investor of business angel. Tijdens de bijeenkomst
“Investeren in ondernemerschap” werden de do’s en don’ts van
informal investment uit de doeken gedaan.

E
en informal investor investeert in
een bedrijf. Veelal zijn het (oud-)
ondernemers die tussen de 50.000
en 100.000 euro willen investeren. Niet
alleen voor het rendement, maar ook
om hun ervaring en netwerk te delen.
Daar staat wel iets tegenover: ze zijn
mede-ondernemer en hebben een aande-
lenbelang in het bedrijf en daarmee het
recht verworven zich te bemoeien met
de bedrijfsvoering en de strategie. Voor
ondernemers die een bedrijf willen starten
maar niet (geheel) gefinancierd worden
door de bank of genoeg eigen vermogen
hebben, biedt risicokapitaal een oplossing.
Informal investment is een voorbeeld van
risicokapitaal. Waar moet een ondernemer
op letten als hij zich op de risicokapitaal-
markt begeeft?
Iedereen maakt fouten
Startende ondernemers maken fouten. Op
zich geeft dit niet. Iedereen maakt fouten.
Maar een gewaarschuwd mens telt voor
twee. Waar moet je als ondernemer op
letten als je in gesprek bent met een inves-
teerder.
• Weet wat je wilt. Zorg ervoor dat je
in een korte tijd helder en duidelijk je
bedrijfsplan kan uitleggen en kan vertel-
len wat je de investeerder vraagt en ook
belangrijk te bieden hebt.
• Eis niet te veel en wees bereid te delen.
Investeerders zijn niet bereid om voor
heel veel geld een heel klein aandelenka-
pitaal te verkrijgen. Zorg voor een goede
balans tussen gevraagd kapitaal en uit te
geven aandelen.
• Wees realistisch. Zorg voor realistische
rendementsprognoses. Een investeer-
der doorziet meteen de onrealistische
prognoses. Zorg er daarom voor dat er
geen hockeystick modellen naar voren
komen. Niet iedereen zal
een TomTom worden en
naar de beurs gaan. En
u weet ongetwijfeld ook
dat TomTom er lang over
heeft gedaan om uiteindelijk een beurs-
notering te krijgen.
• Zorg voor heldere afspraken met de
investeerder en kom die afspraken ook
na.
• Wed niet op 1 paard. Er zijn meer inves-
teerders. Denk eraan dat een investeerder
wel graag wil investeren, maar niet perse
hoeft te investeren.
Unique Selling Point
Natuurlijk komen niet alle bedrijven en
hun ondernemers in aanmerking voor risi-
cokapitaal. Welke ondernemingen zijn nu
interessant voor een informal investor.
• Ondernemingen met een duidelijk onder-
scheidend vermogen. Een unique selling
point geeft een concurrentievoordeel.
• Een onderneming die niet alleen inko-
mensvormend is maar een ook kapitaal-
vormend. Na verloop van tijd moet er
sprake zijn van waardecreatie.
• Ondernemingen die inspelen op veran-
deringen in de markt en wet- en regelge-
ving. Kortom, ondernemingen die weten
te profiteren van trends en veranderin-
gen.
• Bedrijven met een kapitaalvraag lager
dan € 500.000. Hogere kapitaalvragen
komen vaak terecht in de categorie Ven-
ture Capitalists. Het komt wel eens voor
dat enkele investeerders tezamen inves-
teren, maar ga daar niet van uit.
Netwerken
Voor investeerders zijn er een aantal manie-
ren om in contact te komen met innovatie-
ve ondernemingen. Open een website met
de mededeling dat je investeert in innova-
tief ondernemerschap en de aanmeldingen
stromen binnen. Maar u bent niet voor
niets informal investor. Vele investeerders
sluiten zich daarom aan bij netwerken. Op
die manier blijven ze anoniem en hoeven
zij zelf geen businessplannen te scannen.
Dat wordt gedaan door de netwerk initi-
ator. De Maxwell Group is een organisatie
die dergelijke netwerken opzet en initieert.
Bij hen komen per jaar zo’n 200 plan-
nen binnen van ondernemers die kapitaal
zoeken. Deze worden gescreend en uit de
stapel blijven zo’n twintig plannen over
welke gepresenteerd kunnen gaan worden
aan de informal circles welke de Maxwell
Group opgezet heeft. Tijdens deze bijeen-
komsten presenteren de starters zich en
kunnen de informals vragen stellen. Elke
informal besluit vervolgens voor zichzelf
of en hoe men wil participeren. Of niet.
Het is een manier om als informal de
betere plannen onder ogen te krijgen en
tevens een manier om ervaringen met col-
lega informals uit te wisselen.
Maxwell Group
De workshop tijdens de bijeenkomst werd gegeven
door de Maxwell Group.
Kruislaan 400
1098 SM Amsterdam
020 692 63 00
Contactpersoon: Linda Froon
www.maxwellgroup.nl
Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 11


Friese ondernemers te gast in Woudagemaal
De Kaderrichtlijn Water (KRW) bepaalt dat elke (significante) achteruitgang in de water-
kwaliteit moet worden voorkomen. Ook als de economie groeit en de bevolking toe-
neemt. Het bedrijfsleven is bang voor een aanzienlijke lastenverzwaring en voor relatief
kostbare maatregelen. De inzet van VNO-NCW is en blijft dat negatieve gevolgen van
V
NO-NCW Friesland was te gast
bij het Wetterskip Fryslân om
te praten over de gevolgen van
de KRW. En om te vernemen hoe de uit-
voering van de kaderrichtlijn op een voor
het bedrijfsleven acceptabele manier kan
plaatsvinden.
Dijkgraaf Paul van Erkelens aan het woord
Rondleiding door het Woudagemaal
Angst
De nieuwe Europese regels voor het verbe-
teren van de kwaliteit van oppervlaktewa-
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 12
Water als
de KRW voor het bedrijfsleven worden voorkomen.
ter en grondwater kunnen grote gevolgen
hebben voor de Nederlandse economie. De
Nederlandse overheid lijkt echter weinig
aandacht te hebben voor de economische
gevolgen van de nieuwe Kaderrichtlijn
Water voor het Nederlandse bedrijfsleven.
Ook het Centraal Planbureau (CPB) vreest
dat de nieuwe richtlijn grote nadelige con-
sequenties kan hebben voor de economie.
De richtlijn, die eind 2000 door de Europe-
se ministers is aangenomen, schrijft voor
dat de chemische en ecologische kwaliteit
van grond- en oppervlaktewater in de hele
Europese Unie in 2015 goed moet zijn.
Volgens het CPB heeft Nederland onder-
schat wat dat betekent, omdat de kosten
van het terugdringen van de milieubelas-
ting in een dichtbevolkt land als Neder-
land veel hoger zijn dan elders. Het is
merkwaardig om als land de invoering van
een richtlijn te onderschrijven zonder dat
duidelijk is wat de economische gevolgen
zullen zijn en wie die gevolgen vooral zul-
len moeten dragen.
Het CPB vindt dat de nieuwe richtlijn
in Nederland op een minimale manier
moet worden ingevuld. Dat wil zeggen
dat de mogelijkheden van fasering in tijd
en het kunnen stellen van lagere doelen
volledig worden benut. Dat kán, want er
zijn voor EU-lidstaten mogelijkheden om
oppervlaktewateren als kunstmatig aan te
wijzen. Daardoor gelden minder strenge
normen dan voor natuurlijk of sterk veran-
derd water. Met een goed verhaal in Brus-
sel, kan het behalen van sommige doelstel-
lingen worden uitgesteld tot 2021 of 2027.
Dat betekent dat Nederland voorlopig zou
moeten streven naar minimale normen en
naar afwijkingen naar beneden.
Concrete aanbevelingen
1. Het principe van ‘geen achteruitgang’ mag geen
rem zijn voor economische groei.
2. Beleidsdoelstelling en normering moeten rea-
listisch en haalbaar zijn, zowel in kwalitatief als
financieel opzicht.
3. Het aantal waterlichamen dient te worden
beperkt. Het is verstandig ze vooral aan te wijzen
als ‘kunstmatig’ en ‘sterk veranderend’.
4. Fasering benutten: schuif doelen op naar 2021 en
2027. Deze ruimte wordt door de EU geboden.
5. Level playing field bewaken omwille van concur-
rentiepositie.
Braafste jongetje van de klas
De Nederlandse overheid probeert richt-
lijnen onmiddellijk te vertalen in regel-
geving. Dit geldt ook voor de KRW.
Verstandiger zou in dit geval zijn om een
gevoel te ontwikkelen voor maatschappe-
lijke processen. Mensen weten vaak heel
goed wat het beste is voor hun eigen leef-
en werkomgeving. Bedrijven zouden écht
moeten meepraten over de manier waarop
normen gehaald kunnen worden. En als
het niet mogelijk is een bepaalde norm te
halen, laten we dat dan ook eerlijk con-
stateren. Wellicht is dan ook een tijdelijke
overschrijding van de normen een gege-
ven waarmee te leven valt. Er dient een
goede balans te zijn tussen economie en
ecologie. Dat betekent dat er een redelijke
bijdrage van het bedrijfsleven mag worden
gevraagd, maar dat de draagkracht van het
bedrijfsleven niet moet worden overbelast
of overschat.
Risico’s voor de BV Nederland
Natuurlijk hebben bedrijven belang bij
schoon water. Het bedrijfsleven spant zich
vestigingsfactor
al jaren in om de waterkwaliteit te verbete-
ren. Er is in het verleden al veel bereikt op
het gebied van fosfaat terugdringing, maar
de verwachting is dat dit niet voldoende
zal zijn.De gevolgen van de KRW voor
Nederlandse ondernemingen vooral zullen
liggen in verdergaande eisen om de uit-
stoot van fosfaten terug te dringen.

Milieubelangen en de economische belan-

gen van bedrijven dienen echter wel in
evenwicht te blijven. Vooral het prin-
cipe van stand still (geen verdere chemi-
sche of ecologische achteruitgang van
de waterkwaliteit, referentiejaar 2000)
dat straks waarschijnlijk voor alle Neder-
landse oppervlaktewateren gaat gelden,
is aanleiding voor zorgen. Daarmee zou verbeteren van die kwaliteit extra lastig. Uitzonderlijk
vrijwel elke economische ontwikkeling “Zeg maar rustig dat het verbeteren van de De Nederlandse industrie heeft veel bereikt.
in de kiem kunnen worden gesmoord. laatste 10% gigantische kosten met zich Aanvullende inspanningen zijn vanuit de
De kwaliteit van het Nederlandse opper- mee zal brengen” aldus Sigrid Verweij, KRW echter onvermijdelijk. Zoveel is
vlaktewater is de laatste 25 jaar sterk secretaris milieu bij VNO-NCW, te gast in wel duidelijk. De Nederlandse situatie is
verbeterd. Dat maakt het nog aanvullend het Woudagemaal. daarnaast ook nog eens uitzonderlijk in de
EU. Door de hoge bevolkingsdichtheid en
de delta ligging is het extra moeilijk om
Mooiste watermonument van Friesland de waterkwaliteit te verbeteren. Helemaal
De stevige en complexe materie van de Kaderrichtlijn Water werd besproken in het mooiste en meest impone- als we bedenken dat veel voor de hand
rende monument dat we op het gebied van waterbeheer in Friesland kennen; het Woudagemaal in Lemmer. liggende maatregelen al zijn getroffen.Het
Paul van Erkelens, dijkgraaf in Friesland, vertelde over de Friese waterhuishouding en de toekomst die hij voor laaghangende fruit is zogezegd al geplukt.
het Friese Wetterskip ziet. Van deze toekomst maakt de KRW een actueel onderdeel uit. Sigrid Verweij, milieu Daardoor stagneert de verbetering nu. Het
secretaris bij VNO-NCW Den Haag, gaf haar visie op de gevolgen van de Kaderrichlijn Water voor ondernemend is belangrijk dat Nederland goed nadenkt
Nederland. Boeiende materie in een boeiende omgeving. over de, alles behalve vrijblijvende, resul-
taatsverplichting die we aangaan. Achteraf
in Brussel aankloppen met de mededeling
dat het allemaal niet is gelukt, is geen
optie. Voor ondernemers staat de kostenef-
fectiviteit van de te nemen maatregelen
centraal. Een goede waterkwaliteit tegen
acceptabele kosten.

Akke Groenewoud
a.groenewoud @vno-ncwnoord.nl

Meer informatie:

• www.vno-ncw.nl/dossier water
• www.kaderrichtlijnwater.nl
• Decembernota 2005 en 2006
verweij@vno-ncw.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 13

 Actualiteiten
kort
Provincie Groningen investeert in Lofar
De provincie Groningen steekt zestigduizend euro in het Drentse
Lofar-project. In het kader van dit project worden in een gebied
van 350 vierkante kilometer sensoren neergezet, die via een glas-
vezelkabel aan elkaar verbonden worden.Op die manier ontstaat
de grootste telescoop ter wereld. De informatie van de sensoren
wordt verwerkt in de supercomputer van de Rijksuniversiteit
Groningen. Dankzij Lofar kan het Noorden tot hét kenniscen-
trum van de wereld worden op het gebied van sensortechnologie
uitgroeien.
Hoogewerff-Fonds verhuist naar Groningen
De Stichting Hoogewerff-Fonds gaat voortaan in Groningen
onderzoek doen naar duurzame chemie. De stichting was jaren-
lang gezeteld in Delft, maar verhuist nu naar het Noorden om daar
het onderzoek naar blauwe elektriciteit uit rivierwater, chemische
producten en energiedragers voort te zetten. De stichting heeft de
bijzondere leerstoel duurzame chemische technologie verplaatst
van de TU Delft naar de Faculteit der Wiskunde en Natuurweten-
schappen van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG). De leerstoel
wordt ondergebracht bij het Institute for Technology and Manage-
ment. De Stichting Hoogewerff-Fonds werd in 1917 door prof.
dr. S. Hoogewerff opgericht met als doel de bevordering van het
chemisch-technologisch onderzoek in Nederland.
Tender Innovatief Ondernemerschap provincie Dren-
the van start
De provincie Drenthe heeft de Kamer van Koophandel Drenthe
gevraagd als promotor van de tender innovatief ondernemer-
schap. Het gaat daarbij om € 600.000,- voor mkb, onderwijs en
toerisme.
De regeling richt zich op starters, bestaande mkb-bedrijven en
onderwijs- en kennisinstellingen. Zij kunnen een subsidie krijgen
voor projecten die een bijdrage leveren aan de werkgelegenheid,
economische structuur, kwaliteit, dynamiek en leefbaarheid van
de provincie.
De hoogte van de subsidie voor innovatieve projectvoorstellen is
maximaal 50% van de subsidiabele kosten met een maximumbe-
drag van € 50.000. De tender loopt van 13 december 2006 tot 1
maart 2007.
Groningen sneller naar werk
Vanaf 13 november werken het Centrum voor Werk en Inkomen
(CWI), de dienst Sociale Zaken en Werk (SOZAWE) en (een
klein deel van) het UWV samen vanuit een nieuwe publieksruim-
te in het gebouw van SOZAWE aan de Eendrachtskade. De drie
organisaties vormen daar dan een bedrijfsverzamelgebouw onder
de naam WERKPLEIN. Centraal in de samenwerking van CWI,
UWV en SOZAWE staat een betere dienstverlening aan de klant.
Dit betekent onder andere dat de klant in de toekomst maar één
keer zijn gegevens hoeft door te geven, dat er één intakegesprek
plaats vindt en dat alles rond Werk en Inkomen op één plek te vin-
den en te regelen is. De deelnemende organisaties hebben allen
hetzelfde doel: de klant zo snel mogelijk naar werk begeleiden.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 14
Sensor Expo Noord
Op 22 november organiseert de Investerings- en Ontwik-
kelingsmaatschappij voor Noord-Nederland (N.V. NOM) de
SENSOR EXPO NOORD, een grote manifestatie rondom
sensortechnologie, in het Cicero Kenniscentrum te Assen.
Sensortechnologie gaat de wereld veranderen en biedt nieuwe
kansen voor de industrie, dienstverlening en publieke sector.
In Noord-Nederland is met Astron, en inmiddels ook met
andere bedrijven en kennisinstellingen, de kiem gelegd om
wereldwijd in deze groeimarkt een vooraanstaande positie in
te nemen. Niet voor niks is sensortechnologie bestempeld als
één van de meest kansrijke technologieën voor Noord-Neder-
land.
Gedurende de gehele dag worden de lezingen en workshops
ondersteund door demonstraties van bedrijven en kennisinstel-
lingen, die laten zien dat Noord-Nederland een vooraanstaande
rol speelt op diverse toepassingsgebieden van sensortechno-
logie. Op www.sensorexponoord.nl kunt u alle informatie
vinden over de manifestatie en kunt u zich aanmelden.
Handtekeningenactie voor baanverlenging Groningen
Airport Eelde
De Stichting Vrienden van Groningen Airport Eelde is een
handtekeningenactie gestart om een bijdrage te leveren aan de
realisatie van de baanverlenging. De actie gaat van start onder de
naam “2500 voor 2500”. Een toepasselijke doelstelling, omdat de
nieuwe baan van de luchthaven zal worden verlengd naar 2500
meter. De eerste 2500 handtekeningen zullen in elk geval worden
aangeboden aan de directie van de luchthaven als extra steunbe-
tuiging. Met de handtekeningen hopen de Vrienden een duidelijk
signaal af te geven aan de Raad van State. Voorstanders kunnen
een handtekening zetten via het formulier op www.vriendenair-
porteelde.nl of in de terminal van de luchthaven.
Gebrek aan vrouwen in top kost bedrijfsleven miljoenen
Er zijn te weinig vrouwen in de top van het bedrijfsleven. Daar
waren alle sprekers en alle aanwezigen het snel over eens tijdens
het symposium ‘Women in Business’ dat op 18 oktober 2006 in
Martiniplaza werd gehouden. Het symposium, mede georgani-
seerd door het noordelijke zakenblad Entrepreneur, werd bezocht
door enkele honderden belangstellenden, waaronder ongeveer 25
procent mannen. Onder de aanwezigen waren ook veel vrouwen
met een eigen bedrijf.
De topman van accountantskantoor Price Watershouse Coopers,
Jos Nijhuis, rekende voor dat het gebrek aan vrouwen alleen al
zijn eigen bedrijf jaarlijks vele miljoenen kost. Nederland staat
op de tiende plaats in de Europese top-15 van landen met meeste
werkende vrouwen. Diversiteit in de top, dus met inbreng van
zowel mannen als vrouwen is van groot belang.
Diversiteit is hot. Alleen al in Noord Nederland zijn het afgelopen
jaar diverse bijeenkomsten over de positie van vrouwen in het
bedrijfsleven georganiseerd. En het gesprek over participatie en
doorstroming van vrouwen moet doorgaan. VNO-NCW Noord
organiseert daarom, evenals voorgaande jaren, op 7 december
2006 de bijeenkomst ‘Mevrouw, mijne heren..’ en op 19 april
2007 de bijeenkomst ‘Geen vrouw te vinden in Noord Neder-
land?’ Om vooral in het Noord Nederlandse bedrijfsleven het
gesprek over de positie van vrouwelijk talent op de agenda te
krijgen en te houden.
Drie halen, twee betalen
Cor Boonstra vertelt Jonge Noordelijke Ondernemers zijn persoonlijke verhaal
Op 1 september is Jonge Noordelijke Ondernemers (JNO) van start gegaan.
Voor de allereerste JNO bijeenkomst was Cor Boonstra te gast.

H
et is bijna niet voor te stellen. Een
jonge Cor Boonstra die als verte-
genwoordiger met een doos droge
soep staat te aarzelen voor de deur van
een noordelijke supermarkt. Hij vermant
zich en weet uiteindelijk toch zijn waren te
verkopen. Een ander beeld van de man die
de meesten van ons kennen als eindverant-
woordelijke bij Sara Lee (Douwe Egberts),
Philips en recentelijk als mede-eigenaar
van Koop Holding. Het was slechts één
van de vele anekdotes die hij zelf vertelde
tijdens de bijeenkomst bij Distrivers in
Hoogeveen.
Je hebt het of je hebt het niet
Op ontspannen wijze doorliep hij zijn
werkzame leven tot nu. De opkomst en
neergang van de SRV-wagens. De invloed
van schoensmeer, inlegkruisje en 3 halen,
2 betalen tandpasta verpakkingen op zijn
loopbaan. Van zijn strategie bij Philips, het
vertrek Roel Pieper, de rol van Jan Tim-
mer, en zijn huidige rol bij Nacap. Over het
belang van goede maandelijkse rapporta-
ges, van kunst aan de muur, en een eerlijke
en open bedrijfscultuur.
Advies
Zijn lessen voor de meer dan 35 jonge
ondernemers en managers: ondernemer ben

Cor Boonstra aan het woord

JNO, iets voor jou?
Ben je zelf onder de 40 en zit je met specifieke vra-
gen over je werk en je mogelijkheden? Vragen die
een relatie hebben met leeftijd, ervaring, je positie
in het bedrijf en je de toekomst-verwachtingen?
JNO is een aparte afdeling binnen VNO-NCW Noord
voor ondernemers en managers zoals jij. Het doel
van JNO is kennis uit te wisselen en een netwerk
te zijn om vragen te stellen en ervaringen te delen.
Dit gebeurt door het organiseren van informatieve
en informele bijeenkomsten. Heb je belangstelling
voor JNO? Geef je op bij Bas van Mierlo. Een JNO-
bestuurslid neemt vervolgens contract met je op.
Rondleiding bij Distrivers
je. Dat heb je of je hebt het niet. Stop
onmiddellijk verliesgevende zaken als er
geen strategie of uitzicht op groei is. Heb
aandacht voor de mensen op de werk-
vloer, zij moeten allemaal uitvoeren wat
anderen hebben bedacht. Wijze lessen van
een bijzondere en succesvolle noordelijke
ondernemer, en genoeg stof om over na te
praten.
Bas van Mierlo
b.vanmierlo@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 15

Vijftig jaar Vorm Martini in Groningen
Interieurbouwer Vorm Martini in Groningen bestaat 50 jaar. De laatste
zeven jaar is het bedrijf onder de bezielende leiding van het echtpaar
De Geus uitgegroeid tot een belangrijke speler. Reden genoeg voor een
interview met onderneemster Renate de Geus.
V
orm Martini is een interieurbou-
wer met als specialisme retail-
interieurs. Het bedrijf bestaat uit
een afdeling retaildesign waar een aantal
inhuisarchitecten werkzaam zijn. Verder
is er Vorm Martini interieurbouw die zich
met uitvoering van interieurs bezig houdt.
Renate, hoe lang ben je zelf al actief in
het bedrijf?
“Mijn man en ik hebben Vorm Martini in
november 1999 gekocht. Eerder hebben
wij bij concurrerende bedrijven gewerkt.
Onze droom was een eigen bedrijf met
design en productie. Dit hebben wij bij
Vorm Martini gevonden. Onze taken zijn
goed verdeeld. Mijn man is algemeen
directeur en ik ben commercieel direc-
teur.”
Wat zijn de projecten in het noorden
waar we jullie van kennen?
“Voorbeelden van onze werkzaamheden
in Noord Nederland zijn spraakmakende
modezaken: Fashion & Trends Rinsma te
Gorredijk (Retailjaarprijs 2004) , Fosbury
Mode te Assen (Retailjaarprijs 2002). In de
projectenwereld bijvoorbeeld de Euroborg
Horeca en Skyboxen, Rabobank Financi-
eel Centrum te Groningen, De Koperen
Hoogte te Nieuwleusen en Hanos te Gro-
ningen. En tenslotte, niet te vergeten de
horeca van V&D zoals La Place, Le Café
en Mangerie. Kijk je naar de totale omzet
van Vorm Martini, dan behalen we zo’n
10 % van onze omzet in het noorden. Dus
we zijn ook heel actief in de rest van het
land.”
Ondanks veel klanten in het hele land
blijven jullie in het noorden. Waarom?
“Locatie is niet zo’n groot probleem omdat
veel vooraf word geproduceerd. De inrich-
tingen worden door onze landelijke con-
tacten met lokaal personeel geplaatst. Dat
betekent dus misschien wat extra transport-
kosten. Wij creëren met onze toegevoegde
waarde van design veel bijkomende zaken
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 16
die eventuele extra kosten van transport
laten wegvallen. De stad Groningen heeft
ook nog een goede no-nonsens-aanpak
imago, iets wat wij als Vorm Martini ook
graag laten zien.”
Jullie werken met gespecialiseerde vak-
mensen. Zijn die gemakkelijk te krijgen?
Wat doen jullie er aan om die te vinden
en te houden?
“Toen wij Vorm Martini overnamen was
de gemiddelde leeftijd 54. Daar moet je op
den duur wat aan doen. Ook het vak van
meubelmaker is een uitstervend ras. Vorm
Martini heeft gekozen voor het opleiden
van jonge mensen. Zo hebben we met
andere lokale partijen SPINN opgericht.
Een samenwerkingsverband van lokale
bedrijven, de landelijke brancheorgani-
satie CBM en het Noorderpoortcollege.
Vorm Martini is in iedere geval mede
daardoor in staat geweest om jonge vak-
mensen op te leiden en aan zich te binden.
Renate de Geus
De gemiddelde leeftijd is tevens drastisch
teruggebracht en is nu zelfs onder de 40
jaar.” puter. Je bouwt virtueel je eigen winkelin-
terieur. Is dit het toekomstbeeld? Grapje?
Je ben actief lid bij VNO-NCW Noord. Wij geloven juist niet in dat grapje. De
Je bent sinds kort bestuurslid bij de consument wil zich vermaken en is bereid
Kamer van Koophandel Groningen. Hoe daar iets voor te doen. Wij als retail interi-
bevalt dat? eurbouwer moeten dat “vermaak” creëren
“Ik heb de eerste bestuursvergaderingen met onze aanpak van retailconcepten. Wij
met interesse gevolgd. Er gebeurt op dit zien dan ook omzetten sterk stijgen als
moment veel bij de Kamers van Koop- winkelcentra investeren in hun omgeving
handel nu ze bezig zijn te fuseren naar en outlets. Vorm Martini zal zich verder
één Noordelijke Kamer. Ik zit met veel verdiepen in consumentengedrag op het
interesse in dit bestuur. Ik ken natuurlijk gebied van winkels en horeca. Tevens
uit mijn activiteiten bij VNO-NCW Noord zal het maken van onze producten op
een groot aantal ‘collega’ ondernemers. meerdere marnieren plaatsvinden. Zoals
Ik bezoek regelmatig de bijeenkomsten eigen productie, samenwerking met col-
van VNO-NCW Noord. Het zijn interes- lega-bedrijven en lage loonelanden voor
sante onderwerpen die een ondernemer seriematige productie. Vorm Martini ver-
aanspreken.” plicht zich een toegevoegde waarde te zijn
voor haar opdrachtgevers en zal dat blijven
Hoe zien de volgende 50 jaar van Vorm doen.”
Martini er uit?
“In 50 jaar zit je als consument voor een Peter Buurman
beeldscherm en gaat shoppen via de com- p.buurman@vno-ncwnoord.nl
Delfzijl kan weer een beetje ademhalen
Belangrijke toezeggingen van kabinet voor stroomcontracten
Het protest tegen de torenhoge energieprijzen van de medewerkers
van Aldel en Akzo Nobel ondersteund door FNV, CNV, provinciebestuur Consortiumpartijen
­Groningen en VNO-NCW Noord in Den Haag ligt nog vers in het geheu- Het betreft Pechiney Nederland NV, Akzo Nobel
Energy BV, Aluminium Delfzijl BV, Corus Staal BV,
gen. Kamerbreed was er veel bijval. Eindelijk gloort er hoop. VNO-NCW
Dow Benelux BV, Koninklijke DSM NV, SABIC Petro-
Noord is verheugd over de toezeggingen van het kabinet lange termijn
chemicals BV, Kollo Silicon Carbide BV en Zinifex
stroomcontracten ter hand te nemen.

H
et lijdt geen twijfel dat de concur-
rentiepositie van de energie-inten-
sieve industrie onder druk staat.
De elektriciteitskosten zijn in Nederland
zijn fors hoger dan in landen als Frankrijk,
België en Duitsland. De oorzaak is bekend:
Nederland heeft veel dure gasgestookte
stroomcentrales; in de omringende landen
staan veel goedkope kolen- en kerncen-
trales.
De overheid heeft na tien maanden aan-
gegeven te zullen zorgen voor flankerend
beleid. Deze toezegging vormt de basis om
de uitwerking van de peperdure energie-
contracten ter hand te nemen. VNO-NCW
Noord is verheugd over de toezeggingen
van het kabinet om lange termijn stroom-
contracten voor internationaal concurreren-
de energie intensieve bedrijven mogelijk te
maken en spreekt van een doorbraak.
Maatwerk
Voor top-9 bedrijven als Akzo Nobel,
Aldel, Corus en Kollo (deelnemers con-
sortium) stond en staat er erg veel op het
spel. Maar ook voor de nummers 10 tot
en met 99 zijn de belangen erg groot. Ook
voor deze laatste groep zal gewerkt moeten
worden aan een maatwerk oplossing vindt
VNO-NCW Noord. Te denken valt aan
bedrijven in Emmen, Harlingen, Gronin-
gen, Hoogezand, Veendam en de energie-
intensieve tuinbouw.
Het consortium van energie-intensieve
bedrijven vindt de bereidheid van de Rijks-
overheid tot ondersteuning een belangrijke
toezegging. Wat houdt deze bereidheid in?
• Voor een overgangsperiode is de overheid
bereid om de deelnemende bedrijven van
het consortium te faciliteren bij een op te
zetten garantiefonds.
• De overheid biedt het consortium ook aan
om te faciliteren bij een stroomcontract
voor levering uit Duitsland.
• Met betrekking tot de gevraagde zeker-
heid ten aanzien van het CO2 emissiebe-
leid na 2012 is de Nederlandse overheid
bereid tot een inspanningsverplichting
om middels aanpassing van de EU richt-
lijn een equivalent van 80% van de
emissierechten voor de nieuw te bouwen
kolencentrale voor een periode van 10
jaar te verstrekken.
Nationaal belang
Het Consortium onderzoekt de mogelijk-
heid om leveringscontracten voor elektri-
citeit te sluiten tegen een internationaal
concurrerende prijs met een looptijd van
twintig jaar. Onder leiding van voorma-
lig Corus-bestuursvoorzitter Fokko van
Duyne is gewerkt aan een oplossing. Voor
bedrijven die ernstig worden bedreigd in
hun concurrentiepositie door de relatief
hoge elektriciteitskosten in vergelijking
Budel BV. Deze bedrijven onderscheiden zich door
de grote omvang en regelmaat van hun elektrici-
teitsafname in de vorm van zogeheten base-load-
contracten, en de wijze waarop zij op het hoogspan-
ningsnet zijn aangesloten.
met concurrenten. Al langere tijd valt deze
internationale vergelijking in ernstige mate
uit in het nadeel van de Nederlandse indu-
strie. Gegeven het feit dat al deze bedrijven
op internationale markten opereren, is het
voor hen een voortdurende zorg dat zij
kunnen beschikken over elektriciteit tegen
een internationaal concurrerende prijs. Zij
vormen een belangrijk deel van de in
Nederland gevestigde industrie en zijn als
zodanig van groot belang voor de econo-
mie en de buitenlandse handel.
Doorbraak
VNO-NCW Noord is verheugd over de
toezeggingen van het kabinet om lange ter-
mijn stroomcontracten voor internationaal
concurrerende energie intensieve bedrijven
mogelijk te maken. De gedane toezeg-
gingen moeten nu een concrete juridische
uitwerking krijgen zodat de eindonderhan-
delingen met leveranciers op korte termijn
succesvol kunnen worden afgerond. VNO-
NCW en VNO-NCW Noord hebben vele
malen gewezen op de ongelijke concurren-
tiepositie van internationaal concurrerende
energie-intensieve bedrijven in Nederland.
VNO-NCW Noord verwacht dat nu de
basis is gelegd om binnen afzienbare tijd
de concurrentie achterstand ongedaan te
maken.
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 17

Hoeveel “noorden” komt er in de
Tweede Kamer?
Binnenkort mogen we weer naar de stembus. Mogen we stemmen op “Die korte en snelle lijnen werken gewoon.
de naam van de man of vrouw die onze belangen het best dient. Een Hoe dacht je anders dat Joop zo perfect kon
mooi moment om terug te kijken naar de afgelopen vier jaar, waarin de afstemmen voor de Waddengas-gelden, of
politiek veel aandacht had voor de ondernemersagenda. Samen met dat ik het spel kon spelen rondom inééns de
rotonde Joure volop de kaart?” geeft Kor-
Roland Kortenhorst uit Joure, oud-ondernemer en destijds ook lid van
tenhorst enthousiast aan. “Ik hoop dat we
VNO-NCW Noord, blikken we terug. die korte lijnen ná de verkiezingen voort
kunnen zetten. Ook voor het noordelijk

K
ortenhorst heeft twintig jaar in de
Noordelijke scheepsbouw gewerkt
(onder andere bij een CIG-dochter,
in het ‘kantoor met de ketting eroverheen’
aan de Groninger ringweg) voordat ze hem
vier jaar geleden vroegen voor de Tweede
Kamer. Een plotselinge wending in zijn
loopbaan. Kortenhorst daar zélf over: “Ik
schrok me wild. Wat moet ik daar? Laat
mij lekker in het bedrijfsleven blijven.
Toch bleef het knagen. Democratie is een
eer. En met het belangrijkste argument van
degene die mij vroeg was ik het gewoon
eens. Er zitten te weinig praktijk-onderne-
mers in de politiek!”
bouw een netwerkplatform op!” Korten-
horst pakte het idee graag op en Industrie-
poort, mede door VNO-NCW gesponsord,
werd een niet meer weg te denken ont-
moetingsplaats tussen politiek en industrie.
Draagvlak en erkenning groeide en inmid-
dels is Industrie een permanent punt op
de Haagse politieke agenda. Dat was ook
voor het Noorden relevant: met de door een
motie Kortenhorst ingezette “TROS-subsi-
die”, als antwoord op de buitenlandse con-
currentievervalsing. Aanvaarding van deze
motie heeft belangrijk bijgedragen aan de
nu uitermate succesvolle scheepsbouw, die
destijds zware tijden doormaakte.
belang. Volgens mij gaat dat ook wel goed
komen met de nieuwe lijsten. Als ik dan zie
dat mijn partner in de strijd voor de SAR
(reddingshelikopters vanuit Leeuwarden),
Lutz Jacobi, op de PvdA-lijst staat komt
dat wel goed! En als we dan ook nog eens
leren van de Limburgers, die al hun regio-
kandidaten met gerichte voorkeurstemmen
in de Kamer neerzetten gaat het helemaal
mooi, want dan staan we stuk voor stuk
gewoon stérker in onze fracties!”
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

Onwetendheid Hét noordelijk overleg

23 Mei 2002 was de eerste dag dat Kor-
tenhorst zijn directiestoel inruilde voor
een Kamerzetel. Dat was wennen. “In het
begin was het eigenlijk één grote desil-
lusie. Ik dácht in de beleidskeuken van
ook mijn wereld, de industrie, te komen.
Maar het was een en al onwetendheid
over de prachtige én krachtige Nederlandse
industrie. Maar ik merkte ook dat veel van
mijn collega’s dat ook nauwelijks anders
kónden weten. Want vrijwel niemand had
een techniek- of industrie achtergrond.
Allemaal heel oprechte en hard werkende
mensen, maar de meesten ex-onderwijs,
ex-ambtenaar of ex-diensten.”
Industrie
“Toen ik met een aantal bevriende onder-
nemers en collega’s een serie lezingen over
‘industrie’ organiseerde bleek gelukkig ook
die ándere eigenschap van de gemiddelde
politicus: willen luisteren en open staan
voor argumenten. Mijn fractiegenoot Joop
Atsma deed daarop de suggestie: “Maak er
een steeds terugkerende ontmoeting van;
Wat voor een aandachtsveld als Industrie
geldt, speelt natuurlijk ook voor andere
voor het Noorden belangrijke domeinen.
Zoals Pieken in de Delta wel liet zien
zijn Noordelijke belangen lang niet altijd
dezelfde als landelijke. “Wat ik ook vrij
snel merkte was dat de noordelijke spelers
nogal eens slecht wisten wat er precies op
de Haagse agenda stond. En omgekeerd.
De afstand was soms best groot, viel me Ronald Kortenhorst
op.” Vanuit die constatering namen vervol-
gens Roland Kortenhorst en Joop Atsma
het initiatief tot wat nu heet ‘hét noorde-
lijk overleg’. Een regelmatig gehouden
overleg tussen noordelijke Kamerleden,
VNO-NCW Noord en noordelijke gedepu-
teerden. Dat werkt prima, vooral in afstem-
ming van wie doet wat.”
“Ook de snelle verbinding met het Noorden
is veelvuldig onderwerp van gesprek. Alle
fracties doen in dit overleg mee: Jacques
Tichelaar en Piet Straub, beiden PvdA en
de VVD-ers Pieter Hofstra en Janneke
Snijder-Hazelhoff zijn vaste deelnemers.

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 18

Nedmag haalt het beste naar boven
VNO-NCW Groningen op bezoek bij jarig zoutbedrijf
In 2006 bestaat Nedmag 25 jaar. Al een kwart eeuw halen ze in Borger- Tevens is veiligheid zeer belangrijk voor de
en Tripscompagnie magnesiumhoudend zout naar boven voor indus­ 160 mensen in vaste dienst bij het bedrijf.
triële toepassingen. Op de locatie aan de Billitonweg in Veendam wordt
Regio van groot belang
dit zout verwerkt tot doodgebrande magnesiumoxide en tot calcium-
Naast de hoogwaardige kwaliteit van de
chloride. Produkten die moeiteloos hun weg vinden in uiteenlopende producten is de uitstekende logistieke posi-
markten als veevoeders en textiel. tie aan de Bilitonweg in Veendam een
essentiële factor. Het stelt Nedmag in staat

N
edmag Industries Mining & Manu-
facturing B.V. is de grootste pro-
ducent van doodgebrande syntheti-
sche magnesiumoxide (DBM) ter wereld.
Veelzijdige produkten
Voor de niet scheikundigen onder ons, de
produkten van Nedmag worden op veel
verschillende manieren gebruikt. Magne-
siumoxide wordt voornamelijk toegepast
in vuurvaste stenen voor het bekleden van
cement- en staalovens. Magnesiumhy-
droxide wordt voornamelijk toegepast als
milieuvriendelijk neutralisatiemiddel bij de
behandeling van industrieel afvalwater en
zwavelhoudende rookgassen.
Magnesiumchloride wordt in diverse toe-
passingen gebruikt, o.a. in de productie
van magnesium metaal, als strooizout, als
additief in veevoeder, bij de productie van
suiker, in de textielindustrie en in speciale
magnesiumchloride cement vloeren.
Calciumchloride wordt o.a. ingezet als boor-
vloeistof bij de winning van olie en gas, als
toevoeging aan beton. We kennen het mid-
del vooral van de bestrijding van gladheid.
Grote investeringen zijn producten naar vrijwel alle landen in de
In een tijd dat de industrie in de provincie wereld te exporteren over de weg, per spoor
Groningen het moeilijk heeft, had Nedmag of over het water. Een wereldwijde speler
in 2005 en 2006 een goed jaar. De vooruit- met een belangrijke regionale functie. Dat
zichten voor 2007 zijn prima. Dit vertaalt blijkt uit het feit dat van de omzet van €80
zich in uitbreidingen van de productieca- miljoen er zo’n €50 miljoen neerslaat in
paciteit. de regio. Tevens zijn er honderden lokale
Sinds het begin van de negentiger jaren bedrijven direct of indirect bij Nedmag
wordt gewerkt aan een geleidelijke uitbrei- betrokken wat zorgt voor veel werkgelegen-
ding van de productiecapaciteit voor mag- heid in de regio. Kortom, Nedmag haalt het
nesiumoxide. De oorspronkelijke 100.000 beste naar boven voor Noord-Nederland.
ton is inmiddels uitgebreid tot 160.000
ton, met het plan verder te groeien tot circa Peter Buurman
190.000 ton per jaar in 2010. p.buurman@vno-ncwnoord.nl
De calciumchloride jaarproductie wordt
geleidelijk verhoogd naar 90.000 ton in
2006 en mogelijk naar 120.000 ton in de
volgende jaren. Dit betekent dat Nedmag
in Veendam voor dertig miljoen euro gaat
investeren. Het proces van de uitbreiding
gaat vijf jaar duren. De verwachting is dat
er tien extra mensen aan de slag kunnen bij
Nedmag.
Duidelijk kwam naar voren dat Nedmag het
zorgvuldig omgaan met milieuaspecten,
overheden en omgeving cruciaal voor het
voortbestaan van het bedrijf beschouwt.

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 19


Leden vinden netwerken belangrijk. In dit verenigingsjaar hebben wij de mogelijkheden uitgebreid door Net-
werk Ontbijtsessies te houden. Een informele manier om met andere leden kennis te maken. Op 19, 20 en 27
september zijn de eerste drie gehouden. De formule slaat aan. Een aantal deelnemers stelt zich aan u voor...
Inplacement
Marieke Heikens – Postma, HR Consultant
Inplacement, meer dan 15
jaar specialist in detache-
ring en werving & selec-
tie in de functiegebieden:
• Secretarieel • Facilitair •
Financieel • Management.
Wij plaatsen de juiste per-
soon in de organisatie van
MBO tot academisch niveau in de zakelijke
dienstverlening, industrie, (semi)overheid
en instellingen. Daarmee heeft Inplacement
kennis in huis van een verscheidenheid aan
organisaties, culturen en functies en levert
Inplacement voor u het gewenste resultaat:
professioneel, integer en met waarde voor
allen.
Afier Accountants + Bedrijfs­
adviseurs
Erik-Jan Kreuze, Accountant
Ondanks vele inspannin-
gen wordt ondernemen en
zeker ook de samenwer-
king met de accountant
voor de grote (controle-
plichtige) ondernemingen
steeds zakelijker. Mis-
schien wel onpersoonlij-
ker. Juist in die tijdsgeest kiest Afier voor
het motto ‘mensen voor cijfers’. Vooral om
onze menselijk maat aan te geven. En in de
afgelopen enthousiaste twee jaar hebben wij
gemerkt dat diverse echt grote ondernemingen
deze menselijk maat bij Afier hebben gevon-
den. Wij weten beter wat er bij uw bedrijf
gebeurd dan een accountant die zich éénmaal
per jaar komt voorstellen.
f.a.x. Translations b.v.
Hans Oorebeek, directeur
De prima verzorgde ontbijtsessie van VNO-
NCW Noord was een prima gelegenheid om
als ondernemers onder elkaar over ons vak
te vertellen. f.a.x. Translations b.v. is een
full-service vertaalbureau. Wij kunnen snel
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 20
Ontbijten met
en vakkundig vertalin-
gen en tolkdiensten voor
u verzorgen op allerlei
vakgebieden en in en uit
alle talen. Of het nu gaat
om een juridisch contract,
een zakelijke brief, uw
website of een technische
handleiding: wij vertalen uw teksten aan de
hand van uw specifieke eisen voor uw inter-
nationale communicatie.
Actemium consultants & engineers
Harm Woortmeijer, business unit manager
Als plant integrator biedt
Actemium de industrie
oplossingen voor alle
stadia van de levenscy-
clus van een installatie.
Daarvoor hebben we de
disciplines, specialismen
en bewezen competenties
in huis. Voor advies, (re)design, engineering,
realisatie of planmatig onderhoud. Actemium
werkt voor een breed scala aan branches bin-
nen en buiten Nederland vanuit business units
in Veendam, Zwolle en Veghel. Tijdens deze
zeer gevarieerde projecten bouwden we diepe
en brede kennis op, die we graag delen in een
netwerk van collega ondernemers.
MKunstvormen
Jelly Timmer, beeldend kunstenares
MKunstvormen in
KLEUR - LIJN - en
WOORD. Zo heb ik mij
gepresenteerd tijdens het
ontbijt. Mijn werk is zeer
divers en dat uitleggen
in drie minuten lukt niet.
Daarom meteen ter plek-
ke de documentatie uitgereikt om er een beeld
bij te geven. Mijn uitgangspunt is grensverleg-
gend bezig zijn. Seriematig werken heeft de
voorkeur. Een constante factor in mijn werk:
KLEUR-RIJK Kleurrijk was ook dit ont-
bijt. Aanrader! Kunstverkoop - Kunstverhuur
(eigen werk) - Opdrachten - Relatiegeschen-
ken - Gedichten - Giclees.
Noordelijke Hogeschool
­Leeuwarden
Marij Staps-Verschuuren, directeur Econo­
mie en Management
U heeft vragen aan de
consument waarop u
snel een antwoord wilt.
Vraaghetdevries.nl helpt
u graag én snel het ant-
woord te vinden. Ener-
zijds maakt het studenten
vertrouwt met onderzoek
in de be­roepspraktijk maar is er vooral ook
voor het Friese MKB en instellingen om in
korte tijd antwoord te krijgen op concrete
vragen. Denk hierbij aan opiniepeilingen,
naamsbekendheid, consumentgedrag, bezoek-
frequenties, etc. Studenten ondervragen panel-
leden in hun directe omgeving over uw vraag.
Binnen twee weken ontvangt u de resultaten.
Het panel staat garant voor een respons van
minstens 1200 Friezen. Dit is een van de vele
mogelijkheden die het kenniscentrum Econo-
mie & Management van de NHL u biedt.
TC&T Training
Patty Ament-Gelderman, directeur
Communicatiefouten
hebben soms grote gevol-
gen. In de dagelijkse
communicatie gaat soms
veel mis: een mislukt
gesprek, een vergadering
die onnodig uitloopt of
een hufterige brief. Er
ontstaan misverstanden die tot verwarring
en ergernissen kunnen leiden. Wij trainen en
coachen mensen in o.a. gespreksvoering en
geven schrijftrainingen. Als de communicatie
goed is, zowel intern als extern, dan verlopen
de zaken beter en vaak ook veiliger. Laten zien
wat je doet is belangrijk en een netwerkontbijt
is daarvoor een uitstekende gelegenheid.
VNO-NCW Noord
SKL Kinderopvang BV. keuzevrijheid van de klant/koper staat voorop, die op twee fronten bezig
Marianne van Hall, directeur zo kan de koper van een woning of apparte- is, te weten industrieel
SKL biedt professionele ment zijn/haar eigen ideale woning samen- onderhoud en kunststof
kinderopvang aan in stellen qua grote indeling en uitstraling. De leidingen. Ondanks mijn
Leeuwarden en omge- eerste projecten in Drenthe en Groningen zijn financiële roots is het voor
ving (o.a. dagopvang, volgens dit Wenswonen concept gerealiseerd mij een enorme uitdaging
naschoolse opvang, tus- in Hoogeveen en Groningen. om leiding te geven aan
senschoolse opvang, een technisch bedrijf. Via
gastouderopvang, flexi- WtbE VNO-NCW probeer ik mijn netwerk actief
bele opvang, vakantie- Bert Blaauw, algemeen Directeur uit breiden, aangezien ook in onze branche de
opvang) SKL heeft 300 medewerkers in dienst, WtbE is zelfstandig inter- juiste contacten erg belangrijk zijn.
per week vangt SKL ongeveer 3000 kinderen mediair in de techniek,
op en SKL heeft een omzet van € 9.000.000. met meer dan 14 jaar Uniglobe Reisadvies Noord
De motor van de Nederlandse economie kan ervaring. Wij helpen onze Ineke de Ridder, sales manager
nu – maar vooral in de toekomst – alleen goed opdrachtgevers met het Uniglobe Reisadvies
blijven draaien, dankzij goede, betaalbare en oplossen van tijdelijke en Noord heeft kantoren
flexibele kinderopvang! Die vindt u bij SKL! structurele capaciteitspro- in Groningen (stad) en
blemen op het gebied van Zuidwolde (Dr). Het is
Store Support technisch personeel. Binnen de Engineering onderdeel van‘s werelds
Ivo de Boer, directeur is onze kennis en specialiteit gericht op de grootste franchise zaken-
Store Support ondersteunt vakgebieden Werktuigbouw en Elektrotech- reisorganisatie Uniglobe
haar klanten bij klantcon- niek. Hiervoor zetten wij ervaren technici in Travel International Inc.
tact en klanttevredenheid. op Mbo, Hbo en Tu-niveau. Wij onderschei- Wij boeken voornamelijk voor zakenreizigers
Store Support meet het den ons door een persoonlijke aanpak en een o.a. vliegtickets, hotels, auto’s, boten, treinen,
contact van medewerkers grote inspanningsverplichting. Wij doen net groeps- en incentive-reizen, privé-reizen, etc.
met (potentiële) klanten iets meer dan u van ons verwacht! Wie daagt en zijn een full service bureau. Het voordeel
door middel van Mystery ons uit? om zaken te doen met Uniglobe is, dat men
Shopping, Mystery Cal- enerzijds gebruik kan maken van de systemen,
ling en Mystery Emailing. Daarnaast verzorgt Wija Koers Relatiemarketing know how en inkoopkracht van een grote
Store Support klanttevredenheidsonderzoe- en Wija Koers Internetservices organisatie en dat men anderzijds de persoon-
ken en de acquisitie voor ondernemingen. Wija Koers, eindverantwoordelijke lijke service, aandacht en betrokkenheid krijgt
In november 2005 won Store Support de Wat doen we: het direct van een relatief klein kantoor dichtbij huis.
publieksprijs van Dé jonge ondernemersprijs en indirect leveren van
van het Noorden. een bijdrage aan de pre- De eerstvolgende twee netwerk ontbijtses-
Het delen van kennis en ervaringen vind ik sentatie en de winst- sies zijn op 15 november in Haren en op 16
een belangrijk punt tijdens VNO-NCW Noord gevendheid van onze november in Drachten. De volgende drie
netwerkbijeenkomsten. Je hoort wat er speelt klanten, door het op een zijn op 17, 19 en 23 januari 2007.
in andere branches en dat kun je koppelen aan creatieve en innovatieve
eigen ervaringen en klanten. wijze te verzorgen van het
totale communicatieconcept. Onze klanten zijn
Heijmans Bouw Assen B.V vraaggestuurde organisaties en gevoelig voor
Jans Vording, directeur. effectieve communicatie-oplossingen. Waar
Heijmans Bouw Assen zijn we goed in: Zoekmachinemarketing Wat
B.V. is gevestigd langs maakt zoekmachinemarketing zo spannend?
de A28 Assen Noord. Dat u er zelf voor kunt zorgen dat de door u
Heijmans heeft zich de meest geliefde klant u vindt in de zoekmachine
laatste jaren geprofileerd en zich geheel vrijwillig bij u meldt.
als all round bouwer
in de regio Drenthe en Kampen Industrial Care
Groningen, met een full Arnold Bakker, directeur
service gedachte naar de klant. Zo heeft Heij- Mijn naam is Arnold Bakker, en ik mag sinds
mans nieuwe concepten ontwikkeld in de zorg, eind vorig jaar het bedrijf Kampen Industrial
onderwijs en wonen maar ook parkeeroplos- Care als directeur vertegenwoordigen. Kampen
singen en meerjarig onderhoudscontracten. De Industrial Care is een technische dienstverlener

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 21

Laat elke beweging tellen.
Philips SmartTouch-XL. U wilt elke ochtend een glad scheerresultaat, zonder dat u al te veel scheerbewegingen
moet maken. Speciaal hiervoor is de SmartTouch-XL ontwikkeld, die dankzij de drie scheerringen per scheerkop bij
elke beweging meer haartjes afscheert. De hele scheerkop draait en beweegt mee om de contouren van uw gezicht
en nek te volgen en ook de lastigste haartjes aan te pakken. Voor een efficiëntere scheerbeurt, elke ochtend.

www.philips.com/smarttouchxl
Personalia
Bij het te openen kantoor van Friesland Bank te Amsterdam is
drs L. Jesse benoemd tot directeur. Zij was sinds begin dit jaar al
betrokken bij de plannen voor strategische uitbreiding van de bank
naar meerdere vestigingsplaatsen in Nederland.
Hoogleraar notarieel recht prof. W. Kolkman van de
Rijksuniversiteit Groningen heeft zich verbonden aan Nord
Notarissen en Advocaten te Leeuwarden, Sneek, Gytsjerk, Nes,
Steenwijk en Oldemarkt.
De heer W.J. Schuitema is als vestigingsdirecteur in dienst getreden
bij ROC Friese Poort. Als directeur is hij verantwoordelijk voor de
vestiging in Sneek en tevens maakt hij deel uit van de directieraad van
het ROC. Schuitema was werkzaam bij de Christelijke Hogeschool
Nederland (CHN) als directeur van het Instituut voor Vrije tijd &
Arbeid.
Mevrouw A.C. Keizer-Mastenbroek benoemd tot lid van het
college van bestuur van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden.
Zij was gemeentesecretaris van de gemeente Groningen.
Na 16 jaar als directeur leiding te hebben gegeven aan de Friese
Milieu Federatie neemt Margriet de Heer afscheid. Ze wordt
opgevolgd door Bert van der Moolen. Van der Moolen is sinds
januari 2005 als directeur ad interim aan de Milieufederatie
verbonden en afkomstig van het adviesbureau Syncera-Geodata te
Zwolle. Daarvoor was hij ondermeer directeur van Natuur en Milieu
Overijssel.
Er heeft binnen Rodenstock Benelux B.V. een directiewisseling
plaatsgevonden. Bram Reitsma heeft sedert september de functie
managing director overgenomen van Danny Van Goethem.
De Groningse hoogleraar economie José Luis Moraga González
heeft de Marie Curie Excellence prijs toegekend gekregen door
de Europese Unie. Met de €1,2 miljoen gaat hij de komende vier
jaar onderzoek doen naar de wijze waarop de marktmacht van
consumenten vergroot kan worden.
Per 1 november wordt de heer R. Weinans de nieuwe algemeen
directeur van Rabobank Drachten-Ureterp. Hij is thans algemeen
directeur van de Drentse Rabobank Borger-Klenckeland. Weinans
is de opvolger van de heer W. IJzerman, die overstapte naar
Rabobank Almere.
Henk Pijlman, voorzitter van College van Bestuur van de
Hanzehogeschool, is benoemd in het bestuur van de HBO-raad.
De HBO-raad is de belangen- en werkgeversvereniging voor alle
HBO-scholen in Nederland. Pijlman vervangt
Bert Vroon van de CHN die zijn functie
sedert 1 september heeft neergelegd.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 23
Column
Hoog tijd om in te grijpen
Het huidige kabinet heeft de mond vol
van een nationale investeringsagenda.
Kijken we daar wat kritischer naar, dan is
het zeer teleurstellend te zien dat de regio
daar nauwelijks een plek in krijgt. Gelukkig
hebben we enkele zeer mondige noor-
delijke kamerleden die zich hard maken
voor zaken als een bedrijventerrein bij
Leeuwarden, de positie van de haven in
Harlingen en de ringweg bij Groningen. Op deze punten is er,
niet dankzij dit kabinet, succes bereikt voor het Noorden.
Noord Nederland is geen veredeld stiltegebied. Voldoende
ruimte voor economie en infrastructuur zijn ook in Noord
Nederland essentieel voor een effici_nte economie en voor een
goed ondernemers- en vestigingsklimaat.
In een visie op een nieuwe Ruimtelijke Investeringsagenda
(2010-2020), wordt duidelijk dat binnen ruimtelijke ontwikke-
ling alles draait om infrastructuur. Goede verbindingen vor-
men het sleutelwoord. De financiering van deze verbindingen
zal voornamelijk uit toekomstige aardgasbaten (FES-gelden)
komen.
Voor de beleidsagenda van het nieuwe kabinet zullen opnieuw
prioriteiten voor infrastructuur en ruimte voor economie onder
de aandacht worden gebracht. Het gevaar bestaat dat er
uitsluitend naar de randstad zal worden gekeken. Dit is geen
toeval.
In oktober 2006 stond in de Leeuwarder Courant dat Friesland
niet aan bod komt in de partijprogrammaÅfs van vrijwel alle
partijen. Het leert ons dat niet alleen dit kabinet randstedelijk
denken kan worden verweten. Maar dat alle partijen die iets
voorstellen zich aan dezelfde twijfelachtige eer bezondigen.
Welnu; bij het vaststellen van prioriteiten hebben we heel
duidelijk een uitgangspunt. Noord Nederland wenst promi-
nent deel uit te maken van de nieuwe Ruimtelijke Investe-
ringsagenda van Nederland. We maken aanspraak op goede
(inter)nationale verbindingen en eisen daartoe een re_el deel
van de toekomstige FES-gelden op. Juist omdat we verant-
woordelijkheid willen nemen voor een toenemende bijdrage
aan onze nationale economie. Kortom, ook Noord Nederland
wil aan bod komen. Als er ooit een moment is geweest om
economische argumenten aan het rechtvaardigheidsprincipe
te koppelen, dan is het nu. Hoog tijd om in te grijpen dus.
Durk van Tuinen
Voorzitter VNO-NCW Friesland
In deze rubriek
houden we u op

V N O - N C W N o o r d in a c t ie
de hoogte van de
activiteiten van
VNO-NCW Noord
in de regio

Nieuws uit Friesland N i e u w s u i t G r o n i n g e n

Succesvolle lobby PKB Waddenzee Werk maken van de Zuidelijke Ringweg Groningen
Onlangs heeft de Tweede Kamer een aantal moties van kamerleden Uit de netwerkanalyse Groningen-Assen is zeer duidelijk de Zuide-
Snijder (VVD) en Atsma (CDA) aangenomen met betrekking tot lijke Ringweg Groningen naar voren gekomen als hèt knelpunt van
de Planologische Kernbeslissing (PKB) Waddenzee. VNO-NCW Noord-Nederland. VNO-NCW Noord was daarom verbijsterd toen
Friesland is hier tevreden over. De natuurlijke en economische ont- bleek dat de minister van Verkeer en Waterstaat begin oktober 2006
wikkelingsperspectieven komen hierdoor meer in balans. aangaf tijdens het landsdelig overleg Noord dat ze niet bereid is tot
het starten van een planstudie voor deze rijksweg. De planstudie is
VNO-NCW Friesland heeft vanaf het begin van de inspraakproce- een tweede stap in een lang proces voordat er nieuwe infrastructuur
dure gehamerd op een aantal wijzigingen van de PKB Waddenzee: kan worden aangelegd. De eerste stap, een verkenning, is afgelopen
1 - Mogelijkheid tot zeewaartse uitbreiding van havens jaar reeds uitgevoerd. Het niet starten van een planstudie leidt dus
2 - Uitdieping van de vaargeulen onherroepelijk tot tijdverlies van minimaal een jaar. De minister ver-
3 - Bebouwingshoogte niet onnodig beperken schuilde zich achter het laten uitvoeren van aanvullend onderzoek.
4 - De ligplaatsen voor toerisme inkaderen door een kwalitatieve In de ogen van VNO-NCW Noord een puur op vertraging en uitstel
benadering gerichte actie.
5 - Beperken van de externe werking  Wat het enorm schrijnend maakt is het enorme economische belang
Naar aanleiding van de aangenomen moties van de Tweede Kamer van de Zuidelijke Ringweg Groningen. Er hangen immers 80.000
heeft het kabinet besloten deze aanpassingen in de PKB tekst mee arbeidsplaatsen aan deze verbinding. Dit verklaart ook het feit dat
te nemen. Hiermee is er sprake van een duurzaam evenwicht tussen uit de Maatschappelijke Kosten Baten Analyse een positief saldo
natuur en economie. van € 104 miljoen tevoorschijn komt. Een feit dat in de Randstad
tot onmiddellijke aanleg zou leiden. Wat dat betreft meet de minister
Uiteindelijk bleek met name de mogelijke zeewaartse uitbreiding met twee maten. De hoop van VNO-NCW Noord was daarom op de
van Harlingen politiek gevoelig te liggen. VNO-NCW Friesland Tweede Kamer gevestigd. Na een intensieve lobby van de zijde van
heeft voortdurend gepleit om dit niet bij voorbaat uit te sluiten maar VNO-NCW Noord bleken met name de CDA-kamerleden hiervoor
de normale afwegingskaders door te lopen. De bereikbaarheid van gevoelig, wat leidde tot een motie van Hoogevener Jan Mastwijk.
Harlingen is met de mogelijkheid tot verdieping van de vaargeul Als een positieve kosten-batenverhouding niet genoeg is, waaraan
naar de Noordzee nu langdurig gegarandeerd. Door de bebouwings- moet Noord-Nederland voldoen om wèl een groot infrastructu-
hoogte niet onnodig te beperken is Harlingen in staat zich te blijven reel werk uitgevoerd te krijgen? En, waarom gelden er elders in
ontwikkelen. Nederland andere spelregels? Beter ten halve gekeerd dan ten hele
Met betrekking tot de beheersbaarheid van het toerisme en de recre- gedwaald. De minister wordt opgeroepen te handelen naar haar
atie zijn de Waddenprovincies nu aan zet. Tot 31 december 2007 eigen maatstaven.
heeft men de tijd om gezamenlijk met partners in de regio een Het aanbod van het door VNO-NCW Noord opgerichte Werka-
integraal beleid te ontwikkelen. VNO-NCW Friesland onderschrijft telier Zuidelijke Ringweg Groningen om voor deze belangrijke
deze aanpak en zal zich inspannen voor een goed resultaat. vervoersas de kansen voor Publiek Private Samenwerking nader te
Tijdens het eerder gevoerde kamerdebat heeft Minister Veerman verkennen, blijft onverkort van kracht.
reeds toegezegd dat de PKB Waddenzee niet voor extra beperkin-  
gen zal zorgen als het gaat om externe werking. Hiermee zijn de
grote zorgen van vooral ondernemers aan de wal vooralsnog weg-
genomen.
N i e u w s u i t D r e n t h e

Open dialoog over economische waarde van natuur
Onder de titel “De natuur heeft economische waarde”, heeft VNO-
NCW Drenthe op 23 september jl. input geleverd over natuur en

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 24

landschap in Drenthe voor de leden van de PvdA. Allereerst werd
aandacht gevraagd voor het belang dat ondernemers zelf aan natuur
hechten. De meeste ondernemers zijn, net als andere mensen,
gewoon natuurliefhebbers. Ze genieten in hun vrije tijd graag van
de prachtige natuur die Drenthe rijk is. Maar in hun zakelijke leven
worden ze vaak geconfronteerd met de beperkingen die natuur en
milieu hen in de bedrijfsvoering oplegt. In hun ogen vaak onnodige
of onzinnige beperkingen.
Verder is betoogd dat er blijvend ruimte moet worden gereserveerd
voor economische activiteiten. Hierbij moet echter zorgvuldig geke-
ken worden naar de locatie en de ruimtelijke inpassing. Bij econo-
mische activiteiten wordt niet enkel gedacht aan bedrijventerreinen,
maar ook aan nieuwe initiatieven, bijvoorbeeld landgoederen, senio-
renparken en nieuwe recreatieve concepten.
In het landelijk gebied zullen daarbij nadrukkelijk alle belangen
moeten worden verenigd. Diverse voorbeelden in Noord-Nederland
hebben bovendien aangetoond dat natuurorganisaties en econo-
mische partijen uitstekend in staat zijn op constructieve wijze met
elkaar samen te werken. Het is aan de provincie om hierbij aan te
sluiten.
 
Ook gedeputeerde Ali Edelenbosch gaf haar visie op de natuur in
Drenthe. In de hierop volgende discussie bleek al snel dat haar visie
en die van VNO-NCW Drenthe niet heel veel van elkaar verschillen.
Bovendien staan beide partijen voor een open dialoog waarin ruimte
is voor elkaars belangen. En passent gaf Eddy Veenstra, de Drentse
PvdA-lijsttrekker voor de Provinciale Staten verkiezingen aan dat
hij graag gehoor geeft aan de oproep van VNO-NCW Drenthe dat
de provincie een meer pro-actieve houding moet aannemen richting
ondernemers en meer energie moet steken in een goede communi-
catie.

De DGA, eenzaam of één grote familie?

De categorie directeur - eigenaar
verdient exclusieve aandacht .
Als geen ander weet hij/zij dat
het eenzaam kan zijn aan de top.
VNO-NCW Noord heeft aanvullend
op het reguliere ledenprogramma
bijzondere aandacht voor DGA’s.
Op 11 oktober ging de bijeen-
komst bij Vitalis in Drachten over
bedrijfsopvolging.
volgen? Wilt u wel of geen commissaris-
sen in uw bedrijf? De antwoorden op deze
vragen zijn anders als u directeur/groot
aandeelhouder bent. Dit gegeven vormt
voor VNO-NCW Noord een goede reden
om samen met Syntens bijeenkomsten te
organiseren voor DGA’s.
Emotie
Gosse Kooi van Vitalis in Drachten ver-
telde hoe hij de zaken heeft aangepakt
toen hij het bedrijf enige jaren geleden
overnam van zijn vader. Bij een overna-
me binnen een familiebedrijf komt naast
bedrijfsopvolging maar ook over vele
andere zaken die de DGA raken.
Ervaringen uitwisselen
Na de inleidingen stond het delen van
ervaringen, kennis en inzichten centraal.
Om DGA’s zo de mogelijkheid te bieden
ervaringen met elkaar uit te wisselen, van
elkaar te leren en elkaar beter te leren ken-
nen. Op openhartige wijze werden de vaak
persoonlijke ervaringen gedeeld.
In de toekomst zullen meer van dit soort
kleinschalige bijeenkomsten worden geor-
ganiseerd. In het voorjaar zullen er twee

A
ls u vrijdagmiddag de deuren van
uw bedrijf sluit, bent u dan ook
klaar met werken? U bent zeer
betrokken bij uw bedrijf, zijn uw mede-
werkers dat ook? Wat gebeurt er met uw
bedrijf als u langdurig ziek bent? Hoe zit
het met de opvolging binnen u bedrijf? Is
uw zoon of dochter geschikt om u op te
financiële zaken ook een hoop emotie
kijken. Gerd Lindemann vertelde hoe het
hem is vergaan toen hij als buitenstaander
het metaalbedrijf Holtrop & Jansma in
Dokkum had overgenomen.
Bij beide inleidingen was veel herken-
ning bij de aanwezige DGA’s. Dit leidde
dan ook tot openhartige discussies over
bijeenkomsten plaatsvinden. Eén voor
DGA’s in de foodsector en één voor
DGA’s in de metaalsector.
Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl

» Bent u DGA en heeft u deze bijeenkomst gemist?

Laat het dan weten! «
VNO-NCW Noord ziet het als haar opdracht de agenda van onderne-
mers als deze als de hare te zien.

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 25

 Chess City 10 jaar topschaak en

“
Schaakgenot moet je met elkaar
delen, wil het gedijen. Hoe voller,
hoe beter. Want ook de schakers
zelf hebben iets van het theaterdier, dat
groeit in zijn performance als zóveel ogen
op hem zijn gericht, zoveel schaakruis
door de zaal gaat. Ja, het moet stil zijn.
Maar niet de stilte van het publiek bij een
pianorecital of strijkkwartet. En zéker
niet de stilte van een studio-opname. Het
moet juist net niet helemaal stil zijn. Stil
genoeg om ongestoord te kunnen naden-
ken. De schaker denkt het best tegen die
achtergrond van fluisterende, maar o zo
aanwezige mensen.”
Aldus valt te lezen in de door Lex Jongsma
– vermaard schaakanalist van de Telegraaf
– geschreven jubileum-editie getiteld ‘10
jaar Essent Schaaktoernooi 1997 – 2006’

Geheim van Hoogeveen

Overal op de wereld wordt er geschaakt, en
in Nederland niet in het minst. Het Essent
Schaaktoernooi is in de loop van de jaren
uitgegroeid tot het op één na meest pres-
tigieuze schaaktoernooi van ons land. Na
het Corus toernooi in Wijk aan Zee, dat dit
jaar liefst 67 jaar bestaat. Op de internatio-
nale ranglijst van schaaktoernooien scoort Ogenschijnlijk moeiteloos (de organisatie vertoonde spel. Maar ook de onvoorwaar-
Hoogeveen na Wijk aan Zee, Linaeres en staat als een huis) wordt een zeer divers delijke beschikbaarheid van het Raadhuis,
Dortmund een eervolle vierde plaats! Wat en nieuwsgierig publiek op haar wenken loyale sponsoren, Hoogeveense branie en
is het geheim? De opzienbarende toernooi- bediend. Via live – internet ( dit jaar zelfs een met schaken doordesemde omgeving
formule gecombineerd met de ontspannen meer dan 200.000 bezoekers), via grote geven het toernooi een triple A rating.
en haast huiselijke Drentse sfeer geven houten demonstratieborden en via uitleg Dé goede Nederlandse schaaktraditie word
Hoogeveen een top-profilering. van deskundigen worden schaakliefheb- je hier gewaar. Hoogeveen toernooien
bers geholpen bij het ontrafelen van het zijn feesten van topschaak en kameraad-

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 26

Hoogeveen
kameraadschap

Chess hotspot Hoogeveen. Internationaal middelpunt van 10 jaar

schaakgeweld. In Hoogeveen wordt met vaste en gastvrije hand schaak-
geschiedenis geschreven. Hoogeveense branie en een met schaken
doordesemde omgeving geven het toernooi een triple A rating. Voor de
city marketing van Hoogeveen is elke euro te verantwoorden.

schap. Het Essent Schaaktoernooi zal nooit Raadhuis

compleet zijn zonder die zo vertrouwde,
zo onmisbare entourage van Perskamer,
Publieke Tribune, Commentaarzaal, Ana-
lyseruimte en Schaakcafé. Zo toegankelijk
mogelijk, voor zoveel mogelijk mensen,
en – op de consumpties na – alles gratis.
Dat is het Arenagevoel en het wij-gevoel
samengesmolten.
Formule
Met dank aan Lex Jongsma staat de for-
mule van het Essent schaaktoernooi als
een huis. Er is een kroongroep waarin
in een vierkamp vier schakers twee keer
tegen elkaar spelen. De samenstelling van
de kroongroep is als volgt: 1. de wereld-
kampioen of een oud-wereldkampioen; 2.
de heersende jeugdwereldkampioen; 3. de
sterkst schakende vrouw ter wereld en 4. de
beste Nederlandse schaker. Zo is dit jubi-
leumjaar Vesely Topalov – heersend FIDE
wereldkampioen – van de partij.
Het toernooi krijgt extra schwung door de
aanwezigheid van 90 sterke (inter)nationale
schakers (grootmeesters) die met startgeld
en logies worden verleid hun agenda in
de oktoberweek vrij te maken voor Hoo-
geveen. Verder hebben er twee amateur-
toernooien plaats. Totaal aantal deelne-
mende schakers: 260, waarmee Hoogeveen
ook haar maximum heeft bereikt. Rondom
het toernooi heeft er een kindersimultaan
plaats, een kroegentoernooi en in 2006 de
première van de musical Chess in schouw-
burg ‘de Tamboer’.
Tijdens het schaaktoernooi kan er gedurende negen
dagen niet in het gemeentehuis worden getrouwd
of vergaderd. Zo is de Trouwzaal tijdens het toernooi
het onderkomen van de Kroongroep, alwaar in een
ambiance van glas met glazen schaakstukken wordt
gespeeld. In de Burgerzaal wordt door 90 nationale
en internationale zeer sterke schakers gespeeld. Op
het pluche van de Raadzaal spelen in twee groepen
ruim 160 amateursschakers. De B&W – kamer is voor
de ontvangsten, het bedrijfsrestaurant wordt als
schaakcafé gebruikt met uitleg van de belangrijkste
partijen. Twee grotere Commissiekamers zijn als
analyseruimte en als perskamer ingericht.
Chess City
Geleidelijk groeit het schaaktoernooi uit
tot een waar evenement, dat liefst 9 dagen
duurt. Het lokale draagvlak groeit met de
jaren. Nog even en op de spijskaarten van
Hoogeveense restaurants prijken speciale
schaakmenu’s. Waar blijven de winkeliers
met fraaie opgetuigde ‘schaak’- etalages?
Hoogeveen bewijst op vele borden dat het
haar mannetje staat. Vanaf deze plaats veel
waardering voor de ondernemersgeest van
de organisatoren en de duurzame financiële
support van Essent.
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 27


De vergrijzing is actueler dan ooit tevoren.
Vanuit de landelijke politiek worden er
momenteel diverse doemscenario’s over
ons uitgestort. De andere kant van de
medaille wordt hierbij onderbelicht gela-
ten. Voor een aantal regio’s in Nederland
liggen er grote kansen indien men tijdig
inzet op de voordelen van de vergrijzing.
De vergrijzing als economische motor
èn als middel om de vergroening te sti-
muleren. Met name voor Drenthe een
buitenkansje!
Tijd èn geld genoeg
Reclamemakers richten zich voornamelijk
op de groep 25 tot 50 jaar. Het idee hierbij
is dat deze groep bepalend is voor het suc-
ces van een product. Dit beeld wordt door
de demografische ontwikkeling ingehaald:
de gemiddelde leeftijd van een particulier
die een nieuwe auto koopt is 53 jaar! Eén
cijfer dat duidelijk de koopkracht van de
senioren illustreert. De komende jaren zal
het aandeel 50-plussers sterk toenemen tot
circa 45% over 25 jaar. En dit getal zal in
Drenthe waarschijnlijk nog hoger liggen.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 28
Senioreneconomie is
Grijs kan goud worden in Drenthe
Ook de aard van de senioren is sterk aan
het verschuiven. De vooroorlogse gene-
ratie kenmerkte zich als relatief behou-
dend en gericht op het doorgeven van
vermogen. De naoorlogse generatie, de
babyboomers, hebben in de jaren zestig en
zeventig gezorgd voor een maatschappe-
lijke omwenteling en zijn veel individueler
en experimenteler van aard. Zij zijn bereid
een deel van hun vermogen te spenderen
aan hun eigen comfort en plezier. Ze zijn
ook veel kapitaalkrachtiger dan de vorige
generaties. Niet alleen door vererving maar
ook het feit dat er vanuit twee dienstbe-
trekkingen inkomen of pensioen genoten
wordt. Meestal zijn de kinderen het huis
uit en kunnen die in hun eigen onderhoud
voorzien. Dit creëert een positie waarin
men veel tijd èn veel geld heeft.
Dit gaat natuurlijk met name op voor de
midden- en hoge inkomens. Voor lage
inkomens geldt dit wat minder. Drenthe
kent van nature een grote groep lage
inkomens. Uit dat oogpunt bezien is het
interessant om de vermogende senioren
van elders naar Drenthe te bewegen.
Senioren worden vooral gezien als
zorgvragers en minder als kapi-
taalkrachtige consumenten. Ook
in de maatschappelijke discussie
wordt de vergrijzing voortdurend
gezien als een last. Maar de nieu-
we groep senioren zijn allang niet
meer zielig en duur. Ze zijn een
economische factor van betekenis.
Met name Drenthe kan hiervan
profiteren: Wie de ouderen heeft,
heeft de toekomst!
Aantrekkelijk Drenthe
Voor senioren uit de Randstad zijn met
name de zuidelijke en bosrijke delen
van Drenthe aantrekkelijk. De afstand
tot kinderen en kleinkinderen is te over-
zien, de omgeving is aantrekkelijk en het
voorzieningenniveau is goed. Als con-
currenten voor Drenthe gelden bijvoor-
beeld het waterrijke zuidelijke deel van
Friesland, Salland en de Achterhoek. Dus
om deze groep naar Drenthe te halen
moeten (marketing)inspanningen worden
gepleegd.
Drenthe roemt zijn ruimte en rust. Dat
is waar veel senioren naar op zoek zijn.
Maar de groep ‘nieuwe’ senioren zoekt
meer. Zij zoeken culturele voorzieningen,
aanbod van hoogwaardige winkelvoorzie-
ningen en mogelijkheden om te sporten
en te recreëren. En niet onbelangrijk,
men stelt hoge eisen aan de zorg-infra-
structuur Drenthe kan aan al deze vragen
beantwoorden, echter men weet het niet te
vermarkten
.
goed voor jongeren
Profiteren van Zorg en
Vergrijzing
In maart van dit jaar werd het rapport
“Profiteren van Zorg en Vergrijzing”
gepresenteerd. Dit rapport werd door
de STEC-groep in opdracht van VNO-
NCW Noord gemaakt.
Hierin werd de volgende analyse
gemaakt rondom de zorgeconomie:
“Noord-Nederland beschikt over een
aantal kernkwaliteiten die zonder
meer aan­knopingspunten vormen om
zorgeconomie in het Noorden verder
uit te bouwen:
• bestaande cluster van bedrijvigheid,
instellingen en specialistische kennis
rondom het UMC Groningen en de
life sciences sector;
• rust en ruimte: kernkwaliteiten voor
wonen, toerisme en recreatie;
• netwerken met korte lijnen en slag-
kracht;
• diverse relevante lopende initiatieven
rond zorgeconomie om op voort te
bouwen;
• beschikbaarheid van uitgebreid breed-
bandnetwerk en LOFAR;
• relatief ruime arbeidsmarkt en posi-
tieve arbeidsmentaliteit.”
Geen samenhangend beleid
De afgelopen jaren zijn er veel congressen
en symposia gewijd aan de diverse the-
ma’s rondom senioren. Elke keer vanuit
een verschillende invalshoek: van ICT
voorzieningen tot zorg-op-maat en van
aangepaste woonvormen tot seniorentoe-
risme. Als het over Drenthe gaat komt tel-
kens het begrip Drentenieren naar voren;
een begrip dat bijna rijp is voor de Dikke
van Dale. Veel mensen kennen het en kun-
nen zich er een voorstelling van maken. In
de praktijk is het niet veel meer dan een
marketingbegrip. Hoewel er voldoende
ideeën zijn om invulling te geven aan het
begrip Drentenieren ontbreekt het nog aan
daadkracht en samenhang. Opvallend is
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 29
dat ín Drenthe zelf er nogal wat weerstand grijze golf. Bij veel mensen leeft de angst
is tegen deze term. dat een toestroom van ouderen zou leiden
tot een grijs straatbeeld, “hangplekken”
Het Samenwerkingsverband Noord- en vermindering van de leefbaarheid. Het
Nederland (SNN) heeft de kansen voor tegendeel is waar. Er zijn voorbeelden
de senioreneconomie in de Strategische waar de huisvesting van senioren in het
Agenda 2007-2013 opgenomen, welis- dorpscentrum positief heeft bijgedragen
waar zeer sterk vanuit het zorgperspectief. aan de leefbaarheid en veiligheid.
De bestuurlijke uitvoering hiervan blijft De vergrijzing van het straatbeeld is een
vooralsnog achterwege. Hierdoor heb- onvermijdbare trend; binnen dertig jaar is
ben allerlei ideeën en initiatieven slechts 45% van de bevolking ouder dan 50 jaar.
geleid tot enkele kleinschalige projecten Een andere reden waarom met name over-
met veelal de lokale senioren als doel- heden terughoudend zijn is dat men bang
groep. Hoewel deze groep ook bediend is dat de druk op de bestaande zorg-
moet worden creëert dit geen nieuwe eco- voorzieningen te groot zou worden. Uit
nomisch impuls. onderzoek blijkt dat er nog ruimte voor
capaciteitsvergroting is binnen de bestaan-
Een andere reden waarom veel projecten de voorzieningen. Bovendien brengt een
nog op (te) kleinschalige wijze worden kapitaalkrachtige groep zorgvragers ook
uitgevoerd is gelegen in een aantal beper- nieuwe zorgaanbieders met zich mee.
kingen. De nota Ruimte is een van de fac-
toren. Deze nota schrijft voor dat nieuwe Om de zelfbewuste en kapitaalkrachtige
bebouwing moet aansluiten bij bestaande senioren van elders naar Drenthe te halen
bebouwing. Er is weliswaar een beperkte is het van belang dat er een samenhang
mogelijkheid voor het bebouwen van het wordt gecreëerd tussen alle initiatieven.
landelijk gebied, maar de provincie is hier Ieder initiatief, hoe klein ook, is een aan-
terughoudend mee. Hiermee wordt het vulling op het bestaande pakket. Alle ini-
moeilijk om bijvoorbeeld een initiatief tiatieven samen maken het uniek. Binnen
voor een ‘resort’ voor ouderen - een soort alle initiatieven zien we allerlei vormen
vakantiepark met permanente bewoning van innovatie. Door deze innovaties te
door senioren en een hoog voorzieningen- bundelen zou Drenthe een onderscheidend
niveau – te realiseren. voordeel kunnen behalen.
Om een flinke economische impuls op te
Angst voor de grijze golf wekken zullen ook grote projecten nodig
Een andere beperking is de angst voor de zijn. Hiervoor is lef van marktpartijen
De concurrentie zit niet stil: bijvoorbeeld Limburg en Zeeland
In 2005 stelde de provincie Limburg een kaderregeling senioreneconomie in. Limburg
wil profiteren van de vergrijzing om zo meer werkgelegenheid te creëren. Daarvoor
stelde ze een omvangrijke aanjaagregeling op waarin ondernemers en organisaties
stimuleringssubsidies kunnen krijgen. Onder andere de programmalijnen: senior en
toerisme en senior en innovatie.
In tegenstelling tot de klassieke volgorde, eerst werk dan wonen, gaat het Zeeuwse
project Innovation Island uit van het omgekeerde: wonen als economische drager op
Schouwen-Duiveland. Innovatief, vraaggericht en kleinschalig bouwen voor onder
meer de groeiende groep senioren, zal een impuls geven aan sectoren als zorgver-
lening, dienstverlening en bouwnijverheid. Beide initiatieven staan echter nog in de
kinderschoenen. Langer wachten vanuit Drenthe zal echter wel leiden tot een achter-
stand in ontwikkeling.
nodig en een overheid die hen faciliteert.
De grote en de kleine projecten hebben
elkaar nodig. VNO-NCW Drenthe pleit
ervoor dat de provincie aanwezige kansen
beter faciliteert vanuit stimulerend beleid.
Lopende initiatieven
De combinatie wonen en senioren
biedt veel kansen. Er zijn al een aantal
woningcorporaties hier concreet mee
aan de slag. Bijvoorbeeld Wooncom
in Emmen is in samenwerking met
Arcadis bezig een multifunctioneel
centrum (inclusief woon-zorg functies)
en een centrumontwikkeling uit te voe-
ren. Ook voor de combinatie toerisme
en zorg zijn er veel kansen. Dit blijkt
uit een gezamenlijk onderzoek van de
NOM, de noordelijke provincies, vier
thuiszorgorganisaties en de noordelijke
Kamers van Koophandel. Ondernemers
in de recreatieve en toeristische sec-
tor zijn momenteel druk bezig hieraan
handen en voeten te geven.
Wonen en welzijn
De senioreneconomie is bij uitstek een
economie met regionale impact en kansen
over de hele breedte. Er zullen diverse
woonvormen, zowel intensief (bijvoor-
beeld serviceflats) als extensief (resorts)
met de bijbehorende technische voor-
zieningen moeten worden gecreëerd. De
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 30
ouderen willen veel werkzaamheden uit-
besteden, van tuinonderhoud tot bood-
schappendiensten. Men zoekt goede win-
kelvoorzieningen en recreatieve mogelijk-
heden binnen een beperkte actieradius.
Zorgvoorzieningen van een hoog niveau
zijn natuurlijk van belang en tot slot, maar
zeker niet onbelangrijk, de culturele voor-
zieningen zullen op niveau moeten zijn.
Geheel tegen de globalisatietendens in zijn
al deze activiteiten gebonden aan de locatie
van de senioren. Dus waar de ouderen zijn,
zal de (lokale) economie groeien.
Jonge mensen
Deze voorzieningen voor senioren vragen
om gemotiveerde jonge mensen. Er valt
immers veel werk te verzetten, zowel
hoogwaardig als laagwaardig. Bovendien
zijn deze arbeidsplaatsen weinig conjunc-
tuur gebonden omdat de senioren hun
inkomen reeds veilig gesteld hebben.
Hiermee kan Drenthe ook jonge mensen
een beter perspectief bieden. En veel
laaggeschoolden die nu weinig kansen op
de arbeidsmarkt hebben kunnen hun weg
vinden in de diensteneconomie.
Om de positie van Drenthe als zwaartepunt
van de senioreneconomie te versterken is
het belangrijk dat bestaande opleidingen
hierop worden aangepast. Ook liggen er
kansen voor een nieuwe specifiek op de
thematiek van de senioren toegespitste
HBO-opleiding. Kortom, goede kansen
voor jongeren.
Verbrede promotie en marke­
ting campagne Drenthe
Een specifiek op de doelgroep “nieuwe
senioren” toegesneden marketingcam-
pagne is hard nodig. Dit zou zeer
goed kunnen passen binnen de nieuwe
verbrede promotie- en marketingcam-
pagne van de Provincie Drenthe. Op
initiatief van Provinciale Staten en na
jaren van lobby vanuit onder andere
VNO-NCW Noord heeft Gedeputeerde
Staten recent besloten om de bestaande
promotiecampagne te verbreden. Voor-
heen was de promotie van Drenthe
alleen gericht op toerisme en recreatie.
Dit zal worden uitgebreid naar wonen,
werken en ondernemen.
Denken in kansen
VNO-NCW Noord blijft de kansen die
verbonden zijn met de senioreneconomie
onder de aandacht brengen. Zo zal er 3
mei 2007 een vervolg worden gegeven
aan het zeer succesvolle congres “Zorg en
economie” van 29 maart jl. De zorgecono-
mie is een economische factor van bete-
kenis waarvan het zaak is deze zo goed
mogelijk te kapitaliseren in het noorden.
Jan-Willem Lobeek
jw.lobeek@vno-ncwnoord.nl
Koninklijke Van Gorcum heeft het nodige aan extra’s te bieden. Daarom durven wij ons drukker ++ te noemen.
Maak een afspraak om te ontdekken wat dat inhoudt! Kijk snel op www.vangorcum.nl

Koninklijke Van Gorcum BV

Industrieweg 38, 9403 AB Assen
Postbus 43, 9400 AA  Assen

[t] 0592 37 95 55
[f] 0592 37 20 64
[e] info@vangorcum.nl
[i] www.vangorcum.nl
 Waarom nog het wiel uit vinden bij
het opstellen van buitenlandse contracten?

Het internationale verkeer tussen koper en verkoper kan eenvoudig

ontsporen. Contracten bieden houvast op het moment dat het risico
overgaat van de ene naar de andere partij of hoe te handelen in onvoor-
ziene situaties. Voor wie niet hunkert naar slapeloze nachten, biedt ICC
maatoplossingen.

I
CC is een 100% private organisatie,
van en voor leden. Leden zijn onder-
nemingen (groot en klein) en bran-
che-organisaties. Meer dan eens wordt
onder gezamenlijke vlag met VNO-NCW
gelobbied , zoals op het complexe terrein
van de multilaterale handelspolitiek. Maar
ICC vult VNO-NCW ook aan met speci-
fieke regelgeving over internationale han-
del. Internationale afspraken en erkende
contracten maken internationaal zaken
doen goedkoper, omdat ondernemers niet
opnieuw het wiel hoeven uit te vinden. Dit
voorkomt ergernis, hoge kosten, onzeker-
heid en een aanslag op uw gemoedsrust.
ICC publicaties maken internatio­
naal zaken doen goedkoper
Het gaat om regels voor de hele cyclus
van het internationaal zaken doen. Te
beginnen met modelcontracten, zoals voor
het verkoopcontract (eenmalige koop)
of contracten voor duurzamere relaties
(agentuur, distributie, franchising). Ook
zijn er bijzondere contracten (in de maak)
, zoals mergers and acquisitions, techno-
logy transfer, trademark licensing. Ver-
volgens de leveringsvoorwaarden, de ICC
Incoterms 2000, die gaan over de ver-
plichtingen van verkoper en koper inzake
transport, risico-overdracht, verzekering,
en kosten van vervoer. Het contract, en de
leveringsvoorwaarden vormen samen met
uw algemene voorwaarden (een model
daarvan treft u aan in het zogeheten model
sales contract) een belangrijke “drie-een-
heid”.
Onomstreden internationale stan­
daard
ICC heeft ook regels over internationaal
betalen, zoals de UCP 500 over het docu-
mentair krediet, een veilige manier van
internationaal betalen. Een ander gevoelig
onderwerp is de geschillenbeslechting. In
uw contract kunt u verwijzen naar vele
vormen van geschillenbeslechting die ICC
heeft ontwikkeld, zoals arbitrage, media-
tion, rules for expertise, dispute boards ed.
De te gebruiken clausules treft u in vele
talen aan op de website www.iccwbo.org.
Perfecte checklist
De ICC producten zijn om drie redenen
van grote waarde: bedrijfsjuristen en advo-
caten uit de hele wereld vinden het een eer
er aan bij te dragen hetgeen leidt tot kwa-
liteit. ICC kiest altijd de middenpositie
tussen de belangen van verkoper en koper
en ze zijn over de hele wereld bekend ( “ik
stel als basis voor ICC nr…, die kunt u bij
uw nationale ICC bestellen”). Zij zijn over
de gehele wereld bruikbaar en zeer nuttig
als checklist.
Met name juridisch worden ondernemers
op het goede been gezet, waarmee u uw
risico’s fors kunt beperken. Diverse con-
tracten bevatten een cd-rom, waarmee u
het modelcontract aan uw eigen situatie
kunt aanpassen. Sommige ICC publica-
ties zijn zo bekend en worden zo vaak
gebruikt, dat zij haast zijn gegroeid tot
semi-publieke standaard, zoals de zoge-
heten Incoterms 2000. De meeste stan-
daarden zijn in het Engels, de taal van
de wereldhandel. Sommige zijn vertaald
in het Nederlands. De volledige publica-
tielijst plus bestelformulier treft u aan op
www.icc.nl, pagina publicaties.
Als u meer informatie wilt vernemen over
ICC kunt u mailen naar info@icc.nl. U
ontvangt desgevraagd een nieuwsbrief
of de Gids 2006 met informatie over
bestuur, leden, ICC commissies en werk-
groepen, jaarverslag, publicaties en stand-
punten en ICC prioriteiten 2006.
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Wat is en doet ICC ?
ICC is de “beleids-en standaardmaker” van
het internationale bedrijfsleven.
Als “Verenigde Naties van Ondernemin-
gen” zet ICC zet zich in voor een goed
klimaat voor wereldwijd zaken doen, voor
eerlijke concurrentie en voor bescherming
van intellectuele eigendommen. ICC is
gezaghebbend bij overheden en interna-
tionale organisaties, zoals de Verenigde
Naties en de wereldhandelsorganisatie
WTO.
ICC publicaties, zoals de contracten, leve-
ringsvoorwaarden (Incoterms 2000) en
regels voor documentair krediet, worden
dagelijks door duizenden ondernemers
over de hele wereld gebruikt. Evenals de
anti-crime services en private arbitrage als
alternatief voor overheidsrechtspraak. Het
ICC International Court of Arbitration is
internationaal befaamd.

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 32

Afscheid nemen kan groei bevorderen
E
r zijn momenten dat je als onderne- Bij de groei van een bedrijf hoort soms ook dat men afscheid moet
mer er goed aan doet om tijd vrij te
nemen van werknemers en/ of zelfs zakenpartners. Niet altijd gemakke-
maken om eens zeer kritisch naar
je eigen organisatie en de mensen die daar lijk. Hoe pak je een geschil aan?
deel van uitmaken, te kijken. Soms komt
het voor dat er signalen zijn dat één of
meerdere werknemers en/of zakenpartners
niet mee kunnen komen danwel zelfs de
organisatie aan het saboteren zijn. Zulke
signalen worden in eerste instantie vaak
door een ondernemer genegeerd. Men kan
en wil het niet voor waar houden.

Escalatie
Veel ondernemers kennen de ervaring dat
veel werknemers wars zijn van verande-
ringen en sceptisch staan tegenover inno-
vaties. Op het moment dat een bedrijf gaat
groeien of veranderen is het vaak onont-
koombaar dat er afscheid moet worden
genomen van mensen die hierin niet mee
kunnen. Sommigen zullen op eigen initi-
atief vertrekken. Anderen moeten bewust
gestimuleerd worden. Het is in ieder geval
zaak om zo spoedig mogelijk actie te
ondernemen. Laat men mensen namelijk
te lang in het ongewisse dan wordt het
ongerief steeds groter. Op een gegeven
moment escaleert zo’n situatie en wordt
verdere groei van de onderneming moei-
zamer of zelfs volledig afgeremd.
Geloofwaardigheid
Het is ook in het belang van de mensen
waar men afscheid van wil nemen, om dit
zo snel mogelijk te doen. Het vertrek is
onvermijdelijk en er wordt voorkomen dat
de overblijvende werknemers het respect
voor de te vertrekken werknemer verlie-
zen. Of u als leidinggevende uw geloof-
waardigheid verliest. Het is zinvol om op
tijd signalen op te vangen en hier tevens
tijd voor vrij te maken. Als leider van een
organisatie heeft u daar een grote verant-
woordelijkheid in. Wees altijd duidelijk
en eerlijk. Als men respectvol met elkaar
om gaat, kan men heel goed zakelijk naar
een probleem kijken. Als ondernemer/
werkgever, is het van groot belang om de
continuïteit van het bedrijf en de daarin
werkzame personen te waarborgen. Het
belang van één of enkele personen mag
dat absoluut niet verstoren. Let wel, bijna
iedere samenwerking is eindig. Echter,
iemand (moeten) laten gaan blijft verve-
lend, telkens opnieuw.
Vuistregels
Wanneer een meningsverschil escaleert,
is het goed om een aantal vuistregels aan
te houden. Wellicht is een oplossing toch
nog mogelijk.
✔ Focus op de toekomst
Kijk of een oplossing van het geschil (nog)
mogelijk is en hoe een en ander in gang
kan worden gezet. Laat het meningsver-
schil rusten. Heimelijk wenst u ongetwij-
feld uw gelijk te halen, maar tracht u los
te maken van deze neiging;
✔ Separeer het conflict en de persoon die
het oproept
De relatie is in eerste instantie zakelijk.
Het is dan ook niet noodzakelijk om de
ander aardig te vinden om toch een
oplossing te vinden;
✔ Inventariseer de belangen
Wanneer u dat namelijk niet doet, komt u
er wellicht niet achter of er bijvoorbeeld
alternatieven mogelijk zijn om het pro-
bleem op te lossen. Een welles-nietes
houding biedt in ieder geval geen zicht
op een oplossing;
✔ Definieer het Beste alternatief Zonder
advocaat/adviseur (de BaZa)
Het bepalen van een ondergrens geeft
tevens mogelijkheden om te focussen op
mogelijke oplossingen.
Is een oplossing niet (meer) realiseerbaar
of wenselijk? Neem afscheid en realiseer
het. Dit afscheid kan tot stand komen
tussen partijen zelf die daarover over-
eenstemming bereiken. Maar ook wan-
neer uw medewerker zich bijvoorbeeld
“ingraaft” met behulp van een advocaat of
zelfs de rechter.
mr. R.W. Lagerwaard
Schuurmans Advocaten & Adviseurs
Peter Buurman
p.buurman@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 33

 Vier noordelijke Tweede Kame
De algemene beschouwingen liggen achter ons en de verkiezingen voor
de Tweede Kamer naderen met rasse schreden.  Een goed moment om
Tweede Kamerleden uit te nodigen voor een ontmoeting met betrokken
noordelijke ondernemers.

Geen eenrichtingsverkeer
Dankzij de inbreng van Marjo van Dijken
(PvdA), Rikus Jager (CDA), Jan Mast-
wijk (CDA) en Jacques Tichelaar (PvdA)
viel er op 29 september in het Brinkho-
tel te Zuidlaren wat te bespreken. Geen
eenrichtingsverkeer maar over en weer
werden inzichten met elkaar gedeeld  en
verkend.  De Haagse politiek is gebaat bij
een gezonde interactie tussen kiezers en
Kamerleden. Ondernemers die van hun
hart geen moordkuil maken gecombineerd
met politici die gevoelig zijn voor collec-
tieve noden kunnen een regio vooruit hel-
pen. Het is belangrijk dat bij de komende
Marjo van Dijken (PvdA) Jan Mastwijk (CDA)
verkiezingen de regionale dimensie niet
uit het oog wordt verloren. Wat komt er

economie. Dat komt naar voren uit de

vergelijking van de conceptverkiezings-
programma’s.

Een aantal partijen doet onverwacht posi-

tieve voorstellen voor het ondernemings-
klimaat, bijvoorbeeld drie jaar belasting-
vrijstelling voor starters (VVD), zelfstan-
digenaftrek voor ondernemers ouder dan
65 jaar ( CDA,VVD) en een startersaftrek
in kansenzones (PvdA).

Verwezen kan worden naar het geza-

menlijke verkiezingsmanifest van VNO-
NCW en MKB Nederland : ‘Nederland
kán winnen’ met 93 aanbevelingen voor
het sociaal-economische beleid in de
komende vier jaar. Een manifest dat als

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 34

e rleden ‘in the picture’

Rikus Jager (CDA) Jacques Tichelaar (PvdA)

ijkpunt kan dienen voor hetgeen politieke partijen op voor

ondernemers relevante terreinen te berde brengen.

Regionale dimensie
Maar laten we ook de regionale dimensie niet uitvlakken.
Noord-Nederland dringt aan op:
* een betere verdeling van de nationale ruimte
* op één Nederland, waarin geen tweedeling ontstaat tussen
de Randstad en de regio’s buiten de Randstad
* op verbindende infrastructuur, waardoor regio’s als het Noor-
den, Flevoland en de Randstad beter met elkaar wisselwer-
ken, resp. zich verbonden weten met het Noordoost Europa.
* een evenwichtiger verdeling van grote nationale geld-
stromen zoals de FES middelen, de MIT gelden en BDU
gelden.

Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 35

 Praktische tips voor
Ruimtelijke ordening en inrichting zijn niet langer het exclusieve terrein
van overheden. Ook maatschappelijke organisaties en marktpartijen
kunnen hun inbreng (en dus creativiteit!) leveren. De praktijk laat geluk-
kig zien dat op regionaal en lokaal niveau overheden en derden elkaar
beter weten te vinden. Diezelfde praktijk laat ook zien dat het nuttig is
om een aantal uitgangspunten goed te bewaken.

Hieronder staan enkele praktische tips
bondig geformuleerd voor alle partijen die
zijn betrokken bij het proces van gebieds-
ontwikkeling. Dus ook voor overheden,
omdat zij vaak het initiatief nemen. De
tips zijn een houvast bij de bewaking van
een efficiënte en effectieve procesgang.
Niet meer en niet minder!
1. Het is noodzakelijk dat private
partijen in een vroeg stadium
bij het proces van ruimtelijke
inrichting worden betrokken
- Vroeg betekent hier op een zodanig
moment dat er nog voldoende ruimtelij-
ke opties open zijn, opdat marktpartijen
een reële inbreng kunnen leveren.
- Het kan nuttig zijn om in een voorfase
met maatschappelijke organisaties over-
leg te hebben. Dit kan de opbouw van
het draagvlak bevorderen.
- Het is gewenst om in het begin aandacht
te schenken aan mededingingsaspecten.
ruimte zijn voor ontwikkelingsinbreng
van andere partijen.
3. Heldere afspraken over de pro­
cesinrichting
- Voor een efficiënte en effectieve inrich-
ting van de procesgang is het van belang
om bij de start goede afspraken te maken
over het aantal en het niveau van de
deelnemers, mandaat, eventuele externe
adviseurs, de structuur (stuurgroep, pro-
jectbureau etc.), tijdpad, beslismomenten.
4. Communicatie is belangrijk
- Heldere communicatie voorkomt mis-
verstanden, bevordert de transparantie
van het proces en is essentieel voor
maatschappelijk draagvlak voor stand-
punten.
- Zie communicatie ook als nuttig in­­stru­ment
voor een goed verloop van inspraak.
5. Rol van rijksoverheid moet dui­
delijk zijn
- Hoewel het meestal de decentrale over-
heden zijn die het voortouw hebben bij
de ruimtelijke inrichting, kan ook het rijk
betrokken zijn. Dit kan als mede-finan-
cier, grondbezitter etc. Maak vanaf het
begin de rol van het rijk expliciet.
- Van alle deelnemende overheidspartijen
is duidelijk welke rol zij spelen.

2. Publiek/Publieke overeenstem­
ming is essentieel
- Het is noodzakelijk dat overheden het eens
zijn over hun inzet voor de ontwikkeling
van ruimtelijke plannen. Publieke afspra-
ken dienen in deze fase bij voorkeur in een
intentieverklaring opgenomen te worden.
- Het tussentijds heroverwegen van over-
heidsdoelstellingen werkt vertragend en
moet vermeden worden. Private partijen
hebben op basis van de overheidsinzet
de gewenste duidelijkheid over publieke
randvoorwaarden en -doelen.
- De gekozen strategie moet een duide-
lijk kader bieden; er moet voldoende

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 36

gebiedsontwikkeling
6. Benoem een “trekker”
- Sleutelpersonen vervullen een belang-
rijke rol in de procesgang. Stevige
bestuurders die het voortouw kunnen
nemen, knopen kunnen doorhakken en
een resultaat gerichte instelling hebben,
zijn onontbeerlijk.
- Een effectieve en efficiënte aanpak heeft
baat met een “stuurgroep”. Naast de
overheden participeren hierin ook de
andere projectpartijen.
7. Zorg voor robuuste financiële
arrangementen
- Bij projecten in publiek-private vorm
is risico-verdeling een duidelijk agenda-
punt. De financiële arrangementen moe-
ten solide zijn. Inzet van instrumenten,
vereveningsconstructies, co-financiering,
investeringen van private partijen etc. die-
nen tijdig in kaart te worden gebracht.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 37
- Het is noodzakelijk om een business-case
op te stellen voor het project.
8. Ontwikkelingsplanologie vereist
een vernieuwde ambtelijke aanpak
- Ontwikkelingsplanologie betekent ook
een omschakeling voor het ambtelijk
apparaat (op alle niveaus). Het publieke
domein moet als het ware de “deuren
naar het private domein” open zetten. Dit
vereist een andere houding en veelal een
ander kennisniveau.
- Vernieuwingen dienen ook door markt-
partijen opgepakt te worden.
9. Maak een reële inschatting van
het ambitieniveau
- Voorkomen moet worden dat te hoge
ambities de voortgang/uitvoering van
projecten belemmeren. Een goede pro-
jectafbakening is gewenst. In sommige
gevallen verdient een fasegewijze aanpak
de voorkeur.
10. Leer van ervaringen
- Voor ontwikkelingsplanologie zijn geen
vaste draaiboeken voorhanden. Dat is
ook niet wenselijk. Wel is het nuttig om
van ieder proces te leren.
Snel 250 miljoen voor gebieds­
ontwikkeling
Het kabinet trekt versneld € 250 miljoen
uit – naast de reeds gereserveerde € 1
miljard - voor projecten uit de Nota Ruimte.
VROM heeft dit bedrag vanaf 2007 tot zijn
beschikking voor integrale gebiedsontwik-
keling, ter versterking van de ruimtelijke
hoofdstructuur.
Hans Haerkens
h.haerkens@vno-ncwnoord.nl
Welkom nieuwe leden
De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging.

Groningen mw J.A. de Vries-Zwart ECOstyle B.V., Appelscha

K. Bosman Hanzehogeschool Groningen, Groningen ir. P. Bennema B en W, Assen
mw H.M. van der Harst MBA Rabobank West-Groningen, Leek foto B.E.A. Zigterman Kentfort bv, Hoogeveen
M.J.L. Heikamp Homij Technische Installaties bv. Kolonel drs. B. Hendriksen Regionaal Militair Commando Noord,
Groningen Steenwijk
H.L. Tragter Ballast Nedam Bouw Noord B.V., C. Mulder VDL Wientjes-Roden, Roden
Groningen T. Wolthuis Drukkerij Bariet, Ruinen
A.F. Reitsma Rodenstock Benelux B.V., Groningen H. Wolters Hunebedcentrum, Borger
W. Hartholt Rabobank De Dollard, Scheemda
mw mr. H.J.E. van Balen Hanzehogeschool - Instituut voor
Bedrijfskunde, Groningen
drs. W. Cnossen Basegroep, Groningen
H.J. Dijkstra Parker Hose B.V., Hoogezand
B. de Beijer Essent N.V., Arnhem
G.A.B. Meijwaard Grontmij Nederland bv, Haren
S. de Ridder Atos Origin, Groningen
J.C.H. Kral RA BDO CampsObers, Groningen mw van der Harst dhr Heikamp
ing. Chr. Branbergen Inobé, Groningen
mw mr. A.G.M. Abeln Van Rossum Advocaten, Groningen
mw A.R. Dijk-Arends ING Bank, Groningen
ing. L.A. Hartman Perfox bv, Veendam
mw G.N. Klaassen KunstStation Cultuur, Winsum

Friesland
D. Baas ING Bank N.V. District Noord Nederland,
Groningen
J.P. Dijkstra Rabobank Leeuwarden - Noordwest
Friesland, Leeuwarden
mr. S.L. Elzinga Groenewegen Brink & Vlessing Advocaten
:OEKEN
6INDEN
en Notarissen, Heerenveen
E.F. de Jong Rabobank De Lauwers, Surhuisterveen
drs. T. Moesker Friesland Bank N.V., Drachten
S.J. Dijkstra KPN, Zwolle
B.F. Agterhof LoopbaanRegisseur, Heerenveen
M. Wijnia
F. Bosveld
TechnoMatch, Drachten
Neopost Technologies B.V., Drachten
-ANPOWERINWOORDEN
Sj. Plantinga PAX Bouw- en Industrieservice bv, -ANPOWERMAAKTWERKVANDEBESTEMENSEN7E
Leeuwarden KUNNENZELEVEREN6ANPRODUCTIEMEDEWERKERS
drs.ing. M. Wiersma V-IPD Nederland, Steenwijk TOTZEERERVARENPROFESSIONALSOPACADEMISCH
J.P. de Jong Brunel ICT, Groningen NIVEAU/PTIJDELIJKEBASISOFINVASTEDIENST
R.H. Lelie Lelie Hollander b.v., Drachten -AARWEKUNNENUOOKHELPENOMALLESUITUW
HUIDIGEPERSONEELTEHALEN-ETBIJVOORBEELD
drs. R.A. Hollander Lelie Hollander b.v., Drachten
LOOPBAANBEGELEIDINGTRAININGENENREPLACEMENT
!LSHETGAATOMDEUITSTROOMVANUWMENSENZIJN
Drenthe BIJVOORBEELDREÕNTEGRATIEENOUTPLACEMENTBIJONS
M.A. ten Brink FIZZ Reclame en Communicatie, Meppel INERVARENHANDEN%NWISTUDAT-ANPOWERZELFS
L.B.W. de Voer ABN AMRO Bank N.V. PAC VC8078, Meppel HELEBEDRIJFSONDERDELENZOALSDISTRIBUTIECENTRAEN
mw J. Booy ADHD-Centrum Doevenkamp b.v., Assen CALLCENTERSKOSTENBESPARENDVOORUKANRUNNEN
D.S. Unrein Cordis Europe N.V., Roden +ORTOMALSEENVANDEGROOTSTESPELERSTERWERELD
P.J.M. Hesselink Kenteq (Kenniscentrum voor technisch KUNNENWEHELEGROTEVOORDELENBIEDEN
vakmanschap), Hengelo
+IJKOPWWWMANPOWERNLVOOREENVESTIGINGVAN
R. Bosma NCP HRM advies en interim, Haren
-ANPOWERBIJUINDEBUURT
drs. D.J. Bakker RA BBT Supportancy, Meppel
F.S.L. Westra van Holthe K4 Communicatie, Dwingeloo
W.W. Potgieter Nieuwe Dimensies BV, Eemnes
W. Huisman United Restart, Heerenveen
M.A.J. Betgen Fano Fine Food, Emmen

VNO-NCW NoordNieuws november 2006 38

Colofon
NoordNieuws, het magazine van VNO-NCW
Noord, verschijnt zes maal per jaar en wordt
verspreid onder leden in Drenthe, Friesland en
Groningen
Oplage: 1900 exemplaren
Redactie: P.J.M. Buurman,
p.buurman@vno-ncwnoord.nl
Postbus 188, 9750 AD Haren
tel.: (050) 534 38 44, fax: (050) 534 61 45
Website: www.vno-ncwnoord.nl
Advertentieverkoop
Koninklijke Van Gorcum bv, Assen
Lilian de Winter 0592-376933
Basisvormgeving
Lieuwens Communicatie & Vormgeving,
Lemmer
Prepress en druk
Koninklijke Van Gorcum bv, Assen
Fotografie
Bas van Mierlo
Distributie
Albracht, Groningen
VNO-NCW Noord vertegenwoordigt in Gronin-
gen, Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waar-
bij ruim 1300 persoonlijke leden de harde kern
van de vereniging vormen. Genoemde bedrijven
representeren tachtig procent van de werkgele-
genheid in de marktsector. Zestig procent van
het ledenbestand zijn mkb-bedrijven.
VNO-NCW NoordNieuws november 2006 39
Agenda meer informatie: www.vno-ncwnoord.nl
dinsdag 14 november 2006
Bedrijfsbezoek Astellas Pharma Europe
Plaats: Astellas Pharma Europe, Meppel
Ontvangst: 15.30 uur
Sprekers: Freek Kuijper, plant director “Ster in gezonde productie”
Einde: 18.30 uur
woensdag 22 november 2006
Energieseminar: Energiek ondernemen
Een co-productie van RuG, Essent, Gasunie, Pentascope i.s.m. VNO-NCW Noord
Plaats: Martiniplaza, Groningen
Ontvangst: 09.00 uur
Einde: 17.30 uur
Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden
donderdag 23 november 2006
JNO netwerkdiner
Plaats: Kaap Hoorn Groningen
Ontvangst: 17.30 uur
Einde: 17.30 uur
Aan deze bijeenkomst zijn kosten verbonden
maandag 27 november 2006
Dé ontknoping
Interactieve bijeenkomst georganiseerd door Bouwend Nederland in nauwe samenwerking
met VNO-NCW Noord en MKB Noord met steun van de Noordelijke Regieraad Bouw
Plaats: de Tamboer Hoogeveen
Ontvangst: 13.30 uur
Inleiders: Eelco Brinkman, voorzitter Bouwend Nederland. Hans Alders, Commissaris van
de Koningin provincie Groningen en voorzitter Noordelijke Regieraad Bouw
Einde: 17.30 uur
dinsdag 28 en woensdag 29 november 2006
Recruiting Noord: waar het noordelijk bedrijfsleven en HBO-studenten elkaar
ontmoeten
Een initiatief van VNO-NCW Noord ism NoBoringEvents en Martiniplaza
Plaats: Martiniplaza, Groningen
Ontvangst: 10.00
Einde: 19.00
Tweedaags evenement waar noordelijke HBO-studenten van alle studierichtingen de gele-
genheid krijgen om kennis te maken met het noordelijke bedrijfsleven en vice versa. Naast
matching en (open) sollicitatiegesprekken vinden er diverse workshops en andere activiteiten
plaats om studenten en ondernemers met elkaar in contact te brengen. Hoe talent vast te
houden voor het noordelijk bedrijfsleven. Zie ook: www.recruitingnoord.nl
Oproep aan het noordelijk bedrijfsleven haar deuren wijd open te zetten voor noordelijk
talent.
donderdag 30 november 2006
Voorlichtingsbijeenkomst over het omgevingsrecht
Plaats: Golden Tulip Tjaarda, Oranjewoud
Ontvangst: 15.30 uur
Einde: 18.00 uur
Dagvoorzitter: Cor Zijderveld, locatie directeur Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl
donderdag 7 december 2006
‘Mevrouw, mijne heren….’
Een gesproken column én een praktijkschets van de wereld die brandweer heet. Een man-
nenwereld die noodgedwongen op zoek is naar vrouwen om de gelederen te versterken.
Plaats: Het Kasteel, Groningen
Ontvangst: 15.30 uur
Sprekers: Marike van Zanten, journalist en auteur van het boek ‘Mevrouw, mijn heren….’
Johan Postma, Commandant Brandweer Leeuwarden
Einde: 17.30 uur
 @Work
City Access

@Work
Internet

@Work
Telefonie

@Work
@Work
Radio en
Data Televisie

De hele zaak op één lijn

U wilt snelheid van handelen. U wilt voordeel halen uit de nieuwste technieken om met

uw klanten en relaties in verbinding te komen. U wilt de hele zaak voordelig op één lijn.

Dan denkt u aan een breedband glasvezelnetwerk voor data, internet en telefonie.

In uw regio maakt u van die gedachte werkelijkheid. Onder de naam @Work introduceert

Essent Kabelcom een tijd- en kostenbesparende breedbandnetwerk.

Supersnel, bijzonder betaalbaar en toegankelijk voor alle bedrijven en instellingen*.

Wilt u snel zakendoen en een afspraak met onze accountmanager? Of liever eerst meer

informatie? Kijk op www.atwork.nl of bel 0800 – 0620.

@Work is een merk van Essent * Kijk voor voorwaarden en tarieven op

www.atwork.nl.