Concept beleidsnota

Ministerie van Volksgezondheid

Samenstellers:

Jhinkoe Manisha
Nojodipo Gabril
Sital Ranu

Voorwoord

In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid is de beleidscommissie belast met het
samenstellen van een beleidsnota. De beleidscommissie is samengesteld en bestaat uit een
voorzitter en twee overige commissieleden. De bedoeling bij het opstellen van deze beleidsnota
is om met beleidsmaatregelen te komen voor het ministerie, die realistisch en vooral toepasbaar
zou moeten zijn. De beleidsnota is van belang voor de regering, bij deze het Ministerie van
Volksgezondheid en de samenleving. Door een zo goed mogelijk uitgezette beleidsnota kunnen
maatschappelijke problemen op een efficint en effectieve manier opgelost worden. Daarnaast
zorg zo een uiteenzetting van het te voeren beleid, dat de regering en het volk dan op de
hoogte zijn van welke acties het ministerie zal ondernemen. Er is dan sprake van een
transparant beleid. De beleidsnota zal dan inhoudelijk moeten weergeven wat het ministerie van
plan is te doen zodat de verdere uitvoering van het beleid kan plaats vinden.
Bij deze bedankt de beleidscommissie alle medewerkers, zowel van de overheid als niet
overheidsinstanties, die zijn/haar ondersteuning en medewerking hebben verleend bij het
uitzetten van dit concept.

Paramaribo, 18 februari 2016

Inhoudsopgave
Inleiding

1. Toename van chronische ziekte in Suriname

1.1 Chronische ziekte

1.2 Situatie in Suriname

10

1.3 Oorzaken

11

1.4 Reeds getroffen maatregelen

12

1.5 Betrokken actoren

14

1.6 Actoren Analyse

14

1.7 Oplossingsmodel

16

2. Onhyginische toestanden in restaurants

20

2.1 Voedsel hygine

20

2.2 Het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg

20

2.3 Oorzaken

21

2.4 Reeds getroffen maatregelen

22

2.5 Betrokken actoren

23

2.6 Actoren Analyse

24

2.7 Oplossingsmodel

25

3. Tekort aan medicamenten in Suriname

29

3.1 Situatie in Suriname

29

3.2 Oorzaken

33

3.3 Reeds getroffen maatregelen

34

3.4 Betrokken actoren

36

3.5 Actoren analyse

37

3.6 Oplossingsmodel

39

Samenvatting

42

Inleiding
Een verscheidenheid aan groeperingen in de samenleving zorgt mede ervoor dat er een
diversiteit is aan opvattingen, gedachten, uiteenlopende ideen over goed en fout, maar ook als
het gaat om de behoeften en materile belangen van elke persoon kan verschillend zijn. De ene
persoon vind dat die recht heeft op gesubsidieerde babyvoeding, terwijl de andere van mening
is dat die persoon gewoon de normale niet-gesubsidieerde prijs kan permitteren omdat die het
financieel veel beter heeft. Al deze uiteenlopende opvattingen zorgt ervoor dat samenleven
lastig wordt, hetgeen kan leiden tot wanorde in de samenleving. De rol van de overheid is hier
van eminent belang. Deze zal ervoor moeten zorgen dat er orde heerst door de samenleving te
sturen; het doelgericht benvloeden van de samenleving in een bepaalde context (In t Veld
1989:18). Dit zal geschieden door het nemen van bijvoorbeeld beleidsmaatregelen, bindende
beslissingen en activiteiten die het lot van veel mensen ingrijpend benvloeden alwaar er op
zekere mate richting wordt gegeven aan maatschappelijke ontwikkelingen. De overheid creert
maatstaven waaraan de mensen zicht zullen houden om bepaalde doelstellingen, die bij
beleidsontwikkeling tot stand is gekomen, te bereiken. Kortom is het de overheid die wordt
gezien als beleidsmaker die in de samenleving effecten teweegbrengt.
Een van de belangrijke pijlers van de Surinaamse overheid is het zorg dragen over goed
gedegen gezondheidszorg voor alle burgers in het land. Zoals opgenomen in de
ontwikkelingsplan 2012-2016 is het de bevolking die ontwikkeling voortbrengt alwaar een
gezonde bevolking deze ontwikkelingen duurzaam kan dragen. Naast het feit dat de zorg voor
gezondheid zelf in handen ligt van het individu is het anderzijds ook te taak van de staat die
volgens de opgenomen taken en bevoegdheden verantwoordelijk is voor de algemene of
collectieve gezondheidszorg. Hiervoor is het Ministerie van Volksgezondheid mee belast.
Visie van het ministerie: "Te komen tot een gentegreerd en duurzaam systeem van kwalitatief
goede en effectieve gezondheidszorg, welke toegankelijk is voor iedereen; en een continue
verhoging van de gezondheidswinst bevordert voor de gehele bevolking.

Taakomschrijving
1. Voor het Ministerie van Volksgezondheid worden de bijzondere taken als volgt omschreven:
De zorg voor:

De volksgezondheid in de ruimste zin en het toezicht op de behartiging van de

volksgezondheid in het bijzonder, met inbegrip van de gezondheidsvoorlichting en
-opvoeding;

Het waarborgen van de kwaliteit, beschikbaarheid en bereikbaarheid van de

gezondheidszorg over het gehele land;

De personele materile voorzieningen in de gezondheidszorg, met inbegrip van

medicamenten en andere geneeskundige benodigdheden;

Het beheer van en de controle op inrichtingen ter verpleging en/of ter behandeling van
zieken, apotheken en magazijnen van geneesmiddelen en de geneeskundige- en
farmaceutische benodigdheden;

Het geneeskundig onderzoek van personen in Staatsdienst;

Het weren van besmetting door de scheep-en luchtvaart;

Het toezicht op de uitoefening van de geneeskunde en de artsenijbereidkunst;

De keuring van voedingsmiddelen en -waren en het toezicht op de bereiding en verkoop

daarvan;

De gezondheid van bevolkingsgroepen en individuen, die deze zorg behoeven en

anders niet zouden krijgen;

De registratie van geneesmiddelen;

Een optimale uitwendige woon-en leefmilieu, alsmede het toezicht op de naleving van
de wettelijke regelingen die daarop betrekking hebben;

De aanleg en het onderhouden van parken en plantsoenen, alsmede van

overheidsterreinen;

De milieuhygine, onder andere de sanitaire inspectie, de bedrijfshygine, de controle

op en de begeleiding van de vernietiging van farmaceutisch, klinisch en industrieel afval,
het een en ander in samenwerking met de daarvoor in aanmerking komende instanties

2. Dit ministerie is tevens belast met de zorg voor alle direct of indirect met de in het
voorgaande lid genoemde aangelegenheden in verband staande onderwerpen, voor zover niet
bijzonderlijk aan een ander ministerie opgedragen.
(Bron: Staatsbesluit 1991 no. 58)

De gezondheidszorg in Suriname is per heden nog niet wat het wezen moet. In dit concept
beleidsnota zal aandacht worden besteed aan de volgende drie (3) maatschappelijke
problemen die vallen onder het Ministerie van Volksgezondheid.
1. Er is sprake van een negatieve ontwikkeling van chronische ziekten, met name diabetes
mellitus, hart-en vaatziekten en nieraandoeningen in de afgelopen 5 jaren.
2. Er zijn onhyginische toestanden geconstateerd in restaurants dat zorg draagt tot een
toename van het aantal voedselvergiftiging gevallen onder consumenten.
3. Volgens het Bedrijf Geneesmiddelen Voorziening Suriname (BGVS) is er een tekort aan
medicamenten, waarvan 15 % van het aantal geneesmiddelen niet optimaal voorradig is.
Na gezamenlijke overleg van de leden der beleidscommissie en de minister op het Ministerie
van Volksgezondheid is er gekozen voor de 3 bovengenoemde problemen die zich voortdoen
binnen de samenleving. De beleidscommissie is tot het ultieme besluit gekomen om aandacht
te besteden aan deze 3 maatschappelijke problemen omdat deze belangrijke pijlers zijn waarop
de regering zich munt. In de Jaarrede over het dienstjaar 2016 en het Ontwikkelingsplan 20122016 is waar te nemen dat de regering de gezondheidssector tracht te perfectioneren door zich
te richten op de verschillende aspecten binnen de gezondheidssector. Onder andere op het
gebied van chronische niet-overdraagbare aandoeningen, het garanderen van de nodige
medicamenten aan patinten, het erop toezien van hyginische toestanden in restaurants en
berhaupt het toegankelijk maken en het leveren van kwalitatief goede gezondheidszorg, aan
de bevolking. Ook is in het ontwikkelingsplan opgenomen dat een van de doelen gericht is op
betere controle qua voedselveiligheid en het promoten van gezonde voeding. Kortom ligt het
voor het Ministerie van Volksgezondheid om deze vastgelegde doelen optimaal te kunnen
realiseren.

Hoofdstuk 1 Toename chronische ziekte in Suriname

In dit hoofdstuk zal worden gekeken naar de toename van chronische ziekte in Suriname en de
ontwikkelingen daarvan. Voorts zal ook worden aangegeven wat de oorzaken zijn, de
maatregelen en de bijbetrokken stakeholders met een stakeholders analyse.
1.1 Chronische ziekten
Er is sprake van een negatieve ontwikkeling van chronische ziekten, met name diabetes
mellitus, hart-en vaatziekten en nieraandoeningen in de afgelopen 5 jaren.
De eerste resultaten van het onderzoek zijn vandaag gepresenteerd. Meer dan 60 procent van
de vrouwen en circa 40 procent van de mannen moeten afvallen, blijkt uit het onderzoek. Doen
zij dat niet, dan brengen zij zichzelf in gevaar: zij kunnen dan suikerziekte en hoge bloeddruk
krijgen, en complicaties zoals hartinfarcten en beroertes. Het onderzoek laat ook zien welke
bevolkingsgroepen extra risico lopen om een ernstige, chronische ziekte te krijgen. (Starnieuws,
18 januari 2014)
Hieruit is te halen dat de dreiging met betrekking tot chronische ziekte zeer zorgwekkend is in
de Surinaamse samenleving. Wil het ministerie een goed en gezonde samenleving hebben, zal
deze dan op dit maatschappelijk vraagstuk moeten ingrijpen.
Chronische ziekten
Voor de term chronische ziekten zijn er tal van omschrijvingen. In dit hoofdstuk zal de definitie
worden gebruik welke door de Noord-Amerikaanse Commissie van Chronische ziekten is
vastgelegd en luidt als volgt:
Alle gebreken en afwijkingen van het normale die een of meer van de volgende kenmerken
hebben: ze zijn permanent, leiden tot blijvende invaliditeit, worden veroorzaakt door
onomkeerbare pathologische veranderingen, vragen speciale training van de client gericht op
revalidatie en vereisen naar

verwachting langdurige controle,

observatie en zorg.

(Psychosociale zorg bij chronische ziekten, Jan Jaspers, 2010)

Chronische ziekten kunnen van persoon tot persoon variren in ernst, duur, oorzaak,
verschijningsvorm, progressiviteit, pijn, leefregels, functionele beperking en behandelvorm.
Deze zijn te herkennen aan de volgende kernmerken en hangen dikwijls vaak samen met
elkaar:

 De lichamelijke of geestelijke stoornis is langdurig of blijvend, dat

betekent dat dezelfde ziekte minstens drie maanden duurt of meer
dan drie ziekteperioden per jaar heeft;
De ziekte is met wat er tegenwoordig mogelijk is aan behandeling
en met de kennis van nu niet te genezen;
Er is sprake van een actief of zelfs progressief verlopend proces;
Er zijn voor zowel het lichamelijk als het geestelijk functioneren gevolgen merkbaar van de ziekte;
Het verloop van de ziekte is niet precies te voorspellen; dat geeft veel
onzekerheid over de toekomst;
De ziekte kan leiden tot hulpbehoevendheid, afhankelijkheid en
langdurig gebruik van zorg.
(http://assortiment.bsl.nl/files/2385b7bc-7d64-4772-845a1edc51b9cdca/9789031379491proefhoofdstuk.pdf)
Diabetes Mellitus
Diabetes Mellitus, ook wel suikerziekte genoemd, is een chronische ziekte die wereldwijd
voorkomt zowel bij ouderen als jongeren. Het is een chronische stofwisselingsziekte waarbij de
alvleesklier in het lichaam niet voldoende of geen insuline aan maakt.
Uit onze voeding krijgen wij dagelijks koolhydraten (suikers) binnen uit onder andere voedsel
zoals rijst, melk, meelproducten en allerlei zoetigheden. In de dunne darm van ons lichaam
worden deze koolhydraten afgebroken tot glucose alwaar deze worden opgenomen in de
bloedbaan en vervolgens omgezet in in energie. Dit proces kan geschieden wanneer de
alvleesklier het hormoon insuline produceert. Insuline zorgt er dus voor dat glucose in de cellen
wordt opgenomen. In sommige gevallen komt het voor dat er minder of geen insuline meer
wordt geproduceerd of het lichaam er ongevoelig voor wordt. Doordat er een tekort is aan
insuline in het lichaam kan glucose niet meer in de lichaamscellen worden opgenomen,
waardoor er een overtollig glucose gehalte ontstaan in het bloed. Enkele complicaties die men
op den duur kan oplopen zijn oogcomplicaties, beschadiging aan de zenuwbanen en hart- en
vaatziekte. (http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/diabetes-mellitus/item33261)
Hart-en vaatziekte
Hart-en vaat ziekte omvat alle aandoeningen die betrekking hebben op het hart en de
bloedvaten. We kunnen deze in 4 groepen indelen nl.

Aangeboren afwijkingen: het hart wordt al vroeg is een vroeg stadia tijdens de embryonale
ontwikkeling aangelegd. Bijvoorbeeld hartritmestoornissen en hartklepafwijkingen.

Aandoeningen door vernauwing of blokkering van de bloedvaten. Als de bloedvaten

geblokkeerd zijn zorgt dit ervoor dat er niet voldoende toevoer is van het bloed naar de
verschillende lichaamsdelen en heeft tot gevolg dat deze dan minder goed tot helemaal niet
kunnen functioneren door een tekort aan zuurstof bij de toevoer van het bloed. Bijvoorbeeld
beroerte en hartinfarct.

Infectie of ontstekingen van het hart door groei van bacterin in het binnenoppervlak of
kleppen van het hart. Bijvoorbeeld Endocarditis.

Overige aandoeningen die voorkomen zijn die welke pas op latere leeftijd kunnen ontstaan.
Bijvoorbeeld Harttamponade waarbij er sprake is van vochtophoping in het hart, waardoor er
een grote druk kan ontstaan in het hart en heeft tot gevolg dat het hart minder bloed pompt
naar de verschillende lichaamsdelen. (http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/harten-vaatziekten/item34188)

Nieraandoeningen
Bij nieraandoeningen gaat het om een verandering in de bouw of in het optimaal functioneren
van de nieren. Elk mens heeft er 2 nieren die in de achterkant van de buik aan beide zijden van
de wervelkolom liggen. De nier heeft als taak het afscheiden van gevaarlijke giftige stoffen en
houd lichaamstoffen zoals het bloed constant. Nieraandoeningen kunnen zowel aangeboren
zijn, maar kunnen ook ontstaan als gevolg van een ontsteking en zelfs ook als gevolg van
diabetes of hoge bloeddruk. Iemand die aan een nieraandoening lijdt krijgt te maken met
verschillende complicaties die chronisch van aard zijn. De nier van zo een persoon met een
nieraandoening maakt dat de afvalstoffen in het lichaam niet kunnen worden gefiltreerd welke
tot gevolgd heeft dat deze giftige stoffen in het bloed terecht komt met het noodlottig gevolg
bloedvergiftiging. Bij langdurigheid hiervan kan dit ertoe leiden dat de nieren helemaal niet
meer functioneren alwaar de persoon afhankelijk is van een uitwendige manier van het filtreren
van

het

bloed.

Dit

kan

worden

aangeduid

als

(https://www.nierstichting.nl/faq/nieren-en-nierziekten/#wat-is-nierschade).

het

dialyseren.

1.2 Situatie in Suriname

Tabel 1.1 Toename NCDs

In tabel 1.1 is te zien dat er eerder een stijging is van NCD sterfgevallen dan Communicable
Diseases (CD) en dat 60,5 % van de gevallen werden gecategoriseerd onder NCDs. In de
afgelopen jaren is in Suriname het aantal gevallen van chronische ziekten zeer hachelijk en wel
met name diabetes mellitus, hart-en vaatziekten en nieraandoeningen. Volgens de PAHO/WHO
Country

Cooperation

Strategy

for

Suriname

2012-2016

werkt

het

Ministerie

van

Volksgezondheid mee aan het verschaffen van datas met betrekking tot de verschillende
(niet)overdraagbare aandoeningen in Suriname. Suriname heeft hieraan gecommitteerd alwaar
mede vanuit de PAHO/WHO calculaties worden gedaan en statistieken worden gepubliceerd. Er
is gebleken dat er met de jaren heen een stijging heeft plaats op het gebied van Noncommunicable Diseases (NCD) of wel niet-overdraagbare aandoeningen anders dan
overdraagbare aandoeningen; de meeste mensen sterven eerder aan NCDs. (Uit: PAHO/WHO
calculations based on Data from Bureau of Public Health, Ministry of Health)
Hart- en vaatziekte
De PAHO/WHO heeft ook de calculaties gedaan naar hart- en vaatziekte naar bevolkingsgroep.
Volgens statistieken van het Ministerie van Volksgezondheid is gebleken dat zij die zijn te
komen overlijden aan hart- en vaatziekte het meest voorkwam bij de Hindoestanen als grootste
groep, vervolgens de Creolen en als derde groep de Javanen. Ook werden deze onderverdeeld
naar geslacht. Zie tabel 1.2 en tabel 1.3 in de bijlage.

Diabetes-mellitus (Suikerziekte)
Het aantal gevallen van suikerziekte is Suriname baart het Ministerie van Volksgezondheid ook
zorgen,

waarbij

per

mei

2015

er

ruim

75.000

mensen

lijden

aan

deze

ziekte

(uit:http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/29120). Ook is uit de

calculaties van de PAHO/WHO gebleken dat er een stijgende trend is qua het aantal gevallen
van suikerziekte in Suriname. Zie tabel 1.4 in de bijlage.
Nieraandoeningen
Ook nieraandoeningen komt vaker voor in Suriname. Volgens de heer Faroek Chhangur,
medisch cordinator van het Nationaal Nierdialyse Centrum (NCC). In 2010 waren er 200
nierpatinten en in 2015 werd er een aantal van 600 patinten geregistreerd die lijden aan
niercomplicaties. Wekelijks melden zich tussen de vijf en acht ernstig zieke personen aan bij het
NCC voor behandeling. Het gros van de dialysepatinten bevindt zich in de leeftijdsgroep
veertig tot zestig jaar. Voorts geeft hij ook aan dat deze drastische stijging te danken is aan
hoge bloeddruk en suikerziekte. (Uit: De Ware Tijd, 25 november 2015)
Aan de hand van de bovengenoemde informatie is te zien dat deze vormen van chronische
ziekte nog steeds voorkomen in Suriname, waarbij er ook sprake is van een toename met de
jaren heen. Dit baart heel veel zorgen binnen de samenleving, maar ook meer nog bij het
Ministerie van Volksgezondheid. Het ligt voor het ministerie onder andere ervoor te zorgen een
gezonde samenleving in stand te houden, omdat deze zal moeten bijdragen aan de
gezamenlijke ontwikkeling van het land binnen verschillende sectoren.
1.3 Oorzaken
De risico factoren die mogelijk bijdragen aan de toename van chronische ziekte kunnen zijn:

Roken: het consumeren van tabak in de vorm van sigaretten heeft tal van nadelige gevolgen
voor het lichaam. Een van de gevaarlijke stoffen in sigaretten, namelijk koolmonoxide,
maakt dat de hart minder zuurstof krijgt alwaar nicotine de wanden in de bloedvaten kunnen
beschadigen en deze stugger worden. Dit zorgt ervoor dat cholesterol en vet die men door
de voeding naar binnen krijgt makkelijker kan vastzitten in de bloedvaten. Hierdoor slibben
bloedvaten dicht welke mogelijk kan leiden tot hartinfarct. Ook hoge cholesterolgehalte
draagt

bij

tot

hart-en

gezondheid/risicofactoren)

vaatziekte.

(uit:http://www.cardiologiecentra.nl/patienten/hart-a-

(interview S. Soeropawiro, Huisarts , RGD)

Slechte dieet/eetgewoonte: overgewicht vergroot de kans op diabetes. Mensen met

overgewicht zijn namelijk minder gevoelig voor insuline, waardoor het op peil houden van de
bloedsuikerspiegel steeds moeilijker wordt, welke uiteindelijk leiden tot diabetes.

Weinig fysieke activiteit: genoeg sporten hoort ook bij een gezonde levensstijl. Door elke
dag te bewegen verminder je de kans op verschillende lichamelijke aandoeningen.

Alcoholgebruik: Het risico op gezondheidsschade door alcohol hangt af van het totale
gebruik en van het drinkpatroon van de drinker. Ook alcohol gebruik behoort tot de
risicofactoren van chronische ziekten. Grote hoeveelheden alcohol zijn slecht voor hart- en
bloedvaten. Overmatig alcoholgebruik leidt tot een hoge bloeddruk, een vernauwing van de
bloedvaten, hartritmestoornissen, hartspierzwakte en hersenbloedingen. Dit alles verhoogd
de kan op hartinfarct bij overmatig alcoholgebruik. Daarnaast verhoogd alcohol de kans op
alvleesklierontsteking.
(uit:http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/roken/wat-zijn-demogelijke-gezondheidsgevolgen-van-roken/)

berhaupt slechte leefstijl: door amper te sporten, niet letten op de voeding en het niet
optimaal laten checken van jouw lichaam bij de specialist draagt ook bij tot een verhoogde
kans op chronische ziekte. Door een gezonde levensstijl op te bouwen en die te behouden
verminder je de kans op verschillende lichamelijke aandoeningen.

1.4 Reeds getroffen maatregelen

Vanuit het Ministerie zijn er ook enkele maatregelen getroffen in samenwerking met andere
actoren:
1. Nationaal

gezondheidsonderzoek

in

Suriname

naar

mate

van

verspreiding

van

risicofactoren m.b.t chronische aandoeningen

Dit onderzoek werd uitgevoerd tussen februari tot en met september 2013, alwaar de resultaten
zijn gepubliceerd in januari 2014. Dit onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met de
Faculteit der Medische Wetenschappen van de Anton de Kon Universiteit van Suriname. Bij dit
onderzoek hebben 5.752 mensen tussen 15 en 65 jaar deelgenomen aan een uitgebreide
enqute waarbij lengte, bloeddruk en gewicht zijn gemeten. Tevens is er bij overgrote deel van
de mensen bloeddruk en cholesterolgehalte bepaald. De regering heeft een uitgebreid overzicht
ontvangen en heeft nu een beter beeld van de concrete risicos die leiden tot
gezondheidsproblemen en chronische ziekten. Zo kan zij werken aan gericht beleid om de
bevolking te helpen om gezond te blijven. (uit: Nationaal STEPS onderzoek)

2. National Action Plan for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases 20122016
Het ministerie heeft voor de periode 2012 tot en met 2016 een nationaal actie plan opgesteld. In
september 2011 heeft Suriname tijdens de algemene VN vergadering de resolutie met
betrekking tot NCDs ondersteunt, waarbij werd aangegeven dat NCDs een zeer cruciale
kwestie is in de wereld. Gelijk daarna heeft de Surinaamse overheid een budget vastgesteld
aan het Ministerie van Volksgezondheid om op lokaal niveau preventieve maatregelen te nemen
met betrekking tot NCDs. Zo is het Nationaal Actie Plan voortgevloeid waarin enkele pijlers zijn
aangegeven zoals public awareness met betrekking tot chronische ziekte, promotie van
gezonde levensstijl, versterking van de gezondheidssector, onderzoek en monitoring en
evaluatie van gezondheidsaspecten in de samenleving. (uit: Nationaal Actie Plan 2012-2016)
(Interview met Drs D. Jubithana MD MPH, BOG)
3. Oprichting One Stop Shop; creatie van het Ministerie van Volksgezondheid
De eerste de One Stop Shops voor chronische ziekten bij het Academisch Ziekenhuis
Paramaribo en het Streekziekenhuis Nickerie zijn inmiddels operationeel. De One Stop Shops
zijn poliklinieken waar patinten met een chronische ziekte (diabetes, hypertensie, chronisch
nierlijden, HIV/AIDS) behandeld worden door een team bestaande uit artsen, gespecialiseerde
verpleegkundigen, ditisten, fysiotherapeuten, counselors, psychologen etc. Het doel is de
patinten therapietrouw te maken, zodat de kans op complicaties die leiden tot
ziekenhuisopnamen geminimaliseerd wordt. Het uiteindelijk doel van de One Stop Shops is om
complicaties, invaliditeit en sterfte ten gevolge van bepaalde chronische ziekten te voorkomen.
(uit: Begroting Ministerie van Volksgezondheid 2014)
(Interview met Drs. Maltie Algoe, MD, MPH, Ministerie van Volksgezondheid)
4. LANGA WANG ANU GI WANG MORO GOSONTU SRANAN bewustwording campagne
Het ministerie heeft in 2013 een een landelijke bewustwordingscampagne gevoerd om de
Surinaamse samenleving bewuster te maken van een gezonde leefstijl. Hierbij werden er op
verschillende aspecten gericht zoals gezonde voeding, sporten etc.
1. SEKI SIKSI campagne
In november 2015 is de Seki Siksi campagne van start gegaan. Hiermee wil het ministerie de
samenleving bemoedigen om elke dag op een vaste tijdstip te bewegen. Deze campagne zal 3
maanden duren, waarbij de samenleving via de media zal worden herinnerd om elke dag om
klokslag 6u te gaan bewegen. (uit: Starnieuws, 16 november 2016)
6. Anti-Tabakswet

In 2013 werd de anti-tabakswet aangenomen met de bedoeling om de gezondheidsniveau

omhoog te brengen. In het kader hiervan zijn er landelijk verschillende campagnes gevoerd om
de samenleving bewust te maken over de nadelige gevolgen van roken.
(Interview met Drs. Maltie Algoe, MD, MPH, Ministerie van Volksgezondheid)
1.5 Betrokken actoren
De verschillende actoren, zowel publiek als privaat, hebben wat betreft dit problematiek veel
raakvlakken en samenwerkingsverbanden met elkaar:

Publieke actoren
Bureau

Private actoren

voor

Openbare One Stop Shop (OSS)

Gezondheidszorg (BOG)
Anton de Kom Universiteit PAHO/WHO
van Suriname (Ministerie van
Onderwijs

Wetenschap

en

van

en Stichting Diabetes Educatie

Cultuur)
Ministerie

Sport

Jeugdzaken

Suriname

1.6 Actoren-analyse
Bij het opstellen van dit beleidsconcept is het van belang een actoren analyse te doen. Aan de
hand hiervan wordt er dan gekeken naar de rol van elke actor. De verschillende actoren die in
kaart zijn gebracht zijn:
Probleemhebbers

Patinten met een chronische ziekte

Probleemvormers

Ministerie van Volksgezondheid

Probleemoplossers

Ministerie van Volksgezondheid

Ministerie van Sport en Jeugdzaken

Probleembenvloeders

BOG
One Stop Shop
Artsen/specialisten
Ziekenhuizen

Probleemhebbers

Patinten met een chronische ziekte

Patinten die lijden aan een chronische aandoening zijn degene die dit problematiek doen
bestaan in de samenleving.
Probleemvormers

Ministerie van Volksgezondheid

Bij deze wordt er bij het ministerie informatie verzamelt alwaar deze door de beleidscommissie
wordt gedefinieerd tot een beleidsprobleem.
Probleemoplossers

Ministerie van Volksgezondheid

Uiteindelijk wordt er primair vanuit het ministerie overgegaan tot de beleidsontwikkeling voor de
aanpak van de toename aan chronische ziekte.

Ministerie van Sport en Jeugdzaken

Samen met het Ministerie van Volksgezondheid zal gezamenlijk met het Ministerie van Sport en
Jeugdzaken worden gewerkt aan bepaalde gebieden ter oplossing van dit problematiek.
Probleembenvloeders

BOG

Deze is belast met het berhaupt voorlichten over een gezonde leefstijl, waarbij goede voeding
en optimaal bewegen belangrijke punten zijn. Verder zal ook ondersteuning worden gegeven
aan het Ministerie van Volksgezondheid met betrekking tot NCDs.

One Stop Shop

Hoewel deze een particuliere organisatie is, kan de OSS gezien worden als een werkarm van
de ministerie. Deze zal patinten met een chronische ziekte hulp bieden en ook begeleiden.
Daarnaast zal vanuit de OSS ook het aantal patinten met chronische aandoening worden
geregistreerd

en

vervolgend

deze

wordt

gerapporteerd

naar

het

Ministerie

van

Volksgezondheid.

Artsen/specialisten en ziekenhuizen

Deze zijn er om specialistische hulp aan te bieden aan patinten met chronische aandoeningen.
1.7 Oplossingsmodel

Het ministerie van Volksgezondheid en wel met mede ondersteuning van de verschillende
actoren kan de aanpak van chronische ziekten zeker aan. Er is gekozen voor het beleidsfasen
model om het probleem aan te pakken, omdat het Ministerie over de kennis en kunde en
middelen beschikt om dit problematiek op te lossen.
Agendavorming
Uit het Nationaal STEPS onderzoek is gebleken dat meer dan 60 procent van de vrouwen en
circa 40 procent van de mannen moeten afvallen. Dit dreigt een gevaar te zijn omdat deze
nadelige gevolgen met zich meebrengen zoals suikerziekte en hoge bloeddruk en complicaties
zoals hartinfarct en beroertes. Verder laat het onderzoek ook zien dat bepaalde groepen in de
samenleving een grote risico lopen op het krijgen van chronische ziekte. (Uit: Nationaal NCD
STEPS Onderzoek Suriname Januari 2014, Ministerie van Volksgezondheid)
Beleidsontwikkeling/besluitvorming
Beleidstheorie: Probleemdefinitie
Er is een negatieve ontwikkeling te constateren met betrekking tot het aantal gevallen van
chronische ziekte in Suriname. De toename van mensen met een chronische ziekte is een zeer
zorgwekkende vraagstuk binnen het Ministerie van Volksgezondheid. Dit zorgt voor een
ongezonde samenleving in het land.
Oorzaken van het probleem
Roken
Slechte dieet/eetgewoonte
Weinig fysieke activiteit
Alcoholgebruik
Beleidsinstrumenten
Er wordt gericht op juridische, economische en communicatieve en fysieke instrumenten
Juridisch
1. Wet invoeren met betrekking tot de alcohol en tabak reclames.
Economisch
1. Subsidiren van instanties die belast zijn voorlichting qua chronische ziekten.
2. Subsidieren van nierdialyse.

3. Aankoop van mobiele voertuigen met alle medische voorzieningen aan boord.
4. Subsidieren van medicamenten.
Communicatief
1. Informatiespotjes over gezonde voeding.
2. Informatiebrochures op scholen over chronische ziekte.
3. Bewustwordingscampagne met bekende Surinaamse artiesten.

Fysiek

1. Installeren van nicotinefilter machines

2. Opzetten van mini-medische units
Doelstelling
Het verminderen van het aantal gevallen van mensen met een chronische ziekte met 50% voor
eind 2017
Plan van aanpak
Juridisch
1. Er zal vanuit het Ministerie van Volksgezondheid een nieuwe wetsvoorstel worden
gemplementeerd. Deze nieuwe wet zal inhouden dat er een verbod komt op het promoten
van alcohol en sigaretten. Hetzij reclamespotjes in welke vorm dan ook, posters op
gebouwen enz. Indien men toch hieraan schuldig maakt zal er sancties worden genomen,
waarbij een boete kan worden opgelegd van SRD 1000,Economisch
1. Het ministerie zal belast zijn met het subsidiren van instanties die belast zijn met het
voorlichten van chronische ziekte op scholen om zo jongeren van jongs af al bewust te
maken van de gevaren van chronische ziekte en de preventie daarvan.
2. Subsidiren van de kosten voor de nierdialyse-apparaten bij het Nationaal Nierdialyse
Centrum. Hierbij worden alle kosten gedekt met betrekking tot het aanschaffen en reparatie
van de apparaten.
3. Er zal verder 5 mobiele voertuigen worden aangeschaft met alle medische voorzieningen
aan boord. Deze hebben als doel om patinten in ver gelegen gebieden waar weinig
medische voorzieningen aanwezig is voor chronische ziekte te behandelen en zorg dragen
over de preventie daarvan.

4. Ook zal zorg worden gedragen dat de medicamenten voor diabetes mellitus, hart- en
vaatziekte en nierdialyse patinten worden gesubsidieerd.
Communicatief
1. Er zal via de media informatie spotjes worden ontworpen. Hiervoor zal het ministerie
Chetskeys Advertising Promotion & Production N.V in het leven roepen om een reclame
spotje in elkaar te zetten met als onderwerp een gezonde levensstijl.
5. Vanuit het ministerie zal het BOG, afdeling Gezondheidsvoorlichting en Opvoeding (GVO)
worden belast met het ontwerpen van informatie brochures over gezonde voeding en het
aanleren voor het behouden van een goede en gezonde leefstijl.
6. Het ministerie zal in een periode van 2 jaren, om de 3 maanden, een grote
bewustwordingscampagne worden gehouden op het Onafhankelijkheidsplein, met als
onderwerp Eet gezond en beweeg!. De totale samenleving wordt hiervoor uitgenodigd om
gezamenlijk mee te doen aan sportieve activiteiten zoals Zumba-fitness. Er zullen bij elke
campagne Surinaamse artiesten worden uitgenodigd om hieraan mee te doen en ook vanuit
hun de samenleving bewust te maken over een gezonde leefstijl. Verder zal er daar ook
Units aanwezig zijn van het Ministerie en andere instanties die voorlichting geven over
chronische ziekte en gezonde voeding en leefstijl.
Fysiek
1. Er zal gezorgd worden voor de zogenoemde vending machines die gevuld zijn met
nicotine-filters, waarbij degene die roken er terecht kunnen. Deze nicotine filters zijn bedoeld
om mensen die toch ervoor kiezen te roken om welke redenen dan ook, deze dan op een
minder schadelijke manier kunnen doen. Deze beslissing dient ook als stimulans om rokers
van bewust te maken van de schadelijke stoffen in sigaretten zoals nicotine. De machines
zullen verspreid te vinden zijn in de binnenstad, malls en de luchthavens en ook de
verschillende zorginstellingen.
2. Het opzetten van mini-units in de malls, verschillende centrale bushaltes (zoals de NVB
eindhalte te Heiligenweg etc.), de binnenstad waarbij de mensen gratis terecht kunnen voor
het meten van hun gewicht en bloeddruk en het verkrijgen van informatiebrochures ter
plekke. Deze diensten zijn er op gericht om de mensen tegemoet te komen ter
bewustwording van een gezonde leefstijl.
Samenvatting

Non-communicable diseases neemt in Suriname steeds toe en wel met name chronische
ziekten zoals Diabetes Mellitus, haar-en vaatziekte en nieraandoeningen. Dit heeft zowel bij
NGOs als bij het Ministerie van Volksgezondheid voor heel wat bezorgdheid gezorgd omdat dit
bijdraagt tot een ongezonde bevolking. Verschillende indicatoren zoals een ongezonde leefstijl,
alcohol gebruik en roken zijn de boosdoeners hiervoor. Het ligt voor de overheid om dit
problematiek aan te pakken, alwaar het Ministerie van Volksgezondheid dit in handen zal
nemen. In deze beleidsnota tracht het ministerie om nieuw beleid uit te stippelen, waarbij er
gekozen is voor het beleidsfasen model. Om dit problematiek op te lossen zijn er ook enkele
actoren bijbetrokken om

gezamenlijk te werken aan de doelstelling welke is vastgesteld

namelijk een afname van het aantal gevallen van chronische ziekte.

Hoofdstuk 2 Onhyginische toestanden in restaurants

In dit hoofdstuk komt vervolgens

het maatschappelijk probleem met betrekking tot

onhyginische werkzaamheden van restauranthouders die als gevolg heeft stijgende

voedselvergiftigings gevallen aan bod. Er zal beschreven worden wat de oorzaken zijn, de
reeds

getroffen maatregelen, actoren analyse en het oplossing model hiervan.

2.1 Voedsel hygine

Er zijn onhyginische toestanden geconstateerd in restaurants dat heeft zorgd gedraagt tot
een toename van het aantal voedselvergiftiging gevallen onder consumenten.
Hoewel er

tijdens het verlenen van vergunningen aan restaurant houders een aantal

voorwaarden wordt voorgehouden ten aanzien van voedsel hygine, laat de hygine in de
restaurants in Suriname nogal wat te wensen over. Er is in de afgelopen periode geconstateerd
dat de percentage van aantal voedselvergiftiging gevallen een negatieve toename heeft
ondervonden en dit wel door onhyginische toestanden. (uit: Times of Suriname, Slecht gesteld
hygine

restaurants, Times, 25 januari 2014). Het gevaar op een voedselvergiftiging of

voedselinfectie is groot als er onhyginisch te werk wordt gegaan op plekken waar voedsel
wordt bereid en verkocht. Hierbij heb je dan dat mensen voedsel naar binnen krijgen die besmet
is met ziekteverwekkende micro-organismen zoals bacterin of virussen of besmet is met een
giftige stof. Dit kan als gevolg hebben dat de gezondheid van de consumenten in gevaar komt.
Men kan namelijk last krijgen van maag- en darmstoornissen zoals diarree en braken en ook
duizeligheid. Maar een voedselvergiftiging of infectie kan zelfs ook dodelijk zijn. Om dit alles te
controleren en de gezondheid van de bevolking te waarborgen wordt door het Bureau voor
Openbaar Gezondheidszorg (BOG) om een bepaalde tijd de restaurants en eethuizen
genspecteerd. Voedsel dat niet op hyginische wijze voorbereid wordt, bv niet goed afgedekt
wordt, vlees dat bloot gelegd wordt of gewoon in de badkamer gewassen wordt, gebruik van
oude olie en niet goed schoon gemaakte keukens; zijn allemaal vormen van onhyginische
toestanden die meestal bij restaurants geconstateerd worden.

2.2 Het Bureau voor Openbare Gezondheidzorg

Het Bureau voor Openbare Gezondheidszorg is de toonaangevende autoriteit als het gaat om
voedselhygine. Het BOG is het nationale instituut die zorgt voor preventie van ziekten en een
steeds verbeterende volksgezondheid in Suriname. Het verenigt hoogwaardige expertise en
technologie op het gebied van de openbare gezondheidszorg ter preventie en controle van

specifieke ziekten middels beleidsontwikkeling, epidemiologische surveillance,

gezondheidsvoorlichting, onderzoek, laboratorium diagnostiek en public health interventie. Het
BOG heeft als missie de gezondheid en de kwaliteit van het leven van de Surinaamse mens te
bevorderen en te bewaken door controle, onderzoek en voorlichting. Het bestaat uit een aantal
afdelingen waarvan de volgende belast zijn als het gaat om de waarborging van voedsel
hygine. Namelijk:
-Milieu Inspectie Bij de afdeling Milieu Inspectie van het BOG kan men terecht voor het
inspecteren, controleren en het sanctioneren van alle inrichtingen en bedrijven waar
voedingsmiddelen worden bereid, verwerkt, verkocht, opgeslagen en vervoerd.
- Voeding : het bewaken en beschermen van de voedingstoestand van de totale Surinaamse
bevolking in het algemeen en van specifieke doelgroepen.
(http://bogsur.sr/index.php/ct-menu-item-3 )

Het aantal voedselvergiftiging gevallen dat werd geconstateerd vanuit de 1e lijn via de
telefonade surveillance waren in het jaar:
2012: 97 gevallen
2013: 83 gevallen
2014: 59 gevallen
Deze cijfers zijn door het BOG als onderrapportages gezien omdat niet iedereen die ziek is door
voedselvergiftiging zich aanmeld bij een arts en het BOG dan niet alle klinieken in de
surveillance, waardoor deze cijfers geen weerspiegeling zijn van de daadwerkelijke situatie.
(interview, drs. B. Jubithana MD MPH Cordinator surveillance Afdeling Epidemiologie BOG)
volgens voedsel deskundige Rikky Stutgard liggen de aantal gevallen veel hoger.
2.3 Oorzaken
Een toename van het aantal voedselvergiftiging gevallen onder consumenten kan het gevolg
zijn van het consumeren van onhyginisch voorbereid voedsel. Door toezicht houdende en
controlerende taak van de overheid, bij deze uitgevoerd door het BOG, wordt er geprobeerd
om de kwaliteit en gezondheid van de van de burgers veilig testellen. Maar desondanks staat
het toch zeer slecht met de hygine van eethuizen.

De hoofd oorzaak dat aangegeven wordt voor de stijgende aantal voedselvergiftigings

gevallen is de niet-optimale controle van de restaurants. Het niet optimaal controle geeft
restaurants en eethuizen eigenlijk vrij spel. Dat maakt dat de consument een doelwit is van
bacterin en ziektes indien zij voedsel nuttigen in onhyginische eetgelegenheden. Van uit

het BOG wordt aangegeven dat de oorzaak van niet optimale controle namelijk de
onderbemanning van het BOG is. Dit maak dat er eerder restaurants binnen Paramaribo
gecontroleerd wordt en de verre districten dan bijna of geen controle of beurt krijgen. (uit:
http://obsession-magazine.nl/?p=49512 )

Ook wordt aan gegeven dat financile middelen een van de oorzaken zijn. Er wordt door
een tekort aan financile middelen namelijk een situatie gecreerd waarbij er niet genoeg
dienstwagen beschikbaar zijn om al de plaatsen te bezoeken en soms zelfs ook geen geld
voor benzine is. Een tekort aan financile middelen maak ook dat er geen nieuwe mensen
opgeleid kunnen worden om de tekort aan bemanning aan te pakken. (interview, Drs
Radjesh j Ramadhin Msc , cordinator International Human Relations (IHR) bij het BOG)

Er wordt ook aangegeven dat de mentaliteit van restaurant houders een rol spelen. In het
begin wordt wel gehouden aan de voorgeschreven hygine regels bij het verkrijgen van
vergunning maar eenmaal er geld gemaakt wordt, houdt niemand zich meer aan de voor
geschreven regels die bij het verlenen van vergunningen wordt voorgelegd. Er wordt meer
op

productie

en

winst

gefocust

dan

op

onderhoud

en

hygine)

(interview, dhr David Bakker milieu inspecteur, Afdeling milieu inspectie BOG)
2.4 Reeds getroffen maatregelen
Voedselvergiftiging kan worden voorkomen door op de juiste manier voedsel voor te bereiden.
De voeding moet op zoveel mogelijk hyginische mannier voorbereid en bewaard worden, dat
er geen kans bestaat voor bacterin om door door voedsel het lichaam van de mens binnen te
dringen. Aangezien bij restaurants een grote aantal mensen dagelijks voedsel consumeren is
het van groot belang dat er vooral daar, er op wordt toegezien dat alles op een hyginische
manier geschiet en dat de consument gegarandeerd is van veilig en verantwoordelijk bereide
voedsel.
1. Er is bij wet voor geschreven dat er bij het openen van restaurants een vergunning
aangevraagd moet worden. Bij het verlenen van de vergunning worden er al aantal
richtlijnen aangegeven die de voedselveiligheid moet waarborgen. Indien men niet aan de
veiligheidsvoorwaarden houden kan de vergunning ook wel ingetrokken worden.
2. Ook werd er in oktober 2013 een eerste nationale consultatie gehouden gericht op het
maken van beleid en een actieplan voor voedselzekerheid en -veiligheid in Suriname
(http://www.srnieuws.com/bericht.php?id=99976)

3. Een ander maatregel is dat het ministerie namelijk al is gestart met het het implementeren
van een Nationale Voedsel Veiligheidsplan, en dat in samenwerking met andere actoren op
het gebied van gezondheidszorg. (Moet nog in de Nationale Assemblee goedgekeurd
worden) (Drs Radjesh j Ramadhin Msc, cordinator IHR BOG)
4. Ook in het ontwikkelingsplan 2012-2016 is opgenomen dat er gewerkt zal worden aan de
verbetering van de zogenaamde sociale determinanten van gezondheid waaronder milieu,
woonsituatie, drinkwater en sanitatie, en ook voeding. Er zal bij deze met name ook
aandacht worden gericht op de controle van voedselveiligheid en promoten van gezonde
voeding.(uit:http://www.gov.sr/media/519489/ontwikkelingsplan_2012__2016_suriname_in_transformatie.pdf )
5. Er wordt in de begroting van het jaar 2015 aangegeven dat er vervolgens vervoersmiddelen
ten behoeve van de afdeling Milieu Hygine van het BOG aangeschaft zullen worden. Er zal
namelijk 1 terreinwagen, vier pick-ups en drie bussen worden gekocht. Dit voor de betere
verloop van werkzaamheden. (Begroting 2015, pagina 11)
6. Ook is in de begroting van 2015 aangegeven dat er wordt gezorgd voor de wettelijke
regulering van gezondheidszorg waarbij er gewerkt zal worden aan de verzelfstandiging van
het BOG. Hierdoor kan het BOG meer vrijheid hebben om maatregelen treffen

en

effectiever tewerk gaan.( Begroting 2015,pagina 13)

2.5 Betrokken actoren
Bij het uitwerken van de de beleidsnota zijn er verschillende actoren bijbetrokken. Deze kunnen
ingedeeld worden in publieke actoren en niet-publieke actoren.

Publieke actoren

Private actoren

Ministerie van Volksgezondheid

Huisartsen

BOG; afdeling milieu inspectie

PAHO

Ministerie van Handel en Industrie.

Districtscommissariaat

2.6 Actoren analyse

Bij het op stellen van dit beleidsconcept is het van belang om alle actoren die betrokken zijn bij
een maatschappelijk probleem ook in kaart te brengen en na te gaan of duidelijk vast te stellen
op welke manier actoren een probleem benvloeden of zelf benvloed raken. Door zo een
analyse weten wij precies de rol en inbreng van elke actor.

De verschillende actoren die in kaart zijn gebracht zijn:

Probleem hebbers

Restauranthouders

Consumenten

Probleem vormers

Milieu inspecteurs

Het BOG

Probleem oplossers

Minister van Volksgezondheid Districtscommissariaat

Probleem beinvloeders

Artsen+ ministerie van HI

Politie agenten

Probleemhebbers

Zowel Restauranthouders als consumenten kunnen bijdeze gerekend worden tot de

probleemhebbers. Aangezien de restaurant houders de verantwoordelijkheid hebben
over de hygine in hun restaurant kunnen zij gerekend worden tot de directe
probleem veroorzaker als de hygine toch niet gewaarborgd wordt (dus de probleem
veroorzaker). De consument is bij deze de groep mensen die het gevaar op kan
lopen op een directe voedselvergiftiging dus de groep die direct last kan ondervinden
(last hebber).

Probleemvormers

De milieu inspecteurs

Deze zijn de ambtenaren die controle uitvoeren en informatie naar binnen brengen
over de toestanden op het veld. Deze informatie word binnen het bureau voor openbaar
gezondheidszorg verzamelt en gedefinieerd als beleidsprobleem.

Probleemoplossers

Ministerie van Volksgezondheid

Het Ministerie van Volksgezondheid is bij deze belast met het ontwerpen van een
oplossingsmodel voor de aanpak voor het probleem. Bij de aanpak word vaak ook de
districtscommissaris bij betrokken.

Probleembenvloeders

Het Ministerie van Handel en Industrie is belast met

het uitgeven of intrekken van vergunningen aan de restauranthouders

Bij de controle van de restaurant wordt er vaak ook

hulp van de politie genomen om verzet of dat soort ongewenste gedrag van de vergunning
houder tegen te gaan.

Na het oplopen van een voedselvergiftiging moet er

een arts of dokter zo snel als mogelijk geraadpleegd worden ter genezing. Daarnaast zouden
de artsen ook belast zijn met het rapporteren van het aantal slacht offers aan de BOG.

2.7 Oplossingsmodel
Er is gekozen voor het beleidsfasen model om het probleem aan te pakken, omdat het
Ministerie van Volksgezondheid zelfstandig het beleid kan implementeren en uitvoeren. Deze
beschikt over kennis en kunde en de nodige middelen om het probleem op te lossen.
Agendavorming
Bij een actie waarbij controle uitgevoerd werd door het BOG en de bestuursdienst van Para op
restaurants en eethuizen is gebleken dat de meeste van de restaurants en eethuizen te kampen
hebben met slechte hygine. Dit dreigt een gevaar te zijn voor consumenten die een
voedselvergiftiging als gevolg kunnen oplopen. Ook vanuit de burgerij kwamen er steeds meer
klacht

over

de

slechte

hygine

in

de

(https://dcpara.wordpress.com/2015/01/21/uitgebreide-controle-op-eetgelegenheden-enhandelszaken-in-para)

Beleidsontwikkeling en besluitvorming:
Beleidstheorie: probleem definitie

zaken.

Er is een negatieve stijging van het aantal voedselvergiftiging gevallen geconstateerd, waarvan
de oorzaak de onhyginische toestanden in restaurants zijn. Onhyginische werkzaamheden
van restauranthouders maak dat de gezondheid van burgers op het spel wordt gezet wat een
heel zorgwekkende zaak is voor het Ministerie van Volksgezondheid.

Oorzaken:

Slechte/onvoldoende controle door het BOG

Tekort aan financile middelen

Het

niet

altijd

in

acht

nemen

van

de

voedselveiligheidsvoorschriften dor restauranthouders

Niet

genoeg

bemanning

voor

controle

van

restaurants

Beleidsinstrumenten:
Er wordt gericht op juridische, economische en communicatieve instrumenten
Juridische Instrumenten:
1. Wet invoering met betrekking tot sancties restauranthouders.
Economisch
1. Subsidiren zodat er meerder milieu inspecteurs opgeleid en in dienst genomen kunnen
worden
2. Subsidiren van instanties die belast zijn met het opleiden van voedselhandelaars
Communicatief
1. Informatiespotjes over voedselhygine
2. Info programmas via tv ter bewust wording van de mens met betrekking tot voedsel
consumptie
3. Informatiebrochures over wat men kan doen bij dit soort onaangename situaties.

Fysiek

1.

Plaatsen van klachtenbussen

Doelstelling
Het doen afnemen van het aantal voedselvergiftiging gevallen met tenminste 50% tot eind
2017.
Plan van aanpak
Juridisch
1. Er zal een wetsvoorstel gedaan moeten worden van uit de Ministerie van Volksgezondheid
waarbij er hardere sancties gepaard zullen gaan met het onverantwoordelijk gedrag bij het
verhandelen van voedsel; dit ter stimulering van restauranthouders om op verantwoordelijke
wijze om te gaan met hetgeen zij exploiteren. Naast de sluiting van de restaurant vanwege
onhyginische toestanden, de restauranthouders bij de heropenen van hun zaak niet alleen
toestemming nodig hebben van het BOG, de DC maar ook een boete van SRD 2000 tot SRD
15000 kunnen oplopen. De boete wordt vast gesteld aan de hand van de mate van
onhyginische toestanden dat wordt geconstateerd bij de inspectie.
Economisch
1. Het ministerie zou meer subsidie moeten verlenen aan het BOG zodat meer mensen daar
opgeleid kunnen worden to milieu inspecteurs en zodoende het de onderbemanning aan
inspecteur kan worden aangepakt en er voldoende bemanning is om veldwerk te verrichten.

2. Subsidiren van projecten die uitgevoerd zullen worden door voedseldeskundige en mensen
van het BOG die samen 1 week lang in het gebouw van Kamer van Koophandel en Fabrieken
(KKF) zullen werken aan het opleiden van voedselhandelaren.
Communicatief
1. En ten eerst door middel van informatie spotjes de mensen bewust maken over hoe
belangrijk voedselhygine is en wat de gevolgen allemaal kunnen zijn van onhyginisch
voedsel
2. Vervolgens door middel van info programmas de bevolking er op te attenderen om ook
zelf voorzichtig te zijn en bewuster uit te kijken waar ze hun voedsel kopen.
3.

Door middel van info brochures de consumenten te informeren wat ze allemaal kunnen
doen bij het constateren van zo een onaangename situatie. Bv het BOG melden of

informeren via de krant, zodat de gemeenschap hoe dan ook op de hoogte wordt
gesteld en er geen voortgang van het probleem plaats vindt.
Fysiek
1. Het plaatsen van klachtenbussen in elke wijk of buurt waarin een ieder die vermoedens
heeft over restaurantwerkzaamheden waarbij er op onhyginische wijze wordt omgegaan
met voedsel hun klacht dan in de bus kan deponeren. Deze bussen zullen dan regelmatig
door de werkarmen van de district commissaris worden gecheckt, zodat effectiever controle
kan worden uitgevoerd.

Beleidsuitvoering
Beleidsevaluatie
Toezicht

Samenvatting
Voedselhygine is heel belangrijk als het gaat om de veiligheid en gezondheid van burgers. Een
onhyginisch voorbereide maaltijd kan de oorzaak zijn van een voedsel vergiftiging, die zeer
schadelijk voor de gezondheid van de mens kan betekenen. Daarom wordt er ook door de
Overheid een controlerende en toezicht houdende taak uitgevoerd op voedselhandelaren om zo
doende de gezondheid van de bevolking te waarborgen. Bij deze heeft vooral het Bureau voor
Openbaar Gezondheidszorg een groot verantwoordelijkheid voor.

Hoofdstuk 3
In dit hoofdstuk zal worden gekeken naar een tekort aan essentile medicamenten in Suriname
en de oorzaken daarvan. Echter zal ook worden gekeken naar de reeds getroffen maatregelen
en de daarbij betrokken publieke/private actoren in een stakeholders analyse. En tenslotte een
oplossingsmodel.
3.1 Situatie in Suriname
Volgens de Bedrijven Geneesmiddelen Voorziening Suriname(BGVS) is er een tekort aan
medicamenten, waarvan 15 % van het aantal geneesmiddelen niet optimaal voorradig is
Er is momenteel een tekort aan bepaalde medicamenten in Suriname. Artsen worden weleens
daarmee geconfronteerd door patinten die terugkomen met recepten, maar die schrijven dan
vaak alternatieve middelen voor met dezelfde werking. Het tekort strekt zich uit over overheidsen particuliere apotheken. Volgens Jong A Liem was dit probleem vorig jaar een punt van zorg
in de gezondheidszorg en dat het probleem besproken is tijdens een groot seminar met diverse
actoren in de gezondheidszorg in 2014. Het seminar werd uiteindelijk afgesloten met
hoopgevende aanbevelingen. Echter is de situatie nu, een jaar later onveranderd. Er heerst nog
steeds een tekort aan medicamenten. De minister van Volksgezondheid, is ook op de hoogte
van het tekort. Hij zegt dat bij de Bedrijven Geneesmiddelen Voorziening Suriname (BGVS),
voor dit jaar iets meer dan 85% van de medicijnen die in haar geneeskundige klapper is
opgenomen, voorradig is. Dit wil zeggen dat 15% van de medicijnen soms niet in voorraad is.
Directeur Ingrid May en onderdirecteur Wilfred Baalraadjsing van de BGVS, vertellen aan De
West dat er ongeveer 420 geneesmiddelen in verschillende vormen en sterktes in de klapper
voorkomen. De BGVS stelt zich als hofleverancier van medicijnen ten doel om alle 420
geneesmiddelen altijd in voorraad te hebben, omdat er op die manier gezorgd wordt voor de
optimale voorziening van geneesmiddelen. Dat is overigens ook een taak van het bedrijf. In de
praktijk, lukt het niet altijd om alle medicijnen in huis te hebben.( Dagblad De West, Suriname
kampt met tekort medicamenten, 21 oktober 2015).
De dreiging met betrekking tot een tekort aan medicamenten is zeer zorgwekkend in de
Surinaamse

samenleving.

Wil

het

ministerie

een

effectief

systeem

voor

de

geneesmiddelenvoorziening in Suriname, zal deze dan op dit maatschappelijk vraagstuk

moeten ingrijpen.
Daarom is er besloten om aandacht te geven aan dit vraagstuk, aangezien het Ministerie van
Volksgezondheid zich ook bezig houdt met de personele en materiele voorzieningen in de
gezondheidszorg met inbegrip van medicamenten en andere geneeskundige benodigdheden.

Verder het beheer van en de controle op apotheken, magazijnen van geneesmiddelen en de

geneeskundige farmaceutische benodigdheden. Als laatst de registratie van geneesmiddelen.
BGVS
Het Bedrijf Geneesmiddelen Voorziening Suriname (BGVS) is door de Surinaamse regering
aangewezen zorg te dragen voor de beschikbaarheid van essentile geneesmiddelen. Het
BGVS is opgericht op 4 februari 1983 en is sindsdien de grootste importeur/groothandel in
medicamenten van het land. Met circa 60 medewerkers worden alle apotheken en ziekenhuizen
in het land voorzien van geneesmiddelen en andere benodigdheden voor de gezondheidszorg.
Het BGVS baseert haar assortiment aan medicamenten op de Nationale Geneesmiddelen
Klapper.

Naast

geneesmiddelen

zijn

farmaceutische

grondstoffen

en

medische

verbruiksartikelen de belangrijkste artikelgroepen. Leidraad voor de bedrijfsvoering is het

Nationaal Geneesmiddelen Beleid. (uit:http://www.bgvs-suriname.com/over-ons/)
NGB
De algemene doelstelling van het Nationaal Geneesmiddelenbeleid (NGB) is het onderhoud en
de bevordering van het gezondheidspeil van de bevolking door het garanderen van de
preventie, diagnostiek en behandeling van ziektes met veilige, effectieve en betaalbare
essentile farmaceutische en andere producten binnen de mogelijkheden van de beperkt
beschikbare hulpbronnen. De specifieke doelstellingen van het NGB zijn:
het zekerstellen van de betrokkenheid van alle actoren in de gezondheidszorg ten einde te
komen tot gecordineerde implementatie en management van het geneesmiddelenbeleid,
het zekerstellen van de beschikbaarheid, betaalbaarheid en bereikbaarheid van essentile
geneesmiddelen voor alle burgers van Suriname,
het garanderen van veilige, werkzame, kosteneffectieve geneesmiddelen van goede kwaliteit,
het bevorderen van rationeel geneesmiddelengebruik bij artsen, apothekers, andere
gezondheidswerkers en patienten door te voorzien in de noodzakelijke opleidingen, continue
professionele educatie en verspreiding van actuele geneesmiddeleninformatie.
(uit:http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s19476enl/s19476enl.pdf)
NGK
De Nationale Geneesmiddelenklapper is een lijst van essentile geneesmiddelen die voort
spruit uit het Nationaal Geneesmiddelenbeleid van Suriname en is gebaseerd op de Essential
Medicine Concept van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Volgens dit concept, moeten

essentile geneesmiddelen voorzien in de meest belangrijke gezondheidszorgbehoeften van de

bevolking. Essentile geneesmiddelen moeten worden geselecteerd op basis van de public
health relevantie, bewezen (evidence-based) werkzaamheid en veiligheid. Bovendien moeten
ze comparatief kosteneffectief zijn. Dit betekent dat als twee of meer middelen even werkzaam
en veilig zijn, gekozen wordt voor het geneesmiddel met de meest gunstige prijs. Essentile
geneesmiddelen behoren te allen tijde beschikbaar te zijn.
(uit:http://staatsziekenfonds.sr/ngk_4th_ed.pdf)
(uit:http://www.ngksuriname.org/)
REG
De Raad voor Essentile Geneesmiddelen (REG) adviseert de Minister van Volksgezondheid
over het Nationale Geneesmiddelen Beleid (NGB). De REG is genstalleerd op grond van een
Ministerieel uitvoeringsbesluit, wordt voorgezeten door de Directeur Volksgezondheid (DVG), en
omvat exponenten van de voornaamste stakeholders met betrekking tot de farmaceutische
kolom. De REG superviseert de uitvoering van het NGB programma, en geeft advies aan de
Minister. Het Nationale Geneesmiddelen beleid 2005-2008 (NGB9 ) is laatstelijk in januari 2005
vastgesteld door de Minister van Volksgezondheid op advies van de REG na uitvoerig overleg
met alle stakeholders. Er is een NGB uitvoeringsprogramma 2005-2008. De Pharmacy Policy
Coordinator (PPC) is als NGB programmacordinator verantwoordelijk voor de cordinatie van
de uitvoering. Kwaliteitsbewaking neemt een prominente plaats in in het Nationaal
Geneesmiddelen Beleid (NGB) van 2005:
Aan het Ministerie van Volksgezondheid zijn een aantal bijzondere taken toevertrouwd, waarvan
in het kader van het geneesmiddelenbeleid relevant zijn de zorg voor:
1.

Het

waarborgen

van

de

kwaliteit,

beschikbaarheid

en

bereikbaarheid

van

de

gezondheidszorg voor de totale bevolking

2. Het scheppen van dusdanige voorwaarden, waardoor wordt voorzien in de noodzakelijke
personele en materile behoeften in de gezondheidszorg, met inbegrip van medicamenten en
andere geneeskundige benodigdheden
3. De controle op inrichtingen ter verpleging en/of ter behandeling van zieken, apotheken en
magazijnen van geneesmiddelen en de geneeskundige en farmaceutische benodigdheden
(dienstverlening)
4. Het toezicht op de uitoefening van de geneeskunde en de artsenijbereidkunde

5. De gezondheid van bevolkingsgroepen en individuen, die deze zorg behoeven en anders niet
zouden krijgen
6. De registratie van geneesmiddelen
7. De milieuhygine, o.a. de controle op en de begeleiding van de vernietiging van
farmaceutisch afval, het een en ander in samenwerking met de daarvoor in aanmerking
komende instanties.
(uit:http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17145e/s17145e.pdf)
Het komt te vaak voor dat essentile medicamenten niet voorradig zijn. Het is immers de zorg
van het beleid van de Vereniging van Importeurs van Geneesmiddelen in Suriname (VIG) naast
het BGVS, dat de geregistreerde benodigde medicamenten in voldoende mate in Suriname
aanwezig zijn tegen betaalbare prijzen, zonder het aspect van kapitaalvernietiging uit het oog te
verliezen. Een significante deel van de bevoorrading van medicamenten wordt door de VIG
gefinancierd, hetgeen de financile druk voor de overheid verlicht. Het Registratiebureau moet
volgens VIG geoptimaliseerd worden met fulltime bemensing, zodat de registratie van nieuwe
producten bijvoorbeeld sneller kan. Verdere digitalisering van de Farmaceutische Inspectie is
vereist om de afhandeling van vergunningen binnen drie dagen te doen geschieden.
(uit:

http://www.bearingpointcaribbean.com/bureau-geneesmiddelenvoorziening-suriname-en-

wetgeving-nekken-voorziening-geneesmiddelen/ )
Enkele medicijnen die niet optimaal te verkrijgen zijn, zijn Amikacine-injectie (voor ernstige
infecties),

Aminofylline-injectie

(voor

astma

patinten),

Cyclofosfamide-injectie

(voor

bloedkankerpatinten), Depo Provera-injectie (anticonceptie bekend als prikpil), Hypromelloseoogdruppels, Ijzerdextran-injectie (bij ijzergebrek), Fluoruracil (bij tumoren, waaronder kanker),
Neostigmine-injectie (bij operaties),Vitamine B12-injecties. Tot greep uit de lijst van middelen
die

tot

vorige

week

schaars

waren,

behoren

cetirizine

(allergie),

cimetidine

(maagzuurremmend), dexamethason oogdruppels, nifedipine ret (bloeddruk), ciprofloxacine

(antibiotica), tetracycline oogzalf, salbutamol 4mg (kortademigheid), paracetamol-stroop,
vitamine b complex injectie, beclomethason aerosol 50 mcg, haloperidol 2 mg, hydralazine 50
mg, isosorbidedinitraat ret 20 mg, isosorbidedinitraat 5 mg, lorazepam 2.5mg, norethisteron en
levothyroxine 50mcg.
http://www.dbsuriname.com/dbsuriname/index.php/diabetes-en-hoge-bloeddruk-meestvoorkomende-ziekten-in-suriname/
(uit:

http://www.nospang.com/index.php?

option=com_content&view=article&id=22314%3Aschaarste-aan-bepaaldemedicamenten&catid=73%3Abinnenland&Itemid=58 )

3.2 Oorzaken
Hoewel de geneesmiddelenvoorziening in Suriname in de afgelopen jaren verbeteringen
vertoont functioneert deze nog steeds niet naar tevredenheid. Sinds 2008 is de beschikbaarheid
van NGK geneesmiddelen bij het BGVS gestegen van 55 naar tussen de 80 en 85%. Echter zijn
er toch regelmatig tekorten aan een aantal essentile geneesmiddelen, hetgeen het vertrouwen
van de bevolking in de heersende systemen ondermijnt. Patinten zijn er nog steeds niet gerust
op dat medicamenten altijd beschikbaar zijn en kwalitatief aan de vereiste normen voldoen:

Ondanks dat het aanbod en verbruik van geneesmiddelen jaarlijks stijgt, zijn er toch
regelmatig tekorten aan een aantal essentile geneesmiddelen. Deze stock-outs van steeds
verschillende reguliere kwaliteitsmiddelen (vanwege zwakke punten in de legale
distributienetwerken en te lage capaciteit van de toezichthouders) ondermijnt het vertrouwen
in de heersende systemen en maakt het bijvoorbeeld voor zorgverzekeraars moeilijk een
bepaald pakket aan geneesmiddelen te garanderen.

Er is een aanzienlijke illegale markt van geneesmiddelen met twijfelachtige kwaliteit.

Gebruik van deze illegale middelen stelt de bevolking bloot aan grote risicos. Velen zien
daarom het achterwege blijven van de versterking van de regulerende en toezichthoudende
instanties, met name de beleidscordinatie op het Ministerie van Volksgezondheid en de
Farmaceutische Inspectie alsmede de geneesmiddelen registratie , als belangrijkste
probleem.

(uit:

http://www.bgvs-suriname.com/wp-content/uploads/2014/11/rapport-

pre_workshop.pdf. )

BGVS erkent dat interne procedures soms fout lopen, maar wijst ook op externe oorzaken
zoals bestaande leveringsproblemen en/of tekorten bij leveranciers (hiervan is het tekort
aan insuline mixtard penfill een recent voorbeeld), het uit de handel halen van producten
door fabrikanten en het aanbrengen van veranderingen aan producten zonder dit door te
geven aan de GRC of BGVS, en ook plotselinge sprongen of pieken in het verbruik in
Suriname. De registratie van geneesmiddelen en inspectie bij de import wordt als inefficint
beschouwd en een struikelblok voor regelmatige aanvoer van geneesmiddelen. Voor
ongeveer 160 geneesmiddelen die in de Nationale Geneesmiddelen Klapper (NGK) zijn
opgenomen,

waaronder

merendeels

ziekenhuisartikelen,

bestaan

er

geen

valide

registraties. Deze middelen, die vaak ook problemen geven bij het verkrijgen van de juiste
documentatie voor het aantonen van de kwaliteit, kunnen derhalve alleen op de markt
worden gebracht na ontheffing door de Directeur VG (gedelegeerd aan het hoofd van de
Farmaceutische Inspectie).

Suriname kent sinds de jaren 80 een werkend systeem van geneesmiddelen registratie en
farmaceutische inspectie; het regulatie systeem functioneert echter onvoldoende, en niet
alle functies zijn voldoende afgedekt. Het BGVS heeft een beperkt geneesmiddelen controle
laboratorium. Er is geen onafhankelijk QC-lab, en testen ten behoeve van inspectie of
registratie vinden niet tot nauwelijks plaats. Standaardisatie en regelgeving vinden
incidenteel plaats bij de inspectie. In 2006 is de farmacovigilantie (FV) gestart, echter aan
pro-actief marktonderzoek is men niet toegekomen.

Er is geen Geneesmiddelen Informatie Centrum dat de selectie van essentile

geneesmiddelen kan ondersteunen met evidence of pharmaco-economische methoden.

Er is geen gentegreerd systeem van regulatie van de farmaceutische markt in Suriname; de

registratie commissie concentreert zich op dossier analyse, en de inspectie op controle van
de legale invoer. FV is beperkt tot vooral het ontvangen en analyseren van meldingen van
geneesmiddelenbijwerkingen.

Er is (te) weinig professioneel overleg tussen registratie, inspectie, farmacovigilantie, MVG

en de REG. Niemand heeft een gecordineerd, integraal overzicht van de markt. (uit:
http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17145e/s17145e.pdf )

3.3 Reeds getroffen maatregelen

Vanuit het Ministerie zijn er ook enkele maatregelen getroffen om de voorziening van
geneesmiddelen te ordenen:
1. Het actieprogramma voor het Nationaal Geneesmiddelenbeleid (MVG 2005). De algemene
doelstelling van het Nationaal Geneesmiddelenbeleid (NGB) is het onderhoud en de
bevordering van het gezondheidspeil van de bevolking door het garanderen van de
preventie, diagnostiek en behandeling van ziektes met veilige, effectieve en betaalbare
essentile farmaceutische en andere producten binnen de mogelijkheden van de beperkt
beschikbare hulpbronnen. (uit: MVG-2. Het Nationaal Geneesmiddelenbeleid National Drug
Policy Suriname draft, 2005)
2. De invoering van de Nationale Geneesmiddelenklapper, NGK. Deze staat ook als grondslag
voor de aankoop en gebruik van geneesmiddelen. Met het opstellen en het regelmatig
aanpassen van de Nationale Geneesmiddelenklapper (NGK) geeft het Ministerie van
Volksgezondheid voor een deel invulling aan het nationale geneesmiddelenbeleid. Zondag
29 juni 2014 werd de Geneesmiddelen Klapper(NGK) online gelanceerd. De website die ten
doop werd gehouden heet www.ngksuriname.org en er zal hiernaast nog een website zijn
die toegang heeft tot deze webpaginas binnen deze site, met name www.gov.sr. NGK

online betekent niet alleen dat elke medische dienstverlener, maar ook elke burger, op elk
moment van de dag, kennis kan nemen van de lijst van geneesmiddelen die nodig zijn voor
de beste medische zorgverlening. Van onschatbaar belang is tevens, dat wijzigingen in de
NGK, meteen na goedkeuring door de directeur van Volksgezondheid, gepubliceerd kunnen
worden. (uit: MVG-1. Nationale Geneesmiddelen Klapper van Suriname , Suriname National
Drug List, 4th edition, oktober 2004 en aanvullingen t/m 2013)
(uit: http://gov.sr/media/409251/webeditie_8_de_overheid_30_sep_de_ware_tijd.pdf )

3. De Registratiecommissie is benoemd en werkt aan de versnelling en verbetering van de

procedures voor registratie van medicamenten. Aan de bemensing van de inspectie wordt
gewerkt middels het aantrekken van deskundigen uit het buitenland (Cuba). Ten aanzien
van het vergunningenbeleid kunnen we stellen dat het herinstellen van de vergunningplicht
en de distributie van geneesmiddelen aan de orde moet komen, omdat met het vrijgeven
van de medicamentenimport een ieder medicijnen naar willekeur kan importeren. Dit heeft
niet geleid en zal niet leiden tot een verbetering van de beschikbaarheid van medicamenten.
Het enig resultaat is onnodige versnippering, duplicatie en de creatie van een
onoverzichtelijke markt. Ook de controle van apotheken zal in 2015 als aandachtspunt niet
worden

vergeten.

(uit:http://www.dna.sr/media/81736/S.B._2014_no._138_begroting_2014_Ministerie_van__V
olksgezondheid_1.pdf )
De voor het begrotingsjaar 2015 gestelde doelen en de hieruit voortvloeiende activiteiten zijn:
Doel

Activiteiten

1. Optimale bevoorrading van geneesmiddelen 1.1

Systematische

aankoop

van

en overige essentile medische producten geneesmiddelen;

t.b.v. de gezondheidszorg

1.2

Systematische

aankoop

van

overige

medische producten
2. Productie van zalven, stropen, etc. op de 2.1 Uitbreiden assortiment eigen productie
afdeling eigen bereidingen.

2.2 Systematische aankoop van grondstoffenen verpakkingsmateriaal

2.3 Het op efficinte & effectieve wijze
produceren van stropen en zalven

3. Optimale dienstverlening/ Klantgerichtheid 3.1 Voortzetten/intensiveren communicatie /

en - tevredenheid bij de verkoop van goederen klantenbezoeken
.

met

afnemers

en

stakeholders;
3.2 Verder verbeteren van de service naar
klanten om zodoende het belang van deze
groep op de juiste wijze te dienen.

(uit: http://www.dna.sr/media/79310/Ministerie_van_Volksgezondheid.pdf )
3.4 Betrokken actoren
De verschillende actoren, zowel publiek als privaat, hebben wat betreft dit problematiek veel
raakvlakken en samenwerkingsverbanden met elkaar:

Publieke actoren

Private actoren

Het

Bedrijf Vereniging

Geneesmiddelenvoorziening

van

Importeurs

van Geneesmiddelen

Suriname
De

Raad

voor

Essentile PAHO/WHO

Geneesmiddelen
Ministerie

van

Handel

en Vereniging van Apothekers

Industrie
Bureau

voor

Gezondheidszorg
afdeling

Openbare CARICOM
(BOG)

Farmaceutische

Inspectie
De NGK commisie

HERA

consultancy

(Health

Research for Action)

De Registratie commisie

Inter-American Development
Bank (IDB)

De

stichting

Regionale Vereniging

gezondheidsdienst (RGD)

Suriname

van

Medici

Staatsziekenfonds (SZF)
Stichting Medische Zending

3.5 Actoren-analyse

Probleemhebbers

Patinten

overheids-

en

particuliere

apotheken
Probleemvormers

Ministerie van Volksgezondheid

Probleemoplossers

Ministerie van Volksgezondheid

Probleembenvloeders

BGVS/

VIG/

De

Registratie

commisie/

Farmaceutische Inspectie/

Probleemhebbers
Patinten zijn er nog steeds niet gerust op dat medicamenten altijd beschikbaar zijn, waardoor
vaak genoeg alternatieve middelen worden voorgeschreven. Het tekort strekt zich uit over
overheids- en particuliere apotheken die de dupe worden van dit tekort aan essentile
medicijnen. Zij zijn aangewezen op het BGVS aangezien zij niet zelf mogen importeren en
vanwege het proces dat het ministerie hanteert, namelijk dat geneesmiddelen in Suriname
geregistreerd moeten zijn om gemporteerd te kunnen worden.
Probleemvormers

Ministerie van Volksgezondheid

Hier gaat met over tot het verzamelen van informatie alwaar dit probleem wordt gedefinieerd tot
een beleidsprobleem.
Probleemoplossers

Ministerie van Volksgezondheid

Uiteindelijk is het ministerie verantwoordelijk voor het oplossen van dit probleem en men
overgaat tot de beleidsontwikkeling voor de aanpak van het tekort aan medicamenten.
Probleembenvloeders

BGVS

Het Bedrijf Geneesmiddelen Voorziening Suriname (BGVS) is een rechtspersoon en is belast

met de volgende taken:
1. het zorgen voor een optimale voorziening van geneesmiddelen- en verbandmiddelen
alsmede van instrumentaria voor de gezondheidszorg in de ruimste zin;
2. het produceren van geneesmiddelen;
3. het importeren dan wel doen importeren van geneesmiddelen welke niet door eigen productie
verkregen kunnen worden;
4. het importeren van grondstoffen voor de productie van geneesmiddelen;
5. het distribueren van geneesmiddelen en instrumentaria.
Gezien de taken en erkenning die het bedrijf heeft gehad van het Ministerie zou deze in een
optimale bevoorrading van geneesmiddelen moeten voorzien wat dus niet altijd geschiedt

VIG

Het is immers de zorg van het beleid van de Vereniging van Importeurs van Geneesmiddelen in
Suriname (VIG) naast het BGVS, dat de geregistreerde benodigde medicamenten in voldoende
mate in Suriname aanwezig.

De Registratie commissie

Het Registratiebureau moet volgens VIG geoptimaliseerd worden met fulltime bemensing, zodat
de registratie van nieuwe producten bijvoorbeeld sneller kan.

Farmaceutische Inspectie

De inspectie adviseert bij het afgeven van vergunningen voor apotheken en producenten, en
houdt zich verder vooral bezig met controle op de invoer.
3.6 Oplossingsmodel
Er is gekozen voor een beleidsnetwerk. Dus beleid zonder beleidsfasen, omdat het tekort aan
medicamenten een omvangrijk probleem is. Om dit tekort te bestrijden is samenwerking tussen
de departementen onderling en tussen departementen en non-gouvernementele en
internationale organisaties noodzakelijk. Ook zal in de uitvoering van het plan van aanpak een
beroep gedaan moeten worden op diverse uitvoeringsorganisaties.

De effectiviteit van het beleid kan toenemen door het draagvlak te vergroten. In de
netwerkbenadering zal beleid ontworpen worden aan de onderhandelingstafel. In dit geval gaan
de beleidsvoerders in gesprek met maatschappelijke groepen en ontwerpen gezamenlijk het
beleid. Het beleidsproces zal worden opgevat als een reeks van beslissingen van verschillende
actoren, waarbij het beleid geleidelijk tot stand komt in de wisselwerking tussen deze
beslissingen. In deze netwerkbenadering richt de aandacht zich vooral op het netwerk van bij de
beleidsvoorbereiding betrokken actoren en hun interactie in opeenvolgende ronden van
besluitvorming.

Vanuit de overheidszijde:
Het Ministerie van Volksgezondheid
Het Ministerie van Volksgezondheid heeft als taak het versterken van eerstelijns
gezondheidszorg en preventie, het bevorderen van de financile toegankelijkheid van de zorg
en de beheersing van de kosten van de gezondheidszorg. Ook doet het ministerie haar uiterste
best om de voorlichting naar het volk betreffende ziektes zo goed mogelijk uit te voeren. Het
Ministerie zal de zorg dragen (Staatsblad van de republiek Suriname, p.23)

BGVS
Het BGVS zal belast zijn met de import en verhandelen van medicamenten in Suriname. Deze
zal als staatsbedrijf moeten zorgen voor de optimale voorraad van medicamenten in Suriname.
Verder al deze zorgen voor versterking aan het interne systeem voor aankoop en
voorraadbeheer en ook opties uitwerken voor afspraken en richtlijnen voor cordinatie van
aankoop en distributie van geneesmiddelen op nationaal niveau. Verder zorg dragen voor een
systeem van verstrekken van informatie omtrent beschikbare geneesmiddelen aan de
voorschrijvers.
De Raad voor Essentile Geneesmiddelen
Het REG is belast met de ontwikkeling, uitvoering en management van het geneesmiddelen
programma dat past binnen het geneesmiddelen beleid voor de gezondheidszorg. De REG zal
regelmatig evaluatie plegen van de implementatie van het beleid.
NGK commissie

De NGK Commissie, een sub-commissie van de REG, is verantwoordelijk voor periodieke

bijstelling van de Nationale lijst van Essentile Geneesmiddelen (de Nationale
Geneesmiddelenklapper, NGK).
Registratie commissie
De Registratie commissie is belast met het registreren van de medicamenten die worden
gemporteerd en erop toezien dat deze aan de nodige kwaliteit en standaarden voldoen
alvorens deze worden aan de gebruikers worden toegediend.
Farmaceutische Inspectie
Deze is belast met het verbeteren van het Inspectie-en Registratiebeleid. Indien de aanvoer van
medicamenten optimaal wordt gegarandeerd zal men niet genoodzaakt zijn zich te wenden naar
de illegale handel, teneinde de gemeenschap toch van dienst te zijn. Verdere digitalisering van
de Farmaceutische Inspectie is vereist om de afhandeling van vergunningen sneller te doen
plaatsvinden.
Ministerie van Handel en Industrie
Dit Ministerie zal als taak hebben het bevorderen van de binnen- en buitenlandse handel
waaronder het import- en exportbeleid en het verlenen van invoer-, uitvoer- en
deviezenvergunningen, voor zover deze niet in strijd zijn met de handelsliberalisatie.
(Staatsblad van de republiek Suriname, p.40)

Vanuit de zijde van de particulieren:

Vereniging van Apothekers
De Vereniging van Apothekers zal belast zijn met het systeem voor het verstrekken van
informaties omtrent beschikbare geneesmiddelen en voorschrijvers.
Datasur
Datasur beschikt over de nodige kennis en expertise en is belast met de automatisering van alle
data aan alle betrokken actoren om deze te kunnen accommoderen met betrekking tot datas
van geneesmiddelen.
Proces management

In dit geval kiezen wij voor proces management, omdat er hier sprake is van de overheid aan de
ene kant en de private actoren aan de andere kant. In dit geval is de overheid, aldus het
Ministerie van Volksgezondheid de actor en de particulieren worden aangeduid als de
stakeholders. De actor en stakeholders gaan na of er werkelijk maatregelen genomen moeten
worden en dan pas gaan ze over tot de uitvoering, waar er in dit geval wel sprake over is.

Samenvatting
De dreiging met betrekking tot een tekort aan medicamenten is zeer zorgwekkend in de
Surinaamse samenleving. Patinten zijn er nog steeds niet gerust op dat medicamenten altijd
beschikbaar zijn en kwalitatief aan de vereiste normen voldoen. Er zijn verschillende oorzaken
die een rol spelen, waardoor een tekort aan medicamenten. Vanuit het Ministerie zijn er ook
enkele maatregelen getroffen om de voorziening van geneesmiddelen te ordenen, echter in
onvoldoende mate. De bestrijding en indamming van dit tekort is geen zaak van de overheid
alleen. In dit geval kan vooral het maatschappelijk middenveld (publieke en private sectoren)
inspelen.

Samenvatting
Zoals aangegeven in het ontwikkelingsplan zal er gewerkt worden aan verschillende aspecten
binnen de gezondheidssector in Suriname. Deze zal dan onder andere via beleid vanuit de
overheid worden gemplementeerd naar de samenleving toe. De toename van chronische
ziekte, onhyginische toestanden in restaurants en het tekort aan medicamenten zijn de pijlers
waarop dit beleidsnota gericht is. Daarbij zijn er tal van oorzaken die ertoe hebben bijgedragen
aan het ontstaan daarvan. Vervolgens is er ook een blik gericht op de reeds getroffen
maatregelen vanuit de overheid en werd er ook gekeken naar de verschillende actoren die zijn
bijbetrokken per maatschappelijk probleem. Vanuit de overheid is het de taak van het Ministerie
van Volksgezondheid om deze problemen op te lossen dan wel in nauwe samenwerking met
andere maatschappelijke actoren/stakeholders die ook een bijdrage kunnen leveren aan de

genoemde situaties in deze beleidsnota. Het doel voor ogen om zo veel mogelijk aandacht te
besteden aan de huidige situatie en ook verandering aan te brengen om te zorgen voor een
gezonde samenleving in Suriname. Het ministerie zal hierbij dan tewerk gaan met juridische,
economische, communicatieve en fysieke instrumenten.

Literatuur
Elektronische bronnen:
http://assortiment.bsl.nl/files/2385b7bc-7d64-4772-845a1edc51b9cdca/9789031379491proefhoofdstuk.pdf
http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/diabetes-mellitus/item33261
http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/hart-en-vaatziekten/item34188

https://www.nierstichting.nl/faq/nieren-en-nierziekten/#wat-is-nierschade

http://www.cardiologiecentra.nl/patienten/hart-a-gezondheid/risicofactoren)

http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/leefstijl/roken/wat-zijn-de-mogelijkegezondheidsgevolgen-van-roken/
http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/29120
http://obsession-magazine.nl/?p=49512

http://www.srnieuws.com/bericht.php?id=99976

https://dcpara.wordpress.com/2015/01/21/uitgebreide-controle-opeetgelegenheden-en-handelszaken-in-para

http://www.bgvs-suriname.com/over-ons/

http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s19476enl/s19476enl.pdf

http://staatsziekenfonds.sr/ngk_4th_ed.pdf
http://www.ngksuriname.org/
http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17145e/s17145e.pdf

http://www.bearingpointcaribbean.com/bureau-geneesmiddelenvoorziening-suriname-enwetgeving-nekken-voorziening-geneesmiddelen/

http://www.dbsuriname.com/dbsuriname/index.php/diabetes-en-hoge-bloeddruk-meestvoorkomende-ziekten-in-suriname/

http://www.nospang.com/index.php?
option=com_content&view=article&id=22314%3Aschaarste-aan-bepaaldemedicamenten&catid=73%3Abinnenland&Itemid=58

http://www.bgvs-suriname.com/wp-content/uploads/2014/11/rapport-pre_workshop.pdf

http://apps.who.int/medicinedocs/documents/s17145e/s17145e.pdf

http://gov.sr/media/409251/webeditie_8_de_overheid_30_sep_de_ware_tijd.pdf

http://www.dna.sr/media/79310/Ministerie_van_Volksgezondheid.pdf

Boeken/Documenten
Psychosociale zorg bij chronische ziekten, Jan Jaspers, 2010)
PAHO/WHO calculations based on Data from Bureau of Public Health, Ministry of Health
PAHO/WHO calculations based on data of the Academic Hospital, from Bureau of Public Health,
Ministry of Health

Nationaal NCD STEPS Onderzoek Suriname Januari 2014, Ministerie van Volksgezondheid
Nationaal Actie Plan 2012-2016
Begroting Ministerie van Volksgezondheid 2014
In t Veld 1989:18
Ontwikkelingsplan 2012-2016
Begroting Ministerie van Volksgezondheid 2015
Krantenartikelen:
De Ware Tijd, 25 november 2015
Starnieuws, 16 november 2016

Dagblad De West, Suriname kampt met tekort medicamenten, 21 oktober 2015).

Times of Suriname, Slecht gesteld hygine restaurants, Times, 25 januari 2014

Interviews:
Drs. Maltie Algoe, MD, MPH, Ministerie van Volksgezndheid
Interview S. Soeropawiro, Huisarts , RGD
Interview met Drs D. Jubithana MD MPH, BOG

Mw. Drs. S. van Engelen Lid MedischeDienst SZ

Meneer F. Balradjsing in het bijzijn van mevrouw C. Van Klaveren

Drs Radjesh Ramadhin Msc, Cordinator International Human Relations (IHR), BOG

Dhr David Bakker, milieu inspecteur, Afdeling milieu inspectie, BOG

Bijlage
Tabel 1.2 Hart-en vaatziekte verdeeld naar bevolkingsgroepen

4%

1%
2%
1%
1%
1%

10%
Hindustani

Creole

Javanese

Maroon

Mixed

Indigenous
38%

Chinese

15%
Caucasian

Other

unknown

28%

In tabel 1.2 is te zien het aantal aan percentages gedeeld naar bevolkingsgroepen die zijn te
komen overlijden aan hart- en vaatziekte.
(Uit:PAHO/WHO calculations based on data of the Academic Hospital, from Bureau of Public
Health, Ministry of Health)
Tabel 1.3 Hartziekte verdeeld naar geslacht

Patinten met deze hartproblemen, vooral de mannen, zijn groten-deels onder de 60 jaar. (Uit:
Nationaal NCD STEPS Onderzoek Suriname Januari 2014, Ministerie van Volksgezondheid)
Tabel 1.4 Stijging van hartziekte en suikerziekte

In het bovenstaande tabel is ook een toename te constateren waarbij er te merken is dat er bij
hartziekte er een opwaartse stijging is en bij suikerziekte er ook sprake is daarvan. (Uit:
Nationaal NCD STEPS Onderzoek Suriname Januari 2014, Ministerie van Volksgezondheid)
Tabel 1.5 Suikerziekte naar etnische groep

Tabel 1.5 laat zien dat uit de totale populatie binnen dit onderzoek, suikerziekte het meest
voorkomt bij de hindoestanen. (Uit: Nationaal NCD STEPS Onderzoek Suriname Januari
2014, Ministerie van Volksgezondheid)