1.

Prawo wekslowe
z dnia 28 kwietnia 1936 r. (Dz.U. Nr 37, poz. 282)
(zm.: Dz.U. 2006, Nr 73, poz. 501; 2012, poz. 1529)
Literatura: W. Andrychiewicz, Prawo wekslowe zagraniczne, Warszawa 1903; I. Baca-Chmura, Wekslowa
struktura obligacyjna, Rej. 1998, Nr 78; M. Barzycka-Banaszczyk, Dopuszczalno zabezpieczenia
wekslowego w prawie pracy, Praca i Zabezpieczenie Spoeczne 2009, Nr 12; M. Bczyk, Porczenie
w wietle przepisw prawa bankowego z 1997 r., PB 1999, Nr 2; tene, Recenzja ksiki A. Koseckiego
pt. Prawo czekowe, PB 1999, Nr 5; I. Bieko, Porczenie cywilne a porczenie wekslowe, Rej. 2001,
Nr 4; W. Bobiski, Wystawienie weksla, KatowiceWarszawa 1938; A. Bodek, Autentyczno podpisu na
weksli w wietle orzecznictwa sdowego, N. Pal. 1934, Nr 4; J. Bogobowicz, Przyjcie weksla, czynnoci
zachowawcze, umorzenie weksla, Warszawa 1970; tene, Weksel w handlu zagranicznym, Warszawa 1972;
tene, Weksel w obrocie midzynarodowym, Warszawa 1970; J. Bogobowicz, B. Kulikowski, Weksel
w obrocie zagranicznym, Warszawa 1987; M. Borkowska, Zarzuty wsplne wszystkim wspwystawcom
weksla. Glosa do wyr. SN z 28.1.2010 r., I CSK 249/09, Gl. 2012, Nr 1; T. Borkowski, Z. Jdrasiak,
R. Troicka-Sosiska, Prawo wekslowe w praktyce, Warszawa 2004; A. Budrewicz-Szturo, Charakter prawny
spki cywilnej, Zeszyty Naukowe Wyszej Szkoy Bankowej w Gdasku 2003, Nr 2; B. Bukojemska,
Porozumienie wekslowe jako umowa cywilnoprawna, PUG 2003, Nr 3; S. Cetlin, Umorzenie weksla i czeku,
MPHW 1935, Nr 1; A. Chemoski, Recenzja pracy M. Honzatki obieg weksla in blanco, RPEiS 1935,
z. 2; G. Chopecka, K. Majerczyk-abwka, Weksel. Poradnik praktyczny, Warszawa 1994; W. Chojnowski,
Rodzaje weksli i ich skadniki, Warszawa 1969; D. Chraposki, Charakterystyka prawna weksla in blanco,
Rej. 1993, Nr 11; M. Ciemiski, Moliwo oraz skutki poddania rozstrzygniciu sdu polubownego sporw
wynikajcych z weksla, PPH 2005, Nr 10; J. Cybulski, Prawie wszystko o czekach, PUG 1990, Nr 10;
W. Czachrski, Zobowizania. Zarys wykadu, rozdz. XLIII Weksel, Warszawa 1968; M. Czarnecki,
L. Bagiska, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2008; J. Dauman, Wypenienie weksla in
blanco niezgodnie z wol wystawcy, MPHiW 1935, Nr 67; D. Dbrowski, Weksel in blanco, Warszawa
2003; W. Dbaowski, M. Wawrzykiewicz, Prawo wekslowe i czekowe, Warszawa 1929; A. Doliski, Polskie
prawo wekslowe, Pozna 1925; P. Drapaa, Odpowiedzialno odszkodowawcza penomocnika rzekomego,
PPH 2002, Nr 9; B. Draniewicz, O podpisaniu weksla, PPH 2004, Nr 8; tene, Odpowiedzialno
wekslowa, MoP 2004, Nr 4; tene, Terminy prawa wekslowego, MoP 2001, Nr 21; tene, Weksel in blanco,
Zestawienie tez, MoP 2001, Nr 12; T. Dziurzyski, Pocztowe protesty wekslowe (19261935), PN 1935,
Nr 21; S. Ejsenberg, O przedawnieniu wekslowym, MPHiW 1929, Nr 1; tene, Pojcie posiadacza weksla
w rozumieniu ust. 2 art. 70 pr.w., MPHiW 1934, Nr 56; tene, Potrzeba aktu protestu przy wydaniu nakazu
zapaty z wekslu, MPHiW 1933, Nr 1; S. Esden-Tempski, O istocie i formie protestu wekslowego, PN 1934,
Nr 6; Z. Fenichel, Istota zobowizania wekslowego, PPH 1934, Nr 5; tene, Problemy procesu wekslowego,
PS 1930, Nr 12; F. K. Fierich, Prawo wekslowe w Polsce na podstawie konstytucji sejmowych 1775, 1776,
1778, 1780, Krakw 1908; H. Fisch, Obieg weksli kaucyjnych, GB 1938, Nr 10; F. Flamm, Rzecz o wekslach
i czekach na tle midzynarodowym, Warszawa 1882; M. Fras, Legitymacyjna i gwarancyjna funkcja indosu
wekslowego, R. Pr. 1996, z. 2; tene, Szczeglne postacie indosu wekslowego, PUG 1996, Nr 5; J. Geldwerh,
Indos w zaufaniu, PS 1938, Nr 3; A. Glasner, Indos penomocnicy, PS 1938, Nr 5; tene, Wekslowa suma
regresowa, GSW 1937, Nr 2728; A. Glasner, A. Thaler, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Krakw
1936; ci, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Bielsko-Biaa 1992; M. Gocowski, Zasada walutowoci,
przegld orzecznictwa, PPH 2004, Nr 45; M. Goldberg, Procedura uznania weksli zaginionych za umorzone,
GSW 1931, Nr 29; S. Goldberger, Indos poterminowy weksla, PPH 1938, Nr 9; tene, O uprawnieniach
indosatariusza per procura, PS 1938, Nr 6; tene, Przedawnienie w prawie wekslowym, Lww 1937; tene,
Przedawnienie w prawie wekslowym, N. Pal. 1937, Nr 6, 7, 8; tene, Weksle zaginione, PPH 1938, Nr 2,
3, 4; W. Goldman, Przelew praw z wekslu na rzecz dunika wekslowego, Pal. 1936, Nr 1; tene rodki
dowodowe przeciwko osnowie wekslu, PPC 1938, Nr 34; S. Goldstein, Polska ustaw wekslowa, PPH 1925,
Nr 12; G. Gorczyski, Zasada walutowoci w polskim prawie cywilnym, Rej. 2001, Nr 3; M. Grka, Prawo
wekslowe i czekowe, Warszawa 2010; K. Grska, Uwagi o podpisie prokurenta, MoP 2008, Nr 2; A. Grski,
Prawo wekslowe i czekowe, Warszawa 1925; tene, Weksle podpisane z grzecznoci, PPH 1925, Nr 7; tene,
Weksel z zakazem przedstawienia do przyjcia, Krakw 1911; T. Grabowski, Odmowa wydania nakazu
zapaty na podstawie weksla nienaleycie opaconego, NP 1974, Nr 5; W. Grzegorczyk, Weksle i czeki

Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe
w obrocie gospodarczym, d 1993; M. Grzeko, Porczenie wekslowe, Krakw 1999; S. Grzybowski,
Weksel, [w:] System Prawa Cywilnego, t. III, cz. 2, Ossolineum 1976; S. Herman, Weksle gwarancyjne
w wietle orzecznictwa Sdu Najwyszego, PUG 1970, Nr 6; I. Heropolitaska, Prawo wekslowe i czekowe.
Praktyczny komentarz, Warszawa 2011; ta, Weksel w obrocie gospodarczym, Warszawa 2007; ta, Zarzuty
przeciwko nakazowi zapaty, Warszawa 2000; J. T. Hoowiski, Weksel i czeki oraz inne papiery wartociowe,
Pozna 1991; M. Honzatko, Obieg weksla in blanco, Lww 1934; tene, Porka wekslowa, MPHW 1934,
Nr 1; M. Howorka, Polskie prawo wekslowe i czekowe, Pozna 1928; E. Iserzon, Przedawnienie wekslowe
a klauzula egzekucyjna, Pal. 1930, Nr 67; J. Jacyszyn, A. Nowak, Wybrane elementy denicji weksla
wasnego w Bills of Exchange Act 1882, Rej. 1995, Nr 11; S. Janczewski, Polskie prawo handlowe,
wekslowe i czekowe, Warszawa 1994; tene, Przejcie praw z weksla, Warszawa 1970; A. Janiak, Karne
i cywilne aspekty faszowania czekw, PiP 2000, Nr 11; tene, Uzupenienie weksla in blanco o elementy
daty i miejsca wystawienia, PPH 1997, Nr 12; tene, Weksel in blanco, a denominacja zotego, PPH 1998,
Nr 8; J. Jastrzbski, Kredytowa funkcja czeku, PUG 2003, Nr 8; tene, Protest wekslowy w prawie polskim.
Geneza. Historia. Znaczenie wspczesne, Studia Prawa Prywatnego 2006, Nr 3; tene,W sprawie zmiany
tekstu weksla wystawionego in blanco, PB 2006, Nr 10; tene, Wady owiadcze woli przy czynnociach
wekslowych na tle umownej koncepcji zobowizania wekslowego, [w:] Europeizacja prawa prywatnego,
pod red. M. Pazdana, W. Popioka, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunara, t. I, Warszawa 2008; tene, Wybrane
zagadnienia prawa wekslowego w orzecznictwie SN, cz. I Rekwizyty wekslowe, indos, awal, Glosa 2005,
Nr 3; tene, Wybrane zagadnienia prawa wekslowego w orzecznictwie SN, cz. II Weksel in blanco,
Glosa 2005, Nr 4; tene, Wykorzystanie funkcji kredytowej weksla, PUG 1998, Nr 3; tene, Wyrczenie
wekslowe, PUG 1999, Nr 10; tene, Zastaw na wekslach, PUG 1997, Nr 5; J. Jastrzbski,M. Kaliski,Prawo
wekslowe i czekowe, Warszawa 2012; R. Jastrzbski, Funkcja wekslowa w II Rzeczypospolitej, Warszawa
2003; A. Jdrzejewska, Podmiotowo prawna spki cywilnej bdcej podmiotem prawnym, PPH 1993,
Nr 7; ta, Typy spki cywilnej, PPH 1993, Nr 6; R. Jurga, M. Michalski, Dochodzenie roszcze wekslowych
w drodze przymusowej, PPH 1994, Nr 10 i 12; ; M. Kaliski, Umowny charakter zobowizania wekslowego,
PPW 2000, Nr 34; tene, O abstrakcyjnoci wekslowych czynnoci przysparzajcych, KPP 2001, z. 2;
tene, Pocztki indosu wekslowego, SI 1999, t. 37; tene, Umowny charakter zobowizania wekslowego,
cz. I, PPW 2000, Nr 11; cz. II, PPW 2000, Nr 12; tene, Wybrane zagadnienia z prawa wekslowego
z orzecznictwa lat 19891999, cz. I; PPW 2001, Nr 2; cz. II, PPW 2001, Nr 4; cz. III, PW 2001, Nr 5;
A. Kaczuga, Podpisy na wekslu, Rej. 1994, Nr 5; A. Kaczuga, Protest wekslowy, Rej. 1992, Nr 11;
E. Karasiski, Praktyczne zastosowanie weksla w transakcjach eksportowych i importowych, Warszawa 1991;
W. J. Katner, Sytuacja prawna spki cywilnej na tle nowego prawa dziaalnoci gospodarczej, PPH 2001,
Nr 1; A. Kawulski, Aspekty prawne porczenia czekowego, Glosa 1995, Nr 7; J. Knap, Odpowiedzialno
wekslowa, Warszawa 1970; T. Komosa, Papiery wartociowe, PPH 1995, Nr 4; tene, Weksel wedug
polskiej ustawy wekslowej z 1936, PUG 1991, Nr 14; T. Komosa, W. Opalski, Prawo wekslowe i czekowe.
Komentarz, Warszawa 1997; H. W. Kon, Dyskonto weksli, GSW 1927, Nr 2728; A. Kondracka, Charakter
prawny zarzutw przysugujcych dunikom wekslowym, Rej. 2001, Nr 1; ta, Zasady przenoszenia praw
z weksla in blanco, Rej. 2000, Nr 5; M. Kopyciaski, Indos penomocnicy, PPH 1995, Nr 4; I. Korczyska,
Porczenie wekslowej, Rej. 1994, Nr 2 i 4; A. Kostecki, Prawo papierw wartociowych, pod red. S. Wodyki,
Krakw 1992; tene, Prawo czekowe, Krakw 1998; T. Kostecki, Inkaso i protest weksla, G. Sd. 1934,
Nr 3; tene, Wtpliwe kwestie wekslowej legitymacji formalnej, G. Sd. 1937, Nr 12; tene, Wekslowa
legitymacja formalna, G. Sd. 1937, Nr 5; tene, Wystawienie czeku bez pokrycia w prawie czekowym
1936, G. Sd. 1936, Nr 9; M. Kowalewski, Kilka uwag o wekslu in blanco, MPHiW 1935; S. Kowalski,
Prawo wekslowe i czekowe, Lww 1936; M. H. Koziski, Elementy prawa wekslowego, Toru 1992; tene,
Porczenie wekslowe (awal) ocena charakteru prawnego, ZNUGd 1985, Nr 13; tene, Prawo wekslowe,
Toru 1999; tene, Weksel, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 18. Prawo papierw wartociowych, pod red.
A. Szumaskiego, Warszawa 2005; A. Krause, Cywilnoprawna problematyka zmiany tekstu weksla, Rej. 1997,
Nr 6; M. Krlikowski, Brak legitymacji formalnej a uprawnienie do indosowania weksla. Glosa do wyr. SN
z 21.9.2006 r., I CSK 130/06, Gl. 2012, Nr 1; K. Krzyewski, Porczenie dugu wobec banku, PB1998, Nr 2;
W. Kurowski, Przelew wierzytelnoci z prawie prywatnym midzynarodowym, Krakw 2005; M. Landau,
Prawo przedawnienia w polskim prawie wekslowym, Krakw 1928; W. Langowski, Indos wekslowy, Krakw
1998; tene, Klauzula domicylu w prawie wekslowym, PPH 1999, Nr 10; A. Laniewski, K. Hamerski, Zarys
polskiego prawa wekslowego, Lww 1926; L. Lewandowski, Polskie prawo wekslowe i czekowe z roku
1936, d 1936; J. Lic, Skutki prawne braku podmiotowoci spki cywilnej prowadzcej dziaalno
gospodarcz, PPH 2006, Nr 1; tene, W sprawie realistycznego pojmowania spki cywilnej, PPH 2008,
Nr 1; tene, Warunki prawne uznania podmiotowoci spki cywilnej, PPH 2006, Nr 3; M. Litwiska, Spka
cywilna w wietle nowych regulacji prawnych, PPH 2001, Nr 7; J. ada, Protesty weksli po terminie ich
patnoci oraz przed terminem patnoci, GSW 1930, Nr 910; W. ataa, Prawo wekslowe, [w:] Prawo
papierw wartociowych, pod red. S. Wodyki, Krakw 1992; B. j, T. Sjka, Prawo wekslowe i czekowe,
Warszawa 1990; B. j, T. Sjka, B. Wodarczyk, Prawo wekslowe czekowe. Komentarz, orzecznictwo,

Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe
przepisy, Zielona Gra 1992; P. Machnikowski, O niektrych zagadnieniach weksli dyskontowych, PPH
2002, Nr 3; tene, Porozumienie wekslowe, PS 2000, Nr 6; tene, Prawo wekslowe, Warszawa 2009; tene,
Weksel wasny in blanco, Warszawa 2002; tene, Znaczenie nowelizacji art. 495 2 KPC dla procesu
cywilnego, PS 2003, Nr 5; J. Majewski, Wystawienie bankowego tytuu egzekucyjnego obejmujcego
roszczenie z porczenia udzielonego bankowi przed 1 stycznia 1998 r., PB 2000, Nr 6; M. Manowska,
Postpowanie nakazowe i upominawcze, Warszawa 2001; K. Matuszyk, W obronie tradycyjnego ujcia spki
cywilnej, PPH 2007, Nr 6; L. Mazur, Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2008; H. Medyski, Jeszcze
o formalnej legitymacji wekslowej, G. Sd. 1937, Nr 11; tene, Funkcje gospodarcze czeku, PUG 1991,
Nr 2 i 4; tene, Funkcje gospodarcze czeku w wietle polskiego ustawodawstwa, PPH 1993, Nr 12 i 13;
tene, Funkcje gospodarcze weksla, PUG 1992, Nr 4; tene, Konstrukcja pokrycia czekowego w prawie
polskim, PPH 1995, Nr 1; tene, Posiadacz weksla w rozumieniu art. 70 pr.w., GSW 1934, Nr 19; tene,
Problematyka prawna umorzenia papierw wartociowych, Gl. 1998, Nr 1; tene, Zastosowanie czekw
w rozliczeniach pieninych w wietle obowizujcych regulacji prawnych, PUG 1994, Nr 12; A. Miera, Czy
dopuszczalne jest wystawienie weksla gwarancyjnego in blanco po przedawnieniu roszczenia ze stosunku
podstawowego, PB 2001, Nr 9; A. Miera, Solidarno wekslowa, Rej. 1998, Nr 8; M. Modrzejewska,
W sprawie podmiotowoci prawnej i gospodarczej spki cywilnej, PPH 1995, Nr 6; R. Mroczkowska,
R. Mroczkowski, Weksel w praktyce, Gdask 2004; ci, Weksel in blanco w praktyce gospodarczej, Gdask
2006; R. Mroczkowski, Weksel w praktyce od wystawienia do egzekucji: wzory z komentarzem, orzecznictwo
i teksty ustaw, Gdask 2008; M. Muszkat, Przyjcie poterminowe weksla i przyjcie po protecie, PPH
1938, Nr 1; B. Myszka, Status spki cywilnej w wietle orzecznictwa Sdu Najwyszego, Pr. Sp. 1994,
Nr 6; J. Namitkiewicz, Konferencja Midzynarodowa Genewska, PPH 1931, Nr 3; tene, Podrcznik prawa
wekslowego i czekowego i upadociowego, Warszawa 1927; tene, Polskie prawo wekslowe, Warszawa
1927; P. Nazarewicz, Indos wasnociowy peny jako podstawowy rodzaj indosu wekslowego, Pal. 1997,
Nr 78; tene, Szczeglne regulacje indosu wekslowego, Pal. 1997, Nr 910; tene, Wekslowy indos
penomocnicy, PS 2003, Nr 1112; tene, Wtropisy i odpisy weksla, PPH 1999, Nr 11; tene, Wybrane
zagadnienia z zakresu prawa wekslowego, PPH 1996, Nr 78; R. Niemczyk, Prawo wekslowe i czekowe,
Bydgoszcz 2001; G. Niewierko, Sposb wyraenia na wekslu dziaania w cudzym imieniu, PS 2011,
Nr 9; T. Nowak, Prawo wekslowe i czekowe, Warszawa 1992; L. Ogiego, Charakter prawny zobowizania
wekslowego, Rej. 1995, Nr 9; S. Paka, Odpowiedzialno wystawcy czeku in blanco bez pokrycia, Rej.
2000, Nr 6; M. Pazdan, Prawo prywatne midzynarodowe, Warszawa 2002; K. Piasecki, Prawo wekslowe
i czekowe z komentarzem, Warszawa 1993; H. Piekarczyk, Weksel poradnik praktyczny, Warszawa 1998;
M. Piekarski, Aktualna problematyka wekslowa w sprawach mankowych, Pal. 1961, Nr 2; tene, Dochodzenie
nalenoci z weksla, Warszawa 1970; R. Piotrowski, O uwzgldnieniu zarzutw wekslowych, Lww 1936;
tene,Odpowiedzialno regresowa akceptanta, Lww 1927; E. Ponka, Niewany weksel trasowany jako
przekaz, KPP 1997, z. 4; P. Popielarski, Obrt wekslowy w praktyce, Krakw 1995; K. Potrzebowski,
Porczenie i wyrczenie wekslowe, Warszawa 1970; H. Ritterman, Weksel in blanco, G. Sd. 1933, Nr 4;
I. Rosenblth, Podrcznik prawa wekslowego, Wrocaw 1992; tene, Postpowanie nakazowe w sprawach
wekslowych i czekowych, PPC 1938, Nr 12; tene, Postpowanie nakazowe w sprawach wekslowych
i czekowych, Warszawa 1938; tene, Prawo wekslowe. Komentarz, Warszawa 1994; I. Raski, Podrcznik
prawa wekslowego wraz z wzorami weksli, Warszawa 1957; . Ruciski, Polskie zastrzeenia do konwencji
genewskiej w sprawie jednolitej ustawy wekslowej, PPW 2001, Nr 8; S. Rudnicki, Odpowiedzialno
z tytuu wypenienia weksla in blanco niezgodnie z porozumieniem wekslowym, [w:] Odpowiedzialno
odszkodowawcza, red. J. Jastrzbski, Warszawa 2007; A. Rydzewski,Odpowiedzialno karna na podstawie
art. 61 pr.czek., PS 2001, Nr 4; R. Sadlik, Dochodzenie wierzytelnoci z weksla in blanco, PS 2000,
Nr 9; tene,Odpowiedzialno porczyciela wekslowego, PPH 1995, Nr 10; tene, Przedawnienie roszcze
wekslowych, Pr. Sp. 1997, Nr 5; tene, Weksel in blanco, R. Pr. 1998, z. 1; W. Salmonowicz, O wekslu,
Gniezno 1926; J. Skorupka, Ochrona obrotu czekowego i wekslowego w prawie karnym, prba analizy,
PS 2001, Nr 1; P. Sosnowski, Prawo wekslowe i czekowe, Lww 1925; J. Stasiak, Artyku 15 1 KSH
a porczenie wekslowe, Pr. Sp. 2005, Nr 11; J. Sukowski, O prawie zastawu na wekslu, Pozna 1925;
tene, W sprawie unikacji prawa wekslowego i czekowego, RPEiS 1930; L. Stecki, Forfaiting, Toru 1994;
A. D. Szczygielski, Instytucja weksla in blanco na tle doktryny i orzecznictwa sdowego, GS 1934, Nr 3;
tene, Nowelizacja prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 1936; tene, Porka wekslowa, Warszawa
1935; tene, Porka wekslowa, MPW 1934, Nr 56; tene, Postpowanie nakazowe z weksla, MPHiW 1933,
Nr 1; tene, Weksel in blanco, Warszawa 1934; T. Szente, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa
1974; A. Szpunar, Bezpodstawne wzbogacenie w prawie wekslowym, PPH 1993, Nr 5; tene, Kilka uwag
o odnowieniu, PPH 1997, Nr 12; tene, Kilka uwag o porczeniu wekslowym, PS 1998, Nr 10; tene, Kilka
uwag o przekazie, PPH 1997, Nr 1; tene, Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2001;
tene, O czeku rozrachunkowym, PPH 1995, Nr 2; tene, O dopuszczalnoci zarzutw osobistych wobec
nabywcy weksla, PS 2001, Nr 78; tene, O legitymacji formalnej wynikajcej z weksla, PPH 1995, Nr 12;
tene, O indosie wekslowym, PS 1991, Nr 4; tene, O odpowiedzialnoci dunikw wekslowych, PS 1992,

Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe
Nr 56; tene, O pierwotnym i pochodnym nabyciu prawa podmiotowego, Rej. 1999, Nr 8; tene, O podpisie
wystawcy weksla, Rej. 1993, Nr 2; tene, O powierniczych czynnociach prawnych, Rej.1993, Nr 11; tene,
O powstaniu zobowizania wekslowego, PUG 1992, Nr 1; tene, O przedstawieniu weksla do zapaty, PPH
2000, Nr 7; tene, O przyjciu weksla trasowanego, PS 1993, Nr 1; tene, O solidarnej odpowiedzialnoci
dunikw wekslowych, PPH 2002, Nr 10; tene, O zapacie sumy wekslowej, PPH 1999, Nr 9; tene,
O zasadzie akcesoryjnoci porczenia, Pal. 1993, Nr 1112; tene, O zapacie dokonanej za pomoc czeku,
PS 1993, Nr 3; tene, Obieg weksla in blanco, PUG 1991, Nr 10; tene, Odwoanie czeku, PPH 1994,
Nr 4; tene, Podstawowe problemy papierw wartociowych, PiP 1991, Nr 2; tene, Porczenie wekslowe,
PiP 1992, Nr 8; tene, Prawne aspekty dyskontowania weksli, PPH 1995, Nr 10; tene, Przedawnienie
roszcze wekslowych, PUG 1992, Nr 56; tene, Sdowe dochodzenie roszcze z weksla, Rej. 1995, Nr 5;
tene, Sprawa wasnoci czeku, Rej. 1994, Nr 11; tene, Sprawa zdolnoci wekslowej spki cywilnej, PS
1994, Nr 10; tene, Umorzenie zaginionych weksli, Rej. 1994, Nr 12; tene, Uwagi o dacie wystawienia
czeku, PPH 1994, Nr 10; tene, Uwagi o papierach wartociowych na okaziciela, PPH 1993, Nr 11; tene,
Uwagi o wykadni weksla, Rej. 1994, Nr 2; tene, Uzupenienie weksla in blanco zgodnie z zawartym
porozumieniem, PPW 2001, Nr 3; tene, W sprawie podpisu wystawcy weksla, PPH 1995, Nr 4; tene,
W sprawie roszcze zwrotnych indosantw wekslowych, PPH 1997, Nr 3; tene, W sprawie wykadni
zobowizania wekslowego, PPH 1996, Nr 4; tene, Weksel wasny, Rej. 1993, Nr 6; tene, Wypenienie
weksla in blanco zgodnie z zawartym porozumieniem, PPW 2001, Nr 3; tene, Zarzuty przysugujce
dunikom wekslowym, PPH 1993, Nr 6; tene, Zmiana tekstu weksla, Rej. 1994, Nr 6; tene, Zabezpieczenie
osobiste wierzytelnoci, KPP 1992, z. 14; Rej. 1993, Nr 10; tene, Zabezpieczenia osobiste wierzytelnoci,
Sopot 1997; tene, Zabezpieczenia osobiste wierzytelnoci, Rej. 1993, Nr 10; A. Szpunar, M. Kaliski,
Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, Warszawa 2003; A. Szumaski, Pojcie i przedmiot aportu
do spki akcyjnej, PPH 1995, Nr 1; M. widerska, Charakter prawny zobowizania wekslowego w zwizku
ze skutecznoci zarzutw opartych na wadach owiadczenia woli, PPH 2010, Nr 5; tene, Podstawa
prawna obcienia rachunku wystawcy czeku, [w:] Studia z prawa prywatnego. Ksiga pamitkowa ku
czci Prof. Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, d 1997; D. Tarnowska, Czek jako przedmiot porczenia
majtkowego, Prok. i Pr. 2003, Nr 2; H. Warman, Weksel i czek w obrocie i w postpowaniu sdowym,
Warszawa 1937; tene, Zarzuty przeciwko wekslowemu nakazowi zapaty w postpowaniu nakazowym,
Warszawa 1937; A. Wabiski, Prawo wekslowe. Komentarz, d 1990; P. W, Zobowizania wekslowe
w prawie pracy (na tle zagadnienia odpowiedzialnoci materialnej pracownika), Praca i Zabezpieczenie
Spoeczne 2007, Nr 12; A. Wdowczyk, Porczenie wekslowe jako dodatkowe zabezpieczenie zobowiza
pieninych, MoP 2003, Nr 16; tene, Porozumienie wekslowe, MoP 2005, Nr 1; F. Wejman, Wprowadzenie
do cywilistycznej problematyki ustawy o podpisie elektronicznym, PB 2002, Nr 2; I. Weinfeld, Weksle
grzecznociowe i weksla gwarancyjne, TH 1936, Nr 14; K. Wielichowska-Opalska, Wtpliwoci na tle
stosowania zabezpiecze wekslowych w stosunkach pracy, Monitor Prawa Pracy 2010, Nr 11; M. Wilejczyk,
Weksel in blanco jako papier wartociowy inkorporujcy prawo wypenienia, PPH 1998, Nr 6; J. Wisuliski,
Wystawianie bankowych tytuw egzekucyjnych przeciwko osobom ustanawiajcym zabezpieczenia na rzecz
banku, PB 2000, Nr 2; A. Winiewski, Prawo wekslowe i czekowe oraz przepisy wykonawcze i zwizkowe,
Warszawa 1987; M. Wojewoda, Odpowiedzialno wekslowa osb niepodpisanych na wekslu, PPW 2001,
Nr 1; A. Wolter, Terminy dokonania protestu z powodu niezapacenia, PN 1936, Nr 1516; K. Wrczycka,
Status prawny spki cywilnej, Pr. Sp. 1998, Nr 78; S. Wrblewski, Kilka uwag o indosie pozornym,
Lww 1935; tene, Koszta inkasa weksla, PPH 1927; tene, Polskie prawo wekslowe i czekowe, Krakw
1930; tene, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Krakw 1936; F. Zadrowski, Czy mona wyda nakaz
zapaty na rzecz indosatariusza po protecie, PPC 1935, Nr 3; K. Zawada, Umowa przelewu wierzytelnoci,
Krakw 1990; K. Zawada, Niedostosowanie regulacji weksli i innych papierw wartociowych w Regulaminie
urzdowania sdw powszechnych do unormowa ustawowych, [w:] Aurea praxis. Aurea theoria. Ksiga
pamitkowa ku czci Prof. Tadeusza Ereciskiego, pod red. J. Gudowskiego, K. Weitza, Warszawa 2011;
tene, Kodeks cywilny. Komentarz, pod red. K Pietrzykowskiego, Warszawa 2008; J. Zejda, Spka cywilna,
zagadnienia wybrane, Pal. 1994, Nr 6; R. Zimmermann, Porczenie wekslowe, Sopot 1998; M. Znaniecki,
Obrt wekslowy i czekowy, Kielce 1993; A. abicki, Prawo wekslowe i czekowe polskie i zagraniczne,
Warszawa 1933; A. abiski, Prawo wekslowe Krlestwa Polskiego, Krakw 1922.

Czarnecki/Bagiska

Wprowadzenie
Spis treci

Nb
Nb
C. Samodzielno i niezaleno poI. Zarys historyczny rozwoju weksla i prawa
szczeglnych zobowiza wekslowekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
wych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 1
D. Bezwarunkowy i pieniny charakter
B. Systemy wekslowe . . . . . . . . . . . . . 3
zobowizania wekslowego . . . . . . . . 140
C. Prawo wekslowe w Polsce . . . . . . . . 13
E. Solidarno zobowizania weksloweD. Prawo wekslowe w Unii Europejskiej 16
go . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
II. rda prawa wekslowego . . . . . . . . . . . 19
IX. Zdolno wekslowa i zdolno do czynnoA. Prawo stanowione . . . . . . . . . . . . . 19
ci wekslowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
B. Prawo zwyczajowe . . . . . . . . . . . . . 37
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 149
C. Judykatura . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
B. Zdolno wekslowa . . . . . . . . . . . . 151
D. Doktryna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
C. Zdolno do czynnoci wekslowych . . 160
E. Zasady prawa wekslowego . . . . . . . . 44
X. Uczestnicy stosunku wekslowego . . . . . . 167
F. Prawo wekslowe jako cz prawa cyA. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 167
wilnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52
B. Dunicy wekslowi . . . . . . . . . . . . 169
III. Pojcie weksla i jego rodzaje . . . . . . . . . 55
C. Wierzyciele wekslowi . . . . . . . . . . . 172
A. Pojcie weksla . . . . . . . . . . . . . . . 55
D. Inne osoby . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
B. Rodzaje weksli . . . . . . . . . . . . . . . 59
XI. Czynnoci wekslowe . . . . . . . . . . . . . . 180
IV. Elementy weksla . . . . . . . . . . . . . . . . . 68
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 180
A. Ustawowe elementy weksla . . . . . . . 68
B. Wystawienie weksla . . . . . . . . . . . . 181
1. Weksel trasowany . . . . . . . . . . 68
C. Przyjcie weksla . . . . . . . . . . . . . . 184
2. Weksel wasny . . . . . . . . . . . . 70
D. Porczenie wekslowe (aval) . . . . . . . 190
B. Dodatkowe klauzule wekslowe . . . . . 72
E. Indos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
C. Zaprzestanie emisji blankietw weksF. Zapata weksla . . . . . . . . . . . . . . . 205
lowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
G. Protest . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
D. Odstpienie od opaty skarbowej od
H. Zwrotne poszukiwanie (regres) . . . . . 211
weksli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78
I. Wyrczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
V. Funkcje gospodarcze weksla . . . . . . . . . 79 XII. Wtropisy i odpisy weksla . . . . . . . . . . 218
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 79 XIII. Przedawnienie wekslowe . . . . . . . . . . . . 220
B. Funkcja kredytowa . . . . . . . . . . . . . 80 XIV. Umorzenie (amortyzacja) weksla . . . . . . 224
C. Funkcja patnicza . . . . . . . . . . . . . 84 XV. Wykadnia tekstu weksla i zobowizania
D. Funkcja obiegowa . . . . . . . . . . . . . 87
wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
E. Funkcja gwarancyjna . . . . . . . . . . . 89
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 226
F. Funkcja renansowa . . . . . . . . . . . . 92
B. Wykadnia tekstu weksla . . . . . . . . . 237
VI. Rola weksla w obrocie gospodarczym . . . 98
C. Wykadnia owiadczenia woli wyraA. Zastosowanie weksla w praktyce . . . . 98
onego w wekslu . . . . . . . . . . . . . . 246
B. Weksel jako papier wartociowy . . . . 104 XVI. Zmiany tekstu weksla . . . . . . . . . . . . . . 249
C. Weksel jako dewiza . . . . . . . . . . . . 115 XVII. Odpowiedzialno wekslowa . . . . . . . . . 252
VII. Powstanie zobowizania wekslowego . . . . 123
A. Charakter odpowiedzialnoci weksloA. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 123
wej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252
B. Teoria kreacyjna . . . . . . . . . . . . . . 124
B. Zarzuty wekslowe . . . . . . . . . . . . . 253
C. Teoria kontraktu . . . . . . . . . . . . . . 125
C. Odpowiedzialno
poszczeglnych
D. Teoria emisji . . . . . . . . . . . . . . . . 126
uczestnikw wekslowych . . . . . . . . . 256
E. Teoria pozoru prawnego . . . . . . . . . 128 XVIII. Dochodzenie roszcze wekslowych na
VIII. Charakter prawny zobowizania wekslodrodze sdowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
wego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
A. Uwagi oglne . . . . . . . . . . . . . . . . 262
A. Zobowizania formalne i pisemne . . . 129
B. Waciwo sdu . . . . . . . . . . . . . . 268
B. Abstrakcyjny charakter zobowizania
C. Wszczcie postpowania nakazowego 271
wekslowego . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
D. Nakaz zapaty . . . . . . . . . . . . . . . . 276

Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe

E. Zarzuty od nakazu zapaty . . . . . . . . 279

F. Postpowanie po wniesieniu zarzutw 286
G. Egzekucja z weksla . . . . . . . . . . . . 289
XIX. Rnice i podobiestwa weksla z innymi
dokumentami o podobnym charakterze . . 291
A. Weksel a czek . . . . . . . . . . . . . . . . 291
B. Weksel a przekaz . . . . . . . . . . . . . 293

XX. Problematyka prawnoporwnawcza i kolizyjnoprawna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

A. Dyskurs prawnoporwnawczy . . . . . 295
1. Prawo konwencyjne . . . . . . . . . 295
2. Prawo anglosaskie . . . . . . . . . . 296
B. Zagadnienia prawa kolizyjnego . . . . . 297

I. Zarys historyczny rozwoju weksla i prawa wekslowego

1

A. Uwagi oglne
1. Geneza weksla. Weksel to efekt dugotrwaego procesu historycznego. Pierwsze
zobowizania typu wekslowego zaczy tworzy si w XII w. w pnocnych Woszech.
Jako pierwszy powsta weksel wasny, pnej za weksel trasowany. Weksel suy
pocztkowo do przekazywania rodkw pieninych z jednego miasta do drugiego,
a potem z jednego pastwa do drugiego. Istniejce zrnicowanie systemw monetarnych powodowao, e okrelona moneta miaa obieg ustawowy w zasadzie w granicach
tylko danego terytorium. Zawieranie transakcji handlowych midzy kupcami rnych
terytoriw wymagao posiadania obcej monety, aby zapaci za nabywane za granic
towary. Powstaa konieczno wymiany jednej monety na drug; wymian zajmowali
si zawodowo bankierzy. Zazwyczaj moneta obca potrzebna bya kupujcemu w innej
miejscowoci ni ta, w ktrej skada u bankiera gotwk, a przewiezienie pienidzy
byo przedsiwziciem ryzykownym z uwagi na niebezpieczestwo wystpujce na
szlakach handlowych.
Kupiec, aby unikn niebezpieczestwa zwizanego z przewozem gotwki, wpaca
pienidze do bankiera miejscowego w walucie krajowej, ten za wystawia mu
dokument, w ktrym zawarte byo przyrzeczenie wypaty oznaczonej sumy w walucie
zagranicznej w okrelonym pniejszym terminie. Ta zmiana waluty (monety) bya
cech charakterystyczn pierwszego weksla, a dokument wystawiony przez bankiera
uznany zosta za prototyp dzisiejszego weksla wasnego.
Z biegiem czasu nastpi rozwj stosunkw handlowych midzy bankami rnych
krajw. Bankierzy skupili w swym rku cay obrt pieniny; tworzyli spki, lie,
oddziay w innych krajach. Doszo do sytuacji, e bankier nie musia ju udawa si
do miejsca patnoci, aby dokona wypaty. Bankier wrcza wpacajcemu pienidze
oraz dwa dokumenty, dwustronn umow zawart pomidzy kupujcym a bankierem
i jednostronne owiadczenie bankiera, tj. list przekazowy, w ktrym poleca osobie
trzeciej, najczciej innemu bankierowi, aby dokonaa wypaty oznaczonej sumy
pieninej w okrelonym miejscu i czasie. Obydwa powysze dokumenty poczone
zostay w jeden dokument zwany trat, ktry zawiera wszystkie istotne skadniki
zobowizania wekslowego. W ten sposb powsta pierwowzr weksla trasowanego.
Jego cech charakterystyczn poza rnic monety bya rnica miejsca wystawienia
i miejsca patnoci. Ju w tym okresie widoczne jest wystpowanie trzech osb
(bankiera miejscowego, bankiera zamiejscowego i kupca), ktre wystpuj przy wekslu
trasowanym jako wystawca, trasat i remitent.
2. Rozwj weksla. W rozwoju weksla decydujc rol odegray stosunki gospodarcze wice si z dziaalnoci wymienn bankw. To bankierzy wpywali na rozwj
instytucji wekslowych i tworzenie wekslowych norm prawnych. Skoncentrowanie w rkach bankierw caego obrotu wekslowego spowodowao wytworzenie si jednolitych
6

Czarnecki/Bagiska

Wprowadzenie

norm dla weksli. Prawo wekslowe ksztatowao si w drodze praktyki midzynarodowej

i opierao si na zwyczajach wytwarzanych w obrocie wekslowym. Pocztkowo nie
istniay w tym zakresie adne skodykowane przepisy.
Kwestie prawne odnoszce si do formy weksla i treci weksla byy rozstrzygane
przez sdy cechowe na jarmarkach wekslowych, a zasady prawne ustalane w orzeczeniach sdw przyjmowane byy powszechnie. W ten sposb stopniowo ksztatoway
si istniejce do dnia dzisiejszego instytucje prawa wekslowego, jak np. akcept, indos,
zwrotne poszukiwanie, protest. Na jarmarkach wyksztaciy si gospodarcze funkcje
weksla.
W kolejnych stuleciach pozycja weksla umacniaa si i rozwijaa dziki temu, e
umoliwiono przenoszenie jego wasnoci za pomoc indosu. Wejcie w obrt umoliwi wekslowi atwy i pewny sposb przenoszenia weksla na inne osoby. Uatwiony
obieg weksla zmniejsza i z czasem usun potrzeb porednictwa bankierw.
W miastach Europy Zachodniej powstay pierwsze kodykacje prawa wekslowego.
Istotne znaczenie mia pod tym wzgldem francuski Kodeks handlowy z 1807 r.,
ktry ujednolica zasady prawa wekslowego na obszarze caego kraju. Pniej nastpiy
kodykacje prawa wekslowego w Niemczech, Austrii i innych krajach europejskich.
B. Systemy wekslowe
1. Trzy systemy praw wekslowych. W XIX w. i na pocztku XX w. wyksztaciy 3
si trzy odrbne systemy wekslowe: anglosaski, francuski i niemiecki.
2. System francuski. Najstarszy system francuski oparty na Kodeksie handlowym 4
z 1807 r. charakteryzowa si tym, e nadawa zobowizaniu wekslowemu charakter
kauzalny (przyczynowy); uzalenia wano weksla od gospodarczej przyczyny wystawienia weksla. Wskazywa na cisy zwizek interesu prawnego bdcego podstaw
wydania weksla z samym wekslem, co czyo si z tzw. teori pokrycia. Pod wzgldem
formy nie wymaga uycia sowa weksel w samym tekcie dokumentu. Konieczne
natomiast byo umieszczenie na wekslu klauzuli na zlecenie.
3. System niemiecki. System niemiecki oparty na ustawie z 16.4.1871 r., wywodz- 5
cej si z Oglnej Ordynacji Wekslowej nadawa zobowizaniu wekslowemu charakter
abstrakcyjny, odrywajc go od interesu prawnego bdcego przyczyn prawn oraz
podstaw jego wydania. System ten charakteryzowa si duym formalizmem, wymaga
umieszczenia sowa weksel w samym tekcie dokumentu. Daleko posunity by rwnie formalizm w zakresie wymaga co do formy weksla. System ten traktowa weksel
jako dokument, z ktrego prawa mog by przenoszone bez potrzeby umieszczania
w tekcie dokumentu klauzuli na zlecenie.
4. System anglosaski. System anglosaski (anglo-amerykaski), ktrego podstawowe 6
zasady zostay zawarte w ustawie z 18.8.1882 r. w The Bills of Exchange Act
charakteryzowa si du swobod w zakresie wymaga co do formy dokumentu
wekslowego. Sowo weksel nie stanowio koniecznego warunku wanoci weksla.
Nowoci byo dopuszczenie moliwoci wystawienia weksla, w ktrym remitentem
nie bya cile okrelona osoba, lecz okaziciel dokumentu.
5. Konwencje haska i genewska. Rnorodno systemw i odmienno regulacji 7
zobowiza wekslowych stwarzaa powane trudnoci w obrocie midzynarodowym,
a z czasem staa si czynnikiem hamujcym rozwj weksla. Okolicznoci te spowodoway, e powstay tendencje do zunikowania norm prawa wekslowego w skali
Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe

oglnowiatowej. W celu zapobieenia trudnociom, jakie stworzya rnorodno

ustawodawstw krajw, w ktrych weksle s w obiegu i uniknicia tych rnic oraz
w celu zapewnienia szybkoci stosunkom w handlu midzynarodowym, pomylano
o unikacji norm prawa wekslowego w skali oglnowiatowej. Znalazo to wyraz w postanowieniach konferencji midzynarodowej po raz pierwszy w Hadze w 1910 i 1912 r.
i ponownie w Genewie w 1930 r., gdzie ostatecznie uchwalono jednolity projekt prawa
wekslowego, ktry by kompromisem midzy systemem francuskim i niemieckim.
Konferencja genewska nie doprowadzia ostatecznie do zupenej unikacji prawa
wekslowego. Midzy systemem anglosaskim i systemem kontynentalnym zachodz
zasadnicze rnice, ktrych wyeliminowanie stao si niemoliwe.
Pastwa nalece do systemu anglosaskiego nie przystpiy do konwencji, a na
przeszkodzie temu stany istotne i zasadnicze rnice midzy tymi systemami oraz
do liczne rezerwaty pozostawione dla praw krajowych. Nadal w midzynarodowym
obrocie wekslowym nie ma jednolitych norm prawa wekslowego, ktre obowizywayby powszechnie na caym wiecie. Gwnymi systemami prawnymi obowizujcymi
obecnie w zakresie unormowania instytucji weksla i obrotu wekslowego s system
konwencyjny oparty na postanowieniach Konwencji genewskiej z 1930 r. oraz system
anglosaski. Starania ograniczyy si do ujednolicenia norm prawa wekslowego do
kontynentu europejskiego. Ich wynikiem byy obrady konferencji genewskiej 1930 r.,
ktre doprowadziy do uchwalenia trzech konwencji midzynarodowych podpisanych
7.6.1930 r.
8

6. Pierwsza Konwencja genewska. Pierwsza konwencja w sprawie jednolitego

prawa wekslowego dotyczya wprowadzenia jednolitej ustawy o wekslach. Wzorowana
jest na postanowieniach konwencji haskiej. Dokonane zmiany miay w zasadzie
charakter kosmetyczny i redakcyjny.
Pierwsza konwencja, oprcz tekstu samej konwencji, zawieraa dwa zaczniki.
Zacznik I obejmowa przepisy jednolitego prawa wekslowego w 78 artykuach.
Zacznik II wylicza wszystkie zagadnienia wekslowe, ktre mogy by odmiennie
uregulowane przez pastwa podpisujce konwencj lub do niej przystpujce, okrelajc tzw. rezerwaty krajowe.
Konwencja zobowizywaa ukadajce si strony do wprowadzenia na swych
obszarach tekstu jednolitej ustawy wekslowej w brzmieniu ustalonym w zaczniku I do
konwencji. Odstpienie od treci ustalonego prawa wekslowego dopuszczalne zostao
tylko w granicach zastrzee wymienionych w zaczniku II do konwencji.

7. Druga Konwencja genewska. Druga konwencja dotyczya uregulowania kolizji

ustaw w przedmiocie weksli trasowanych i wasnych. Konwencja ta ustanawiaa
jednolite normy kolizyjne dla zakresu przepisw wekslowych. Zobowizywaa do
wzajemnego stosowania zasad wymienionych w konwencji w celu rozwizania kolizji
ustaw w materii weksli trasowanych i wasnych.
Przyczyn ustalenia kwestii kolizji norm w zakresie prawa wekslowego byo
umoliwienie poddania si tym normom rwnie przez pastwa, ktre nie przystpiy
do pierwszej konwencji genewskiej, a ktre skonne byyby podpisa drug konwencj.

10

8. Trzecia Konwencja genewska. Trzecia konwencja dotyczya opat stemplowych

w przedmiocie weksli trasowanych i wasnych. Konwencja ta wprowadzia zasad, e
wano zobowiza wekslowych lub wykonywanie praw wynikajcych z weksli nie
moe by uzalenione od zachowania przepisw o opatach stemplowych.
8

Czarnecki/Bagiska

Wprowadzenie

9. Zastrzeenia krajowe. Obecnie ponad 60 pastw stosuje w praktyce postanowie- 11

nia konwencji genewskiej w sprawie jednolitego prawa wekslowego.
Wrd pastw, czonkw Konwencji z 7.6.1930 r. w sprawie jednolitej ustawy
o wekslach trasowanych i wasnych (Dz.U. z 1937 r. Nr 26, poz. 175 i 176) oraz
Konwencji z 7.6.1930 r. o uregulowaniu pewnych kolizji ustaw w przedmiocie weksli
trasowanych i wasnych (Dz.U. z 1937 r. Nr 26, poz. 177 i 178) znalaza si Polska.
W wielu przypadkach pastwa ratykujce konwencje skorzystay z tzw. rezerwatw
krajowych i wprowadziy do swych wewntrznych przepisw pewne odmiennoci
przy zachowaniu podstawowych zasad jednolitego genewskiego prawa wekslowego.
W zwizku z tym prawo wekslowe wynikajce z Konwencji genewskiej mona uzna
za panujce na kontynencie europejskim. Okoliczno, e w praktyce istniej dwa
zasadnicze systemy wekslowe, nie eliminuje jednak szeregu trudnoci i komplikacji,
jakie mog powsta w obrocie wekslowym na styku tych dwch systemw prawnych.
10. Weksel midzynarodowy Konwencja UNCITRAL. Kolejny raz podjto 12
prby ujednolicenia midzynarodowego prawa wekslowego. Komisja Midzynarodowego Prawa Handlowego Narodw Zjednoczonych (United Nations Commission for
Internationale Trade Law UNCITRAL) opracowaa projekt regulacji w sprawie weksli
midzynarodowych.
Przygotowywany projekt dotyczy weksli midzynarodowych, a wic projektowane
przepisy nie miay zastosowania do weksli w obrocie wewntrzkrajowym. Projekt
mia charakter kompromisowy; przyjmowa z obu systemw wekslowych odpowiednie
instytucje tworzc jednolity system wekslowy, ktry miaby zastosowanie w obrocie
midzynarodowym.
Prace zmierzay w kierunku opracowania jednolitych przepisw majcych zastosowanie do weksli w transakcjach midzynarodowych miay swoich przeciwnikw.
Niektre pastwa europejskie podnosiy zastrzeenie, e utworzenie trzeciego systemu
nie przyczyni si do pewnoci midzynarodowego obrotu wekslowego. Pastwa te
sugeroway, aby wysiki legislacyjne skoncentrowa na prbie stworzenia takiej konstrukcji jednolitego prawa wekslowego, ktra miaaby zastosowanie do weksli zarwno
w midzynarodowym obrocie wekslowym, jak i wekslowym obrocie wewntrznym
w poszczeglnych krajach.
Ostatecznie zostaa przyjta w dniu 9.12.1988 r. Konwencja Narodw Zjednoczonych
o midzynarodowym wekslu trasownym i wekslu wasnym. Nie wesza ona jednak
w ycie poniewa nie zostaa podpisana i ratykowana przez wymagan liczb
dziesiciu pastw. Take Polska nie przystapia do tej konwencji. Dotychczas konwencj
podpisay tylko Kanada, Stany Zjednoczone i Federacja Rosyjska, przystpiy do
konwencji Gwinea, Honduras i Meksyk.
Konwencja w sprawie weksli midzynarodowych stanowi kompromis pomidzy
konwencyjnym (genewskim) systemem prawa wekslowego a systemem anglosaskim.
Pomimo duych postpw, jakie zostay osignite w zakresie zunikowania przepisw wekslowych w skali midzynarodowej, pene ujednolicenie systemu wekslowego
na caym wiecie jest jeszcze spraw przyszoci. Do chwili obecnej mamy w obrocie
midzynarodowym do czynienia ze zrnicowanymi przepisami wekslowymi. Obecnie
obowizuj w zakresie unormowa weksla i obrotu wekslowego dwa systemy: system
konwencyjny (genewski), zwany rwnie kontynentalnym oraz system anglosaski
(prawa anglo-amerykaskiego).
Czarnecki/Bagiska

1. Prawo wekslowe

C. Prawo wekslowe w Polsce

13

1. Ujednolicenie prawa wekslowego w Polsce. Polskie prawo wekslowe naley do

systemu konwencyjnego. W 1924 r. wprowadzono rozp. Prezydenta Rzeczypospolitej
z 14.11.1924 r. (Dz.U. Nr 100, poz. 926) jednolite dla caego pastwa polskiego prawo
wekslowe. Opierao si ono na projekcie jednolitego prawa wekslowego uchwalonego
w Hadze w 1912 r. Kodykacja ta pooya kres rnorodnoci praw dzielnicowych
obowizujcych w Polsce w sprawach wekslowych ibya pierwszym wsplnym prawem
wekslowym w Polsce.
Pierwszym aktem prawa stanowionego, ktre regulowao zagadnienia weksli bya
Konstytucja Sejmowa z 13.4.1775 r. Po odzyskaniu niepodlegoci obowizyway na
ziemiach polskich ustawy wekslowe pastw zaborczych. W 1918 r. funkcjonowao a
kilka takich ustaw, tj. ustawa niemiecka, austriacka, rosyjska, francuska i wgierska.
Prawo wekslowe z 1924 r. byo jedn z pierwszych dziedzin prawa ujednoliconych
w II Rzeczypospolitej.
Przystpienie przez Polsk do konwencji genewskich pocigno za sob konieczno
zmiany obowizujcego dotychczas prawa wekslowego. W dniu 28.4.1936 r. zostaa
uchwalona nowa ustawa Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.), ktra
wesza w ycie z 1.7.1936 r.

14

2. Przemiany prawa wekslowego. W Polsce prawo wekslowe przeszo trzy etapy

ewolucji.
Pierwszy okres to lata midzywojenne. Weksle miay wtedy szerokie, powszechne
zastosowanie praktyczne i byy przedmiotem zainteresowania zarwno doktryny, jak
i orzecznictwa.
Drugi okres to czas zwizany z gospodark centralnie planowan. Weksel przesta
wwczas peni swe funkcje jako rodek zabezpieczenia, kredytu. W uspoecznionym obrocie gospodarczym, kredyty udzielane przez banki jednostkom gospodarki
uspoecznionej byy normowane, a ich przyznanie byo kontrolowane. W tym okresie
wprowadzony zosta zakaz wzajemnego kredytowania si przez jednostki gospodarki
uspoecznionej; weksel straci sw funkcj obiegow. Pomimo formalnego obowizywania przepisw prawa wekslowego weksle byy stosowane jedynie jako weksle
kaucyjne, wystawiane na zabezpieczenie spaty kredytu lub powstania manka. Weksle
niemal zawsze pozostaway w rkach pierwszego wierzyciela wekslowego. W okresie
tym istotne znaczenie odgryway weksle tylko w dziedzinie handlu zagranicznego,
zwaszcza z krajami kapitalistycznymi. Oywienie weksla w pewnym zakresie przynis
rozwj sprzeday ratalnej (zob. A. Szpunar, Komentarz, s. 12).
Obecnie odyy dawne funkcje weksla, ktry sta si koniecznym instrumentem
w gospodarce towarowo-pieninej. Na pierwszy plan wysuwa si rola weksla jako
rodka kredytu. Wzrost roli i zainteresowanie instytucj weksla spowodowany jest
tym, e obowizujce prawo bankowe stworzyo pene podstawy do posugiwania si
wekslem w obrocie gospodarczym. Obrt wekslowy zosta przywrcony w 1989 r.

15

3. Swobodne posugiwanie si wekslem. Mimo szybko rosncej popularnoci

weksla, daje si jednak zauway brak elementarnych wiadomoci na jego temat.
Czstym zjawiskiem jest lekkomylne podpisywanie weksli. Podpisujcy nie zdaj
sobie czsto sprawy z odpowiedzialnoci, jaka na nich ciy z tytuu wystawienia
weksla. Pojawiaj si bdy polegajce na wadliwym wypenieniu weksli i posugiwaniu
si nimi. Przyjmujcy weksle wadliwie wypenione nie zdaj sobie sprawy z tego, e
takie weksle nie podlegaj realizacji na podstawie przepisw prawa wekslowego.
10

Czarnecki/Bagiska

Wprowadzenie

D. Prawo wekslowe w Unii Europejskiej

1. Istnienie dwch systemw: genewskiego i anglosaskiego. W Unii Europejskiej 16
prawo wekslowe nie zostao ujednolicone. W zakresie unormowa weksla i obrotu wekslowego wspistniej nadal dwa systemy: genewski oraz anglosaski. Prawo wekslowe
Wielkiej Brytanii i Irlandii naley do systemu anglosaskiego, w pozostaych pastwach
prawo wekslowe naley do systemu genewskiego. Istniej praktyczne rozbienoci
wymaga formalnych midzy prawem polskim a angielskim, np. w prawie angielskim
nie jest wymagane uycie w tekcie dokumentu weksla angielskiego odpowiednika
nazwy weksel.
2. Rezerwaty krajowe. Jednak na skutek wprowadzenia przez Konwencj genewsk 17
moliwoci odstpstw od treci ustawy jednolitej, tzw. rezerwatw krajowych lub
zastrzee krajowych, prawo wekslowe w pozostaych pastwach rni si mimo,
e zostao oparte na Konwencji genewskiej w sprawie jednolitej ustawy o wekslach
trasowanych i wasnych. Dotyczy to, np. awalu, ktry moe by dopuszczony przez
prawo krajowe z zastrzeeniem koniecznoci podania miejsca jego dojcia do skutku.
3. Prawo wekslowe polskie i innych pastw Unii Europejskiej. Polskie prawo 18
wekslowe zblione jest do prawa niemieckiego, duskiego, szwedzkiego i skiego.
Rni si natomiast od prawa wekslowego francuskiego, belgijskiego, holenderskiego
i luksemburskiego. Prawo wekslowe w tych krajach zawiera, np. instytucj pokrycia,
ktra jest nieznana w polskim prawie wekslowym. Prawo francuskie nie wymaga
wasnorcznego podpisu na wekslu, zadowalajc si podpisem odbitym mechanicznie.
II. rda prawa wekslowego
A. Prawo stanowione
1. Prawo wekslowe ustawa z 1936 r. Obowizujce aktualnie prawo wekslowe 19
uregulowane jest w ustawie z 28.4.1936 r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282
ze zm.). Ustawa Prawo wekslowe wesza w ycie z 1.7.1936 r. Przepisy prawa
wekslowego z 1936 r. nadal stanowi podstawowe rdo polskiego prawa w tym
zakresie i obowizuj w niezmienionej postaci do chwili obecnej.
2. Dostosowanie prawa wekslowego do Konwencji genewskich. Przepisy prawa 20
wekslowego zostay dostosowane do uchwalonych w Genewie konwencji midzynarodowych: pierwszej dotyczcej wprowadzenia jednolitego prawa wekslowego, drugiej
regulujcej stosowanie ustalonych zasad kolizji ustaw w przedmiocie weksli trasowanych i wasnych i trzeciej dotyczcej opaty stemplowej (skarbowej). Konwencje
zostay w caoci przyjte do polskiego prawa wekslowego.
3. Pozostae rda prawa wekslowego. Ustawa z 28.4.1936 r. Prawo wekslowe 21
nie jest jedynym rdem prawa w sprawach wekslowych. Prawo wekslowe nie stanowi
zamknitej caoci i jest powizane z innymi dziedzinami prawa. Oprcz przepisw
prawa wekslowego do weksli odnosz si take przepisy Kodeksu cywilnego, Kodeksu
postpowania cywilnego, Kodeksu spek handlowych i Prawa dewizowego, Prawa
bankowego, Prawa upadociowego i naprawczego, oraz Midzynarodowego prawa
prywatnego.
4. Kodeks cywilny. Jeli chodzi o przepisy Kodeksu cywilnego, to szczeglne 22
znaczenie maj przepisy: art. 819 regulujce zdolno prawn oraz zdolno do
Czarnecki/Bagiska

11

1. Prawo wekslowe

czynnoci prawnych, art. 432 1, art. 434 i 435 dotyczce oznaczenia przedsibiorcy,
osoby zycznej, prawnej i niemajcej osobowoci prawnej, art. 103 i 104 dotyczce
rzekomego penomocnika, art. 111112 dotyczce obliczania terminw, art. 121125
regulujce przyczyny przerwania i zawieszenia biegu przedawnienia roszcze oraz
skutki upywu terminu przedawnienia, art. 323335 regulujce kwesti zastawu
dotyczce take wierzytelnoci wekslowej, art. 358 1 w kwestii zasady walutowoci,
art. 368, 371, 372, 373 KC dotyczce wieloci dunikw solidarnych oraz zobowizania solidarnego, ktre stosuje si odpowiednio, art. 405410 regulujce bezpodstawne
wzbogacenie, art. 509518 dotyczce zmiany wierzyciela i przelewu wierzytelnoci,
art. 92169219 dotyczce papierw wartociowych imiennych i na zlecenie oraz indosu.
23

5. Kodeks postpowania cywilnego. W przypadku Kodeksu postpowania cywilnego znaczenie maj art. 4841 505 o postpowaniu nakazowym i upominawczym
w zakresie dochodzenia roszcze na podstawie weksla.
Znaczenie maj take przepisy egzekucyjne odnoszce si do egzekucji z wierzytelnoci zwizanych z posiadaniem dokumentu. Artyku 901 5 KPC dotyczy
zobowizania wekslowego i stwierdza, e jeeli zobowizany z weksla nie zapaci
poszukiwanej sumy, komornik sprzeda weksel. Dokonany przez komornika indos
egzekucyjny weksla, wywiera skutki indosu wpisanego przez zobowizanego. Jeeli
na wekslu zostay umieszczone wyrazy nie na zlecenie lub inne zastrzeenie
rwnowane, komornik moe przenie weksel na nabywc tylko w formie i ze
skutkiem przewidzianym w przepisach o przelewie wierzytelnoci.
Artyku 9041 KPC dotyczy sprzeday wierzytelnoci, take wekslowej w drodze
licytacji lub z wolnej rki.

24

6. Ustawa o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Przepisy dotyczce

weksla zawarte s w ustawie z 17.6.1966 r. o postpowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015 ze zm.). W administracyjnym postpowaniu
egzekucyjnym organ egzekucyjny moe dokona zajcia weksla przez odebranie go
posiadaczowi (art. 96a, 96b, 96c, 96d, 96e, 96f).

25

7. Prawo o notariacie. Ustawa z 14.2.1991 r. Prawo o notariacie (t.j. Dz.U.

z 2008 r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) reguluje kwesti uprawnie do sporzdzenia
protestu weksla oraz sposb jego sporzdzenia (art. 79 i 105 PrNot). Ustawa wskazuje,
e uprawnienie do sporzdzenia protestu przysuguje notariuszom (art. 79 pkt 5
i art. 105 PrNot).
Opat za sporzdzenie protestu przez notariusza okrela rozp. Ministra Sprawiedliwoci z 28.6.2004 r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. Nr 148,
poz. 1564 ze zm.).

26

8. Rozporzdzenia Ministra Sprawiedliwoci. Sposb niszczenia odpisw protestw z weksli i czekw okrela rozp. Ministra Sprawiedliwoci z 19.11.1936 r.
(Dz.U. Nr 90, poz. 625) oraz rozp. Ministra Sprawiedliwoci z 12.4.1991 r. w sprawie
prowadzenia ksig notarialnych oraz przekazywania na przechowanie dokumentw
sdom rejonowym (Dz.U. Nr 33, poz. 147 ze zm.).

27

9. Prawo bankowe. Kwestie dotyczce weksla zostay uregulowane w ustawie

z 29.8.1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1376 ze zm.). Operacje
wekslowe stanowi czynnoci bankowe, jeeli s wykonywane przez bank (art. 5 ust. 2
pkt 2 PrBank). Za operacje bankowe uznaje si dyskonto i redyskonto weksli oraz
forfaiting wekslowy.
12

Czarnecki/Bagiska

Wprowadzenie

W kwestii weksli ma znaczenie take ustawa z 29.8.1997 r. o Narodowym Banku

Polskim (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.).
Warunki jakim powinny odpowiada weksle oddawane do redyskonta okrela
uchwaa Zarzdu NBP Nr 2 z 27.2.1998 r. w sprawie rodzajw weksli przyjmowanych
przez NBP do redyskonta oraz zasad i trybu ich redyskontowania (Dz.Urz. NBP Nr 3,
poz. 5 ze zm.). Zmiany tej uchway byy dokonane uchwaami Zarzdu NBP Nr 14/99
z 2.4.1999 r. (Dz.Urz. NBP Nr 9, poz. 13); Nr 44/99 z 17.12.1999 r. (Dz.Urz. NBP
Nr 25, poz. 41); Nr 20/00 z 21.4.2000 r. (Dz.Urz. NBP Nr 9, poz. 15); Nr 45/06
z 22.12.2006 r. (Dz.Urz. NBP Nr 14, poz. 18). Przepisw prawnych NBP nie mona
jednak traktowa jako rde prawa powszechnie obowizujcego w Rzeczypospolitej
Polskiej. Niemniej jednak maj one znaczenie dla obrotu wekslowego.
10. Prawo dewizowe. Zagadnie weksla dotyczy rwnie ustawa z 27.7.2002 r. 28
Prawo dewizowe (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 826), a take rozp. Ministra Finansw
z 20.4.2009 r. w sprawie oglnych zezwole dewizowych (Dz.U. Nr 59, poz. 597).
Artyku 2 ust. 1 pkt 12 PrDew uznaje za dewizy papiery wartociowe i inne
dokumenty penice funkcje rodka patniczego, wystawione w walutach obcych.
Weksel wystawiony w walucie obcej jest uznany za dewiz i podlega ograniczeniom
przewidzianym w prawie dewizowym. Z aktw wykonawczych do ustawy wynika,
e ograniczenia te s nieznaczne. Prawo dewizowe zezwala na dokonywanie w kraju
rozlicze w walutach obcych.
11. Prawo upadociowe i naprawcze. Znaczenie dla weksli ma take Prawo 29
upadociowe i naprawcze ustawa z 28.2.2003 r. (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1112
ze zm.). Artyku 43 PrWeksl zezwala na wszczcie postpowania regresowego
(zwrotnego poszukiwania) przed terminem patnoci, jeeli otwarto postpowanie
ukadowe lub ogoszono upado trasata, albo gdy zaprzesta on pacenia dugw,
choby to zaprzestanie nie zostao stwierdzone orzeczeniem sdowym. To samo
dotyczy wystawcy weksla trasowanego, jeeli otwarto postpowanie ukadowe albo
ogoszono jego upado, w przypadku wystawienia weksla, co do ktrego istnieje
zakaz przedstawienia do przyjcia oraz wystawcy weksla wasnego (art. 103 PrWeksl).
Z chwil ogoszenia upadoci zobowizania pienine upadego staj si natychmiast wymagalne. Wierzyciel wekslowy upadego powinien zgosi swoj wierzytelno zgodnie z art. 240 PrUpNapr. Zgoszenie wierzytelnoci wekslowej jest
rwnoznaczne z domaganiem si zapaty, zatem konieczne jest przedstawienie weksla
w oryginale lub wtropisu weksla trasowanego. Zgodnie z art. 342 ust. 2 PrUpNapr,
wierzytelno nabyta w drodze przelewu lub indosu po ogoszeniu upadoci podlega
zaspokojeniu w kategorii trzeciej, jeeli nie podlega zaspokojeniu w kategorii czwartej.
Nie dotyczy to wierzytelnoci powstaej wskutek czynnoci syndyka albo zarzdcy
albo czynnoci upadego podjtych za zgod nadzorcy sdowego. W czwartej kategorii
zaspokajane s nalenoci, jeeli nie podlegay zaspokojeniu w kategorii pitej wraz
z odsetkami za ostatni rok przed ogoszeniem upadoci, z odszkodowaniem umownym,
kosztami procesu i egzekucji (art. 342 ust. 1 pkt 4 i 5 PrUpNapr).
Podpisanie weksla przez upadego, ktry utraci zarzd majtkiem jest niewane
z mocy art. 77 ust. 1 PrUpNapr.
12. Kodeks spek handlowych. Prawo wekslowe wie si take z przepisami 30
ustawy z 15.9.2000 r. Kodeks spek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 ze zm.)
w sytuacji, gdy wystpi konieczno ustalenia sposobu reprezentacji przedsibiorcy,
ktry jest spk prawa handlowego i uczestnikiem zobowizania wekslowego.
Czarnecki/Bagiska

13