Aleksandra Nowak

Nr albumu: 324616
Przedmiot: Finanse Midzynarodowe
Prowadzcy: Dr hab. Magorzata Janicka
Finanse i Rachunkowo, I rok, II stopie
Semestr zimowy 2014/2015

Globalizacja rynkw finansowych korzyci i zagroenia co przeway w ostatecznym

rozrachunku?
W podejciach badawczych do globalizacji poszczeglni autorzy kad nacisk na rne
aspekty tego procesu. Przyjmuj rwnie odmienne definicje globalizacji, nierzadko w
zalenoci od opcji politycznej, ktr reprezentuj. Tym sposobem, dla zwolennikw tego
procesu globalizacja oznacza wszystko to, co dobre, natomiast dla przeciwnikw wszystko co
ze. Aby w sposb jak najbardziej obiektywny dokona analizy zarwno korzyci jak i
zagroe zwizanych z globalizacj rynkw finansowych na wiecie niezbdnym jest
przyjcie odpowiednich definicji dotyczcych procesu globalizacji oraz poj z ni
powizanych.
Globalizacja, wedug Zorskiej, stanowi wyszy, bardziej zaawansowany i zoony etap
umidzynarodowienia dziaalnoci gospodarczej, w bezporedni sposb rozumiana jako
rozszerzanie dziaalnoci krajowej gospodarki za granic. To integrowanie si wielu rynkw i
gospodarek przez przepywy kapitaw.1 Globalizacja gospodarcza wymusia zatem
globalizacj

rynkw

finansowych,

ktra

uatwia

przeprowadzanie

transakcji

1 Zorska A., 1998, Ku globalizacji? Przemiany w korporacjach transnarodowych i w gospodarce

wiatowej, Warszawa, PWN
1

midzynarodowych. Globalizacja rynkw finansowych polega na funkcjonalnym powizaniu

i silnym zespoleniu narodowych rynkw walutowych, pieninych i kredytowych w jeden,
globalny rynek finansowy.2 Procesowi globalizacji rynki finansowe podlegaj od lat 80. XX
wieku. Dla ujednolicenia rozumienia pojcia rynek finansowy naley przyj, e jest to sie
instytucji i instrumentw oraz rynkw finansowych i regulatorw sucych do budowania
zaufania midzy eksporterami i importerami kapitau oraz do alokacji nadwyki rodkw
finansowych w sposb pozwalajcy na zachowanie jego spjnoci. 3 Gwnymi czynnikami
decydujcymi o globalizacji rynkw finansowych s: globalizacja gospodarek pastw, czyli
wzrost powiza midzy gospodarkami poszczeglnych krajw, liberalizacja krajowych
rynkw finansowych, a w konsekwencji rosnca konkurencja midzy instytucjami
finansowymi

oraz

rozwj

technologii

teleinformatycznych.

Globalizacja

rynkw

midzynarodowych tworzy globalny rynek finansowy, a wic rynek, na ktrym spotyka si

poda i popyt na pienidz krajowy i midzynarodowy, waluty obce i kapitay w rnych
formach, w rnym czasie i w rnych wielkociach wyraanych w pienidzu narodowym,
midzynarodowym, wsplnym dla okrelonej grupy pastw oraz elektronicznym. 4 Rynek ten
umoliwia rozwj handlu midzynarodowego, ale jest take miejscem spekulacji
finansowych, co w konsekwencji moe prowadzi do zaburzenia stabilnoci rynkw
finansowych, zarwno w wymiarze krajowym jak i globalnym. Dlatego te, zakadajc e
globalizacja rynkw finansowych nie jest zjawiskiem jednoznacznie pozytywnym, niezbdne
jest uwzgldnienie wad oraz zalet jakie za sob niesie tym bardziej, e szanse oraz
zagroenia s ze sob cile powizane i powinny by zawsze analizowane razem.
2 1 K. Zabielski, 1999, Finanse midzynarodowe. Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, PWN
3 Solarz J.K., 2001, Midzynarodowy System Finansowy. Analiza instytucjonalno-porwnawcza,
Warszawa, Wydawnictwo Menedera i Bankowca
4 Nacewski J., Zabielski K., 2007, Globalny rynek finansowy, d, Wydawnictwo Naukowe Wyszej Szkoy
Kupieckiej

Pozytywnym

aspektem

dotyczcym

globalizacji

rynkw

finansowych

jest

niewtpliwie optymalizacja alokacji zasobw i poprawa warunkw gospodarowania.

Liberalizacja przepywu kapitau powinna si przyczyni do lepszej alokacji kapitau, a zatem
sprzyja kierowaniu funduszy w miejsca na wiecie -- gdzie mog zosta wykorzystane
najefektywniej, gdzie dadz najbardziej wymierne korzyci. Na procesie tym najbardziej
korzystaj kraje uprzemysowione oraz kraje rozwijajce si, ktre wczeniej dokonay
odpowiednich dostosowa w zarzdzaniu gospodark.5
Pozytywny wydwik globalizacji rynkw finansowych przejawia si rwnie w
obnieniu kosztw poyczek oraz zwikszaniu moliwoci inwestowania, czyli wzrostem
moliwoci

zarwno

korzystniejszego

inwestowania

rodkw

finansowych,

jak

pozyskiwania funduszy przez poyczkobiorcw. Z jednej strony, zwikszenie dywersyfikacji

portfela inwestycyjnego poprzez dostp inwestorw do zagranicznych rynkw finansowych,
daje inwestorom moliwo osignicia podanej rwnowagi midzy rentownoci ich
inwestycji a zwizanym z nimi ryzykiem. Z drugiej strony, zyskuj rwnie poyczkobiorcy
-- podmioty poszukujce rodkw na finansowanie swojej dziaalnoci na rynku finansowym,
dziki procesowi globalizacji mog korzysta nie tylko z oszczdnoci zgromadzonych na
rynku krajowym, ale rwnie na rynkach zagranicznych. W ten sposb, mog pozyskiwa
kapita na warunkach korzystniejszych ni na krajowym rynku finansowym.6
Do innych korzyci mona zaliczy ogln popraw efektywnoci funkcjonowania
rynkw poprzez ich umidzynarodowienie i konkurencyjno. Niewtpliwie proces
globalizacji doprowadzi do zwikszenia rnorodnoci podmiotw uczestniczcych w
transakcjach na rynku finansowym, jak rwnie do powstania nowych instrumentw i usug
finansowych, ktrymi si posuguj. Globalizacja przyczynia si rwnie do wzrostu liczby
5 D. Dollar, A. Kraay, 2001, Trade, Growth and Proverty, Finance & Development, IMF
6 Kalinowski, M. 2013, Procesy globalizacji na rynkach finansowych szanse i zagroenia, Zeszyty
Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego nr 766, Finanse, Rynki finansowe, ubezpieczenia nr 62
3

derywatw zabezpieczajcych przed ryzykiem finansowym. Przygldajc si korzyciom,

mona wnioskowa, e globalizacja rynkw finansowych powinna wpyn pozytywnie na
zwikszenie dynamiki wzrostu gospodarczego, a w konsekwencji na jako ycia w krajach,
ktre uczestnicz w tym procesie.7
Jak zostao wczeniej wspomniane, istot globalizacji rynkw finansowych jest
swoboda przepywu kapitau. Liberalizacja krajowych rynkw finansowych polega na
zmniejszeniu ogranicze w funkcjonowaniu krajowych instytucji finansowych. Z jednej
strony, stwarza to wiele moliwoci napywu kapitau zagranicznego na rynki krajowe, z
drugiej jednak strony, swoboda ta moe spowodowa odwrotn tendencj, to jest gwatown
zmian strumienia kapitau oraz masow ucieczk inwestorw, a przez to wypywu kapitau z
kraju. Bardzo gronym bowiem aspektem globalizacji rynkw finansowych jest efekt
przenoszenia, kiedy to zaburzenia na jednym rynku narodowym bardzo szybko s
przenoszone na inne rynki. Efekt ten niesie za sob destabilizacj oraz, w konsekwencji, brak
bezpieczestwa

rynkw

finansowych.

Jak

zauwaa

Pera,

potencjalne

czynniki

destabilizujce s przenoszone za porednictwem: handlu midzynarodowego, stadnego

zachowania

inwestorw,

globalnej

dywersyfikacji

portfela

inwestycyjnego

oraz

bezporednich inwestycji zagranicznych. Czynniki te przenosz destabilizacj na system

finansowy, czynic go niestabilnym. Pera zwraca szczegln uwag na problem tzw. stadnego
zachowania inwestorw w momencie pojawienia si jakichkolwiek zaburze, inwestorzy
zamraaj lub wycofuj kapita z danego kraju. Na skutek efektu naladownictwa, zaburzenia
te bardzo szybko przenosz si na reszt gospodarki wiatowej.8

7 Orziak L. Globalizacja rynkw finansowych, (w:) Czarny E, Globalizacja od A do Z, 2004, NBP

8 Pera, J., 2012, Globalizacja rynkw finansowych a problem bezpieczestwa finansowego w Europie,
Wyzwania gospodarki globalnej: Prace i Materiau Instytutu Handlu Zagranicznego Uniwersytetu
Gdaskiego 2012, nr 31, Gdask
4

Fakt, e proces globalizacji stanowi swoist platform przenoszenia niekorzystnych

tendencji na inne gospodarki narodowe, moe doprowadzi ostatecznie do zainfekowania
caej gospodarki wiatowej. Przeoenie globalizacji rynkw finansowych na globalny rynek
finansowy jest bezporednie, co oznacza, e stabilno jednego rynku zaley od stabilnoci w
procesach globalizacji. Konsekwencj niestabilnoci tych procesw jest wanie tzw. efekt
zaraania (contagion effect), ktry mona rozpatrywa w kontekcie dwch typw szokw:
makro i mikro. Szoki makro to szoki wynikajce z zaamania koniunktury gospodarczej lub
czynnikw takich jak stopy procentowe, kursy walutowe czy zaamanie na rynku akcji. Szoki
mikro natomiast przenosz si poprzez kana informacyjny bd poprzez wzajemne
ekspozycje na rynku midzybankowym lub w systemie patniczym, ktre w rezultacie mog
doprowadzi do wywoania efektu domina.9
Dodatkowym zagroeniem globalizacji, zwizanym z inwestycjami na rynkach
zagranicznych, jest ryzyko walutowe wystpujce przy inwestycjach tego typu. Silne
powizania rynkw finansowych powoduj bowiem znaczny wpyw na stabilno kursu
walutowego, a tym samym na stabilno cen na rynku finansowym danego kraju. Ponadto,
globalizacja rynkw finansowych istotnie zwiksza ryzyko pojawienia si kryzysw
finansowych. Napywajce z zagranicy rodki zasilaj wewntrzne oszczdnoci pastwa, pod
warunkiem, e nie zostan szybko wycofane. Poniewa wspczenie dua cz przepyww
kapitaowych ma charakter spekulacyjny, cechuje je brak stabilnoci. Gdy zmieni si ocena
danego rynku przez inwestorw, lub gdy nastroje na midzynarodowych rynkach ulegn
zmianie, kapita zagraniczny moe gwatownie odpyn i spowodowa wybuch kryzysu

9 Borcuch A. Sektor kapitaowy i bankowy na tle globalizacji rynku finansoweg (w:) Salik,
M., Globalizacja rynkw finansowych, http://twojbiznes.byd.pl/userfiles/files/Magdalena
%20Salik.pdf, 03.02.2015

walutowego. Wskazuje si rwnie na fakt, e globalizacja przyczynia si do zwikszenia

szybkoci rozprzestrzeniania si kryzysw oraz ich rozmiarw.10
Wrd innych zagroe wymienia si rwnie moliwo zmniejszenia si bazy
podatkowej kraju, w przypadku kiedy w danym kraju obowizuj relatywnie wysokie podatki.
Wtedy, dziki liberalizacji przepywu kapitau. inwestorzy mog przenosi kapitay za
granic, co zmniejsza wpywy podatkowe do budetu pastwa.11
Podsumowujc, mona stwierdzi, e proces globalizacji rynkw finansowych niesie
on za sob korzyci zarwno dla gospodarek danych krajw, jak rwnie dla inwestorw oraz
podmiotw poszukujcych dodatkowych rde finansowania. Z drugiej za strony, poza
niezaprzeczalnymi korzyciami, zidentyfikowa mona szereg zagroe generowanych przez
proces globalizacji. Za najistotniejsze negatywne aspekty globalizacji wymienia si
deregulacj systemw finansowych, wzmacniajc si niestabilno i tendencje kryzysowe w
rnych krajach i regionach wiata, ktre czciej dotykaj sabiej rozwinitych krajw, co z
kolei pogbia rnice i nierwnowag w gospodarce wiatowej.
W wietle powyszego jasnym jest, e nie da si z cakowitym przekonaniem
stwierdzi, e globalizacja rynkw finansowych jest zjawiskiem jednoznacznie pozytywnym
lub negatywnym. Niekorzystne efekty liberalizacji przepyww kapitaowych powinny suy
jako argument za zachowaniem ostronoci przy podejmowaniu decyzji dotyczcych
znoszenia barier istniejcych w zakresie przepywu rodkw finansowych, ale nie powinny
stanowi

gwnego

argumenty przeciw

oglnemu

procesowi globalizacji

rynkw

10 Kalinowski, M. 2013, Procesy globalizacji na rynkach finansowych szanse i zagroenia,

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczeciskiego nr 766, Finanse, Rynki finansowe, ubezpieczenia nr
62
11 Gilbert Ch.L., Irwin G., Vines D., 2000, International Financial Architecture, Capital Account
Convertibility and Poor Developing Countries, materia na seminarium Capital Account
Liberalization: The Developing Country Perspective, Overseas Development Institute (w:) Janicka,
M., 2008, Liberalizacja przepyww kapitaowych-korzyci i zagroenia, Bank i Kredyt, 34-49
6

finansowych12. W moim odczuciu, oczekiwane korzyci z globalizacji przewyszaj ryzyko,

jakie niesie za sob ten proces.

12 Janicka, M., 2008, Liberalizacja przepyww kapitaowych-korzyci i zagroenia, Bank i Kredyt,

34-49
7