Você está na página 1de 2

SESCSP

MATRIASDAEDIO

Postadoem01/04/2005

Bela Fera
Aobradapoeta,dramaturgaeficcionistaHildaHilst,quefaria75anosemabril,deveganharuminstitutoculturaleconquista
cadavezmaisleitoresparaseusescritosrevolucionrios

Fotos:EduSimes/CadernosdeLiteraturaBrasileira/AcervoInstitutoMoreiraSalles

Nanoitede8demaro,osegundoandardoSescPinheirosestavaespecialmenteagitado.Opblicoqueaguardavadoladodefora
doauditriochamavaaatenopormisturarfaixasetrias.Porm,nosetratavadenenhumeventosobreconvivnciaentregeraes.
Oquelevavajovens,adultoseterceiraidadeparaamesmaplatiaeraoprimeirodebatedoprojetoPalavraViva:HildaHilst(1930
2004),umasriedequatroencontrossemanaisquereuniuatores,crticosliterrioseamigosparafalarsobreaobraeavidadeuma
dasmaioresautorasbrasileiras,quecompletaria75anosemabril.Ajulgarpelaquantidadedegenteepeloecletismodoquorum,o
medodaautoradequeseuslivrosficassemincompreendidoseinacessveisparecenotermaisfundamento.Preocupaoque
comeouasedissiparnosseusltimosanosdevida,especialmenteapsaEditoraGloboreeditarsuaobracompletaem2001.Com
seusescritosdistribudosporumagrandeeditora,Hildafinalmenteconseguiuaumentaroalcancedesuaspalavras.Foientoqueela
aplacouumpoucoaangstiadetersidoconsideradaumaautoramarginaldurantequasetodaavida.Quandovocfazuma
revoluo,demora,disseamigaNellyNovaesCoelho,ementrevistapublicadanonmero8dosCadernosdeLiteraturaBrasileira,
lanadoem1999peloInstitutoMoreiraSalles.Aaceitaochegaademorarmeiosculoouatmais.Provaseagoraquea
revoluodeHildaencontraecocadavezmaislongeantesdomeiosculoprevistoporela.HildaHilstocupaumlugarnicono
snanossaliteratura,mastambmemtodaaliteraturaocidentaldosculo20,comentaacrticaliterriaElianeRobertdeMoraes,
umadasconvidadasdoeventodoSescPinheiros.Elaescreveuumaobradetomexperimental,mastambmdefortedramaticidade.
Ainda,segundoEliane,fatoraronapaisagemliterriabrasileira.

Tbuaetrusca
HildaHilstpublicouPressgioeBaladadeAlzira,seusprimeiroslivrosdepoesia,noinciodosanos50,respectivamenteem1950e
1951.Depoisdesses,seguiramsemais18livrosdepoesia,13deficoenovepeasdeteatro.Consideradaumaescritoramuito
reclusaedepalavrasdifceis,teveamaiorpartedesuatrajetrialiterriamarcadaporumgrandedesencontrocomopblicoe
tambmpelosilnciodeboapartedacrtica.Sintomeumatbuaetrusca,disseementrevistaaosCadernos.Ouomuitoqueas
pessoasnomeentendem.Quandoalgummeentende,ficobesta.AcuradoradoPalavraViva,BeatrizAzevedo,tambmatrize
compositora,conheceuHildanosanos80,aqualdesdeentoelegeuacomoumadesuaspreferidasparadeclamarseuspoemas.
Beatrizdizlamentaroequvocodeinterpretaodaobradaautora,vistacomoinacessvelemtermosdelinguagem,principalmente
porquetratadetemticauniversal.Elafalasobreamor,paixo,Deusemedodamorte,dizacuradora.Defato,alinguagemusada
porelanoaquelebbquenosacostumamosaouvirnocinemaenateleviso.Elatinharigor.ParaHilda,alinguagemnoera
apenasalgofuncionalesuaobrainvocaprofundamenteanossaimaginao.

Nenhumbestseller
Pormaisqueapolmicatenharondadosuaproduoe,segundoosqueaconheceram,tambmsuavida,aparcelamais
controversadesuaobraseresume,naverdade,aquatrovolumesproduzidosnoinciodosanos90.Umatrilogiaertica,compostade
OCadernoRosadeLoriLamby(1990),CartasdeumSedutor(1991)eContosdeEscrnioTextosGrotescos(1990),eumlivrode
poemasdomesmotema,Buflicas(1992).Afaselherendeuaalcunhadepornogrficaefoi,segundoanalisamhojeestudiosos,
superestimadapelacrtica,queenxergounelaumatentativaapelativadeatingirmaiorpopularidade.AreaodeHildam
interpretao,noentanto,nosetraduziuexatamentenumaindignao.Elajamaisnegouodesejodesermaislida.Aindano
conjuntodeentrevistaspublicadonosCadernosdeLiteratura,issoficaclaro:Eutinhaumacertaalegriaemsaberqueeuescrevia
bem,mesmonosendolida,dizaoamigoMillrFernandes,responsvelpelasilustraesdeLoriLamby.Mascomeceiasentirum
afastamentocompletodetodomundo.Elesnuncameliam,nunca.Hildacontinuacontandoque,aosaber,ento,queaescritora
francesaRgineDeforgesganharamilhescomobestsellererticoABicicletaAzul(EditoraBestSeller,1987),decidiufazerumlivro
explorandoomesmouniverso.Aidiaeratentarconseguirvendermaislivros,masnoconsegui,afirma.Pensei:'Voufazerumas
coisasporcas'.Masnoconsegui.Defato,dopontodevistacomercial,aaventuraerticafoiumfracasso.Mas,pessoalmente,acho
quemesmodentrodessaproposta,elafezliteraturadealtonvel,comentaMassaoOhno,editorde11livrosdepoemasdeHilda.J
paraoescritoreamigoJosLusMoraFuentes,oqueacrticanoengoliufoiaaudciadaescritoraenoexatamenteoqueela
escreveunaqueleperodo.OquerealmentechocouosliteratosfoiverumaescritoradaestaturadeHilda,comumalinguagem
inovadora,magnfica,ecomumaobraconsideradaumdoscumesdaliteraturanacional,teracoragemdedarumaguinadaabsolutae
sepermitirumalinguagemchula,almdaliberdadedetocartodosostemas,afirma.Eelafezissocommaestria.MoraFuentes
moroucomHildaemduasfasesdaCasadoSol,emCampinas,seularrefgio.Aprimeiranostemposqueelechamadeureosea
segundajnosltimosanosdevidadaescritora.Eelecontaqueofimserviu,noentanto,paradesfazeroangustiantemalentendido
queresultounodesencontrocomopblicodurantetantotempo.Assimquecomeouaterumadistribuiomaisprximado
normal,arespostadosleitoresfoiapaixonante,observa.AlmdareediodetodososseuslivrospelaEditoraGlobo,segundoele,o
interessedemonstradoporsuaobraestendeuse,tambm,aosgabinetesacadmicoseatpopularinternet.Hmuitastesessobre
seutrabalho,assimcomohtambmcomunidadesvirtuaisdedicadasaela.Porm,hosqueenxergamaindaumgrandeespaoa
serdesbravadonotortuosocaminhotraadopelaspalavrasdeHilda.Hmuitooquesepesquisarnesseceleiro,afirmaacrtica
ElianeRobertdeMoraes.

Decorpointeiro

AvidadeHildaHilstnostemposemqueSoPauloeraumafesta

FilhadofazendeiroepoetaApoloniodeAlmeidaPradoHilst,HildanasceunacidadedeJa,emumafamliaricadointeriorpaulista.
Seupaimorreuesquizofrnicoaos35anos,oquefezcomqueHildaoptassepornoterfilhos,umavezqueummdicolheteriadito
queadoenaatacavageraosim,geraono.Aspessoasqueconviveramcomapoetaadescrevemcomoumapessoa
deslumbrante,generosa,donadepalavrascidas,ntegraeculta.Najuventude,foitidacomoumadasmulheresmaisbonitasdesua
gerao.MisturadabelezadeIngridBergmanedasensualidadedeRitaHayworth,descreveoeditorMassaoOhno.Abelezaea
personalidadefortetocaramtambmCarlosDrummonddeAndrade,quededicouumpoemaaela(vejareproduodopoemaacima).
Hildafoimusadeartistas,poetasViniciusdeMoraeschegouaseapaixonarporelaeintelectuais.FoiamigadeLygiaFagundes
Tellesatofimdavida,afirmaLygiae,comseucomportamentoavanado,semprechocavaasociedadepaulistanaemmeados

dadcadade50.Entreasmuitashistriasquesuabiografiarevela,diverteaosamigoslembrardonamorocomoatornorteamericano
DeanMartin(aquelemesmo,famosoparceirodocomedianteJerryLewis)eatentativa,frustrada,deseduzirMarlonBrando.EmHilda
tudoeraextremado,lembraaprofessoraNellyNovaesCoelho,apresentadaescritoraporLygiaFagundesTelles.Atudoquefazia,
entregavasedecorpointeiro.Noconseguiaomeiotermo,virtuderaraque,seporumladodeixouomundomaioremaisbelodo
quequandonelechegou,poroutrolhecausoucontnuosdissaboreseproblemas.Poisavidacomumexigeomeiotermo,o
disfarce...

Famliaeletiva

OescritorejornalistaMoraFuentes,umdosamigosmaisprximosdeHildaHilst,contacomoeravivercomapoetaeseus
cachorrosnaCasadoSol

FoigraasaminhairmeaumalindaviralatachamadaFlikaqueeuconheciHilda.Erafinalde1968,quandoacompanheiminha
irmCasadoSol.MinhairmiasemudarparaaAlemanha,tinhaumacachorrinhamuitoqueridaenopodialevla.Ouviu,ento,
falardeHildaedoseuamorpelosanimaisecombinoudedeixaracachorrinhal.Sentimosumaforteamizadeprimeiravista.
Comecei,ento,apassarboapartedomeutemponaCasadoSol.Nocomeode1970elameconvidouparamorarl.Esseseujeito
abertotransformouaCasadoSolnumambientemuitoestimulanteecriativo,commuitatrocadeinformaoentreaspessoas.O
folclorequecriaramdequeHildaviviacomoumareclusanuncafoiverdade.Semprefomosumgrupo,umafamliaeletiva.

AquelesquesechocaramcomHildaforamsomenteosmoralistas,ospreconceituososeaspessoasbanais.Elaeramuitssimobem
informadaesabiadefendersuasidiaseideaismuitssimobem.Suaobra,essasim,chocantepelabelezaeexatidodosseusversos
etextosdefico,alucidezeperguntasessenciaisqueseuspersonagensnoscolocam.QuandosereferemliteraturadeHildacomo
chocante,estofalandodasuatrilogiaertica,OCadernoRosadeLoriLamby,CartasdeumSedutoreContosdeEscrnioTextos
Grotescos,eaolivrodepoemasBuflicas.Massoquatrolivrosnumtotalde40queaautoraescreveu,emesmoessesquatrolivros
noseriamconsideradoschocantessetivessemsidoescritosporumhomem.

Nossaconvivnciadurouatofimdavidadela.Em1983,quandomeufilhoianascer,minhamulher,Olga,eeuresolvemosretornar
paraSoPaulo.MasvolteiparaaCasadoSolem1998.Hildajestavamuitofragilizada,tinhatidotrsisquemias.Foiumtempo
muitoespecialemuitotristetambm.MastodoolegadodeHildaaindacontinual.Oscachorrosestotimos,somuitoqueridos.
Estamosapoucosdiasdetransformaracasanumespaovivo,deintercmbiocultural,fundandoaInstituioHildaHilstCasado
SolViva.Temosuminteressantecalendriopara2005,oprimeiroanodainstituio,queinclui,almdecursossobresuaobra,
eventosteatraisetambmolanamentodeumCDproduzidoporZecaBaleiro,quemusicoudezpoemasdeHilda.

AbroaFolhadaManh.
Porentreespciesgrfinas,
emergedemusselinas
Hilda,estrelaAldebar.

Tantovestidoassinado
cobreerecobredevez
suapreclaranudez!
Mesintomuiperturbado.

Hildagirandoemboates,
Hildafazendochacrinha,
Hildadosoutros,nominha...
(Coraoquetantobates!)

MaschegaoNatalechama
ordemHilda:novs
quenessesteusgirofls
esquecesquemtantoteama?

EntoHilda,quesabi(l)da
usasuaarmasecreta:
umbeijoemMorseaopoeta.
Masnometapeias,Hilda.

Esclareamosoassunto.
Nadadebeijopostal.
NoDistritoFederal
obeijonabocaejunto.

PoemaescritoparaHildaHilstpor
CarlosDrummonddeAndradeem31/12/52

(...)Afliodesereuenoseroutra.
Afliodenoser,amor,aquela
Quemuitasfilhastedeu,casoudonzela
Enoitesepreparaeseadivinha
Objetodeamor,atentaebela.

Afliodenoseragrandeilha
Queteretmenotedesespera.
(Anoitecomoferaseavizinha.)
Afliodeserguaemmeioterra
Eterafaceconturbadaemvel.
Eaumstempomltiplaeimvel
Nosaberseseausentaouseteespera.
Afliodeteamar,setecomove.
Esendogua,amor,quererserterra(...)

TrechodeDaMorte.

OdesMnimas(1980),HildaHilst
compartilhar

Você também pode gostar