Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
EquilibreChimique PagePAGE
Introduction:
Laractionchimiqueestunphnomneoutransformationrsultantdelamisenprsencededeux
corpschimiques.Onpeuladfiniraussicommetantunemanifestationdescaractresdistinctifsdun
corpsprovoqusparlactionchimiquedunautrecorps.
Ilyadeuxtypesderactionchimiquequisont:
Laractionchimiqueinversible:estuneactioncompltedelundescorpsragissant.
Exemple:
Zn+4HNO3
Zn(NO3)2+2NO2+2H2O
Laractionchimiquerversible:ellesarrteavantquelescorpsragissentsoientconsomm,enplus
ilyauraunereconstructionetunedestructiondescorpsragissent.
Exemple:
N2+3H2
2NH3
Del,ondduisquesimultanmentilyadeuxractionsdesensopposs(directeetinverse)en
tendancedtreenquilibre,cettequilibreauralieulorsquelesdeuxractionseproduisentenmme
vitesse(cettevitesseestquivalentelavariationdelaconcentrationdescorpsragissentparunitdu
temps).
Aumomentdquilibre,ondsigneunconstantquisappelleConstantedquilibredelaraction
notKC.
Exemple:
m A+n B
p C+q D
[ C] p .[ D] q
KC =
[ A ] m .[ B] n .................................................(1)
Pouruneractionrversiblequitendversuntatdquilibre,lavariationdenthalpielibredonne:
G=G+R.T.ln (KC)
Alquilibre:G=0,
G
ln (KC)= R.T
Donc:G=R.T.ln (KC)
Pouruneractionquelconque:GR=GproduitsGractifs
Ladpendancedelaconstantedquilibrevisvislatempratureestdfinieparlaloisuivante:
ln( K , ) =
H 1 1
.(
)
R T T , +ln(K)
KcestlaconstantedquilibreT(T=t+273).
KcestlaconstantedquilibreT=298K(t=25C).
Pouruneractionquelconque:HR=HproduitsHractifs
Butdutravail:
Dterminlaconstantedquilibrechimiqueduneractionrversibleainsiquelesfacteursagissant
surcetteconstanteavecdeuxmthodesexprimentaleetthorique.
Partieexprimentale
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
AnneUniversitaire2006/2007
TPThermodynamiquen2
5
EquilibreChimique PagePAGE
Etapen1:
Nousavonsremplisix(6)erlenmeyersdeaudistillejusqu10ml,nouslesavonsplacdansunbac
glaceafindelesrefroidir(Fig.1)
Nousavonsaussiintroduis100mldune
6erlenmeyers
solutiondeFeCl30,04Met100mldune
chacuncontient10 10mlde
solutiondeKl0,04Mchacunedansune
mldeaudistille
FeCl3
fiolejaugede250mlpuisnousavonsplong
0,04M
cesderniresdansunbanthermostat35C
durant15mm.
Etapen2:
Aprs15mmnousavonsmlanglesdeuxsolutionsdanslunedesfioles
jaugesaprsnousavonsdclanchlechronomtre.
Fig.1
Bac
glace
Remarque:
Alintrieurdumlangeilyaurauneractionchimiquerversible
quivaseproduire:
2 FeCl3+2 Kl
2 FeCl2+l2+2 KCl......(1)
2 Fe+3+2 l
2 Fe+2+l2
Etapen3:
Chaque10mm,nousavonsprlev10mlde
mlangeetonlintroduitdanslundeserlen
meyersprcdemmentrefroidi.
Fig.3
Remarque:
Nousavonsmislemlangedansleau
refroidieafindebloquerlaraction
chimique(1)mentionneaudessus.
Nousavonsajoutquelquesgouttesdun
indicateurcolorequisappelEmpois
damidon,lacouleurdumlangedevienne
bleu.AlaidedunesolutiondeNa2S2O30,02
M,nousavonstitrliodel2jusquladisparition
delacouleurbleu.
10 Pipette
ml gradue
de10ml
10
m
Empois
damidon
Remarque:
Ilestvidantquenesachantpasquel
momentstablirlquilibre.
Cestpourcetteraisonquenousavonseffectu4dosagessuccessifslintervalledutempsde10mm
jusquatteindreuneinvariabilitdesconcentrations.
CedosagepermetragirleNa2S2O3aveclel2commelaractionsuivanteindique:
2 Na2S2O3+l2
2 Nal+Na2S4O6......(2)
Etapen4
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
AnneUniversitaire2006/2007
TPThermodynamiquen2
5
EquilibreChimique PagePAGE
Aprslesdosages,nousavonsaugmentlatempraturedubainthermostat47Cetcommela3me
tape,nousavonseffectuunautredosage,puisnousavonsrefaitletravailpourlatempraturede67
C.
Partieducalcul
Pondantlequatredosagesnousavonsmarqules
valeursdesvolumesdeNa2S2O3etdel2enmldans
letableaucicontre:
Dosagen
V(l2)
V(Na2S2O3)
1
10
5,0
2
10
5,5
3
10
7,9
4
10
7,9
Laconstantedquilibre35C:
Daprslaraction(1)
[l ].[Fe ]
+2 2
2
2
KC =
[l ] .[Fe+ 3 ]2
LaconcentrationdeI2lquilibre:Daprslaraction(2)
N(Na S O ).V(Na S O )=N(l ).V(l )
2
M(l 2 )
N(l )=2.[I2],car:quiv.gr.I2=
N(Na S O )=[Na2S2O3]
[Na S O ].V
2 2
Donc:[I2]=
( Na S O )
2 2 3
2.V( l 2 )
0,02 8
2 10
[I2]=0,008M
LaconcentrationdesionsFe+2lquilibre:Daprslaraction(1)
[Fe+2]=2.[I2]=20,008
[Fe+2]=0,016M
LaconcentrationdesionsFe+3lquilibre:
[Fe+3]=[FeCl3][Fe+2]
V( FeCl 3 )
[FeCl3]=[FeCl3]. V ( FeCl 3 ) + V ( Kl ) =0,04.
[Fe+3]=0,020,016
100
100 + 100
[FeCl3]=0,02M
[Fe+3]=0,004M
LaconcentrationdesionsIlquilibre:
[I]=[KI]2.[I2]
100
V( Kl )
[KI]=[Kl]. V ( FeCl 3 ) + V ( Kl ) =0,04. 100 + 100
[I]=0,0220,008
[KI]=0,02M
[I]=0,004M
AlorsonpeutmaintenantcalculerlaconstantedquilibreKC35C.
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
TempratureC
V(I )ml
V(Na S O )ml
[Na2S2O3]
35
10
8
0,020
AnneUniversitaire2006/2007
2
47
10
9
0,020
67
10
9,5
0,020
TPThermodynamiquen2
5
( 0,008)( 0,016)
K = ( 0,004) .( 0,004)
EquilibreChimique PagePAGE
KC=8000
Pourlesdeuxautrestempratureslesrsultatsducalculsont
indiqusdansletableaucicontre:
Mthodethorique
CalculdeKC25C:
G=G+R.T.ln (KC)
Alquilibre:G=0,
Donc:G=R.T.ln (KC)
GR=GproduitsGractifs
G
ln (KC)= R.T
+3
GR =[2(78,90)+(19,33)][2(4,7)+2(51,57)]
GR =25,93.103j/mol
T=298K(t=25C)etR=8,314j/molK
25,93.103
ln (KC)= 8,134.298 =10,7
KC=44244,87
Pourautretemprature:
ln( K , ) =
H 1 1
.(
)
R T T , +ln(K)
KcestlaconstantedquilibreT(T=t+273)
K=44244,87cestlaconstantedquilibreT=298K(t=25C)
HR=HproduitsHractifs
=(2.HfFe +HfI )(2.HfFe +2.HfI )
+2
+3
HR =[2(89,1)+(62,44)][2(48,5)+2(55,19)]
HR =91,62.103j/mol
Calculdelaconstantedquilibre35C:
1
91,62.103 1
) + 10,7
.(
298 308
ln(K)= 8,314
=12,85
KC=379595,74
Calculdelaconstantedquilibre47C:
1
91,62.103 1
) + 10,7
.(
298 320
ln(K)= 8,314
=13,24
KC=563745,39
Calculdelaconstantedquilibre67C:
1
91,62.103 1
) + 10,7
.(
298 340
ln(K)= 8,314
=15,27
KC=4274112,79
Calculdelerreurabsolue:
Eabs=|KC.thKC.exp|
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
AnneUniversitaire2006/2007
TPThermodynamiquen2
5
EquilibreChimique PagePAGE
Calculdelerreurrelative:
E abs
Erel= K C. th .100
Lesrsultatssontindiqusdansletableausuivant
t(C)
Valeur
KC
Eabs
Erel
35
Thorique
Exprimentale
379595,74
8000
371595,74
97,89%
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
47
Thorique
Exprimentale
563745,39
182250
381495,39
67,67%
67
Thorique
Exprimentale
4274112,79
3429500
844612,79
19,76%
AnneUniversitaire2006/2007
TPThermodynamiquen2
5
EquilibreChimique PagePAGE
Laclassificationdesparamtresdtat:
Paramtre
Intensif
Extensif
Temprature
+
Volume
+
Enthalpie
+
Constantedquilibre
+
Concentrationmalaire
+
Constantedesgazparfaits
+
Entropie
+
Masse
+
Massemolaire
+
Equivalantgramme
+
Massevolumique
+
Conclusiongnrale:H>0donclaractionestendothermiquedanslesensdirect.Quandla
tempratureaugmentelaconstantedquilibreaugmenteaussi.Linvariabilitdelaconstante
dquilibremontrequellenedpendpasdesconcentrationsinitialesdessubstancesragissant.Quelle
quesoientcesconcentrations,quandlquilibreesttabli,lerapportKCatoujourslammevaleur
unetempratureconstante.Aucontrairetoutemodificationdelatempratureentraneraunevariation
delavaleurdeKC.
PrparparTouilAbdelhafiddugroupeSM2
AnneUniversitaire2006/2007